________________
(3 ) (१) पूर्व नन्द युग में व्याकरण के सुप्रसिद्ध आचार्य पाणिनि मुनि पश्चिमी गान्धार में प्रकट हुए। पुष्करावती प्रान्त में सुवास्तु ( स्वात ) नदी के कांठे में शालातुरनामी स्थान पाणिनि की जन्मभूमि था।
___ भा. इ. रूपरेखा जि. १, पृ. ४१५. (२) पाणिनि सिन्धपार पश्चिम गान्धार आधुनिक (यूसुफजई) प्रदेश के रहनेवाले थे।
. भा. इ. रूपरेखा जि. १, पृ. ४१३-१४. (३) शालातुरीय: (शालातुरे भव: छ:) पु० यः पाणिनि मुनि.
श. चिं. पृ. १२४८. ( ४ ) शालातुरीयो दाक्षेयः, शालंकिः पाणिनाहिकौ ।
___ कल्पद्रुकोशः पृ. ८३. (५) शालातुरीयः पु० शालातुरे भवः । तद्ग्रामवासिनि पाणिनिमुनौ ।
शब्दस्तोम० पृ. ३९७. ઉપરના પ્રમાણેથી સિદ્ધ થાય છે કે પશ્ચિમ ગાન્ધાર દેશમાં આવેલા પુષ્કરાવતી પ્રાન્તના શાલાતુર ગામમાં આચાર્ય પાણિનિની જન્મભૂમિ છે જે ગામ સુવાસ્તુ-સ્વાત નદીના કાંઠા ઉપર છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
