________________ પ્રકરણ - 1 : મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે, સાક્ષાત્ કે પરંપરાએ તત્ત્વનો અસ્વીકાર કરવો, તે અનાભોગ મિથ્યાત્વ છે. એકેન્દ્રિયાદિ જીવો અને તત્ત્વ-અતત્ત્વના અધ્યવસાય વિનાના મુગ્ધજીવોને આ મિથ્યાત્વ હોય છે. * વિશેષ ખુલાસો: પૂર્વોક્ત પાંચ પ્રકારનાં મિથ્યાત્વમાં કયા મિથ્યાત્વો વધારે ખરાબ છે અને કયા ઓછા ખરાબ છે, એનો ખુલાસો કરતાં ધર્મસંગ્રહ ગ્રંથમાં કહ્યું છે તે પાંચ પૈકીના આભિગ્રહિક અને આભિનિવેશિક મિથ્યાત્વ મોટા છે - ખૂબ ખરાબ છે. કારણ કે, વિપર્યાસ સ્વરૂપ છે. આભિગ્રહિક મિથ્યાત્વમાં સત્ય તત્ત્વને જાણીને સ્વીકારવાની તૈયારી નથી અને પોતાના મતનો આગ્રહ છે. આભિનિવેશિક મિથ્યાત્વમાં સત્ય તત્ત્વને જાણવા છતાં પોતાની માન્યતાનો એટલો બધો આગ્રહ છે કે, તે સત્યનો સ્વીકાર અને અસત્યનો ત્યાગ કરી શકતો નથી. તદુપરાંત, આભિનિવેશિક મિથ્યાત્વવાળો જીવ પોતાનું તત્ત્વ અસત્ય હોવા છતાં એને સત્ય તરીકે પ્રસ્થાપિત કરવાનો પ્રયત્ન કરે છે. તેથી આ બંને મિથ્યાત્વ વિપર્યાસ સ્વરૂપ હોવાથી સાનુબંધ ફલેશના કારણ બને છે. 1. एतेषु मध्ये आभिग्राहिकाऽऽभिनिवेशिके गुरुके, विपर्यासरुपत्वेन सानुबन्धक्लेशमूलत्वात् / शेषाणि त्रीणि (न) विपरीतावधारणरुपविपर्यासव्यावृत्तत्वेन तेषां क्रूरानुबन्धफलकत्वाभावात् / तदुक्तं चोपदेशपदेएसो अ एत्था गुरुओ, णाणज्झवसायसंसया एवं / जम्हा असप्पवित्ती, સો અશ્વત્થUસ્થિપના II (35. 5. / TI-228) ૩wતારાऽसत्प्रवृत्तिहेतुत्वेन एष विपर्यासोऽत्र गरीयान् दोषः / न त्वनध्यवसायसंशयावेवम्भूतातत्त्वाभिनिवेशाभावात् तयोः सुप्रतीकारत्वेनात्यन्तानर्थसम्पादઋત્વીમાવાહિત્યંતતિર્થ: (ધર્મસંગ્રહ)
