Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
८२४
___ जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे करणमात्ररूपे साधनोपाये प्रवृत्त इत्यर्थः 'तए णं तस्स भरहस्स रणो अट्ठमभत्तंसि परिणममाणंसि णमि विणमि विज्जाहररायाणो दिव्याए मईए चोइयमई अण्णमण्णस्स अंति पाउब्भवंति' ततः तदनन्तरं खलु तस्य भरतस्य राज्ञः अष्टमभक्ते परिणमति सति परिपू
प्राये जायमाने सति नमी विनमी विद्याधरराजानौ दिव्यया दिव्यानुभावजनितत्वात मत्या ज्ञानेन चोदितमती प्रेरितमतिको अवधिज्ञानाधभावेऽपि यत्तयो भरतमनोविषयकज्ञानं तत्सौधर्मेशानदेवीनां मनः प्रविचारी देवानां कामानुषक्तमनोज्ञानमिव दिव्यानुभावादवगन्तव्यम्, अन्यथा तासामपि स्वविमानचूलिकाध्वजादि विषयकावधिमतीनां रमणेच्छा ज्ञानासम्भवेन सुरतानुकूलचेष्टोन्मुखत्वं न सम्भवेदिति, एतादृशौ सन्तौ तौ अन्योऽन्यस्य अन्तिकं समीपं प्रादुर्भवतः ‘पाउब्भवित्ता एवं वयासी' प्रादुर्भूय प्रकटीभूय एवं वक्ष्यमाणप्रकारेण अवादिष्टाम् उक्तवन्तौ किमुक्तवन्तौ इत्याह-'उप्पण्णे खलु' इत्यादि । 'उप्पण्णे खलु भो गये। (तए णं तस्स भरहस्स रण्णो अट्ठपमत्तं से परिणममाणंसि परिगममाणंसि णमिविणमी विज्जाहररायाणो दिव्याए मईए चोइयमई अण्णमण्णस्स अंतिअं पाउब्भवंति) भरत राजा की अष्टम भक्त की तपस्या जब पूर्ण होने की आई तब नमि और विनभि दोनों विद्याधर राजा दिव्यानुभावजनित होने से दिव्य ऐसे अपने ज्ञान के द्वारा प्रेरित मतिवाले बन कर आपस में एक दूसरे के समीप आये । यहां दिव्य ज्ञान से भरत के मन की बात जानने का जो उल्लेख किया गया है । सो इनके अवधिज्ञान तो था ही नही फिर भी उन्होंने जो उसके मन की बात जानली वह सौधर्मेशान की देवियां जिस प्रकार मनः प्रविचारि देवों के दिव्यानुभाव से (कामानुषक्तमनोविज्ञान वालो होती है । उसो तरह से इन्होंने भी दिव्यानुभाव से भरत क मन के भाव को जानलिया ऐसा समझना चाहिये । यदि ऐसी वात न मानी जावे तो फिर अपने विमान की चूलिका की ध्वजमान जाननेवाले अवधिज्ञान वाली उन देवियो में उनके रिरंसा ज्ञान के अभाव से सुरतानुकूल काम चेष्टा के प्रति उन्मुखता नहीं बन सकती है । (पाउभवित्ता एवं वयासो) तमा प्रवृत्त न्या. (तए ण तस्स भरहस्स रण्णो अट्ठमभत्तंसि परिणममाणंसि णमि विणमी विजाहररायाणो दिव्वाए मईए चोइयमई अण्णमण्णस्स अंतिअं पा उम्भवंति ) श्रीभरत મહારાજાની અષ્ટમ ભકત ની તપસ્યા જ્યારે પૂરી થવા આવી ત્યારે નમિ અને વિનમિ બને વિદ્યાધર રાજાઓ દિવ્યાનુભાવજનિત હોવાથી દિવ્ય એવા પિતાના જ્ઞાન વડે પ્રેરિત થઈને પરસ્પર એક- બીજાની પાસે આવ્યા. અહીં દિવ્ય જ્ઞાનથી ભરતરાજાના મનની વાત જાણવા અંગેનો જ ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે તે તેમને અવધિજ્ઞાનતે હતું નહિ છતાંએ જે તેમણે તેના મનની વાત જાણી લીધી તે સૌમેંશાનની દેવીઓ જેમ મનઃ પ્રવિચારિ દેવના દિવ્યાનુભાવથી કામાનુષકૃત મને વિજ્ઞાનવાળી હોય છે, તે પ્રમાણે જ એમણે પણ દિગ્યાનુભાવથી ભરતને મનનો ભાવ જાણી લીધે. આમ સમજી લેવું જોઈએ જે આ પ્રમાણે માનવામાં આવે નહીં તો પછી પોતાના વિમાનની ચૂલિકાથી ધ્વજામાન જાણનાર અવધિજ્ઞાનવાળી તે દેવીઓમાં તેમના રિરં સાજ્ઞાનના અભાવથી સુરતાનુકૂલ કામચેષ્ટા પ્રત્યે ઉમુખતા સંભવી शतम नथी. (पाउभवित्ता एवं वयासी) मा प्रमाणे तेसो भन्ने पासे भावी ने
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
