Parshwanath Paramparaya Itihas

Author(s): Devguptasuri, Gorinath Shukla
Publisher: Ratnaprabhakar Gyan Pushpmala

Page 114

[ -] प्रेषिता धर्मप्रचारकाः साघवोऽपूर्वोत्साहपरिपूर्णमानसा बभवुः / आचार्यश्च तानभिननन्द / अस्यागमनेन श्वेताम्बरदिगम्बरमतावलम्बिनो साधूनां मिथ समधिकं सौमनस्यमभूत् / ततः सर्वतोभावेन सौकर्येण च धर्मप्रचार कार्य समपद्यत / येन वैदिकधर्मों लब्धपूर्णप्रचारोऽपि सहसाऽदर्शनमलभत / व्याख्यानेऽप्यस्यापूर्वी शास्त्रतस्वबोधिका शेमुखीमालक्ष्य राष्ट्रकूट-चोल-पाण्ड्य-पल्लव-चोलुक्य-कलचुरी-होयल-गंग-कदम्बवंशीया गजानो महाराजाश्च श्रद्धाभक्तियुता जिनधर्मोपासका बभूवुरिति प्रत्नतत्वविद्भिर्गवेषकैलब्धेभ्यो दानपत्रादिभ्योऽवगम्यत इदानीमपि।विस्तरभिया विरम्यतेऽत्र विषये / स्वधर्ममूलदृढीकरणार्थ पञ्च चतुर्मासनतानि महाराष्ट्रप्रान्त एव चकार। तत्र भ्रष्टमार्गाः सर्गिस्थापिता जैनेतरा जिनधर्मानुरागिणः, अन्ये च धर्मेऽधिकरुचिमापादिताः / अस्मिन् प्रान्ते श्रमणानामुभयपक्षीयाण सभामकारयदुपदिदेश च भव्याः ! विषमे छुपस्थिते काले नाममात्रभेदे न मढबुद्धय इव पारस्परिकविरोधाचरण कधियो भवन्तु / प्राप्य च परस्परमेकतां जिनधर्म एक एवेति मत्वा तदर्थमेव कृतोत्सा हाः प्रयत्नाः मिथः साहाय्यमत्राचरन्तु / येनापरे छिदान्वेषिणो न भवेयुः। संघे शक्तिः कलौ युगे-इति निश्चितमेव जानन्तु / भगवतो महावीरस्थाहिंसा, स्याद्वादः, तद्रक्षणं पोषणब्चोभयत्र समानमिति दृढं विश्वसन्तु / तथैव प्रयत्नेन प्राप्मुवन्तु सर्वे सफलतामित्येव युष्मत्सकाशादाशासे भूयो भूय इति / तेऽपि तथैव प्रतिपेदिरे / अन्ते च समुचितयोग्यता प्राप्ताः गणि-गणावच्छेदकोपाध्यायादिभिः पदैः सत्कृता दृढ़ोत्साहाश्च बमुवुर्मुनयः ते च यत्र तत्र विहारार्थ सूरीश्वराज्ञां प्राप्य प्रययुः / आचार्यश्च विदर्भकोकणदेशयोर्विहृत्य सौपारपत्तने चतु सिं करवा सौराष्ट्रदेशे तीर्थराजस्य श्रीशत्रुब्जयतीर्यस्य गिरिनालस्य च यात्रा व्यधत्त / तत्र कियन्तं कालमुषित्वा विहरणक्रमेण लाटावन्तिकामेदपाटप्रान्तेषु धर्मभावनाभिवधनं कुर्वन् मरुधरप्रान्ते डिडूनगरे नागपुरे च चतुर्मासं फवा पश्चादुपकेशपुरमयासीत् / देवी सच्चापिका परोक्षरूपेण तमभ्यनन्दत् / भवदीया वृद्धावस्था वर्ततेऽतोऽत्रैव विहार उचित इत्युक्त्वा साऽदर्शनमगात् / असावत्र साधूनां शिथिलाचारमालक्ष्य माघशुक्ल पूर्णिमायां श्रमणसमायोजनमकरोत् / अत्रोपकेशपुरशाखीयभिन्नमालगच्छीयाः, कोरण्टकगच्छीया, अन्ये च वीरधर्ममनुसरन्तः पञ्चसहस्राधिकाः साधवः समाजग्मुः ! धर्मशैथिल्थमुहिश्य विस्तृतं व्याख्यानं चकार येन ते शैथिल्यं दूरीकृत्य नूतनोत्साहा बभूवुः / योग्यतां गतेभ्यः पदवीप्रदानं कृत्वा सभा विसर्जिता / उपकेशपुरीयेण 'श्रीसंघेन सर्वेषां भावभव्य स्वागतं विहितम् / सर्वच धर्माचरणं तत्प्रचारश्चेति परममस्मत्कर्तव्यमिति निश्चित्य विजह : / अनन्तरमसो मरुभूमावेव विजहार / एतवधिमण्यमेकवारं मथुरायां पश्चात्संघेन सह शत्रुञ्जय. तीर्थयात्राया उल्लेख: पट्टावलीतो ज्ञायते / अन्ते चोपके शपुरे चतुर्विधसंघसमक्ष भगवतो महावीरस्य मन्दिरे विक्रमस्य 892 तमे संवत्सरं माघशुक्लपूर्णिमायां सर्वागममर्मविदे कल्याणकुम्मनाम्न उपाध्यायाय सूरिपदं दत्वा स्वयं 27 दिनान्यनशनेन पञ्चपरमेष्ठिमहामन्त्रस्मरणेन चातिवाह्य दिवं ययौ / श्राचार्यवर्येण श्रीदेवगुप्तसूरिणा 55 वर्षपर्यन्तं महता परिश्रमेण जिनशासनस्यातिमहती सेवा बिहिता यां वर्णयितुं नास्माकं शक्तिः परिमिता। कुंकुमजातिः-अडकमलराठौड़ः कतिपयैर्वयस्यैः सह चौर्यमाचरति स्म / एकदा तदर्थ निर्गतो मध्य एव विहरणक्रमेण संमुखमागच्छता मुनीनां दर्शनं कृत्वाऽद्यानिश्मेषां दर्शनं तदङ्गच्छेदनलब्धरुधिरेण परिहरणीयमिति वयस्यानाह / सूरीश्वरश्च तद्धार्ता नापेन विदित्वा तेषा मनोरथं निर्भीकमना-भावका ! सुखेन गृह्वन्तु रुधिरं, भवारशा एव प्राहका अस्मद्भाग्येनैव प्रापिता इति नानवादीत् / श्रुत्वा चेदं बचो लन्जावनमुखोऽसौ न किंचिदप्यत्रवीत् / पश्चान्महता प्रयत्नेन सन्तुष्टः / भवान् मनोरथमस्मदीयं सफली कर्तुं दयतामित्यगादीत् / तेन च धर्मापदेशं सर्वाभिलाषापूरकं निखिलदुःखदलनक्षमश्च दत्वा कस्यचित्तरोस्तले स्थितिमाभित्य