Dravya Gun Paryaya no Ras Part 2

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Dhirajlal D Mehta
Publisher: Jain Dharm Prasaran Trust Surat

Page 412

ઢાળ–૧૫મીના દુહા : ગાથા-૬-૭
તથા વળી શ્રી યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચય ગાથા-૨૨૪ માં પણ લખ્યું છે કે
खद्योतकस्य यत्तेजस्तदल्पं च विनाशी च । વિપરીતમિટું માનોિિત, ભાવ્યમિ; બુધૈ: ॥ ૨૨૪ ॥
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયનો રાસ
૬૯૭
ખદ્યોતનું જે તેજ છે તે અલ્પ છે. અને ક્ષણવિનાશી છે. જ્યારે સૂર્યનું તેજ તેનાથી વિપરીત છે. આ તત્ત્વ પંડિતપુરુષોએ વિચારવું. ॥ ૨૪૯-૨૫૦ ॥ મિથ્યાત્વાદિક કર્મથિતિ, અકરણ નિયમઈ ભાવિ ।
અપ્રતિપાતી જ્ઞાનગુણ, મહાનિસીથહ સાખિ || ૧૫-૬ || શાનવંતનઇ કેવલી, દ્રવ્યાદિક અહિનાણિ । બૃહત્કલ્પ ગાથાના ભાષ્યમાં, સરિખા ભાખ્યા જાણિ ।। ૧૫-૭ 11
ગાથાર્થ— સમ્યગ્દર્શન સહિત એવા જ્ઞાનગુણવાળા જીવો પતન પામે તો પણ મિથ્યાત્વાદિક કર્મોની ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિનો બંધ (“અકરણ” એટલે) નિયમા ન કરે, એવો અપ્રતિપાતી જ્ઞાનગુણ છે. આમ મહાનિશિથ સૂત્રમાં કહ્યું છે. ॥ ૧૫-૬ |
દ્રવ્યાદિ ભાવોને આશ્રયી જ્ઞાનગુણમાં શ્રુતજ્ઞાનીને કેવલજ્ઞાની સરખા બૃહત્કલ્પભાષ્યની ગાથામાં કહ્યા છે. ।। ૧૫-૭ ||
ટબો- જ્ઞાન, તે સમ્યગ્દર્શનસહિત જ આવઈ, તે પામ્યા પછી મિથ્યાત્વમાંહિ આવŪ, તો પણિ ૧ એક કોડાકોડી ઉપરાંત કર્મબંધ જીવ ન કરઈં. “વંધેળ ન નોતરૂ યાવિ' ત્તિ વચનાત્ એ અભિપ્રાયઈં નંદિષણનÛ અધિકારÛ-‘“મહાનિશીથરૂં'' જ્ઞાનગુણઈં અપ્રતિપાતી કહિઓ છઈં ઉત્તરાધ્યયનેયુક્તમ્—
सूई जहा ससुत्ता, ण णस्सइ कयवरम्मि पडिआ वि ।
રૂપ નીવો વિ સમુત્તો, ળ ળHફ રો વિ સંસારે ॥ ॥ ॥ -૬ | बृहत्कल्पगाथा चेदम्
किं गीयत्थो ? केवली चउव्विहे, जाणणे य कहणे य । તુર્જા રાવણે, અજંતાયમ્સ વખળયા “કૃતિ | -૭ ||
વિવેચન– જ્ઞાનગુણ અપ્રતિપાતી છે. જીવ પતન પામે તો પણ આ ગુણ ચાલ્યો જતો નથી. આત્માના પરિણામની નિર્મળતા કરનાર છે. તે વાત ઉપર વધારે સમજાવે છે–