________________
જોવતે આવો પ્રયોગ થાય છે. વર્તેિિત વિમ્ ? ઝૌતિ-કુવો માં ભૂતૂ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્વાદ્દિ ગણના જ યદ્ પ્રત્યયાન્ત ૐ ધાતુના દ્વિત્વસમ્બન્ધી પૂર્વભાગના ને ૬ આદેશ થતો નથી. તેથી અવધિ ગણના (૧૦૮૬) કે તુવિ ગણના (૧૪૬૨) તાદૃશ યક્ પ્રત્યયાન્ત હ્ર ધાતુના દ્વિત્વના પૂર્વભાગના ૢ ને ર્ આદેશનો આ સૂત્રથી નિષેધ થતો નથી. જેથી પોતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થવારંવાર અથવા અતિશય ઉચ્ચસ્તરે કે આર્ત્તસ્વરે બોલે છે: ' યજ્ઞ કૃતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્વાદ્રિ ગણના યક્ પ્રત્યયાન્ત જ હ્ર ધાતુના દ્વિત્વના પૂર્વ ભાગસમ્બન્ધી ને च् આદેશનો નિષેધ થાય છે. તેથી હ્ર (૬૨૦) ધાતુને પરોક્ષાનો ! પ્રત્યય વગેરે કાર્યથી નિષ્પન્ન પુર્વે આ પ્રયોગમાં આ સૂત્રથી જ્ ને વ્ આદેશનો નિષેધ થતો નથી. (જીઓ સૂ. નં. ૪-૧-૪૬ ગુજ્જુવે) અર્થ
Gleil. 118011
આ - મુળાવન્યારેઃ ૪|૧|૪૮||
યદ્ પ્રત્યયાન્ત ધાતુના દ્વિત્વનો પૂર્વભાગ, ની વગેરે . આગમથી રહિત હોય તો તે પૂર્વભાગના ૬ ને આ આદેશ અને રૂ ૩ ૪ વર્ણને ગુણ (ઘુ ો અને ગર્) આદેશ થાય છે. વર્ષે ધાતુને ‘વ્યગ્નનાž૦ રૂ-૪૧’ થી યક્ પ્રત્યય. ‘સભ્યશ્ચ ૪-૧-રૂ’ થી વપ્ ને દ્વિત્વ. ‘વ્યગ્નનચા ૪-૧-૪૪' થી અભ્યાસમાં અનાદિ વ્યઞ્જનનો લોપ. આ સૂત્રથી અભ્યાસમાં મૈં ને આ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પાપતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- વારંવાર અથવા અતિશય રાંધે છે. આવી જ રીતે હૂઁ ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ યરૂં પ્રત્યય. હૂઁ ધાતુને દ્વિત્વ. આ સૂત્રથી અભ્યાસમાં હૂઁ ના ૐ ને ગુણ નો આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી હોજૂયતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- વારંવાર કાપે છે.
अन्यादेरिति किम् ?
આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ક્
૨૦૪
=
...
