________________
चतुर्थ अध्ययन : षड्जीवनिका
१२९
तथा पुण्य-पाप एवं बन्ध-मोक्ष को सम्यक् प्रकार से जान लेता है, साथ ही जो इनमें से हेय है उसे त्याग देता है और उपादेय को ग्रहण कर लेता है। तात्पर्य यह है कि वह जीव और कर्म के ऐकान्तिक वियोगरूप मोक्ष को, जो कि शाश्वत सुख का हेतु है, उसे जान लेता है। जीवों की नरकादि नाना गतियों एवं मुक्त जीवों की स्थिति को, तथा उसके कारणों को तथा बन्ध एवं मोक्ष के अन्तर और उनके हेतुओं को भलीभांति जान लेता है। इस प्रकार सम्यग्ज्ञान के द्वारा उनका अनुभव परिपक्व हो जाता है । ११८
आत्मशुद्धि द्वारा विकास का आरोहक्रम
७०. जया पुण्णं च पावं च बंधं मोक्खं + च जाणई । तया निव्विंदए भोए, जे दिव्वे जे य माणुसे ॥ ३९॥ ७१. जया निव्विंदए भोए, जे दिव्वे जे य माणुसे । तया चयइ संयोगं भिंतर - बाहिरं ॥ ४० ॥
+
७२. जया चयइ संजोगं तया मुंडे भवित्ताणं पव्वइए ७३. जया मुंडे भवित्ताणं पव्वइए
अणगारियं ।
७४. जया
तया संवरमुक्किट्ठ* धम्मं फासे अणुत्तरं ॥ ४२॥ संवरमुक्किट्ठ धम्मं फासे अणुत्तरं । तया धुणइ कम्मरयं अबोहिकलुसं ७५. जया धुणइ कम्मरयं अबोहिकलुसं सव्वत्तगं नाणं दंसणं
कडं ॥ ४३॥
तया
सब्भिंतर - बाहिरं ।
७६. जया सव्वत्तगं नाणं दंसणं तया लोगमलोगं च जिणो जाणइ ७७. जया लोगमलोगं च जिणो तया जोगे निरुंभित्ता सेलेसिं ७८. जया जोगे निरुंभित्ता सेलेसिं
अणगारियं ॥ ४१ ॥
कडं । चाभिगच्छई ॥ ४४ ॥ चाभिगच्छई ।
केवली ॥ ४ ॥
जाणइ केवली । पडिवज्जई ॥ ४६ ॥ पडिवज्जई ।
(ख) दसवेयालियं (मुनि नथमलजी), पृ. १६८ पाठान्तर— 'मुक्खं ।'
तया कम्मं खवित्ताणं सिद्धिं गच्छइ नीरओ ॥ ४७ ॥ ७९. जया कम्मं खवित्ताणं सिद्धिं गच्छइ नीरओ । तया लोगमत्थयत्थो सिद्धो भवइ सासओ ॥ ४८॥
११८. (क) बहुविधग्गहणेण नज्जइ जहा समाणे जीवत्ते ण विणा पुण्णपावादिणा कम्मविसेसेण नारकदेवादिविसेसा भवंति।
— जिनदास चूर्णि, पृ. १६२
* पाठान्तर— 'मुक्कट्ठे ।'