Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 49

૩૫વયતે અહીં ૩૫+ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી આત્મપદનો વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થાય છે. અર્થ - પાસે બોલાવે છે.પ૮
यमः स्वीकारे ३१३१५९॥
૩૫ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા સ્વીકારાર્થક થમ્ ધાતુને કત્તમાં આત્મપદ થાય છે. ચામુછતે અને ઉપાયંત મહત્રણ અહીં ઉપ+યમ્ ધાતુને આ સૂત્રની સહાયથી અનુક્રમે વર્તમાનાનો આત્મપદનો તે પ્રત્યય અને અદ્યતનોનો આત્મપદનો ત પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થયું છે. અર્થક્રમશઃ- કન્યાનો સ્વીકાર કરે છે. મહાત્રોનો સ્વીકાર કર્યો. ટ્વિનિર્દેશ: વિન્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ૩૫ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા સ્વીકારાર્થક જ અર્થાત્ જે વસ્તુ પોતાની નથી તેને પોતાની કરવા સ્વરૂપ ગ્રહણાર્થક જ (સામાન્યતઃ ગ્રહણાર્થક નહીં) યમ્ ધાતુને કત્તમાં આત્મપદ થાય છે. તેથી શાદાનુપચ્છતિ અહીં ઉપ+યમ્ ધાતુ ગ્રહણાર્થક હોવા છતાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બ્રિ પ્રત્યયાન્ત સ્વીકાર પદના અર્થસ્વરૂપ ગ્રહણ વિશેષાર્થક ન હોવાથી આ સૂત્રથી તેને આત્મપદ ન થવાથી “શેષાતુ0 રૂ-રૂ-૧૦૦ થી પરસ્મપદનો તિવુ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થાય છે. અહીં “મિષઘમચ્છ: ૪ર-૧૦૬’ થી યમ્ ના ૬ ને શું આદેશાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થ - પોતાના વસ્ત્રોને ગ્રહણ કરે છે. પછી
देवार्चा-मैत्री-सङ्गम-पथिकर्तृक-मन्त्रकरणे स्थः ३।३।६०॥
તેવા (પ્રભુપૂજા-આરાધના) મૈત્રી, સમ (મિલન); fથર્જુન (માર્ગ છે ક7 જેનો એવી ક્રિયા) અને મન્નર (મત્ર જેનું કરણ છે - એવી ક્રિયા) અર્થના વાચક ૩પ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા સ્થા ધાતુને
-
૪૬