Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 395

प्रकाशिकाटीका द्वि० वक्षस्कार सू. ४२ भगवतः केवलज्ञानोत्पत्तिवर्णनम्
३८३ 'हियसुहणिस्सेयसकरे' हितमुनिःश्रेयसकरः, हितः परिणामशुभफलजनकः सुखम् आत्यन्तिकदुःखनिवृत्तिः, निश्रेयसं कल्याणकरं सकलकर्मक्षयलक्षणो मोक्षः, एतेषां करः कारक अत एव 'सव्वदुक्ख विमोक्खणे' सर्वदुःखविमोक्षणः सर्वदुखेभ्यः शारीरमानससकलदुःखेभ्यो जीवान विमोक्षयति दूरी करीतोति तथा शारीरमानससकलदुःखापनेतेत्यर्थः तत एव ‘परमसुहसमाणणे' परमसुखसमापनः परमम् विनाशाभावात् सर्वोत्कृष्टं यत् सुखं सातं तत् सम्यग् याथातथ्येन आपयति प्रापयति ददाति यः स तथा परम सुखप्रदाता च 'भविस्सइ' भविष्यतीति जानन् पश्यंश्च विहरतीति । मुले हि 'सव्वन्न सव्वदरिसी' इत्युक्तम् । तत्रेत्थं विचिकित्सा जायते केवलज्ञानं केवलदर्शनं च केवलज्ञान केवलदर्शनावरणयोः श्रीणमोहान्त्यसमय एव क्षीणत्वेन युगपदुत्पद्यते। ततश्च यथा 'सव्वन्नू सम्वदरिसी' इति ज्ञान प्राथम्यक्रमस्तथा 'सव्वदरिसीसव्वन्नू' इति दर्शनप्राथम्यक्रमोऽपि भवितुमहति, समानन्यायात् ? इति । अत्राह-'सधाओ लद्धीओ सागारोवउत्तनिःश्रेयसकर है परिणाम में शुभ है इसलिये हितरूप है, आत्यन्तिक दुःख की निवृत्तिरूप है इस लिए सुखकर है, और सकलकर्मों का क्षय करानेवाला है इसलिए निःश्रेयसकर है; इसी से सकल जीवों के शारीरिक, मानसिक समस्त दुःखों की निवृत्ति होती है इसी कारण यह सर्वदुःखविमोक्षणरूप कहा गया है और इसी से जीवों को अनन्त सर्वोत्कृष्ट जो सुख है उसका यह प्रदाता है पूर्व में हुआ है और आगे भी होगा, इस प्रकार से ज्ञाता दृष्टा बन गये यहां पर “सव्वन्न सव्वदरिसी" जो ऐसा सूत्रपाठ कहा गया है उसमें ऐसी विचिकित्सा संदेह हो सकती हैं कि केवल ज्ञान और केवल दर्शन, केवल ज्ञानावरण और केवल दर्शनारण के क्षीणमोह नामके गुणस्थान के अन्त्य समय में ही क्षीण हो जाने से युगपत् उत्पन्न होते हैं तो फिर जिस प्रकार से सर्वज्ञ सर्व दर्शी ऐसे कथन में ज्ञान की प्रथमता का क्रम कहा गया होता है उसी प्रकार "सव्वदरिसी सव्वन्नू" ऐसा भी दर्शन को प्रथमता का क्रम हो सकता है ? इसके लिए समाधान ऐसा है ભવ્ય જીવેના માટે હિત-સુખ નિશ્રેયસ્કર છે, પરિણામમાં શુભ છે, એથી હિત રૂપ છે. આત્યંતિક દુ:ખની નિવૃત્તિ રૂપ છે, એથી સુખકરે છે અને સકલ કમેને ક્ષય કરનારો છે, એથી નિયસ્કર છે, એથી જ સકલ જીવોના શારીરિક-માનસિક સમસ્ત દુખની નિવૃતિ થાય છે, એટલા માટે જ આ સર્વદુમ્બવિયોક્ષણ રૂપ કહેવામાં આવેલ છે અને એથી જ જોના અનઃ સર્વોત્કૃષ્ટ જે સુખ છે, તે સુખને આપનાર એ જ છે, ભૂતકાળમાં પણ સુખ આપનાર એ જ માર્ગ હતો અને ભવિષ્યમાં પણ સુખ આપનાર એ જ માર્ગ થશે, म! प्रमाणे ज्ञाता-ष्टायनी आया. मी "सव्वण्णू सव्वदरिसो"२ मा ती सूत्रा કહેવામાં આવેલ છે, તેથી એવી વિચિકિત્સા (સંદેહ) થઈ શકે છે કે કેવળ જ્ઞાન અને કેવળ દર્શન કેવળ જ્ઞાનાવરણ અને કેવળ દર્શનાવરણના ક્ષીણ મેહ નામના ગુણસ્થાનના અત્યસમયમાં જ ક્ષીણ થઈ જવાથી યુગ૫ર્ ઉપનું થાય છે તે પછી જે પ્રમાણે સર્વજ્ઞ સર્વદશી मेवा ४थनमा ज्ञाननी प्रथमतान। भाभी मावत छ a प्रमाणे 'सव्वदरिसी सव्वन्न" भागतना ५४ शननी प्रथमतान। म सलवीश छ? मानु समाधान ॥
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર