Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रकाशिकाटीका द्वि० वक्षस्कार सू. ३० शकटादिविषयक प्रश्नोत्तराणि २७७ कङ्ग वा इति वा वरगा इति वा रालका इति वा शणा इति वा सर्षपा इति वा मूलक बीजानीति वा ? हन्त ! सन्ति नो चैव खलु तेषां मनुजानां परिभोग्यतया हव्यमा गच्छन्ति सू ॥३०॥
टीका-'अस्थि णं भते' इत्यादि।
गौतम स्वामी पृच्छति-'अस्थि णं भंते तीसे समाए भरहे वासे सगडाइ वा' हे भदन्त सन्ति खलु तस्यां समायां भरते वर्षे शकटानि इति वा शकटानि गन्त्री विशेषाः 'रहाइ वा' रथा इति वा 'रथा' प्रसिद्धाः 'जाणाइवा' यानानीति वा यानानि शकटरथातिरिक्ता गन्त्री विशेषाः 'जुग्गाइवा' युग्यानीति' वा युग्यानि पुरुषवाह्या यानविशेषाः जम्पानानीत्यर्थः 'गिल्लीइवा' गिल्ल्यति वा गिल्ल्यः-पुरुषद्वयवाह्याः शिविका विशेषाः 'थिल्लीइ वा' थिल्ल्य इति वा थिल्ल्यः अश्वद्वयेन अश्वतरद्वयेन वा बाह्यानि यानानि 'सीयाइ वा' शिबिका इति वा शिविका:-पुरुषवाह्या यानविशेषाः पालकीति प्रसिद्धः 'संदमाणियाइ वा' स्यन्दमानिका इति वा स्यन्दमानिकाः शिबिकाविशेषाः भगवानाह 'णो इण8 समढे'नो अयमथेः समर्थः यतो 'समणाउसो' हे आयुष्मन् श्रमण 'पायचार विहारा णं ते मणुया' ते मनुनाः
"अत्थि ण भंते तीसे समाए भरहे वासे सगडाइ वा रहाइ वा" इत्यादि ।
टीकार्थ- "अत्थि णं भंते तोसे समा ए भरहे वासे सगडाइ वा रहाइ वा" गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है हे भदन्त क्या उस सुषम सुषमा काल के समय में भरत क्षेत्र में शकट सामान्य बैलगाड़ियां होती है, रथ होते हैं, यान शकट एवं रथ से अतिरिक्त सबारी की गाड़ियां होती हैं ! युग्य दो पुरुष जिन्हें अपने कंधों पर रखकर चलाते है ऐसी छोटी २ डोलियां पालकियां होती हैं ? गिल्लियां दो पुरुष जिन्हें कन्धा देकर चलाते हैं ऐसी डोलियों के आकार में कुछ २ बड़ी शिबिकाएं होती हैं क्या ? थिल्लियां दो घोडे जिन में जोते जाकर जिन्हें खेंचते हैं अथवा दो खच्चर जिनमें जुतकर जिन्हें खेचते हैं ऐसी विशेष शिबिकाएं बाग्धियां होती हैं क्या ? शिबिकाएं बड़ी २ पालकियां जिन्हें पुरुष अपने कन्धो पर रखकर साथ२ उठाकर चलते हैं होती है ? स्यन्दमानिकाएँ होतो है ! इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम यह अर्थ समर्थ-शास्त्रसंमत नही क्योकि वहां के मनुष्य पादचारी ही होते हैं। अतः उन्हें न बेलगाड़ीयों की आवश्यकता
अस्थि णं भंते तीसे समाए भरहे वासे सगड़ाइ वा रहाइवा' इत्यादि सूत्र ॥३०॥ ટીકાથ–ગૌતમે પ્રભુને આ જાતને પ્રશ્ન કર્યો કે હે ભદન્ત શુ તે સુષમે સુષમા કાળના સમયમાં ભરત ક્ષેત્રમાં શકટ સામાન્ય બળદ ગાડીએ હોય છે? રથ હોય છે? યાને શકટ તેમજ રથાતિરિકત સવારી ગાડીઓ હોય છે ? યુ બે માણસે જેમને પોતાના સ્કંધે પર મૂકીને ચાલે છે, એવી નાની નાની પાલખીઓ હોય છે ? ગિલિઓ બે પુરૂષે જેમને ખભા પર મૂકીને ચલાવે છે, એવી પાલખીઓ કરતાં મોટી શિબિકાએ હોય છે થિલિયે બે ઘડાઓ અથવા બે ખચ્ચરોવાળી વિશેષ શિબિકાઓ બગીઓ હોય છે ? શિબિકાએ મોટી મોટી પાલખીઓ જેમને માણસો પિતાના ખભા ઊપર મૂકિને ચાલે છે તે હોય છે ? સ્વન્દમાનિકાઓ હોય છે ? તેના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે–હે ગૌતમ. આ અર્થ સમર્થ નથી. એટલે કે શાસ્ત્ર-સમ્મત નથી, કેમકે ત્યાંના માણસે પાદચારી જ હોય છે. એથી તેમને
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
