________________
.
આદેશાદિ કાર્ય થવાથી નિન્ય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ઘટ્યું. સમ્ + વ્યે (૧૧૩) ધાતુને પરોક્ષાનો નવૂ પ્રત્યય. વ્યે ના ! ને ‘ગાલન્ધ્યક્ષરસ્ય ૪-૨-૧’ થી પ્રાપ્ત બા આદેશનો વ્યથવું વિ૪-૨રૂ' થી નિષેધ. છે ને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં અનાદિ વ્યઞ્જનનો લોપ. ‘હ્રસ્વઃ ૪-૧-૩૧’ થી અભ્યાસમાં ૬ ને હસ્ત મૈં આદેશ. અભ્યાસમાં વિ ને ‘યનારિ૦ ૪-૭-૭૨' થી પ્રાપ્ત ૩ - સમ્પ્રસારણનો બાધ કરીને આ સૂત્રથી વિ ના રૂ ને ર્ આદેશ. વિદ્ધે + ળવુ આ અવસ્થામાં ‘નામિનો ૪-રૂ-૧ થી ૬ ને વૃદ્ધિ છે આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી સંવિવ્યાય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ઢાંક્યું. વ્યક્ (૧૧૧૭) અને વ્યવ્ (૧૪રૂ૨) ધાતુને પરોક્ષાનો વૂ પ્રત્યય. વ્યય્ (૧૦૦૨) ધાતુને પરોક્ષાનો ૬ પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ વ્યવ્. વ્યર્ અને થૂ ધાતુને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં અનાદિવ્યજનનો લોપ. આ સૂત્રથી અભ્યાસમાં મૈં ને રૂ આદેશ. ‘િિત ૪-૩-૬૦' થી વ્યક્ અને વ્યવ્ ધાતુના ઉપાન્ય જ્ઞ ને વૃદ્ધિ ના આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વિદ્યાધ વિવ્યાપ અને વિદ્યર્થ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- વીંધ્યું. કપટ કર્યું. દુઃખી થયો.II99||
-
યાતિ-વષ્ણુ-વચઃ સવરાત્તસ્યા વૃંતુ ૪|૧|૭૨ી
यज् वे
પરોક્ષામાં દ્વિત્વ થયે છતે યજ્ઞાતિ ગણના (૧૧૬ થી ૧૧૧) ધાતુઓના તેમજ વર્શે અને વર્ષે ધાતુઓના દ્વિત્વના પૂર્વભાગ સમ્બન્ધી અન્તસ્થા યૂ વુ અને ૐ ને તેની પરમાં રહેલા સ્વરની સાથે અનુક્રમે રૂ ૩ અને ઋ આદેશ થાય છે. આને જ ત્ અથવા સમ્પ્રસારણ કહેવાય છે. વર્લ્ડ્સ અને વ ્ ધાતુને પરોક્ષાનો ર્ પ્રત્યય. “વે વ્ ૪-૪-૧૧' થી વે ધાતુને વય્ આદેશ. ‘દિીતુ:૦ ૪-૧-૧' થી પણ્ વસ્ વસ્ અને વર્ ધાતુને દ્વિત્વ. ‘વ્યગ્નનસ્યા૦ ૪-૧-૪૪' થી અભ્યાસમાં અનાદિવ્યઞ્જનનો લોપ. આ સૂત્રથી અભ્યાસમાં સસ્વર ય ને ૐ અને હૈં ને ૩ આદેશ. વ્ પ્રત્યયની પૂર્વેના ઉપાન્ય જ્ઞ ને ‘િિત ૪-રૂ-૧૦’થી વૃદ્ધિ જ્ઞ આદેશ
૨૨૮
