Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ગમ્ આદેશ ન થાય ત્યારે વિમાન ની જેમ નિદ્રાય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- લજ્જા પામ્યો. भृ ધાતુને વ્ પ્રત્યય. નવું ના સ્થાને આ સૂત્રથી તિવ્ ની જેમ મનાતો ઞામ્ આદેશ. મૃ ને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં ‘ઋતોઽત્ ૪-૭-૨૮' થી ઋને બ આદેશ. તે અ ને ‘પુ-મૃ-માઁ૦ ૪-૧-૧૮' થી રૂ આદેશ. અભ્યાસમાં મૈં ને વ્ આદેશ. ઋ ને ગુણ ઞ ્ આદેશાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન વિમામ્ ની પરમાં આ સૂત્રથી વ્ પ્રત્યયાન્ત છૂં ધાતુનો અનુપ્રયોગ થવાથી વિમાગ્વાર આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ઞામૂ આદેશ ન થાય ત્યારે મૃ+ળવુ આ અવસ્થામાં ‘દ્વિર્ધાતુ:૦ ૪-૧-૧' થી મૃ ને દ્વિત્વ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ અભ્યાસમાં ને ૬ આદેશ. મ્ ને વ્ આદેશ. ઋને વૃદ્ધ આર્ આદેશ થવાથી વમાર આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- ધારણ અથવા પોષણ કર્યું. હૈં ધાતુને પરોક્ષાનો નવુ પ્રત્યય. વ્ પ્રત્યયના સ્થાને આ સૂત્રથી તિવ્ પ્રત્યયની જેમ મનાતો ગમ્ આદેશ. હુ ને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં ફ્ ને ઝ્ આદેશ. હૈં ના ૩ ને ગુણ ો આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી નિષ્પન્ન નુવાનૢ ની પરમાં આ સૂત્રથી વ્ પ્રત્યયાન્ત ૢ ધાતુનો અનુપ્રયોગ થવાથી નુહવાગ્વાર આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પ પક્ષમાં આ સૂત્રથી લામ્ આદેશ ન થાય ત્યારે ૩ ને વૃદ્ધિ સૌ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી વમાર ની જેમ ખુહાવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - હવન કર્યું. Iol
વેત્તેઃ જિતુ રૂ|૪|૧૧||
વિવું ધાતુની (૧૦૬૨) પરમાં રહેલા પરીક્ષા પ્રત્યયના સ્થાને બામ્ આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. તે વિન્તુ જેવો મનાય છે. અર્થાત્ વિદ્રત્યયાશ્રિત ગુણાભાવાદિ કાર્ય ઞામું પ્રત્યયની પૂર્વે પણ થાય છે. બામન્ત વિવું ધાતુની પરમાં પરીક્ષા પ્રત્યયાન્ત ૢ મૂ અને સ્ ધાતુનો અનુપ્રયોગ થાય છે. વિલ્ ધાતુને પરોક્ષાનો વૂ પ્રત્યય. નવુ પ્રત્યયના સ્થાને આ
૧૨૩
