________________
રિ-રો ૨ ૩ ૪ોકાદા
ય પ્રત્યયની લોપ થયે છતે સ્વરથી યુક્ત તાદૃશ યહુવા ધાતુના દ્વિતના પૂર્વભાગના અન્ત રિ અને રી નો આગમ થાય છે. વૃકૃત ધાતુને “વ્યક્ઝ૦ રૂ-૪-૨' થી ય પ્રત્યય. “વહુ રૂ-૪-૧૮' થી ય નો લોપ. “તન્ય ૪-૧-રૂ' થી ને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં વ્યનારે૪--૪૪' થી અનાદિ વ્યસ્જનનો લોપ. “ઋતોડતુ ૪-૧રૂ૮' થી અભ્યાસમાં * ને * આદેશ. “ડગ્ર ૪--૪૬ થી અભ્યાસમાં જૂ ને ૬ આદેશ. તું ધાતુને વર્તમાનાનો તિવુ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ૨ ની પરમાં ર૬ અને રી નો આગમ. “પોપજ્યસ્થ ૪-રૂ-૪' થી તું ના ઉપાજ્ય સ્રને ગુણ, ૬ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી ક્રમશઃ રિર્તિ વર્સિ અને રીર્તિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- વારંવાર કાપે છે. પદ્દા
निजां शित्येत् ४११५७॥
શિત્ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા નિદ્ વિનું અને વિષ્ણુ ધાતુના દ્વિતના પૂર્વ ભાગના સ્વરને (૬ ને ) g આદેશ થાય છે. નિનું વિદ્ અને વિષ ધાતુને વર્તમાનાનો તિવુ પ્રત્યય. હવઃ શિતિ ૪-૧-૨’ થી નિદ્ વિદ્ અને વિષ ને દ્વિત. અભ્યાસમાં “ઝનયા૪-૭-૪૪’ થી અનાદિ વ્યજનનો લોપ. અભ્યાસમાં આ સૂત્રથી રૂ ને 9 આદેશ.
થોપ૦ ૪-રૂ-૪' થી તિર્ ની પૂર્વેના ઉપન્ય રૂ ને ગુણ 9 આદેશ. “વન વ ૨-૧-૮૬ થી ૬ ને શું આદેશ. ને “યો. ૧-૩-૧૦’ થી વ આદેશ. “તવસ્થ૦ --૬૦” થી ૬ ના યોગમાં તુ ને ટુ આદેશ થવાથી અનુક્રમે નેનેજીિ વેજીિ અને દિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - સાફ કરે છે. જુદો થાય છે. વ્યાપ્ત કરે છે. શિતતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ શિન્ જ પ્રત્યય પરમાં હોય તો
૨૧૧
