Jain Paramparano Itihas Vol 2

Author(s): Darshanvijay, Gyanvijay, Nyayavijay
Publisher: Charitra Smarak Granthmala

Page 661

૬૨૨
6
૨.
જૈન પરંપરાના ઇતિહાસ-ભાગ રો
पञ्चप्रबन्धमिषपञ्चमुखानकेन
विद्वन्मनः सदसि नृत्यति यस्य कीर्तिः ।
विद्यात्रयीचणमचुम्बितकाव्यतन्द्रं
कस्तं न वेद सुकृती किल रामचन्द्रम् ॥'
ખીજે પણ કહેવાયુ છે કે
'
सूक्तयो रामचन्द्रस्य वसन्तकलगीतयः । स्वातन्त्र्यमिष्टयोगश्च पञ्चैता हर्षवृष्टयः ||
'
આ૦ રામચંદ્રના નામથી અપભ્રંશ ભાષામાં કેાઇએ જણાવ્યુ છે કેમહિલા ફૂટચરિત્ત, અંભ પુણુ પાર ન યાણુÉ; ક્રિન ડરચઈ દોરડઈ, રચણી વિસહર ફેણુ મેાડઈ, ઉંદિર દિઈ ઉદ્ધસઈ, કાનિ ધરી વાઘહ રોલઈ; ઉંબરી ચડતીય ઢલી પડઈ, ચઢિ ડુ’ગરી અણિયાલઈ સાત સમુદ્ર લીલા તરઈ, સુક્તિ નદી મુવિ મરઈ, રામ કવીસર ઈમ કહઈ, શ્રી વિશ્વાસ ન કે કર’ (-કુલસાગરગણિકૃત ‘સટીક-ઉપદેશસાર’ ઉ૫૦૩૨, સ૦૧૬૬૨) આ૦ રામચંદ્ર એ સમયના શબ્દશાસ્ત્ર, કાવ્યશાસ્ત્ર અને ન્યાયશાસ્ત્રના વિદ્વાન, ઉદ્ભટ કવિ, સફળ પ્રબંધકાર અને વિશિષ્ટ નાટકકાર હતા. તેમણે રચેલા પ્રથા આ પ્રકારે જાણવા મળે છે— ૧. દ્રવ્યાલ કાર-સ્વાયત્તવૃત્તિસહિત—આ૦ રામચંદ્ર અને આ॰ ગુણચદ્ર એ મનેએ મળીને રચ્યા છે. તેમાં, ૧ જીવ, ૨ પુદ્ગલ અને ૩ ધર્મધર્માદિ એમ ત્રણ પ્રકાશ છે.
[ પ્રકરણ
નાચણ—સ્વાપન્ન વૃત્તિસહિત—આ૦ રામચન્દ્ર અને આ॰ ગુણચદ્ર એ મનેએ મળીને રચ્યા છે. જેમાં ૫૫ નાટક-પ્રખ’ધેાના ઉલ્લેખા અને દશરૂપકાને બદલે બાર રૂપકે દર્શાવ્યાં છે.
૧. દ્રવ્યાલ કારની સ૦ ૧૨૦૨માં લખાયેલી તાડપત્રની પ્રતિ જેસલમેરમાં સુરક્ષિત છે.
૨. નાટકો માટે જુએ પ્રક૦ ૩૧, પૃ૦ ૩૩નું ટિપ્પષ્ણુ.