________________ પ્રકરણ - 1 : મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ અને લોખંડની જેમ એકમેક થવા સ્વરૂપ છે, એવું પ્રભુએ ફરમાવ્યું છે. શ્રીગોષ્ઠામાઠિલજી એના કરતાં અલગ રીતે બતાવે છે. કંચુકી અને શરીર વચ્ચેના સંબંધ જેવો સંબંધ આત્મા અને કર્મ વચ્ચે છે એમ તેઓએ પ્રરૂપણા કરી હતી. બહુશ્રુતો તેમને તેમની માન્યતા યથાર્થ નથી એમ જણાવે છે, છતાં પણ શ્રી ગોષ્ઠામાહિલજી પહેલાં તો ઘણી દલીલો કરે છે, પરંતુ પછીથી સાચી વાત જાણવા છતાં પણ પોતાની ખોટી વાત પકડી રાખે છે. ખોટી માન્યતાનો અભિનિવેશ પેદા થાય છે અને એ પ્રભાવ આભિનિવેશિક મિથ્યાત્વનો હતો. આ મિથ્યાત્વ સમ્યગ્દર્શન પામ્યા પછી તેનાથી પતિત થનારને હોય છે. સ્વમત-ઉત્સુત્રનો આગ્રહ પેદા થતાં આ મિથ્યાત્વ આવે છે. અહીં ઉલ્લેખનીય છે કે, આ મિથ્યાત્વના ઉદયમાં અહંકાર અને અહંકાર ગર્ભિત કદાગ્રહ કામ કરી જાય છે. એકવાર ઉસૂત્ર બોલવાની ભૂલ થઈ ગયા પછી અહંકાર એ ઉત્સુત્ર વચનને પાછું વાળવાની ના પાડે છે. તેના કારણે ઉત્સુત્રનો આગ્રહ પેદા થાય છે અને ઉત્સુત્રને સાચું ઠેરવવાનો પ્રયત્ન પણ થાય છે. એ વખતે વ્યક્તિ જાણે પણ છે કે હું ખોટો છું, છતાં પણ અહંકાર પ્રતિષ્ઠાહાનિનો ભય બતાવીને અસત્યથી પાછા ફરવા દેતો નથી. અહંકાર સમજાવે છે કે, તારા હાથે બોલેલું પાછું વાળીશ તો તારી પ્રતિષ્ઠાને હાનિ થશે, તારી વિદ્વત્તા જોખમમાં મૂકાશે, તારો ભક્તવર્ગ તારાથી વિમુખ બની જશે વગેરે વગેરે...એના યોગે જીવ ઉસૂત્રને પકડી રાખે છે અને એનું સમર્થન કરી મહાપાપ બાંધે છે. પોતે પણ સંસારમાં ડૂબે છે અને બીજા લોકોને પણ ડૂબાડે છે. વળી, ધર્મપરીક્ષામાં કહ્યું છે કે, આ મિથ્યાત્વને વશ બનેલો જીવ વિદ્વાન હોય છે અને જિનવચનને યથાવસ્થિતપણે જાણતો પણ હોય છે, છતાં પણ વીતરાગ પ્રરૂપિત શાસ્ત્રાર્થને પોતાના કદાગ્રહવશ બાધિત કરે છે અને શાસ્ત્રનિરપેક્ષ માન્યતામાં ગાઢ શ્રદ્ધા કરનારો બને છે.
