Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
૨૩૨
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे यस्स वेयड्ढेइ सासए' हे गौतम ! वैताढयस्य पर्वतस्य वैताढय इति शाश्वतं शाश्वतत्वसूचकं ‘णामधेज्जे पण्णत्ते' नामधेयं प्रज्ञप्तम् । तत्र हेतुमाह-'जं णं' यत् यस्मात् कारणात् खलु अयं वैताठ्यपर्वतः 'कयाइ ण आसि' कदापि नासीदिति न, अपि तु सर्वदैवासीत् अनेन भूतकालिकशाश्वतसत्ता सूचिता, तथा 'न कयाइ ण अत्थि' न कदापि नास्ति 'ण कयाइ ण भविस्सइ' न कदापि न भविष्यति इत्याभ्यां वर्तमानकालिकी भविष्यत्कालिकी च शाश्वतसत्ता सूचिता । इत्थं व्यतिरेकेणाभिधाय सम्प्रत्यन्वयेनाह-'भुवि च' इत्यादि । अयं वैताठ्यः 'भुपिं च भवइ य भविस्सइ य' अभूच्च भूतकाले भवति, अस्ति च वर्तमाने, भविष्यति च भविष्यकाले । अत एवायं-'धुबे णियए सासए अक्खए अव्वए अवट्ठिए णिच्चे ध्रुवो नियतः शाश्वतः अव्ययः अवस्थितो नित्य इति । धुवादीनामर्थोऽस्यैव चतुर्थसूत्रतो बोध्य इति ॥ सू० १७॥
अथ उत्तरभरतार्द्धस्वरूपं पृच्छति
मूलम्-कहि णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे उत्तरभरहे णामं वासे पव्वयस्स वेयडूढेइ सासए णामधेज्जे पण्णते', अथवा हे गौतम-वैताढयपर्वत का वैताढ्य ऐसा नाम शाश्वत कहा गया है' इसके होने में कोई निमित्त नही है। 'जणं कयाइ ण आसि ण कयाइ ण अस्थि ण कयाइ ण भविस्सइ भुधिं य भवइ य भविस्सइ य धुवे णियए सासए अक्खए अव्यए अवट्ठिए णिच्चे" क्योंकि ऐसा नहीं है कि यह वैताढयपर्वत पहिले नहीं था किन्तु यह पहिले भी था और ऐसा भी नहीं है कि यह वर्तमान में भी नहीं है किन्तु अब भी यह है तथा ऐसा भी नहीं है कि यह भविष्यत् काल में नहीं रहेगा किन्तु उस समय भी यह रहेगा अतः त्रिकाल में इसकी सत्ता होने से यह पहिले भूतकाल में था अब भी वर्तमान है और भविष्यत् काल में भी रहेगा इस कारण यह ध्रव है नियत हैं शाश्वत है अक्षय है अव्यय है अवस्थित है और नित्य है इन ध्रवादि पदो
की व्याख्या चतुर्थ सूत्र में की जा चुकी है अतः यह वहीं से जानलेनी चाहिये ॥१७॥ च ण गोयमा । चेयड्ढेस्स पब्बयस्स वेयड्ढेइ सासए णामधेज्जे पण्णत्त" अथवा गौतम! વૈતાઢય પર્વતનું વૈતાઢય એવું નામ શાશ્વત કહેવામાં આવેલ છે. એ નામથી તેની પ્રસિદ્ધિમાં
निमित्त नथा. “कयाइ ण आसि, ण कयाइ न अस्थि न कयाइ ण भविस्सइ भुवि च भवइ य भविस्सइ य धुवे णियए सासए अक्खए अब्धए अवठिए णिच्चे" भो એવું પણ નથી કે આ વૈતાઢય પર્વત પહેલા હતો નહિ. પરંતુ ખરેખર એ પહેલાં પણ હતો. એ અત્યારે નથી એવું પણ નથી. એ ખરેખર વતમાનમાં પણ છે. તેમજ એવું પણ નથી કે એ ભવિષ્યત કાલમાં રહેશે નહિ ખરેખર એ ભવિષ્યત કાળમાં પણ વિઘમાંન રહેવાને છે. આ રીતે ત્રિકાળમાં એની સત્તા હેવાથી આ ભૂતકાળમાં હતે, હમણાં વર્તમાનમાં છે અને ભવિષ્ય કાળમાં પણ રહેશે. એથી આ પ્રવ છે, નિયત છે, શાશ્વત છે, અક્ષય છે. અવ્યય છે, અવસ્થિત છે અને નિત્ય છે એ પ્રવાદિ પદની વ્યાખ્યા ચતુર્થ સૂત્રમાં કરવામાં આવી છે. એથી તે સંબંધી કથન ત્યાંથી જાણી લેવું જોઈએ. ૧ળા
-
-
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
