________________
[૧૪]
વાચક છે. એટલે પૃથિવીકાય અને અપકાય ફકત વિધાન વિગેરેમાંજ જુદા છે બીજામાં નહિ એમ જાણવું. હવે વિધાન એટલે પ્રરૂપણ તે સંબંધી જુદાપણું બતાવે છે. दुविहा उ आउ जीवा, सुहुमा तह बायरा य लोगंमि। सुहमाय सव्वलोए, पंचव य बायर विहाणा ।।१०।। . અપકાયના જીવ લેકમાં સૂક્ષ્મ અને બાદર એમ બે પ્રકારે છે. તેમાં સુક્ષમ બધા લેકમાં છે. પણ બાદરના પાંચ ભેદ છે. હવે તેની પ્રરૂપણ કરે છે. सुद्धो दए य उस्ता, हिमे य महिया य हरतणु चेव। बायर आउ विहाणा, पंच विहा वणिया ए ए॥१०८
શુધ્ધદક તે તળાવ, નદી, સમુદ્ર, કુંડ, અવટ ( ) વિગેરેમાં રહેલું પણ તે એસસિવાયનું જાણવું. અને રાતમાં અથવા પડીએ જે ઠાર પડે છે જેને ગુજરાતમાં ઝાકળ કહે છે. તે અવશ્યાય ( સ ) છે. અને શિયાળામાં ઠંડા પુલના સમુહના સંપર્કથી જળ બરફીના સલા જેવું કઠણ થાય છે તે હિમ છે. અને ગર્ભ મહિનામાં સાંજ સવાર જે ધુમાડા જેવું પડે છે તે ધુમસ અથવા મહીકા કહેવાય છે અને શરદ તથા વર્ષાના કાળમાં લીલી વનસ્પતિના ઉપર પાણીનાં બિંદુ પડે છે. તે જમીનના સ્નેહના સંપર્કથી ઉત્પન્ન થયેલે હરતનું કહેવાય છે. આ મુખ્ય પાંચ ભેદ બાદર અપકાયના છે.
