Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
३२६
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
रिंशद्भागविभक्तं कल्पनीयम् ते चत्वारिंशद् भागा अष्टभिर्भाज्यास्तत एकैको भागः पञ्चपञ्चभागयुक्तो भवति । तत्र यः पञ्चभागयुक्तोऽष्टमो भागस्तस्मिन् पञ्चदश कुलकरा भवन्तीत्यागतम् । तेषु पञ्चसु भागेषु चत्वारो भागाः पल्योपमदशमभागायुष आद्यस्य सुमतिनामकस्य कुलकरस्यायुषि गताः शेषः पल्योपमस्यैको भागः, तत्रासंख्येयपूर्वायुषो द्वादश कुलकराः, संख्येयपूर्वायुष्को नाभिः, एकोननवतिपक्षाधिक चतुरशीतिलक्षपूर्वायुष्क ऋषभदेवश्च भवन्ति, एकस्मिश्वत्वारिंशत्तमे भागे कथं प्रतिश्रुत्यादीनां चतुर्दशकुलकराणां बृहत्तमायुर्जुषां संभावना ? इति चेत्, आह - एकस्मिंश्चत्वारिंशत्तमे भगेऽसंख्येयानि पूर्वाणि भवन्ति, तानि च असंख्येयानि पूर्वाणि क्रमेण हीनहीनानि 'पडिस्सुई, सीमंकरे, सीमंधरे, खेमंकरे, खेमंधरे, विमलवाहणे, चक्खुमं, जसमं, अभिचंदे, चंदाभे, मरुदेवे' प्रतिश्रुति सीमङ्कर सीमन्धर क्षेमङ्कर क्षेमन्धर विमलवाहन चक्षुष्मद्यशस्वदभिचन्द्र चन्द्राभप्रसेनयह परस्पर में आगमों में विरोध कैसा ? तो इस शंका का समाधान ऐसा है कि सूत्र की गति विचित्र होती है अतः वहां सात ही कुलकर कहे गये हैं और यहां १५ कहे हैं, इसमें कोई दोष आने जैसी बात नहीं है । शंका- आपने जो ऐसा कहा है कि इस काल का तृतीय त्रिभाग जब पल्योपम के ८वें भागमात्र अवशिष्ट रहता है तब १५ कुलकर उत्पन्न होते हैं सो यह कथन संगत नहीं होता है क्योंकि असत्कल्पना से पल्योपम के करना चाहिये। इन ४० चालीस भागों में ८ का भाग देने पर एक से युक्त होता है । इस तरह ५ भाग युक्त जो आठवां माग है उसमें हैं वह बात आगम प्राप्त होती है । इन पांच भागों में के ४ भाग तो भाग प्रमाण आयुवाले आदि के सुमति नामके कुलकर की आयु में चले गये बाकी का पल्योपम का एक भाग और रहा- सों उसमें असंख्यात पूर्व की आयुवाले शेष १२ कुलकर हुए इन में संख्यात पूर्व की आयुवाला नाभि हुआ और ८९ पक्ष अधिक ८४ लाख पूर्व की आयुवाला છે. તે આ આગમામાં પરસ્પર વિરોધ કેમ છે ? તે આ શંકાનું સમાધાન આ પ્રમાણે છે કે સૂત્રની ગતિ વિચિત્ર હાય છે એથી ત્યાં સાત જ કુલકર કહેવામાં આવેલ છે અને અહી ૧૫ કહેવામાં આવ્યા છે તેમાં કોઈ પણ જાતને દ્વેષ નથી.
४० चालीस भाग कल्पित
एक भाग ५ - ५ भागों
१५
कुलकर उत्पन्न होते
पल्योपम के दशवें
શકા-તમે જે આમ કહ્યું છે કે આ કાળનેા તૃતીય ત્રિભાગ જયારે એક ફક્ત પચેપમના ૮ આઠમા ભાગ જેટલે અશિષ્ટ રહે છે ત્યારે ૧૫ કુલકર ઉત્પન્ન થાય છે, તેા આ કથન સ'ગત થતુ' નથી કેમકે અસકલ્પનાથી પત્યેાપમના ૪૦ ભાગે કલ્પિત કરવા જોઈએ. એ ૪૦ ભાગેામાં ૮ ના ભાગકરવાથી એક ભાગ ૫-૫ ભાગોથી ચુંક્ત થાય છે. આ પ્રમાણે પ ભાગ યુક્ત જે ૮ મા ભાગ છે તેમાં ૧૫ કુલકરા ઉત્પન્ન થાય છે, આ વાત આગમથી સિદ્ધ થાય છે. એ પાંચ ભાગેામાંના ચાર ભાગે તે। પડ્યે પમના દસમા ભાગ પ્રમાણ આયુવાળા આદિના સુમતિ નામના કુલકરના આયુમાં જતા રહ્યા. શેષ પલ્યોપમના એક ભાગ બાકી રહ્યો હત!, તેમાં અસંખ્યાત પૂર્વની આયુવાળા શેષ ૧૨ કુલકર થયા આમાં સંખ્યાત
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
