________________ 48 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ આચારાંગ સૂત્રમાં કહ્યું છે કે - “જે સમ્યકત્વ એ પ્રમાણે તે જો, તે મૌન એ પ્રમાણે તું જો, જે મૌન એ પ્રમાણે તે જો, તે સમ્યક્ત્વ એ પ્રમાણે તું જો (અર્થાત્ જે સમ્યક્ત્વ છે તે મૌન છે અને જે મૌન છે તે સમ્યક્ત્વ છે - આ રીતે સમ્યક્ત્વ અને મૌન = મુનિભાવની નિયત વ્યાપ્તિ છે.) તેથી જે જીવો શિથિલ આચારવાળા છે, આદ્રપરિણામવાળા = પુત્રાદિ પ્રત્યે સ્નેહના પરિણામવાળા છે, ગુણનો = શબ્દાદિવિષયોનો આસ્વાદ લેનાર છે, વક્ર = માયાવી આચારવાળા છે, ભગવાનના વચનાનુસારે દઢ પ્રવૃત્તિ કરવામાં પ્રમાદવાળા છે, ઘરમાં રહેનારા છે, એવા જીવો વડે આ શક્ય નથી = રત્નત્રયીરૂપ મૌન શક્ય નથી. મુનિ મૌનને = અશેષ સાવદ્યની નિવૃત્તિરૂપ મૌનને ગ્રહણ કરીને કર્મ અને ઔદારિક શરીરને ધૂનન કરે છે. કેવી રીતે ધૂનન કરે છે? પ્રાંત અને રૂક્ષ એવા આહારનું સેવન કરે તેવા વીર-ધીર નિશ્ચયનયથી સમ્યગ્દષ્ટિ છે. % અથવા સમ્યત્વસ્તવના “જ્ઞાનાદિયવાળા પાઠનો અર્થ આ મુજબ છે - જ્ઞાનનયની દૃષ્ટિએ જ્ઞાનની દશાવિશેષમાં જ સમ્યત્વ છે (અર્થાત્ જ્ઞાનનયની અપેક્ષાએ જે જીવો જ્ઞાનની દશાવિશેષને પામેલા હોય તેઓમાં જ સમ્યકત્વ છે.) ક્રિયાનયની દૃષ્ટિએ ચારિત્રરૂપ સમ્યકત્વ છે અને દર્શનનયની દૃષ્ટિથી સ્વતંત્ર વ્યવસ્થિત છે = ચારિત્ર વગર પણ સ્વતંત્ર ચતુર્થ ગુણસ્થાનવર્તી જીવોમાં સમ્યક્ત્વ વ્યવસ્થિત છે અર્થાત્ દર્શનનયની અપેક્ષાએ ચારિત્રવાળા ન પણ હોય છતાં ચોથે ગુણસ્થાનકે રહેલા જીવોમાં સમ્યકત્વ વ્યવસ્થિત છે. વળી શુદ્ધાત્મપરિણામગ્રાહી નિશ્ચયનયમાં.
