________________
જામ્ ૨-૧-૮૬' થી ૬ ને ૢ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી તે ખોવન: સ્વયમેવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ભાત સ્વયં થશે.
ગર્મ વુડ્ ધાતુનું ઉદાહરણઃ- વુદ્દે ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ આત્મનેપદનો અદ્યતનીનો ત પ્રત્યય. તૅ ની પૂર્વે પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ ăિ (રૂ) પ્રત્યય તથા તે પ્રત્યયનો લોપ. दुह् ધાતુના ઉપાન્ય ૩ ને ‘ધોરા૦ ૪-રૂ-૪' થી ગુણ ો આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી બોહિ નૌઃ સ્વયમેવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ગાય સ્વયં દોહાઈ. વુડ્ ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી કર્મકત્તમાં આત્મનેપદનો વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય. તે પ્રત્યયની પૂર્વે આ સૂત્રની સહાયથી પ્રાપ્ત વચ પ્રત્યયનો ‘ભૂષાર્થ-સન્॰ રૂ-૪-૧રૂ' થી ૐ ્ ધાતુ વિવિ નો હોવાથી નિષેધ. વુડ્ + તે આ અવસ્થામાં ‘સ્વાવેવિ૦ ૨-૧-૮રૂ' થી ૢ ને વ્ આદેશ. ‘અથશ્વતુ॰ ૨-૭-૭૧' થી તે પ્રત્યયના સ્ ને વ્ આદેશ ‘તૃતીયતૃ૦ ૧-૩-૪૧' થી ધ્ ને ” આદેશ થવાથી તુષે : સ્વયમેવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ગાય સ્વયં દોહાય છે. દુર્ ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી કર્મકત્તમાં આત્મનેપદનો મવિષ્યન્તી નો સ્વતે પ્રત્યય. ‘વોહવા૦ ૪-૨-૪' થી ૩ ને ગુણ ો આદેશ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ ને વ્ આદેશ. ‘લવવા૦ ૨-૬-૭૭′ થી ર્ ને ઘૂ આદેશ. ‘અયોજે૦ ૧-૩૫૦' થી ૬ ને ૢ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી ધોક્ષ્યતે નૌઃ સ્વયમેવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ગાય પોતે દોહાશે.
·
સર્ન પણ્ ધાતુનું ઉદાહરણ : - વુન્વર: ♥ પુજ્બતે સ્વયમેવ અને જીવુન્વર: મપત્ત સ્વયમેવ અહીં સકર્મક- તાદૃશ પર્ ધાતુને પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ આ સૂત્રની સહાયથી આત્મનેપદનો વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય અને તેની પૂર્વે જ્ય પ્રત્યય થવાથી પદ્મતે આવો પ્રયોગ થાય છે. તેમજ અદ્યતનીનો ત પ્રત્યય; આ સૂત્રની સહાયથી પ્રાપ્ત ગણ્ પ્રત્યયનો ‘ન ર્મળા ગિવું રૂ-૪-૮૮' થી નિષેધ થવાથી ‘સિનઘ૦ રૂ-૪-૬રૂ' થી ત પ્રત્યયની પૂર્વે થયેલા સિદ્ પ્રત્યયનો ‘ઘુડ્ સઁસ્વા૦ ૪-રૂ-૭૦' થી લોપ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ હૂઁ ને ૢ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અપō
૧૫૮
