Parshwanath Paramparaya Itihas

Author(s): Devguptasuri, Gorinath Shukla
Publisher: Ratnaprabhakar Gyan Pushpmala

Page 27

[ 12 ] निमित्तज्ञानेन स्वमृत्युकालं परिज्ञाय श्रीसिद्धसरिस्तस्य रत्नप्रभेति नाम विधाय स्वपट्टच प्रतिष्ठाप्य वीरनिर्वाणात् त्रिपञ्चाशदधिकद्विशत 253 तमे वर्षे स्वर्गमवजत् / वि० पू० 217 तः] ११-श्रीरत्नप्रभसूरि: द्वितिय / [वि० पू०१८२५० तत्पट्ट भव्यकुलकमलदिवाकरो विविधवाङमयविदग्धः क्षत्रियवंशालंकारभूतः श्रीरत्नप्रभसूरिः समायातः / अलौकिकमभावपुञ्जपुञ्जितवदनपुण्डरीकोऽसौ राज्ञ उत्पलदेवस्य वंशपरंपरायां सूर्यवंशीयक्षत्रियालंकारभूतस्य असलरावस्य सूनुरूपकेशपुरवास्तव्यः। माता चास्य ललनाकुलललामभूता सतीशेखरमणिजैतीदेवी / तयोरयं रत्नसिंहनामा कुलदीपकस्तनयः / शैशवे शिशुजनसमुचितां केलिमनुभवन्नसौ पित्रौः स्वान्ते समधिकमानन्द मातेने / लक्षणान्यप्यस्याधारणाभ्युदयसूचका न्यासन् / पितृसंपर्क संलग्न धर्मसंस्कारो धर्मेऽधिकां रुचिं दधौ / समतिक्रान्ते कियति काले पुरातनसंस्कारवशादमोघदर्शनस्याचार्यवर्यस्य सकललोकैकमण्डनस्य तत्रभवतः श्रीसिद्धसरेदृग्गोचरतामियाय / तस्यैवोपदेशामृतास्वादनपरिपूर्णान्रंगः शिक्षितमतिरसौ दीक्षितोऽभूत् शुभेऽहनि / अभिधेयश्च दीक्षानन्तरमस्य रत्नमुनिरिति ख्यातिमलभत / तदनु च जिनप्रनतत्वचित्तापरवशोऽध्यैत जिनागमानखिलानाचार्यसकाशम् / _कस्मिश्चित् समये श्रीसिद्धसरिरुपकेशपुरमात्मना भूषयामास / रावसारंगदेवेन श्रीसंघेन च समारोहपुरः सरंस्वागतं विहितम् / आत्मकल्याणसाधकानि व्याख्यानानि चाभवन् / रजितानि समाप मानसानि भावुकानाम् / कलयनसारत्वं संसारस्य रोवंसारंगदेव आत्मनः श्वःश्रेयसे समर्प सर्वस्वं पुत्राय धनदेवाय निवृत्तिमागोभिरुचिर्वभूव / अन्येऽपि स्वधर्मतत्वं वोधिता जन्मनः कृतार्थताममत्यन्त / आचार्यवर्योऽपि रत्नमुनेरसाधारणं पाण्डित्यं योग्यताञ्चसमीक्ष्य शुभेऽहनि मुहूर्ते च तत्रैव स्वपढे श्रोसंघसमक्षं तंस्थापयामास / श्रीरनप्रभसूरिति नाम्ना च समाजयामास / सम्प्राप्य चासौ सूरीश्वरःस्वधर्म प्रचार एव परमः पावनो मदीयोऽनुष्ठेयत्वेन प्राधान्यं प्राप्तः पन्था इति निपुणतरं स्वस्वान्ते निरूपयन् तदर्थमितस्ततः परिभ्रमणच्छलेन भावुकानुरोधयामास / ____एकदाऽवन्तिकायामाचार्यःसुहस्ती सभामेकामकारयत् / तत्र सुरिमप्याह्वयत् / स च धर्मोन्नतये ययौ / क्रमेण विहरन्नवंती प्राप / ततः सम्प्रतिनामकेन राज्ञा महासमारोहपूर्वकं कोटिप्रमाणकं द्रव्यं व्ययीकृतम् / स्वधर्मप्रचारको तौ द्वौ मुनीश्वरौ मिलितौ / ततः सत्ववत्सलः सुहस्ती सम्प्रतिमुवाच-राजन् ! अस्य मुनेः पूर्वजैर्जिनधर्मस्य महती सेवा विहिता, ओसमहाजनसंघश्च प्रतिष्ठाप्य सुदृढो जैनसंस्कारः कृतः। अयमपि सूरिः कर्मठः जिनधर्मप्रचारकश्चेति स्तुतिवचनं समाकर्ण्य-भगवान्नाहं प्रशंसनीयः, पूर्वेषामाचार्याणामपेक्षया नाहं किंचिदपि कर्तुं शक्नोमि, भाग्यवान् तु संप्रतिरेव येनाचार्यसुहस्तिसेवा सर्वसिद्धिप्रदा लब्धा / एवं ते सर्वे परस्परं प्रशंसन्ति दर्शयन्ति च मिथः सद्भावम् / श्रमणोचितान् धर्मनियमांश्च विरचयन्ति / अहो कियान् प्रमोदः? ततो विहरन् मुनीश्वरो रत्नप्रभसूरिः लवपुरीं [ लोहाकोटं ] ययौ। तंत्र व्याख्यानकाले सम्मेतशिखरयात्रायाः पुण्यप्रदं फलं विशदीचकार / अतः आश्चर्यान्वितेन मन्त्रिणा पृथुसेनेना