Parshwanath Paramparaya Itihas

Author(s): Devguptasuri, Gorinath Shukla
Publisher: Ratnaprabhakar Gyan Pushpmala

Page 51

[6] गीयोऽसावस्माभिरिति मन्त्रिणं राहुलमाहूयावदत् / मन्त्री राजसभायामागत्य व्याख्यानेन राजानं संभावयितुमहति भवान्-इत्याह सूरीश्वरम् / महान् कोऽपि धर्मलाभातिशयोऽयमिति विचिन्त्य तत्र व्याख्यानमदादाचार्यः सशिष्यः। द्वितीयेऽह्नि सभायां देव-गुरु-धर्म-स्वरूपं व्याख्याने निरूपितम् / यथा-१ देवः-तदीयं लीलाकौतुहलरागद्वेषादिरहितं चरित्रमालोच्य जनानां जीवनं तथैवाचर . णेन दोषरहितं पवित्रमुपजायते। विश्वोपकारप्रयोजनिकां तदीयजीवनयात्रां विचार्य च स्वस्यापि सर्वोपकारकरणात्मिका पारमार्थिकी सर्वप्राणिहितकारिणी बुद्धिर्भवति / शान्तमुद्रां ध्यानावस्थितां देवप्रतिमामाराध्य बाह्याभ्यान्तरशुद्धिः देवसायुज्यप्रापिका समुत्पद्यत इत्येव देवोपासनाप्रयोजनम् / __ 2 गुरु:-कनककामिनीपरित्यागी ब्रह्मचर्यव्रतपालकस्त्यक्तपरिग्रहः संसारान्मुक्तः कषायचतुष्टये पञ्चस्विन्द्रियेषु प्राप्तसंयमो गुरुः स्वपरकार्येषु कृतप्रयत्नश्च सर्वथाऽत्मकल्याणमार्गदर्शनाय भव्यालम्बनत्वेनोपकल्प्यते। __3 यत्राहिंसा, स्याद्वादो, जिनाज्ञा च प्राथम्यं प्राप्ताः, सत्यास्तेयब्रह्मचर्यपरोपकारादयोऽपि सहचारिणः स्युः, स धर्मोऽपि जीवनोन्नतये तृतीयो हेतुरुच्यते / एवं जनजीवनहितकरमार्गोपदेशकं सूरिवचः श्रुत्वा चित्राङ्गदो राजाऽचार्यस्य जिनधर्मस्य च परमोपासको बभूव / आचार्योपदेशान्नूतनो जिनालयः, सुर्वणमयी भगवतो महावीरस्य प्रतिमा च निर्मापिता / प्रतिमानेत्रस्थले सपादलक्षरूप्यकाणां द्वौ मणी निवेशितौ यो रात्रावपि दिनकर इव तेजःपुञ्जप्रकाशकावभूताम् / सूरेवरदहस्तेन स राजा प्रतिष्ठामकारयत् / एवं धर्मकार्य सम्पाद्य पञ्चाललाटकच्छादिषु देशेषु परिभ्रमअसो क्रमेणोपकेशपुरमागच्छत् / तत्र परमवैराग्योद्बोधकं व्याख्यानमाकर्ण्य जैताशाहस्य कुमटगोत्रीयः सारङ्गकुमारो दीक्षामग्रहीत् सूरिसमीपे। तदनन्तरमसौ सौभाग्यकीर्तिरित्यभिधानं लेभे / अथ स अवन्तिकामेत्य श्रमणानामतीमहतीं सभामकरोत् / तत्र . 1 सौभाग्यकीर्तिप्रभृतिभ्य उपाध्यायपदं दत्तम् / 2 राजहंसाद्येकादशमुनिभ्यो वाचनाचार्यपदं वितीर्णम् / 3 दयामूर्तिप्रभृतिभ्यः पश्चभ्यः पण्डितपदवी समर्पिता। 4 चारित्रसुन्दरादिभ्यः पञ्चभ्यो गणिपदमुपहारीकृतम् / 5 मङ्गलकलशादिभ्यः पञ्चभ्यः प्रवर्तकपददानं कृतम् / एकदा-अम्बा-पद्मा-अच्छुपता-विजया देव्यः श्रीतीर्थङ्करस्य सीमन्धरस्य व्याख्यानश्रवणाय विदेहेषु गताः / व्याख्याने च सीमन्धरेण भगवता प्रोक्तम्-अस्मिन् हि भारते क्षेत्रे ब्रह्मचर्यव्रतसमासादितसर्वसिद्धिसमायुतं व्याख्यानपञ्चाननः श्रीदेवगुप्तसूरिं विहाय नान्यः कश्चनोपलभ्यते साधुः / एवं समाकर्ण्य ता / महाप्रभावं देवगुप्तमरिं द्रष्टुमागच्छन् / असौ तदा अर्बुदाचले ध्याननिमम आसीत् / तत्रागतास्ता अनुकूलान् प्रतिकूलांश्च बहुनुपसर्गान् चक्रः / सूरिस्तु प्रचण्डप्रलयार्णवबृहत्तरङ्गास्फालितो मेरुरिव मनागपि न चकम्पे / ततः पराभवं प्राप्ता देव्यस्तस्य क्षमा ययाचिरे / सूरिपि देवकर्तव्यविषये सारगर्भितानि शास्त्रवचनानि श्रावयामास /