Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કૂજન અર્થથી ભિન્ન અર્થના વાચક સમ્ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા જ છી ધાતુને કત્તામાં આત્મપદ થાય છે. તેથી શ્રીતિ અહીં અનુપસર્ગક શ્રી ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી આત્મપદ ન થવાથી “ષાર રૂ-રૂ-૨૦૦' થી પરસ્મપદનો તિવું પ્રત્યય થયો છે. અર્થ- રમે છે. ફૂગન તિ ઝિન્?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કૂજન અર્થને છોડીને જ બીજા અર્ચના વાચક એવા-સમ્ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા શ્રી ધાતુને આત્મપદ થાય છે. તેથી સંડજ્યનાંતિ અહીં કૂજનાર્થક સ+ક્કી ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી આત્મપદ ન થવાથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પરસ્મપદનો ગત્તિ પ્રત્યય થાય છે. અર્થ- ગાડાં ચું ચું- આવો અવાજ કરે છે. ૩૩
કન્યાઃ - ૯ રૂારૂારૂક
મનુ; ની અને પરિ- આ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા શીર્ ધાતુને કત્તામાં આત્મપદ થાય છે. મનુષીકતે, ગાડતે અને પરિશ્રી તે અહીં અનુક્રમે મનુ + શ્રી લા + શ્રી અને ર + કી ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી કત્તમાં આત્મપદનો વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય થયો છે. અર્થ ક્રમશઃ- ક્રમશઃ ક્રીડા કરે છે. થોડી ક્રીડા કરે છે. સર્વતઃ ક્રીડા કરે છે. ૩૪ -
શપ ૩૫તમને રૂારારૂપ
સોગંદ અથવા જણાવવું - આ અર્થને ઉપલંભન અર્થ કહેવાય છે. ઉપદ્મનાર્થ શપુ ધાતુને કત્તમાં આત્મપદ થાય છે. મૈત્રીય શપતે અહીં ઉપલંભનાર્થક શક્ ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી આત્મપદનો વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય થયો છે. મૈત્ર નામને અહીં “જ્ઞા-હનુ0 ર-ર-૬૦” થી ચતુર્થી વિભૂતિ થઈ છે. અર્થ- મૈત્રને જણાવે છે, શપથપૂર્વક
૨૯
