________________
૬૪૩
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયનો રાસ ઢાળ-૧૩ : ગાથા-૧૨ = બને દ્રવ્યોનો અત્યન્ત ગાઢ સંબંધ હોવાથી, તેવા સંબંધ દ્વારા ઉત્પન્ન થયેલો જીવમાં અને પુગલમાં એમ બન્નેમાં રહેવાવાળો આ મૂર્તતાગુણ સાધારણ ધર્મરૂપ બની જાય છે. તેથી જ તે મૂર્તતાગુણ વિભાજકગુણ તરીકે ન રહેવાથી અન્યવિશેષ ગુણ ન માનતાં અનાજ્યગુણવિશેષ કહેવાય છે.
तथा च-अन्योन्यानुगमाविशेषेऽपि क्वचिदेव किञ्चिदेव केनचित् कथंचिदभिभूयते, રૂતિ થામ વ્યવહારમાશ્રયાલયમ્. I ૩-૪૨ |
ઉપર સમજાવ્યા પ્રમાણે જગતના પદાર્થોની આવા પ્રકારની વસ્તુસ્થિતિ છે. તેથી આખી વાતનો સારાંશ એ નીકળે છે કે કોઈ પણ બે દ્રવ્યોનું અરસપરસ અત્યન્તગાઢ સંબંધવાળાપણું પરસ્પર મિશ્ર થવા પણું, એકસરખું સમાન હોવા છતાં પણ કોઈક સ્થળમાં જ, કોઈક જ ધર્મ, કોઈક ધર્મ વડે, કેમે કરીને અભિભૂત કરાય છે. અર્થાત્ સર્વત્ર સર્વ ધર્મનો અભિભવ (પરાભવ) થતો નથી. આ પ્રમાણે આગમશાસ્ત્રોમાં જે વ્યવહારો જેમ કહ્યા છે. તેમ તેનો આશ્રય કરવો. આ રીતે વિચારતાં પુદ્ગલદ્રવ્યમાં ઉપચારે પણ અમૂર્તતા આવતી નથી. મેં ૨૧૯ / પુગલનઈ એકવીસમો રે, ઈમ તો ભાવ વિલુપ્ત ! તેણિ અસભૂત નયઈ રે, પરોક્ષ અણુએ અમૂત્તો રે !
ચતુર વિચારીએ || ૧૩-૧૨ // ગાથાર્થ આમ કહીએ તો પુગલદ્રવ્યમાં એકવીસમો એક સ્વભાવ લોપાઈ જશે. તે કારણે અસભૂત વ્યવહારનયથી પરોક્ષ એવો જે અણુ (પરમાણુ) છે. તેને અમૂર્ત કહેવો. | ૧૩-૧૨ .
ટબો- “ઉપચારઈ” પણિ અમૂર્તસ્વભાવ પુદ્ગલનઇ ન હોઈ, ઈમ કહતાં તો એકવીસમો ભાવ લોપાઈ, તિવારઈ.
“વિંશતિવાદ યુÍવપુત્રિમતા: " એ વચન વ્યાઘાતથી અપસિદ્ધાન્ત થાઈ. તે ટાલવાનઈ કાજિ અસક્તવ્યવહાર નયઈ પરોક્ષ જે પુદ્ગલ પરમાણુ છઈ, તેહનઈ અમૂર્ત કહિઈ. વ્યાવહાશિપ્રત્યક્ષામોવરત્વમમૂર્તિત્વ પરમા ભાવ સ્વીદિયે, રૂત્યર્થ | ૨૩-૧૨
