Parshwanath Paramparaya Itihas

Author(s): Devguptasuri, Gorinath Shukla
Publisher: Ratnaprabhakar Gyan Pushpmala

Page 106

दित्यनागगोत्रीय उपकेशपुरवास्तव्यश्वासीत् / पिताऽस्यामात्यपदविभूषितः संघपतिपदप्रतिष्ठितोऽर्जुनः / माता च सतीसमुदायशेखरीभूता फागूदेवी / तयोरयमात्मजोऽत्यन्ततेजस्वी प्रखरप्रतिभासंपन्नः करणः / आबालब्रह्मचारी भविष्यामीति भीष्मप्रतिज्ञान्वितः / अमात्यस्यार्जुनस्याग्रहेणास्य पाणिपीडनं कस्यचित् श्रेष्ठिनः परमसौन्दर्यसौजन्यायनेकगुणवत्या कन्यया सह जातं किन्तु विजयकुंवरीविजयकुंवगविव स्वप्रतिज्ञाविघातमुभावपि न चक्रतुः / यतो ब्रह्मचर्य नामाप्रतिहतगति सर्वातिशायि परमात्मकल्याणसाधकमुत्कृष्टं साधनम् / ब्रह्मचर्यबलात् शरीरपरिपुष्टिस्तेजोमेधावर्धनम् दुष्करस्यापि कार्यस्य सौकर्येण साधनम् / तत्प्रभावासादितापूर्वोत्साहेनैहिक पारलौकिकञ्च श्रेयः संप्राप्यते / पुराऽपि बहवो मुनीश्वराः सर्वत्र प्रबलतरान् वादिनो ब्रह्मचर्यसमेधितमेधाबलेन विजित्यात्मयशो दिक्षु सर्वासु प्रसारयामासुः / इदमेवात्मश्रेयसि प्रयुक्तं ब्रह्मचर्य नाम साधनं कियदुपकारक भवेदिति विचारयन्तौ तौ षण्मासपर्यन्तमेकशय्या स्वपन्तावपि स्वब्रह्मवर्यव्रते दृढपरिकरावास्ताम् / करणकृतो. पदेशबलादस्य भार्याऽनेन सह दीक्षोद्यता बभूव।। ___ इत परमपुण्योदयाज्जात्युद्धारको जिनगदितयमनियमनिष्ठो धर्माचार्यो देवगुप्तसूरिरुपकेशपुरमाजगाम / सूरीश्वरेण व्याख्यानेब्रह्मचर्यमाहात्म्यं विवेचितम् / तदाकर्ण्य करणो भार्यया सह पितरावापृच्छ्यैकत्रिंशत्परिमितैर्जनैः सार्द्ध सूरिसमीपे दीक्षामग्रहीत् / अनन्तरमस्याभिधानं चन्द्रशेखरेति परिवर्तितम् / असौ चतुर्दशवर्षपर्यन्तं गुरुकुलेऽधीयान एकादशाङ्गोपाङ्गादीनि जिनागमतत्त्वानि साहित्यादीनि च शास्त्राणि कण्ड स्थान्यकरोत् / प्रसन्नमनाः सूरीश्वर उपाध्यायपदापणेन तं भूषयामास / ततः परमपि सूरिसमीपावस्थानेनानुभवज्ञानजन्याद्वितीयप्रतिभासमन्वित भागमधुरन्धरोऽनेकान्तवादप्रचारको जातः / सिद्धाचलपर्वतस्य पवित्रतीर्थस्थले स्वनिधन. समयं परिलक्ष्य देवगुप्तसूरिणाऽसौ सिद्धसूरिनाम्ना प्रतिष्ठापितः सूरिपदे / सिद्धसूरिः शत्रुलयपर्वतान्निर्गत्येतस्ततो विहरन् भृगुकच्छपुरमाययो / तत्र धनधान्यसमृद्धिसम्पन्नो धनाधिप इव मुकुन्दनामा श्रेष्ठी प्रतिवसति स्म / अपरिमितधने विद्यमानेऽपि सन्तत्यभावाद् धनराशिरस्य दुःखोत्पादनायैवासीत् / अपुत्रस्य सर्वेषु वन्तुषु विद्यमानेष्वपि न तस्य सन्तोषाय किञ्चिद् भवति / अत एवोच्यते धिग् जीवितं प्रजाहीनं धिग् गृहं च प्रजां विना / धिग् धनं चानपत्यस्य धिक् कुलं सन्ततिं विना / / स च सूरीश्वरप्रशंसां जनश्रुतिपरम्परातोऽत्रबुध्यापत्यलाभाशया मन्त्रयन्त्रतन्त्रविचक्षणस्य सुरेः समीपमगमत् / पादवन्दनं विधाय विनीतभावेनासौ तस्मै स्वगृहस्थाश्रमजीवनेतिवृत्तं सकलं निवेदयामास / सूरिरपि तत्सर्वमेव श्रुत्वा "बलिष्ठा कर्मणो गतिः" प्रारब्धकर्म बलवन् मुनयो वदन्तीत्यादिभिर्नीतिवचनैस्तं समाश्वासयत् / भोगलिप्सया संसारसुखासक्तिः परमार्थतः प्राणिनां दुखायैवोपकल्पते / सांसारिका हि विषयाः श्रद्धया विप्रलब्धारः प्रिय विप्रियकारिणः / सुदुस्त्यजास्त्यजन्तोऽपि, कामाः कष्टा हि शत्रवः / / एवं सयुक्तिकमुपदिष्टो मिथ्याग्रहप्रहोन्मोचितो जिनधर्मस्य परमोपासको भक्तोऽभवत् / व्यतीते हि कियति काले दोगन्दुको देव इवानुपमलावण्यपुजः सुकुमारप्रकृतिः सुरुचिरमूर्तिः सुतो जन्म लेभे / अत एव तस्य जिनधर्मोपरि सविशेषा भक्तिरवर्घत / अयं खलु सूररेवोपकार इति मन्वानः स मुहुर्मुहुस्तं परमभक्त्याप्रशशंस / कटाक्षकटाक्षितकलुषितचित्तवृत्तयो वेदधर्मानुयायिनश्च ब्राह्मणा लज्जाभरनतानना अभूवन् /