________________ પ્રકરણ - 3H સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ અને તેના પ્રકારો तथा श्रद्धानाद् दर्शनरूपः, स्वभावाचरणाच्चारित्ररूप इति शुद्धात्मबोधाचरणतृप्तिरेव निश्चयसम्यक्त्वमित्यलं प्रपञ्चेन / xxxx [धर्मसंग्रह - રટી || ભાવાર્થ : સમ્યગ્દર્શન વ્યવહાર અને નિશ્ચયથી એમ બે પ્રકારનું છે. તેનું લક્ષણ સમ્યત્વસ્તવ પ્રકરણમાં આ મુજબ બતાવ્યું છે - નિશ્ચયનયથી જ્ઞાનાદિમય આત્માનો શુદ્ધ પરિણામ સમ્યક્ત્વ છે અને ઇતર = વ્યવહારથી સમ્યકત્વ, સમ્યકત્વના હેતુઓ દ્વારા તમારા સિદ્ધાંતમાં કહેવાયું છે.” અર્થાત્ જ્ઞાન-શ્રદ્ધાન-ચારિત્ર વડે જ્ઞાનાદિમય શુભ પરિણામ નિશ્ચય સમ્યકત્વ છે અને સડસઠ = 67 ભેદના સ્વભાવવાળું વ્યવહાર સમ્યકત્વ છે. આ પ્રમાણે પૂર્વોક્ત ગાથાનો અર્થ જાણવો. શંકા : જ્ઞાનાદિમય એટલે જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રથી સંતુલિત, એ પ્રકારનો અર્થ છે અર્થાત્ જ્ઞાનાદિમય = જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રથી યુક્ત એવો અર્થ થાય છે અને તેનાથી તો “જ્ઞાનાદિમય' ભાવચારિત્ર જ પ્રાપ્ત થાય છે. તો તે કઈ રીતે નૈશ્ચયિક સમ્યક્ત્વ કહેવાય? સમાધાન - ભાવચારિત્ર જ “નિશ્ચય સમ્યકત્વી રૂપ છે. કારણ કે, મિથ્યા આચારની નિવૃત્તિરૂપ કાર્ય નિશ્ચય સમ્યકત્વરૂપ ભાવચારિત્રથી જ થાય છે અને નિશ્ચય નય કાર્ય અનુપહિત કારણને = કાર્ય ન કરતું હોય એવા કારણને કારણરૂપે સ્વીકારતું નથી. શંકા H આ પ્રમાણે તો ચતુર્થગુણ સ્થાનકવર્તી શ્રેણિક મહારાજા આદિને પણ નિશ્ચય સમ્યક્ત્વ નહિ થાય. સમાધાન નથી જ. કારણ કે, નિશ્ચય સમ્યકત્વ તો અપ્રમત્ત યતિઓને જ (સાતમા ગુણસ્થાનકવર્તી મુનિઓને જ) હોય છે. તેથી જ
