________________
i†
નહિ, ઉલ્ટું જેના ય ન હોય તેના ક્ષય કહેવા એ મૃષાવાદ છે. અહીં જે ક્ષીણુ પર્વતિથિની પૂર્વની અપતિથિના વ્યપદેશ પણ થઈ શકે છે. એવું સિદ્ધ કરવામાં આવ્યું, તેથી તેરમા મુદ્દાના સમધમાં અમારૂં મન્તવ્ય કેવું છે અને તે જૈનશાસ્ત્રાધારને સમ્મત છે કે નહિ એના ખુલાસા થઇજ જાય છે,
પભ્યપદેશ મંતવ્યલે
આખી
વળી પાઠ ૧૩ ના અથ ને થવ॰ અંગે લખવાનું કે ણીને જોનારા મનુષ્ય જોઇ શકે છે કે ગ્રંથકારે પેાતાની ગાથાનું વિવરણ હાય' તે! તે ગાથાને ‘રા' તરીકે જણાવી છે. પરંતુ સાક્ષીના કોઇપણ ગદ્ય કે પદ્મ પાઠને સ્પષ્ટ તરીકે જણાવેલે। જ નથી. તે સાક્ષીરૂપ ગદ્ય પદ્ય પાઠાની ટીકા પણ પાતે કરેલી હેાતી જ નથી. એટલે તે વગે તેરમા નબરમાં આપેલું કથન એ ગ્રન્થકારનું હિ પરંતુ કાષ્ઠકે ટીપ્પણમાં લખેલું છતાં કાઈક પ્રતમાં પેસી ગયેલું છે.
***
એથી એ પાઠ ઉપેક્ષણીય છે. ને તે ગ્રન્થની બહાર હાવાથી ગ્રંથના નામે લઇ શકાય નહિ. જેથી મુદ્રિત પ્રતમાં તે ટિપ્પણી નથી.
તત્ત્વતર ગિ
કરતાં ‘સ્પષ્ટ
વળી તે ટીપ્પણીકારે અન્વય અને વ્યતિરેક તરીકે વ્યાખ્યા કરવાનું જણાવ્યું છે. પરંતુ અન્વય વ્યતિરેક બન્ને ઠેકાણે ‘અપ' શબ્દ જણાવ્યા છે. તેથી અન્વય કે વ્યક્તિરેક એક્રય વ્યવસ્થિત થતે નથી.
વળી ગ્રંથકારે જે એ બાબતમાં સાક્ષી આપવા માગી છે તે અન્ને બાબતેા ટીપ્પ હ્યુમાં અસ્તવ્યસ્ત થઈ ગઈ છે. તેમજ એ ગાથા પર વિરોધનું ઉત્પાદન ગ્રન્થકારે જુદું કર્યું છે, તે તેનું સમાધાન આપ્યું છે. તેથી જો ટીપ્પણી ગ્રંથકારની પેતાની હૈાત તે। તેમ બનત નહિ. વળી વિરેધનું ઉદ્દ્ભાવન સાક્ષીની સંપૂર્ણતા પછી કર્યું છે, એટલે આ કથન જો ગ્રંથકારનું હાત તે તે ‘અવિ’ વિગેરે શબ્દની સાથે જ વિરાધનું ઉદ્ભાવન કરત.
એટલું છતાં પણ ટિપ્પણીનું વક્તવ્ય પણ શાસ્ત્રકારાએ વિરાધના પરિહાર કરતાં જડમૂળથી ઉખેડી નાંખેલું છે. અને સ્પષ્ટ કહેલું છે કે-ચૌદશના ક્ષય હોય ત્યારે પ્રાયશ્ચિનાદિ વિધિમાં ચૌદશજ કહેવી. અને જગતમાં વ્યપદેશ મુખ્યપણુાની અપેક્ષાએ થાય છે, માટે તે દિવસે ચૌદશનેાજ વ્યપદેશ કરવા યેાગ્ય છે, એમ ત્યાં સ્પષ્ટ કહેલું છે. એટલે કહેવું જોઇએ કે પ્રાયશ્ચિત્તાદિવિધિમાં તેરસ કહેવાના શાસ્ત્રકાર સર્વથા નિષેધ જ કરે છે, પરંતુ પ્રાયશ્ચિત્તાદિ વિધિ સિવાય પણ સંધ આખામાં ચૌદશજ કહેવાય એમ નિશ્ચયપૂર્વીક જણાવે છે.
Jain Education International
એટલે આ નવા વ જે તેરસ માનીને ચૌદશની આરાધના કરાવવા માગે છે અર્થાત્ આખા દિવસ ચૌદશ માનવા તૈયાર નથી, તેવા મતવ્યના તે આ (તત્ત્વતર`ગિ
For Private & Personal Use Only
૧ તત્ત્વતર ગિણી પૃષ્ઠ ૩ માં તિદિવા’ ચેાથી ગાથા આવેલ છે. તેની ટીકામાં ‘અન્ નકૢ વિ’ના ઉલ્લેખ છે તે ગાથાની ટીકામાંજ ગ્રંથકાર પ્રાયશ્ચિત્તાવિવિધો અતુ સૂર્યનેતિ વિમાનવાત્' લખે છે એટલે ‘અથ દ્દિ થવ’નું ટીપણુ ગ્રંથ કારનું નથીજ. કારણકે ગ્રંથકાર ગ્રંથની પ્રતિપાદિંત વસ્તુથી વિદ્ધ ટિપ્પણી લખે તે સભવી શકે નિહ.
www.jainelibrary.org
