Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
३०८
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे तथैव हीयन्ते । तथा- तेजस शरीरमाश्रित्याद्यसमये कपोतपरिणामक जाठराग्निरुत्कृष्टः, तदनन्तरं हान्या मन्द मन्दतरादि वीर्यकत्वरूपो भवतीति
तथा- 'अनन्तैरगुरुलघुपर्यवेः, इत्युक्तम् । तत्र 'अगरुलगु द्रव्याणि कार्मणमनोभाषादीनि पौद्गलिकानि सूक्ष्मद्रव्याणि' इत्यर्थः कृतः । तत्र कार्मणस्य सातवेदनीय शुभनिर्माण सुस्वर सौभाग्यादेयादि रूपस्य बहुस्थित्यनुभागप्रदेशकत्वेन, मनोद्रव्यस्य बहुग्रहणासन्दिग्धग्रहणझटितिग्रहण बहुधारणादि मत्वेन, भाषाद्रव्यस्य उदात्तत्व गम्भीरोपनीतरागत्वप्रतिपादनादविधायितादिरूपत्वेन च आदिसमये उत्कृष्टत्वं ततः परं क्रमेणानन्ता पर्यवा हीयन्तेइति ।
तथा- 'अनन्तै रुत्थानकर्मबलवीर्यपुरषकारपराक्रमपर्यवेः' इत्युक्तम् । उत्थानादयः प्रथमसमये उत्कृष्टाः, ततः परं क्रमशो हीयन्ते इति बोध्यम् । अत्र प्रकृतविषये प्राचीना समय में कपोत परिणामक जठर संबंधी अग्नि उत्कृष्ट होती है । इसके बाद द्वितीयादिक समयों में वह हानिरूप से होती हुई मन्द मन्दतर आदि वीर्य प्रभाव वाली होती जाती है ।
"अनन्तैः अगुरुलघुपर्यवैः" ऐसा जो कहा गया हैं सो इसका अर्थ कार्मण मनोवर्गणा और भाषा वर्गणा आदि रूप सूक्ष्म पोद्गलिक द्रव्य ऐसा किया है इनमें जो कार्मण द्रव्यरूप सूक्ष्म पुद्गल द्रव्य है एवं उसमें जो सातावेदनीय, शुभनिर्माण, सुस्वर, सौभाग्य और आदेयादि प्रकृतियां हैं उनमें बहु स्थिति रूप, बहु अनुभाग रूप, बहुप्रदेशरूप जो बंध है उस रूप से मनोद्रव्य का बहुग्रहणरूप से, असंदिग्ध ग्रहणरूपसे, झटिति ग्रहणरूप से और बहुधारणादि मत्त्व रूप से, भाषा द्रव्य का उदात्तरूप से, गंभीर रूप से राग आदि रूप से आदि समय में उत्कृष्ट संचय-ग्रहण होता हैं इसके बाद द्वितीयादि समयों में क्रमशः इनकी अनन्त पर्याय हीयमान होने लगती हैं।
तथा-"अनन्तैरुत्थानकर्मबलवीर्यपुरुषकारपराकमपर्यवैः' ऐसा जो कहा गया है सो इसका જ હીન થતા જાય છે. તેમ જ તેજસ શરીરને આશ્રિત કરીને આદ્યસમયમાં કપોત પરિ. શામક જઠર સંબંધી અગ્નિ અતિ ઉત્કૃષ્ટ હોય છે, ત્યાર બાદ દ્વિતીયાદિક સમયમાં તે હાનિરૂપમાં પરિણત થતી મન્દ મન્દતર વગેરે વીર્ય-પ્રભાવવાળી થતી જાય છે.
"अनन्तैः अगुरुलधुपर्यवः" माम ४ामा आन्यु छ त। मानो अर्थ म, भने મનેવગણ અને ભાષાવર્ગણા આદિ રૂપ સૂકમ પૌગલિક દ્રવ્ય આમ કરવામાં આવેલ છે. એમનામાં જે કામણ દ્રવ્ય રૂપ સૂમ પુદ્ગલ દ્રવ્ય છે અને તેના જે સાતવેદનીય, શુભનિર્માણ સુસ્વર, સૌભાગ્ય અને આદયાદિ પ્રકૃતિ છે, તેમનામાં બહુસ્થિતિરૂપ, બહ અનુભાગ રૂપ, બહુ પ્રદેશરૂપ જે બધે છે, તે રૂપથી મને દ્રવ્યનું બહુગુણરૂપથી, અસંદિગ્ધ ગ્રહણ રૂપથી,ઝટિતિ ગ્રહણ રૂપથી અને બહુધારણાદિમત્વ રૂપથી, ભાષાદ્રવ્યનું ઉદાત્ત રૂપથી, ગંભીર રૂપથી રાગ આદિ રૂપથી આદિ સમયમાં ઉત્કૃષ્ટ-સંચય ગ્રહણ હોય છે. ત્યાર બાદ દ્વિતીયાદિ સમયમાં ક્રમશ એમના અનંત પર્યાય હાયમાન થવા માંડે છે.
तथा-"अननतैरुत्थानकर्मबलवार्य पुरुषकारपराक्रमपर्यवैः” मेरे पाम आयु
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
