Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
વઘાલીત) થાય છે. અર્થ - બાળ્યું.
મદ્રેશ ફી જિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અદ્યતની નો પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા દૃશ ભિન્ન જસ્ અને શિક્ વન્ત - નાયુમાન્ય નિદ્ ધાતુને શું પ્રત્યય થાય છે. તેથી શ ધાતુને અદ્યતન નો રિ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી મદ્રાક્ષત (જાઓ સૂ. નં. રૂ-૪-૧૪) આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં આ સૂત્રથી દૃશ ધાતુને સજી પ્રત્યય થતો નથી. પરંતુ સિનધત રૂ-૪-રૂ' થી સિદ્ પ્રત્યય થાય છે. કૃશુક્સત્ આ અવસ્થામાં ની પરમાં સઃ કૃ૦િ૪-૪999 થી નો આગમ વગેરે કાર્ય થાય છે. અર્થ - જોયું.
નિટ રૃતિ વિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ મતની નો પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા કૃશ ભિન્ન ટુ અને શિક્ વન્તિ તથા નાયુમાન્ય નિદ્ જ ધાતુની પરમાં સર્જી પ્રત્યય થાય છે તેથી દૃશ ભિન્ન નામી સ્વરોપાન્ત શત્ વર્ણન કુષ (૧૫૬૫) ધાતુને અધતનીનો રિ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી પીતું આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં તાદૃશ શુષ ધાતુ નિદ્ ન હોવાથી આ સૂત્રથી તેની પરમાં તે પ્રત્યય થતો નથી. પરંતુ સિનતા રૂ-૪-રૂ' થી સિવું પ્રત્યય થાય છે. સ++સત્ આ અવસ્થામાં “તાશતો ૪-૪-રૂર’ થી સીતુ ની પૂર્વે ટુ (). “યો પ૦ ૪-રૂ-૪ થી ૩ ને ગુણ ગો આદેશ. વર્ષ + ૩ + સિવું () + { + તુ આ અવસ્થામાં ‘ફૂટ ફેતિ ૪-રૂ99 થી સિવું નો લોપ વગેરે કાર્ય થાય છે. અર્થ - નીચોવ્યું.પપા
श्लिषः ३॥४॥५६॥
અઘતની નો પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા નિદ્ શિવું (૦ર૭૦) ધાતુને સજ્જ (1) પ્રત્યય થાય છે. આ+શ્કિલ્ ધાતુને અઘતનીનો દિ (૯) પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ધાતુની પરમાં સદ્ પ્રત્યય. “સ વાતો ૪-૪-૨' થી ઘાતુની આદિમાં . “-ઢો. જીરૂ ૨-9-દર' થી ૬ ને
૧૨૮
