Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 113

વગેરે કાર્ય થવાથી ફMાયતે કક્ષાયતે છાયતે સત્રાયતે અને હિના તે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ (બધાનો) - પાપ કર્મ માટે પ્રવૃત્તિ કરે છે. વતુર્થીતિ વિમુ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પાપવાચક ચતુર્થ્યન્ત જ કષ્ટ વક્ષ છુ સત્ર અને વાહન નામને મUા અર્થમાં વિકલ્પથી વયે પ્રત્યય થાય છે તેથી રિપુ શામતિ આ અર્થમાં દ્વિતીયાન્ત પાપાર્થક કષ્ટ નામને આ સૂત્રથી પ્રત્યય થતો નથી. અર્થ - શત્રુ પાપ કર્મ કરે છે. પાપ રૂતિ વિરુ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ચતુર્થ્યન્ત પાપાર્થક જ કષ્ટ વક્ષ છું સત્ર અને હિન નામને મળ અર્થમાં વિકલ્પથી ચમ્ પ્રત્યય થાય છે. તેથી ઝાય તપણે શામતિ આ અર્થમાં ચતુર્થ્યન્ત પણ વષ્ટ નામ પાપાર્થક ન હોવાથી તેને આ સૂત્રથી વન્ય પ્રત્યય થતો નથી. અર્થ - કઠિન તપ માટે પ્રવૃત્તિ કરે છે. રૂછો
रोमन्थाद् व्याप्यादुच्चर्वणे ३।४।३२॥
વ્યાપ્ય (કર્મ) વાચક સેમી નામને ૩ષ્યર્વા અર્થમાં વન્ય પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. ખાધેલા તૃણાદિ દ્રવ્યને રોમી કહેવાય છે. ખાધેલા તૃણાદિ દ્રવ્યને ફરીથી મુખમાં લાવી ચાવવું તેને ૩āર્વા કહેવાય છે. સેમીયતે : અહીં રમીમુāર્વતિ આ અર્થમાં રમી નામને આ સૂત્રથી વચમ્ પ્રત્યય. છાર્થે રૂ-૨-૮ થી દ્વિતીયાનો લોપ. વચમ્ ની પૂર્વેના ૩ ને “
હીવૂ૦ ૪-રૂ-૧૦૮' થી દીર્ઘ કા આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી રોગચાયતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ગાય વાગોળે છે. ઉધ્વર્વ તિ ઝિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વ્યાયવાચક સેમી નામને ૩ષ્યર્વણ જ અર્થમાં વિકલ્પથી વચ પ્રત્યય થાય છે. તેથી ફીટ રોમન્ય વર્તર્યાત અહીં ઉષ્યર્વણ અર્થ ન હોવાથી વ્યાપ્ય વાચક પણ રોમન્થ નામને આ સૂત્રથી વયે પ્રત્યય થતો નથી. અર્થ - કીડો વિષ્ટાની ગોળી બનાવે છે. રૂરા
૧૧૦