Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita kAmagIrI karavA (bhAga-1) nuM ke candrazekharIyA nAmanI [ kN MY sata TIkA + gujarAtI vivecana sahita 'ziSya jJAna kriyA, zavighA caklAlA sAmAcArI saraLabhASAmAM svataMtra saMskRtagraMtha saMyama mAlAgyo gujarAtI bhASAmAM daza sAmAcArIonuM vistRta varNana saMyamarathI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 3L 51; - Namo'tthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcAra prakaraNa bhAga-1 (candrazekharIyA TIkA + gujarAtI vivecana sahita) kema ke sAmAcArI prakaraNa granthane anusAre racAyelo madhyamakSayopazamavALAone upayogI svataMtra graMtha dizAvidha cakravAlasAmAcArI nUtana dIkSito, mumukSuone upayogI, dazeya sAmAcArInuM saraLa bhASAmAM varNana karato vibhAga saMyama za lAgyo : preTha : paM. candrazekharavijayajI - Title Hits kamala prajJAna TrasTa
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : kamalaprakAzAnadrasTa jIvatalAla pratApazI saMskRti bhavana 2777, nizA poLa, jhaverIvADa, rIlipha roDa, amadAvAda-1 phonaH 25355823, 25356033 preraka-paricaya : siddhAnta mahodadhi, saccAritracUDAmaNi, sva. pUjyapAda A. bhagavaMta zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA sAhebanA vinaya pU.paM. zrIcandrazekharavijyajI AvRtti: prathama saMskaraNa nakala: 1000 tA. 6-10-2004, vi.saM. 2060 mUlya : rUA. 05-00 TAIparseTiMgaH arihaMta grAphiksa khADiyA cAra rastA, amadAvAda. mudraka: navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA, amadAvAda-1.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tejppe parti FR fefs mADa saujanya zrI mahAvIranagara zvetAMbara mUrtipUjDa jaina saMgha jhaverI saDaka, navasArI - 396445 zAsanadIpaka zrI nItisUrIzvarajI samudAyanA sAdhvIjI zrI amitaprajJAzrIjInA ziSyA zrI AgamarasAzrIjInA ziSyA zrI AjJArucizrIjInI preraNAthI araviMdabhAI pI. chatrANI (dhAnerAvALA) 701-bI, janatA epArTamenTa, navasArI-396445 phona : 256684 ********** sus is
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******************************* yogI ane bhogI saune khUba upayogI pU. pAda paM. pravarazrI candrazekhara vijayajI ma. sAhebanA pustako gharagharamAM vasAvo zubha prasaMge bheTa Apo : ApazrI prakhara vaktA banavA mAMgo cho? ApazrI yazasvI vyAkhyAnakAra banavA mAMgo cho? 0 ApazrI saphaLa zibirakAra banavA mAgo cho? * ApanA gharamAM sAsu-vahunA jhaghaDA cAle che? ApanA dIkarA ApanuM kahyuM mAne che kharA? * ApanAM gharamAM svarga utAravuM che kharuM? 0 Apa tattvajJAnanAM rasika cho kharA? ApazrI rAjakAraNanI AMTIghUMTI jANavA mAMgo cho kharA? bhAratanuM bhAvi Apa jANavA mAMgo cho? : 9 saMsAranI asAratA Ape jANavI che? * saMsAra choDavAnI Apane IcchA che? * Apane sAcA sAdhu banavuM che? : to, jarUrathI Aje ja pUjyazrInA pustako ApanAM gharamAM vasAvI lo.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg sAmAcArI-prastAvanA ThTha prastAvanA EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya, laghuharibhadrabiradadhAraka yazovijayajI mahArAja sAhebe sAmAcArIprakaraNa graMthanI racanA karI che zramaNa saMgha upara moTo upakAra karyo che. Avazyakaniryukti, paMcAzakAdi granthomAM A daseya sAmAcArIonuM varNana 8 ja che. paNa e khUba TUMkANamAM che ane emAM paDelA rahasyo pakaDavA ati kaparAM che. paraMtu upAdhyAyajIe A graMthamAM ja e advitIya padArthone evA to khullA karI dIdhA che ke e mahApuruSanA caraNomAM mastaka DhaLI gayA vinA rahetuM ja nathI. | A graMtha kevo che ? enuM vizeSa varNana karavAne badale A graMthamAM je ratnatulya vAkyo che te ahIM darzAvuM che ja chuM. e vAkyonA gUDha padArtho to graMtha bhaNavAthI ja prApta thaze. paNa chatAM uparachallI dRSTie paNa e vAkyo atyaMta 2 ja asarakAraka che. che (1) sarvapirAnuBne viditAtaMtava patravat bhavati, nAnyathA | gAthA - 5 tamAma anuSThAno paramAtmAe batAvelA kALamAM ja karavA Ave to ja saphaLa bane, bAkI saphaLa na bane. prazastAdhyavasAyavAMstanmAtranimittakaphalabhAve'pi vIryamaprayuJjAno vIryAcAraparipAlananimittaka nirjarAtnAmena va . gAthA - 9 AMbilAdi koI paNa sArA kAryo karavAnA sArA bhAvavALo sAdhu e bhAvathI prApta thanArI nirjarA pAme. paNa jo e bhAvanAne anusAra pravRtti na kare to e vIryAcAranA pAlanathI maLanArI nirjarAne gumAvanAro bane. rakSit adhyarthanAvotho na mavati .... gAthA - 12 nAnA sAdhuo vaDIla sAdhuone potAnuM koI paNa kAma soMpI zake nahi. jo soMpe to avinaya karelo gaNAya. 8 (4) mayopena sada saMvAsa va na vartavya rUtyutsa ! gAthA - 16 ayogya ( jhaghaDA karanArAdi)nI sAthe rahevuM ja nahi e utsargamArga che. 8 (5) stutivana pravRttaviva nindAvane nivRttAvAtyantiotsAhodayAt ! gAthA - 16 jema prazaMsAnA vacano sAMbhaLIne vyakti e kAryamAM pravRtti karavA atyaMta utsAhI bane. ema niMdAnA vacano sAMbhaLIne vyakti pApakAryamAMthI haTavAmAM paNa atyaMta utsAhI bane. prazastarAyeva pratiSasthApi zAmaLyAnupAtitvAn gAthA -17 deva-guru vagere pratyeno zubharAga e jema cAritrano ghAtaka nathI. ema zAsanazatru vagere pratyeno zubha dveSa che paNa cAritrano ghAtaka nathI. (paNa poSaka che.) na di viiinAmAvayo navyAritvamati | gAthA - 19 AtmAnA zubhapariNAma ane tapa-vaiyAvaccAdi yogomAM potAnI tamAma zakti lagADIne prayatna A be bhegA thAya to avazya viziSTanirjarA vagere phaLo maLe ja. jinAM di jJAna saMpanavi | gAthA - 22 yogIonuM jJAna vairAgyane utpanna karyA vinA na rahe. pApa pvI pratimApekSA ta#iRUrthava cAdhyAta | gAthA - 28 pApa karIne pazcAttApAdi karavA, enA karatAM pApa ja na karavuM e vadhu yogya che. che (10) sarva ninavane taE gAthA - 34 tamAma jinavacano yuktiyukta che. che (11) mArA pratyavAmiyA pratisaiva na cAcA, jitu pratijJApAne ava tivyam gAthA - 37. bAdhA lIdhA bAda nahi pALIe to nukazAno thaze evA bhayathI pratijJA ja na levI e bilakula yogya che kaDakaDaDaDaDaDaDaDaDaDa S sAmAcArI prakaraNa - prastAvanA - 1 ELECCE LECHECHERCEGOVERHEELLE
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArI-prastAvanA nathI. paraMtu pratijJA laI enA pAlanamAM yatna karavo. (12) sAdho: saMyamayone vRddhaprayata vinA kSaLamapi sthAtumananujJAnAt / gAthA - 44 sAdhuo saMyamayogomAM eka kSaNa mATe paNa dRDha prayatna vinA rahI zakatA nathI. (13) ApracchanApUrvameva rma zreSo nAnyathA, AjJAvirAdhanAt / gAthA - 46 sArAmAM sAruM kAma paNa gurunI rajA laIne karavAmAM Ave to ja kalyANakArI che. bAkI nahi, kemake gurunI rajA vinA sAruM kAma karavAmAM paNa AjJAnI virAdhanA che. (14) zraddhAvato hiM vineyasya gurUpavezamAtrameva zumamAnivAnam / gAthA - 49 guru pratye asIma zraddhAvALo ziSya to koI paNa kAmamAM gurunI mAtra anumati maLI jAya to paNa zubhabhAvone prApta karanAro bane. (15) anveSa hiM vidhiviSaye vALa nAnasyaM vidheyam / gAthA - 50 nAnakaDI paNa jinAjJAmAM ALasa na karavI. (16) yunimittopanipAtantu tannApo%0vazAlevopatiste / gAthA - 52 apazakuno puNyakarmanA udayathI ja Ave che ane e bhaviSyamAM thanArA nukasAnanA sUcaka che. (17) na hvArabdhabahukriyAtmakapradhAnasyaikakriyAmAtrakaraNe'pi phalasiddhiH / anyathA prArabdhapratikramaNasya caityavatvane jAyotsargamAtranevi siddhiprasa'At / gAthA - 53 ghaNI badhI kriyAovALuM anuSThAna zarU karyA bAda emAMthI ekAda-be kriyAo ja karavAmAM Ave, to e ekAda-be kriyAonuM paNa phaLa na maLe. jo ema na hota to pratikramaNa zarU karyA bAda mAtra caityavaMdana, eka kAyotsarga rUpa ja kriyAne karanArAne paNa phaLa maLavAnI Apatti Ave. (kharekhara to e kriyA adhurI karanAro hovAthI AzAtanAno bhAgIdAra bane che.) (18) AjJAzudghamAvaAva viputtanina hetutvAt / gAthA - 57 jinAjJAzuddha evo bhAva ja puSkaLa nirjarAnuM kAraNa che. (bAhya kriyAo nahi) (19) zammIrI-atakSitacittAbhiprAyo dhIrI va=ArthanAntarIya svAtamivasahiSNu / gAthA - 61 jenA manano abhiprAya bIjAo na jANI zake e gaMbhIra ane kAma karavAmAM avazya je potAno parAbhava, niMdA thAya ene je sahana karI zake e dhIra. (20) bhagavadvacanaparibhAvanaM ca kSayopazamavizeSapraguNIkRtazakte mahAzayasyaiva kasyacid goSpadIkRta bhavananatherevananto: saMmati / gAthA - 63 mohanIya vagerenA kSayopazamane lIdhe jenI Atmikazakti joradAra banI che evA vizALa AzayavALA ane jeno saMsArasamudra mAtra gAyanA pagalA jeTalo ja bAkI rahyo che evA ja AtmAne paramAtmAnA vacanonuM ciMtana-parizIlana prApta thAya che. (21) paramapaddAbhinAyuALAM tanupAye rUA na vidyite / gAthA - 65 mokSArthI AtmAone mokSanA upAyabhUta saMyama, tapAdimAM satata IcchA cAlyA ja kare. (22) mokSopAyatvena sakalasaMyamayogasAmye'pi yatra yasyAdhikArapATavaM, tatra tasyecchA'vilambitasiddhikSamatayA zreyasI, nAnyatra / gAthA - 67 svAdhyAya, vaiyAvacca, dhyAna, bhakti vagere tamAma saMyamayogo mokSaprAptinA upAya che ane e rIte badhA ja samAna che. Ama chatAM je AtmA je yogamAM kuzaLa hoya te AtmAe te yoga sAdhavAnI IcchA karavI, kemake tyAM ene jhaDapathI saphaLatA maLe. je yogamAM enI kuzaLatA nathI, tyAM eNe IcchA karavI kalyANakArI nathI. sAmAcArI prakaraNa - prastAvanA 7 2
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArI-prastAvanA (23) na hi vataM vaiyAvRmisiddhave vitttAjJApUrvam / gAthA - 68 mAtra vaiyAvacca e nirjarAdine sAdhI na zake, paNa jinAjJA pramANe karAyela vaiyAvacca ja ISTasiddhi karI Ape. (24) jJAnAvAze di cAritrinAM cAritrAcAraviroghenaiva zreyAna, anyathA punaranAdhAra v / gAthA - 75 saMyamIone to cAritrAcArane virodha na Ave e rIte jJAnAcAranuM sevana kalyANakArI che. cAritrAcArane virodhI bananAra jJAnAcAra (vADAmAM Thalle thaI vadhu svAdhyAya vagere) e anAcAra bane che. (25) ziinavRttanuM vinA yatamAna va di yatirujyaMte, gataH ziinayUhane yatitvazuddhitlRApAAva / gAthA - 78 potAnI zaktine gopavyA vinA saMyamayogomAM yatna karanAra sAdhu ja yati=sAdhu kahevAya. mATe zaktigopana karanArAmAM sAdhutAnI zuddhi zakya nathI. (26) yo hi yatrAdhiArI, maiM tamevArtha sAdhayan viveI vyaddizyate| gAthA - 79 je AtmA je yogamAM adhikA2I hoya, te AtmA te ja yogane sAdhato hoya to vivekI gaNAya. (27) cAritrahInasthApi taLuLasthApavAto vandhatvam / gAthA - 87 cAritrahIna sAdhu paNa viziSTajJAnavALo hoya, to enI pAse e jJAna meLavavA mATe ane apavAda mArge vaMdana karAya. (28) vizuddhayatiliGgasya suvihitasyaiva TaGkasahitarUpyasthAnIyasya vandane ubhayanayAzrayaNasaMbhavAdanyatarAzra caLentaravirAdhanAprasaGgaH / gAthA - 91 sAdhuveSa yukta evA sarvaviratinA pariNAmavALA AtmAne vaMdana karIe to ja nizcaya ane vyavahAra be ya nayonuM pAlana kareluM gaNAya. jo sAcA virati pariNAma vinAnA mAtra veSadhArIne vaMdana karIe to nizcayanayanI virAdhanA thAya ane jo veSa vinAnA chatAM viratipariNAmavALAne vaMdana karIe to vyavahAranI virAdhanA thAya. (2) yatkAle vyavahArapratibaddhaM kAryamanujJAtaM, tatkAle tadeva kartavyam / yatkAle tu nizcayapratibaddhaM tadApi tadeva, na vemAtrapakSapAtitayA viparyAsa: jArya kRti paramArthaH / gAthA - 92 je kALe vyavahAranayane anusAre kArya karavAnI AjJA hoya te kALe te ja kArya karavuM. je kALe nizcayane anusAre kArya karavAnI AjJA hoya te kALe nizcayane anusAre kAma karavuM. bemAMthI ekapaNa nayamAM pakSapAta karIne uMdhuM AcaraNa na karavuM, e paramArtha che. (30) kSaLapi munInAmavattAvaprahasya parimo: na pate, tRtIyavratAtimaprasaSAt / gAthA - 97 bIjAe je kSetramAM ubhA-besavAdi mATenI 2jA na ApI hoya te kSetramAM eka paLa paNa ubhA rahevuM-besavuM e sAdhuone na kalpe. emAM trIjA mahAvratanuM ullaMghana thAya che. (31) "mita tra sAraM ca vatro hi vAgmitA' gAthA - 101 sAco vaktA e ja che ke je ochA ane sArabhUta vacano bole che. (32) athamevaijAnta: yat rA dveSaparikSayAnutyenaiva pravRtitattvam / gAthA - 101 jinazAsanamAM A ja ekAMta che ke rAga ane dveSano nAza thAya e ja rIte pravRtti karavI (33) sarvasthApi prathaprapazcaryaMtanuddezenava pravRttaH / gAthA - 100 seMkaDo, hajAro, lAkho granthonI racanA rAgadveSano kSaya karavA mATe ja karAyelI che. (34) mAvartuLanapravRttAvAntAlimaihi khulluM dhruvaprAptim / gAthA - 101 paramAtmAnA guNo gAnArAo mokSa na maLe tyAM sudhI aihika sukho to avazya pAme ja. A 34 ratno ja tamane batAvyA. e eka-eka ratnonI kiMmata keTalI ? e to A graMtha bhaNazo tyAre ja samajAze. sAmAcArI prakaraNa - prastAvanA 03
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArI-prastAvanA A graMtha aMgenI mAhitI daza sAmAcA2Io sAdhujIvanano pAyo che. saMyamIo utkRSTa saMyamI bane e eka mAtra uddezathI ame A graMtha taiyAra karyo che. saMyamIo traNa prakAranA che. (1) jeo tIvra kSayopazamavALA, nyAyagraMthono abhyAsa karI cUkelA hoya. tevA saMyamIoe mahopAdhyAyajInI TIkA ane enA upara candrazekharIyA TIkA vAMcavI. candrazekharIyA TIkA vAMcavAthI lagabhaga badhA ja padArtho spaSTa thaI jaze. A TIkA dvArA mukhyatve "graMtha kevI rIte vAMcavo" enI paddhati saMyamIonA hAthamAM AvI jaze. upAdhyAyajI mahArAjanI TIkAnI te te paMktio kayA AzayathI lakhAI che ? e samajAvavA mATe sthAne sthAne puSkaLa prazno UbhA karI pachI e paMktinA artho kholyA che. eTale "A paMkti upAdhyAyajI mahArAje zA mATe lakhI ? kayA praznanA samAdhAna mATe lakhI ?" e badhuM ja samajAI jAya. jeone Dagale ne pagale prazno ubhA karatA AvaDe teo AvA graMthonuM rahasya jhaDapathI pakaDI zake. eTale nyAyAdino abhyAsa karI cUkelA saMyamIo mATe upAdhyAyajI mahArAjanI TIkA + candrazekharIyA TIkA ane gujarAtI vivecana che. (2) jeo be buka bhaNI cUkyA hoya, sAmAnya saMskRta vAMcana thayuM hoya paNa nyAyano vizeSa abhyAsa na thayo hoya ane kSayopazama madhyama hoya, ocho hoya teo upAdhyAyajI mahArAjanI TIkAone samajI nahi zake. emane emAM rasa paNa nahi paDe. AvA saMyamIo paNa sAmAcArInA jJAnathI vaMcita na rahe e mATe A ja graMthamAM 'davidha cakravAla sAmAcArI' nAmathI svataMtra TIkA rAkhI che. emAM nyAyanI carcAvALA koI padArtho lIdhA nathI. vadhumAM vadhu saraLa paDe e rIte temAM daza sAmAcA2InuM varNana karela che. e svataMtra graMtha rUpe ja hovAthI emAM ghaNA khulAsAo paNa jovA maLaze. eTale madhyama kSayopazamavALAo mATe A bIjo vibhAga che. tIvra kSayopazamavALAo paNa jo A vAMcaze to ghaNA navA padArtho pAmaze. (3) jeo mumukSu che, nUtana dIkSita che, be buka vagereno abhyAsa jemaNe karyo nathI. saMskRta vAMcana jemane phAvatuM nathI. A badhA maMda kSayopazamAdivALA saMyamIo mATe "saMyama raMga lAgyo' nAmano trIjo vibhAga che. jemAM gujarAtI bhASAmAM ja A dazeya sAmAcArIonuM varNana che. maMdakSayopazamavALA tamAma saMyamIo e vAMcI zake. e lakhANane anusAre guruo - vaDIlo Azritone vAcanA paNa ApI zake. pahelA ane bIjA vibhAgamAM nahi AvelI ghaNI bAbato A trIjA vibhAgamAM jovA maLaze. Ama koI paNa prakAranA saMyamIo mATe A graMtha upayogI banI raheze. candrazekharIyA TIkAmAM upAdhyAyajI ma. nI TIkAnA badhA ja zabdono artha jaNAvyo nathI. je agharI paMktio hoya jemAM rahasyo bharelA hoya evI paMktione ja candrazekharIyAmAM kholI che. eTale A TIkAmAM upAdhyAyajInI TIkAnA badhA ja zabdonA artha nahi maLe. sahelA zabdonA artha lakhavAmAM TIkA ghaNI moTI thaI jAya. eTale evA zabdonA artho saMyamIoe svayaM besADavA paDaze. chatAM na samajAya to gujarAtI vivecanamAM maLI raheze. A graMtha lakhavAmAM AcAryazrI abhayazekharasUrIzvarajInA bhASAMtaravALuM pustaka upayogI thayuM che. amuka sthAnomAM teo taraphathI sArA khulAsAo prApta thayA che. e badala teono upakAra bhulI zakato nathI. aMte, zAstraviruddha na lakhAI jAya evI puratI kALajI karavA chatAM chadmasthatAne lIdhe kAMI paNa jinAjJAviruddha lakhAyuM hoya to aMtaHkaraNathI zramaNasaMghanI kSamA mAguM chuM. pUjyapuruSo mArI kSati badala mane kSamA Ape. paM. candrazekharavijayajI navasArI ciMtAmaNI Aso suda - 3, 2060 sAmAcArI prakaraNa - prastAvanA 4
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ AARIANTERTILITARIANRAILERTAINMUVISR sAmAyArI nyAyavizArada-nyAyAcArya-zrImadupAdhyAya-yazovijayakRtaM sAmAcArIprakaraNam EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE. aiM namaH yazo. - eNkArakalitarUpAM smRtvA vAgdevatAM vibudhavandyAm / sAmAcArIprakaraNameSa svakRtaM suvivRNomi // 1 // candrazekharIyA : namo'stu vardhamAnAya, spardhamAnAya karmaNA / tajjayAvAptamokSAya, parokSAya kutIthinAm // idAnIM mahopAdhyAyayazovijayaviracitAyAH icchAkArasAmAcArITIkAyAH upari viSamapadavyAkhyA rahasyaprakaTanaM ca kriyate / eNkArakalitarUpAM=eNkAreNa yuktaM jJAtaM vA rUpaM svarUpaM yasyAH sA, tAmityarthaH / "e~ namaH" iti hi 8 sarasvatImantraH, sa copacArAtsvayaM sarasvatI / tatazca tAdRzamantrarUpA sarasvatI 'eNkAreNa yuktA' iti vaktuM shkyte| tathA 'e~ namaH' iti mantrasya japAt sarasvatI pratyakSA bhavati / tatazca "e~kAreNa sA jJAyate-anubhUyate" ityapi vaktuM yujyate / vibudhavandyAm vibudhaiH-vidvadjanaiH vandyAM-vandanIyAM / ___ sarvaviratidharo granthakAraH aviratiyuktAM vAgdevatAM namaskAraM kartuM na yogyaH iti kRtvA "natvA" iti| 1 anuktvA "smRtvA" ityuktam / ___svakRtaM granthakRtaiva nirmitaM / yadyapi uttarAdhyayanAvazyakaniyukti-paJcAzakAdiSu prabhUteSu grantheSu / dazavidhacakravAlasAmAcArInirUpaNaM kRtamevAsti / tathApi tatra vistarataH tannirUpaNaM nAsti / ataH abudhajanopakArAya mahopAdhyAyAH svayameva svatantraM sAmAcArIprakaraNagranthaM aracayan iti bodhyam / ___suvivRNomi su-samyakprakAreNa, vivaraNaM karomi / yathA etadgranthAdhyetRRNAM hastagatapustakAdipadArthavat ra sAmAcAryAH sarve padArthAH spaSTA bhavanti tathetyarthaH / ta svarUpavALI, vidvAno vaDe vaMdanIya evI sarasvatI devIne smaraNa karIne A huM mArA che 8 vaDe banAvAyela sAmAcArIprakaraNanuM vivaraNa karIza. (1. sarasvatInI sAdhanA bhATe 'aiM namaH' maMtrano 45 42||y che. yA maMtra pote 4 apekSA sarasvatI ja che. eTale "A maMtrarUpI sarasvatI " kArathI yukta che ema kahevAya. 2. A maMtranA japathI sarasvatI sAkSAt 8 prasanna thAya che. upAdhyAyajI mahArAjane paNa sarasvatIe sAkSAt darzana ApyA hatA. eTale "je kAranA japa B 43 sarasvatI- sva35 45||y che. mahI kalita=li, dRSTaM sema artha tha6 cha.) FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 8 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 1 REERUTHREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEES
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kar m 9812 sAbhAyArI been nna (TIkAkAra svayaM sAdhu hovAthI aviratidhara evI mRtadevIne namana-vaMdana na karI zake. mAtra enuM smaraNa che. 3rI za: meTale "natvA" nathI. yu. 54 // smRtvA yuM che.) ___yazo. - iha hi bhavArNave duHkhasahasravIcinicayabhISaNe bhavyaprANinAmAdhArazcAritrameva yAnapAtraM, E EEEEEEEEEEEE va candra. - bhavasamudre nimajjatAM bhavyajIvAnAM cAritrameva AdhArarUpaM yAnapAtraM / kintu dazavidhacakravAla sAmAcArI rUpasya pavanasya anukulatA yadi na bhavet, tadA AdhArabhUtamapi taccAritrayAnapAtraM na bhavyajIvAn se saMsArasamudrAt nistArayituM prabhavatIti cAritraM pratipannAnAmapi bhavyAnAM dazavidhacakravAlasAmAcAryAzrayaNaM Avazyakameveti darzayati iha hi bhavArNave ityAdinA / hajAro duHkhorUpI taraMgonA samUhathI bhayaMkara A saMsArarUpI samudramAM bhavyajIvone jo koI AdhArabhUta zuM vahANa hoya to e cAritra ja che. yazo. - tacca samyaksAmAcArIrUpAnukUlapavanapreritameva tvaritaM tannistArAya prabhavatIti candra. - samyaksAmAcArItyAdi-nizcayanayasya yA sAmAcArI abhipretA, tayA yuktA yA vyavahAranayasAmAcArI, sA samyaksAmAcArI kathyate / nizcayanayasyAbhipretA sAmAcArI agre pradarzayiSyate / | (ziSya : jo cAritra e ja AdhArabhUta vahANa hoya. to pachI tame enuM ja varNana karo ne ? A daza che sAmAcArInuM varNana zA mATe karo cho ?) guru: e cAritra samyaphasAmAcArI svarUpa anukULapavana vaDe prerAyeluM chatuM ja jhaDapathI saMsAramAMthI jIvane che che tAravA mATe samartha bane che. eTale granthakAra sAmAcArInA svarUpanuM pratipAdana karavAnI IcchAvALA banyA che. yazo. - dviguNaphalArthitayA bhagavadvardhamAnasvAmistutivyAjena tatsvarUpaM ra pratipipAdayiSuH pratijAnIte WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SSSSSSSSSSSSS509158888888888855555555558SSSSSSS1888888888EESE candra. - dviguNaphalArthitayA-dviguNaphalaprApteH icchayetyarthaH / cAritrayAnapAtraM samyaksAmAcArIrUpAnukUlapavanapreritaM sat saMsArasamudranistArAya prabhavati / ataH sAmAcArIsvarUpaM pratipAdanIyam / tatpratipAdanena bhavyajIveSu upakAraH bhaviSyati / tena ca karmanirjarAdirUpaM mahatphalaM bhavatyeveti hi ekaM phalaM / tathA sAmAcArIpratipAdanaM yadi AsannopakArizAsanapati zrIvardhamAnasvAmistutivyAjena kriyate, tarhi zrIvardhamAnasvAminaH stutirapi bhavet / tayApi karmanirjarAdikaM mahatphalaM prApyate iti tat dvitIyaM phalaM / granthakArazca dviguNaphalaprAptikAmanAvAn asti / tatazca dviguNaphalArthitayA dviguNaphalaprAptIcchayA bhagavadvardhamAnasvAmistutivyAjena tatsvarUpaM sAmAcArIsvarUpaM pratipipAdayiSuH granthakAraH pratijAnIte / / yadi hi stutivyAjaM vinaiva tatsvarUpaM pratipAdyeta, tarhi tatpratipAdanajanyaM ekaM phalaM bhavet / kintu stutijanyaM / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 2 50
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI dvitIyaM phalaM na bhavet iti AzayaH / paNa granthakAra hoMziyAra che. e jANe che ke "sAmAcArInA nirUpaNathI to mane karmakSaya vagere rUpa phaLa maLaze ja. paNa e sAmAcA2InuM nirUpaNa jo evI rIte karuM ke jemAM paramAtmAnI stuti paNa thaI jAya. to 5ramAtmAnI stutithI utpanna thanAra phaLa paNa mane maLe." eTale sAmAcArI nirUpaNajanya phaLa ane prabhunI stutithI janya phaLa ema be phaLa meLavavAnI IcchAthI graMthakAra bhagavAna vardhamAnasvAmInI stuti karavAnA bahAnAthI sAmAcArInuM nirUpaNa karavAnI IcchAvALA che. ane e mATe granthakAra pahelI gAthAmAM e stuti ane sAmAcArI pratipAdana karavAnI pratijJA kare che. yazo. jaha muNisAmAcAriM saMseviya paramanivvuI patto / taha vaddhamANasAmiya ! homi kayattho tuha thuI // 1 // candra. - yathA - munisAmAcArIM saMsevya (tvaM) paramanirvRtiM prAptaH, tathaiva tava stutyA ahaM kRtArtho bhavAmi - iti prathamagAthArthaH / gAthArtha : he vardhamAnasvAmin ! je pramANe munisAmAcArIne samyak rIte sevIne Apa parama AnaMdane pAmyA cho. te pramANe tamArI stuti karavA dvArA huM kRtArtha thaIza. yazo. - jahati / 'yathA' yena prakAreNa 'munisAmAcArI' = sAdhusaMbandhIcchAkArAdikriyAkalApam, oghadazavidhapadavibhAga(ccheda )rUpakriyAkadambazaktasyApi sAmAcArIpadasya prakaraNamahimnA vizeSaparyavasAyitvAt, 'saMsevya' upayuktatayA''rAdhya 'paramanirvRtiM ' sakalasAMsArika sukhAtizAyimokSasukhaM prAptastvamitigamyam / he vardhamAnasvAmin ! tathA=tena prakAreNa 'tava stutyA' = icchAkArAdibhedopadarzakabhavatstavanena kRtArtho bhavAmi / candra. munisAmAcArIM = sAdhusaMbandhIcchAkArAdikriyAkalApam / nanu munisAmAcArI trividhA asti / oghasAmAcArI, dazavidhacakravAlasAmAcArI, padavibhAgasAmAcArI ca / tatazca munisAmAcArIpadena trividhA'pi sAmAcArI grAhyA / TIkAkRtA tu sAdhusaMbandhIcchAkArAdikriyAkalAparUpA dazavidhacakravAlasamAcArI eva gRhItA / tanna yuktamityata Aha oghadazavidhetyAdi / oghadazavidhapadavibhAgarUpakriyAkadambazaktasyApi=tAdRzatrividhasAmAcArIpratipAdanasamarthasyApi prakaraNamahimnA = dazavidhacakravAlasAmAcAryAH adhikAraH atra asti iti kRtvA vizeSaparyavasAyitvAt = dazavidhasAmAcArIrUpasya vizeSapadArthasya pratipAdane samarthIbhavanAt / dvividhAni hi padAni bhavanti / zaktAnei lAkSaNikAni ca / yadA 'gaGgAyAM yAnapAtraM' ityAdau gaGgApadaM gaGgApravAhaM, svapratipAdyatvena prasiddhaM padArthaM bodhayati, tadA tatpadaM zaktaM ucyate / yadA tu 'gaGgAyAM AbhIrapallI' ityAdau gaGgApadaM gaGgAtIraM bodhayati, tadA tatpadaM lAkSaNikaM ucyate / etatsarvaM muktAvalIgranthasya zabdakhaMDe vistarataH pratipAditamastIti tato bodhyam / zaktaM padaM tAtparyAnupapattisthAne mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazejarIyA TIDA + viveyana sahita 3
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha ggggggggggg44444444444444444444 IcchAkAra sAmAcArI keda lAkSaNikaM bhavati / atra tu sAmAcArIpadaM yadyapi trividhasAmAcArISu zaktaM asti / tathApi atra tu prakaraNamahimnA granthakRtaH dazavidhasAmAcArIpratipAdane eva tAtparya asti / tatazca yadi sAmAcArIpadena trividhA sAmAcArI gRhyeta, tarhi granthakArasya tAtparya upapannaM na bhavet / tasmAt atra sAmAcArIpadaM dazavidhasAmAcAryAM lakSaNAvat asti / iti bhAvaH / evaM ca tAdRzapadasya vizeSaparyavasAyitvAt munisAmAcArIpadena icchAkArAdikriyAkalApaH eva gRhyata iti bhAvArthaH / upayuktatayA''rAdhya="sam" upasargasya "upayuktatayA" iti arthaH pradarzitaH TIkAkAreNa / sakalasAMsArikasukhAtizAyimokSasukhaM iti / nirvRtipadasya arthaH sukhaM / paramazabdasya arthaH "sakalasAMsArikasukhAtizAyi" iti vaktuM yuktaH / mokSapadaM tu vyarthameva / yataH sakalasAMsArikasukhAtizAyise sukhaM tu mokSasukhameva bhavati / tathApi spaSTArthaM mokSapadamapi TIkAkAreNa gRhItamiti jJeyam / ___"ka: tAdRzaM sukhaM prAptaH' iti tu mUlagAthAyAM noktamataH TIkAkAreNa 'tvamiti gamyam' ityuktam / 'tvaM' iti padaM gAthAyAM anuktamapi svayameva jJeyam iti bhAvaH / ___ icchAkArAdibhedopadarzakabhavatstavanena=icchAkArAdibhedopadarzakaM yat bhavataH stavanaM, teneti samAsaH / kRtArtho bhavAmIti / TIkArtha ahIM gAthAmAM je "munisAmAcArI' zabda che. teno artha A pramANe karavo ke "sAdhujIvana saMbaMdhI che che je IcchAkArAdi kriyAono samUha che te." | (ziSya : muninI sAmAcArI to traNa che : (1) oghaniryuktigraMthamAM batAvelI oghasAmAcArI (2) che dazavidhacakravAla sAmAcArI (3) prAyazcittasaMbaMdhI padavibhAgasAmAcArI. tame traNamAMthI mAtra dazavidhacakravAla sAmAcArI ja ahIM sAmAcArIpadathI zI rIte laI zako ?) che guruH jo ke sAmAcArI pada ogha, dazavidha ane pada vibhAga ema traNa prakAranI kriyAonA samUhane 2 jaNAvanAro che ja. paraMtu atyAre dazavidha sAmAcArI ja vicAraNA che eTale prakaraNa=prasaMganA prabhAvathI A che 8 sAmAcArIpada e dazavidha sAmAcArIrUpa vizeSa padArthane jaNAvanAra banI zake che. (jema taithava zabda e mIThuM che 8 ane ghoDA be ya ne jaNAvanAra zabda che. paNa bhojana karatI vakhate koI bole ke "sainyavaniya" to ja che bhojanaprasaMganA prabhAvathI zrotA tyAM saidhava zabdano artha mIThuM ja kare. ghoDo na kare. ema ahIM paNa samajavuM.) prabhue sAmAcArInuM saMsevana karyuM che. samu=upayogapUrvaka ArAdhanA karI che. ane e ArAdhanA karIne tamAme tamAma sAMsArika sukho karatA uMcuM evuM je mokSasukha che ene prabhu pAmyA che. (ziSya : gAthAmAM "koNa sukhane pAmyuM che' e to lakhyuM nathI.) guru : gAthAmAM tva=tuM e zabda bahArathI ja samajI levo. granthakAra prabhunI sAthe vAtacIta karatA hoya e rIte bole che ke "he vardhamAnuM! tame je rIte sAmAcArI che 8 pALI che e ja rIte tamArI stuti karavA vaDe huM kRtArtha thaIza. arthAt A mAro grantha e IcchAkArAdibhedono 8i che upadarzaka pratipAdaka che ane eTale e grantha ApanA stavana svarUpa ja che ane evA stavana vaDe huM kRtArtha che zuM thaIza. WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE FAHEHEEEEEEEEEEEEE che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 4 che REGGGGGGGGGGGaziGGandhinagar Gingnia%a66Gquisinessagindas
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI yazo. - etadeva stutikalpalatAyAH phalaM yadbhagavadguNavarNanamiti bhaktizraddhAja - nitAdasmAdacirAdevAjarAmaratvasiddheH // 1 // candra. - nanu granthakAraH bhagavatstavanamAtreNa kathaM kRtArtho bhavati ? ityAzaGkAyAmAha etadeva hi ityAdi / kalpalatArUpAyAH stutyAH phalaM bhagavadguNAnAM varNanameva / na tu paradoSaniMdA-svaprazaMsAdikam / tatazca stutikartA stutidvAreNa bhagavadguNAneva varNayati / tacca varNanaM yadi bhaktizraddhayoH atizayena janitaM bhavati / tadA tasmAt guNavarNanAt jhaTityeva siddhipadaprAptiH bhavati / evaM ca na kevalaM stutimAtreNa granthakAraH kRtArtho bhavati / kintu stutyAH bhaktizraddhAtizayajanitAt bhagavadguNavarNanarUpAt phalAt ajarAmaratvasiddhiH bhavati / ajarAmaratvaM ca prAptaH kRtArtha eva bhavatIti yuktamuktaM stavanena kRtArtho bhavAmIti // 1 // (ziSya : zuM pa2mAtmAnI stuti karavA mAtrathI kRtArtha banI javAya ? kRtArtha banavuM eTale mokSane prApta uravo. zuM stuti mAtrathI mukti bhaNe ?) guru : A stuti to kalpavelaDI kahevAya. ane enuM phaLa zuM che ? e tane khabara che ? stutimAM kaMI niMdAmazkarI na hoya. stutimAM to prabhunA guNonuM varNana ja hoya. eTale stutinuM phaLa to prabhunA guNonuM varNana ja che. eTale A stuti karavAthI prabhuguNavarNananI prApti thaze ane jo2dA2 bhakti tathA jo2dA2 zraddhAthI utpanna thayelA e prabhuguNavarNana dvArA jhaDapathI ajarAmaratvanI=mokSanI prApti thAya ja. Ama stuti dvArA prabhuguNavarNana ane enA dvArA mokSanI prApti ane enA dvArA jIva kRtArtha thAya. eTale "stuti vaDe huM kRtArtha thAu~ chu" khema 4 granthadvAre 'dhuM te khe'hama yogya 4 che. // 1 // yazo. athAdau pratijJAtanirUpaNAM sAmAcArImarthato nayavibhAgena vivecayan vizeSaNa - vizeSyabhAvasvarUpeNa nirUpayati - - - candra. Adau=prathamagAthAyAM pratijJAtanirUpaNAM= pratijJAtaM nirUpaNaM yasyAH sA tAM / arthato nayavibhAgena vivecayan = TIkAyAM nayavibhAgapradarzanena pRthakkurvan / dvitIyAyAM mUlagAthAyAM hi etat na uktaM yaduta 'amukanayaH amukasvarUpAM sAmAcArIM manyate ? anyazca naya anyasvarUpAM sAmAcArIM manyate' ityAdi / kintu mUlagAthAyAM kevalaM SaT vizeSaNAni eva pratipAditAni / TIkAyAM tu tadanusAreNa 'kaH nayaH kiyadvizeSaNaviziSTaM AtmAnaM nirviziSTaM vA AtmAnaM sAmAcArIM manyate ?' iti sarvaM pratipAdyate / ataH 'arthato' ityuktam / 'sAmAcArIM' iti padaM 'vivecayan' iti atra 'nirUpayati' iti atra ca yojanIyam / prathama gAthAmAM sAmAcArInuM nirUpaNa karavAnI pratijJA karI. have sau prathama to e sAmAcArInuM nirUpaNa karavAne badale e sAmAcArInuM arthathI nayonA vibhAga vaDe vivecana karatA granthakAra e sAmAcArIne vizeSaNavizeSyabhAvarUpe nirUpaNa kare che. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 5
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sa SARA ERITERTAINM 91512 sAbhAyArI ra (ziSya : "marthata:" me zA bhATe sanyu cha ?) (guru: bIjI gAthAmAM evuM spaSTa nathI lakhavAnA ke "amukanaya amukaprakAranI sAmAcArI mAne che." A bIjI gAthAmAM to mAtra cAra-pAMca vizeSaNo ja lakhaze. enA uparathI TIkAmAM najyonI mAnyatAo dekhADaze. che eTale sUtrata =sAkSAt navibhAgathI vivecana nathI ja. paNa arthataH=TIkA dvArA ke arthapatti dvArA vivecana che cha.) va (ziSya : vizeSa-vizeSyamAvas535 meTara ?) va (guru : "amu vizeSothI yuta abhu vizeSya meM sAmAyArI ThevAya" mA te 4 ni354|| 42|y.8 che e vizeSaNa-vizeSyabhAvathI nirUpaNa kareluM kahevAya. bIjI gAthAmAM e pramANe ja nirUpaNa karavAnA che.) che yazo. - sAvajjajogavirao tujjha tigutto susaMjao samae / AyA sAmAcArI samAyaranto a uvautto // 2 // EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - - tava siddhAnte sAvadyayogavirataH triguptaH susaMyataH upayuktaH samAcaran AtmA sAmAcArI meM asti - iti dvitIyagAthArthaH / gAthArtha : tArA zAstramAM sAvadyayogathI virata, traNaguptivALo, susaMyata, upayogavALo sAmAcArIne che che pALato evo AtmA sAmAcArI che. yazo. - sAvajjati / tava samaye siddhAnte AtmA sAmAcArI na tvanAtmA va tadvyatirikto guNaH / idaM ca saMgrahanayamataM, Atmani vizeSye sakalasAmAcArIsaMgrahaNAt / / candra. - AtmA sAmAcArIti / yadyapi AtmA na sAmAcArI, kintu AtmagataH kssyopshmvishessH| zubhapariNAmo vA sAmAcArI / tathApi AtmA guNI asti / kSayopazamAdayazca AtmanaH guNAH / guNAzca gunninH| sakAzAt kathaJcit abhinnA eva santi iti AtmA sAmAcArI ityuktam / na tu 'AtmaguNaH sAmAcArI' iti uktam / __na tvanAtmA tadvyatirikto guNaH' iti / anAtmapadasyaiva 'tadvyatirikto guNaH' ityAdinA vivecana kRtaM / AtmabhinnaH yaH kazcit rUparasAdirUpaH guNaH sa sAmAcArI na bhavati / yadvA guNaguNinoH bhedavAdinA AtmabhinnaH yaH zubhapariNAmavizeSAdirUpaH guNaH sAmAcArI manyate, so'pi asmin saMgrahanayamate sAmAcArI na bhavati / atra bahu vaktavyaM, tattu vistarabhayAt prakRtagranthe vizeSato'nupayogitvAcca na vitanyate / idaM ca saMgrahanayamataM iti / nanu idaM mataM saMgrahanayasyAsti iti kathaM vaktuM zakyate ityata Aha Atmani vizeSye iti / saMgrahanayo hi na kevalaM samyagIcchAkArAdirUpAmeva sAmAcArI manyate / kintu doSaduSTAmapi kI icchAkArAdikriyAM, anyAzca sarvAH gamanAgamanabhakSaNAdikAH kriyAH api sAmAcArI manyate / evaM ca pratisamayaM kazcidapi AtmA kayAcidapi kriyayA yukto bhavatIti sarve AtmAnaH sarvadA 'sAmAcArI' kathyante / itthaM ca 1 asyAM dvitIyamUlagAthAyAM yat AtmapadAtmakaM vizeSyaM, tasmin sakalasAmAcArINAM saMgrahaM asau saMgrahanayaH # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 6 PEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEBERENT. GEEPEESEE BEEEEEEEE SARA M chADAra sAmAyArI karotIti "AtmA sAmAcArI" iti idaM mataM saMgrahanayasya asti iti vaktuM yuktameva / atra saMkSepataH kiJcit nayasvarUpaM pradarzyate / nayo nAma abhiprAyavizeSaH / yathA ekaH puruSaH etAdRzAbhiprAyavAn asti yaduta ye saMsAratyAginaH, te sarve boddhAH jainAH zaivAH sAGkhyA vedAntinazca sAdhavaH kathyante / dvitIyaH puruSaH etAdRzAbhiprAyavAn asti yaduta boddhAdayaH saMsAratyAgino'pi na sAdhavaH vaktuM yujyante / yataste jinezvaraM pratipannAH na santi / ahaM tu jinezvarapratipannameva saMsAratyAginaM sAdhuM manye / tatazca meM digambarAH zvetAmbarAH ca jinezvaraM pratipannAH saMsAratyAginaH sAdhavaH kathyante / tRtIyastu puruSaH prAha "ye digambarAH jinezvaraM pratipannAH api saMsAratyAginaH jinezvaroktAni eva strImuktikevalibhuktiprabhRtivacanAni na manyante / te mithyAdRzaH kathaM sAdhavaH vaktuM yujyante / tasmAt sthAnakavAsinaH, terApaMthamatavantaH, mUrtipUjakamatavantazca zvetAmbarA eva saMsAratyAginaH sAdhavaH kathyante / kI caturthastu puruSaH prAha-jinoktAni vacanAni manyamAnAH api ye saMsAratyAginaH sAdhvAcAraM na paripAlayanti, se te sAdhavaH vaktuM na yuktAH / tasmAt sAdhvAcAraparipAlakAH eva tAdRzAH saMsAratyAginaH sAdhavaH vaktuM yogyAH iti / va paJcamastu prAha-nanu sAdhvAcAraparipAlanaM tu abhavyAdayo'pi kurvanti / na ca te sAdhavaH / tasmAt pariNatimantaH, SaSTha-saptamaguNasthAnasparzinaH eva saMsAratyAginaH sAdhavo jJeyA iti / evaM ekasminnaiva padArthe bhinnabhinnAbhiprAyavantaH aneke puruSA dRzyante / te bhinnA abhiprAyAH eva nayapadena vyavahIyante / kramazaH ete paJca puruSA: vizuddha-vizuddhatara-vizuddhatamAbhiprAyavantaH santi / prakRte'pi "sAmAcArI" iti kaH padArthaH iti atra vibhinnA abhiprAyAH pravartante / te eva grnthkRtaa| pradarzyante / tatra tAvata saMgrahanayAtmakaH abhiprAyaH pratipAditaH / che TIkArtha : tArA siddhAntamAM AtmA e sAmAcArI che. R ziSya ! saMgrahanaya ema mAne che ke koIpaNa AtmA game tyAre sAro ke kharAba koIpaNa AcAra pALato che ja hoya che. eTale koIpaNa AtmA koIpaNa samaye sAmAcArI rUpa hoya che. (ziSya : "mAtmA sAmAyAzavANocha" memaDevAne pahale "mAtmA sAmAyArIcha" bha / / mATe urjA ?) guru : saMgrahanaya e guNane guNIthI judo nathI mAnato. eTale sAmAcArI e AtmAthI judo evo koI che 8 guNa nathI. paraMtu e AtmA svarUpa ja che ane mATe AtmA e sAmAcArI kahevAya. (ziSya : " mAnyatA saMgrahanayanI " mema tame yA mApAre 5o cho ?) 12 : 4 jAne vastumAnI saMgraha 42 me saMyanaya vAya. sI. yAvato, asato, 27to, usato, 4mato che vagere aneka prakAranA AtmAo sAmAcArI che. paraMtu saMgrahAye cAlato AtmA sAmAcArI, hasato AtmA sAmAcArI... ema juduM juduM kahevAne badale mAtra "AtmA sAmAcArI" ema kahI dIdhuM eTale emAM hasavA, R cAlavA, besavA vagere rUpa badhI sAmAcArIono saMgraha thaI jAya che. Ama AtmArUpI vizeSamAM badhI ja che 8 sAmAcArIono saMgraha karI leto hovAthI A mata saMgrahanayano che ema kahI zakAya. GREETTERRORITTEEEEEEEEEEEEEEEETROOTERMITTER0000000000000 55305555555SSSSSSSSSETTE A mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 0 che SEE E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ S RIRAMINORINTIMILIAR UPISIR sAmAyArI yazo. - atha vyavahAranayo brUte-na hyAtmA sAmAcArIti vyavahAM zakyate, evaM sti| sarvatrAtmanyavizeSe tadvyavahAraprasaGgAt / tannaivaM nigAdyam, kintvitthaM nigAdyaM yad"icchAkArAdikamAcAraM samAcarannAtmA sAmAcArI" iti / evaM cA'samAcaratyAtmani nAtiprasaGga iti / ra candra. - adhunA vyavahAranayo nigadyate na hyAtmA....ityAdi / ye hi icchAkArAdikamAcAraM na prtipaalynti| 8 te sAmAcArIpadena vyavahartuM ayogyA iti na kevalaM AtmA sAmAcArI / kintu doSaduSTAM doSarahitAM vA kIdRzImapi icchAkArAdirUpAM sAmAcArI paripAlayanta eva AtmAnaH sAmAcArIpadena vyavaharttavyAH iti / evaM ca tAdRzaM / ra AcAraM asamAcarati Atmani nAtiprasaGgaH=na sAmAcArIpadavyavahArakaraNApattiH / vyavahAranaya kahe che ke "AtmA sAmAcArI che" e pramANe vyavahAra karavo zakya nathI, kemake jo A rIte zuM mAnazuM to to pachI cAlatA, bolatA, raDatA, pApa karatA vagere tamAma AtmAone vize ekasarakhI rIte "A AtmA sAmAcArI che" evo vyavahAra karavAnI Apatti Ave, kemake e badhA ya AtmA to che ja. (ziSya : male ne, yA mAtmAmA meM sa25o sAbhAyarIno vyavahAra 42vAnI bhApatti bhAve ? | ail?). (guru : vyavahAra nayane se mAnya nathI.) che mATe A saMgrahanaya je bole che e pramANe bolavuM na joIe. paraMtu A pramANe bolavuM ke "IcchA, micchA che che vagere daza prakAranI sAmAcArIne Acarato AtmA sAmAcArI kahevAya." ane eTale IcchAdinuM AcaraNa na 8 karanArA, bIjA badhA AtmAomAM "A sAmAcArI che" evo vyavahAra karavAnI Apatti nahi Ave. yazo. - atharjusUtranayo brUte - evaM satyapi vyavahArasamAcaraNazAlini dravyaliGginyatiprasaGga iti 'upayukta' ityapi vizeSaNaM deyam / upayukto nAma jJeyapratyAkhyeyaparijJApara ityarthaH / na ca dravyaliMgyevaMvidha iti / EEEE candra. - vyavahArasamAcaraNazAlini dravyaliGginItyAdi / upayogaM vinA saMmUrcchimakriyAtulyaM icchAkArAdikaM AcAraM kurvati sAdhuveSamAtradhAriNItyarthaH / RjusUtranayaH upayogapUrvakaM icchAkArAdikaM AcAraM kurvantameva AtmAnaM sAmAcArI manyate / jJeyapratyAkhyeyaparijJApara:=jJeyAnAM pratyAkhyeyAnAM ca padArthAnAM yA parijJA, tasyAM paraH / prathamaM hi muniH tyAjyapadArthAnAM jJAnaM avApnoti, tacca jJAnaM jJeyaparijJA ucyate / tadanantaraM jJeyaparijJArUpeNa jJAnena jJAtAnAM pratyAkhyeyapadArthAnAM pratyAkhyAnaM tyAgaM karoti / ttprtyaakhyaanmev| pratyAkhyAnaparijJA, pratyAkhyeyaparijJA vA ucyate / etAdRzaparijJAparastu yo bhavati, tasya icchAkArAdikamAcAraM 3 ra RjusUtranayaH sAmAcArI manyate iti hArdam / dravyaliGginazca na upayuktAH iti teSAM vyavacchedaH / | RjusUtranaya kahe che ke vyavahAranayanI vAta mAnIe to paNa vAMdho che, kemake je IcchA, micchAsAmAcArI che 8 rU5 vyavahAranuM pAlana khUba kare che evA sAdhuveSamAtradhArI, abhavya vageremAM atiprasaMga=ativyApti Avaze. che teone paNa sAmAcArIvALA tarIke oLakhavA paDaze. (e mane=RjusUtrane mAnya nathI.) rameterESED BRITORREmisill mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 8 che Resunn R ISRORRRRRRRRRRRRRRIERSITERATURESISTER
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ BE ha sssssssssssssssssssssssssssssssss IcchAkAra sAmAcArI 4 che eTale "upayukta' e vizeSaNa paNa mUkavuM. arthAt "upayogapUrvaka IcchAkArAdine pALato AtmA ja sAmAcArI kahevAya" A pramANe artha karavo. | (ziSya : "upayukta' eTale ?) guru : upayukta eTale zeyaparijJA ane pratyAkhyayaparissAmAM je lIna hoya che. arthAt heyapadArthonuM che B samyakajJAna karIne pachI e heyapadArthono tyAga karanAra AtmA upayukta kahevAya. je mAtra veSadhArI che. e che che to Avo na hovAthI ene sAmAcArIvALo mAnavAnI Apatti nahi Ave. ___ yazo. - evamabhihite zabdanayaH pratyavatiSThate-nanvevamapi aviratasamyagdRSTyAdayo'pi sAmAcArIpariNAma prAptAH, teSAmapyevamprAyatvAt, ataH susaMyata ityapi vizeSaNIyam / / susaMyato nAma SaTsu jIvanikAyeSu saGghaTTanaparitApanAdivirata iti / evaM noktadoSaH / / candra. - pratyavatiSThate-RjusUtranayaM khaNDayatItyarthaH / evamapi RjusUtranayamatena yadyapi dravyaliGginAM vyavacchedo bhavati, tathApi aviratasamyagdRSTyAdayo'pIti / zabdanayasyAyamabhiprAyaH - yadi hi: RjusUtranayAbhiprAyaH svIkriyate, tarhi aviratasamyagdRSTyAdayo'pi sAmAcArImantaH parigaNanIyA bhaveyuH / ytH| aviratasamyagdRSTayaH mithyAtvatyAginaH santIti te'pi mithyAtvApekSayA jJeyapratyAkhyeyaparijJAparA eva / / samyagdarzanasambandhinAJca atirAcArANAM samyag mithyAduSkRtamapi te dadati / tathA gItArthasaMvignavacane ra tathAkArasAmAcArImapi samyak pAlayanti / jinAlayapravezakAle naiSedhikIsAmAcArImapi samyak pAlayanti / / evaM aNuvratadhAriNaH zrAvakA api anekaprakAreNa sAmAcArI samyakparipAlayanti / tatazca jJeyapratyAkhyeyapariko jJAparAH ete api sAmAcArImantaH bhaveyuH / na caitadiSTaM mama / tasmAt 'susaMyata' ityapi vizeSaNaM deyam / / aviratasamyagdRSTyAdayastu na SaDjIvanikAyeSu saGghaTTanAdiviratAH susaMyatAH / tasmAt te sAmAcArImanto n| bhaveyuH - iti / akssraarthstvym| teSAmapi aviratasamyagdRSTyAdInAmapi evamprAyatvAt jJeyapratyA-8 khyeyaparijJAyuktaprAyatvAt / sarvathA te dazasAmAcArI na pAlayantIti "prAyaH" padamupAttam iti bodhyam / / che A pramANe RjusUtranaya bolyo eTale have zabdanaya enuM khaMDana kare che ke A RjusUtranI vyAkhyA pramANe che to aviratasamyagdaSTi ane dezaviratidhara zrAvako paNa sAmAcArI pariNAmane pAmelA mAnavA paDaze. 8 aviratasamyaktvIe mithyAtvane barAbara jANIne eno tyAga karyo che eTale e upayukta kahI zakAya. dezaviratidharoe zUlaprANAtipAtAdi pApone samyagu jJAnathI jANIne eno tyAga karyo che eTale teo paNa che e dRSTie upayukta che ja. ane teo paNa potAnA doSo badala "micchA mi.." bole che ane gurunA vacanomAM 8 tahatti kare che. derAsaramAM jatA nihi bole che. Ama teo paNa upayukta + sAmAcArInA pAlaka hovAthI 8 8 emane paNa sAmAcArIvALA gaNavA paDe. e mane mAnya nathI. eTale A badhAnI bAdabAkI karavA mATe "susaMyata 8 vizeSaNa paNa mukavuM. "susaMyata eTale pajIvanikAyanA saMghaTTo, paritApanA vagerethI aTakelo." che zrAvako ane samakitIo to pajIvanikAyanA saMghaTTAdivALA hovAthI teo upayukta hovA chatAM susaMyata nathI. mArA mate to susaMyata+upayukta+IcchAdino pAlaka evo AtmA ja sAmAcArI che. eTale A badhAne che have sAmAcArIvALA mAnavAnI Apatti na Ave. RE: Ekt ftctt. TEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEntest trictetricttEEEE EASESSESSESSES 8 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 9 che EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Etaastha FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE maaman a JWISIR sAmAyArI yazo. - samabhirUDhastvAha-nanvevaM pramattasaMyatAdayo'pyevaMprAyA iti teSAmapi tatprasaGga 1 iti 'trigupta' ityapi vizeSaNIyam / tadarthazcAkuzalacittAdinirodhitvaM kuzalacittAdhudIrakatvaM ca, 'ekagrahaNe tajjAtIyagrahaNam' itinyAyAt 'paJcasamita' ityapi draSTavyam / / candra. - samabhirUDhastu brUte-ye hi SaDjIvanikAyeSu saghaTTanAdyaticAravantaH na bhavanti / te'pi hi samiti-guptiSu sUkSmadoSabhAginaHsaMbhavanti / te hi samitiguptiSu sUkSmadoSavazAt pramatasaMyatAH bhavanti / tatazca tAdRzapramattasaMyatA api 'susaMyatA' iti kRtvA sAmAcArIpadena vyavahartavyAH syuH / na ca tadiSTaM mama / tasmAt 'trigupta' iti vizeSaNamapi deyam / tatazca pramatasaMyatAdayaH susaMyatA api santo na triguptA iti na teSu sAmAcArIpadaprayogApattiriti / ___ nanu 'triguptaH' iti vizeSaNasya ko'rthaH bhavatItyata Aha tadarthastu iti / nanu triguptavizeSaNena tisraH / guptayaH gRhItAH / kintu paJca samitayastu adyApi agRhItA eva / na ca samitInAmagrahaNaM zobhanamAbhAtItyata Aha ekagrahaNe tajjAtIyagrahaNamityAdi / pravacanamAtRtvajAtirhi guptiSu samitiSu ca vartate / tatra guptigrahaNe pravacanamAtRtvajAtyA guptisajAtIyAnAM samitInAmapi grahaNaM svayameva dRSTavyam / itthaJca aSTapravacanamAtRpAlakA apramatasaMyatA eva sAmAcArIpadavyavarhatavyA bhavanti / aSTapravacanamAtRSu sUkSmadoSavantaH pramatasaMyatA neti na teSu sAmAcArIpadavyavahArApattiH iti samabhirUDhAbhiprAyaH / idamatra hRdayam / aviratasamyagdRSTyAdayaH api jJeyapratyAkhyeyaparijJAvanto bhavanti / kintu te SaTsu / jIvanikAyeSu saMghaTTanAdirahitA na bhavanti / ata eva susaMyatavizeSaNena teSAM vyavacchedaH kRtaH / tathA susaMyatA: pramattAH saMghaTTanAdirahitA bhavanti, kintu aSTapravacanamAtRyuktAH na bhavanti / ata eva triguptapadena teSAmapi / vyavacchedaH kRtaH / etattatvaM TIkAnusArato labhyate / atra upayuktasusaMyatatriguptapadAnAM pRthakpRthagartho vktvyH| yena mandabuddhInAM samyagbodho bhavet / sa cAyaM / caturthapaJcamaguNasthAnavartino'pi jIvAH mithyAtvAdyapekSayA jJeyapratyAkhyeyaparijJAvanto bhavantIti te upayuktAH vaktuM zakyante / SaSThaguNasthAne ca ye saMghaTTanAdidoSavanto bhavanti, te upayuktA api susaMyatA na bhavanti / teSAmapi susaMyatapadenaiva vyavacchedo bhavati / tathA pramattasaMyataguNasthAne yA pramattatA asti / tatkAraNIbhUtAH dvividhAH aticArAH tadguNasthAne saMbhavanti / vyAvahArikAH aticArAH, naizcayikAH aticArAzca / tatra bAhyadRzA dRzyamAnAH SaDjIvanikAya-saMghaTTanaparitApanAdikAH aticArAH sthulAH vyAvahArikAH aticArAH / ye tu bAhyadRzA'dRzyamAnAH, sthUlAticAra-ajanakAH sUkSmadoSAH alpakAlInAnAbhogapramAdAdayaH bhavanti, te naizcayikAH aticArAH / tatra vyAvahArikAticAravantaH zramaNAH sAticArasaMyatapadena vyavahIyante / naizcayikAticAravantaH zramaNA: niraticArasaMyatA eva kathyante / tathApi sUkSmadoSavazAt teSAM yadA SaSThaguNasthAnasaMbhavo bhavati / tadA te samitiguptiyuktAH na kathyante, kintu kA pramattasaMyatAH kathyante / ye tu etadubhayadoSavipramuktA bhavanti, te apramattasaMyatA: kathyante / etattAvatsaMkSepato nirupitam / atrApi bahu vaktavyam / tattu vistarabhayAt nocyate / etadanusAreNa prakRtaTIkApadArthaH svayameva spaSTIkartavyaH / A mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita - 10 RessmanasamacaramcamRRESTERRRRRIGEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEERIES
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ FEESEECE gssssssssssss IcchAkAra sAmAcArI ) che samabhirUDhanaya kahe che ke zabdanayanI vyAkhyA pramANe to pramattasaMyatone paNa sAmAcArIvALA mAnavA paDaze, kemake teo paDUjIvanikAyanA saMghaTTAdi vinAnA ja che. paraMtu mAre temane sAmAcArIvALA nathI mAnavA, kemake che teo pramatta che. samiti ke guptimAM nAnA-moTA pramAdavALA che. teo susaMyata hovA chatAM pramatta hovAthI emane che | sAmAcArIvALA kahevA huM taiyAra nathI. eTale emanI bAdabAkI karavA mATe "trigupta' vizeSaNa mUkavuM. (ziSya : trigupta' zabdano zuM artha thAya ?) guru kharAba mana, vacana, kAyAne aTakAvavA ane sArA mana, vacana, kAyAne pragaTAvavA e ja A che trigupta' zabdano artha che. (ziSya : sAco sAdhu to pAMca samiti ane traNagupti e ATheya pravacanamAtAno dhAraka hoya. tame mAtra che 8 traNaguptinI ja vAta kema karI ? kema pAMca samitinI vAta na karI ?) | (guru : e vAta nathI karI, chatAM e svayaM samajI levI.) ' ziSya : paNa je vAta lakhI ja nathI, e zI rIte samajI levAya ?) guru : evo nyAya che ke koIpaNa eka vastunuM grahaNa karIe eTale ene samAnajAtivALo je hoya enuM che che paNa grahaNa thaI ja jAya. e kahevAnI jarUra ja na paDe. (dA.ta. "prabhune kevalajJAna pragaTyuM." ema kahIe eTale ja zuM samajAI ja jAya ke "kevaladarzana, anaMtavIrya paNa pragaTyu." kemake A badhA kSAyikaguNatvarUpI jAti vaDe ? samAnajAtIya che.) ahIM pravacanamAtRtvajAti pAMca samiti ane traNaguptimAM rahelI che. eTale e dRSTie be che e samAnajAtIya che. eTale guptinuM grahaNa karatAnI sAthe ja samAnajAtIya evI samitiono paNa bodha thaI ja che zuM jAya che. pramatta saMyamIo to samiti-guptimAM bhulovALA hovAthI teo "trigupta+samita nathI kahevAtA. eTale che teone sAmAcArIvALA mAnavA ja nahi paDe. 2 yazo. - athaivaMbhUtaH siddhAntayati-nanvevamapramattAdayo'pi tathAbhAvaM prAptAH / na ca ke tatphalamavadyaparikSayamantarA tatsadbhAvo nizcIyate, kurvadUpasyaiva kAraNasyAbhyupagamAt, kuzUlanihitabIjasyA'bIjAda-vizeSAt / tadidamabhipretyoktam-"nicchayaNayassa caraNassuvadhAe nANadaMsaNavaho vi" iti / tattvamatratyamasmatkRtAdhyAtmamataparIkSAyAmadhyavaseyam / tataH sAvadyayogavirata ityAdi vAcyamiti / candra. - siddhAntayati svAbhiprAyaM prakaTIkaroti / nanu bhavatu nAma apramatasaMyatAdayo'pi sAmAcArIbhAvaM va praaptaaH| ko doSaH ityata Aha na ca tatphalamityAdi / tatphalaM sAmAcArIphalaM / avadyaparikSayaM paapvinaash| atra hi avadyapadena yadi ghAtikarmANi gRhyante, tadA dvAdazaguNasthAnaparyante eva tatkSayabhavanAt 'trayodazaguNasthAne / sAmAcArIbhAvaH evaMbhUtanayasyAbhipreta' iti vaktavyam / yadi ca avadyapadena aSTApi karmANi gRhyante / tadA tu caturdazaguNasthAnaparyante tatkSayabhavanAt siddhAvasthAyAM sAmAcArIbhAvaH evaMbhUtasyAbhipreta i preta iti vktvym| EEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 11
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI nanu dhUmarUpaM vahniphalaM yatra nAsti, tatrApi ayogolakAdau vahnisadbhAvo nizcIyata eva / evamatrApi avadyaparikSayaM sAmAcArIphalaM vinApi sAmAcArIsadbhAvo'pramatasaMyatAdiSu kathaM na nizcIyate ? iti AzaGkAyAmAha kurvadrUpasyaivetyAdi / vivakSitaM kArya kurvat rUpaM = svarUpaM yasya tadeva vastu kAraNaM ucyate / yathA hi caturthaguNasthAnasambandhi samyagdarzanaM viratirUpaM kAryaM ajanayat samyaktvaM na kathyate / kintu paJcamAdi guNasthAnavarti samyagdarzanaM viratirUpaM kAryaM janayat samyaktvaM ucyate / evaM apramatasaMyatAdiSu sAmAcArIphalaM ghAtikarmakSayarUpaM nAsti / tataH tatra sAmAcArI naiva manyate / ayogolakAdau dhUmaM ajanayan vahniH mayA vahnireva na manyate / vyavahAranayastu mUDhaH / ataH sa tamapi vahni manyate / itthaJca apramatAdiSu avadyaparikSayAtmakaM kAryaM yato na bhavati / tata eva tatra tatkAraNIbhUtA sAmAcArI api mayA na manyate iti evaMbhUtanayAbhiprAyaH / nanu 'kASThaM aGkurakAraNaM nAsti / kuzUle = koSThAgAre nihitaM zAlyAdibIjaM tu aGkurakAraNamasti' iti vyavahAro dRzyate / tatra yathA kASThaM aGkuraM notpAdayati / tathaiva kuzUlasthaM bIjamapi tadA aGkuraM notpAdayati / tathApi tat aGkurakAraNaM bIjameva manyate / tasmAt kAryaM akurvad api vastu kAraNaM bhavatIti avazyaM mantavyamityata Aha kuzUlanihitetyAdi / kathitameva mayA yaduta vyavahAranayo mUDhaH / sa hi kuzUlanihitaM aGkurAnutpAdakamapi bIjaM bIjaM = aGkurakAraNaM manyate / ahaM tu kuzUlanihitaM bIjaM kASThAdirUpAbIjasya sadRzameva manyai iti apramatAdiSu na sAmAcArauM manye iti evambhUtanayAbhiprAyaH / nanu he evambhUtanaya ! bhavadabhiprAyastu Agame kutrApi asti na vA ? ityata Aha tadidamabhipretyetyAdi / cAritravinAze sati samyaktvasadbhAve'pi tatra samyagjJAnadarzanavadha eva nizcayanayAbhipretaH iti upadezamAlAyAm / nanu samyaktvasadbhAve'pi tadvinAzasvIkAraH kathaM yuktaH ityata Aha tattvamatratyamityAdi / evaMbhUtanaya potAno siddhAMta darzAve che ke 'samabhirUDhanayanI mAnyatA pramANe to apramattasaMyata vagere paNa sAmAcArIpariNAmane pAmelA mAnavA paDaze, kemake apramatta sAdhuo trigupta ane paMcasamita che ja. (ziSya : to bhale ne tekho sAbhAyArIvANA janatA ? tamane zuM vAMdhI jAvyo ?) guruH koIpaNa vastunI hAjarIno nizcaya e vastunA kAryanI hAjarI uparathI thAya. (jema krodhanuM kArya 'moDhuM lAlacoLa thavuM' vagere che. to enA dvArA krodhanI hAjarIno nizcaya karI zakAya. paraMtu e vinA krodhanI hAjarIno nizcaya na karI zakAya.) sAmAcArInuM phaLa che pApono nAza. sAtamA vagere guNasthAnamAM to hajI pApakarmo paDelA ja che. to pApanAzarUpI kArya vinA tyAM sAmAcArIrUpa kAraNano nizcaya zI rIte thaI zake ? e mATe ja huM apramatta vagerene sAmAcArI mAnavA taiyAra nathI. (ziSya : 'kArya uparathI ja kAraNano nizcaya thAya' e tamAro niyama khoTo che. tapAvelA lokhaMDa vageremAM dhUmarUpI kArya na hovA chatAM agnirUpI kAraNa to manAya ja che.) guru : e bIjA badhA mAnatA haze. huM to kAryane utpanna karanArA kAraNane ja kAraNa mAnuM chuM. dhUmane utpanna na karatA agnine huM agni nathI mAnato. ema pApakSaya (ghAtI karmono kSaya ke pachI aSTakarmano kSaya) rUpI kAryane na karanArI evI apramattAdinI sAmAcA2Ine huM sAmAcArI mAnavA taiyAra nathI. (ziSya : 'kArya na kare e kAraNa kAraNa ja na kahevAya' evuM zI rIte manAya ? koThAramAM ghaNA badhA dhAnyabIjo rahelA che. e aMkurAdine utpanna nathI karatA. to zuM eTalA mAtrathI e bIja maTI jAya che ? loko mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 12
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI to ene paNa bIja kahe ja che ne ?) guru : lokonI vAta javA de. huM to koThA2mAM rahelA, aMkurane utpanna nahi karanArA bIjane abIja karatAM jarAya vadhAre mAnato nathI. arthAt jema paththara aMkurAne utpanna na karatuM hovAthI abIja che. ema e koThA2nuM bIja paNa aMkurAne utpanna na karatuM hovAthI abIja ja samajavuM. A padArthane manamAM rAkhIne ja upadezamAlAkAre kahyuM che ke "nizcayanayanA mata pramANe to cAritrano ghAta thAya eTale pachI (samyagdarzana hovA chatAM paNa) sabhyajJAna+samyagdarzanano vinAza ja jANavo." (ziSya : vastu hAjara hovA chatAM eno vinAza mAnI levo e zI rIte yogya gaNAya ? A mane samajAyuM nahi.) guru : A padArtha aMgenuM tattva=rahasya to ame banAvelA adhyAtmamatapa2IkSAgranthamAM vistArathI ApeluM che. te tyAMthI jANI levuM. eTale jo mAtra 'trigupta' vizeSaNa laIe to apramattAdine paNa sAmAcArIvALA mAnavA paDe. e mane mAnya nathI. eTale emanI bAdabAkI karavA mATe 'sAvadyayogavirata' e vizeSaNa paNa kahevuM. yazo. - ' sAvadyayogavirataH' iti avadyena kAraNIbhUtena saha vidyata iti sAvadyaH karmabandhaH 'sAvajjo nAma kammabaMdho' iti cUrNikAravacanAt, tena saha yogo - vyApArovIryaM sAmarthyamityanarthAntaram, tato virataH parijJAtatatka iti yAvat / candra. - sAvajjo nAma kammabaMdho iti / avadyaM nAma pApaM / taccAtra kAraNarUpaM / tena saha vartamAnaM kAryaM tu karmabandha eva / tataH sAvadyaH karmabandhaH iti vaktuM yujyate / parijJAtatatka iti / parijJAtaH sAvadyayogaH yena sa iti bhAvaH / (ziSya : apramatta sAdhuo sAvadyayogathI virata ja che ne ? to pachI A vizeSaNa mUkazo to ya teone sAmAcArIvALA mAnavA ja paDaze.) guru : karmabaMdhanuM kAraNa je hoya e badhuM ja avagha kahevAya. ekathI daza guNasthAna sudhI to kaSAyajanya karmabaMdha che ja. eTale avagha=karmabaMdhanI sAtheno je yoga te sAvaghayoga kahevAya. eTale 1 thI 10 guNasthAna sudhI sAvaghayoga che ja. ane mATe teo sAvaghayogathI virata na hovAthI e apramattAdine sAmAcArIvALA mAnavAnI Apatti nahi Ave. (jo avagha=karmabaMdha tarIke kASAyikakarmabaMdha ke niSkaSAyakarmabaMdha be ya levAnA hoya. to to 1 thI 13 guNasthAna sudhI karmabaMdha che ja. eTale 1 thI 13 guNasthAnavALA tamAma AtmAo sAvaghayogavALA gaNAze. caudame guNasthAne karmabaMdha paNa nathI ane yoga paNa nathI. eTale teo sAvaghayogathI virata gaNAze. eTale A apekSAe to mAtra caudamA guNasthAnavALA AtmAo ja sAmAcArIvALA gaNAya.) (ziSya : 'sAvaghayogavirata' zabdano samAsa batAvo ne ?) guru : avadya=karmabaMdhanI sAthe je yoga hoya. e sAvaghayoga kahevAya. vyApAra, vIrya, sAmarthya e zabdo yogazabdanA samAnArthI che. jema ghaTathI paTa e arthAntara=judo artha che. paraMtu ghaTathI kuMbha e judo artha nathI. arthAntara nathI anarthAntara che. tema ahIM paNa samajavuM. = mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 13
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARRIERENTIANTERTIMERITERRORITERTAINRITTEN chAra sAbhAyArI 8 Avo sAvaghayoga jeNe samyajJAnathI jANIne saMpUrNapaNe choDI dIdho che te sAvadyayogavirata kahevAya. ra yazo. - tadevambhUtasyAyamAzayaH-yadaivAtmA'bhihitasakalavizeSaNaviziSTastadaiva sAmAcArIpariNAmabhAga, nAnyadA / caramavizeSaNenaiva kRtArthatve'pi tasyetarasakala vizeSaNA''kSepakatvAt / WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE kA candra. - nanu evambhUtanaya ! "sAvadyayogavirataH AtmA sAmAcArI" ityeva bhavatA vaktuM ucitam / ytH| bhavAn kevalinameva sAmAcArI manyate / sAvadyayogaviratapadena ca sa eva gRhyate / tata upayuktasusaMyatatrigupta-8 va svarUpANi vizeSaNAni bhavanmate nirarthakAnyeva / tataH "abhihitasakalavizeSaNaviziSTa eva aatmaa| kA sAmAcArIpariNAmabhAg" iti bhavatA vaktuM na yuktamiti zaGkAyAmAha caramavizeSaNenaivetyAdi / caramavizeSaNenaiva sAvadyayogaviratAtmakavizeSaNenaiva kRtArthatve'pi kevalinyeva sAmAcArIpadavyavahArase siddhAvapi tasya sAvadyayogaviratAtmakavizeSaNasya itarasakalavizeSaNAkSepakatvAt=upayukta-susaMyatatriguptAdisakalavizeSaNasaMgrAhakatvAt tAdRzasakalavizeSaNaviziSTa eva AtmA sAmAcArI pariNAmabhAg, nAnyadeti anvayaH / yaH sAvadyayogavirato bhavati, sa upayuktasusaMyatatriguptAdivizeSaNabhAg bhavatyeva / tataH sAvadyayogaviratAtmakaM vizeSaNaM sarveSAM vizeSaNAnAM saMgrAhakaM bhavatIti "sakalavizeSaNaviziSTa Atmaiva saamaacaarii"iti| vacane na ko'pi doSaH / Ama evaMbhUtanayano Azaya A pramANe che ke je samaye AtmA IcchAkArAdine karato, upayogavALo, che che susaMyata, trigupta ane sAvaghayogavirata A pAMca vizeSaNothI yukta hoya e ja vakhate e sAmAcArIpariNAmane = bhajanAro mAnavo. paNa je kALamAM A pAMca vizeSaNavALo na hoya e kALamAM e AtmA sAmAcArIpariNAmavALo na gaNAya. (ziSya : evaMbhUtanaya pramANe pAMca vizeSaNo kahevAnI jarUra ja nathI. e to mAtra "sAvadyayogavirata che zabda kahe eTale ja ene mAnya sAmAcArInuM grahaNa thaI jAya. A vizeSaNavALAo to11 thI 14 guNasthAnavALA athavA to mAtra 14mAM guNasthAnavALA ja che. ane e to evaMbhUtanayane mAnya ja che. to pachI e zA mATe bAkInA cAra vizeSaNo paNa mAne che ?) guru: tArI A vAta sAcI che ke "sAvadyayogavirata e chellA vizeSaNa dvArA ja evaMbhUtanaya kRtArtha banI che zuM jAya che. eTale ke ene mAnya padArtha siddha thaI jAya che. eTale bIjA vizeSaNonI jarUra nathI. chatAM paNa je sAvaghayogavirata hoya e trigupta, susaMyata, upayukta, AcaraNakAra hoya ja. eTale A che $ eka ja vizeSaNa bAkInA badhAya vizeSaNone kheMcI lAve che ane eTale evaMbhUtanaye e cAra vizeSaNo paNa che batAvyA. bAkI hakIkatamAM e cAra vizeSaNo evaMbhUtanaya pramANe bolavAnI jarUra nathI. yazo. - naigamanayasya punaH zuddhA'zuddhabhedena dvaividhyAtsakalavizeSaNaviziSTo dvikatrikAdisaMyogaviziSTo vA''tmA tathA prasthakanyAyAdunneyaH / EEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 14 EEGEL E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE P
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI candra. - nanvatra kutrApi naigamanayasyAbhiprAyo na pratipAditaH, tatazca jijJAsAmi yaduta kastasyAbhiprAya itya Aha naigamanayasya punaH ityAdi / zuddhau naigamanayaH sakalavizeSaNaviziSTamAtmAnaM sAmAcArIM manyate / azuddhastu naigamanayaH ekavizeSaNaviziSTaM vizeSaNadvayaviziSTaM vizeSaNatrayaviziSTaM vA''tmAnaM sAmAcArIM manyate / prasthakanyAyAditi / prasthakaH - dhAnyAdipramANanizcayArthaM upayogI sAdhanavizeSaH / yathA prasthakaracayitA grAmINapuruSaH prasthakaracanopayogikASThArthaM vanaM vrajan kenacit 'kutra gacchasi' iti pRSTaH san 'prasthakArthaM vanaM gacchAmi' iti vadati / tatra gatvA vRkSaM chindan kenacit 'kiM karoSi' iti pRSTaH san "prasthakArthaM vRkSaM chinadma" iti vadati / kASThaM chittvA gRhamAgatya prasthakAkAraM kurvan kenacit pRSTaH san "prasthakArthaM AkAraM karomi " iti vdti| evaM yAvat prasthakaH na samutpadyate, tAvat prasthakasyaiva racanAdirUpaM vyavahAraM karoti sa grAmINaH / eSa sarvo'pi naigamanayaH kathyate / evamatrApi icchAkArAdikaM samAcarantamAtmAnaM, upayuktaM tAdRzamAtmAnaM, susaMyataM tAdRzamAtmAnaM, triguptaM tAdRzamAtmAnaM, sAvadyayogavirataM ca tAdRzamAtmAnaM sAmAcArIM manyate iti bhAvaH / (ziSya : kula sAta nayo che. emAMthI tame saMgrahAdi cha nayonI mAnyatA to batAvI. paNa naigamanayanI mAnyatA zuM che ? e to kahyuM nahi. to kaho ne ? naigamanaya zuM mAne che ?) guru : naigamanaya be prakA2no che. zuddha ane azuddha. eTale je zuddha naigamanaya che e evaMbhUtanayanI mAnyatAne anusare che. eTale zuddha naigamanaya pramANe pAMceya vizeSaNothI viziSTa evo AtmA e sAmAcArI banaze. ane azuddha naigamanaya aneka prakA2no che. emAM koIka azuddha naigamanaya AcaraNa + upayukta e be vizeSaNothI viziSTa AtmAne sAmAcArI mAne che. enA karatAM kaMIka zuddha evo azuddha naigamanaya AcaraNa +upayukta+susaMyata ema traNa vizeSaNathI yukta AtmAne sAmAcArI mAne che. enA karatA vadhAre zuddha evo azuddha naigamanaya cAra vizeSaNathI yukta AtmAne sAmAcArI mAne che. (ziSya : eka ja vyaktinI eka ja viSayamAM to eka ja prakAranI mAnyatA hoya ne ? eka vyakti eka ja viSayamAM judI judI aneka prakAranI mAnyatA dharAve e to yogya nathI lAgatuM. bAkInA cha nayo A viSayamAM spaSTa potapotAnI eka ja mAnyatAvALA che. naigama to ekalo ja cAra-pAMca mAnyatAo dharAve e zI rIte yogya gaNAya ?) guru : A vAta tAre prasthakanyAyathI jANavA yogya che. jema atyAre anAjanA vepArI vagerenI pAse 500 grAma, 250 grAma vagere cokkasa mApanuM ja anAja samAya evA mApIyA hoya che. ane e mApIyAthI teo anAja ApatA hoya che. ema pUrvakALamAM AvA mApIyAo lAkaDAmAMthI banatA ane e prasthaka tarIke oLakhAtA. e prasthaka banAvanAra kaThiyAro enuM lAkaDuM levA jaMgalamAM jato hoya ane koIka pUche ke 'zA mATe jaMgala bAju jAya che ?' to e uttara Ape ke 'prasthaka banAvavA mATe jaMgala jAuM chuM' tyAra pachI jaMgalamAM jaI lAkaDuM kApato hoya ane koI pUche ke "zA mATe lAkaDuM kApe che ?' to e kahe ke "prasthaka banAvavA lAkaDuM kApuM chuM..." e pachI ghare Ave ane lAkaDAno nakAmo bhAga kApe, emAM prasthakano AkAra ghaDe, ene poliza kare.. e badhI kriyAomAM e ema ja kahe che ke "A badhuM prasthaka mATe che. arthAt huM prasthaka banAvuM chuM." Ama jaMgalamAM javAnI kriyAthI mAMDIne cheka poliza karavAnI chellI kriyA badhI ja prasthaka mATenI ja gaNAya che. ane eka ja vyakti e pramANe vyavahAra kare che. e ja rIte naigamanaya paNa eka vizeSaNavALAne, bemahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 15
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI traNa-cAra ane pAMca vizeSaNavALAne paNa sAmAcArI kahe to e prasthakanA dRSTAnta pramANe yogya ja che. Ama saMgrahanA mate AtmA, vyavahAranA mate IcchAmicchAdi AcAravALo AtmA, RjusUtranA mate upayuktatAdeza AcAravAn AtmA, zabdanA mate susaMyata+upayukta+IcchAdi-AcAravAn AtmA, samabhirUDhanA mate trigupta+upayukta+IcchAdi-AcAravAn AtmA ane evaMbhUtanA mate pAMca vizeSaNavALo AtmA sAmAcArI che. e eka mata joyo. yazo. - anye tvAhuH - AtmA sAmAcArIti saMgrahaH / sAvadyayogavirata iti vyavahAraH / parijJAtasAvadyayogo'pi caturthaguNasthAnavarttI na tatheti triguptastAdRzastathA iti RjusUtraH / dezaviratisAmAcArImanicchan zabdastu 'susaMyata' ityapi deyamityAha / pramattAdArabhya sUkSmasaMparAyaM yAvattAmanicchan samabhirUDhastu 'upayukta' ityapi vizeSayati / evaMbhUtastvAkevalinaM na tAmicchati / tatrApi yoganirodhAdyakhyamahAprayatnavirahakAle na tAmicchatIti samAcarannityapyAha / tAdRzazca viziSTakevalI iti pazcAnupUrvI pUrvAnupUrvIbhyAM vyAkhyAteyaM gAthA | vandra. prakArAntareNa nayabhedena sAmAcArIpadArthaM vivRNvannAha anye tvAhuH iti / atra vyavahArataH saMsAratyAgyapi sAvadyayogavirataH kathyate / paJcamaguNasthAnAdArabhya AtmA trigupto bhavati / SaSThaguNasthAnAdarabhya susaMyato bhavati / ekAdazaguNasthAnAdArabhya upayukto bhavati / niSkaSAyo jIvapariNAma evAtra upayogo bhaNyate / dazamaguNasthAnaM yAvat sakaSAyapariNAmasadbhAvAt ekAdazaguNasthAnAdArabhyaivopayukto bhavati / etatsarvaM manasikRtya pratipAditAH nayAbhiprAyAH svayameva vibhAvanIyAH / - pazcAnupUrvI - pUrvAnupUrvIbhyAM vyAkhyAteyaM gAthA / prathamavyAkhyAne " samAcaran, upayuktaH, susaMyataH, triguptaH, sAvadyayogavirataH " iti krameNa vizeSaNAni pratipAditAni / dvitIyavyAkhyAne tu "sAvadyayogavirataH, triguptaH, susaMyataH, upayuktaH, samAcaran" iti pazcAnupUrvyA vizeSaNAni pratipAditAnIti bhAvaH / A aMge keTalAMko A pramANe kahe che ke 'AtmA sAmAcArI che' e saMgrahanaya che. vyavahAranA mate sAvaghayogavirata evo AtmA sAmAcArI che. ahIM hiMsA vagere pApakAryone choDI denAro AtmA sAvaghayogavirata gaNavAno che. have cothA guNaThANe rahelo koIka AtmA hiMsAdi pApakAryono tyAga karIne sAdhu banelo hoya to e paNa sAvaghayogavirata hovAthI sAmAcA2I mAnavo paDe. e RjusUtrane mAnya nathI. eTale RjusUtra kahe che ke trigupta evo sAvaghayogavirata AtmA sAmAcArI kahevAya. aviratasamyaktvI pAse vyavahA2thI sAvadyayogono tyAga hovA chatAM trigupti nathI. eTale e sAmAcArIvALo nahi gaNAya. zabdanaya kahe che ke dezaviratidhara AtmA triguptivALo hovAthI RjusUtra pramANe to ene ya sAmAcArI mAnavo paDe. e mane ISTa nathI. eTale e dezaviratidharonI bAdabAkI karavA 'susaMyata' vizeSaNa mUkavuM. zrAvako to susaMyata na hovAthI teone sAmAcArI mAnavAnI Apatti nahi Ave. samabhirUDha kahe che ke chathI daza guNasthAnaka sudhInA AtmAo susaMyata hovAthI zabdanayanA mate to emane mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 16
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha FEEEEEEEEEEEEEEEEEEE s sssssss IcchAkAra sAmAcArI paNa sAmAcArIvALA mAnavA paDe. e mane ISTa nathI. eTale emanI bAdabAkI karavA mATe upayukta" vizeSaNa che. mUkavuM. emAM kaSAyodayathI yukta AtmapariNAma upayoga ja na kahevAya. kaSAyodaya vinAno zuddha AtmapariNAma che za ja upayoga kahevAya. 1 thI 10 guNasthAne to kaSAyodayavALo pariNAma hovAthI teo upayukta=upayogavALA na kahevAya. mATe emane sAmAcArIvALA mAnavAnI Apatti na Ave. evaMbhUta kahe che ke huM to kevalI sivAya koIne sAmAcArI mAnato nathI. samabhirUDhanA mate to kevalajJAna che 8 vinAnA evA 11-12 guNasthAnanA jIvone paNa sAmAcArI mAnavI paDe. e mane ISTa nathI. re ! kevalIpaNAmAM paNa jyAM sudhI yoganirodha nAmano mahAprayatna na hoya tyAM sudhI huM e kevalIone paNa sAmAcArI mAnato nathI. paNa jyAre 13mAM guNasthAnake yoganirodhanI kriyA kare. tyAre e che yoganirodhakriyAne AcaratA kevalImAM ja huM sAmAcArI mAnuM chuM, kemake A yoganirodhanI kriyA e ja sAcI sAmAcArI che. eTale sAmAnya kevalIone huM sAmAcArI nathI mAnato. A pramANe nayonA nirUpaNamAM bIjo mata puro thayo. AmAM pahelA matamAM samAcara+upayukta+susaMyata+trigupta+sAvadyayogavirata A krama pramANe che che vizeSaNono artha joyo. bIjA matamAM sAvadyayogavirata-trigupta+susaMyata+upayukta samAcAran A pramANe uMdhA kramathI 8 che vizeSaNono artha joyo. che eTale pUrvAnupUrvI ane pazcAnupUrvI ema be ya rIte A vizeSaNono artha karavA dvArA A gAthAno artha che 333333333333333333 8 karyo. HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - vinAnupUvyapi vyAraayAna vizeSAni nanaSpataii: ArA candra. - anAnupUrvyA'pi vicitrakrameNA'pi / nayaniSNAtaiH=nayanipuNaiH / anyeSAM tu anAnupUrvyA vizeSaNavyAkhyAnaM duHzakam iti // 2 // che jeo nayanA viziSTa jANakAra hoya teo to anAnupUrvI dvArA paNa vizeSaNono artha joDIne A che A vizeSaNonuM vyAkhyAna karI zake che ||rA. yazo. - atha nizcayavyavahArAbhyAM dazavidhasAmAcArIlakSaNamAha - esA NicchayaNayao icchAkArAigejjhapariNAmo / vavahArao a dasavihasaddapaogo muNeavvo // 3 // candra. - - nizcayanayataH icchAkArAdigrAhyaH pariNAma eva sAmAcArI / vyavahAratazca dazavidhazabdaprayogo che (somavAra) jJatiH - ti tRtIyathArtha: / have nizcayanaya dvArA ane vyavahAranaya dvArA dazeya prakAranI sAmAcArInuM sAmAnya lakSaNa batAve che. arthAt che. A nizcayanaya pramANe sAmAcArInuM lakSaNa zuM? ane vyavahAranaya pramANe sAmAcArInuM lakSaNa zuM? e batAve che. * A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 10 REKERSF66666666666666666666666666666666666666666666666888
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ BRRIERREEERITERESENTERNORIERREERINEERINEERIES chAra sAbhAyArI gAthArtha : nizcayanayanA mate IcchAkArAdizabdaprayogathI grahaNa karI zakAya evo AtmapariNAma ja che 8 sAmAcArI che ane vyavahAranA mate "IcchAkAra' vagere dazaprakAranA zabdano prayoga sAmAcArI tarIke jANavo. EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - esa tti / eSA dazavidhasAmAcArI nizcayanayataH 'gamyayapaH karmAdhAre' (si0 1-2-74) ityanena paJcabhIvidhAnAnnizcayanayamAzrityetyarthaH, icchAkArAdigrAhyaH= icchAkArAdinA liGgenAnumeyaH pariNAmo vicitracAritrAvaraNakarmakSayopazamAdisamutthaH / pariNAmavizeSa iti yAvat / candra. - 'gamyayapaH karmAdhAre' upasargasahitadhAtusthAne 'tvA' (ktvA) pratyayasthAne 'ya' (yap) pratyayo / se bhavati / yatra ca sa pratyayaH spaSTaM na darzito'sti / kintu arthApattyA gamyo'sti / tatra yadA gamyo ya(yap) se pratyayo bhvti| tadA karmAtmakapadena saha paJcamIvibhaktiH saMyujyate, AdhArAtmakapadena ca saha paJcamI sNyujyte| evaJcAtrApi 'nizcayanayataH' ityatra yappratyayo gamyo'sti / tasmAt 'nizcayanayaM' iti karmAtmakapadena saha taspratyayo'tra saMyojitaH / tatazca 'nizcayanayamAzritya'iti artho bhavati / taspratyayaH paJcamIpratipAdaka iti tu se prasiddhameva / vicitracAritrAvaraNakarmakSayopazamAdisamuttha ityAdi / cAritrapuruSasya dazavidhazramaNadharmapaJcaviMzatibhAvanAdazavidhasAmAcAryAdIni prabhUtAni aGgAni santi / tatazca aGgAnAM vaicitryAt cAritramapi vicitraM bhavati / tAdRzasya vicitracAritrasya AvaraNIbhUtAni karmANyapi vicitrANyeva / kiJcitkarma kSamAtmakaM cAritrAGga AvRNoti, kiJcittu tapaHprabhRtikaM cAritrAGgaM AvRNotItyevaMkrameNa yAvanti cAritrAGgAni, tAvanti / cAritrAvaraNakarmANi bhavanti / tatra ca yAni karmANi dazavidhasAmAcArIpariNAmAtmakasya cAritrAGgasya / AvaraNIbhUtAni santi / teSAM upazamakSayakSayopazamAdibhiH samutthaH AtmapariNAmavizeSaH icchAkArAdisAmAcArIti nizcayanayAbhimataH panthAH / nizcanayata:" mema thAma za6 che. ve vyA429no me niyama ? yo "tvA'=ya(yap) pratyayano zuM artha ja ISTa hoya. paNa tvA ke ya no ullekha na karyo hoya to tyAM e arthane jaNAvavA mATe e tApratyayanuM 4 mAghAra hoya tene pAMyamI vimati mAge. mahA 5252 "nizcayanayamAzritya" me pramANe tvA pratyayano martha 4 levAnI che. bheTale hI tvA/ya pratyayanA dharbha mevA nizcayanaya pahane tas pratyaya yo che. bheTale "nizcayanayataH" mema saNela . bheTale 5352 to "nizcayanayamAzritya" mema 4 artha levo. tas mahI pAyamI vimati35 lAgato cha. A nizcayanayanA mata pramANe IcchAkArAdi liMga vaDe=hetu vaDe anumAna karI zakAya evo eno vicitra che che prakAranA cAritrAvaraNakarmonA upazama, kSaya ke kSayopazamathI utpanna thayelo AtmAno eka vizeSa prakArano pariNAma e ja sAmAcArI che. che Ano spaSTa artha A pramANe che. pAMca mahAvrato, daza zramaNadharma vagere aneka svarUpanuM cAritra che. have ke | cAritra aneka svarUpe hovAthI ene aTakAvanArA karmo paNa jAtajAtanA hovAnA. dA.ta. kSamA nAmanA che mahAmahopAdhyAca cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 18 SecuTOTATTORIER RIERROTHERONEERICESSIONSORRRRRRRRRIERREE
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI cAritrAMzane krodhamoha aTakAve. brahmacarya nAmanA cAritrAMzane vedodaya aTakAve. ema IcchAkArAdi sAmAcArIono Atmika adhyavasAya rUpa je cAritrAMza che. ene aTakAvanArA paNa aneka prakAranA vicitra karmo hoya che. e aneka prakAranA sAmAcArI-adhyavasAyane aTakAvanArA karmono kSaya, kSayopazama ke upazama thAya tyAre AtmAmAM je adhyavasAya utpanna thAya e ja sAmAcArI che. e kAraNa che. enA dvArA sAdhu "IcchA, micchA, tathA" vagere zabdono yogyakALe uccAra karavAnuM zarU kare che. A icchAdizabdono uccAra e kArya che. A kArya dvArA anumAna karI zakAya ke "A sAdhu sAmAcArI adhyavasAyavALo che." ayaM sAdhu: sAmAcArIpariNAmavAn phaAzidroArAt A rItanuM anumAna thAya. yazo. evaM cecchAkArAdikaM vinA'pi na tadanupapattiH, liGgaM vinApi liGgino darzanAt, jAtavedasa iva dhUmaM vinApyayogolake, prazamAdivyaGgayasamyaktvasyeva vA prazamAdikaM vinA'pi zreNikAdau / - vandra. evaM ca=na icchAmicchAdizabdaprayogaH sAmAcArI, kintu AtmanaH pariNAmavizeSaH eva sAmAcArI" ityabhyupagame sati icchAkArAdikaM vinApi = icchAkArAdizabdaprayogaM vinApi na tadanupapattiH=na tasmin Atmani icchAkArasAmAcAryanupapattiH / - ye hi sAdhavaH sAmAcArIpariNAmAvArakakarmakSayopazamavantaH, ata eva sAmAcArIpariNAmavantaH bhavanti / te'pi na sadaiva icchAkArAdizabdaprayogaM kurvanti, kintu avasara eva / evaM ca yadA te tAdRkzabdaprayogaM na kurvanti, tadA te sAmAcArya bhAvavanta eva gaNanIyA bhaveyuH / na caitad yuktaM, sAmAcArIpariNAmajanyasya karmakSayAdirUpasya phalasyotpAdanasaMbhavAt / " AtmapariNAmavizeSa eva sAmAcArI" iti svIkAre ca icchAkArAdizabdaprayogaM vinApi tAdRzapariNAmavizeSasya sadbhAvAt te sAdhavaH sAmAcArImanta eva parigaNanIyA bhavantIti na ko'pi doSaH / jAtavedasa iva dhUmaM vinApyayogolake iti / ayaM ca laukikaH dRSTAntaH / prshmaadivynggyetyaadi| ayaM ca lokottaraH dRSTAntaH / A rIte mAnavAthI phAyado e thayo ke have koIka sAdhu IcchAdizabdono uccAra na karato hoya to paNa ene sAmAcArI mAnavAmAM koI vAMdho nahi Ave, kemake liMga=hetu=kArya vinA paNa liMgI=sAdhya=kAraNa to hoI ja zake che. jema dhUma=kArya vinA vahni=kAraNa tapAvelA lokhaMDanA goLAmAM dekhAya che. eTale rAtre uMghelo sAdhu, dhyAna-svAdhyAyamAM lIna banelo sAdhu, vihArAdimAM lIna banelo sAdhu IcchAdi zabdono uccAra na karo hoya to paNa te vakhate e 'sAmAcArI pariNAma vinAno che' ema na kahI zakAya. jema prazama, saMvega, nirveda e samyaktvanA kArya che eTale prazamAdinI hAjarIthI samyaktva vyaya=pragaTa thAya che. arthAt samyaktvanI hAjarIno nizcaya karI zakAya che. paraMtu zreNikAdimAM prazamAdi na hovA chatAM paNa samyaktva to che ja. eTale prazamAdithI nizcita thanAra samyaktva prazamAdinA abhAvamAtrathI 'nathI' ema na kahI zakAya. ema yogyakALe IcchAdizabdoccArathI nizcita thanAra sAmAcArI pariNAma paNa e zabdoccAranI gerahAjarI mAtrathI 'nathI' ema na kahevAya. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita.0 19
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEEEEEEEEE IcchAkAra sAmAcArI yazo. atha nizcayanayata iti kathaM ? vyavahAranayenApi tadAzrayaNAt iti cet ? - ziSya : "AtmAmAM rahelo sAmAcArIno adhyavasAya e ja sAmAcArI che' e mata nizcayanayano che evuM tame zA mATe kahyuM ? kemake vyavahAranaya paNa mAtra zabdoccArane sAmAcArI nathI mAnato. paNa sAthe AtmAnA vizeSa pariNAmane paNa e sAmAcArI tarIke svIkAre ja che. eTale AtmAno vizeSa prakArano pariNAma e sAmAcArI che" e to be ya nayano mata che. mAtra nizcayano mata na gaNAya. yazo. na, upasarjanatayaiva tena tadAzrayaNAt, mukhyatayA tu vyavahArakSamasyecchAkArAdiprayogasyaiva tathAtvenAbhyupagamAt / - candra. - upasarjanatayaiva tadAzrayaNAt = gauNabhAvenaiva AtmapariNAmavizeSarUpAyAH sAmAcAryAH svIkArAt / mukhyatayA tu = pradhAnabhAvena tu vyavahArakSamasya = " ayaM sAdhuH sAmAcArImAn " iti vyavahArakAraNIbhUtasya tathAtvena= sAmAcArItvena / nizcayanayo hi brUte yaduta AtmapariNAmavizeSa eva sAmAcArI / icchAkArAdi zabdaprayogastu bhavatu vA mA vA / na tena kiJcitprayojanam - iti / vyavahAranayo hi vadati paramArthatastu icchAkArAdizabdaprayoga eva sAmAcArI / tatra AtmanaH tAdRzaH pariNAmavizeSo yadi bhavati, tadA sundaraM / kintu sa pariNAmavizeSo na vyavahAropayogI, icchAdizabdaprayoga eva vyavahAropayogI / yataH yo yatiH icchAkArAdizabdaprayogaM karoti, tamAzritya loko'pi kathayati yat " zobhano'yaM muniH / sAmAcArImAnayaM sAdhuH" iti / yastu muniH sAmAcArIpariNAmavAnapi icchAkArAdizabdaprayogaM na karoti / tamAzritya na ko'pi kathayati yat "sAmAcArImAnayaM yatiH " iti / evaJca zabdaprayogaH sAmAcArIvyavahArakAraNamiti kRtvA sa eva pradhAnatayA sAmAcArI / '' guru : tArI vAta khoTI che. vyavahAranaya AtmapariNAmane paNa svIkAre che, mAne che e vAta sAcI. paNa mukhya tarIke to e zabdoccArane ja svIkAre che. AtmapariNAmane to e gauNa tarIke ja svIkAre che. nizcayanaya ema mAne che ke zabdoccAra hoya ke na hoya, mAre enI sAthe nisbata nathI. jo e AtmAmAM sAmAcArI pariNAmapratibaMdhaka evA karmonA kSayopazamAdithI sAmAcArI pariNAma utpanna thayelo hoya to e AtmA sAmAcArI kahevAya. jyAre vyavahA2naya ema mAne che ke AtmA sAmAcA2IpariNAmavALo hoya to to sAruM ja che. paNa sAmAcArI pariNAma e to aMdaranI atIndriya vastu hovAthI vyavahAramAM eno koI upayoga nathI. "A sAdhu sAmAcArIvALo che" ane "A sAdhu sAmAcA2I vinAno che" Avo vyavahAra zene AdhAre thAya che ? spaSTa ja che ke je sAdhu IcchA-micchAdi zabdono uccAra yogyakALe kare. te sAdhu sAmAcArIvALo ane zabdoccAra vinAnA sAdhu sAmAcArI vinAnA kahevAya che. AtmapariNAmane AzrayIne Avo vyavahAra nathI thato. eTale upara batAvelA vyavahArane siddha karanAra to IcchAkArAdizabdaprayoga ja che ane tethI tene ja sAmAcArI tarIke mAnavo joIe. Ama vyavahAranaya AtmapariNAmane gauNa rIte ja mAnato hovAthI ahIM A pramANe kahyuM ke "nizcayanayanA mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 20
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ W ISra sAbhAyArI / SHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEESORRESENTERPRENEURSE mata pramANe AtmapariNAma e sAmAcArI che." EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - na cetaraviSayatAmAtreNa nizcayaviSayatAtikramaH, tasya sakalanayaviSayatAvyApyaviSayatAkatvAt, yadabhihitaM bhagavatA bhASyakAreNa-'savvaNayA bhAvamicchaMti ityanyatra vistaraH / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - na cetaraviSayatAmAtreNa nizcayanayAd yaH itaraH vyavahAranayaH, tasya yA viSayatA, tanmAtreNa nizcayaviSayatAtikramaH=nizcayaviSayatA'bhAvaprasaGgaH / nizcayanayAviSayatvamiti yAvat / ayN| pUrvapakSasyAbhiprAya:-'AtmapariNAmavizeSaH sAmAcArI' iti nizcayayanayo manyate / tataH AtmapariNAmavizeSe nizcayanayaviSayatA vidyate / atha vyavahAranayo'pi gauNabhAvena AtmapariNAmavizeSaM sAmAcArI manyate / na hi ekasminneva vastuni parasparaviruddhanayayoH viSayatA saMbhavati / na hi ekasminpuruSa dvayoH zatrurAjayoH sevakatvaM saMbhavati / tatazca yadi pariNAmavizeSe vyavahAranayaviSayatA svIkriyeta, tadA tu tatra nizcayanayaviSayatA'bhAva eva 1 mantavyaH syAt / na caitadiSTaM / tasmAt mahatkaSTamidamiti / ra samAdhAnamAha tasya sakalanayetyAdi / tasya=nizcayanayasya sakalanayaviSayatAvyApyaviSayatAkatvAt = sakalAnAM nayAnAM yAH viSayatAH, tAsAM vyApyA viSayatA yasya sa sakalanayaviSayatAvyApyaviSayatAkaH, tattvAt / yatra yatra nizcayanayaviSayatA tatra tatra sakalanayaviSayatA iti vyAptiH / yataH nizcayanayaviSayatA AtmapariNAmarUpe bhAve vartate / sakalAzca nayA: bhAvamabhyupagacchanti / tataH bhAve sakalanayaviSayatA'pi vidyte| na ca tathApi nizcayaviSayatA'bhAvaprasaGgaH / bhAve nizcayanayasya pradhAnaviSayatA vartate, sakalanayAnAM c| gauNaviSayatA vrtte| pradhAnaviSayatAgauNaviSayatayoH parasparaM virodho nAstIti / __ atrArthe bhASyakArasammatimapi darzayati / yadabhihitamityAdi / ziSya : nizcayanaya AtmapariNAmane mukhya tarIke svIkAre che to vyavahAranaya paNa ene gauNa tarIke ya | svIkAre to che ja. eTale IcchAkArAdigrAhya evo AtmapariNAma jema nizcayano viSaya bane che. ema nizcayathI che bhinna evA vyavahAranI viSayatA paNa emAM Ave che. to jemAM nizcayabhinna evA nayanI viSayatA Ave. che emAM nizcayanI viSayatAno atikrama=abhAva ja thAya, kemake A be viSayatAo virodhI hovAthI eka sAthe na 2hI za. guru : tArI vAta khoTI che. nizcayanaya to tamAma nayonI viSayatAne vyApya evI viSayatAvALo ja manAyelo che. arthAtu jyAM nizcayanayanI viSayatA hoya tyAM bAkInA tamAma nayonI viSayatA hoya ja. to ja ja nizcayanI viSayatA sakalana viSayatAne vyApya bane. have nizcayanI viSayatA AtmapariNAma=bhAvamAM che to ke emAM bAkInA tamAma nayonI viSayatA mAnelI ja che. eTale emAM vyavahAranI viSayatA Ave to paNa nizcayanI viSayatAno abhAva thavAnI Apatti AvatI nathI. be viSayatAono paraspara virodha hovAnI vAta ja khoTI EEEEEEEEEEEEEES WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE che (ziSya: "nizcayanI viSayatA e sarvanayonI viSayatAne vyApya che eTale ke sarvanayo nizcayanA viSayane # svIkAre ja che, mAne ja che" evuM tame je kahyuM e zuM zAstramAM kyAMya Ave che ?). mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 21 4 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE E EEEE
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ RETIREMIERRIERR ITERNITINER WISR sAbhAyArI che guru : bhASyakAra bhagavAna jinabhadragaNi kSamAzramaNe A vAta karI ja che ke "sarva nayA bhAvane = S. AtmapariNAmane Icche che." UPEESEEEEEEEETGERY ____ yazo. - athecchAkArAdikaM na talliGgaM, mAtRsthAnAdito'pi tatsaMbhavAt, na c| bhAvapUrvakamicchAkArAdikaM tathA, bhAvasya sAmAcArIparyavasAyitvena vizeSaNagrahaM vinA viziSTahetoragrahe'nyonyAzrayAditi cet ? candra. - talliGgaM sAmAcArIpariNAmavizeSaliGgaM / mAtRsthAnAdito'pi mAyAyAH sakAzAdapi / AdizabdAt bhayayaza:kIrtilAlasAdibhyo'pi tatsaMbhavAt= icchAkArAdizabdaprayogasaMbhavAt / bhAvapUrvakaM mAyAbhayalAlasAdibhAvabhinno yaH zubho bhAvaH, tatpUrvakaM tathA sAmAcArIpariNAmaliGgaM / sAmAcArIparyavasAyitvena='bhAvapUrvakamicchAkArAdikam" ityatra 'ko nAma bhAvaH' iti cintAyAM sAmAcArIpariNAma eva bhAvaH iti eva nirNayaH bhavati / tathA ca bhAvasya sAmAcArIpariNAmarUpatvena vizeSaNagrahaM vinA=bhAvapUrvakaM icchAkArAdikamityatra bhAvAtmakasya vizeSaNasya jJAnaM vinA viziSTahetoH=bhAvaviziSTasya va icchAkArAdiprayogarUpasya viziSTahetoH agrahe=jJAnAbhAve anyonyAzrayAt="ayaM muniH sAmAcArIpariNAmavAn bhAvaviziSTecchAkArAdiprayogAd" ityanumAne hetughaTakIbhUto bhAvaH sAmAcArIpariNAma eva, anyasya vaktuM azakyatvAt / sa eva ca sAdhyaH / sAdhyazca hetujJAnaM vinA na jJAyate / tatazca yAvat bhAvaviziSTecchAkArAdiprayogarUpasya hetoH jJAnaM na bhavati, tAvat sAdhyajJAnaM na bhavati / yAvacca sAdhyajJAnaM na bhavati, taavt| ra hetughaTakIbhUtasya bhAvasya sAdhyarUpasya jJAnaM na bhavati / yAvacca vizeSaNajJAnaM na bhavati, tAvada vizeSaNaviziSTasya hetorapi jJAnaM na bhavati / yAvacca hetujJAnaM na bhavati, tAvat sAdhyasya jJAnaM na bhavatItyevamanyonyAzrayadoSAt na bhAvapUrvakamicchAkArAdikaM saamaacaariiprinnaamlinggmitynvyH|| che ziSyaH "IcchAkArAdizabdaprayoga e sAmAcArI pariNAmanuM liMga=hetu che" evuM tame je kahyuM e barAbara che nathI, bha3 tmaa2|| 43 vA pramANe to bhI prabhArI anumAna thaze 3 "ayaM sAdhuH sAmAcArIpariNAmavAn icchAkArAdizabdoccArAt" ve sAdhumI mAtra gurune puza 4218 vagere // 25 // 42 45TanI sArI sana IcchAdizabdoccAra karatA hoya, teomAM hetu=liMga che paNa sAmAcArIpariNAma=sAdhya na hovAthI cokhkho vyabhicAra doSa ja Ave che. eTale A anumAna sAcuM na bane madhyastha : ayaM sAdhu sAmAcArIpariNAmavAn bhAvapUrvaka-icchAdizabdaprayogAt Ama bhAvapUrvaka vizeSaNa hetumAM mUkavAthI vyabhicAradoSa nahi Ave, kemake pelo kapaTI sAdhu to 2 bhAvapUrvaka icchAdiprayoga nathI ja karato. eTale emAM hetu ja raheto nathI. ziSya : "bhAvapUrvaka" vizeSaNa bhale mUkyuM. paNa tame e to kaho ke bhAva eTale zuM? kayo bhAva ahIM zuM levAno che? gurune ThagavAno bhAva, badhAne khuza karavAno bhAva, paralokanA sukhonI IcchAno bhAva levAno cha ? madhyastha : nA, nA. sAmAcArInA pariNAma rUpa zubhabhAva ja ahIM bhAvazabdathI levAno che. RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR82703RRRRRRRRRRRR00mmes mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 22 SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEeeeeeee paERRRRRRRRRRRRRRR31300RRRRRRRRRRRRESTERRESTERRORTERRIEEEEEEEEEEEEE TERRRRREEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Errrrrrrr :: SSS T IcchAkAra sAmAcArI : ziSya : Ano artha e ke sAmAcArIpariNAma e sAdhya che ane sAmAcArIpariNAmathI viziSTa evo IcchAdiprayoga e hetu che. have A viziSTahetanuM jJAna sAmAcArIpariNAmarUpa vizeSa nathI. vizeSaNajJAna vinA viziSTajJAna na ja thAya. jalajJAna vinA jalavaghaTanuM jJAna na ja thAya, to 8 8 sAmAcArIpariNAmanA jJAna vinA viziSTa hetunuM jJAna nahi thAya. ane viziSTa hetunA jJAna vinA sAmAcArIpariNAma rUpa sAdhyanuM jJAna nahi thAya, kemake hetujJAna vinA sAdhyanuM jJAna zakya nathI. ane sAdhyanA che jJAna vinA hetunA vizeSaNanuM jJAna na thAya. eTale hetunuM jJAna paNa na thAya ane eTale sAdhyanuM jJAna paNa che na thAya. Ama hetujJAna thAya to sAdhyajJAna thAya, paNa sAdhyajJAna thAya to ja viziSTa hetanuM jJAna thAya. Ama 8 anyonyAzraya doSa Avaze. yazo. - na, mAtRsthAnAdyapUrvakatvasyaivoktahetuvizeSaNatvAt, tabhramapramAbhyAM ca sAmAcAryanumitibhramapramAtvopapatteH / rrrrrrrr Eritrifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiits dara karavA sa candra. - samAdhAnamAha mAtRsthAnAdyapUrvakatvasyetyAdi / tathA ca ayaM muniH sAmAcArIpariNAmavAn mAyAdyapUrvake cchAkArAdizabdaprayogAt / mAyAdyabhAvaviziSTasya icchAkArAdizabdaprayogasya jJAnAt sAmAcArIpariNAmAnumitiH saMbhavatIti / / nanu muniH mAyAdyabhAvavAn" iti tu kathaM jJAyate ? mAyAdayaH padArthAH AtmagatAH na indriyagrAhyA bhvnti| ra tataH teSAM sadbhAvo'bhAvo vA durjeya eva / anumAnAdinA mAyAdInAM sadbhAvasyAbhAvasya vA jJAnaM tu bhramo'pi saMbhavatItyata Aha tabhramapramAbhyAM cetyAdi / yadi hi tAdRzahetoH bhramAtmakaM jJAnaM bhavet, tarhi sAmAcArIpariNAmAnumitirapi bhramAtmikaiva / yadi ca tAdRzahetoH pramAtmakaM jJAnaM bhavet, tarhi sAmAcArIpariNAmAnumitiH pramAtmikA bhavati / atra anumAnasya tu na ko'pi doSaH / na hyatrAnumAne vyabhicArAdiko doSaH / kintu 8 puruSasyaivAyaM doSaH yat sa hetoH bhramAtmakaM jJAnaM kRtvA bhramAtmakAnumita karoti / na hi tAvanmAtreNa prakRtamanumAnaM asamyak bhavet / anyathA "parvato vahnimAn dhUmAd" ityAdAvapi dhUlyAM dhUmajJAnarUpAt puruSabhramAt / 2 bhramAtmakAnumitiH saMbhavatIti kRtvA tadapi anumAnaM asamyak bhavediti / R guru : tArI vAta khoTI che. mAyAdi-apUrvaka evo IcchAdiprayoga e ja ahIM hetu tarIke lezuM. arthAt che mAyA, bIjAne khuza karavAnI IcchA, paralokamukhecchA A badhA vinAno je IcchAdiprayoga hoya enA dvArA sAmAcArIpariNAmanuM anumAna thAya. AmAM anyonyAzraya doSa na Ave. ApaNane lAge ke sAmevALo sAdhu | mAyAdi vinA IcchAdiprayoga kare che to samajI levAnuM ke e sAmAcArI pariNAmavALo che. ziSya : paNa e sAdhu mAyAdi vinAno che evuM ApaNane zI rIte jJAna thAya? enA moDhAnA hAvabhAva vagere uparathI enuM jJAna karavAnuM kahetA ho to e jJAna to bhramAtmaka paNa thAya ? e sAdhunA manamAM mAyA vagere paDelA hovA chatAM eno bAhya dekhAva evo joradAra paNa hoya ke e mAyAdi vinAno lAge. athavA 8 ja to ApaNe ja enuM jJAna karavAmAM thApa khAIe. to tyAM to anumiti khoTI ja thavAnI ne ? guru : sAcI vAta che. hetunA bhramathI sAmAcArI-anumiti bhrama rUpa ja thAya. ane hetunA che pramAjJAnathI=samyajJAnathI anumiti paNa sAcI ja thaze. (paNa emAM koI vAMdho nathI. jema "parvato vahinAmAn Essess EEETTTEEEEEEEE e mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 23 PEEGELEEEHTELEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI dhUmA" A anumAna sAcuM che. paNa koI uDatI dhULane dhUma samajI laI vinanI aniyamita kare to e anumati khoTI thavAnI. paNa e to e vyaktino ja doSa gaNAya. dhUma-vinanI vyApti khoTI na gaNAya. ema ahIM paNa mAyAdi-rahita evo IcchAdi zabdaprayoga e hetu ane sAmAcArIpariNAma rUpI sAdhya vacce vyApti sAcI ja che. paNa koI vyakti hetunuM bhramajJAna karIne khoTI anumiti kare to emAM e vyaktino doSa che. vyApti khoTI na gaNAya.) yazo. - itthameva ca sadAlayavihArAdiliGgena suvihitatvAnumitirniryuktikRdabhihitA saGgacchata iti dig / itthameva ca= yathA atra hetubhramapramAbhyAM sAdhyAnumiteH bhramapramAtvopapattiH bhavati, tathaiva | sadAlayavihArAdiliGgena=asaMsaktavasatimAsakalpavihArAdiliGgena suvihitatvAnumitiH = 'ayaM sAdhuH suvihitaH' ityanumitiH niryuktikRdabhihitA = Avazyakaniryuktyantargata-vaMdanakaniryuktau niyuktikAreNa zrImadbhadrabAhusvAminA kathitA saGgacchate=ghaTate / "ayaM sAdhuH suvihitaH sadAlayavihArAdimattvAt" ityanumAnaM tatra niyuktikAreNa niryuktigAthayA sUcitaM / tatrApi iyamevAzaGkA bhavati yaduta abhavyAdayo'pi jIvAH sadAlayavihArAdimanto bhavanti, kintu na teSu suvihitatvaM abhyupagamyate / tatazca vyabhicArI ayaM hetuH / yadi hi bhAvapUrvakaM sadAlayAdimattvaM heturabhyupagamyeta, tarhi atra bhAvaH suvihitatvameveti sa evAnyonyAzrayaH, ya: adhunaiva nigaditaH / tatazca tatrApi idameva samAdhAnaM yaduta mAyAdyabhAvaviziSTa eva sadAlayavihArAdi: hetu:, tadbhramapramAbhyAM ca suvihitatvAnumiteH bhramapramAtvopapattiriti / Ama ahIM jema mAyAdi-apUrvaka e hetuvizeSaNa banavAthI badhuM ghaTI jAya che. e ja pramANe Avazyaka niryuktimAM sadAlayavihArAdi rUpa hetu (nirdoSa vasati, mAsakalpAdi) dvArA suvihitatvanI anumati je batAvI che e paNa ekadama saMgata thAya che. vavuM. - Avazyaka niryuktikAre kahyuM che ke ayaM sAdhuH suvihitaH savAlayavihArAtmittvAt Ama asaMsakta upAzraya, navakalpI vihAra vagere rUpa hetu dvArA sAdhumAM suvihitatvanuM anumAna karavuM. tyAM paNa A ja prazna ubho thAya ke abhavya vageremAM paNa sadAlaya-vihArAdi rUpa hetu che. paNa suvihitatva nathI. eTale A hetu vyabhicArI bane. tyAM paNa upara mujaba badhI carcA karyA bAda A pramANe niSkarSa samajavo ke mAyAdi-apUrvaka evA sadAlayavihArAdi e ja hetu che. e hetu suvihitatvane vyApya ja che. paNa koIne hetuno bhrama thAya to enI suvihitattvanI anumiti paNa khoTI ja thavAnI. paNa emAM e vyaktino ja doSa gaNAya. vyApti khoTI na gaNAya. A viSayamAM ghaNI lAMbI carcA thaI zake che. ame to mAtra dizAsUcana karela che. Ama "nizcayanayanA mate IcchAdiprayogathI anumeya evo sAmAcArI pariNAma e ja sAmAcArI che." e batAvI have vyavahAranayanuM nirUpaNa kare che. yazo. vyavahArataH=icchAkArAdizabdaprayogo muNitavyaH = jJAtavyaH / na ca mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 24 -
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ujavaNagggggggggggggggggggggggggggggggggggpha IcchAkAra sAmAcArI che lakSyalakSaNayorabhedaH, oghapadacchedabhinnasAmAcArI lakSyIkRtyecchAkArAdyanyataratvasya ra tallakSaNavidhAnAt / RaorttkfktififkEffetirefigrignifitting EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ra candra. - na ca lakSyalakSaNayorabhedaH icchAkArAdizabdaprayogarUpA sAmAcArI atra lakSyIbhUtA / se tallakSaNamapi ca icchAkArAdizabdaprayoga eveti tayorabhedApattiH / na ca sA yuktA / lakSaNaM hi lakSyasya jJAnAya / upayogi bhavati, yathA sAstrAtmakaM lakSaNaM gojJAnAya / yadi ca lakSyameva lakSaNasvarUpeNocyate, tadA tu tallakSaNaM svayamevAjJAtaM sat kathaM lakSyaM jJApayati ? oghapadacchedabhinnasAmAcArImiti / tathA cAtra oghapadacchedabhinnasAmAcArI lakSyaM / icchAkArAdiprayogAnyataratvaJca lakSaNamiti nAbhedApattiH // 3 // vyavahAra kahe che ke IcchAdizabdaprayoga e sAmAcArI che. ziSya : lakSaNa e haMmezA lakSyathI bhinna hovuM joIe. dA.ta. gAya e lakSya che ane sAsnA e lakSaNa 2 che. to e sAsnA dvArA gAyanuM jJAna thaI zake. paNa koI ema kahe ke dhenutva e gAyanuM lakSaNa che. to e barAbara che na gaNAya, kemake gAya ane dhenu eka ja che. eTale ahIM A lakSaNa lakSyanuM jJAna karAvavA mATe upayogI na che A bane. prastutamAM sAmAcArI eTale ke IcchAdizabdaprayoga e lakSya che. enuM lakSaNa banAvavAnuM che. vyavahAranaye che to IcchAdizabdaprayogane ja lakSaNa banAvI dIdhuM che. to A lakSya ane lakSaNano abheda ja thaI gayo. to pachI 8 A lakSaNa upayogI na bane. 8 guruH ahIM IcchAdizabdaprayogane lakSya nahi mAnavuM. paNa oghapadavibhAgathI bhinna evI sAmAcArIne e ja lakSya mAnavuM. arthAta ogha ane padavibhAgathI bhinna evI sAmAcArI lakSya bane ane IcchAdi 8 prayogAnyataratvane lakSaNa mAnazuM. arthAt IcchAdiprayogamAMthI game te prayoganuM karaNa e lakSaNa che. Ama lakSya che ane lakSaNano bheda paDI jaze. 22222222222225555555555555 EEE yazo. - atra ca bhAvapUrvako dazavidhazabdaprayogaH zuddhavyavahAranayenAzrIyate / azuddhavyavahAranayena tu vAG mAtramiti vizeSaH // 3 // EEEEEEEEEEEEEEEEE canda. - atra ca vyavahAranayamatavicAraNAvasare bhAvapUrvakaH=nizcayamAnyo yaH sAmAcArIpariNAmaH, ra tatpUrvakaH / AzrIyate svIkriyate / vAGamAtram=bhAvarahito'pi zabdaprayogaH iti bhAvaH / vizeSaH=8 che zuddhIzuddhoH vyavahArayo kheH rUA. ahIM vyavahAranayanA be prakAra che. zuddha vyavahAra ane azuddha vyavahAra. emAM zuddha vyavahAra ema mAne che che che ke sAmAcArIpariNAmapUrvaka dazavidha zabdaprayoga e sAmAcArI che. jyAre azuddha vyavahAra to ja sAmAcAripariNAmavALA ke sAmAcArI pariNAma vinAnA koIpaNa prakAranA dazavidha zabdaprayogane sAmAcArI A mAne che. tevA mahAmahopAdhyAya yazovijayajI vigata sAmAcArI prakaraNa - candrazekharI TIkA + vivecana sahita 0 25 Recent sear hingh RainaggingGGGGGGGGigggggggggggggggggBBigges
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ESENSESSES 3030038888888888888888888811000RRREEmmmm303083RTERRORISTRATHIRTER EEEEEEEEEEEEEEEEEE R amRUBISR sAmAyArI | yazo. - uktA dazavidhA eva prakaTayati - icchAmicchAtahakkAro AvassiyA ya NisIhiyA / ApucchaNA ya paDipucchA chandaNA ya NimantaNA // 4 // uvasaMpayA ya kAle sAmAcArI bhave dasavihA u / eesiM ayamaTTho tuha siddhante mae diTTho // 5 // sa candra. - - icchAkAraH, mithyAkAraH, tathAkAraH, AvazyakI, naiSedhikI, ApRcchA, pratipRcchA, chandanA, 3 nimantraNA, kAle ca upasaMpad ityevaM sAmAcArI dazavidhA bhavet / etAsAmayamarthaH tava siddhAnte mayA dRSTaH - kA iti caturthyAH paJcamyAzca gAthAyAH arthaH / sAmAcArI daza prakAranI che e vAta karelI. have e dazaprakArone ja pragaTa kare che. thArtha : 627712, bhi2772, tathA2, mAvasahi, nisAEi, mA527, prati527, chahanA, 8 nimaMtraNA ane yogyakALe upasaMpadA A pramANe daza prakAranI sAmAcArI che. A sAmAcArIono A artha che huM tArA siddhAntamAM mArA vaDe joDAyelo che. ra yazo. - iccha tti-uvasaMpaya tti / atra kArazabdaH prayogAbhidhAyI, sa ca sarveSu dvAreSu / saMbadhyate / icchAkAro yAvadupasaMpadAkAra iti / yaduktaM bhagavatA cUrNikRtA-'ettha kArasaddo paogAbhidhAtI daTThavvo, so ya savvadAresu saMbajjhati / icchaggahaNe ya icchakAraggahaNam / saTANe icchakArappaogo dasavihasAmAyArIe paDhamabheu tti vuttaM bhavati / evaM micchAmidukkaDappaogo jAva uvasaMpadAkArapaogo vi bhAsiyavvo" iti / candra. - atra AvazyakaniyuktigranthAduddhRtAyAM caturthagAthAyAM kArazabdaH='icchAmicchAtahakkAro' iti / prathamapAde vartamAnaH kArazabdaH prayogAbhidhAyI prayogavAcakaH / tathA ca 'icchAmicchAtathAkAraH' ityatra - icchAyAH prayogaH micchAyAH prayogaH 'tathA' iti zabdasya ca prayogaH - ityartho bhavati / nanu AvazyakyAdiSu / zeSeSu saptazabdeSu kArazabdo gAthAyAM nAsti / tatazca 'AvazyakIzabdasya prayogaH' ityartho na bhavati / etacca ayuktam yata:AvazyakyAH prayogaH eva AvazyakIsAmAcArI kathyate / evamanyatrApi / ata Aha sa ca=kArazabdazca sarveSu dvAreSu AvazyakyAdiSu saptaSu dvAreSu api / etadarthe prAcInapuruSasammatimAha yaduktaM ityAdi / __icchaggahaNe yatti / gAthAyAM yaH icchAzabdo gRhItaH, tatra icchAzabdagrahaNe icchAkArasyaiva grahaNaM krtvym| icchAzabdaH icchAkArasya vAcakaH iti tAtparyam / samAsAnte ca prayogavAcakaH kArazabdaH asti / tatazca 'icchAyAH icchAkArasya kAra:=prayogaH iti icchAkAraprayogaH' evamartho bhavati / etadevAha "saTThANe se icchakArappaogo dasavihasAmAcArIe paDhamabheu ti vuttaM bhavati / " evaM gAthAyAmukta: 'micchA'zabdo'pi 000000000000RREEEEEEEEEE000000000000RRENCECE0000000000 0 000000000RRENCE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 26 SareeMOORTERSITERecommmmmcERB00000000000RRORRRRRRRIME
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEE sssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssss IcchAkAra sAmAcArI "micchA mi dukkaDam" ityasya vAcako bodhyaH / etadevAha evaM micchAdukkaDappaogo jAvaI uvasaMpadAkArapaogo vi bhAsiyavvo / atra yAvatzabdaH 'AvassiyApaogo NisIhiyApaogoI ApucchaNApaogo paDipucchApaogo chandaNApaogo, NimantaNApaogo' iti arthasya bodhakaH / paJcamagAthAyAM uktaH 'uvasaMpayA' zabdaH 'uvasaMpayAkAra'sya vAcakaH / tatra ca prayogAbhidhAyI kArazabdaH saMbadhyate iti uktaM 3 'uvasaMpadAkArapaogo vi bhAsiyavvo' iti / eSa tAvat mamAbhiprAyaH / tattvamatratyaM bahuzrutA vidanti / / TIkArtha : cothI gAthAmAM pahelA pAdamAM je kAra zabda che. eno artha che prayoga. ane te prayogavAcaka che che kArazabda IcchA, micchA vagere dazeya dvAromAM joDavAno che. eTale IcchAkAra, micchAkAra, tathAkAra, AvasyavikAra... upasaMpadAkAra ema artha thaze. bhagavAnuM cUrNikAre paNa A ja vAta karI che ke "A gAthAmAM rahelo "kAra" zabda e "prayoga'no vAcaka jANavo. ane e badhA dvAromAM joDavAno che. tathA gAthAmAM je "IcchA' zabda che. enA vaDe "IcchAkAra'nuM grahaNa che 8 karavuM. have ene pAcho prayogavAcaka evo kAra zabda joDazuM eTale IcchAkArano kAra= "IcchAkAra prayoga" ema che 8 artha thaze. arthAta "zAstrakAroe jyAM IcchAkAra karavAno kahyo che tyAM IcchAkArano prayoga e che dazavidha sAmAcArIno prathama bheda che" ema artha thaze. jema IcchAzabdathI IcchAkAra lIdho. ema micchA zabdathI micchA mi dukkaDa' levAnuM. ene paNa che 8 prayogavAcaka "kAra' zabda joDAze. eTale "micchA mi dukkaDaprayoga" e bIjI sAmAcArI banaze. ema "upasaMpadA 8 zabdano artha 'upasaMpadAkAra karavo. enI sAthe prayogavAcaka "kAra' joDAya. eTale 'upasaMpadAkArano prayoga che e dazamI sAmAcArI che' ema artha thaze. che (ziSyaH cUrNinA pAThamAM to "micchAduprimono nAva vasaMpaIiRpo vi... lakhela che. emAM che nAva = yathAvat no artha zuM karavo ? IcchA=IcchAkAra, micchA=micchA mi dukkaDa yAvat 2 upasaMpadA=upasaMpadAkAra. ema traNa zabdonA artha batAvyA. eTale "thAvat' zabda pramANe to vaccenA sAta che A zabdonA paNa koIka vizeSa artha levA paDaze ne ? - guru tathA, Avasahi, nizIhi to e ja zabdarUpe bolAtA hovAthI eno vizeSa artha levAnI jarUra che che nathI. ApRcchAdimAM paNa enI jarUra nathI. eTale ahIM "cAva" zabdane laIne sAtazabdano vizeSa artha che che karavAnI jarUra nathI lAgatI.) HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE HEEEEEEEEEEEEEEE 222222222 WEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - na ca 'kAra' zabdasya prayogAbhidhAyitvamadRSTapUrvaM, raNatkAra ityAdau tdRrshnaat| candra. - adRSTapUrvaM iti / kArazabdaH prayogAbhidhAyI bhavatIti tu adya yAvat kutrApi na dRSTaM, zrutaM, anubhUtaM veti praznakArasyAbhiprAyaH / samAdhAnaM tu spaSTameva darzitaM / ziSya : "kAra" zabda e prayogano vAcaka hoya e to pahelIvAra joyuM. pahelA kyAreya A joyuM nathI. ke guruH "pAra vageremAM kAra zabda e prayogavAcaka tarIke prasiddha ja che. tane je khabara na hoya te badhuM ke che khoTuM evuM to na ja cAle ne ? mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 20 RTaG GEEGhaGGian Galiciatiaitinga&eight66666666666666666666666
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ A R TICIATICTERESTEERTAIT WIS12 sAmAyArI Just yazo. - 'varNAt kAraH' ityatra varNaikyavivakSAyAH prayojanavazAdatraiva saMkocAt / / 22EEEE B888REERGRER candra. - nanu 'varNAt kAraH' iti niyamAnusAreNa kakAraH, cakAraH, TakAraH ityAdau varNena saha kArazabdaH / saMyujyamAno dRzyate / tatra ca 'ka'kAra: nAma kavarNa eva / cakAra: nAma 'ca' varNa eva / evaJca yadA eka eva 1 varNaH pradarzayituM iSyate, tadA kAra zabdaH tena varNena saha saMyujyate / evaJca "ka" iti ekaH varNaH, "ca" iti| eka: varNa iti ekaikavarNapratipAdanavivakSAyAM kArazabdaH saMyujyate / kintu atra tu anekavarNAtmakazabdena saha kArazabdaH saMyojitaH / sa tu kathaM ghaTate ? 'varNAtkAraH' iti niyamasya bhaGgaprasaGgAt / tataH samAdadhAti / varNAtkAraH' ityatra iti niyama varNai kyavivakSAyAH= anantarameva niruupitaayaaH| ra prayojanavazAt puSTakAraNavazAt atraiva imAmeva gAthAmAzritya saMkocAt= agrahaNAt / atra hi kaarshbdH| prayogAbhidhAyyeva cUrNikArAdInAmabhipretaH / teSAM mahAtmanAmanAdara: naiva kartavya iti prayojanam / tadvazAt atra varNaikyavivakSA na gRhyate / kintu mahAtmabhiH pratipAditaM prayogAbhidhAyitvameva gRhyate / evaJca varNAtkAraH iti / niyamaH sarvatra upayujyamAno'pi atra na upayujyata iti tasya saMkocaH kRto bhavatItyabhiprAyaH / kiJcaivamapi atra kArazabdasya varNaikyavivakSA na saMghaTate, yataH kArazabdo'tra na varNena saha saMyojito'sti / kintu samAsabhUtena zabdena saha saMyukto asti / tatazca tasya prayogAbhidhAyitvamevAtra yuktamityapi prayojanaM / tadarthaJca pratipAditaniyamasya saMkoca Avazyaka eveti / va ziSya : 'meM nathI. loyuM bheTale. poTuM' mema nathI ghaDe. paraMtu meyo niyama cha yAre meM to ka, kha, ga vagaire 2012 matAvavo hoya tyAre bhane kAra vAmAM Ave che. 'varNAtkAraH' meM niyama prabhArI chUTara-8 chUTa! meM 5-me 2012ne zaqian bhATe me 2012ne kAra dAge. (El.d. 05 thAma meM 'ca' mAvelA Doya8 to 2031312 saNe 3 'atra cakArau samuccayArthI'.) . che tame e niyama pramANe varNane kSAra lagADavAne badale AkhA zabdone vAra lagADyo. eTale mAre pUchavuM che HRESTRIPATTISTERESE GGEREITTERRORTERRRRRRRRRREG0000000000000RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRIERREE 12 : 'varNAtkAraH' me sUtra prabhArI se panI viDoya tyAre kAra savo me tarI yAta sAyI che che. paNa koI viziSTa kAma AvI paDe to AvI vivekSAone saMkocavI paNa paDe, badalavI paNa paDe. che niyuktikAre "kAra' zabda varNane badale zabdo sAthe joDelo hovAthI e vAtane sAcI sAbita karavA ahIM ja che che e "kAra' zabdanI varNIktAnI vivakSAne badalIe chIe. ___ yazo. - vastuto nAyaM kArapratyayaH, kintu pryogaantrm| ata eva 'kArazabda' iti cUrNAvuktaM na tu 'kArapratyaya' iti, tathAtve prakRtyAdanyatra tasyAnanvayaprasaGgAt / candra. - nanu 'varNAtkAraH' iti niyamAnusAreNa tu kArapratyayaH varNena sahaiva saMyujyate / tatra ca varNaikyavivakSaiva bhvti| bharvAMstu tanniyame pratipAditasya kArapratyayasyAtra grahaNaM kRtvApi tanniyamapratipAditAyAH varNaikyavivakSAyAH saMkocaM akarot / na caitad yuktaM / yadi tAdRzaniyame pratipAditasyaiva kArapratyayasya grahaNaM # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkAka vivecana sahita 28 che PreranamamaNSERTERATORRENTREESO000005888560000
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI kriyate, tahi tAdRzaniyamasyaiva vivakSAyAH grahaNaM yuktaM / na tu prayogAbhidhAyitvagrahaNaM yuktamityata Aha vastuto nAyaM kArapratyayaH=nAyaM 'varNAtkAra:' iti niyamena pratipAditaH kArapratyayaH, kintu prayogAntaram = svatantra eva kArazabdaH atra yojitaH / tathA ca tasya prayogAbhidhAyitvasvIkAre na ko'pi doSaH / nanu ayaM kAraH niyamagatapratyayo nAsti, kintu prayogAntaraM asti ityatra kiM pramANamityata Aha ata eva ityAdi / tathAtve = kArapadasya pratyayarUpatve prakRtyarthAt = ' icchAmicchAtahA' iti samAsarUpazabdArthAt anyatra="AvassiyA NisIhiyA" ityAdiSu tasya =kArasya ananvayaprasaGgAt = asambandhaprasaGgAt / pratyayo hi prakRtyarthAdanyatrAnvayaM na prApnoti iti niyamaH suprasiddha eva / ' rAmo modakAya spRhyati' ityAdau caturthavibhaktyAtmakaH pratyayaH modakenaiva saha anveti / na tu modakabhinnena rAmeNa saha / evamatrApi yadi kAraH pratyayo bhavet, tarhi tasya icchAmicchAtathApadArthaiH sahaiva anvayaH syAt / na tu AvazyakyAdipadArthaiH saha / kintu cUrNikAraistu sarvatra kArasya anvayaH pradarzita eva / tasmAt ayaM kAraH na pratyayaH, kintu prayogAntarameveti avazyaM mantavyam / (ziSya : ema niryuktikArane sAcA sAbita karavA mATe 'vanAra:' e sUtranI vivakSA ja badalI nAMkhavI e kaMI ucita nathI lAgatuM.) guru : kharI hakIkata e che ke 'vAiraH' e niyama to 'kAra' pratyaya mATe che jyAre ahIM je 'kAra' che e pratyaya rUpa nathI. paraMtu 'kAra' pratyayathI judo koI bIjo ja 'kAra' prayoga che. eTale jyAre niyamamAM kahelo 'kAra' pratyaya ja ahIM nathI. eTale e niyamanI vivakSA badalavAno Aropa amArA upara mUkI zakAto ja nathI. jo niyamano ja 'kAra' pratyaya hota to amAre niyamanI vivakSAne vaLagavuM paData. paNa e to che ja nahi. (ziSya : paNa A 'kAra' pratyaya nathI. evuM tame kayA AdhAre kahI zako ?) guru : te cUrNino pATha barAbara joyo nathI lAgato. 'dudgha Arasaddo' ema cUrNimAM lakhyuM che. arthAt cUrNikAre 'kAra' ne zabda kahyo che. pratyaya nathI kahyo. enAthI ja sAbita thAya che ke A 'kAra' e pelA niyamano 'kAra' pratyaya nathI. jo ahIM 'vAra ne pratyaya mAno to prakRti-artha sivAya bIje badhe eno anvaya na thaI zake. pratyaya je ghaTa, paTa vagere zabdane lAge te ghaTa, paTAda e prakRti artha kahevAya ane pratyaya je prakRti-arthane lAge tenI ja sAthe eno anvaya thAya. dA.ta. rAmaH sItAM moAya thayati / ahIM rAma ne lAgelo pratyaya 'si' e sItA vagere sAthe na joDAya. sItAne lAgelo pratyaya rAmAdi sAthe na joDAya. ema ahIM paNa 'kAra' jo pratyaya hoya to pachI e IcchA-micchA-tathA sAthe joDAya, kemake e 'kA2' emane lAgelo che paraMtu bAkInA sAta zabdo sAthe 'kAra' na joDI zakAya, kemake bAkInA zabdone 'kAra' lAgelo nathI. jyAre cUrNikA2e to 'kAra' ne dazeya zabdo sAthe joDavAnuM lakhela ja che eTale ahIM 'kAra' e pratyaya nathI paNa pratyaya sivAyano svataMtra prayoga che ema ja mAnavuM. yazo. - evaM cAtra kArazabdo 'samasta eva draSTavyaH, samastatve srvdvaaressvnnvyprsnggaat| vandra. nanu bhavatu nAma prayogAntaraM / tathApi AvazyakyAdiSu ananvayApattistu tadavasthaiva syAt / yataH mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 29
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ REEEEEEEEC GERREEEEEEEE MIRMIRRORISIII IIIIII UHI12 sAmAyArI samAsAntargatapadaM samAsabAhyapadArthena saha nAnveti ityapi niyamaH / kArazabdastu samAsAntargataH, tatkathaM tasya / samAsabAghaiH AvazyakyAdibhiH anvayaH syAt ? ityata Aha evaM ca yataH kArazabdasya prakRtyAdanyatrAnanvayApattiH bhavati, ataH kArazabdo'samasta eva samAsabAhya eva / samastatve sarvadvAreSu aavshykyaadissu| "rAmaghaTa: lakSmaNazca bhavataH" ityatra samAsAntargataH ghaTazabdaH lakSmaNapadArthena saha nAnvetItivadatrApi dRssttvym|| va (ziSya : 13 ! to ya tamane qidho mAze, bha3 'icchAmicchAtathAkAra:' meM sate. yAnuM prathama pA6 2 che. eTale kAra zabda to samAsanI aMdara che ane samAsamAM rahelo A kAra zabda zI rIte bAkInA sAta dvArA sAthai anya pAme ? Et. 'caitramaitra vijayamodakAH akSayasya ca ghaTAH vidyante / ma "yatra, bhaitra bhane e vijayanA modako che ane akSayanA ghaDAo che." ema artha che. modaka zabda akSaya sAthe anvaya na pAmI zake. che arthAt caitra, maitra, vijaya ane akSayanA modako che ema anvaya na thAya. ema "IcchA, micchA, tathAno yoga" se artha to thaze. paraMtu mAvassahino ra... ityAhi nahi ghaTe.) huM guruH 'tArI vAta sAcI che.) mATe ja ahIM "kAra' zabda samAsamAM na gaNavo. paNa e samAsanI bahAra 4 po. 45 "caitramaitravijayAnAM akSayasya modakAH vidyante" mema bho66 206 sabhAsanI 2 Doya che to cAreya sAthe anvaya pAmI zake. ema ahIM paNa "kAra' zabda samAsanI bahAra ja mAnavAthI e badhA sAthe che manvaya pAbhI . yazo. - evaM cAnena sahAbhedAnvayAyecchAdipadAnAM zabdaparatvaM draSTavyam / samastatve ca kArazabdo'nyatrAnuvRtya yojyaH, anyathA cUrNiranArAddhA syAt / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEE candra. - nana yadi kArazabdaH samasto nAsti, tahi icchAdipadAnAM kArazabdena saha anvayo na bhvissyti| "nAmArthayoH abhedenAnvayaH" iti niyamaH, yathA mukuTayuktaH rAmo gacchati" ityatra 'mukuTayuktAbhinno rAmaH' ityanvayo bhavati / ekasminneva vAkye samAnavibhaktyantAni padAni parasparamabhedenAnvetIti tu spaSTArthaH / tathA ca icchAmicchAtathAdipadAnAM kArapadena sahAnvayo na bhaviSyati, yataH icchApadaM icchAsvarUpo yo AtmaguNaH, tadvAcakaM / kArazabdastu prayogavAcakaH / tathA ca yadi icchApadasya kArapadena sahAbhedAnvayaH kriyeta, tarhi 'AtmaguNAtmakecchA'bhinnaH prayogaH' ityarthaH syAt / sa cAniSTaH / na hi icchA prayogasvarUpA vaktuM yujyate / evaM micchAdiSvapi vaktavyam / itthaJca kArazabdasyAsamastatve'pi ananvayApattiH duvariti ata Aha evaJca= yataH kArazabdaH na samastaH kintu samAsabAhyaH, tataH icchAdipadAnAM zabdaparatvaM icchAmicchAdi zabdavAcakatvaM / icchApadaM icchAzabdavAcakaM, micchApadaM micchAzabdavAcakaM, natu AtmaguNAtmakecchAdivAcakAni icchAdipadAni / evaJca 'icchAzabdAbhinnaH prayogaH' ityanvayaH syAt / sa ca yuktaH / icchAzabdasya prayogarUpatvaM yujyata eveti kRtvA / ra nanu svatantraH kArazabdaprayogaH na kutrApi dRzyate, kintu samasta eva dRzyate / tataH tasyAsamastatvabhaNanamanucitamityata Aha samastatve ca / anyatra AvazyakyAdiSu anuvRtya punaH punaH gRhItvA / anyathA yadi hi kArazabdaH AvazyakyAdiSu anuvRtya na saMyujyate tarhi cUrNi:="kArazabda: AvazyakyAdiSu sarveSu dvAreSu / BEEEEEEEggeet 8 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 30 carcere comercrombe e receweste
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ GEZEGEEEEEEEEE 'saMvadhyate'' kRtyarthapratipAlikA dhULiH anAradvA=3pekSitA, na sabhyayonitA sthAt / (ziSya : to paNa vAMdho che, kemake tamArA kahevA pramANe to IcchAmicchA tathAkAra. e rIte zloka banaze. have jema 'caitramaitravinayA: moAH vidyatte ' evuM vAkya hoya to modakano caitrAdi sAthe anvaya na ja thAya. e mATe to 'caitramaitravinayAnAM ema SaSThI vibhakti tamAre karavI ja paDe. jo prathamA ja rAkho to to caitramaitravijaya e modaka che' evo ayogya artha mAnavo paDe. ema ahIM paNa jo IcchAmicchAtathAnAM... ema SaSThI hota to to hajI 'kAra' zabdano e badhAnI sAthe anvaya thAya. ane 'IcchAno prayoga' ityAdi ghaTata. paNa evuM to ahIM che nahi. IcchA vagere daza zabdo to prathamA vibhaktimAM che. eTale have to evo artha thaze ke icchArUpI prayoga, mithyArUpI prayoga... e sAmAcArI che" je artha yogya nathI, kemake IcchA e kaMI prayoga nathI. IcchAzabda e prayoga bane. ema mithyAzabda, tathAzabda prayoga bane. mithyA=khoTuM tathA=sAcuM e artha kaMI prayoga nathI.) IcchAkAra sAmAcArI guru : IcchA vagere zabdo prathamA vibhaktimAM che. ane 'kAra' zabda samAsanI bahAra che tathA prathamA vibhaktimAM che. eTale 'IcchA' vagere zabdono 'kAra' sAthe abhedathI ja anvaya karavo paDe. to e mATe 'IcchA' zabdano artha 'IcchAzabda' ema karavo. ema 'mithyA' zabdano artha ja 'micchA mi dukkaDaM zabda' ema karavo. eTale 'rUghdhAzandra: mithyAzavyuM: tathAzavyuM: vhAra:- prayogaH asti' A pramANe vAkya bane. emAM koI ja vAMdho na Ave, kemake IcchAzabda e to prayogarUpa ja che. eTale e beno abhedathI anvaya thaI zake. ema 'micchA' vageremAM paNa samajI levuM. jema 'rAma: rAnA asti' to rAma ane rAjA zabda prathamAvibhaktimAM che ane e be vacce abhedathI anvaya thAya che. "rAmathI abhinna evo rAjA che...' ema ahIM paNa jANavuM. (ziSya : paNa 'kAra' zabda samAsanI bahAra svataMtra vaparAya e ucita nathI lAgatuM. e samAsamAM ja hoya e badhuM yogya lAge che ane samAsamAM rAkhIe to pachI Avasahi vagere sAta padonI sAthe eno anvaya na thAya.) guru : 'kAra' zabda jo samAsamAM ja mAnavo hoya to ya vAMdho nathI. paNa tyAM 'kAra' zabda bAkInA sAta pado sAthe anuvartana karIne joDI devo. arthAt Avasahi vagere pachI 'kAra' zabda na lakhyo hovA chatAM A 'kAra' zabdane punaH punaH grahaNa karIne e badhA sAthe joDavo. (ziSya : paNa AvuM karavAnuM kaMI prayojana kharuM ?) guru : hA. jo sAta pado sAthe 'kAra'no anvaya na karo to pachI cUrNinI ArAdhanA karelI nahi thAya, kemake cUrNimAM spaSTa lakheluM che ke kArazabda badhA sAthe joDavo. tema na joDo to cUrNinA e vacananuM pAlana na kareluM gaNAya. je ucita nathI. yazo. - pare tu 'icchAmithyAtathAkAra' ityatra dvandvottarazrUyamANasya kArazabdasyaiteSveva pratyekamabhisaMbandhAdanvayaH, AvazyakyAdipadAnAM ca zabdaparatvAvazyakatvAdevAnupapattivirahe taMtra 'vhAr' zayonanamanatiprayojJanam / vrata va pannAza vRttAvutta - "phacchA-mithyA mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 31
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ EmasTRETURIERREER1000000 muTERIORRE IAra sAmAyArI ra ma tathA ityeteSAM zraddhArtha-vyalIkArthA'vaitathyArthAnAM zabdAnAM kAraH karaNaM yathAsvaviSayaM se prayoga icchA-mithyA-tathAkAraH / athavA'vayave samudAyopacArAd 'icchA' iti 'icchAkAraH' 'mithyA' iti ca mithyAduSkRtam, tathAzabdena ca 'tatheti' ityevaMbhUtaM / padamabhigRhyate, tatazcaiteSAM kAraH kAraNamiti samAsa iti / " yuktaM caitaduttarAdhyayanAdiSvetebhyo'nyatra kArazabdaprayogA'darzanAdityAhuH / candra. - atraivArthe abhiprAyAntaramAha-pare tu ityAdi / dvandvotarazrUyamANasya="icchA ca micchA ca tathA ca iti icchAmicchAtathAH" ityevaMrUpaH yaH dvandvasamAsaH taduttaraM zrUyamANasya / eteSveva icchAmicchAtathAzabdeSveva, na tu AvazyakyAdiSu iti evakArArthaH / nanu tarhi AvazyakyAdiSu prayogAbhidhAyI kArazabdo nAnveti / tathA ca 'AvazyakIprayoga: sAmAcArI" iti artho na labhyeta / kintu "AvazyakI sAmAcArI" iti arthaH labhyate / sa cAniSTaH / atra AvazyakyAdizabdAnAM prayogarUpANAmeva sAmAcArItvabhaNanAt / ata Aha AvazyakyAdipadAnAM cetyAdi / AvazyakyAdipadAnAM =gAthAyAM dRzyamAnAnAM zabdaparatvAvazyakatvAdeva AvazyakyAdizabdaprayogavAcakatvAvazyakatvAdeva / nahi gAthAyAM dRzyamAnaM AvazyakIpadaM AvazyakyAtmakasyAtmaguNasya vAcakaM, tathA sati "tAdRzAtmaguNaH sAmAcArI" iti arthaH syAt / na ca sa atrAbhipretaH, zabdaprayogasyaivAtrAbhipretatvAt / tasmAt AvazyakyAdipadAnAM gAthAyAM ra dRzyamAnAnAM AvazyakyAdizabdaparatvaM Avazyakameveti bhAvaH / anupapattivirahe=yadi hi kArazabdaH ra AvazyakyAdiSu na saMbadhyeta, tarhi "AvazyakIzabdaprayogaH sAmAcArI" iti abhipretaH arthaH na labhyetetyAdirUpA yA anupapattiH, tasyA abhAve tatra AvazyakyAdiSu padeSu anatiprayojanaM na pussttkaarnnvt|| yadyapi tAdRzAnupapativirahAya tatra kArazabdaH saMyujyate iti kArazabdasya tatra yojane tAdRzAnupapatireva pryojnN| bhavatA ucyata eva / kintu sA anupapattistu pratipAditena prakArAntareNAvi dUrIkartuM zakyate / tatazca bhavatpratipAditaM prayojanaM atiprayojanaM puSTakAraNaM nAstIti tatra kArazabdayojanamapi atiprayojanavat nAstIti bhAvaH / ata evAtra aprayojanamityanuktvA anatiprayojanamityuktam / ata eva kArazabdasya AvazyakyAdiSu yadyojanaM, tasyAnatiprayojanatvAdeva uktaM navAGgITIkAkRdbhiH zrImadabhayadevasUribhiH kathitaM zraddhArtha-vyalIkArthA'vaitathyArthAnAM icchAzabdaH zraddhArthaH, micchAzabdaH vyalIkArthaH, nirarthakatvArthaH niSphalatvArthaH iti yAvat / tathAzabdaH avaitathyArthaH satyatvArthaH / etacca tattatsAmAcArInirUpaNe svayameva sphuTIbhaviSyati / yathAsvaviSayaM=zAstrAnusAreNa yadA yadA yadyatsAmAcArI * kartavyA syAt, tadA tdaa|| ___avayave="bhImasena-icchAkAra" ityAdirUpANAM avayavinAM avayavabhUteSu bhIma-icchAdipadeSu samudAyopacArAt=bhImasena-icchAkArAdirUpANAM samudAyAnAM avayavisvarUpANAM vyavahArAt / bhImAdipade bhImasenAdipadArthAnAM vyavahAro bhavatIti / 'atra hi TIkAyAM kArazabdaH icchAmicchAtathApadeSveva saMyojitaH, na tu AvazyakyAdiSu' iti eva darzayituM eSaH pAThaH atropanyastaH / RRRRRRRRRRRRRRRRREER EEEEEEEEEEE 8 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 32 Kelgilanganligini anglaganikalnata galigining EEEEEE
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI yuktaJcaitat=yadetaTTIkAyAM uktaM, tad yuktameva / uttarAdhyayanAdiSu = AdizabdAdAvazyakaniryuktyAdiSu etebhyaH=icchAmicchAtathAzabdebhyaH anyatra = AvazyakyAdiSu / A bAbatamAM keTalAMka loko ema kahe che ke vRcchA = micchA haiM tathA ca kRti kRcchAmicchAtathA e dvandva samAsa karyA bAda 'teSAM vhAra:' ema SaSThI ta.pu. samAsa thayo che ane eTale dvandvanI pachI rahelA 'kAra'no A traNamAM ja pratyekamAM anvaya thaze. eTale IcchAno prayoga, micchAno prayoga... ema artha thaze. (ziSya : jo 'kAra'ne Avasahi vagere sAthe nahi joDo to Avasahiprayoga=Avasahi zabda e sAmAcArI che' evo artha zI rIte nIkaLaze ? ApaNe to e artha ja levo che ne ?) guru : Avasahi vagere pado to Avasahi zabda, nisIhizabda... ema zabdane ja jaNAvanAra mAnavA jarUrI che. ane ema mAnI laIe eTale 'Avasahi zabda, nisIha zabda e sAmAcArI che.' evo artha maLI ja jAya. eTale koI paNa Apatti na rahe. ane eTale have e sAta padomAM 'kAra' zabda joDavAnuM koI vizeSa prayojana nathI. Azaya e ja che ke IcchA, micchA vagere uccArAtA zabdo ja sAmAcArI tarIke kahevA che ane eTale 'kAra' zabda badhA sAthe joDavo jarUrI hato. paraMtu have to 'kAra' zabdane samAsamAM rAkhI traNa pado sAthe ja joDo ane sAta sAthe na joDo to paNa koI vAMdho Avato nathI. Avasahi vagere pado uccArAtA evA Avasahi vagere zabdonA ja jaNAvanArA hovAthI ISTa artha siddha thaI jAya che. to zA mATe 'kAra'ne badhe ja joDavAno Agraha rAkhavo ? A ja kAraNasara paMcAzakamAM kahyuM che ke 'IcchA'no artha zraddhA che. mithyAno artha 'khoTuM' che. tathAno artha 'sAcuM' che. A traNeya zabdono kAra=potapotAnA sthAne prayoga e IcchA-mithyA-tathAkAra che. athavA to IcchA=IcchAkAra, mithyA=mithyAduSkRta, tathA=tathA iti (tahatti) A pramANe artha karavo. ahIM 'IcchAkAra' 'mithyAduSkRta' e samudAya kahevAya. ane mAtra IcchA, mithyA e pado samudAyanA avayava kahevAya. to jema 'bhIma' bolavA mAtrathI 'bhImasena' ema artha laI zakAya. tema ahIM paNa IcchA, mithyA vagere avayavo dvA2A IcchAkAra ityAdi samudAyanuM grahaNa thaI zake che. vAstavikatA e ja che ke IcchA, mithyA, bhIma e avayava ja che. samudAya nathI. chatAM e avayavomAM samudAyano upacAra=Aropa karIne IcchA vagerethI IcchAkArAdino svIkAra karI zakAya che. A badhAno kAra=prayoga e pramANe samAsa karavo.' A paMcAzakanA pAThamAM 'kAra' zabdane samAsamAM ja lIdho che. ane A yogya paNa lAge che, kemake uttarAdhyayana vageremAM A traNa sivAya bAkInA sAtamAM kAra zabdano prayoga karelo dekhAto nathI. ane paMcAzakaTIkAmAM paNa 'kAra'ne sAtapado sAthe joDavAnI koI vAta nathI karI. A pramANe keTalAMka lokono mata che. yazo. etanmate cUrNikRto'nyatra kArazabdasya paryavasitasyaivAbhidhAnamiti mantavyamityalamatipallavena / candra. - nanu yadetat mataM pratipAditaM / tattu cUrNikAramatavirodhi / yataH etanmate kArazabdasyAvazyakyAdiSu mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 33 -
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SEEEEET EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE KARTERTREETTEEEEEEEEEEEEETTETTETTEERSITTERTAIM 98ra sAmAyArI sa yojanaM na kRtaM / na hi etanmataM anAdaraNIyameva, yataH navAGgITIkAkArazrImadabhayadevasUrIzvarAdInAmapi etadeva mata se na hi teSAmanAdaraNIyatA vaktuM yuktetyata Aha etanmate anantarameva pratipAdite mate cUrNikRto=cUrNikArasya abhidhAnam'ityenana padena sahAsyAnvayaH kartavyaH / anyatra AvazyakyAdiSu kArazabdasya paryavasitasyaiva= arthApattyA gamyamAnasyaiva, na tu sAkSAdityevakArArthaH / etanmatAnusAriNaH kathayanti yaduta cUrNikAreNa yad AvazyakyAdiSvapi kArazabdayojanamabhihitaM / tat vyAkaraNaniyamAnusAreNa asNbhvi| yataH kArazabdaH samastaH, samastasya ca tasya anyatrAnvayAsaMbhavAt / kintu cUrNikArasyAyamevAbhiprAyaH yaduta mA bhUt vyAkaraNaniyamAnusAreNa kArazabdasyAnyatrAnvayaH / kintu arthAnusAreNa tu anyatrApi kArazabdasya arthaH yojanIya eva / va itthaJca kArazabdasyAvazyakyAdiSu yojane trINi matAni santi / prathamaM mataM kathayati-kArazabdaH samAsabAhya ra eva / tatazca vyAkaraNAnusAreNApi tasya sarvatrAnvayaH saMbhavatIti / va dvitIyaM mataM kathayati-kArazabdaH samasta eva / tataH AvazyakyAdiSu tasyAnvayo na saMbhavati / kintu sa kArazabdaH anuvRtyAnyatra yojyaH / arthAt AvazyakyAdipadAnantaraM anukto'pi kArazabdaH svymevopnysniiyH| gAthAyAmeva AvazyakyAdipadAnantaraM kArazabdasya nivezo dRSTavya iti yAvata / tRtIyaM mataM kathayati-kArazabdaH samasta eva / tataH vyAkaraNAnusAreNa tasyAnyatrAnvayo naiva saMbhavati / nApi AvazyakyAdipadAnantaraM tasya sAkSAt nivezo'pi kartavyaH / kintu arthApatyaiva tasyArthaH sarvatra vibhAvanIyaH iti / atipallavena=ativistareNa / R (ziSya : A matavALAo jo kArano anvaya bAkInA sAta pado sAthe na kare to emane cUrNinI che anArAdhanAno doSa na lAge? A to badhA mahApuruSo che. zuM e paMcAzaka TIkAkAra vagere mahApuruSo cUrNinI manArAyanA 43 52 // ?) guruH A loko cUrNinI anArAdhanA na ja kare. teo ema kaheze ke cUrNikAre je "kAra' zabdane sAta padomAM che che paNa joDavAnI vAta karI che eno artha e nahi ke "vyAkaraNa pramANe, zlokanI paddhati pramANe e zabda sAteya che pado sAthe joDavo joIe." eno artha mAtra eTalo ja ke e "kAra' zabda sAta sAthe sAkSAt joDavAnI jarUra che nathI. paNa e sAteya padomAM "kAra' no artha samajI ja levAno che. eTale ke "kAra' joDIne je artha thAya. che e ja artha "kAra" joDyA vinA svayaM samajI levAno. "kAra' zabda samAsamAM hovAthI ene sIdho joDavo zakya nathI. Ama te matavALAo paNa cUrNinI A rIte ArAdhanA karaze. A "kAra" zabda mATe ghaNI carcA thaI gaI. have vadhAre laMbANa ame karatA nathI. have cothI ane pAMcamI che | gAthAno akSarArtha karIzuM. yazo. - akSarArtha ucyate-eSaNaM icchA karaNaM kAraH 'icchayA mamedaM kuru ityAdiprayoga ityarthaH / mithyA vitathamanRtamityanarthAntaraM, mithyAkaraNaM mithyAkAraH / / duSprayukteH mithyAprayoga ityarthaH / tathAzabdo'vaitathyArthe / gurUdite'rthe tathAkaraNaM tthaakaarH| REEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 34 SeemaSERNIRRITERRORRRRETIRECTETamanaras
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ HOMEREMOIRRIERRIORITIERRIERRRRRRRR 291812 sAmAyArI candra. - duSprayukteH duSTAnAM manovAkkAyayogAnAM / / tamArI IcchA hoya to tame mAruM A kAma karo" e prayoga IcchAkAra kahevAya. mithyA, vitatha, amRta che A badhA samAnArthI zabdo che. mana, vacana, kAyAnA kharAba yogonI sAme "A phogaTa thAo' e prayoga A mithyAkAra kahevAya. "tathA" zabda "sAcuM' e arthamAM che. gurue kahelA arthamAM "tahatti karavuM e tathAkAra LEEREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - avazyamityarthe'vazyazabdo'kArAnto'pyasti, tato'vazyasya avazyaM karttavyasya kriyA AvazyakI / caH samuccaye / niSedhena nirvRtA naissedhikii| 555555555SSSSSSSSSSSSSSSS avazya" e zabda jema avyaya che tema "avazya arthamAM "ga' kArAnta evo paNa avazya zabda che. eTale avazvanI=avazya karavA yogya kAmanI kriyA te AvazyakI. niSedha vaDe banelI sAmAcArI e naiSedhikI. ___yazo. - vihArAdigamanAdyarthaM gurorApracchanaM tathAvidhavinayalakSaNayA maryAdayA sarvaprayojanAbhivyApti-lakSaNenAbhividhinA vA pracchanamApRcchA / ekazo niSedhe prayojanavazAd guroH pratipracchanaM pratipRcchA / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - 'A' padasya maryAdA abhividhizceti dvau arthoM bhavataH / tatra dvAvapi arthau pratipAdayan Aha tathAvidhavinayalakSaNayetyAdi / kimapi vastraprakSAlanAdikaM kAryaM kartukAmaH muniH prathamameva guruM vinayena pRcchati- 'he guro ! yadi bhavAnanujAnAti, tarhi ahaM vastraprakSAlanaM karomi / kimahametatkAryaM karomi na vA ?' yadi hi ziSyaH vastraprakSAlanArthaM jalAdikamAnIyaiva tasmiMzca vastrANi ArdrANi kRtvA guruM kathayati, "ahaM adhunA vastraprakSAlanaM karomi"... tadetatsarvaM avinayakRtyaM kathyate / atra bahu vaktavyam / tattu vistarabhayAt nocyate / sarvaprayojanAbhivyAptilakSaNena sthUlAni sUkSmAni ca yAvanti kAryANi, teSu sarveSveva yadi gurumApRcchati, tahi sarvaprayojanAbhivyAptilakSaNo'bhividhiratra bhavati / ekasminnapi kArye gurumanApRcchya pravartamAno muniH| anyeSu sarvakAryeSu pRcchannapi ApRcchAsAmAcArImAn na bhavatIti bhAvaH / ekazo niSedhe ityAdi / prakArAntareNApi pratipRcchA saMbhavati / sA ca agre pradarzayiSyate / | vihAra vagere mATe gamana vagere karavuM hoya tyAre gurune tevA prakAranA ucita vinayarUpI maryAdA vaDe athavA $ to tamAme tamAma Aryobha vyApIne 2DelI 57 / 5 57j the maach| vAya. ('A' avyyn| maah| ane abhividhi ema be artho thAya che. e be ya artho ahIM batAvyA. vinayarUpI maryAdA vaDe pUchavuM te huM ApRcchA. ane ekapaNa kAryamAM gurune pUchavAnuM bAkI na rahI jAya e rIte pUchavuM te ApRcchA.) eka vAra gurue je kAmanI nA pADI hoya. kAraNavazAt e kAma karavAno avasara Ave tyAre gurune che pharI pUchavuM e pratipRcchA. SattTERE | mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 35 SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE8888888888
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHISM ARRITTENTIRITERATUREDITIONARIETITITLE UBISIR sAmAyArI yazo. - prAggRhItenAzanAdinA mantraNA chandanA / prAgeva grahaNAdAmantraNaM nimantraNA / / tathopasaMpattirupasaMpad, jJAnAdyarthaM gurvantarAzrayaNamityarthaH / candra. - prAggRhItena=zrAvakAdigRhAt upAzrayaM AnItena prAgeva grahaNAt grahaNAtprAgevetyarthaH / zrAvakAdigRhe azanAdigrahaNAya upAzrayAd yadA nirgacchati, tatpUrvameva / pahelA vahorI lAvelI gocarI-pANI vAparavA mATe saMyamIone vinaMti karavI e chaMdanA. gocarI lAvyA pahelA, gocarI, pANI levA jatI vakhate saMyamIone "zuM lAvuM?' ItyAdi AmaMtraNa karavuM chuM ko nimaMtra.. jJAna, darzana, cAritrane mATe bIjA gurunI nizrA svIkAravI e upasaMparka yazo. - kAlapadamavasarArthakamupasaMpadi saMbadhyate sarvatra vA, 'sarvamapi hyanuSThAnaM vihitakAlakRtameva phalavadbhavati nAnyathA'iti pratipAdanArtham / ra candra. - upasaMpatsAmAcArI prathamataH eva na bhavati / kintu svagurusamIpe yAvat jJAnAdikamasti, tatsarvaM / ziSyeNa gRhItaM / anyasya ca jJAnAdeH grahaNAya zaktirasti / tataH tadaiva ziSyaH svagurumApRcchya gurvntrsmiipe| ka gatvA tannizrAM svIkaroti / eSaiva ca upasaMpatsAmAcArI / tatazca sA avasara eva bhavatIti pratipAdanArthaM gAthAyAM kAlazabdo gRhItaH / etadevAha kaalpdmvsraarthkmityaadi| nanu yathA upasaMpat kAle eva bhavati / tathaiva icchAkArAdisAmAcAryo'pi avasare eva bhavanti / na hi icchAkArAdisAmAcAryaH yadA tadaiva bhavanti / etacca agre granthakAra: svayameva darzayiSyati / ataH Aha sarvatra vA kAlapadaM icchAkArAdiSu sarvatra saMbadhyate iti bhAvaH / nanu 'kAle upasaMpadAdisAmAcAryo bhavanti' iti pratipAdane kiM prayojanaM ? ityata Aha sarvamapi ityaadi| gAthAmAM je kALapada che. teno artha e che ke yogyakALa." ene upasaMpada sAthe joDavuM. eTale ke yogya ra 8 avasare bIjA gurunI nizrA svIkAravI e upasaMpada sAmAcArI che. | (ziSya : ema to IcchAkArAdi paNa yogya avasare ja karavAnA hoya che ne ? to e badhAnI sAthe paNa '' 56no manvaya na 72vo Thosa ?) guru : athavA to kALapadane dazeya sAmAcArI sAthe joDavuM. (ziSya : zumArya to garbha tyAre 42rI. 1.31ya ne ? bhen| mATe vaNI yogya ANIvo 43 40 ?) guru : koIpaNa anuSThAna paramAtmAe batAvelA yogyakALe karavAmAM Ave to ja e saphaLa bane e batAvavA che che mATe ja ahIM kALazabda mUkelo che. ___ yazo. - athavA 'kAle' sAmAcAryupakramakAle'bhidhAtavye satItyarthaH, upodghaate| ra tadavasara etadbhaNanAt / 'sAmAcArI' uktalakSaNA bhaveddazavidhA, 'tuH' evakArArthe, WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 36
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ U91818 sAmAyArI TER RORISMERIOSITERIOR dazavidhaiva na nyUnAdhiketyarthaH / PEEREEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - prakArAntareNa kAlapadArthamAha - athavA ityAdi / sAmAcAryupakramakAle abhidhAtavye sati kAlopakramanirUpaNAvasare ityarthaH / upodghAte tadavasare etadbhaNanAt-Avazyakaniryuktau upodghAtanirUpaNe yadA upakramanirUpaNaM kriyate / tadA dravyopakramakSetropakramau nirUpya kAlopakramanirUpaNAvasare sAmAcArI pradarzyate iti / idamatra tAtparyaM-dUrasthasya padArthasya samIpamAnayanaM se upakramaH / tatra dUrasthasya dravyasya samIpamAnayanaM dravyopakramaH / evaM kSetrasya samIpamAnayanasyAzakyatvAt / upacArAt tatra kSetropakramo'pi pratipAditaH / tadanantaraM 'dUrasthasya kAlasya samIpamAnayanaM kAlopakramaH' ityatra / dUrasthaH kAlaH yadyapi samIpamAnetuM azakyaH / tathApi dUrasthakAlabhAvi vastu yadi samIpavartini kAle AnIyate, tarhi so'pi upacArAt kAlopakramaH ucyate / yathA dRSTivAdAdhyayanaM viMzativarSadIkSApayAMyakAle kriyate / tatra ca caturdazapUrveSu trividhA sAmAcArI asti / evaJca viMzaMtivarSaparyAyAH eva munayaH trividhAM kI sAmAcArI jJAtuM zaknuvanti / tataH 'viMzativarSeSu te sAmAcArIpAlanaM kathaM kuryuH' iti cintayitvA prAcInapuruSAH / pUrvebhyaH sAmAcArI uddhRtya dIkSAdinAdArabhyaiva munibhyaH tAM dAtuM prAvartanta / itthaJca dUrasthakAlabhAvinI sAmAcArI se samIpasthakAlabhAvinI abhavat, ayameva kAlopakramaH ucyate / asya kAlopakramasya nirUpaNAvasare Avazyakaniryuktau sAmAcAryo'pi pratipAditAH / etadjJApanArthameva gAthAyAM 'kAle' ityuktam / che athavA to A pramANe artha karavo ke jyAre sAmAcArI-upakramakAlanuM nirUpaNa karavAno vakhata Avyo, ta mate..." (ziSya : "le." se zanI artha "sAmAyArA-343masa dde| yogya hote chateM..." oma zata 3) 314 ?) A guruH AvazyakaniryuktimAM upodaghAtanA varNanamAM jyAre nAma, sthApanA, dravya ane kSetra e cAra prakAranA che upakrama batAvyA bAda kAlopakramanuM varNana karavAno vakhata Avyo tyAre ja bhadrabAhusvAmIe A daza 8 sAmAcArIo varNavI che eTale "sAmAcArI-upakrama kAla kahevA yogya hote chateM... A daza sAmAcArI zuM jANavI" e pramANe kahevuM yogya ja che. yAmA 'tu' 206 'eva' arthamA che. bheTa : sAmAyArI 62552nI 4 7. 3 vAre nathI. - yazo. - vibhAgavAkyamahimnaitallAbhe'pi spaSTArthamavadhAraNam / eteSAM uktapadAnAmayaM 3 vakSyamANo'rtho lakSaNaviSayavibhAgAdirUpastava siddhAnte mayA dRSTaH / evaM ca siddhAntAnurodhini svAbhidhAne'nupAdeyatvazaGkA parihRtA bhavati // 4 // // 5 // candra. - nanu evakArArthaH 'tu'prayogo'nucitaH / tadabhAve'pi dazavidhaiva sAmAcArI, na tu nyUnAdhiketi artho labhyate eva / tathA hi iyaM gAthA vibhAgavAkyarUpA / vibhAgavAkye ca yAvanto vibhAgAH dRzyante, tAvanta ev| bhavanti / na tu nyUnAdhikAH iti sarveSAM sphuTameva / yathA muktAvalyAM padArthavibhAgavAkyarUpAyAM dravyaM guNastathA karma... iti kArikAyAM saptapadArthAH pratipAditAH, tatra vibhAgavAkyasya sAmarthyAdeva jJAyate yaduta saptaiva padArthAH ja mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 30
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEECCEEEEEEEEE IcchAkAra sAmAcArI santi, na nyUnAdhikAH / na tatra evakAraprayoga AvazyakaH / evamatrApItyata Aha vibhAgavAkyetyAdi / vibhAgavAkya mahimnaiva= sAmAcArIvibhAgavAkyasAmarthyAdeva etallAbhe'pi = ' sAmAcArI dazavidhaiva, na nyUnA nApyadhikA' iti lAbhe'pi avadhAraNam-evakArArthasya tuprayogasya grahaNaM / = uktapadAnAM = icchAdirUpANAM lakSaNaviSayavibhAgAdirUpaH - lakSaNaM viSayaH vibhAgazca, AdizabdAtphalAdikaJca / tAdRkrUrUpa ityarthaH / evaM ca = ' tava siddhAnte mayA dRSTaH ' na tu mayA svayaM anuprekSitaH iti kathanena sidhdhAntAnurodhini= jinAgamAnusAriNi anupAdeyatvazaGkA = yadi hi 'tava siddhAnte mayA dRSTaH' iti granthakAro nAvadat / tarhi zrotuH zaGkA syAt yaduta 'nUnamayaM granthaH anena granthakAreNa svayamevotprekSitaH, kiM vA sarvajJavacanamanusRtya racitaH ? iti na jJAyate / tataH kiM ayaM granthaH upAdeyaH ? athavA na upAdeyaH' iti / tAdRzI ca zaGkA parihatA anutpAdanenaiva dUrIkRtA bhavati // 4-5 // (ziSya : sAmAcArInA bheda keTalA ? enuM varNana ka2vA mATe je vAkya=gAthAo bolAI che emAM jeTalA bhedo ApelA hoya eTalA ja hoya. ochA - vattA na ja hoya e spaSTa hakIkata che. to pachI 'ja' kAranI zI jarUra ?) guru H jo ke A gAthA sAmAcArInA vibhAgonuM nirUpaNa karanAra vAkya rUpa che. ane AvA vAkyamAM jeTalA vibhAga pADelA hoya, teTalA ja hoya ochA-vattA na ja hoya e sAcI vAta che. chatAM paNa 'tu' dvArA je "ja" kAra vAparyo che e mAtra spaSTatA karavA khAtara che ema jANavuM. A IcchAdi daza padono "have pachI je kahevAze tevo' lakSaNa, viSaya, vibhAgAdi rUpa artha tArA siddhAntamAM mArA vaDe jovAyo che. (dareka sAmAcArInuM lakSaNa, viSaya, vibhAga, phaLa vagere batAvavAmAM Avaze.) (ziSya : "tArA siddhAntamAM meM A joyuM che" ema zA mATe kahevuM paDe ?) guru : A rIte jo na kahe to zrotAone zaMkA thAya ke A granthakAre potAnI buddhithI kalpIne badhA padArtho kahyA haze to ? ane e padArtho to khoTA paNa hoya ? to ene ApaNe na svIkArAya.' 5Na u52 pramANe kahevAthI zrotAne thAya ke "AmanuM kathana to prabhunA siddhAntane anusAre ja che' eTale pachI emAM anupAdeyapaNAnI zaMkA na thAya. // 4-5 yazo. icchAkArasya lakSaNamAha - candra. - sarvAsu sAmAcArISu lakSaNaM, viSayaM, vibhAgaM, phalAdikaM ca pratipipAdayiSuH granthakAraH prathamaM icchAkArasya lakSaNaM kathayati / sau prathama IcchAkAranuM lakSaNa kahe che. jaM NiyaNiyakajjaMmI icchAsaMpaccayatthaM vihivakaM / so khalu icchAkAro tahA paiNNA ya parakajje // 6 // mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 38
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ matlam0EEEEEEEEEEEEEEEEEEEettERESTERESTERathmastaramBhaRTEEEEEEEEE AMRITERAR MER chAra sAbhAyArI ma candra. - - nijanijakArye icchAsaMpratyayArthaM yat vidhivAkyaM ucyate / sa khalu icchAkAraH, tathA parakArye pratijJA ca icchAkAraH bhavati - iti SaSThagAthArthaH / gAthArtha : pota-potAnA kAryane vize IcchAnI pratIti mATe, je vidhivAkya bolAya te IcchAkAra che. ane che 8 bIjAnA kAryane vize pratijJA karavI e paNa IcchAkAra che. yazo. - jaM Niyatti / yannijanijakArye icchAsaMpratyayArthaM vidhivAkyaM, yA ca parakArye / / icchAsaMpratyayArthA pratijJA tadubhayamicchAkAraH / evaM ca svakAryakarmakecchAkaraNakavidhivAkyaparakAryakarmakecchAkaraNakapratijJAvAkyAnyataratvaM tallakSaNaM labhyate / ra candra. - icchAsaMpratyayArtha="kiM parasya matkAryakaraNe icchA asti na vA" iti jJAnArthaM vidhivAkyaM=8 8 AjJArthasya paJcamInAmakasya prayogaH, anyo vA kartavyatvapratipAdakaH prayogaH / icchAsaMpratyayArthA = yH| ratnAdhika: laghu sAdhuM svakAryaM kartuM icchAkAreNa prArthanAM karoti, tasya ayaM saMpratyayo bhavet yaduta 'eSaH lghusaadhuH| matkAryakaraNasya icchAM dhArayati' iti etadarthaM laghusAdhunA kriyamANA yA 'ahaM bhavatkAryaM icchAkAreNa karomi' iti pratijJA, sA icchAsaMpratyayArthA kathyate / icchAyAH saMpratyayaH pratItiH eva arthaH prayojanaM, kAryaM yasyAH sA icchAsaMpratyayArthA / nanu vidhivAkyaM pratijJA ca ityetadubhayamapi bhavatA icchAkAra: kathitaH / atra ca icchAkArasya lakSaNaM vaktuM prArabdhaM asti / tatki vidhivAkyaM icchAkAralakSaNaM ? pratijJAvAkyaM vA icchAkAralakSaNaM? yadi icchAsaMpratyayArthaM 8 vidhivAkyaM lakSaNaM, tarhi pratijJAvAkye icchAkArasAmAcArIrUpe avyAptiH, pratijJAvAkyasya vidhivaakytvaabhaavaat|| yadi pratijJAvAkyaM lakSaNaM, tarhi vidhivAkye avyAptiH, tasya pratijJAvAkyatvAbhAvAdityato nirdoSaM lakSaNamAha evaM ca=yataH vidhivAkyaM pratijJA ca ubhayamapi icchAkArasAmAcArI, tatazca uktaprakAreNAvyAptisaMbhavaH, ataH svakAryakarmaketyAdi / 'matkAryaM vastrakSAlanAdikaM tvaM icchAkAreNa kuru' ityatra svakAryaM karma asti / icchA ca karaNamasti / tatazcedaM vidhivAkyaM svakAryakarmakaM icchAkaraNakaJcAsti / tathA 'bhavatkAryaM ahaM icchAkAreNa karomi"ityatra laghusAdhvapekSayA parakAyaM karma asti / icchA ca karaNamasti / tatazcedaM pratijJAvAkyaM parakAryakarmakaM icchAkaraNakaJcAsti / tAdRzavidhivAkyatAdRzapratijJAvAkyAnyataratvaJca tAdRzavidhivAkye tAdRzapratijJAvAkye ca vartate iti na kutrApyavyAptiH / che TIkArthaH dareka saMyamI pota-potAnA kAryane karavAmAM sAme vALA saMyamInI IcchA che ke nahi? e jANavA che bhATe 4 vidhivAya mole. ha.d. "bhuniva2 ! tame bhA khamakSAsana tamArI 627pUrva 42zo ?" tathA che bIjAnuM kArya karavAmAM potAnI IcchA che" evI sAmevALAne pratIti karAvavA mATe saMyamI je pratijJAvAkya bole. dA.ta. "he munivara ! ApanuM kAma huM mArI IcchAthI karIza." to A vidhi ane pratijJA be ya vAkyo 8 IcchAkAra kahevAya. che (ziSya H lakSaNa to avyApti vagere doSothI rahita hovuM joIe. tame evuM spaSTa lakSaNa Apo ke jemAM che R koI doSa na hoya. jo 'vidhivAkya' e IcchAkAranuM lakSaNa kahezo to pratijJAvAkyamAM avyApti Avaze ane A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 39 Searnecemeterm sECERTISEMERGREEMEMB
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEE FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 000 00030mmECTOR RER WISIR sAmAyArI ho ja jo pratijJA' e IcchAkAranuM lakSaNa kahezo to vidhivAkyamAM avyApti Avaze.) guruH potAnuM kArya e je vAkyamAM karma tarIke che, ane IcchA e je vAkyamAM karaNa tarIke che evuM che vidhivAsya (EL.ta. mama vastraprakSAlanaM tvaM icchAkAreNa kuru) to oldna Arya me 4 pAyama tarI cha bhane 77 / meTa pAsyamA 429 // tarI cha mej pratizavAya (at.d. tava vastraprakSAlanaM icchAkAreNa karomi) tAdRzAnyatatva mAthI o754A meM vAya5j me 4 4272lakSa cha. A GRL to huM ya vAkyomAM rahI javAthI avyApti na Ave. yazo. - vidhizca karttavyatvapratipAdakapratyayamAnaM na tu paJcamyeva, tena tavyAdighaTitatathAprayoge nAvyAptiH / __ candra. - nanu vidhivAkyaM yadi paJcamIprayogamAtraM / tarhi "bhavatA idaM matkAryaM icchAkAreNa kartavyam" ityAdiSu paJcamIprayogAbhAvAt tadvidhivAkyaM na gaNayituM zakyeta / tatazca tatrAvyAptiH bhavedityataH Aha vidhizcetyAdi / tena="nahi paJcamIprayogamAtraM, kintu kartavyatvapratipAdakapratyayamAnaM vidhiH" iti bhaNanena tavyAdighaTitatathAprayoge =adhunaiva pratipAdite taadRshecchaakaarpryoge| che (ziSya vidhi vAkya eTale AjJArthanA prayogavALuM vAkya, kemake AjJArthaprayogane ja vidhi kahevAya che. je ho / prabhArI viyArI to 'tvayA mama vastraprakSAlanaM icchAkAreNa kartavyam' sevA vAbhyo 65712 che nahi gaNAya, kemake emAM AjJArthaprayoga na hovAthI e vidhivAkya rUpa nathI. pratijJAvAkya rUpa paNa nathI.) ke guruH vidhi eTale paMcama =AjJArthaprayoga ema na samajavuM. paNa "A kArya kartavya che" evuM sUcavanAra che 5. pratyaya me vidhi 341ya. meTo 4 'tavya' pratyayavANu pasya satAvyu tama 3 ya, anIya, vidhyartha=saptamInA prayogavALA vAkyomAM paNa A lakSaNa ghaTaze, kemake badhA have vidhivAkya gaNI zakAze. yazo. - pratijJA ca kriyamANatvakariSyamANatvajJApakA'smadarthapratyayaH, tena" idamicchayA karomi" "idamicchayA kariSyAmi"ityAderavizeSeNa saMgraha ityAdyUhyam // 6 // candra. - nanu pratijJA ki vartamAnakAlajJApakapratyayaghaTitA? kiMvA bhaviSyatkAlajJApakapratyayaghaTitA ? yadi prathamA, tarhi "ahaM bhavatkAryaM kalye icchAkAreNa kariSyAmi" iti pratijJAvAkye'vyAptiH / yadi dvitIyA, tarhi "ahaM bhavatkAryaM adhunA icchAqAreNa karomi" iti pratijJAvAkye'vyAptiH / ata Aha pratijJA cetyAdi / kriyamANatvetyAdi / "idaM kAryaM icchayA karomi" ityatra kArye kriyamANatvasya jJApakaH yaH karomipadaghaTaka: asmadarthakaH 'mi' pratyayaH, saiva pratijJeti bhAvaH / mipratyayaH prathamapuruSasya ekavacanasya vartamAnakAlasya ca bodhakaH, tataH tena kArye kriyamANatvasya bodho bhavati / evaM bhaviSyatkAlaprayoge'pi vibhAvanIyam / nanu paJcamI AjJArtharUpA asti / AjJArthasya ca icchAkAreNa saha virodhaH spaSTa eva / tatkathaM / icchAkAraprayogeNa saha paJcamIprayogaH kriyate iti cet na paJcamyAH arthaH abhyarthanA'pi astItyadoSaH / evaM hara icchAkAralakSaNaM pratipAditaM // 6 // BERRRRRRRRRRRRRRRREE A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 40 che Soamu T ERImurarTERESEREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEERS
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSESSES EEEEER mummmm WISIR sAbhAyArI Ene ka (ziSya : pratijJAvAkyamAM vartamAnakALano pratyaya hovo joIe ke bhaviSyakALano? jo "vartamAnakALano E pratyaya 4 me" mema ho to "tava kAryaM icchAkAreNa kariSyAmi' meM vAya pratizavAya na banatA mAM bhavyApti bhAve sane bhaviSyAno pratyaya 4 me mema ho to 'tava kAryaM icchAkAreNa karomi' 8 emAM avyApti Avaze, kemake emAM bhaviSyasUcaka pratyaya nathI.) A guruH vastraprakSAlanAdi kAryamAM kriyamANatvano ke kariSyamANatvano bodha karAvanAra evo aspad arthano che mo54 pratyaya se hI pratizata sama4vI. bheTale 'idamicchayA karomi' ma 'mi' me yamAyano sA56 mevo asmad arthanI pratyaya cha bhane 'idamicchayA kariSyAmi' bhaviSyamAtvano 56 mevo asmad arthanI pratyaya cha. meTara meM 4 pratizata vAze. bhATe yAMya avyApti nali sAve. mA 36 che ghaNI badhI vAto vicArI levI do __ yazo. - athecchAkAraviSayopadarzanArthamAha - abbhatthaNAvihANe icchAkAro samucio doNhaM / - ArAhaNamANAe gurUNa ThiipAlaNaM ca jao // 7 // candra. - adhunA viSayaM darzayati / - abhyarthanAyAM vidhAne ca dvayoH icchAkAraH samucitaH, yataH gurUNAM AjJAyAH ArAdhanaM, sthitipAlanaM ca bhavati iti saptamyAH gAthAyAH arthaH / have IcchAkArano viSaya batAvavA mATe kahe che. gAthArtha abhyarthanA ane vidhAna A be yamAM be ya saMyamIone IcchAkAra karavo ucita che, kemake emAM 8 che gurunI AjJAnI ArAdhanA thAya che ane maryAdAnuM pAlana thAya che. yazo. - abbhatthaNAvihANe tti / abhyarthanA='tvaM mamedaM kAryaM kuru iti parapravarttanA, vidhAnaM ca paraprayojanasya karaNapratijJA 'ahaM tavedaM kAryaM karomi' iti, tataH ra samAhAradvandvAdekavacanam / tatra 'icchAkAraH' icchayeti prayogaH / cakArasyApyarthasya bhinnakramatvAd dvayorityatra yojanA / dvayorapyabhyarthayamAnakArakayoH samucitaH saGgataH / candra. - parapravartanA=parasya svasmin kArye vyApAraNaM, paraM prati svakAryakaraNArthaM preraNeti yAvat / nanu 'abbhatthaNAvihANANaM' ityeva prAkRte bahuvacanaM vaktuM yuktam / na tvekavacanam / yataH abhyarthanA vidhAnaJceti se dvau padArthoM atra staH / tayoH dvandvasamAsakaraNe ca prAkRte bahuvacanameva syAt / na tvekavacanamityata Aha samAhAradvandvAdekavacanam / cakArasya="ThiipAlaNaM ca jao" iti caturthapAde dRzyamAnasya bhinnakramatvAd 1 yatra sthAne sa asti, tasmAdanyatraiva tasya anvayakaraNe tAtparyAt 'dvayoH'="icchAkAro samucio dohaM" ityatra vidyamAne "dohaM" iti zabde / tatazca dvayorapi=na kevalaM svakAryakaraNArthaM laghu sAdhuM abhyarthayamAnasya ratnAdhikasya, kintu tatkAryakaraNasya pratijJAM kurvANasya laghusAdhorapi iti apizabdArthaH / EEELLEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE BEEEEEEEEEEEEEE DEBABSETER E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEET SSSSSEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 41 che
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 frittEEEEEEEEE FEEFEEEEEEEEEEEEE kakakakakakakaka Da ka IcchAkAra sAmAcArI ja 1 TIkArthaH "tuM mAruM A kAma kara" e pramANe bIjAne 2 kahevAya ane "huM tAruM A kAma karIza" e pramANe bIjAnuM kAma karavAnI pratijJA karavI e vidhAna kahevAya. (ziSya : abhyarthanA ane vidhAna ema beno dvandrasamAsa thAya to prAkRtamAM to "samasthaUvizvAsa che che ema bahuvacanAntaprayoga thavo joIe ne?) guru : ahIM samAhAradvanda samAsa karelo hovAthI ekavacanano prayoga karyo che. A be sthAne "rUchayA, rUchAkyAreT" e pramANe zabdano prayoga abhyarthanA karanAra ane kAma che ja svIkAranAra beyane saMgata che. (ziSyaH "beyane saMgata che' ema tame "pino artha bolo cho. paNa gAthAmAM to pi zabda ja nathI. che. to eno artha kyAMthI lAvyA ?) guru chellA padamAM je "ra che. te pinA arthamAM che. ane e tosnI pachI joDavAno che. eTale ke pyorapi="be ya jaNane IcchAkAra saMgata che" ema artha thAya. yazo. - kutaH ? yato gurUNAmAjJAyA abhiyoga-parihArapradhAnopadezasyArAdhanam / / candra. - abhiyogaparihArapradhAnopadezasya="he ziSya ! tvamicchAkAreNedaM kAryaM kuru" iti yathA ziSyaM prati lezato'pi abhiyogo na bhavet, tathA gurUNA dattasyopadezasya, balAbhiyogatyAgapradhAnopadezasyetyarthaH / gItArthasaMvigno hi guruH svaziSyAyApi tathaiva kAryaM kartuM dadAti, yathA taM prati lezato'pi balAbhiyogo na bhvet|| tatkAryakaraNe ca abhiyogaparihArapradhAnagurUpadezasyArAdhanaM ziSyeNa kRtaM bhavatyeveti / ziSya : zA mATe IcchAkAra ucita che ? guruH guru ziSyane koIpaNa kAma soMpe e paNa guruno upadeza ja kahevAya. ane khuda guru paNa abhiyogano che parihAra mukhya banAvIne ja koIpaNa kAma soMpe. ziSyane paNa baLajabarIthI kAma na sope. Avo ja che abhiyogatyAgapradhAna evo je gurano vastraprakSAlanAdi kAryano upadeza hoya, e upadezane sAMbhaLyA bAda ja IcchAkAra pUrvaka eno svIkAra karanAra ziSya upadezanI ArAdhanA karanAro bane che. (ahIM guru eTale ratnAdhika, vaDIla koIpaNa sAdhu samajavA. dIkSAdAtA ke AcArya rUpa ja guru na samajavA) yazo. - atha guru pratipAditasyArthasyAnuSThAnenaiva gurvAjJArAdhanaM na tu tatkaraNapratijJayA'pi iti cet ? ___ candra. - pUrvapakSaH prAha atha gurupratipAditasyetyAdi / arthasya-vastraprakSAlanAdirUpasya anuSThAnenaivana tu tatra ahaM bhavatkAryaM icchAkAreNa karomi"ityAdipratijJAyA prayojanamiti evakArArthaH / etadevAha na tu tatkaraNapratijJayApIti / - ziSya : gurue baLajabarI karyA vinA ziSyane vastraprakSAlanAdi kAma soMpyuM. e kAma ziSya karI le e ja che gurunI AjJAnI ArAdhanA kahevAya ne? e vakhate AvuM bolavAnI zI jarUra che? ke "he guru ! huM ApanuM EEEEE FEEEEEEEEEEE che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 42 Right Registratiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiigggggggggle
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIIIIII IcchAkAra sAmAcArI A kAma IcchAthI karIza." e bolyA vinA gurue soMpela kAma karI levA mAtrathI ja gurvajJAnuM ArAdhana yaha bhaya che. yazo - na, guruNA 'tvamidaM kAryaM kuru ityukte ziSyeNa idamicchayA karomi "itipratijJAyAM guroH ziSyasyecchApUrvakAbhyupagamajJAnAdatizayitapramodotpAdAcchiSyasya tathAvidhapuNyaprakRtyarjanAt / candra. - ziSyasyecchApUrvakAbhyupagamajJAnAd="ziSyasya yaH matkAryasyAbhyupagamaH, sa icchApUrvakaH asti / na tvamicchayA " iti guroH jJAnAt / atizayitapramodotpAdAt = aho mama ziSyasya vinayaH, gurubhaktiH, vIryollAsazceti AnandotpAdAt / ziSyasya tathAvidhapuNyaprakRtyarjanAt = vyavahAranayamatametat yat guruniSThena ziSyavinayajanyAnandena ziSye tathAvidhipuNyaprakRtyarjanaM pratipAdyate / vastutastu 'paramopakArI mamAyaM guruH, yena kenApi prakAreNa mayA tasyAnande prayatnaH kartavyaH' ityAdirUpo yaH ziSyasya zubho bhAva:, tenaiva ziSye puNyaprakRtyupArjanaM bhavatIti sUkSmadhiyA vibhAvanIyam / atra bahu vaktavyam / tattu vistarabhayAt nocyate / guru : tArI vAta khoTI che, kemake "tuM IcchAthI A kArya kara' e pramANe guru kahe ane sAme ziSya paNa ema bole ke "ApanuM A kAma IcchAthI karIza" to ziSyanI A pratijJA sAMbhaLIne gurune jJAna thAya ke "ziSye mArA kAryano svIkAra IcchApUrvaka karelo che. anicchAe nathI karyo." A jJAnathI gurune ziSyanA vinayAdiguNone kAraNe puSkaLa AnaMda utpanna thAya. ane gurune AnaMdamAM nimitta bananAra e ziSyane tevA prakAranI puNyaprakRtio baMdhAya. paNa jo ziSya IcchAkAra vinA gurunuM kAma kare to u52 mujabanI prakriyA na bane. mATe 'IcchAkA2' ka2vo ja joIe. yazo - idaM ca phalaM kArakasya natvabhyarthakasyeti sAdhAraNaM phalamAha - 'sthitipAlanaM ca' iti, sthitiH saMpradAyastasya pAlanaM tadanukUlAcaraNam / 'abhyarthanAyAM vidhAne ca sAdhava icchAkAraM prayuJjate' iti kadAcidicchAkAraM vinA kRtyakaraNe saMpradAyabhaGgarUpabalavadaniSTAnubandhitvajJAnAdicchaiva na bhvti| tatkaraNe ca ziSTAcAraparipAlanajanitAyA mahatyA nirjarAyA lAbhaH / candra. kSullakasyApi ca yatphalaM bhavati, tAdRzaM ubhayatra saMbhavi phalamAha / sampradAyaH iti dvividho hi sampradAyaH / nityaH naimittikazca / tatra dazavidhA sAmAcArI sarvasminkAle svAvasare paripAlanIyeti sarveSAM tIrthakaragaNadharAdInAM sammataM / tatazca sa nityaH sampradAyaH / yastu dravyakSetrakAlabhAvAdIn Azritya gItArthaiH tattatkAle AcArAdikaH sampradAyaH nizcIyate yathA "bhAdrapadazuklacaturthyAM paryuSaNA kartavyA" ityAdi, sa naimitakaH sampradAyaH / atra tu nityasampradAyo grAhyaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 43 kArakasya=ratnAdhikakAryaM kurvANasya kSullakasya / sAdhAraNaM phalamAha = ratnAdhikasya -
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ BOORITERRRESTERROTIGEETTERRIERRIES Ammmmmmmmmmmm m /201512 sAmAyArI am va saMpradAyabhanetyAdi saMpradAyabhaGgarUpaM yat balavadaniSTaM, tasya anubandhitvaM icchAkAraM vinA kRtyakaraNe vartate / tatazca tAdRzAnubandhitvajJAnAt bhItasya muneH icchAkAraM vinA parakRtyakaraNe icchaiva na bhavati / icchAkAraM vinA parakRtyakaraNe yadyapi bhAvollAsa-snehavRddhi-paropakArAdikaM iSTaM bhavati / tathApi tebhyaH sakAzAt balavat / saMpradAyabhaGgarUpaM aniSTamapi tatra bhavati / evaJca paramArthataH tatra muneH hAnireva syAt, na tu lAbhaH, tatazca na sumatiH / sAdhuH icchAkAraM vinA parakRtyaM kartuM icchati / tatkaraNe ca icchAkArakaraNe ca / # ziSya : tame gAthAmAM ema kahyuM che ke "kAma soMpanAra ane kAma lenAra beyane kAma soMpatI vakhate ane A kAma svIkAratI vakhate IcchAkAra karavo ucita che, kemake emAM gurunI AjJAnI ArAdhanA thAya che." paNa A 8 che gurvAjJAnI ArAdhanA rUpI phaLa to ziSyane maLyuM ne ? kAma soMpanAra gurune to gurvAjJAnI ArAdhanA rUpa phaLa che kyAMthI maLe ? to emaNe karelo icchAkAra to niSphaLa ja ne ? che guru kAma soMpanAra guru ane kAma svIkAranAra ziSya beyane IcchAkAra dvArA sthitipAlana rUpa sarakhuM phaLa 8 maLe che. sthiti eTale saMpradAya=maryAdA. tene anukUla AcaraNa karavAno lAbha beyane che. evo saMpradAya che ke "kAma soMpatI vakhate bIjAne abhyarthanA=prArthanA karavAmAM ane kAma svIkAratI vakhate che vidhAna=pratijJA karavAmAM be ya sAdhuo IcchAkArane bole." have Avo saMpradAya che eTale koIkavAra koIke IcchAkAra vinA kAma soMpavuM ke svIkAravuM hoya to ene che meM tarata jJAna thaze ke "AmAM to saMpradAyano bhaMga thaze. ane saMpradAyabhaMga to narakagati vagere ghaNA moTA aniSTonI paraMparAne utpanna karanAra che." A jJAna thavAthI e guru ke ziSyane icchAkAra vinA kAma soMpavA che svIkAravAnI IcchA ja nahi thAya. paNa IcchAkArAdi karIne ja beya jaNa kAma karaze. ane IcchAkAra karaze ? che eTale ziSTAcAranuM paripAlana thayeluM gaNAze. enA dvArA utpanna thanArI moTI nirjarAno lAbha be ya ne thaze. 2 yazo.-tathA ca svaviSaye icchAkAraprayogasya svAtantryeNaiva hetutvamiti paryavasyati // 7 // ___ candra. - tathA ca svaviSaye=yatra zAstrakAraiH icchAkAraprayogaH kartavyatayA pratipAditaH, ttr| svAtantryeNaiva= gurupramodotpAdAtmakaM dvAraM vinaiva hetutvaM nirjarAdihetutvaM / "ziSyasyecchAkAraM zrutvA guruH pramodabhAk bhavati / tatazca ziSyasya puNyakarmabandhAtmakaM phalaM bhavati" iti pratipAditaM / tatra ziSyasya yatphalaM. kathitaM / tat gurupramodadvArA pratipAditaM / tatazca tatra guroH tAdRzaH pramodo yadi na bhavet, tahi tatra ziSyasya phalaprAptiH na syAt / evaJca tatrecchAkAraprayogo niSphalo bhavet / ataH icchAkArasya gurupramodaparamparayA / phalajanakatvapratipAdanaM "icchAkAra: gurupramodAbhAve niSphalo'pi bhavati' iti jJApayati / taccAyuktaM, zrotRNAM manasi icchAkAraprayogakaraNe dRDhatA'prayojakaJca bhavati / tasmAt sAkSAt icchAkAramAtreNaiva yatphalaM bhavati, tat pratipAdanIyam, yena kadApi icchAkAraprayogo niSphalo na bhavet, zrotRRNAM manasi icchAkArakaraNe dRDhatA ca bhvet|| ra ataH granthakAreNaitatpratipAditaM, yaduta icchAkAraH ziSTAcAraparipAlanaM, tatazca mahatyAH nirjarAyAH lAbhaH, na tatra gurupramodAdirUpasya dvArasyAvazyakateti // 7 // | (ziSyaH gurvAjJAnI ArAdhanA rUpI pahelo lAbha tame batAvyo. temAM gurune prasannatA pamADanAra ziSyane che che puNyabaMdha e ja kharekharo lAbha che. paNa tyAM to guru prasanna thAya to ja puNyabaMdharUpI phaLa maLe. ziSyano A SITERRORTERRECTORRRRRRRRREEEEG raamRREE SEEEEEEEEEEEN # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 44
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARRIERRI E WIS2 sAbhAyArI ucita AcAra rojano thaI jAya pachI kaMI vAraMvAra gurune ziSyanA IcchAkAra prayogathI AnaMda thavAdi kriyA che. za banavAnI nathI. ane to pachI tyAM ziSyane puNyabaMdhAdi phaLa nahi maLe ne ?). gura : IcchAkAra e saMpradAyapAlana rUpa hovAthI viziSTa nirjarAnuM kAraNa bane che e vAta ame karI. emAM che gurunI prasannatA vagere hoya ke na hoya to nirjarA thavAnI ja che. eTale A sthitipAlananI dRSTie vicArIe $ R to yogya sthAne karAto IcchAkAra prayoga karmanirjarA mATe svataMtra rIte kAraNa che. emAM ene gurunI prasannatA che ja vagere bIjA padArthonI jarUra nathI. Ama ziSyane sthitipAlanajanya nirjarA ane guruprasannatAdinA kAraNe puNyabaMdha ema be phaLo maLaze. je che jyAre gurune sthiti pAlanajanya nirjarA rUpI eka ja phaLa maLe IIchA. yazo. - etasyaiva phalAntaraM samuccitya darzayati - uccAgoavihANaM abhiogaNimittakammahANI a / sAsaNamANo ahave etto cciya haMdi suhabhAvA // 8 // candra. - - ita eva=icchAkArAdeva zubhabhAvAt uccaiautrabandhaH, abhiyoganimittakasya karmaNaH hAniH, athavA zAsanamAnazca bhavati - iti aSTamyAH gAthAyAH arthaH / IcchAkAraprayoganA ja bIjA phaLane paNa bhegA karIne dekhADe che. gAthArtha H A IcchAkAraprayoga dvArA ja zubha bhAvathI (1) uccagotrano baMdha (2) balAtkAranimittaka evA bhonA nAza (3) zAsana pamAna thAya. yazo. - uccAgoavihANaM ti / uccairgotrasya-lokapUjyatAnidAnasya karmavizeSasya vidhAnaM=bandha ita eva icchAkArAd bhavet / mA bhUt pareSAM balAbhiyogazaGkayA svalpA'pi pIDeti parapIDAparihArAdhyavasAyenaiva hi kRpAparItacetasaH sAdhava icchAkAraM prayuJjata iti kathaM na tathAvidhAdhyavasAyena teSAmuccairgotrabandhaH ? / candra. - etasyaiva icchAkArasyaiva / samuccitya saMgrahIkRtya / lokapUjyatAnidAnasya loke yA pUjyatA bhavati, tatkAraNasya / nanu 'icchAkAreNa ucvairgotrakarmaNo bandho bhavati' iti tu kayA yuktyA pratIyate ? kimanyeSAM zAtavedanIyAdikarmaNAM bandho na nigaditaH ? ityata Aha mA bhUt pareSAM ityAdi / ayaM bhAvaH / ye hi nIcairgotrakarmodayavanto bhavanti, te sAmAnyataH nIcakuleSu utpdynte| kA tatra utpannAzca te nRpazreSThiprabhRtInAM sevakA bhavanti / te ca nRpAdayaH svasevakeSu balAbhiyogaM kurvantyeva / tatazca 2 nIcairgotrodayavanto balAbhiyogaviSayA bhavantIti prAptam / yazca parebhyo yad dadAti, sAmAnyata sa tadeva paraloke labhate iti niyamaH / evaJca balAbhiyogaM kurvANA nRpAdayaH nIcairgotraM baddhvA, nIcakulAdiSu utpadya balAbhiyogaviSayA bhavanti / itthaJca yadi balAbhiyogaM kurvANA nIcarautraM badhnanti, tarhi zubhabhAvena balAbhiyogaM zaktau satyAmapi akurvANA uccairgotrakarma badhnantyeva / na tatra ko'pi doSaH / tathA icchAkAraM kurvANA ratnAdhikAH HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita * 45 SEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ammmmmmmmmmmmmmmmmmm 2918IR sAmAyArI . na kevalaM uccairgotrameva badhnanti / kintu sAtavedanIyAdIni zubhakarmANyapi badhnantyeva / uccairgotraM tu pradhAnatayA / proktam / tAvanmAtreNa "sAtavedanIyAdIni na badhyante" iti artho na bhavati / balAbhiyogazaGkayA icchAkAraM vinA kAryasamarpaNe kSullako vicArayati-yaduta nanu eSa ratnAdhikaH kiM mahyaM balAtkAreNa kAryaM prayacchati ? yadi vA evameveti / tatazca yA tasya eSA balAbhiyogazaGkA bhavati, tayA / A TIkArthaH je karma jIvane lokamAM pUjya banAvavAmAM kAraNabhUta che e karmane uccagotra kahevAya. IcchAkAra che 8 dvArA A karmano baMdha thAya. che je vaDIlo che e vicAre che ke "jo huM icchAkAra vinA bIjAne kAma soMpIza to e sAmevALA sAdhuone 8 manamAM zaMkA thaze ja ke "A vaDIla amArA upara baLajabarI to nathI karatA ne ?" AnA dvArA emane thoDI che paNa pIDA thavAno saMbhava che ja. ja A pIDA na thAya e mATe pArakAonI pIDAno parihAra karavAnA adhyavasAyane lIdhe ja kRpAthI bharelA che che manavALA sAdhuo kAma soMpatI vakhate IcchAkArane kare che. have AvA prakAranA adhyavasAya vaDe zA mATe che che uccagotrano baMdha na thAya ? yazo. - na kevalaM tadbandha eva, kintvabhiyoganimittasya pAratantryaprayojanasya nIcairgotrAdikarmaNo'bhiyogAdhyavasAyapratipakSatatparihArAdhyavasAyena hAnirapi nirjarA'pi / fo SECRETREETTEERESHEEREGEFERESTTEGORTERESTERRESTERROTEERTERGREE candra. - abhiyoganimittasya kSullakaM prati kRto balAbhiyogaH nimittaM yasya sa, tAdRzasya pAratantryaprayojanasya =paralokAdiSu sevakatvAdikAraNasya / abhiyogAdhyavasAyapratipakSetyAdi / yatkarma yenAdhyavasAyena badhyate, tatkarma tatpratipakSabhUtAdhyavasAyena kSIyate / tataH abhiyoganimittasya nIcairgotrakarmaNaH hAniH abhiyogAdhyavasAya vipakSIbhUtena abhiyogaparihArAdhyavasAyena yuktaiveti bhAvaH / che mAtra uccagotrano baMdha ja thAya eTaluM nahi. paraMtu AtmAe bhUtakALamAM bIjAo upara balAtkArakabaLajabarI karIne je nIcagotrAdi karmo bAMdhyA hoya, ke je karmo jIvane parataMtra=dAsa=nokara banAvI denArA che. te karmonI puSkaLa nirjarA paNa A baLajabarI karavAnA adhyavasAyanA zatrubhUta evA baLajabarIno che tyAga karavAnA adhyavasAyathI thAya che. yazo. - tathA zAsanamAno'pi-'aho ! jainA nipuNArthadarzino'lpIyaso'pi parakhedasya parihArAya prayatante' ityevaMrUpA pravacanazlAghA'pi 'haMdi' ityupadarzane 'zubhabhAvAt' prazastAdhyavasAyAt // 8 // candra. - pravacanazlAghA'pi eSA ca ratnAdhikakSullakasAdhvoH icchAkArAdikaM zobhanaM vyavahAraM pazyantAM gRhasthAdInAM manasi samutpadyate / tAdRzazAsanazlAghAyAM nimittIbhUtAH sAdhavaH sulabhabodhitvAdiprayojakAni zubhakarmANi samarjayanti / taduktamaSTakaprakaraNe - yastUnnatau yathAzakti, so'pi samyaktvahetutAM / anyessaaN| se pratipadyeha tadevApnotyanuttaram - ityAdi / yaH muniH yathAzakti jinazAsanonnatau vartate, sa anyeSAM smyktvsy| - mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 46 C EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI kAraNaM bhUtvA asmin bhave kSAyikaM samyaktvaM labhate iti asya bhAvArthaH / adhikantu tatraivASTake dRSTavyam / vistarabhiyA viramyate / prazastAdhyavasAyAt=pravacanazlAghA'pi bhavatItyatra anvayaH kartavyaH / icchAkArasAmAcArIM pazyatAM manasi prazastAdhyavasAyaH samutpadyate / tatazca te pravacanazlAghAM kurvantIti bhAvArtha: // 8 // uparAMta zAsanaprabhAvanA paNa thAya. A IcchAkArAdino vyavahAra jonArA badhA bolaze ke "kharekhara ! A jaino nipuNa arthane jonArA che. teo bIjAone thanArA alpa paNa khedane dUra karavA mATe prayatna kare che." A traNeya lAbho prazasta adhyavasAyathI prApta thAya che. emAM pahelA be lAbho IcchAkAra karanArAonA prazasta adhyavasAyathI utpanna thAya che. jyAre trIjo pravacanaprazaMsArUpI lAbha to A badho AcAra jonArAonA manamAM utpanna thayelA zubha adhyavasAyathI pragaTa thAya che / / 8 / / yazo. - athaivaM bhAvamAtrAdeva phalasiddhau kimicchAkAravidhAnena ? ityata Aha candra. - nanu parapIDAparihArAdhyavasAyenaiva uccairgotrAdizubhakarmabandhaH nIcairgotrAdyazubhakarmavinAzazca bhavatA pratipAditaH, kintu tatra icchAkArakaraNaM na kAraNatayA pradarzitaM / tatazca bhAvamAtrAdeva = parapIDAparihArAdhyavasAyamAtrAdeva phalasiddhau = zubhakarmabandhAzubhakarmakSayaphalasiddhau kimicchAkAravidhAnena= kimicchAkArakaraNena prayojanam' iti ? navamagAthAyAM samAdadhAti / yazo. - Na ya kevalabhAveNaM hiyakajje vIriaM NigUhaMto / viriyAyAravisohiyacaraNociyaNijjaraM pAve // 9 // candra. - na ca hitakArye vIryaM nigUhayan kevalabhAvena vIryAcAravizodhitacAritrocitanirjarAM prApnuyAt - iti navamyAH gAthAyAH arthaH / yazo - Na yatti / na ca 'kevalabhAvena' parapIDAparihArAdhyavasAyamAtreNa hitakArye= parapIDAparihArUpe vIryaM = taddhetvicchAkAraprayogaM nigUhayan = AcchAdayan vIryAcAravizodhitacaraNocitAM nirjarAM prApnuyAt / candra. - taddhetvicchAkAraprayogaM = parapIDAparihArasya hetuH yaH icchAkAraprayogaH taM AcchAdayan=akurvan vIryAcAravizodhitacaraNocitAM=icchAkAraprayogAtmakena vIryAcAreNa vizodhitaM yat cAritraM, taducitAM / muniH pareSAM pIDA mA bhavatu' iti parapIDAparihArAdhyavasAyaM dhArayati / kintu parapIDAparihArahetubhUte icchAkAre prayatnaM na karoti sa bhAvajanyAM nirjarAM prApnoti, kintu vIryAcAraparipAlanajanyAM nirjarAM naiva prApnoti / tasmAt yaH saMpUrNaM nirjarAphalamapekSate, tenAvazyaM icchAkAre yatno vidheyaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 47
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Beeee IcchAkAra sAmAcArI yazo. evaM ca prazastAdhyavasAyavAMstanmAtranimittakaphalabhAve'pi vIryamaprayuJjAno vIryAcAraparipAlanAnimittakanirjarAlAbhena vaJcyata iti saMpUrNaphalArthinA sAdhunA bhAvato yatno vidheyaH // 9 // candra. etadevAha evaM ca prazastAdhyavasAyavAn-gurubhaktikaraNAdizubhabhAvavAn tanmAtranimittakaphalabhAve'pi = zubhabhAvaH eva ( na tu vIryAcAra :) nimitaM yasya tAdRzaM yannirjarAtmakaM phalaM, tatsadbhAve'pi vIryaM= icchAkAraprayogakaraNarUpaM aprayuJjAnaH = akurvANaH / zeSaM sugamam / - nanu icchAkArAdikaM tu bAhyA pravRttiH / sA ca karmakSayAtmake AntarakArye aprayojikaiva / zubhabhAvAtmakenAntarakAraNenaiva karmakSayAtmakamAntarakAryaM bhavati / tatra bAhyA pravRttistu akiJcitkarI / ata eva bAhyapravRttyabhAve'pi bharatAdInAM sakalakarmakSayAt kevalajJAnaprAptiH bhAvamAtrAdevAbhavat / tasmAt icchAkArAkaraNe'pi zubhabhAvamAtrAt saMpUrNaM nirjarAphalaM kathaM na syAditi cet atrocyate / bAhyA ucitapravRttiH karmakSaye kAraNaM yadyapi na bhavati / tathApi zubhabhAvaprakarSe sati bAhyA ucitapravRttiH prAyo bhavatyeveti tAdRzapravRtyabhAve bhAvahInatA nizcIyate / bhAvahInatAyAJca karmakSayAtmakasya phalasya hAniH yuktaiva / tathA bAhyA ucitapravRttiH zubhabhAvavRddhikaraNadvArA karmakSayAtmakaM phalamapi vardhayati / tatazca tAdRzapravRtyabhAve zubhabhAvavRddhyabhavanAt karmakSayAtmakaphalasya hAnirapi yuktaiva / itthaJca zubhabhAvaH eva nirjarAkAraNamiti paramArthe'pi icchAkArAdiprayogAbhAve nirjarAyAH hAni: yuktiyuktaiveti sthitam / atra dRSTAntaH pratipAdyate, yena tatvaM spaSTaM bhvet| tathAhi - svAdhyAyamagnaH kazcitsAdhuH dUrataH vamanaM kurvantaM glAnasAdhuM dRSTvA'tIva duHkhI saJjAtaH / kathaM nu asya glAniH kSayaM prApnuyAdityAdi cintayituM lagnaH evaJca tasya zubho bhAvaH parapIDAparihArarUpaH saJjAtaH, kintu svAdhyAyasyAtyAsaktyA sa svayaM vaiyAvRtyaM kartuM notthitaH / kevalaM zubhapariNAmaM bhAvayati yaduta- ko'pi kathamapi tasya glAnasya bAdhAmapanayatu - iti / atra hi sa svayaM zaktau satyAmapi vaiyAvRtyakaraNAya notthita:, tenaivaitad jJAyate yat tasya zubho bhAvo mandaH AsIt / yadi zubho - bhAvastIvraH syAt, tarhi avazyaM svAdhyAyaM tyaktvA sa uttiSThet / tatazcAtra vyavahArataH idaM vaktuM zakyeta yaduta sa muniH zubha pariNAmajanyAM nirjarAM prApnoti, kintu vIryAcArasyApAlanAt vIryAcArapAlanena vizuddhimadhigacchataH cAritrasya ucitAM nirjarAM na prApnoti / nizcayastu spaSTa eva yat vIryAcArapAlanavAn muniH yAdRzazubhapariNAmavAn bhvti| tasmAd mandapariNAmasyaiva svAmI ayaM muniH tatsAdhusakAzAdalpAmeva nirjarAM prApnotIti / tathA etAdRksthAne vaiyAvRtyAyottiSThataH sAdhoH prAcInaH zubhapariNAma: adhikaH zubho bhavati / tatazca tasya cAritraM vIryAcAravizodhitaM kathyate, tatra ca vaiyAvRtyAyAnuttiSThataH sAdhoH prAcInaH zubhapariNAmaH adhikaH zubho na bhavati, pratyuta vIryAcA pAlanaprayuktAzuddhyA malino bhavatItyAdi bahu vaktavyaM / tattu vistarabhayAt nocyate // 9 // ziSya : uccagotra baMdha, nIcagotrAdi nAza A badhA lAbho to sAdhuone zubha adhyavasAyathI ja prApta thAya che. tame paNa e ja vAta karI che. emAM IcchAkArAdi zabdono uccAra to nakAmo ja che. to pachI zA mATe IcchAkArAdi karavA ? mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 48
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ g ssssssssssssssssssss IcchAkAra sAmAcArI , guruH saMyamI bIjAnI pIDAno parihAra karavAno adhyavasAya rAkhe. paraMtu bIjAnI pIDAno parihAra thAya che e mATenA kAraNabhUta evA icchAkArAdi prayogane jo na kare to bhAvo zubha hovA chatAM IcchAkAra karavA rUpa che che je varyAcAra hato. enuM pAlana na kareluM hovAthI vIryAcAra pAlanathI cAritranI je vizuddhi thAya e to na che A ja pAme. ane eTale vIryAcArathI vizuddha banelA cAritra dvArA je nirjarA thatI hoya e A sAdhune na thAya. $ eTale prazasta adhyavasAyavALo saMyamI prazasta adhyavasAyamAtrathI utpanna thanArA karmakSayAdi phaLane pAmaze. } che paraMtu icchAkArakaraNa rUpa vIryAcArane na pALato AtmA vIryAcAranA pAlana dvArA utpanna thanArI nirjarAnI prAptine gumAve che. eTale saMpUrNa phaLane IcchanArAe to zubhabhAvapUrvaka IcchAkAra karavAdi rUpa prayatna R =vIryAcAra pALavo ja joIe chellA FEFEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EdadattttttttEda yazo. - ita evAbhyarthitenecchAkAraH saphalIkarttavyo'zaktau vA kAraNaM dIpanIyamityAha - candra. - yathA zubhabhAvayuktenApi ratnAdhikena vIryAcArajanyanirjarArthamavazyamicchAkAraH kartavyaH, evameva ratnAdhikaprArthitena kSullakenApi vIryAcArajanyanirjarA) ratnAdhikakAryaM kartavyam / etadevAha ita eva vIryanIgRhane nirjarAvaJcanasaMbhavAdeva / abhyarthitena kSullakena saphalIkartavyaH ratnAdhikakAryakaraNadvAreNa ratnAdhikasye cchAkAraH phalavAn kartavyaH / nanu ratnAdhikakAryakaraNe yadi zaktiH na bhavet kSullakasya, tarhi kiM kartavyam? 8 se ityata Aha azaktau vA ityAdi / kAraNaM kasmAtkAraNAt kSullaka: tatkAryaM kartuM na zaknotIti kAraNaM dIpanIyaM spaSTaM vaktavyam / vIryacAranA paripAlanathI utpanna thatI nirjarAno paNa lAbha thAya te mATe jema sAdhue kAma soMpatI vakhate IcchAkAra karavo joIe, tema e ja nirjarAnA lAbha mATe jene kAma soMpAI rahyuM che e sAdhue paNa 8 sAmevALAno IcchAkAra saphaLa karavo joIe. arthAt eNe soMpeluM kAma barAbara karI ApavuM. (ziSya : paNa sopeluM kAma karavAnI zakti ja na hoya to zuM karavuM?). guruH jo kAma karavAnI azakti hoya to zA mATe e kAma nathI karI zakato ?' e kAraNa spaSTa jaNAvavuM joIe. e vAta ja kare che. yazo. - abbhatthieNa vi imo etto cciya Neva Nipphalo kajjo / kAraNadIvaNayAe kajjo va imo asattIi // 10 // candra. - - ata eva abhyarthitenA'pi sAdhunA ayaM icchAkAra: niSphalo naiva kAryaH / azaktau vA nAraNaprAzana rUchIkkAra: rtavya: - ti drazakhyA: mAthAyA: 35rka | gAthArtha: A ja kAraNasara prArthanA karAyelA sAdhue paNa A IcchAkAra niSphaLa na ja karavo. jo kAmanI azakti hoya to kAraNa darzAvavApUrvaka IcchAkAra karavo. EEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 49 ReadGraduations GEEGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGREGARB3%E6%838
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEE IcchAkAra sAmAcArI yazo. - abbhathieNa vitti / ata eva = vIryAcchAdane vIryAcAraparipAlananimittakanirjarAlAbhavaJcanAdeva 'abhyarthitenApi vivakSitakAryakaraNAyoktenApi 'ayaM' icchAkAro niSphalo na kAryaH, kintvabhyarthitArthakaraNAtsaphala eva vidheyaH / azaktau tu asAmarthye tu kAraNadIpanayA vA=kAraNaprakAzanena vA ayaM - icchAkAraH kAryaH / 'ahamidaM bhavadIyaM prayojanamicchAkAreNa karomi paraM na tAvacchaknomiM, guru bhirvA kAryAntaramAdiSTam ' iti / candra. - vivakSitakAryakaraNAyoktenApi = na kevalaM ratnAdhikena kSullakAya svakAryasamarpaNe icchAkAraH kartavyaH iti, kintu kSullakenApi tasya icchAkAro niSphalo na kartavya iti apizabdArthaH / kAryAntaramAdiSTaM=ratnAdhikena yasmin kAle kSullakasya icchAkAraH kRtaH / tasminneva kAle guruNA yadi glAnavaiyAvRtyAdikaM kAryaM samarpitaM bhavet, tarhi kSullakaH prathamaM gurvAdiSTameva kAryaM kartumarhatIti tatkAle tena ratnAdhikakAryakaraNAzaktau ratnAdhikasya tatkAraNaM kathanIyamiti / TIkArtha : A ja vAta kare che ke vIryane=zaktine gopavIe to vIryAcArapAlanathI utpanna thanArI evI nirjarAno lAbha gumAvavAno vakhata Ave. mATe e lAbha na gumAvavA mATe vastraprakSAlanAdi kArya karavAne mATe je sAdhune prArthanA karAI che, e sAdhue kAma soMpanArAno IcchAkAra niSphaLa na ka2vo. paraMtu eNe soMpela kAma karI ApavA dvArA saphaLa karavo. kAma karavAnI azakti hoya to pachI kAraNa kahevA dvAza IcchAkAra karavo ke "huM ApanuM A kArya IcchAthI karata. paraMtu atyAre mAMdagI vagerene lIdhe mArI zakti nathI. athavA to gurue mane bIjuM kAma karavAnuM soMpela che." yazo. kAraNAbhAve tvanugrahArthamabhyarthayamAnasAdhukRtyamavazyaM karttavyam, yadAgamaH( A.ni. 675 ) tattha vi so icchaM se karei dIvei kAraNaM vA vi / iharA aNuggahaTTaM kAyavvaM sAhuNo kiccaM / iti // 10 // - candra. - anugrahArthaM = ratnAdhikakAryakaraNAt ratnAdhikopari kSullakenAnugrahaH kRtaH syAt / tatazca tadarthamiti bhAvaH / yadi vA ratnAdhikakAryakaraNAt kSullakasya mahatyA: nirjarAyAH lAbhAt kSullakena svAtmani anugrahaH kRtaH syAt / tatazca tadarthamiti bhAvaH // 10 // V paNa AvA koI kAraNo na hoya to e vaDIla upara anugraha upakAra karavA mATe (athavA to ApaNA AtmA upara upakAra karavA mATe) kAma soMpanArA sAdhunuM kAma avazya karavuM joIe. Ava.niryu. mAM kahyuM ja che ke "kAma svIkAratI vakhate paNa kAma svIkAranAra sAdhu kAma soMpanAranA pratye IcchAkAra kare. athavA to (kAma na karI zakavA mATenuM) kAraNa batAve. paNa evA koI kAraNa na hoya to paropakAra uravA bhATe sAdhunuM artha 24 bheje." // 10 // = mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 750 19838383393399888888888EEEEEEEa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3353s HEREGREEEEEEEEEEE mamm m mmmmmmmmm WISIR sAbhAyArI yazo. - athotsargato'bhyarthanaiva sAdhunA na kAryetyAha - candra. - atha svakAryasamarpaNe ratnAdhikena kriyamANA abhyarthanA icchAkArasamanvitA kiM utsargo mArgaH kiM vA'pavAda iti pradarzanArthamAha - athotsargato ityAdi / utsargamArga to e che ke sAdhue potAnuM kAma bIjAne soMpavuM ja na joIe ane tethI te mATenI abhyarthanA che che paNa karavAnI rahetI nathI. e ja vAta kare che. yazo. - aNigUhiyabalavirieNa sAhuNA tAva jeNa hoyavvaM / abbhatthaNA Na kajjA teNa viNA kajjamukTuiM // 11 // CENTECE00008 FEEEEEEE candra. - - yataH sAdhunA tAvat anigUhitabalavIryeNa bhavitavyam / tataH utkRSTaM kAryaM vinA abhyarthanAM na kuryAt - iti gAthArthaH / huM gAthArtha : je kAraNathI sAdhue anigUhitabalavIryavALA thavuM joIe, te ja kAraNathI utkRSTa kArya vinA A sAdhue bIjAne abhyarthanA na karavI. va yazo. - aNigUhiya tti / sAdhunA tAvadavazyaM 'yena kAraNenAnigUhitabalavIryeNa bhavitavyam, balaM zArIram vIryaM cAntaraH zaktivizeSaH, athavA balaM sAmarthyama vIryamutsAhaH, yadAha cUrNikRt-'balaM sAmatthaM viriyaM ucchAho' iti, tato'nigUhite'nAcchAdite balavIrye yena-tena kAraNenotkRSTaM kAryaM vinA'bhyarthanA na kAryA / candra.- utkRSTa kAryaM yatsvakIyaM kriyamANaM kArya, tadapekSayA'dhikanirjarAkAri kRtyaM / idamatra taatprym| utsargatastAvat muniH svayaMdAso bhavati / yathA zreSThinaH dAsAya sarvANi svakAryANi samarpayanti / tathaiva munirapi sarvANi svakAryANi svadAsAya samarpayanti / muneH dAsastu na ko'pyanyaH, kintu svayameva svasya sa dAsaH, tatazca muniH sarvANi svakAryANi svayameva karotIti svayaMdAsabirudarahasyam / che TIkArtha: "sAdhue avazya potAnI zArIrika zakti ane AMtarika zaktine chupAvyA vinA ene phoravavA 8 pUrvaka ja rahevuM joIe." A paramAtmAnI AjJA che. ane mATe ja sAdhue koI utkRSTa kArya vinA bIjA sAdhune R potAnuM kAma karI ApavAnI prArthanA paNa na ja karavI joIe. yazo. - yadi tu vastraparikarmAderalpIyasaH svaprayojanAt puruSAntarA'sAdhyaM viziSTaM glAnapraticaraNadharmAnuyogAdikaM svasAdhyamanyaprayojanamavagacchati tadA paraM pratyeva viziSTanirjarArthitayecchAkAraM kuryAt yaduta-'madIyaM vastrasIvanAdikaM tvamicchAkAreNa kuru, kI ahaM ca glAnapraticaraNAdikaM karomi' iti / EEEEEEEEE SSSSSSSSSSSSSSSSS5555 EEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 51 WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEEEEEEEEEEEEE 138330133333333330RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRIER sAmAyArI na candra. - utsargastu apavAdayukta eva bhavati / tatazca "kadA utsarga parityajyApavAdAzrayaNaM kartavyam ?" 1 ityatra vaktavyam / tadeva TIkAkAraH dRSTAntadvAreNa prdrshyti| yadi tu ityAdi / se yadA muneH svakAryasakAzAdadhikanirjarAkAri anyat kAryaM samApatati, tacca ApatitaM kAryaM nAnyaH ko'pi sAdhuH kartuM zaknoti / tadA sa muniH utsargaM parityajya kSullakasAdhave icchAkArapUrvakaM svakAryaM samarpayati, kI apavAdAzrayaNaM karotIti yAvat / yadi ApatitaM anyat kAryaM svakAryasakAzAt adhikanirjarAkAri na syAt, tahi na sa svakAryaM anyasmai samarpayati / tathA hi - kazcit vyAkhyAtA muniH maraNazayyAyAM upaviSTasya svAcAryasya vaiyAvRtyaM karoti, adya kalye vA AcAryasya maraNaM bhavediti paristhitiH / tatra ca caturdazI tithiH / samAgatA / zrAvakaiH vyAkhyAtRmunerabhyarthanA kRtA yathA - adya bhavAn vyAkhyAnaM asmabhyaM dadAtu - iti / / tatra cAnyaH ko'pi vyAkhyAtA nAsti / evaJca etat samApatitaM vyAkhyAnAtmakaM kAryaM puruSAntareNa sAdhyaM naasti| kintu prakRtamuninaiva sAdhyamasti / kintu asminkAle guruvaiyAvRtyamadhikanirjarAkAri kAryamasti / samApatitaM / kAryaM tu tAdRzavaiyAvRtyasakAzAdadhikanirjarAkAri nAsti / tatazca sa muniH na guruvaiyAvRtyarUpaM svakArya / anyasAdhubhyaH samarpayatIti / ra evaM kazcid vyAkhyAtA muniH vastraprakSAlanaM karoti / tadaiva bahirgAmAt bahavaH zrAvakAH samAgatAH / taiH 21 vyAkhyAnayAcanA kRtA / atra yadyapi vastraprakSAlanasakAzAt vyAkhyAnAtmakaM kAryaM adhikanirjarAkAri asti| tathApi tatra anye'pi vyAkhyAtAraH santi / tatazcedaM samApatitaM kAryaM puruSAntaraiH asAdhyaM nAstIti tadA sa muniH| anyaM vyAkhyAtArameva vyAkhyAnaM dApayati / na tu svakAryaM vastraprakSAlanaM anyasmai dattvA svayaM vyAkhyAnaM kroti|| ___ atredaM bodhyam / vyAkhyAnaM svarUpataH eva vastraprakSAlanasakAzAdadhikanirjarAkAri, na tu ra phalato'pyavazyamadhikanirjarAkAryeva bhavatIti niyamaH / vyAkhyAnAtmakasya kAryasya karaNAya samarthe sAdhvantare vidyamAne sati yadi prakRtaH sAdhuH vastraprakSAlanaM svakArya anyasmai samarpya vyAkhyAnaM karoti. tadA na sa: adhikanirjarAM prApnoti / kintu anucitapravRtimAn bhavatItyAdi bahu vaktavyaM / tattu svayamevohyam / etadeva sarvaM yadi tu vastraparikarmAde ityAdinA nirUpitaM TIkAkAreNa / viziSTanirjarArthitayetyAdi / svakArye vastraprakSAlanAdike yA nirjarA bhavati, tadapekSayA puruSAntarAsAdhye svasAdhye vyAkhyAnavaiyAvRtyAdike kArye adhikanirjarA bhavatIti jAnan sa muniH "kathaM nu nAma mama viziSTA nirjarA bhaved ?"itIcchAvAn bhavati / tatazca viziSTanirjarArthI sa viziSTanirjarArthitayaiva svakAryaM anyasmai smrpyti| yadi tu tasya sAdhoH viziSTanijarecchA na bhavet / pratyuta sa yadi evaM cintayet yaduta "zubhaM bhvtu| eteSAM zrAvakANAM yadete adhunaivAgatAH / eteSAM vyAkhyAnapradAne mamAnando bhaviSyati / yazazca samutpatsyate, vyAkhyAnakaraNakapaTena ca matkAryaM anyasmai samarpayituM zaknomi, nAnyathA" ityAdi / tatazca yadi malinabhAvena ra svakAryaM anyasmai samarpayati / tadA puSTAlambanasattve'pi adhyavasAyaprabhAvAt sa muniH vIryanigUhanameva ra prApnotIti tu sUkSmadhiyA vibhAvanIyam / che paraMtu sAdhu potAnuM vastrasIvana vagere rUpa koI nAnuM kAma karatA hoya ane e ja vakhate (1) A kArya % 8 karatA viziSTa (2) bIjA koI paNa sAdhu na karI zake evuM (3) potAnAthI sAdhI zakAya evuM glAnisevA, 6EE332 FEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * para CensualEEEEEEEEEEE808805888888888888888SESEGISESSIGERSECREE B
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SERIEEEEEEEEEEEEEEEEEEETIREME 29182 sAmAcArI , vyAkhyAnAdi rUpa bIjuM kAma AvI paDeluM jANe to pachI e viziSTa kAma karavA dvArA viziSTa nirjarAne prApta & karavAnI IcchAthI A sAdhu bIjA sAdhu pratye A pramANe IcchAkArane kare ke "mAruM vastrasIvanAdi kAma tame che. IcchAthI karazo ? to huM glAnisevAdi kAryane karuM." yazo. - na hIyamabhyarthanA vIryaM nigRhayata udeti, api tvadhikataraM vIryaM prayuJjAnasyeti neyamutsargavirodhinI // 11 // candra. - nanu svakAryaM anyasmai samarpaNAya abhyarthanA naiva kartavyA, svakAryaM naiva samarpaNIyaM iti utsrgH| atra tu svakArya anyasmai samarpaNAya abhyarthanA kriyate / tatazceyaM abhyarthanA utsargavirodhinI unmArgarUpaiva bhavatIti AzaGkAyAmAha na hIyamabhyarthanA ityAdi / utsargeNa yatphalaM sAdhyate, tatphalaM prati pratibandhakaM yat bhavet tadeva vastu utsargavirodhi gaNyate / yattu vastu utsargasAdhyameva phalaM sAdhayati / tat na utsargavirodhi ra gaNyate / yathA brahmacaryapAlanAtmakena utsargeNa sAdhyaM vastu rAgadveSaparihAnireva, abrahmasevanaM tu rAgadveSaparihAni prati ra pratibandhakaM bhavati, rAgadveSau ca vardhayatIti tat abrahmasevanaM utsargavirodhi bhavati / ata eva tat unmArgaH bhaNyate / nirdoSA gocarIcaryA utsargarUpA vizaddhasaMyamAtmakaM phalaM sAdhayatyeva / evaM glAnatvAdikAraNe sati / zAstroktarItyA sadoSA gocarIcaryA'pi vizuddhasaMyamAtmakaM phalaM sAdhayatyeva / tatazceyaM sadoSA gocarIcaryA utsargasAdhyaM phalaM sAdhayantI satI utsargavirodhinI na gaNyate, kintu apavAdamArgo gaNyate / prakRte ca "svakAryaM anyasmai na samarpaNIyaM, tadarthaM ca abhyarthanA naiva kartavyA" iti utsargaH se vIryAnigUhanAtmakaM phalaM sAdhayati / adhikanirjarAkArikAryasamApatane ca svakAryasya anyasmai samarpaNaM naI vIryanigUhanaprayojakaM / kintu adhikavIryollAsapravartakaM / tatazca tat samarpaNaM tatra ca kriyamANA abhyarthanA utsargasAdhyaM vIryAnigUhanAtmakaM kAryaM sAdhayatIti na tatsamarpaNaM na vA sA abhyarthanA utsargavirodhinyapi tu apavAdamArga eveti tu vayaM vadAmaH / tattvaM punaH gItArthAH parikalpayantu // 11 // (ziSya : "vAyAnaguDana na 42" meM utsa[ bhA[cha. 752no sAdhu potArnu vastrasIvana 14 pIne 8 soMpe che to e vIryanigRhana karanAro ja bane ne? ane to pachI e te vakhate bIjA sAdhune potAnuM kAma karI R ApavAnI je prArthanA kare e utsarganI virodhI na bane ?) che guru : A abhyarthanA e potAnA vIryane nigUhana karanArA sAdhune udaya pAmelI nathI. paNa glAnasevA, vyAkhyAnAdirUpa vadhAre vIryane phoravanArane A abhyarthanA udaya pAmI che. jo vIryanigahana dvArA A abhyarthanA che 2 udaya pAmI hota to e avazya utsarganI virodhI banata. paNa ahIM evuM na hovAthI e utsarganI virodhI na bane / / 11 / / yazo.- nanvevamabhyarthanAviSayakecchAkAropanyAso'narthakaH, ato'pavAdArthamAha - abbhatthaNaM vi kujjA gelanAIhiM kAraNehiM tu / rAyaNiyaM vajjittA mottuM nANAiaM kajjaM // 12 // EEEEEEEEEEEE: EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE - A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita - 53 RECEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ amma r ARRIERRIER WISIR sAmAcArI , ma candra. - nanu yadi utsargataH abhyarthanA abhyarthanAviSayakecchAkArazca naiva kartavyaH, tahi kiM prathama ra abhyarthanAviSayakecchAkAropanyAsaH kRtaH ? nirarthaka eva sa ityAzaGkate nanvevamityAdinA / apavAdArthamAha 2 =yadyapi ekAdazyAM mUlagAthAyAM 'utkRSTaM kAryaM vinA abhyarthanA na kartavyA" iti uktaM / tatra cArthApattyA "utkRSTa kArye samApatite apavAdataH abhyarthanA kartavyA" iti apavAdArtho jJAyate eva / tathApi mUlagAthAyAM 'amuka kAraNe sati abhyarthanA'pi kartavyA' iti sAkSAt apavAdanirUpaNaM na kRtamAsIt / tataH dvAdazyAM mUlagAthAyAM sAkSAt apavAdArthaM darzayati / kiJca ekAdazyAM mUlagAthAyAM "utkRSTa kArye samApatite sati abhyarthanA kartavyA" iti apavAdArtho labhyate / tathApi "glAnatvAdikAraNe sati abhyarthanA kartavyA" iti artho na labhyate,8 tataH tatpratipAdanaM dvAdazyAM mUlagAthAyAM kriyate / tathA ekAdazyAM mUlagAthAyAM adhikataraM vIryaM prayuJjAnasya apavAdamArgeNa abhyarthanA pratipAditA'vagamyate / dvAdazyAM mUlagAthAyAM nAdhikataraM vIryaM prayuJjAnasya, kintu svakAryakaraNe vIryAbhAvavata eva apavAdamArgeNa abhyarthanA pratipAdyata iti vivekaH kartavyaH / - glAnatvAdibhiH kAraNaistu abhyarthanAmapi jJAnAdikaM kAryaM muktvA, ratnAdhikaM varjayitvA kuryAt / iti gaathaarthH| che ziSya : agyAramI gAthAmAM kahyA pramANe jo utsargamArge abhyarthanA na ja karavAnI hoya to pachI tame zuM to "abhyarthanA karavI ane e mATe IcchAkAra karavo" ema je abhyarthanA viSayaka icchAkArano upavAsa karyo che Dato. me to namo 4 ne ? guru : tArA A praznanA uttara mATe ja bAramI gAthAmAM apavAda batAve che. che (ahIM eTalo khyAla rAkhavo ke 11mI gAthAmAM "utkRSTa kArya vinA abhyarthanA na karavI" ema kahIne che zuM "utkRSTa kArya hoya tyAre abhyarthanA apavAda mArge karavI" ema kahI ja dIdheluM gaNAya. paNa chatAM e vAta che # spaSTa to nathI ja lakhI. eTale 12mI gAthAmAM apavAda batAve che. vaLI 11 mI gAthAmAM vadhAre vIrya che phoravanArane apavAda batAvelo. ahIM to mAMdagI vagerene kAraNe potAnuM kAma paNa nahi kahI zakanArAne ke che apavAda batAvAya che.) gAthArtha mAMdagI vagere kAraNo hoya to ratnAdhikane choDIne bIjAone prArthanA paNa karAya. ratnAdhika pratye B che paNa jJAnAdi kAryo sivAya ja abhyarthanA karavAno niSedha che. ___ yazo. - abbhatthaNaM vi tti / glAnatvAdibhiH kAraNaiH 'tuH avadhAraNe' tairevAbhyarthanAM kuryAt, mA bhUd glAnAderazanAdyabhyarthanAM vinA tadalAbhe kliSTAdhyavasAyena 1 saMyamaphalavaJcanetyutsargasApekSasyApavAdasyAzrayaNAt / Agamo'pi- (Ava0ni-670) jai hojja tassa aNalo kajjassa viyANaI na vAvANaM / gelanAIhiM vi hojja vAvaDo kAraNehi so // iti / aa candra. - tairevAbhyarthanAM kuryAt glAnatvAdibhiH puSTakAraNaireva, na tu apuSTakAraNaiH svazaktau satyAmapi iti va evakArArthaH / imAM ca abhyarthanAM glAnAdireva glAnatvAdibhiH kAraNaiH karotIti / tAni tu puSTakAraNAni glAnatvaM A mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 54 che WesterasRESSESSISTTERRORRECORREEEEEEEEEETTEERSISTERSTERRIERRORISEcomarce
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEE hajassssssssssssssss s ss IcchAkAra sAmAcArI zrI svakAryakaraNAzaktiH, svakAryakaraNapaddhatijJAnAbhAvazcetyAdIni svayaM vicAraNIyAni / saMyamaphalavaJcanA iti / prazamo bhAvaH hi saMyamaphalaM / kliSTAdhyavasAyena ca prazamabhAvo vihanyate, nUtanazca notpadyate iti sphuTaiva saMyamaphalavaJcaneti / utsargasApekSasyeti utsargasAdhyaM phalaM yathA na vihanyate tathA kriyamANaM kArya utsargasApekSaH apavAdaH ucyate / etacca prAgeva vistarataH pratipAditamiti na punaH vitanyate / tAdRzApavAdasyAzrayaNAt glAnatvAdibhiH kAraNaiH abhyarthanAM kuryAdityanvayaH / / che na donna tasa. phatyAdri nAmA martha "Hi tasya ryastha rAya banatta:= samartha che bhavet / kAryasya vyApAraM na jAnAti vA, glAnatvAdibhiH vA kAraNaiH vyApRtaH sa bhavet / tatra abhyarthanAM kuryAt" kA iti / bhAvArthastu pratipAdita eva / / che mAMdagI vagere kAraNo hoya tyAre ja bIjA sAdhune svakArya karavA mATe abhyarthanA karAya. jo e glAnAdi S sAdhu bIjA pAse azanAdinI abhyarthanA na kare to svayaM to e glAnAdi gocarI levA jaI na zakavAthI emane che 8 azanAdino lAbha nahi ja thAya. ane e vinA temane saMklezanA adhyavasAyo utpanna thaze. ane to pachI # 8 saMyamanuM phaLa je asaMkliSTa adhyavasAyo che e gumAvavAno ja vakhata Avaze. AvuM na thAya e mATe vIrya- B 8 anigUhana rUpI utsargamArgane sApekSa evo A apavAda svIkArAyo che. (ahIM vIrya nigUhana karyA vinA ja che A abhyarthanA kare che. eTale abhyarthanA e utsargane bAdha pahoMcADanArI na hovAthI utsargane sApekSa gaNAya. vaLI abhyarthanA apavAdamArge ja karavAnI hovAthI te apavAda tarIke to che ja.) AgamamAM paNa A vAta karI che ke jo saMyamI te kArya mATe asamartha hoya athavA to e kArya kevI rIte karavuM ?" e ja na jANato hoya che athavA to svayaM glAnasevAdi kAryomAM vyagra hoya to e potAnuM kAma abhyarthanApUrvaka 8 jiAne soMpe. HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE kaDakaDaDaDaDaDaDaDakazasssssssssssssssss yazo. - athaivaM sarveSAmabhyarthanAprAptau saMkocamAha-ratnaijJAnadarzanacAritrairadhiko hai ratnAdhikastaM, ratnaizcaratIti rAtnikastaM vA varjayitvA / rAtnikastvabhyarthanAyogyo na bhavati, kA taM prati vastraparikarmAdyabhyarthanAyAmavinayaprasaGgAt / candra. - nanvevaM puSTAlambane sati ratnAdhikebhyaH kSullakebhyazca svakAryaM samarpayituM zakyate iti mamAbhiprAyo'bhUt / tatkiM satyaM na vetyata Aha athaivaM ityAdi / nanu kathaM rAtnikaH abhyarthanAyogyo na bhavatItyata Aha taM prati vastretyAdi / prAgdIkSitAH yAvantaH sAdhavaH, tAvantaH sarve pazcAddIkSitAnAM ratnAdhikAH / 8 manti | che ziSya: "A rIte uparanA puNakAraNo AvI paDe eTale bIjAne abhyarthanA karI zakAya" eno artha e de che ke nAnA-moTA badhAne abhyarthanA karI zakAya ne ? 8 guruH A zaMkAnI zakyatA hovAthI ja granthakAra emAM saMkoca kare che. arthAt badhAne abhyarthanA karavAnI te vAtane thoDI sAMkaDI kare che. te A pramANe - jJAna, darzana, cAritra rUpI ratno vaDe je adhika hoya te ratnAdhika zuM kahevAya. athavA to A ratno vaDe je jIvana pasAra karatA hoya te rAtvika kahevAya. ene choDIne abhyarthanA sssssssssssssssssssssssss DD EEEEEEEEEE A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * papa che Reciansitizatificagging33300006663030333333333333333hanmagazine
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARTHRITIRITUTERRITIERRITERTERTAINMEN LUISIR sAmAcArI ) 2vI. (ziSya : ratnApine abhyrthn| ma na rAya ?) guruH ratnAdhika e abhyarthanA mATe yogya nathI, kemake ene ApaNA vastraparikarmAdi kAmo soMpavAnI che abhyarthanA karavAmAM Ave to e ratnAdhikano avinaya karelo gaNAya. ___ yazo. - na ca so'pi sarvathA'bhyarthanA'yogya ityAha-muktvA jJAnAdikaM kArya, jJAnAdIcchAyAM tu so'pIcchAM kAraNIyaH // 12 // candra. - nanu kimayamekAntaH yaduta rAtnikaH abhyarthanA'yogya evetyata Aha na ca so'pi ityAdi / nanu / sAdhavaH sarvANi kAryANi jJAnadarzanacAritrArthameva kurvanti / na hi sAdhUnAM kimapi tatkAryaM bhavati,8 yadjJAnadarzanacAritrArthaM na bhavet / tatazca yaduktaM bhavatA - jJAnadarzanacAritrArthaM rAtnikaM prati abhyarthanA kalpate, anyathA tu na kalpate -iti / tadasaGgatameva / jJAnAdikaM vinA sAdhUnAM kAryasyaivAbhAvAt tatra abhyrthnaayaa| avakAzaH eva nAsti / yena tanniSedho yujyate / kiM vastrasIvanavastraprakSAlanAdIni kAryANi cAritrArthaM na santi? yadi santi tarhi tAni api ratnAdhikebhyo'pi samarpayituM kalpanta eveti ko'yaM vibhAga: yat "jJAnAdyarthaM / ratnAdhikebhyo'pi kAryaM samarpaNIyaM / abhyarthanA ca kartavyA / anyathA tu na" ityAdi / atra samAdhIyate / / vAcanApracchanAdirUpaH paJcaprakAro yaH svAdhyAyaH tadarthaM rAtnikaM prati abhyarthanA kriyate / yathA "rAnika ! bhavAn / icchAkAreNa mahyaM vAcanAM dadAtu / bhavadutprekSAM kathayatu" ityAdi / tathA samyagdarzanavizuddhikarANi yAni ra sammatitarkAdi zAstrANi, tadadhyayanArthamapi rAtrikaM prati abhyarthanA kriyate / eSA ca darzanArthaM abhyarthanA bhavati / evaM nirdoSA gocarI kathaM AnIyate ? vastrAdipratilekhanaM kathaM kriyate ? glAnAdivaiyAvRtyakaraNe koI vidhiH? pratikramaNAdikA kriyA kathaM kriyate? ityAdi cAritrAcAraviSayAM grahaNazikSAM AsevanazikSAM ca grahItuM kA rAnikaM prati abhyarthanA kartuM yujyate / yathA "he rAtnika ! bhavAn icchAkAreNa mAM nirdoSagocaryAdirUpaM cAritrAcAra va jJApayatu, darzayatu ca" iti / kintu cAritrAcAraM grahaNazikSayA jJAtvA AsevanazikSayA cAtmasAtkRtya pazcAt 1 gocaryAnayana-vastrasIvanAdikaM svakAryaM rAtnikaM prati abhyarthanAM kRtvA puSTAlambane'pi samarpayituM na yujyate / kiM bahunA sarvathA nirmAyAvI bhUtvA vIryanigUhanaM yathA na syAt, rAnikAnAJcAvinaya: yathA na syAt tathA e pravartivyamityAptopadezaH / idamapi atra vibhAvanIyam yat yaH sarvebhyo'pi kSullakaH sAdhuH / sa glAnatvAdikAraNe sati kA prati abhyarthanAM kuryAt ? tasya sakAzAdadhikakSullakasya sAdhoH abhAvAt / tatazca sa rAtnikaM pratyapi abhyarthanAM kartuM / arhati / tathA yasya sAdhoH kArya, tatsakAzAt ye kSullakAH, te sarve yadi kartuM na zaknoti / tatra sa saadhuH| kSullakasAdhUnAM sadbhAve'pi svakAryaM kartuM samarthaM rAtnikaM prati abhyarthanAM karotyeva / na ttraavinyaadidossaavkaashH| puSTAlambanataH pravRttatvAt / atigahano'yaM utsargApavAdavidhiH / sarvathA rAgadveSaparihAniH yathA bhavati tathA 8 kartavyam // 12 // ratnAdhika ayogya kahyo, paNa e paNa sarvathA=ekAMte ayogya nathI. jJAnAdi kAryone choDIne te ayogya che BEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEETHER3886380030050000000000 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEES88888888ETREEm che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita cha pada che PEHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI che. eTale ke ratnAdhika pAsethI jJAna, darzana ke cAritranI prApti karavI hoya to to e ratnAdhikane paNa abhyarthanA karI zakAya che ke "Apa IcchA vaDe amane bhaNAvo / samyagdarzananA padArtho kaho / cAritranA anuSThAnonIsama khAyo..." // 12 // yazo. - nanvaMbhyarthanAvatkaraNamapyutsargato na bhaviSyati ? ityAzaGkyAha karaNaM puNa ANAi viriyAyAro tti Neva paDisiddhaM / parakajjatthaNaNAse daTThUNaM NijjaraTThAe // 13 // candra. - utsargato na bhaviSyati = yathA abhyarthanA apavAdataH asti, utsargatastu abhyarthanA naiva kartavyA / tathaiva rAtnikasya kAryamapi utsargataH naiva kartavyaM / apavAdata eva kartavyam / idamatra tAtparyam / rAtnikaH kadApi svakAryaM kSullakAya na prayacchati / evaM kSullakenApi kadApi rAnikasya kAryaM naiva kAryaM, yataH parakAryakaraNe bahirmukhatA bhavati, svAdhyAyAdikaraNe ca AtmalInatA bhavati / tasmAt svayameva rAtnikasya kAryaM na kAryam / kintu yadA rAnikaH kSullakaM prati abhyarthanAM karoti / tadA rAtnikaprArthanAyAH saphalatvakaraNAya tadavinayAdiparihArArthaM ca kSullakaH rAnikakAryaM apavAdataH karoti / itthaJca rAttriko yadA'bhyarthanAM karoti / tadaiva tasya kAryaM karaNIyam / nAnyadeti pUrvapakSasya gUDhAzayaH / - AjJayA karaNaM punaH vIryAcAraH iti parasya kAryaprArthanaM kAryanAzaM ca dRSTvA nirjarArthaM naiva pratiSiddham - iti gAthArthaH / - ziSya : jema abhyarthanA e utsargamArge to nathI ja karavAnI. ema vaDIloe soMpelA kAmane karavuM. e paNa utsarga mArge to nathI ja ne ? apavAdamArge ja che ne ? utsargathI sAdhue vaDIlAdi koInuM kAma karavAnuM nathI. paraMtu vaDIlAdi kAma soMpe tyAre pachI apavAda mArge karavAnuM. guru : tArI AzaMkA khoTI che. gAthArtha : "AjJA vaDe 52kAryakaraNa to vIryAcAra che" eTale bIjAne kAryanI prArthanA thatI joIne ane bIjAnA kAryano nAza thato joIne nirjarAne mATe kAryakaraNa niSidha nathI. karaNaM puNatti / karaNaM punarvIryAcAra iti kRtvA naiva pratiSiddhamutsargato'pIti yazo. zeSaH / - candra. samAdhAnamAha karaNaM punarvIryAcAra ityAdi / utsargato'pItizeSaH = mUlagAthAyAmanuktaH "utsargato'pi " iti zabdo'tra nivezanIyaH ityarthaH / - guru : A tArI gera samaja che. bIjAnA kAmo karavA e to vIryAcAra che ane eTale e utsarga mArgathI paNa pratiSidhdha nathI. paNa anumata ja che. ( A gAthAmA 'utsargato'pi zabda nathI sajyo se jahArathI sAvIne upara bhuSa artha 42vo.) mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazejarIyA TIDA + viveyana sahita * 57
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ BRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRESTERRIERRRRRRRRRRRRRRRRRREGESTERRRRRRREER IELITEREm manasam WISIR sAbhAyArI yazo. - na cAtmamAtrapratibandhavizrAntasya zrAmaNyasya parapratibaddhavaiyAvRttyakaraNamapyapavAdAya, candra. - pUrvapakSaH prAha na cAtmamAtrapratibandhavizrAntasya zrAmaNyasya Atmanyeva lInatAsvarupeNa / nizcitasya zrAmaNyasya / "zrAmaNyaM kiM ?" iti cintAyAM kazcidAha vaiyAvRtyameva zrAmaNyaM / aparastu svAdhyAya 8 eva zrAmaNyaM, anyastu nirdoSA gocarI eva zrAmaNyaM, itarastu aSTapravacanamAtRpAlanameva zrAmaNyam ityAdi / evaJca zrAmaNyaM vaiyAvRtyasvAdhyAyanirdoSagocaryAdiSu prabhUteSu sthAneSu bhrAntaM sat kutrApi na sthitaM / ante ess| nizcayo'bhavat yaduta AtmamAtre pratibandhaH antarmukhatA'paranAmakaH eva cAritram / tatazca prabhUteSu sthAneSu bhrAntvA zrAntaM zrAmaNyaM AtmamAtrapratibandhe vizrAntamabhavat / tAdRzazrAmaNyasya utsargamArgarUpasya parapratibaddhavaiyAvRtyakaraNamapyapavAdAya=Atmavyatirikte ratnAdhikAdike pratibaddhaM yat vaiyAvRtyaM, tasya karaNaM zrAmaNyarUpotsargasyApavAdarUpaM bhavatIti / puSTAlambane vaiyAvRtyakaraNAya AtmamAtrapratibandhaM tyajan saadhuH| ra utsargamArgaM tyaktvA tatsApekSamapavAdamAzrayatIti hArdam / ziSya : sAdhupaNuM e utsargamArga che. ane potAnA AtmAmAM ja mAtra lIna banI javuM e ja sAdhupaNuM che sAdhupaNuM zuM ? enI ghaNI badhI vicAraNA bAda AtmamAtrapratibaMdhamAM ja sAdhupaNuM mAnavAmAM AvyuM che. A che have bIjAnA kAryo karI ApavA e vaiyAvaccanuM kAma kahevAya. ane e vaiyAvacca to bIjA sAthe joDAyelI ja che. AtmamAtrapratibaMdha e utsarga mArga che. ane vaiyAvaccamAM to paramAM pratibaMdha=para sAthe saMbaMdha karAya che. che eTale A vaiyAvacca utsargamArga to nathI ja. paNa utsargamArgane sApekSa evo apavAda ja mAnavo paDe. 3 yazo. - jJAnAcArasyeva vIryAcArasyApi cAritramUlatvena tannibandhanavaiyAvRttyasya parapratibandhamAtreNApavAdAbhAvAdapakarSApavAdayorekArthatve AzailezyAstatprasaGgAdityanyatra vistaraH / EEEEEEER candra. - granthakArastu tAdRgvaiyAvRtyamapi utsarga eveti pratipAdayati jJAnAcArasyevetyAdi / zrAmaNyaM nAma, cAritraM, taccAtmamAtrapratibandharUpaM / tanmUlaM jJAnAcAraH yathA bhavatA utsargaH manyate, tathaiva tasyaiva cAritrasya mUlaM vIryAcAraH bhavatA utsargaH eva mantavyaH / yatazcaivaM vIryAcAra: utsargaH / tataH tAdRzavIryAcArasya nibandhanaM=8 kAraNaM yat vaiyAvRtyaM, tadapi utsarga eva bhavati / evaJca vaiyAvRtyasya utsargatvaM siddham / evaM sati yadyapi tasmin vaiyAvRtye parapratibandho dRzyate, tathApi na tAvanmAtreNa tad vaiyAvRtyamapavAdo bhavati / kintu utsarga eva tat / na hi vaiyAvRtye sarvathA parapratibandho bhavati / kintu tatra Atmapratibandho'pi bhavatyeva / tatazca na tatra zrAmaNyaM bAdhitaM bhavatIti / ____ nanu jJAnAcAre sarvathA AtmamAtrapratibandho vidyate / vaiyAvRtye tu AtmapratibandhaH parapratibandhazca vidyate / tatazca jJAnAcAra: vaiyAvRtyasakAzAdutkarSavAn / vaiyAvRtye tu jJAnAcArApekSayA'pakarSaH vartate / yazca utkarSaH saha utsargaH / yastu apakarSaH sa apavAdaH / tatazca jJAnAcAre utsargaH, vaiyAvRtye ca apavAdaH vartate iti vaiyAvRtye / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 58 RSSROSSSSSSSSSSSSSSSSSSETTERRIERRESERTISHESISTERESEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEB
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ STE R am [ch|5|2 sAmAyArI Desh apavAdaH siddhaH ityata Aha apakarSApavAdayoH ekArthatve apakarSApavAdapadayoH samAnArthavAcakatve sati AzailezyAH caturdazaguNasthAnAtprAk sarvatra tatprasaMgAt apavAdaprasaGgAt / yataH zailezIkaraNameva srvebhyH| sakAzAt utkarSavadasti / tadapekSayA'dhastaneSu sarveSu guNasthAneSu apakarSa evAsti / tatazca / sayogikevaliparyantAH sarve sAdhavaH apavAdamArgasthAyinaH bhaveyuH / na caitad bhavatAmapISTam / tasmAt vaiyaavRtye| * jJAnAcArApekSayA apakarSasattve'pi apavAdo nAsti, kintu utsarga eveti avazyamaGgIkaraNIyam / vastutastu / jJAnAcArApekSayA vaiyAvRtye apakarSo'pi svarUpataH eva / yadA tu vaiyAvRtyocitaH kAlo bhavati / tadA jJAnAcAramAcaran prAyazcittabhAg bhavati / tatazca tatra jJAnAcAre apakarSaH vaiyAvRtye ca utkarSa eva / yathA hi devadravyaM / jJAnadravyAdisakAzAt utkRSTamasti / tathApi sarvathA jJAnavinAzAvasare jJAnadravyaM vardhayan eva purussH| 2 ucitapravRtimAn, na tu devadravyaM vardhayan / evamatrApi dRSTavyam / | guruH A vAta khoTI che. jema jJAnAcAra e cAritranuM mULa hovAthI utsargamArga mAnelo che. tema vIryAcAra che che paNa cAritranuM mULa hovAthI utsargamArga ja che ane eTale vIryAcAranuM kAraNa evuM vaiyAvacca paNa utsargamArga che ja bane. emAM bIjA sAthe saMbaMdha thAya eTalA mAtrathI e kaMI apavAda na banI jAya. utsa[bhA[ ve ||2no hoya che. (1) mAtmAprativaNo, (2) 52pratimaddhatANo. mI jJAnAcAra, dhyAnAdi e pahelA prakArano utsarga che. jyAre bIjAnA kAmo karI ApavA rUpa vaiyAvaccAdi e che bIjA prakArano utsarga mArga che. paNa be utsarga ja che. apavAda nathI. che ziSya : e vAta to tame ya mAnazo ja ke AtmamAtrapratibaMdha e uMcI vastu che. jyAre bIjAo sAthe B che saMbaMdha dharAvanAra vaiyAvaccAdi e nIcI vastu che. to pachI "je uMcI vastu e utsarga ane nIcI vastu e 8 apavAda" e pramANe vaiyAvaccAdi e apavAda ja gaNAya ne ? che guru : "je nIcuM e apavAda" Ama tame apakarSa ane apavAdane eka ja mAnI lezo to to pachI 8 zailIzIkaraNa sauthI uMcuM che e sivAya temAM guNasthAna sudhInuM badhuM ja nIcuM gaNAya. to pachI 13mAM guNasthAna 4 sadhI badhuM apavAda ja mAnavuM paDe. utsarga rUpa koI vastu 13 sudhI nahi manAya. A to iSTa nathI ja. eTale ja 8 'nA, e apavAda' e vyAkhyA ja khoTI che. nAnI-nIcI vastu paNa utsarga hoI zake che. che A vAtano vistAra ane adhyAtmamata parIkSAnI 22mI gAthAmAM karelo che. yazo. - tacca karaNaM rAtnikAjJayA paraM prati parasya kAryaprArthanaM, svayaM kurvataH va parasyA'kauzalena kAryanAzaM dRSTvA nirjarArthaM ca, Aha ca - ___ ahavA vi viNAsaMtaM abbhatthaMtaM ca aNNaM daTTaNaM / aNNo koI bhaNijjA taM sAhUM NijjaraTIo // ahayaM tubbhaM eyaM karemi kajjaM tu icchakAreNaM / (Ava. ni. 672-673) iti // 13 // FFFFFFFFFFFFFFFEFEFFEFFFFFFF candra. - tacca karaNamityAdi / asya vAkyasyAyamarthaH / tacca karaNaM rAtnikAjJayA paraM prati prsy| * kAryaprArthanaM dRSTvA nirjarArthaM, svayaM kurvataH parasyA'kauzalena kAryanAzaM ca dRSTvA nirjarArthaM / bhAvArthastu ayam 8 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 59 che MeEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEERRRRRRE88888800008
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI - ekaH sAdhuH svakAryaM pareNa kArayitumicchan prathamaM rAtnikasyAnujJAM gRhNAti / yathA "ahaM matkAryaM anyasmai samarpayAmi na vA ?" ityAdi / tatazca rAtniko yadi AjJAM dadAti, tarhi tadAjJayA sa sAdhuH dvitIyaM sAdhuM kAryArthaM prArthanAM karoti / tAdRzakAryaprArthanaM dUrataH dRSTvA tRtIyaH sAdhuH nirjarArthaM svayaM icchAkAreNa tatkAryaM karotIti svayaM parakAryakaraNe eSa ekaH prakAraH pratipAditaH / ayaM ca dvitIyaprakAraH svayaM kurvataH ityAdi / kazcita sAdhuH svakIyaM vastraprakSAlanAdikaM karoti / kintu tasmin nUtane sAdhau kAryakaraNasya kauzalaM nAsti / tatazca tatkAryaM vinazyat dRSTvA anyaH sAdhuH nirjarArthaM taM prati tatkAryakaraNasya prArthanAM karoti / idamupalakSaNam / evaM tRtIyaprakAro'pi saMbhavati / tathA hi sAdhuH svakIyakAryakaraNe kuzala evAsti / na tasya anyasahAyApekSA / tathApi kasyacit sAdhoH nirjarArthinaH svayameva bhAvollAso bhavati yathA "ahaM asya sAdhoH kArye sahAyaM kRtvA nirjarAM prApnuyAm" iti / tatazca nirjarArthaM sa paraM prati prArthanAM karoti / 1 etadeva Avazyaka niryuktigAthAbhyAM darzayati ahavA vi viNAsaMtaM ityAdi / ayaM bhAvaH / kAraNe sa ratnAdhikaH svakAryamanyasmai samaparyati, tatra cecchAkAraM karotIti ekaH prakAraH pratipAditaH / adhunA prakArAntareNecchAkArasaMbhavaM ' athavA'pi' ityAdinA darzayati / akuzalatayA svakAryaM vinAzayantaM sAdhuM dRSTvA anyaH sAdhuH taM sAdhuM kathayet / yathA "ahaM tavaitatkAryaM icchAkAreNa karomi " iti / athavA yadyapi sa kuzalaH svakAryakaraNe / tathApi tasya anyad mahatkAryaM samApatitaM / tad dRSTvA'pi anyaH sAdhuH tatkAryaM svayamevecchAkAreNa kurute / yadi vA asamarthaH ekaH sAdhuH dvitIyaM sAdhuM svakAryakaraNArthaM prArthanAM kurute / taM dRSTvA nirjarArthI tRtIyaH sAdhuH svayameva tatkAryakaraNArthaM upasthito bhavati iti / etacca malayagiriTIkAnusArato vyAkhyAtam / atra ubhayasmin sthAne nirjarArthI sAdhuH svayameva parakAryakaraNe ullAsavAn bhavatIti pradarzitam / atra dvitIyagAthAyAH uttarArdhastvayam tattha vi so icchaM se karei majjAyamUliyaM / - yadA anyaH muniH paraM prati abhyarthanAM kurvantaM sAdhuM dRSTvA svayameva tatra gatvA taM kathayati, yathA " bhavatkAryaM ahaM icchAkAreNa karomi / mahyaM samarpaya" iti / tadA'pi sa abhyarthakaH sAdhuH maryAdAmUlakaM icchAkAraM karoti iti / eSa uttarArdhaH spaSTaM manasi sthirIkartavyaH / tadanusAreNaiva anantarameva vakSyamANaH pUrvapakSaH spaSTaM jJAsyate // 13 // A bIjAnuM kAma karavA rUpI vaiyAvacca be rIte thaI zake. koI sAdhu ratnAdhikanI rajA laIne bIjA sAdhune potAnuM kAma karI ApavAnI prArthanA karato hoya. ane e prArthanAne joIne nirjarA meLavavA mATe trIjo ja koI sAdhu e kAma kare. athavA koIka sAdhu potAnuM kAma jAte ja kare che. paraMtu kArya karavAnI kuzaLatA na hovAthI enuM kAma bagaDI jatuM hoya to e joIne paNa nirjarAne mATe bIjo sAdhu e kAma kare. (paMDitano anvaya yA prabhArI rAttrikAjJayA paraM prati dvitIyaM sAdhuM prati parasya prathamasAdhoH kAryaprArthanaM dRSTvA nirjarArthaM, svayaM kurvataH parasyAkauzalena kAryanAzaM ca dRSTvA nirjarArthaM tRtIyaH sAdhuH tatkaraNaM kuryAt / ) mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazejarIyA TIkA + vivezana sahita 50
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI AvazyakaniryuktimAM kahyuM che ke (eka to koI vaDIla kAma soMpe tyAre te kAma ka2vAnuM thAya - athavA potAnA ja kAryane bagADatA =vinAza karatA ke potAnA kArya mATe bIjA koIne prArthanA karatA sAdhune joIne anya koI nirjarAnI IcchAvALo sAdhu te sAdhune kahe ke "huM tAruM A kAma IcchAthI karIza." (A rIte paNa bIjAnuM kArya karavAnuM thAya.) (A rIte koI sAdhu sAmethI kAmanI mAMgaNI kare, tyAre paNa kAma soMpanArAo prathama IcchAkAra karavo ke "tame mAruM kAma IcchAthI ja karazo ne ?) / / 13 / aa yazo. nanu bhavatu parasyApyabhyarthanAyAmicchAkAraH, yastu paramabhyarthayamAnamudvIkSya svayamevecchAM kurute taM pratyabhyarthayamAnasya kimarthamicchAkAraH ? AjJAbalAbhiyogazaGkAparihArArthaM khalvayam-"icchAkArapaogo NAma jaM icchayA, karaNaM na punaH balAbhiogAiNA, icceyassa atthassa saMpaccayaTTaM jaM icchAkArasaddaM pauMjaMti" iti curyukteH / vandra. svayameva kAryakaraNAya samAgataM sAdhuM pratyapi yaH icchAkAraH kartavyatayA pratipAditaH / tatra pUrvapakSa: tamicchAkAraM nirarthakaM sthApayitumAha AjJAbalAbhiyogazaGketyAdi / yasmai kAryaM samarpyate, tasya "mamopari ratnAdhikena AjJAbalAbhiyogaH kriyate kiM ?" iti zaGkA na bhavet, tadarthameva icchAkAraH kartavyaH / prakRte ca sthAne svayameva kAryaM kartuM upasthitasya tAdRzI AzaGkA naiva saMbhavatIti tatra kAryasvAminA kriyamANa icchAkAraH nirarthaka eveti / asminnarthe cUrNikArasaMmatimapyAha pUrvapakSa: icchAkArapaogo ityAdi / ziSya : bIjAnuM kAma sAme cAlIne svIkAratI vakhate paNa e svIkAranAro sAdhu IcchAkAra kare e to barAbara. paraMtu je sAdhu koIka bIjA sAdhune prArthanA karanArA evA trIjA sAdhune joIne pote sAmethI kAma karavAnI IcchA vyakta kare. tyAre pachI kAma soMpanArA sAdhue pelA kAma svIkAranAra pratye "tame mAruM kAma IcchAthI karazo ne ?" evo IcchAkAra karavAnI zI jarUra che ? A IcchAkA2 to sAme vALAne AjJA ke balAbhiyoganI zaMkA na thAya e mATe karavAno che. cUrNimAM cokhkhuM kahyuM che ke - IcchAkArano prayoga eTale "A vyakti mane mArI IcchA hoya to ja kArya soMpavA mAMge che paNa balAtkArAdithI nahi" AvA arthanI sAmevALAne pratIti karAvavA mATe je IcchAkArazabdano prayoga sAdhu kare te. - (IcchAkAraprayoga kahevAya) prastutamAM to pelo sAdhu sAme cAlIne kAma karavAnI IcchA vyakta kare che e vakhate pAchuM kAma soMpanArAe "tame IcchAthI kAma karazo ne ?" evuM kahevAnI zI jarUra che ? pelAne AjJA balAbhiyoganI zaMkA thavAno prazna ja nathI. yazo. - ata Aha - jaivi icchAkAro balAbhiogassa vAraNaTThAe / tahavi hu sA majjAyA aNNattha vi hoi kAyavvA // 14 // candra. - uttaramAha yadyapi icchAkAraH balAbhiyogasya vAraNArthaM / tathA'pi sA maryAdA anyatrApi= mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 61
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE R E AD chADAra sAmAyArI cha balAbhiyogAbhAvasthale'pi kartavyA bhavati - iti gAthArthaH / gAthArtha ? jo ke IcchAkAra belAbhiyoganA nivAraNa mATe che. to paNa te maryAdA che. eTale balAbhiyoga che R na hoya tevA sthaLe paNa kartavya che. 10 yazo. - jaivi hu tti / yadyapi 'huH' vAkyAlaGkAre, 'icchAkAro' balenAbhiyogo= balAbhiyogo haThena preraNamityarthastasya vAraNArthamukta iti zeSaH, tathApi secchaa| ra maryAdA=vihitArtha ityanyatrApi svato'bhiyogazaGkAvirahasthale'pi bhavati karttavyA / taduktaM niryuktakRtA - (A.ni. 673) "tattha vi so icchaM se karei majjAyamUlIyaM' iti // cUrNikRtA'pi vivRtaM-tattha vi jassa kajjihiti so bhaNati karehi icchAkAreNa / naNu kimiti so vi icchAkAraM karei ? bhannati-majjAdAmUlIyaM sAhUNaM esa majjAdAmUlaM' iti|| 3 candra. - samAdadhAti-yadyapi ityAdi / vihitArthaH tIrthakarairabhihito'yamarthaH yaduta prakRtasthAne'pi icchAkAraH kartavya eva / iti tasmAt anyatrApi svato'bhiyogazaGkAvirahasthale'pi ratnAdhikaH yatra 1 kSullakAya kAryaM samarpayati / tatra sa icchAkAraM karoti / tatra ca icchAkAraprayogeNaiva kSullakasya abhiyogshngkaavirho|| se bhavati / yadi tu tatra icchAkAraH na kriyeta, tarhi tatra abhiyogazaGkA syAdeveti tatra svataH abhiyogshngkaavirho| nAsti / kintu icchAkAreNa sa bhavati / yatra tu kazcit sAdhuH svayameva kAryakaraNAya upasthito bhavati / tatra 1 kAryasvAmI icchAkAraM karotu mA vA, tathApi parasya abhiyogazaGkA naiva bhavatItyatra svataH abhiyogazaGkAviraha se asti / etAdRksthAne'pIti bhAvaH / niyuktigAthAlezasyArthastu ayaM - yadA anyaH sAdhuH svayameva - vaiyAvRtyArthamupasthito bhavati, tatrApi sa svakAryadAyakaH sAdhuH maryAdAmUlIyaM=maryAdAmUlabhUtaM icchAkAraM taM vaiyAvRtyakaraM prati karoti" iti / jassa kajjihiti ityAdi / yasya kArya kriyate, sa bhaNati paraM - icchAkAreNa matkAryaM kuru--iti / / zeSaM sugamam / R TIkArtha : guru : jo ke IcchAkAra e baLajabarIthI kAma karAvavAno niSedha karavA mATe ja kahevAyelo che. che to paNa te IcchAkAra maryAdA che. paramAtmAnI AjJA che. ane mATe jyAM enI meLe ja balAtkArAdinI zaMkAno che 8 abhAva hoya tyAM paNa e IcchAkAra karavo ja joIe. A niryuktikAre kahyuM che ke "sAme cAlIne kAma svIkAravA AvanArane kAma soMpatI vakhate paNa kAma che soMpanArAe IcchAkAra karavo, kemake e IcchAkAra maryAdAnuM mULa che. cUrNikAre paNa kahyuM che ke, sAmethI kAma karavA koI sAdhu Ave tyAre paNa je sAdhunuM kAma karAya che te che 8 sAdhu bole ke "tuM tArI IcchAthI A kAma karaje." ____prazna : An bhATe te 598 627|2ne 43 ? uttara : sAmone 20 27.442prayoga meM mayAhArnu bhUNa . EEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ESSSSSSSSSSSSSSSSSSSSETTESSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita , kara che WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEE MATERIAHINITIONARIENTRIENT WISIR sAmAyArI Jus ___ yazo. - ayaM bhAvaH - na khalvatrAbhiyogazaGkAparihArakAma evecchAkArAdhikArI, yena svatastacchaGkAvirahasthale'nadhikArikRtatvena kAryavaiphalyApattiH, kintu nirjarAvizeSakAma eva tadadhikArI / tatkAmanA coktasthale'pi nirapAyA / candra. - atra niSkarSamAha - ayaM bhAvaH ityAdinA / yo yasminkArye adhikArI bhavati / tatkAryaM / 2 tenAdhikAriNaiva kRtaM saphalaM bhavati / anadhikArikRtaM zobhanamapi kAryaM nirarthakaM bhavati / yathA pUjAyAM 1 anadhikAriNA sAdhunA kRtA pUjA niSphalA bhavati, yathA vA gocarIcaryAyAmanadhikAriNA gRhasthena kRtA gocarIcaryA niSphalA bhvti| tatazca sarvasminkArye adhikArI eva gaveSaNIyaH / na tvanadhikArI / / icchAkArasAmAcAryAM tu yadi abhiyogazaGkAparihArakAmaH eva adhikArI bhavet / tarhi svayameva kAryaM kartuM / upasthitaM kSullakaM prati icchAkAraM kurvan sAdhuH abhiyogazaGkAparihArakAmo nAsti, yataH tatrAbhiyogazaGkAyAH / avakAza eva nAsti / tatazca tatra tena kriyamANaH icchAkAraH anadhikArikRto bhavatIti sa niSphala eva syaat|| tasmAt icchAkAre nirjarAvizeSakAma eva adhikArI / tatazca prakRtasthAne abhiyogazaGkAparihArakAmanAvirahito'pi sAdhuH sAmAcArIpAlanajanyanirjarAvizeSakAmastu saMbhavatyeva / evaJca tatra tena kriyamANA saamaacaarii| ke adhikArikRtA bhavatIti na icchAkArasya tatra niSphalatvApattiH / eSa bhAvArthaH pratipAditaH / akSarArthastu 1 spaSTatvAt bhAvArthagamyatvAcca na punarucyate / sArAMza e che ke "sAmevALAne thaI zakanArI abhiyoganI zaMkAne dUra karavAnI IcchAvALo sAdhu ja che hai IcchAkArano adhikArI che" evuM nathI. evuM hota to uparanA sthaLe e zaMkA ja na hovAthI ene dUra karavAnI che 8 IcchA paNa na hoya. eTale tyAM sAdhu IcchAkArano adhikArI na bane ane to pachI IcchAkAra kare to e IcchAkAra che che anadhikArIe karelo hovAthI e IcchAkAra rUpI kArya niSphaLa javAnI Apatti AvI zake. paraMtu nirjarAvizeSanI IcchAvALo AtmA ja IcchAkArano adhikArI che. ane e IcchA to uparanA sthale che = balAbhiyogazaMkA-abhAva sthaLe paNa IcchAkAra karanArAne hoI ja zake che. eTale e IcchAvALA vaDe karAto IcchAkAra e adhikArI vaDe ja karAyelo hovAthI niSphaLa na bane. paraMtu saphaLa ja bane. yazo. - uktazaGkAparihArastu vidhivAkyAntargatecchApadAdeva zrotuH saMbhavati / candra. - nanu yadi sarvatra nirjarAvizeSakAma eva icchAkArAdhikArI / tarhi yatra balAbhiyogazaGkAsaMbhAvanA asti / tatrApi nirjarAvizeSakAma eva icchAkArAdhikArI mantavyaH, na tu tAdRzAzaGkAparihArakAmaH / tatazca tatsthale icchAkAraM kurvANasya ratnAdhikasya balAbhiyogazaGkAparihArakAmanA nAsti / tadabhAve tu parasya kSullakasya tAdRgAzaGkAyAH parihAraH kathaM bhaved ? ityata Aha uktazaGkAparihArastu ityAdi / vidhivaakyaantrgtetyaadi| "he kSullaka ! tvaM mamedaM kAryaM icchAkAreNa kuru" iti vidhivAkyasyAntargataM yat icchAkArapadaM, tasmAdeva / yathA hi miSTaM bhuJjAnasya tRptikAmasya tadbhojanaM pittazamanecchAvirahe'pi pittazamanaM karoti / tathaiva icchAkAraM kurvANasya nirjarAvizeSakAmasya sa icchAkAraH balAbhiyogazaGkAparihArecchAvirahe'pi balAbhiyogazaGkAparihAraM mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita - 3 MeeruR TERESOURCURRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRB
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ I IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIRRORM WISIR sAmAyArI ra karotyeva / | (ziSya : "sAmevALAnI balAbhiyoganI zaMkAno parihAra thAo" evI IcchAvALo sAdhu IcchAkArano che che adhikArI nathI. paraMtu nirjarA thAo' evI IcchAvALo sAdhu IcchAkArano adhikArI che. ema tame kahyuM. paNa che A to barAbara nathI. jo A sAdhu balAbhiyogazaMkAno parihAra karavAnI IcchA na rAkhe ane mAtra nirjarAnI che ja IcchA rAkhe to sAmevALAnI balAbhiyogazaMkA zI rIte dUra thaze ? bhale uparanA sthaLe e zaMkA nathI. paNa che sAmethI kAma soMpatI vakhate... to e zaMkAnI zakyatA che ja. tame to tyAM paNa nirjarAnI IcchAvALAne ja che adhikArI gaNyo che. IcchAkAra pratye nirjarAkAmanAvALo ja adhikArI gaNyo che.) guru sAmevALAnI zaMkAno parihAra karavA mATe IcchAkAra karanArAe balAbhiyogazaMkA-parihAranI IcchA che rAkhavI paDe evuM tane koNe kahyuM? are ! mAtra nirjarAnI IcchAthI e sAdhu IcchAkAra kare ane enA e # vidhivAkyanI aMdara rahelA "IcchA" zabdathI ja zrotAne abhiyoganI zaMkA dUra thaI jAya. (jema mAtra paisA che kamAvavAnI IcchAthI DaoNkTara glAnane sAcI davA Ape. glAnanI mAMdagI dUra karavAnI IcchA na hoya to paNa huM glAnanI mAMdagI dUra thAya ja che. ema ahIM paNa samajavuM.) SH EEEEEEEEEEEEEEEE CCFFEFEEEEEEEEEEEEEEEE Tim yazo. - uktazaGkAparihArasya tatprayojanatvAbhidhAnaM tu prAyikaM gauNaM ca / pravRttistu tatra nirjarAvizeSakAmanayaiva, candra. - nanu aSTamyAM gAthAyAM idaM nirUpitaM yaduta 'parapIDAparihArAdhyavasAyenaiva hi kRpAparItacetasaH sAdhavaH icchAkAraM prayuJjate" iti / tatazca icchAkArakaraNasya prayojanaM uktazaGkAparihArarUpaM eva tatra pratipAditamabhavat / adhunA tu "nirjarAvizeSakAma evecchAkAraM prayuJjate" iti ucyate / tatazcAtra icchAkArakaraNasya prayojanaM nirjarAvizeSarUpaM eva pratipAditamabhavat / tatki satyaM ? kiM uktazaGkAparihAra: icchAkAraprayojanaM ? kiM vA nirjarAvizeSaH icchAkAraprayojanam ? iti na vayaM samyagjAnImaH ityata Aha uktazaGkAparihArasyetyAdi / tatprayojanatvAbhidhAnaM tu=icchAkAraprayojanatvAbhidhAnaM tu prAyikaM yatra ratnAdhikaH svayaM svakAryaM kSullakAya samarpayati, tAdRzeSu keSucideva sthAneSu saMbhavi / icchAkArasya nirjarAvizeSAtmakaM prayojanaM sarveSu icchAkArocitasthAneSu vidyate, uktazaGkAparihArAtmakaM prayojanaM tu kutracidasti, 8 kutracit nAsti / yatrAsti, tatrApi nirjarAvizeSAtmakaM prayojanaM tu astyeva / tatazca aSTamyAM gAthAyAM pratipAditaM icchAkAraprayojanaM prAyikaM, prakRtagAthApratipAditaM tu tatprayojanaM sAvatrikamiti na ko'pi virodhaH / nanu yatra sthAneSu icchAkAraprayojanaM uktazaGkAparihAro bhavati / tatra tu uktazaGkAparihArakAma eva icchAkArAdhikArI mantavyaH / anyatra tu nirjarAvizeSakAma iti ata Aha gauNaM ca icchAkArasya pradhAnaM prayojanaM tu nirjarAvizeSa eva / uktazaGkAparihArastu gauNaM apradhAnaM prayojanaM / na hi sArvatrikaM pradhAnaM ca prayojanaM dUrIkRtya prAyikaM gauNaM ca prayojanaM puraskRtyAdhikAribhaNanamucitaM / na hi pradhAnaphalAtmakamokSakAmaM upekSya gauNaphalAtmakasvargakAmaH dIkSAdhikArI vaktuM yukta iti tu supratItameva / evaM ca yathA dIkSAyAH phalaM mokSaH svargazca pratipAdyate / tathApi dIkSAyAM pravRttistu mokSakAmanayaiva yuktA / evaM icchAkArasya phalaM nirjarAvizeSaH uktazaGkAparihArazca pratipAdyate, kintu pravRttistu tatra nirjarAvizeSakAmanayaiva yuktA / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE treso mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 64 HEER IEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEERTRESSUEERIES
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEE HELEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE gssss s IcchAkAra sAmAcArI ? 4 (ziSya : tamArI vAto badhI vicitra che. AgaLa tame AThamI gAthAmAM kahI gayA ke "sAmevALAne A A balAbhiyogazaMkA na thAya e mATe IcchAkAra karavAno che.arthAta balAbhiyogazakAno paNa karavAnuM prayojana batAveluM. ane have ema kaho cho ke IcchAkAra karanArAnA manamAM nirjarAvizeSanI IcchA hoya ja to ja e adhikArI che. belAbhiyogazaMkA parihAranI IcchA na hoya to ya cAlaze. A badhuM kevuM che ?) guru : "balAbhiyogazaMkAno parihAra e IcchAkAranuM prayojana che" e amArI vAta prAyika che. arthAta che badhe ja IcchAkAra A zaMkAnA parivAra mATe ja karavAmAM Ave evuM nathI. jyAM AvI zaMkAno saMbhava ja na che 8 hoya tyAM mAtra nirjarA mATe ja karavAmAM Ave che. (ziSya : paNa jyAM balAbhiyoganI zaMkA zakya hoya tyAM to ema kahevuM joIe ne ke "e zaMkAne dUra che karavAnI IcchAvALo sAdhu adhikArI gaNAya.") 8 guru tyAM paNa e zaMkAno parihAra IcchAkAranuM prayojana kharo. paNa e to gauNa ja che. mukhya to nirjarAnI # prApti e ja IcchAkAranuM prayojana che. ane mATe ja IcchAkAra karavAmAM je pravRtti thAya e to nirjarAvizeSanI 8 IcchAthI ja thavI joIe. (jema cAritra pALavAthI svarga ane mokSa be ya maLe. chatAM cAritranuM pAlana to mokSanI zuM IcchAthI ja karavAnuM che. sadgatinI prApti e to gauNa phaLa che. jema khetI karavAthI dhAnya ane ghAsa be ya 8 R pAke. paNa ghAsa mATe khetI nathI karavAnI. dhAnya mATe ja khetI karavAnI che. ema IcchAkAra dvArA nirjarA ane 8 zaMkAparihAra be ya thAya. paraMtu IcchAkAra nirjarA mATe ja karavAno che. e karatA enI meLe zaMkAparihAra paNa S thaI jAya.) che . - " sImAvAri' (ma.ni. 723) rUtyAdinA samAcArI sAmAnya karmakSapaNa-phalatvAbhidhAnAditi dig // 14 // ra candra. - nanu yadi icchAkArasya phalaM nirjarAvizeSaH yadi bhavet, tadaiva etat sarvaM vaktuM yuktam / yadi ca / nirjarAvizeSaphalaM pratipAditaM na bhavet tarhi nirarthakameva bhavannirUpaNamityata Aha eyaM sAmAcArI ityAdinA="eyaM sAmAyArI juMjaMtA caraNakaraNamAuttA sAhU khavaMti kammaM aNegabhavasaMciyamaNaMtam" iti gAthayA sAmAcArIsAmAnyasya-dazavidhasAmAcArImadhyAt kasyAzcidapi sAmAcAryAH karmakSapaNaphalatvAbhidhAnAt tathA ca AgamapramANena 'icchAkArasya phalaM nirjarAvizeSaH' iti siddhamiti na kiJcidanupapannam iti dig / atra viSaye granthakRtaiva bahu vaktavyamasti / kintu vistarabhayAt tadupekSya digdarzanaM kRtamiti // 14 // | (ziSyaH IcchAkAra karavAthI karma nirjarA thatI hoya to to karmanirjarAnI IcchAthI IcchAkAramAM pravRtti thAya che e barAbara. paNa IcchAkArathI karma nirjarA thAya che evuM zI rIte sAbita thAya ?) guruH Avazyaka niryuktimAM kahyuM che ke "caraNasittarI ane karaNasittarInuM pAlana karanArA A (dazeya) che T sAmAcArIne AdaranArA sAdhuo aneka bhavathI bhegA karelA anaMtakarmane khapAve che." A pAThamAM tamAme tamAma sAmAcArIo karmakSayarUpI phaLane utpanna karanArI kahevAI che. eTale ke che IcchAkArathI paNa karmakSaya thavAno ja che. eTale karmakSayanI IcchAthI emAM pravRtti karavI e yogya che. A viSayamAM ghaNI lAMbI carcAo thaI zake che. ame mAtra disUcana karela che 14o. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 65 REGGGGGGGGGGGamanaginatitananagarianaguagga jign esh
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARITRATIMATISTITTERTAINEERITTETTER VISIR sAmAyArI - yazo. - nanu guroH ziSyasyAbhyarthanAyAM kimarthamiyaM maryAdA ? tatra balAbhiyogasyAnaucityAbhAvAt, ityAzaDkyAha - ANAbalAbhiogo savvattha Na kappai tti ussaggo / avavAyao a IsiM kappai so AsaNAeNaM // 15 // ES555555555555IES REFERESTERESTFERESIERRESTERRIEREGEGREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - nanu kimeSA maryAdA sarveSAM sAdhUnAM asti? yadvA gurubhinnAnAmasti? yadi sarveSAM, tahi gururapi kA svakAryaM ziSyAya icchAkAraM kRtvA dadyAditi prAptam / taccAnucitam / guruH yadi ziSyasyopari balAbhiyogaM kuryAt, tadApi na kimapi anucitam / tatazcaiSA vyavasthA gurubhinnAn ratnAdhikAnAzritya dRSTavyeti pUrvapakSaH prAha nanu guroH ziSyasyetyAdi / uttaramAha - "AjJAbalAbhiyogaH sarvatra na kalpate" iti utsargaH / apavAdatazca azvadRSTAntena ISatkalpate - iti gAthArthaH / che ziSya : kAma soMpanAra sAdhu sAmenA sAdhuno guru na hoya paraMtu mAtra vaDIla ja hoya tevA sthaLe e vaDIla "balAbhiyoga na thaI jAya" e mATe IcchAkAra kare, e barAbara. paraMtu jyAre kAma soMpanAra guru hoya ane sAmeno sAdhu ziSya hoya tyAre to gurue IcchAkAra karavAnI jarUra ja nathI. guru potAnA ziSya upara to baLajabarI karI ja zake ne ? emAM zuM vAMdho che ? tyAM balAbhiyoga anucita nathI lAgato. gAthArtha : "AjJAbalAbhiyoga sarvatra na kalpa" e utsargamArga che. apavAdathI to ghoDAnA daSTAnta pramANe lezathI kahyuM che. 1 yazo. - ANA ti / AjJA bhavatedaM kAryameveti prayogaH, tadakurvato balAtkAro balAbhiyogaH, tata AjJayA saha balAbhiyoga iti tatpuruSaH / AjJAbalayorabhiyogo vyApAra ra ityanye / AjJaiva balAbhiyoga ityapare / sa sarvatra-rAtnike zaikSe vA sAmAnyataH sAdhUnAmiti ra zeSaH, na kalpate-nocito bhavati ityayamutsargaH kAraNApodyo niyamaH / yadAgamaH - (Ava.ni.677) ANAbalAbhiogo NiggaMthANaM Na kappae kAuM / icchA pauMjiyavvA sehe rAyaNie taha tti // EEEEEEE EEEEL . candra. - samAdhAnamAha-AjJA bhavatedamityAdi / sAmAnyataH sAdhUnAm-guroH ratnAdhikAnAJca sarveSAmeveyaM maryAdA yaduta AjJAbalAbhiyogo kutrApi na kalpate / na tu iyaM maryAdA vizeSataH asti yaduta 'guroH kalpate, anyeSAM ca na kalpate' iti / kAraNApodyo niyama:=puSTakAraNe sati apodyaH=tyAjyo yo niyamaH sa kAraNApodyo niyamaH / sa evotsargaH / AvazyakaniyuktigAthAbhAvArthastvayam - nirgranthAnAM nirgranthAn gRhasthAn vA prati AjJAbalAbhiyogaH kartuM i na kalpate / tatazca kAraNe sati zaikSe tathA rAtnike icchAkAraH prayoktavya iti / EEEEEEEEEEEEEE che 8 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 66 SsssVDIEOSERONOURSITERATURESOURCESSESSIONSORRECOGRESSURE800
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE gssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssss IcchAkAra sAmAcArI mahatastasya AjJAbalAbhiyogasya prAyaH tathAvidhakAraNavazAt mahabalAbhiyoge kriyamANe'pi pradveSo naI bhavatyapi iti jJApanArthaM prAyaH uktam / yAvAn balAbhiyogaH pradveSanibandhanaM na bhavati, tAvAnbalAbhiyogaH lghuH| kA gaNyate / tadadhikastu mahAn / tatazcAtIvApAtraM prati jaghanyo madhyamo vA'pi balAbhiyogaH mahAn bhavati / madhyamApAtraM prati tu mahAneva balAbhiyogaH mahAn bhavatItyAdi svayamuhyam / che guru : "tAre A karavuM ja paDaze" evo zabda prayoga AjJA kahevAya ane Ama kahyA pachI paNa pelo che che jo kAma na kare to baLajabarIthI kAma karAvavuM e balAbhiyoga kahevAya. eTale AjJAnI sAthe je belAbhiyoga che che e "AjJAbalAbhiyoga" kahevAya. A pramANe tapuruSa samAsa karavo. athavA to pachI "AjJA ane bala" che A beno abhiyoga-prayoga vyApAra e pramANe samAsa karavo. , athavA "AjJA e ja balAbhiyoga" ema paNa samAsa karAya. A AjJAbalAbhiyoga vaDIlane vize ke nAnAne vize guru ke koIpaNa sAdhu karI zakato nathI. arthAt guru che paNa ziSyane vize AjJAbalAbhiyoga karavA mATe pAtra nathI. A utsarga che. utsargano artha ja e ke kAraNa che che AvI paDe tyAre jeno tyAga karAya evo niyama. che Ava.niryu.mAM kahyuM che ke sAdhuone zaikSa ke ratnAdhikane vize AjJA-balAbhiyoga karavo kalpato nathI. je che eTale be yane vize IcchAkAra ja karavo joIe." che A utsargamArga che. yazo. - apavAdatastu apavAdapadamAzritya tu ISat manAga, mahatastasya prAyaH pradveSanibandhanatvAt kalpate'sAvAjJAbalAbhiyogaH azvajJAtena=azvadRSTAntena / sa cAyamyathA kilaikasya jAtyavAhrIkAzvakizorasya damanArthamekena rAjJA sandhyAvelAyAM tamadhivAsya prAtarvAhyAyAM purataH kavikamupaDhaukitaM, tena vinavAbhiyogaM svayameva tadgRhItam / rAjA ca taM svayamadhirUDhaHsatkRtazcAhAra-dAnAdinA / evaM yo gurUpadiSTaM kAryaM svayameva ziSyaH kuste / che na tatramiya: I 2 candra.- vAyAM=zvavaMdanayopAyAM mUmI saMtaza="sa karava: rAjJA ta adhyAhAra: zartavya: I A apavAdane AzrayIne vicArIe to thoDoka AjJA-balAbhiyoga karavo kahyuM che. vadhAre AjJA-balAbhiyoga che to prAyaH dveSanuM kAraNa bane che. mATe vadhAre-moTo AjJAbalAbhiyoga karavo na kalpa. A padArtha ghoDAnA | dRSTAntathI jANavo. te A pramANe che - vAhalIkadezamAM utpanna thayelA eka jAtimAna azvane damavAne mATe eka rAjAe sAMjanA samaye tene adhivAsita karIne savAre ghoDAo pheravavAnA sthaLe enI AgaLa kavika=cokaDuM che che mUkyuM. teNe koIpaNa jAtanI baLajabarI karAvyA vinA ja e jAte ja laI lIdhuM. rAjA tenA para caDyo. ane che tene AhArAdi vaDe satkAryo A pramANe je ziSya gurue upadezelA kAryane jAte ja kare che tene vize gurue che R baLajabarI karavAnI ja nathI. 33333333333333333333333333333333333333333 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 60 Reasoinistrations againsigniannahingsssssssssssssshiasihighsi8
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ARRIANRA LEROINT DIGIR sAmAyArI eer yazo. - anyaH punarmagadhAdijanapadajAto'zvakizoro'dhivAsanavelAyAM mAtaramapRcchat - 'kiM mamAyaM kariSyati ?' iti / tayoktaM - 'prAtastvAM vAhayiSyati, tatsvayameva / khalInamAdAya rAjJastoSamutpAdayeH' iti / tena tanmAtRvacanaM pratizrutaM tathaiva ca kRtam / rAjJA se ca tasyAhAradAnAdinopacAraH kRtaH / tena tanmAturUpadiSTam / tayoktaM - 'vatsa ! nijaguNaphalametat / atha sA vyatirekato draDhayitumAha-'zvastayA na grAhyaM kavikam' iti| tena tathaiva kRtam / rAjJA tasya kazAprahAro dApitaH, niSiddhaM ca bhojanam, vAhitazca balAtkAreNAyam / tena mAturuktam / tayoktaM-'doSaphalamidam' iti / tadubhayamArga ka dRSTvAnasi, yathA bhavyaM jAnIyAstathA kuryAH' / ityeSa dRSTAntaH / ayamupanayaH - yaH svayaM vaiyAvRttyAdikaM na kuste sa balAbhiyogenApi kAraNIya iti yadAha - (Ava. ni. 678679) jaha jaccavAhalANaM AsANaM jaNavaesu jAyANaM / sayameva khaliNagahaNaM ahavAvi balAbhiogeNaM / purisajjAe vi tahA viNIyaviNayammi Natthi abhiogo / annammi u abhiogo jaNavayajAe jahA Ase // iti // 15 // ___ candra. - pratizrutaM svIkRtaM / vyatirekato dRDhayitumAha-svayaM kAryakaraNe AhAraprAptyAdiko lAbhaH / bhavati iti anvayasahacAraH / yadi tu svayaM kAryaM na kriyate tarhi tADanabubhukSAdirupA hAniH bhavatIti vytirekshcaarH| ra tathA ca "svayaM vinayAdikaM karaNIyaM" iti padArthamatra vyatirekasahacArataH dRDhayitumAha sA mAtA / bhavyaM yogyaM, sundaraM / purisajjAe=puruSasamUhe viNIyaviNayammi=vinItaH Atmani sthApitaH vinayaH yena sa, tasmin annammi=avinIte / jaNavayajAe magadhajanapadotpanne // 15 // paNa magadhAdi janapadamAM utpanna thayelo bIjo koI azvakizora sAMje potAnuM adhivAsana thatuM joIne che $ mAtAne puchavA lAgyo ke "A mane zuM kare che?" mAtAe kahyuM ke "savAre tane vahana karAvaze. tethI tuM jAte zuM ja kavikane grahaNa karIne rAjAne khuza karaje." teNe mAtAnuM vacana svIkAryuM, te ja pramANe karyuM. rAjAe AhArAdi che # ApavA dvArA teno satkAra karyo. teNe potAnI mAtAne kahyuM. mAtA kahe ke "vatsa ! tArA guNonuM tane A phaLa maLyuM che" mAtAe "guNathI phaLa maLe che" e vAtane 2 che "avaguNathI nukasAna thAya che" e batAvIne daDha karavA mATe kahyuM ke, "AvatI kAle tuM kavikane grahaNa nahi karato." teNe ema ja karyuM. rAjAe tene cAbukanA prahAro apAvaDAvyA. bhojanano niSedha karyo. baLajabarIthI 8 enA upara savArI karI. teNe mAtAne badhI vAta karI. teNe kahyuM ke "A doSanuM phaLa che. eTale tuM have guNa che che ane doSa be ya nA mArgane joI cUkyo che. je tene sAruM jaNAya, te pramANe tuM karaje." E EEEEEE E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS 8 mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 68 RECENTERTAI EEEEEEEEEEEEEErrecccessRESECTRESERREE88888888GEEEEEEES
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI A dRSTAnta che. upanaya A pramANe che ke - je sAdhu potAnI meLe vaiyAvaccAdi na kare tenI pAse baLajabarIthI paNa vaiyAvacca karAvaDAvavI. Ava.ni.mAM kahyuM che ke "jema vAdlIkAdi dezamAM utpanna thayelA jAtimAna azvo ane magadhAdimAM utpanna thayelA azvonuM jAte ja kavikanuM grahaNa athavA baLajabarIthI kavikanuM grahaNa thayuM. e ja pramANe atyaMta vinayI evA puruSone vize baLajabarI karavAnI nathI. paNa avinItane vize baLajabarI karavI. jema magadhajanapadamAM utpanna thayelA azva upara karavAmAM AvI // 15 // yazo. athA'yogye'pi pUrvameva nAbhiyogaH pravarttate, kintvicchAkArAdikrameNa / yogyasyApi skhalanAyAM ca bhartsanamityanuzAsti paDhamaM icchAkAro tatto ANA tao a abhiogo / jagge va aNuvaogA kharaNTayA hoi khaliyammi // 16 // candra. - bhartsanam=durvAkyaiH tiraskaraNaM / prathamaM icchAkAraH, tataH AjJA, tatazca balAbhiyogaH / yogye'pi anupayogAt skhalite sati kharaNTanA bhavati - iti gAthArthaH / "ayogya ziSyane vize paNa pahelethI ja abhiyoga nathI karavAno. paraMtu IcchAkArAdinA kAmathI karavAno che ane yogya ziSya paNa jo kAma karavAmAM bhula kare to ene Thapako Apavo joIe.' A vAta batAvatA kahe che ke gAthArtha : pahelA IcchAkAra, pachI AjJA ane pachI abhiyoga karavo. yogya ziSya paNa anupayogathI skhalanA kare to ene kharaMTanA=Thapako Apavo. yazo. paDhamaM ti / ayogyena saha saMvAsa eva na karttavya ityutsargaH / yadi tu bahusvajanAdikAraNapratibaddhatayA sa parityaktuM na zakyate tadA tasya prathamamicchAkAraH karttavyaH / tato'pi kAryamakurvata AjJA / tato'pyakurvataH padaikadeze padasamudAyopacArAdabhiyogo balAbhiyoga ityarthaH 'kArya' iti zeSaH / candra. - ayogyena = yo hi ziSyaH svayaM vaiyAvRtyAdikaM na kurute, nApi guruNA icchAkArAdinA prerito'pi san vaiyAvRtyaM kurute / kintu yadA guruH AjJAM dadAti, yadA vA svAjJollaMghane balAtkAreNa kArayati / tadA yaH gurubhayAt lajjAdinA vA vaiyAvRtyaM kurute / tAdRzaH yaH ziSyaH sAmAnyamunirvA, sa ayogyaH / bahusvajanAdikAraNapratibaddhatayA = bahusvajano nAma atyAsanno svajanaH bhrAtRbhAgineyAdiH / yadvA bahavaH svajanAH yasya sa bahusvajanaH / yasyAyogyasya bahavaH svajanA atraiva gacche pravrajitAH syuH, te ca ayogyaniSkAzane svajanAnurAgAt nirgamiSyantIti / yadi vA tasya bahavaH svajanAH saMsAre vidyante / tanniSkAzane ca kRte kruddhAste pravacanahIlanAdikaM kuryuH / etAdRzaH yo bahusvajanaH, tadAdirUpaM yatkAraNaM / tena yA mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 69
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ HARITRAMRI T ERTAINM 918 / sAmAyArI , pratibaddhatA paravazatA, tyaa| AdigrahaNAt pratyanIkanigrahasamarthatvAdikaM grAhyaM / pratyanIkAdinigrahe samartho hila 28 muniH ayogyo'pi na parityaktuM zakyate / TIkArtha : utsarga mArga to e ja che ke ayogyanI sAthe rahevuM ja nahi, paraMtu "e ayogya ziSya taddana che. 8 najIkano svajana hoya" (athavA ghaNA badhA svajanovALo hoya) vagere kAraNone lIdhe guru eno tyAga karavA che 8 mATe samartha na hoya. to sau prathama ene IcchAkArapUrvaka kAryo soMpavA. to paNa kAma na kare to pachI AjJA che karavI. to paNa kArya na kare to balAbhiyoga karavo. (gAthAmAM mAtra "abhiyoga' zabda ja lakhelo che. paraMtu che 'balAbhiyoga' e Akho zabda lakhelo nathI. chatAM teno eka deza "abhiyoga' zabda che. e eka dezamAM AkhA zabdano upacAra karavAthI abhiyoga=balAbhiyoga laI zakAya che.). FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - tathA ca cUrNikRtoktam - "jo puNa khaggUDo taMmi ANAvi balAbhiogo vi kIrai, taMmi vi paDhamaM icchA paujjati jadi karei suMdaraM / aha Na karei tAhe balAmoDIe kaarijji| tArisA Na saMvAseyavvA / aha te bhAyAbhAgiNejjAdI vA Na taraMti priccaae| tAhe ANAbalAbhiogo vi kIrai" iti / candra. - carNipAThasya bhAvArthastvayama - yaH panaH ayogyaH bhavati / tasmina AjJA balAbhiyogazcApi kriyate / tasminnapi prathamaM icchAkAraH prayujyate / yadi tenaiva vaiyAvRtyaM karoti, tarhi sundaraM / yadi na kuryAt, tahi balAtkAreNa kAryate / tAdRzaiH saha saMvAsa eva na kartavyaH / kintu yadi sa bhrAtRbhAgineyAdirUpaH nikaTasvajanaH san na tyaktuM zakyate / tadA AjJAbalAbhiyogo'pi kriyate - iti / khaggUDo ayogyaH, balAmoDIe= balAtkAreNa / tArisA Na saMvAseyavvA tAdRzaiH ayogyaiH saha saMvAsaH na kartavya iti bhaavH| 8 cUrNikAre kahyuM che ke - je ayogya=uddhata= avinIta ziSya hoya, tene vize AjJA ane balAbhiyoga che paNa karAya. tene vize paNa pahelA to IcchAkAra ja karavo. enA dvArA ja jo e kAma kare to ghaNuM sAruM. paNa che jo e na kare. to pachI baLajabarIthI paNa kAma karAvavuM. AvA sAdhu sAthe kharekhara to rahevuM ja na joIe. che paraMtu te bhAI, bhANiyo vagere atyaMta najIkano sago hoya.. vagere kAraNosara jo eno tyAga karavo zakya 8 huM na hoya to pachI AjJA-balAbhiyoga paNa karAya. . yazo. - iyaM ca vyavasthA yaH svajanAdiryogyo'nicchannapi gurvAdibhayena bibheti kulalajjayA vA pratyAvarttate taM prati draSTavyA / yastvAjJAbalAbhiyogena na kathamapi pratyAvarttate pratyuta prakAmaM prakopabhAg bhavati taM prati na tadaucityam / uktaM ca paJcAzake "gAr3hAjogge u paDiseho" iti / sUktamapi upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM bhujaGgAnAM kevalaM viSavardhanam // iti / STERRISHTEREST candra. - nanu ayogyaM prati bhavatA icchAkArAdikrameNa balAbhiyogakaraNamapi anujJAtaM / kintu tat sarvatra Proc00000000000000000000RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRwwwwwwwww wwwwwws mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 00 SWERSSETTEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEA ggggggggggggggggggggggggggggy IcchAkAra sAmAcArI @ na yogyaM pratibhAti / yataH kazcidayogyaH maniH balAbhiyogena kraddhaH sana guruNA kalahaM karyAta, AtmaghAtaM vAla meM kuryAt, anyaM vA gurvAdikaM ghAtayet, dIkSAM vA parityajet, gacchanindAdinA pravacanahIlanAM vA kuryAt, tasmAt ra tatra balAbhiyogaH na samyak ityAzaGkAyAM vyavasthAmAha iyaM cetyAdi / iyaM ca ayogyasyecchAkArAdikrameNa balAbhiyogo'pi kartavya iti / na tadaucityam=na balAbhiyogaucityam / gADhAjogge atyantAyogye paDiseho balAbhiyogasya niSedhaH / sUktamapi jainetaragranthe vidyamAnaH zobhana: zloko'pi atra padArthe puSTiM kurvANo'stIti bhAvaH / viSavardhanaM viSavardhakam / che (ziSya : guru baLajabarI kare ane ziSya vIphare, AraudradhyAna kare, dIkSA choDI de, gurune mArI nAMkhe... ja AvuM badhuM bane to ?) huM guruH A uparanI je vyavasthA che e to je svajanAdi (bhANIyo-bhAI vagere) ayogya hovA chatAM paNa, A kAma karavAnI IcchAvALo na hovA chatAM paNa gurnAdinA bhayathI jo e gabharAto hoya athavA to kulanI lajjA che che vagerene lIdhe paNa avinaya vagere doSothI pAcho pharato hoya enA pratye jANavI. arthAt evA ziSyane vize che che ja A AjJA-balAbhiyoga karavAnI vAta che. che paraMtu je sAdhu AjJA-balAbhiyoga karIe to paNa bhulo sudhAravAno na hoya ulaTuM atyaMta krodhI banI jato che ja hoya, tenA pratye A balAbhiyoga bilakula yogya nathI. paMcAzakamAM kahyuM che ke "gADha-ayogyane vize AjJAche balAbhiyogano pratiSedha che." che A ja artha batAvanAra subhASita paNa che ke S -mUrkhane upadeza ApIe to e mUrkhAne prakopane mATe thAya che, zAMti mATe thato nathI. sApone dUdhanuM che 8 pAna e mAtra sAponA jherane vadhAranAruM ja bane. - yazo, - yogye'pi guNitvAdarhe'pi anupayogAt=ajJAnAnna punarabhinivezAta skhalite-sAdhusamAcArAt pracyute kharaNTanA=durvAkyairbhartsanA bhavati / etena vinItavinaye nAstyabhiyoga ityapohitaM bhavati / candra. - guNitvAda-vinayavaiyAvRtyAdiguNasamanvitatvAt / na punarabhinivezAt=guNI sAdhuH abhinivezAt kadAgrahAt= "idaM na kartavyam" iti jJAnasattve'pi niSThurapariNAmAt skhalanAM naiva karoti / etadeva anena padena sUcitam / tasya skhalanA anupayogAdinaiva bhavati / etena yogye munau kharaNTanAkaraNapratipAdanena apohitaM bhavati apavAdaH pradarzito bhavati / yogye abhiyogaH na kartavyaH 1 ityutsargaH / anupayogAt skhalanAyAM satyAM yogye'pi abhiyogaH kartavyaH iti apavAdaH / che je ziSya guNavAnuM hovAthI yogya che, chatAM abhinivezathI nahi (eTale ke jANI joIne nahi, paraMtu che 8 ajJAnathI sAdhu-sAmAcArIomAM koIka bhUla karI bese to gurue ene durvAkyo vaDe sakhata Thapako Apavo. 8. za 15mI gAthAmAM je kaheluM ke "vinayI ziSyane vize balAbhiyoga na karavo" e utsargamArga hato. uparanI vAta dvArA ame emAM apavAda batAvyo ke "ajJAnathI bhula karanArA vinayIne vize apavAdamArge che Thapako=balAbhiyoga karavo". 55555555555 che mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 01 PEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ FREE FREEEEEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEEEEEEEEEEE ImageORTAI WISR sAbhAvArI pres yazo. - atha tasyAnupayogapratipakSopayogahetave icchAkAra eva punaH prayujyatAM kiM kharaNTanayA ? iti cet ? candra. - guruNA durvAkyairbhartsanArUpamanucitaM kAryaM naiva karaNIyam" ityabhiprAyavAn Aha kazcit athetyaadi| guruNA vastraprakSAlanAdikaM kiJcitkAryaM yogyAya samarpitaM / sa ca tatkAryaM anupayogAt vyasmarat / guruNA prhre| se nirgate sati tatkAryaM akRtaM dRSTaM / tatazca "tatkAryaM sa ziSyaH karotu" ityevAtrAbhipretam / tadarthaJca guruNA ziSyaM AhUya kathanIyaM yaduta "ziSya ! mayA vastraprakSAlanaM bhavate samarpitam / tatki tvayA kRtaM?"iti / etadvacanenaiva smRti prAptaH sa yogyaH zIghrameva tatkAryaM kariSyatyeva / atra ca kharaNTanAyAH na kimapi prayojanaM pazyAmo vayamiti praznakarturabhiprAyaH / / ziSya : e guNI ziSya jo ajJAnathI ja bhula karato hoya to e bhula to ajJAna anupayoga dUra thaI che javAthI ja dUra thaI jAya. ane to pachI anupayogano zatru evo upayoga enAmAM ubho karavA mATe guru pharIthI che A IcchAkAra pUrvaka bhula batAve to zuM vAMdho ? upayoga AvatAnI sAthe yogya ziSya bhula sudhArato thaI jaze ane je che tethI enI bhula sudharI jaze. tyAM kharaMTanA karavAnuM koI prayojana nathI. REPREE - yazo. - na, tasya samAcArapravRttimAtrArthatvAt, asamAcArapravRttasya taniSedhArthatayA tu kharaNTanAyA aucityAt / taduktaM-tasyA asamAcAraniSedhArthatvAditi / candra. - samAdhAnamAha, tasya icchAkArasya samAcArapravRttimAtrArthatvAt vaiyAvRtyAdirupe samyagAcAre / pravRttireva arthaH=prayojanaM yasya sa samAcArapravRttimAtrArthaH, tattvAt / yo muniH vaiyAvRtyAdiSu apravRttaH, taM tasmin pravartayitumicchAkAraH kriyate / etAvadevecchAkAraprayojanaM / nAnyat / yadA tu sa muniH vaiyAvRtyAdikAryavismaraNopekSAdirUpe asamAcAre pravartate / tadA tu asamAcAraniSedhaH AvazyakaH / tadarthaJca na icchAkAra upayogI, kintu tatra kharaNTanaiva yukteti / yadi hi samapitakAryavismaraNAdimAn muniH kevalaM "tatsmaraNakartA bhavatu" ityeva iSyeta, tarhi tatra samAcArapravRttimAtrArthaH icchAkAro'pi kriyeta / kintvatra tena muninA vismaraNAdiko yo'samAcAraH kRtaH, tanniSedhakaraNamiSyate, tadarthaJca kharaNTanaiva yukteti nirgalitArthaH / taniSedhArthatayA asamAcAraniSedhaH eva arthaH prayojanaM yasyAH sA tanniSedhArthA / tasyAH bhAvaH iti / tanniSedhArthatA / tayA / tasyAH kharaNTanAyAH / zeSaM sugamam / guruH nA, sAmAcArImAM pravRtti na karanArAne sAmAcArImAM pravRtti karAvavA mATe ja IcchAkAra che. paNa je khoTI sAmAcArImAM pravRtti kare, sAmAcArImAM bhulo kare ene e bhulono niSedha karavAne mATe to kharaMTanA ja yogya che. Azaya e ke vastra prakSAlanAdi kAma soMpatI vakhate guru IcchAkAra ja kare. paNa e ziSya 8 vastraprakSAlana kAryamAM bhula kare to pachI guru ene Thapako Ape. tyAM IcchAkAra na cAle. kahyuM ja che ke "kharaMTanA e asAmAcArIno niSedha karavA mATe che." EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 935555555555555 mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 02 WRESESSETTEERINEERINEERENCESCORESERECE0000000SECRECTRESSERS
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66666 IcchAkAra sAmAcArI 'ISatpradveSo'pi = yogyaM prati kriyamANaH pradveSaH sAmAnyataH kaNThataH eva kriyate, na tu hRdayataH / tatazca sa mahAn na bhavati / na doSAvahaH = na guroH cAritranAzAdirUpadoSotpAdakaH / - tasyAM kharaNTanAyAM dveSalezo'pi "prazastaH" iti kRtvA na doSAvahaH / parikarmitaH vatsanAgo'pi na jIvitaghAtakaraH - iti gAthArthaH / (ziSya : paNa guru A rIte ziSyane Thapako Ape to emAM gurune krodha karavo paDe ne ? emAM gurunuM ahita na thAya ? ) guru : Thapako ApavAmAM gurue kaMIka dveSa karavo paDe to paNa e gurune nukasAnakArI na bane A ja vAta have batAve che. gAthArtha : kharaMTanAmAM alpadveSa thAya, paNa e prazasta hovAthI doSakArI na bane. rikarmita karAyelo vatsanAga (jhera vizeSa) paNa jIvitano ghAta karanAro nathI banato. yazo. tIse tti / tasyAM = khaNTanAyAM nUnaM nizcitaM dveSalezo'pi = iSadveSo'pi na doSAvahaH na zrAmaNyavirodhI prazasta iti hetoH / prazastarAgasyeva prazastadveSasyApi zrAmaNyAnupaghAtittvAt, yathA ca dveSasya prAzastyaM tathA saprapaJcamadhyAtmamataparIkSAyAM vyavasthApitam / - candra. nanu kathaM na zrAmaNyavirodhI sa dveSa ityAzaGkAyAmAha prazasta iti hetoH / yataH sa prazastaH, tasmAt na zrAmaNyavirodhI / nanu kathaM prazasto'pi dveSaH zrAmaNyavirodhI na syAt ? ityAzaGkAyAmAha prazastarAgasyevetyAdi / yathA devagurudharmeSu anurAgAtmakaH prazasto rAgaH na zrAmaNyavinAzakaH / tathaiva cAritravardhanAdyarthaM kriyamANaH prazastaH dveSo'pi na zrAmaNyavighAtaka iti bhAvaH / - Thapako ApavAmAM gurune kaMIka dveSa thAya to paNa e sAdhupaNAno ghAtaka nathI banato e nakkI vAta che, kemake e dveSa prazasta=sAro che. ( ziSya : "odha sAdhupazAno upaghAta na jane" khevaM zI rIte jane ? ) guru : jema deva, guru, dharma pratyeno prazasta rAga e sAdhupaNAno ghAtaka nathI banato. tema A prazasta dveSa paNa sAdhupaNAno ghAtaka na bane. (ziSya : pe| sA dveSane prazasta zI rIte uhevAya ? ) guru : "dveSa zI rIte prazasta kahevAya ?' e AkhI vAta vistArathI ame adhyAtmamatapa2IkSAmAM batAvI che e tyAMthI ja jANI levI. yazo. svarUpato duSTasyApyupaskAreNAduSTatve dRSTAntamAha-vacchanAgo'pi - viSavizeSa:, parikarmitaH = auSadhavizeSayogena rasAyanIkRto 'na jIvitaghAtakaraH '=nAyupAyavidhAyI / svarUpatastasyAyuHkSayakarasyApi yathA na parikarmaNAyAM tathAtvaM pratyutArogyakAntyAdi mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 04 --
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ mu T ERRITERATTERTAINMENTAR WISIR sAmAdhArI AR va ISatpradveSo'pi yogyaM prati kriyamANaH pradveSaH sAmAnyataH kaNThataH eva kriyate, na tu hRdayataH / tatazca sa mahAn / na bhavati / na doSAvahaH=na guroH cAritranAzAdirUpadoSotpAdakaH / - tasyAM kharaNTanAyAM dveSalezo'pi "prazastaH" iti kRtvA na doSAvahaH / parikarmitaH vatsanAgo'pi na jIvitaghAtakara: - iti gAthArthaH / che (ziSya paNa guru A rIte ziSyane Thapako Ape to emAM gurune krodha karavo paDe ne? emAM gurunuM ahita che na thAya?) che guruH Thapako ApavAmAM gurue kaMIka dveSa karavo paDe to paNa e gurune nukasAnakArI na bane A ja vAta che je have batAve che. gAthArtha : kharaMTanAmAM alpadreSa thAya, paNa e prazasta hovAthI doSakArI na bane. parikarmita karAyelo 8 vatsanAga (jhera vizeSa) paNa jIvitano ghAta karanAro nathI banato. yazo. - tIse tti / tasyAM khaNTanAyAM nUnaM nizcitaM dveSalezo'pi iSaddveSo'pi na doSAvahaH na zrAmaNyavirodhI prazasta iti hetoH / prazastarAgasyeva prazastadveSasyApi zrAmaNyAnupaghAtittvAt, yathA ca dveSasya prAzastyaM tathA saprapaJcamadhyAtmamataparIkSAyAM vyavasthApitam / FEEEEEEEEEEEE candra. - nanu kathaM na zrAmaNyavirodhI sa dveSa ityAzaGkAyAmAha prazasta iti hetoH / yataH sa prazastaH, tasmAt na zrAmaNyavirodhI / nanu kathaM prazasto'pi dveSaH zrAmaNyavirodhI na syAt ? ityAzaGkAyAmAha prazastarAgasyevetyAdi / yathA devagurudharmeSu anurAgAtmakaH prazasto rAga: na zrAmaNyavinAzakaH / tathaiva cAritravardhanAdyarthaM / kriyamANaH prazastaH dveSo'pi na zrAmaNyavighAtaka iti bhAvaH / che Thapako ApavAmAM gurune kaMIka dveSa thAya to paNa e sAdhupaNAno ghAtaka nathI banato e nakkI vAta che, huM che kemake e TheSa prazasta=sAro che. (ziSya : "5 sAdhupAno upadhAta na pane" bhej zI zata pane ?) 8 guru : jema deva, guru, dharma pratyeno prazasta rAga e sAdhupaNAno ghAtaka nathI banato. tema A prazasta dveSa che paNa sAdhupaNAno ghAtaka na bane. 2 (ziSya : 59 mA dvaSane prazasta 2 rI vAya ?) 8 guru : "vaiSa zI rIte prazasta kahevAya ?" e AkhI vAta vistArathI ame adhyAtmamata parIkSAmAM batAvI 8 cha me. tyAMcI 4 tell devI. yazo. - svarUpato duSTasyApyupaskAreNAduSTatve dRSTAntamAha-vacchanAgo'pi viSavizeSaH, ra parikarmitaH auSadhavizeSayogena rasAyanIkRto 'na jIvitaghAtakaraH'=nAyurapAyavidhAyI / svarUpatastasyAyuHkSayakarasyApi yathA na parikarmaNAyAM tathAtvaM pratyutArogyakAntyAdi 31380010613030308158088HERRRRRRRRRRRRRRRORadio mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 04 che RESSETTERSIONERSSESARImeancernamaARRIGHTTERRORISESSIONEEMB
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ S BEEmaatammnlsRGREER0000000000mARRRRRRRRRRRRRRREE380808048000000000000000000000 IRATION (WISIR sAmAyArI ee bu guNAdhAyakatvameva, tathA svarUpataH saMsArahetodvaiSasya kharaNTanAdau prazastAdhyava sAyaparikarmitasya na tathAtvaM, pratyuta saMyamapravarttanAdiguNahetutvameveti bhAvaH // 17 // __candra. - nanu rAgaH dveSazceti dvau eva doSau saMsAramUlamiti suprasiddhameva / tatazca tau aprazastau eva bhvtH| rAgastu yadyapi devagurvAdiviSayakaH prazasto manyate / kintu dveSasya prazastatA tu na pratIyata ityata Aha yathA ca dveSasyetyAdi / saprapaJca savistaraM / dveSo hi svarupataH duSTaH tathApi upaskAreNa kiJcitparivartanAdirUpeNa aduSTo bhavati / etadarthe laukikaM dRSTAntamAha vacchanAgo'pItyAdi / tathAtvaM AyuHkSayakaratvaM / na tathAtvaM= na saMsArahetutvaM / saMyamapravartanAdiguNahetutvaM kharaNTanayA utsAhito muniH saMyame pravartate, asaMyamAcca nivrtte| evaM saMyamapravartanAdiguNAnAM hetuH kharaNTanA bhavati // 17 // (ziSya : "deSa me 135thI to huTa 4 che" me pAne mAnya che. to pachI me sArI zI rIta bane ?) guru svarUpathI kharAba vastu paNa amuka pheraphAra karavAmAM Ave to aduSTa banI zake che. dA.ta. jhera auSadha che vizeSa nAMkhIne rasAyanarUpa banAvavAmAM Ave to jema jIvanano nAza karanArA tarIke prasiddha evuM paNa te jhera e rasAyana banI gayuM hovAthI AyuSyano ghAta karatuM nathI. ulTe Arogya, zarIranI kAMti vagere guNone utpanna che A karanAruM ja bane che. ema svarUpathI saMsAranuM kAraNa evo paNa, Thapako ApatI vakhate utpanna thato dveSa e che 8 ziSyahitabhAvanA vagere rUpa prazasta adhyavasAyathI parikarmita thayelo hoya to e saMsAranuM kAraNa na bane. urdu chuM "me ziSyane saMyamamA pravatAvo" ko3 59 // guna 1295 pane cha. / / 17 / / yazo. - atha kharaNTanAdipradveSabhayAdya AcAryaH svayameva vaiyAvRttyaM karoti, tadanaucityamudbhAvayannAha ___ jo sayameva ya bhIo veyAvaccaM karei Ayario / teNa NiyapANiNacciya sIsA kijjaMti aviNIA // 18 // SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEER RESSERIEEEEEEEEEERIES candra. - kharaNTanAdipradveSabhayAt kharaNTanAdau yaH svamanasi utpadyamAnaH pradveSaH tena yat / saMyamavighAtadurgati-prAptyAdiphalacintanajanyaM bhayaM, tasmAt svayameva=na tu ziSyAdinA vaiyAvRtyaM vaiyAvRtyaM atra dvividhaM, svakIyaM parakIyaM ca / tatra svavaiyAvRtyaM AcAryasyaiva saMbaMdhi vastrapratilekhanavastraprakSAlanagocarIcaryAsaMstArakakaraNAdikaM kRtyaM / glAnAdisaMbaMdhi tu tadeva kRtyaM paravaiyAvRtyaM / etAdRzaM dvividhaM vaiyAvRtyaM / / tadanaucityaM=AcAryeNa svayaM kriyamANasya dvividhavaiyAvRtyasya anucitatvaM udbhAvayannAha='ke tatra doSA bhavanti' iti prakaTayannAha / zeSaM spaSTam / - ya: AcAryaH bhItaH san svayameva vaiyAvRtyaM karoti, tena nijahastenaiva ziSyA: avinItAH kriyante / - iti gAthArthaH / ziSyane Thapako ApavAmAM mAre dveSa karavo paDe che" evA bhayathI je AcArya jAte ja vaiyAvaccane kare, 4 te AcArya anucita kAma kare che e batAvatA granthakAra kahe che ke aartRENTERTERamaya ESSESESEEEEEEEEEEEE BEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 05 RESSETTERTIERREEEEEEEEEEEEER188000000000000000RRRRRRRRRRREES
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI gAthArtha : je AcArya (dveSa karavo paDaze evA bhAvathI) gabharAyelAM chatAM jAte ja vaiyAvacca kare teNe to potAnA hAthe ja potAnA ziSyane avinayI banAvyA. yazo. jo sayameva yatti / yaH svayameva = Atmanaiva castvartha: bhItaH = parasya vaiyAvRttyAdikAraNe kharaNTanAdidveSaprasaGgAdavAptabhayaH vaiyAvRttyaM = upadhipratilekhanAhArAdyAnayanAdikaM karoti AcArya:- AcAryapadasthaH, tena nijapANinaiva = svahastenaiva ziSyA avinItAH kriyante, guruNaiva svavaiyAvRttyakaraNe teSAM tatkaraNaprayuktavinayocchedAt / evaM ca teSAM tatkaraNajanyanirjarAlAbhena vaJcanam, gurozca tatkAraNajanyanirjarAlAbheneti doSaH / - candra. - tatkaraNaprayuktavinayocchedAt= guruvaiyAvRtyasya yatkaraNaM, tena prayukto yo vinayaH, tsyocchedaat| tatkAraNajanyanirjarAlAbhena = vaiyAvRtyasya ziSyaiH yat kAraNaM, tajjanyA yA nirjarA, tallAbhena vaJcanaM guroH bhavati / ziSya vagerenI pAse potAnI ke glAnAdinI vaiyAvacca vagere karAvavAmAM Thapako Apavo ane emAM dveSa thavo vagere prasaMgo upasthita thatA hovAthI gabharAI gayelA je guru jAte ja upadhipratilekhana, AhAra lAvavo vagere kAma kare. AcArya pada upara rahelA te guru potAnA hAtha vaDe ja ziSyone avinayI banAvavAnuM kAma kare che, kemake guru pote ja potAnI vaiyAvacca karavA mAMDe eTale ziSyone to gurunI vaiyAvacca karavA dvArA je vinaya karavAno hato eno to viccheda ja thAya. AmAM te ziSyone vaiyAvacca, vinayAdi karavAthI utpanna thanArI nirjarAne gumAvavAno vakhata Ave. ane gurune ziSyone vaiyAvacca karAvavA dvArA je nirjarA prApta thatI hatI e gumAvavAno vakhata Ave. yazo. - idamupalakSaNam - sUtrArthapalimantho vAdini rAjAdau vA samAgate vaiyAvRttyapare gurau 'aho ! anIzvarAH pravrajitA ete' iti pravacanalAghavamapyupajAyate / taduktaM sutthesu aciMtaNa Aese vuDDhasehagagilANe / bAle khamaNe vAI iDDImAI anniddddiiaa|| eehiM kAraNehiM tuMbabbhUo a hoi Ayario / veyAvaccaM karaNaM kAyavvaM tassa sesehiM // jeNa kulaM AyattaM taM purisaM AyareNa rakkhijjA / Na hu tuMbaMmi viNaTThe azyA sAhArayA huti // candra. - idamupalakSaNam = svajJApakatve sati svetarajJApakatvaM upalakSaNatvam / atra vinayocchedarUpo doSaH pratipAditaH / anye tu doSAH na kathitAH / kintu vinayocchedarUpaH pratipAditaH doSaH svamapi jJApayati, svetarAn anuktAnapi doSAn jJApayati / tAneva doSAnAha - sUtrArthapalimanthaH = guroH sUtrArthayoH vyAghAtaH / satataM svakIyaparakIyavaiyAvRtyaparasya guroH sUtrArthaparAvartanAnucintanAdikaraNAya samayAbhAvAt prAkpaThitau sUtrArthI vismRtau bhavataH / anyau ca nUtanau sUtrArthI na bhavataH / gurozca sUtrArthavinAze gacchasya sUtrArthavinAzaH sulabha ev| mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 76
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Beee IcchAkAra sAmAcArI 'tatazca zAsanavicchedo'pIti mahatIyaM doSaparaMparA / anIzvarA pravrajitA ete = ete sAdhavaH izvararahitA = svAmirahitAH / yataH eteSAM svAmI tu sevakavat vaiyAvRtyaM kurute / tAdRzazca svAmI kathaM svAmI gaNyate ? tasmAt anAthA ete sAdhavaH / yadi vA ete pravrajitAH=ete AcAryAH anIzvarAH =na izvarAH, na eteSAM svAminaH, ye etAdRzaM sevakayogyaM vaiyAvRtyaM kurvantIti / gAthAtrayasyArthaH sutrArtheSu aciMtanaM, Adeze = prAdhUrNake, vRddhazaikSaglAneSu, bAle, kSapake = tapasvini, vAdini Rddhimatsu=rAjAmAtyAdiSu, RddhirahiteSu = pravrajyAdyarthamAgateSu sAmAnyajaneSu ca aciMtanaM / vaiyAvRtyavyApRtaH guruH na eteSu ucitaM kAryaM cintayitumalaM / 'kimeteSu kartavyam" ityAdi / yadi ucitakAryacintanamapi tasya duSkaraM / tarhi ucitakAryakaraNasya tu vArtA'pi duHzraddheyA / etehi kAraNehiM-yasmAdete doSAH, tasmAt tuMbabbhUo u Ayario = cakramadhyabhAgasadRzaH AcAryaH / yathA cakrasya arakAH tuMbAtmakena AdhAreNaiva tiSThanti / tuMbAbhAve tu te vinazyanti / tathaiva AcArye sukhaM vidyamAne satyeva vRddhazaikSaglAnabAlakSapakAdayaH sukhaM tiSThanti / AcAryasya vyAkulatAyAM satyAM te sarve vinazyeyuH / zeSaM spaSTam / jeNa kulaM AyattaM = yasyAcAryasya kulaM adhInaM, taM purisaM= tamAcAryaM AyareNa rakkhijjA = AdareNa sakala kularakSakaM taM AcAryaM rakSet / na hi tuMbe vinaSTe sati arakAH sAdhArakAH = AdhArasahitAH bhavanti / A to eka-be doSo batAvyA. e sivAya bIjA paNa doSo che. (1) guruno samaya potAnI vaiyAvaccAdimAM ja pasAra thaI javAthI, thAka lAgavAthI gurunA sUtra ane artha ayA thAya, jagaDe, ghaTe. (2) vAdI ke rAjA Ave ane gurune kApa kADhavAdi rUpa vaiyAvacca karatA jue to teo vicAre ke "A sAdhuo to svAmI=Izvara=adhipati=nAtha vinAnA che. badhA eka sarakhA ja che. guru ja nokaranI jema kAma kare che." Ama zAsananI laghutA paNa thAya. kahyuM ja che ke "AcArya jo RddhihIna hoya. arthAt vaiyAvaccAdi karanArA hoya to teo sUtrArthanuM ciMtana nahiM jharI zaDe. uparAMta AyAryanI khAvI hAlata hoya to pachI, Aheza=mahemAna sAdhukha, vRddha, zaikSa, glAna, bAla, kSapaka, vAdI, rAjA vagere RddhimAn puruSo A badhA sIdAya. arthAt A badhAne laIne ghaNA doSo thAya. A ja kAraNasara AcArya e tuMba jevA che. (gADAnA cakranI barAbara vacceno bhAga tuMba kahevAya. cakranA ArAo e tuMbanA AdhAre ja TakelA hoya che.) mATe temanuM vaiyAvaccarUpI kAma bAkInA sAdhuoe karavuM ja joIe. A kuLa (sAdhu samudAya) je puruSa (AcAryAdi) ne AdhIna hoya te puruSane to khUba ja AdarathI rakSavo joIe, kemake jo tuMba nAza pAme to pachI ArAo AdhAravALA nathI rahetA. nirAdhAra banI jAya che. evaM caitAvaddoSAn paryAlocyoktadoSAbhAsaM ca paryAlocya svayameva vaiyAvRttyakaraNamAcAryasyAnucitamiti bhAvaH // 18 // yazo. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 07
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE REETIREEEEEEEEEEEEEE ISR sAmAyArI candra. - etAvaddoSAn AcAryeNa svayaM vaiyAvRtyakaraNe samutpadyamAnAn doSAn uktadoSAbhAsaM ziSyaiH / ravaiyAvRtyakAraNe kharaNTanAyAmavazyaM kartavyAyAM samutpadyamAnaH yaH iSatpradveSarUpa: doSAbhAsaH, taM / ya: doSo nAsti, kintu doSavat AbhAsate dRzyate sa doSAbhAsaH kathyate // 18 // eTale Thapako vagere na ApavAmAM AvA aneka doSo lAge che ane Thapako ApavAmAM je dveSa thavA vagere # svarUpa doSo che te vastutaH to doSa ja nathI. e vAta vicArIne AcArye potAnuM vaiyAvacca jAte ja karavuM e che anucita sAbita thAya che 18 yazo. - atha 'ahaM tava prathamAlikAdyAnayAmi' itIcchAkAraM kRtvA labdhyabhAvAttadanAnayane nirjarAvaikalyaM syAdityAzaGkAmapAkartumAha - icchAkAraM kiccA adINamaNassa laddhivirahe vi / viulo NijjaralAbho hoi dhuvaM bhAvadANeNaM // 19 // candra. - prathamAlikAdi-prAtaHkAlasaMbhavinI gocarI prathamAlikA / tadAdi / labdhyabhAvAt= lAbhAntarakSayopazamajanyA yA labdhiH, tadabhAvAt tadanAnayane prathamAlikAprAptyabhAve nirjarAvaikalyaM=8 ra nirjarA'bhAvaH / prathamAlikAdyarthaM icchAkAraH kRtaH / kintu sA na labdhA / tatazca icchAkAro'pi nirarthaka eva bhavatIti tatra na kA'pi nirjarA syAditi bhAvaH / / - icchAkAraM kRtvA labdhivirahe'pi adInamanasaH bhAvadAnena vipulaH nirjarAlAbho dhruvaM bhavati - iti gAthArthaH / che. ziSya : "huM tamArI navakArazI lAvIza" e pramANe IcchAkAra karyA bAda jo e sAdhu potAnI labdhi na hai hovAthI navakArazI na lAvI zake to pachI e sAdhue bhakti na karI hovAthI nirjarAno abhAva ja thaze ne? che 8 gAthArtha : IcchAkAra karyA bAda labdhinA abhAvamAM paNa adInamanavALA sAdhune bhAvadAna vaDe puSkaLa che che nirjarAlAbha avazya thAya che. yazo. - icchAkAraM ti / icchAkAraM 'ahaM tavecchayA''hAramAnayAmi' ityAdirUpaM kRtvA labdhivirahe'pi adInamanasaH pazcAttApAnAkrAntacetasaH bhAvadAnena dhruvaM nizcitaM vipulo nirjarAlAbho bhavati / candra. - pazcAttApAnAkrAntacetasaH="niSpuNyako'haM / yanmayA prathamAlikAdi na labdhaM / / mamecchAkAro'pi niSphalo jAtaH" ityAdirupeNa pazcAttApena virahitaM cetaH yasya sa, tasya bhAvadAnena prathamAlikA'lAbhAt tena dravyataH sAdhubhaktiH na kRtA / kintu bhAvatastu kRtaiveti bhAvarUpayA sAdhubhaktyA / / guru : "huM IcchAthI tAro AhAra lAvIza" e pramANe IcchAkAra karyA bAda AhAra vagere na maLe to huM che paNa jo e sAdhu pazcAttApathI bharelA manavALo na bane temane bhaktino lAbha na maLyo. mAro phero niSphaLa gayo. huM mane koI ja nirjarA nahi thAya... Avo pazcAttApa jo na kare to..) to eNe vastunuM dAna na karyuM hovA chatAM AreamRRORATORRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRUnrwwwwwwwwwwwRETTwwere mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 08 RecemEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE888888880000000
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ BarsatssammtFERRRRRREstrea HHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE KommeREEmmmmmmm WISAra sAbhAyArI bhAvathI to sAdhune gocarInuM dAna karyuM ja che. eTale ene avazya puSkaLa nirjarAlAbha thAya. yazo. - dravyadAnaM hi AhArAdidAnarUpamanaikAntikamanAtyantikaM ca / bhAvadAnaM tu tatpratipakSamiti na tato nirjarApracyavaH / / candra. - nanu dravyadAnamapi vipulanirjarAkAraNamiti tadabhAve bhAvadAnamAtrAt kathaM vipulanirjarAlAbhaH syAt ityata Aha dravyadAnaM hi anaikAntikam vipulanirjarAtmakaM kAryaM prati vyabhicAri / yaza:kIrtikAmanayA bhayena vA kriyamANaM dravyadAnaM na vipulanirjarAM janayatIti tatra dravyadAne sattve'pi kAryAbhAvAt anvyvybhicaarH| tathA dravyadAnAbhAve'pi bhaktibhAvavatAM sAdhUnAM vipulanirjarAlAbhAt tatra dravyadAnAtmakakAraNAbhAve'pi vipulanirjarAtmakakAryotpAdAt vyatirekavyabhicAraH / evaJca dravyadAnaM vipulanirjarAM prati anvayavyatirekobhayara vyabhicAravadasti / tathA anAtyantikaM ca / yatra anAbhogAdibhiH kRtena dravyadAnamAtreNa kAcinnirjarA bhavati / sA'pi svalpA, na tu anubandhinI / tatazca dravyadAnaM svalpAM ananubandhinI ca nirjarAM janayatIti tat nirjarAM ra prati anAtyantikaJca / tatpratipakSaM ekAntikaM AtyantikaM ceti bhAvaH / tato bhAvadAnAt nirjarApracyavaH nirjraa'bhaavH| gocarI ApavA rUpa je dravyadAna che e "karmanirjarA rUpI phaLa Ape ja" evo ekAMta nathI. aMdara adhyavasAya azubha hoya to dravyadAna karavA chatAM karmanirjarA na paNa thAya. che jyAM e dravyadAnathI phaLa maLe e uMcI kakSAnuM = saMpUrNa =anubaMdhavALuM ja maLe evo paNa niyama nathI. thoDI ghaNI nirjarA e dravyadAna dvArA maLe paNa e nirjarAnI paraMparA cAle ja evo dravyadAnamAM niyama nathI. che jyAre bhAvadAna to avazya nirjarAphaLa Ape ja. ane e paNa anubaMdhavALuM "uttarottara nirjarA vadhatI che 8 jAya" e rItanuM nirjarAphaLa Ape. eTale jyAM bhAvadAna hoya tyAM nirjarAno lAbha cUkI javAnuM na bane. 8 ___ yazo. - na hi zaktyanigUhanabhAvayoH phalavyabhicAritvamasti / candra. - na hi zaktyanigUhanabhAvayoH ityAdi / vipulA nirjarA atra phalaM / pAralaukikasukhAdyarthaM cAritraM prapannAH niraticArasaMyama pratipAlayantaH abhavyAdayaH sarvatra yathAzaktyA pravartante / tatazca teSAM smiipe| zaktyanigUhanamasti / kintu zubho bhAvaH nAstIti te vipulAM nirjarAM na prApnuvanti / evaJca bhAvavirahitaM zaktyanigUhanaM phalavyabhicAri bhavati / tathA saMvignapAkSikAdayaH "niraticAraM saMyamajIvanaM paripAlanIyam', ityAdizubhabhAvavanto'pi tathAvidhakarmavazAt na uciteSu yogeSu vidyamAnAmapi svazaktiM sphorayanti / evnyc| zubhabhAvavanto'pi te zaktinigUhanavantaH na vipulAM nirjarAM prApnoti / tatazca zaktyanigUhanarahito bhAvo'pi phalavyabhicArI bhavati / tasmAt zaktyanigUhanabhAvayoH mIlitayoreva phalavyabhicAritvaM naastiityuktm| vastutastu bhAva eva vipulanirjarAkAraNaM / zaktyanigahanaM tu "vipulanirjarAjanake bhAve sati bhavati" iti| tat tAdRzabhAvajJApakam / vipulanirjarAjanako viziSTo bhAvo yadA na bhavati, tadA zaktinigUhanaM saMbhavati / tatazca / se vyavahArataH etaducyate yaduta 'tatra zaktinigUhanamastIti hetoH bhAvasattve'pi vipulA nirjarA nAsti" iti / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 09
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI paramArthatastu tatra tAdRzaH viziSTaH bhAva eva nAstIti tatra vipulA nirjarA'pi nAsti / zaktyanigUhanaM na sAkSAt vipulanirjarAkAraNam / kintu tat vipulanirjarAjanakaviziSTabhAvajanyaM, tAdRzaviziSTabhAvajanakaJceti zaktyanigUhanaM viziSTabhAvajJApanadvArA viziSTabhAvajananadvArA vipulanirjarAbodhakaM vipulanirjarAjanakaJcetyAdi sUkSmamIkSaNIyam / vistarastu na kriyata eva, vistarabhayAt / (ziSya : bhAvadhAna zA mATe nirbharAhiila pratye saiddhAnti che ? avazya isahAya che ? vyatmiyArI nathI ?) guru : zakti - anigUhana + bhAva e beno meLApa kyAreya phaLavyabhicArI=phaLa na ApanAro na bane. (praiveyakamAM janA2A abhavyo sAdhupaNAmAM zakti-anigUhanavALA hovA chatAM bhAvavALA nathI hotA. ane eTale emane viziSTa nirjarAdi phaLa nathI maLatuM. to aviratasamyaktvIo, saMvignapAkSiko zubhabhAvavALA hovA chatAM zakti-nivyUhanavALA hovAthI emane paNa viziSTa nirjarAdi rUpa saMpUrNa phaLa nathI maLatuM.) - yazo. na ca dravyadAnamapi nizcayasAmagryAM nivizate, tasya pudgala - pariNAmarUpasya svAnupakAritvAt iti prapaJcitaM nizcayanayavicArAvasare'dhyAtmamataparIkSAyAmasmAbhiH / candra. nanu vyavahAranayaH dravyadAnAdikaM vipulanirjarAjanakaM manyate / nizcayastu bhavatA. "zaktyanigUhanabhAvau vipulanirjarAjanakau" ityAdirUpaH pratipAditaH / vayaM tu manyAmahe "zaktyanigUhanaM, bhAvaH, dravyadAnaJcetyetattritayaM phalavyabhicAri na bhavatItyeva nizcayanayAbhiprAyaH / tatazca nizcayanayAbhimatAyAM phalasAmgryAM dravyadAnasyApi nivezaH kartavya evetyAzaGkAyAmAha na ca dravyadAnamapi ityAdi / nanu dravyadAnasya nizcayasAmagyrAM niveze kA ApattiH, yena tannivezo niSidhyate ityata Aha tasya pudgalapariNAmarUpasyetyAdi / tasya= dravyadAnasya pudgalapariNAmarUpasya = AhArAdirUpapudgalapariNAmAtmakasya svAnupakAritvAt= apudgalasvarUpo ya AtmA, tasyAnupakAritvAt / nanu:kathaM pudgalapariNAmarUpaM dravyadAnaM AtmopakAri na bhavati / kA tatra bAdhetyAzaGkAyAmAha prapaJcitaM nizcayanayavicArAvasare ityAdi / tathA ca tatra vistarato nirUpitatvAt nAtra pratanyate / tata eva avaganta vyamiti / ziSya : "zakti-anigUhana + zubhabhAva e nirjarAne utpanna karanArA kAraNo che" e tame je vAta karI. e nizcayanayanI vAta che. A nizcayane mAnya evA kAraNono samUha (sAmagrI) che. paNa gurudeva ! A nizcayamAnya evI kAraNa sAmagrImAM dravyadAnane paNa laI laIe to zuM vAMdho ? arthAt zakti-anigUhana + zubhabhAva + dravyadAna A kAraNono samUha viziSTa nirjarAnuM kAraNa che." A pramANe nizcayanayano abhiprAya mAnavo joIe. (jo A vAta sAcI sAbita thAya ke dravyadAna na karI zakanArA zakti-anigUhana + zubhabhAvavALA evA sAdhune paNa viziSTa nirjarAnI prApti na thAya. pUrvapakSa koIpaNa rIte e sAbita karavA mAMge che ke dravyadAna vinA phaLa na maLe.) guru : nizcayanayane mAnya evI karmanirjarAphaLanI sAmagrImAM ame batAvelI be vastu ja barAbara che. emAM dravyadAnano paNa niveza karavAnI vAta yogya nathI, kemake e dravyadAna to pudgala pariNAma che. ane eTale e pudgalAtIta evA AtmAne u5kA2I na banI zake. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 80
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara IcchAkAra sAmAcArI huM (ziSya : kema? karmanirjarA e paNa pudgalano ja pariNAma che ne? to pudgalapariNAma rUpa dravyadAna zA che te mATe pudgalapariNAma rUpa karmanirjarAnuM kAraNa na bane ? ane jo e bane to pachI eno nizcayamAnya 8 8 nirjarA sAmagrImAM niveza karavAmAM vAMdho zuM che ?) gura : A vAta ame adhyAtmamata parIkSAmAM nizcayanayano vicAra karavAnA avasare ekadama vistArathI E sAbita karelI che. eTale atyAre enI lAMbI carcA karatA nathI. cheyazo. - tamimikretya nivRitam - (kAva. ni. 682) veyAvacce abbhuTThiyassa saddhAe kAukAmassa / lAbho ceva tavassissa hoi adINamaNassa tti // 19 // che rUchawAro samo zA // iti nyAyavizAradaviracite sAmAcArIprakaraNe icchAkAraH samApto'rthataH // candra. - niyuktigAthArthastvayam - vaiyAvRtye abhyutthitasya zraddhayA vaiyAvRtyaM kartukAmasya adInamanasaH 8 tapasvinaH nAma iva mavati + rUti 139 icchAkArasAmAcArITIkopari candrazekharIyAnAmnI viSamapadavyAkhyA rahasyaprakaTanaM ca saMpUrNe / mULa vAta para AvIe. ekalA bhAvadAnathI paNa karmakSayarUpI phaLa maLe ja che" e abhiprAyathI ja niryuktikAre kahyuM che che ke, "navakArazI lAvavAdi rUpa vaiyAvaccamAM udyamavALA banelA, zraddhAthI e vaiyAvacca karavAnI IcchAvALA, adIna-manavALA evA tapasvI=sAdhune (dravyadAnanA abhAvamAM paNa) lAbha ja thAya che ||19lA IcchAkAra sAmAcArIno anuvAda saMpUrNa EEEEEEEEEEEEEEEE VEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE + vijayazIlacaMdra graMtha saMgraha * kaThora : milana a4 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 81 che Sccccccreditating Engiitkctt tingliticistrict Editing
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI. sammmmmmmmmmmmmmmmmmmm HiIBIR sAmAyArI - yazo. - idANi micchAkAro bhannai - candra. - idAnIM mithyAkArasAmAcArIviSamapadavyAkhyA tadrahasyaprakaTanaM ca kriyete / yazo. - idAnI icchAkAranirUpaNAnantaramavasaraprAptatayA mithyAkAro bhaNyate, tatrAdau / mithyAkArasya lakSaNamAha - jo miccha tti paogo niyasaMjamajogaduppauttaMmi / so khalu micchAkAro tuha siddhaMte samuvaiTTho // 20 // SSISTERESTINARISTISE candra. - avasaraprAptatayA caturthamUlagAthAyAM icchAmicchAdikrameNa daza sAmAcAryaH nigaditAH / tatra kramAnusAreNa mithyAkArasAmAcArI dvitIyA pratipAditA / tatazca icchAkArasya vistRtanirUpaNAnantaraM kramAnusAreNa mithyAsAmAcAryA eva avasaraH / tasmAt / - nijasaMyomayogAnAM duSprayoge,sati yaH "mithyA" iti prayogaH, sa tava siddhAnte mithyAkAraH samupadiSTaH - iti gAthArthaH / IcchAkAranuM nirUpaNa karyA bAda have micchAkAranuM nirUpaNa karavAno avasara Avyo che eTale have che micchAkAra kahevAya che. temAM sau prathama mithyAkAranuM lakSaNa kahe che. gAthArtha : potAnA saMyamayogomAM kharAba prayoga thaye chate je "mithyA' e pramANe prayoga karAya che. te 8 mithyAkAra tarIke tArA siddhAntamAM kahevAyo che. yazo. - jo miccha tti tti / yo nijasaMyamayogaduSprayukteH svakRtasaMyamayogavitathAcaraNe mithyeti prayogaH, saH 'khalu' nizcaye mithyAkArastava siddhAnte samupadiSTaH=8 samyak prakAreNa nirUpitaH / 'svaduSkRtArtha kapadavizeSaNakavaitathyArthakaprayoga: svasya mithyAkAra' ityAdi prAtisvikaM lakSaNaM draSTavyam / candra. - svakRtasaMyamayogavitathAcaraNe saMyamayogeSu yat vitathaM viparItaM aticArAdirUpaM AcaraNaM, tatsaMyamayogavitathAcaraNaM ucyate / svena kRtaM yat saMyamayogavitathAcaraNaM, tat svakRtasaMyamayogavitathAcaraNaM / tasmin / mithyetiprayogaH="mithyA me duSkRtam" iti prayogaH iti bhAvaH / nizcaye avazyaM sa prayogaH mithyAkAraH, na tatra kAcidAzaGkA kartavyA yaduta ayaM prayogaH mithyAkArasAmAcArI bhaNyate na veti / svaduSkRtArthaketyAdi / svasya yad duSkRtaM tat svaduSkRtaM, tadeva arthaH yasya tat svaduSkRtArthakaM / / svaduSkRtArthakaJca tat padaJca iti svaduSkRtArthakapadaM / tadeva vizeSaNaM yasmin sa svdusskRtaarthkpdvishessnnkH|| tAdRzo yaH vaitathyArthakaprayogaH 'micchA' ityAdirUpaH, sa svaduSkRtArthakapadavizeSaNakavaitathyArthakaprayogaH / / vaitathyameva arthaH yasya sa vaitathyArthakaH / tAdRzo yaH prayogaH sa vaitathyArthakaprayogaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 82 RESSSSSSSSS18808050 c ccccccessessRGETERESERROREGIEasTERE8000
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ paradA PIERRE KOREATEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEET micchaISIR sAbhAyAN ayaM bhAvaH - "mithyA me duSkRtaM, micchA mi dukkaDaM, vitathaM me durAcaritaM" ityAdiprayogeSu / svaduSkRtArthakAni padAni "me duSkRtaM, mi dukkaDaM, me durAcaritam" ityAdIni vartante / tathA eteSu prayogeSu vaitathyArthakapadAnyapi 'mithyA, micchA, vitathaM' ityAdIni vartante eva / tatazcaite prayogAH svaduSkRtArthakapadavizeSaNakavaitathyArthakapadaprayogAH bhavantIti te micchAkArasAmAcArI gaNayituM zakyante / nanu atra svaduSkRtArthakapadaM vizeSaNarUpaM nAsti, tataH lakSaNasyAvyAptirevAtreti cet na, 'me duSkRtaM vitathaM / bhavatu' iti vitathapadaM vizeSyaM, "me duSkRta"padaJca vizeSaNamiti spaSTameva dRzyate / evamanyaprayogeSvapi svayaM vibhAvanIyaM / svasya mithyAkAraH svaduSkRtArthakapade yaH svapadena gRhyate, tasyaiva svasya taadRshpryogH| mithyAkArasAmAcArI bhavati / na hi caitraduSkRtArthakapadaghaTitaH tAdRzaprayoga: maitrasya mithyAkArasAmAcArI bhnnyte| prAtisvikaM svaM svaM prati iti pratisvaM / pratisvaM bhinnaM iti prAtisvikaM / ayaM bhAvaH - idaM hi lakSaNaM svapadaghaTitaM / svapadArthazcAniyata eva / yaH mithyAkAraprayogaM kurute sa eva se tAdRzaprayogAnta vinA svapadena pratipAdyate / itthaJca yadA caitro mithyAkAraprayogaM karoti, tadA caitraduSkRtArthakapadaghaTitameva tAdRzaM lakSaNaM caitrasyaiva mithyAkArasAmAcArI bhavati / na tvanyasya / yadA maitro mithyAkAraprayogaM karoti, tadA maitraduSkRtArthakapadaghaTitameva tAdRzaM lakSaNaM maitrasyaiva mithyAkArasAmAcArI bhvti|| evamanyatrApi dRSTavyam / yatra svapadaghaTitaM lakSaNaM bhavati / tatra sarvatrApyevaM dRSTavyam / TIkArtha : potAnA vaDe saMyamayogane vize kaMI khoTuM AcaraNa karAyuM hoya tyAre je "mithyA' prayoga karAya che ja che e tArA siddhAntamAM "mithyAkAra" sAmAcArI tarIke samyaka rIte nirUpaNa karAyelo che. che "potAnA pApo' e arthavALuM pada e che vizeSaNa jemAM evo "khoTuM arthavALo prayoga e te vyaktine mATe mithyaa||2 41ya. (Et.d. "mama duSkRtaM mithyA bhavatu" mAyuM yatra bole to "svakRta" arthavANu "svaduSkRta" 56 me mAhI vizeSa ||1||y. ane "moTuM=2" arthavANo "mithyA" prayoga to che 4. che eTale caitra mATe A prayoga mithyAkAra sAmAcArI bane.) A mithyAkAranuM lakSaNa dareka vyakti mATe svataMtra A banaze. caitra mATe citraduSkRtArthakapada ghaTita lakSaNa bane. maitra mATe maitraduSkRtArthaka padaghaTita lakSaNa bane. paNa maitra kama bole.. "caitraduSkRtaM mithyA bhavatu" to me bhaitra mATe mithyaa||2 na. vAya. bheTale. mAmA 624 je vyaktinA mATe mithyAkAranA lakSaNa svataMtra ja banavAnA che. yazo. - tena na 'paraduSkRtaM mithyA' 'svasukRtaM mithyA' ityAdiprayogAtivyAptiH, na vA 'mithyA me duSkRtam' ityAdi prayoga iva 'vitathaM me durAcaritaM' ityAdiprayoge tadavyavahArApattiriti // 20 // candra - tena-lakSaNe svapadasya, duSkRtapadasya,"svaduSkRtapadavizeSaNakavaitathyArthaprayoga iti anuktvA svaduSkRtArthakapadavizeSaNakasya, "micchAprayogaH" iti anuktvA vaitathyArthakaprayogaH iti asya ca niveshen| atra sva-duSkRte dve pade ativyAptivArake, svaduSkRtArthakapadavizeNakaJcAvyAptivArakamiti vizeSaH / ityAdiprayogAtivyAptiH / yadi svapadaM nocyeta, tarhi duSkRtArthakapadavizeSaNakavaitathyArthakaprayogaH mithyAkAra CHEVLEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEET FEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 7777777 # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 83 PEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ RETI R EETTERTAINERRIER miWISIR sAmAyArI on iti lakSaNaM bhavet / tatazca "paraduSkRtaM mithyA" iti prayoge'pi tAdRzaprayogatvAtmakaM lakSaNamativyAptaM bhavet / svapadopAdAne t na dossH| yataH ayaM prayogaH svaduSkRtArthakapadavizeSaNako nAsti / tathA yadi duSkRtapadaM nopAdIyeta, tarhi "svArthakapadavizeSaNakavaitathyArthakaprayogaH mithyAkAra" iti lakSaNaM syAt / tatazca 'svasukRtaM mithyA' iti prayoge tAdRzaprayogatvAtmakaM lakSaNamativyAptaM syAt / duSkRtapadopAdAne tu na doSaH / yataH ayaM prayogaH svaduSkRtArthakapadavizeSaNako nAsti / ____ tathA yadi 'svaduSkRtapadavizeSaNakamicchAprayogaH mithyAkAraH' iti yadi ucyeta, tarhi 'vitathaM me durAcaritam" iti prayogaH mithyAkAra: na syAt / yataH sa prayogaH svaduSkRtapadavizeSaNako nAsti / nApi sa prayogaH micchAprayogaH asti / yathoktalakSaNe tu nAsminprayoge'vyAptiH / yataH ayaM prayogaH svaduSkRtArthaka 'me8 durAcarita' padavizeSaNaka: vaitathyArthaka vitatha'prayogazcAsti // 20 // 52 bhu45 lakSa manApAthI meM yaha thaze 3 ve 15 sema bole : "paraduSkRtaM mithyA" to meM ja enA mATe mithyAkAra na bane, kemake emAM svaduSkRtArthakavizeSaNa ja nathI. koI ema bole ke "svasukRtaM mithyA" che to e paNa mithyAkAra na bane, kemake emAM duSkRtArthakavizeSaNa ja nathI. Ama AvA badhA prayogomAM lakSaNanI 8 A ativyApti nahi thAya. jI ko mema yuM Dota : "me+duSkRta+mithyA 56 ghaTita prayoga meM mithyaa||2" to bhu148I meM thaa| 3 "vitathaM me durAcaritaM, merA pApa khatama ho jAo" mA yA prayoga mithyaa||2 na. 5 zata, 338 mAM me duSkRtaM...5:o 4 nathI. 55 lakSa me panAvyu cha ? "me duSkRta...martha 55 5ho bhane mithyA athavA 759 R padothI ghaTita evo prayoga mithyAkAra bane" eTale have upara batAvelA prayogo paNa evA arthavALA padothI 8 che ghaTita to che ja. mATe e badhA "mithyAkAra' gaNAze. emAM mithyAkArano avyavahAra thavAnI Apatti nahi te 8 Ave 20nA SSSSREEEEEEE SEERUTORRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRESSIOGRESORTERS880000000 yazo. - idaM ca vyavahAraupayikaM lakSaNaM, naizcayikaM tu nirjaraupayikaM, candra. - idaJcaviMzatitamagAthATIkAyAM pratipAditaM / vyavahAraupayikaM="ayaM muniH mithyAkArasAmAcArImAnasti" ityAdirUpaH yaH vyavahAraH / tasya upAyabhUtaM upayogi lakSaNaM asti / ye sAdhavaH 'micchA mi dukkaDaM, mithyA me duSkRtaM, vitathaM me durAcaritam'ityAdi prayogAn kurvanti / te sarve'pi "mithyAkArasAmAcArImanta ete zramaNAH" iti vyavahIyante / tatazca pratipAditaM lakSaNaM tAdRzavyavahAraupayikaM siddhameva / naizcayikaM tu nizyanayAbhimataM tu lakSaNaM nirjaraupayikaM =mithyAkArasAmAcArIjanyA yA svaduSkRtasamudbhUtapApakarmakSayarUpA nirjarA tasyA upAyabhUtaM / agre pratipAdayiSyate yaduta "naizcayikalakSaNaM nirjaropAyabhUtaM vartate" iti / athavA vyavahAraH eva aupayikaM upAyaH yasya tat vyavahAraupayikaM / pratipAditaM lakSaNaM hi vyavahArAnusArata eva nizcIyate / loke vitathaM me durAcaritaM ityAdi prayogaM kurvANeSvapi mithyAkArasAmAcArIvyavahAraH kriyate / tatazca tAdRgvyavahAradvArA tAdRzameva lakSaNaM nizcIyate, yena tatrAvyAptiH na bhvet|| mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 84 RestartmenturecterssareemantrastrastressssssssEEEEEEEEEEEEEEEEER
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI tathA nirjarA eva aupayikaM = upAyaH yasya tat nirjaraupayikaM / mithyAkAreNa yAdRzI nirjarA iSyate, tAdRzI yena prakAreNa bhavati, tena prakAreNaiva naizcayikaM lakSaNaM nizcIyate / tatazca nirjarAmAzrityaiva naizcayikalakSaNanizcayasaMbhavAt tAdRzaM lakSaNaM nirjaraupayikaM vaktuM zakyam // 20 // A batAveluM lakSaNa e vyavahAra mATe upayogI lakSaNa che. eTale ke koNa mithyAkA2 sAmAcArIvALo che ? ane koNa nathI ? e vyavahAra A lakSaNanA AdhAre thAya. jeo upa2 mujaba vAkyaprayoga kare te badhA mithyAkAravALA kahevAya. bIjA badhA mithyAkAravALA na kahevAya. eTale A je lakSaNa banAvavAmAM AvyuM che, e mukhyatve uparokta vyavahArane sAdhavA mATe banAvAyeluM che. emAM karmanirjarAne dhyAnamAM levAmAM AvI nathI. arthAt jemAM karmanirjarA vadhAre thAya tevA prakAranA vAkyaprayogane ja mithyAkAra mAnavo ane eja pramANe lakSaNa banAvavuM." evuM ahIM nathI. paraMtu lokomAM je je vAkyaprayogo mithyAkAra tarIke vyavahAra karAtA hoya e tamAmamAM lakSaNa jAya e rIte vyavahArane upayogI evuM A lakSaNa banAvAyuM che. nizcayanayanuM lakSaNa e nirjarAne upayogI hoya che. arthAt je mithyAkAra vadhu nirjarA karAve te ja mithyAkA2ne mithyAkAra gaNI e ja pramANe nizcayanaya lakSaNa banAve. bAkInA lokamAnya mithyAkAra prayogone A naya mithyAkAra ja na gaNe. eTale have nizcayanayane mAnya evuM lakSaNa batAve che / / 2aa yazo. - tadAha Neyo NijjaraheU 'micchAmI dukkaDaM' iya paogo / NicchayamicchAkAro tayaTThasaMpaccayapatto // 21 // tadarthasaMpratyayaprayuktaH nirjarAhetuH "micchA mi dukkaDaM" iti candra. - tadAha-naizcayikaM lakSaNamAha / prayogaH nizcayamithyAkAraH jJeyaH - iti gAthArthaH / gAthArtha : tenA arthanA samyak jJAnapUrvaka karAyelo, (ane mATe ja) nirjarAnuM kAraNa bananAro evo micchA mi hullaDuM e pramANeno prayoga e nizcayanayane mAnya mithyAkAra jANavo. yazo. - yo tti / 'micchAmi dukkaDaM' iti prayoga eva nizcayamithyAkAro jJeyaH, na tu tadarthakaprayogAntaramapItyavadhAraNaphalatvAd vAkyasya labhyate / candra. na tu tadarthakaprayogAntaramapi = na tu 'vitathaM me durAcaritaM, mithyA me duSkRtam' ityAdIni prayogAntarANi mithyAkAraH, kintu 'micchAmi dukkaDaM' iti prAkRtabhASAnibaddhaH, eva prayogaH mithyAkAraH / nanu mUlagAthAyAM 'micchAmi dukkaDaM iti prayogaH mithyAkAraH' iti pratipAditaM / " sa eva prayogaH mithyAkAra" iti tu na pratipAditamasti / bhavatA tu tathA pratipAdyate / tatazca bhavatpratipAdito'rtho'tra kathaM prApyate ityata Aha avadhAraNaphalatvAd vAkyasya = sarvaM vAkyaM sAvadhAraNaM ityAdi niyamasyAyamarthaH yat kimapi vAkyaM avadhAraNasahitameva bhavati / tatra vAkye evakAraprayogo bhavatu mA vA / tadarthastu icchAnusArataH bhavati / yatra vaktrA avadhAraNArthaH iSyate, tatra sa gRhyate, anyatra tu na / atra ca avadhAraNArtha iSyata iti kRtvA asmAbhirayamartho mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 85
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ REFERRREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SARARIARRORRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRIAN mi|2 sAbhAyArI me nigditH| ja TIkArtha : micchA mi... e pramANeno prAkRta bhASAmAM karAyelo prayoga ja naiRRyika mithyAkAra jANavo. paNa che para bhenA athavA mevI honA prayoga meM naizcayi mithyaa||2 nathI. (mithyA me duSkRtaM bhUyAt, bh||2|| yo patma thAmI, mere pApa khatma ho jAo vagaire prayoga mithyA 12 na. 25 // ). (ziSya : thamA meTaj 4 dhuMcha : "2 // prayoga mithyA 12 cha" 555 "2 4 prayoga mithy||2 che" che evuM to nathI lakhyuM.) ra guru : uci fog" // 2 na Doya to 59 // 627|bhaae "04" 2 1 zaya che. pAyarnu 38 "og's che kAra che. eTale ame ahIM jarUrI lAgavAthI "ja" kAra lIdho che. ___ yazo. - atra hetugarbhaM vizeSaNamAha nirjarAheturiti / mithyAcArasamarjitapApakarmakSayakaratvAdayameva naizcayiko mithyAkAro nAnyaH, nizcayena phalakAriNa ev| kAraNasyAbhyupagamAditi bhAvaH / FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - atra="micchA mi dukkaDaM" ityeva prayogaH mithyAkAraH, na tu prayogAntarANItyatra hetugarbha hetuH| garbhe yasya tat hetugarbha, tAdRzaM / yadyapi hetoH pratipAdakaM padaM paJcamIvibhaktyantaM bhavati / tathApi kutracit hetuH spaSTaM na pratipAdyate, kintu hetugarbhitavizeSaNena sa hetuH pratipAdyate / yathA "karuNAzAlinaH AcAryAH ra prabhUtazramasaMbhave'pi vyAkhyAnaM kurvanti" ityatra prabhUtazramasaMbhave'pi vyAkhyAnakaraNasya hetuH karuNAguNaH / sa ca 8 'karuNAzAlinaH' iti hetugarbhitavizeSaNena pratipAditaH / evamatrApi "tAdRzaprayoga eva mithyAkAra: na tvanye prayogA" ityatra hetustu tAdRzaprayoge eva utpadyamAnA nijaraiva / sA ca heturUpA nirjarA 'nirjarAhetuH' iti hetugarbhitavizeSaNena prtipaaditaa| tathA cAnumAnaM-'micchA mi dukkaDaM' ityeva prayogaH naizcayikaH micchAkAraH nirjarAvizeSajanakatvAt / yatra yatra nirjarAvizeSajanakatvaM tatra tatra naizcayikamithyAkAratvamiti / ___etadevAnumAnaM TIkAkAraH spaSTamAha mithyAcArasamarjitetyAdi / 'micchA mi dukkaDaM' ityeva prayoga: naizcayiko mithyAkAraH mithyAcArasamarjitapApakarmakSayakaratvAditi / ___ nanu nizcayanayaH kathaM tAdRzanirjarAhetubhUtameva prayogaM mithyAkAraM manyate, na tu anyaprayogamityata Aha nizcayena phalakAriNa ityAdi / 'micchA mi dukkaDaM' ityeva prayogaH tAdRzanirjarAtmakasya phalasya janakaH, na tvanye prayogAH / tasmAt nizcayaH tameva prayogaM mithyAkAraM manyate / etaccAgre sphuTIbhaviSyati / (ziSya : "4 prayoga mithyAra" mevo mAhazA bhATe?) gura : e mATe ja hetagarbhita vizeSaNane granthakAra batAvI rahyA che ke "nirjarAhataH." khoTA AcArothI che bhegA karelA pApakarmono kSaya A ja vAkyaprayoga kare che ane mATe A ja naizcayika mithyAkAra kahevAya. bIjo { prayoga nahi. (ziSya : nizcaya zA mATe bIjA prayogone mithyAkAra nathI mAnato ?) guruH mithyAcArathI bhegA thayelA pApono kSaya e ja mithyAkAranuM phaLa che. have je prayoga A phaLane utpanna A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 86 WESSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSURESEASEEB858888888888SSSSSSSSSSSSSSSSSS
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEGGift EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 3gggggggg g micchAkAra sAmAcArI @ na kare e mithyAkAra na gaNAya, kemake nizcaya to phaLane utpanna karanAra kAraNane ja kAraNa gaNe che. bAkInA che. 8 prayogo mithyAcArajanya pApono saMpUrNa kSaya karavA rUpa karyA karI zakatA nathI. mATe nizcaya emane mithyAkAra che ja nathI gaNato. | (ziSya : tame upara kahyuM ke "hetugarbhita' vizeSaNa kahe che. AmAM hetugarbhita vizeSaNa eTale zuM ?) che R (guruH koIpaNa vastune siddha karavA mATe je hetu apAya, e sAmAnyathI pAMcamI vibhaktithI dekhADAto che zuM hoya che. jemake... bhagavAn asatya na bole. rAga-dveSa-ajJAna rahita hovAthI. mAtra asatyavAhI # 2 rA-Si-majJAnarahitatvIt paraMtu kyAreka A rIte spaSTa hetu batAvavAne badale gUDha rIte hetu batAvAya. ane 2 che e mATe je vizeSaNa vaparAya e hetugarbhita vizeSaNa kahevAya. dA.ta. " rASa-ajJAnarahito mAvAn + B che atyivAlI mati" A vAkyamAM 'rAgadveSa-ajJAnarahita" e vizeSaNa hetugarbhita vizeSaNa kahevAya, kemake che che bhagavAna kema asatyavAdI na hoya ?" eno hetu "rAga-dveSa-ajJAnarahitapaNuM" e A vizeSaNamAM che. paNa che che e paMcamIvibhakti dvArA spaSTa dekhADelo na hovAthI ene garbhamAM rahela=gUDha kahevAya.) R (prastutamAM "micchA mi.." prayoga nizcayamithyAkAra che. nirjarAnuM kAraNa hovAthI. micchA mi prayoga che A nizcayamathyAra: nirnarahetutvAn A rIte kahyuM hota to hetu spaSTa ja jaNAta. paNa ahIM to nirnAdetuH 8 micchA priyo : nizcayapaththAra: ema lakhela che. eTale nirnara hetu e vizeSaNa hetugarbhita vizeSaNa 8 kahevAya.) yazo. - athAyameva kuto vizeSaH ? yadasyaiva prayogasya viziSTanirjarAhetutvaM nAnyasyetyatrApi hetugarbhaM vizeSaNamAha-tadarthasaMpratyayayuktaH iti tasyoktapadArthaprayogara syArthAH pratyekAkSarArthapadArthavAkyArthAstatsaMpratyayena prayukta uccarita iti / candra. - atrApi na kevalaM 'micchA...ityAdiprayogasyaiva mithyAkAratvam'ityatra, kintu 'tAdRza eva prayoH nirnara detu' rUtyatrapati pratyakSarArthapAI rUtyAdriA pratyeArA te ye kakSA: "f" kRti "chA" che tti "f=". rUtyayaH I teSAM 3thA tathA pAnAM='micchA' kRti 'mi' ti 'tu' rUtyAdripAnAM kathA che tathA vAkyasya='micchA mi dukkaDam' iti vAkyasya arthaH / tatazca pratyekAkSarArthAH padArthAH vAkyArthazca iti pratyekAkSarArthapadArthavAkyArthAH / tatsaMpratyayena teSAM samyagupayogena / 8 ziSya: paNa A ja vizeSatA zI rIte sAbita thAya ke A ja prayoga viziSTanirjarA pratye kAraNa che. paraMtu che bIjA prayoga nahi. che guru : ahIM paNa zAstrakAra hetugarbhita vizeSaNa kahe che "tarthasaMpratyayaprayu:" A vizeSaNano samAsa che A pramANe che. tasya "micchA mi dukkaDaM prayogAsya nathaH ti tatha, teSAM saMpratyayena prayu: rUti | micchA mi dudI prayoganA artho traNa prakAre che : (1) enA pratyeka akSarono svataMtra artha (2) 8 micchA, ni, suvuiM e padono artha (3) AkhA vAkyano artha. EEEEEEE mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 80 che Raggiiiiiiiiiiiigggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33300 BEBE micchAkAra sAmAcArI evaM ca viziSTajJAnapUrvakatvena prayogAntarAdasya vizeSa ityavadheyam // 21 // yazo. candra. - viziSTajJAnetyAdi / tatazca yataH sa prayogaH viziSTajJAnapUrvako bhavati / tataH sa prayogaH prayogAntarAd viziSTaH iti bhAvaH / anumAnantu "micchAmi dukkaDaM" iti prayogaH prayogAntarAd viziSTaH nirjarAhetuH vA viziSTajJAnapUrvakatvAt = pratyekAkSarArthapadArthavAkyArthasaMpratyayoccaritatvAditi yAvat iti // 21 // TuMkamAM A prayoga e A arthonA jJAnapUrvaka thAya che jyAre bAkInA prayogo AvA viziSTajJAnapUrvaka thaI zakatA nathI. mATe bAkInA prayogo karatA A prayoga vizeSa che. vadhu nirjarAkArI che. ane mATe ja nizcayane A ja prayoga mAnya che. (ahIM pA micchA... prayogaH viziSTanirjarAhetuH tadarthasaMpratyayaprayuktatvAt khebha 'dhuM hota to khe hetuno spaSTa nirdeza gaezAta. pe| tadarthasaMpratyayaprayuktaH khebha prathabhAvilastivANuM vizeSaNa 4 gAthAmA che. eTale e hetugarbhita vizeSaNa bane.) // 21 // yazo. - tato'pi kimityAha - -- ANArahaNajogI tatto puNa hoi tivvasaMvego / aiviulaNijjaraTThA apUNakaraNasaMgao eso // 22 // candra. nanu bhavatu nAma sa prayogo viziSTajJAnapUrvakaH, tato'pi = viziSTajJAnapUrvakatvAdapi kiM = kiM bhavati ? iti Aha tataH AjJArAdhanayogo bhavati, punaH tIvrasaMvego bhavati / apunaH karaNasaMgata eSaH ativipulanirjarArthaM bhavati - iti gAthArthaH / - ziSya : "A prAkRta prayoga bIjA prayogo karatA vizeSa che eTale ke viziSTajJAnathI yukta che" e kabula che. pe| senAthI sAla zuM thayo ? guru : gAthArtha : tenAthI AjJAnI ArAdhanAno yoga thAya che. tathA tIvrasaMvega thAya che. Ama apunaHkaraNathI saMgata A prayoga ativipulanirjarAne mATe thAya che. yazo. ANati / tataH = uktaprayogArthajJAnAdAjJArAdhanayogaH "micchA evaM ti viyANiUNa micchukkaDaM deyaM" iti vidhyarthaparipAlanaM kRtaM bhavati / candra. - vidhyarthaparipAlanaM kRtaM bhavati = vidhyartho nAma jinAjJA, tasyAH paripAlanaM / "micchA evaM ti viyANiUNa micchukkaDaM deyaM" iti jinAjJA / tadarthastu - "micchAmi dukkaDaM" iti jJAtvA 'micchAmi dukkaDaM' deyaM - iti / tatazca 'micchAmi dukkaDaM' iti asya yaH arthaH / tajjJAnapUrvakameva 'micchAmi dukkaDaM' deyamiti tAtparyaM / evaJca yadi tAdRzajJAnaM vinaiva tAdRzaH prayogaH prayogAntaraM vA kriyate / tadA jinAjJAyAH paripAlanaM na bhavati / kintu tAdRzajJAnapUrvakAdeva tAdRzaprayogAt jinAjJAparipAlanaM bhavati / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 88
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Beeeee micchAkAra sAmAcArI TIkArtha : A prAkRtaprayoganA traNeya prakAranA arthanA jJAnapUrvaka A prAkRtaprayoga karAya che. eTale A jJAna hovAnA lIdhe jinAjJAnI ArAdhanAnI prApti thAya che. te yA pramANe - micchA evaM... je pATha dvArA zAstrajharokhe sApAne khAjJA urI che } "khA (pApa) mithyA' ema jANIne 'micchA mi dukkaDaM' ApavuM. paNa enA jJAna vinA emane ema na ApavuM." have A prAkRta prayoga e pramANenA jJAnapUrvaka thAya che. eTale jJAnapUrvaka prayoga karavAnI AjJAnuM ahIM pAlana karAyeluM thAya che. AjJApAlana to ghaNI moTI vastu che. yazo. atraitadA mama duSkRtamityasya parAmarzena vAkyArthajJAnapUrvakatvAbhidhAnasyAkSarArthajJAnapUrvakatvopalakSaNatvAt (? tvaM ), anyathA'gre tadabhidhAnasyAnatiprayojanatvaprasaGgAt / candra. - nanu yo yaH prayogaH viziSTajJAnapUrvakaH sa sa prayogaH nirjarAhetuH prayogAntarAd viziSTazca bhavati / atra 'micchA eyaM ti viyANiUNa' ityAdi jinAjJA / tatra " micchA mi dukkaDaM " iti asya yo'rthaH, tajjJAnapUrvakaH prayogaH kartavya iti tAtparyam / tAdRzaprayogasyArthastu 'mama duSkRtaM mithyA bhavatu' ityeva / tajjJAnaM tu prayogAntareSu api saMbhavati / tatazca prayogAntarANyapi viziSTajJAnapUrvakANi bhaviSyanti / tatazca te'pi nirjarAhetavaH bhaviSyantyeva / tathA te prayogA api 'micchA mi dukkaDaM' iti jJAtvaiva kriyante iti tatrApi vidhyarthaparipAlanaM bhavatyeva / tatazca ko'yaM kadAgraho bhavatAM yaduta "micchA mi dukkaDaM" ityeva prayogaH viziSTajJAnapUrvako bhavati / tatraiva ca vidhyarthapAlanaM bhavati" ityAdi / kiJca 'micchA eyaM' ityatra 'eyaM' iti padaM "kasyArthasya vAcakam" iti api vaktavyam / ataH Aha atraitadA mama duSkRtamityAdi / atra = pratipAdite 'micchA eyaM' ityAdi zAstrapAThe etadA = etad iti padena mama duSkRtamitsya parAmarzena = 'mama duSkRtam' ityasya bodhena vAkyArthajJAnapUrvakatvAbhidhAnasya = micchA mi dukkaDaM iti yat vAkyaM tadarthajJAnapUrvakatvasyAbhidhAnamatra kRtaM bhavati / tAdRzAbhidhAnasya akSarArthajJAnapUrvakatvopalakSaNatvAt - 'mi' ityAdi akSarANAM ye arthAH / tajjJAnapUrvaka eva prayogaH kartavyaH iti asyApi jJApakatvAt / idamatra hRdayam - 'micchA eyaM viyANiUNa micchukkaDaM deyam' iti yA jinAjJA / tatra 'eyaM' iti padaM mi dukkaDaM' iti asya vAcakaM asti / evaM ca "micchA mi dukkaDaM" iti prayogaH 'micchAmi dukkaDaM' iti yad vAkyaM, tadarthajJAnapUrvakaH kartavyaH iti jinAjJAyAH bhAvArthaH / atraiva pUrvapakSa: samuttiSThati yaduta atra vAkyArthajJAnapUrvakaH prayogaH kartavyaH iti kathitaM / tatra vAkyArthajJAnapUrvakatvamevAvazyakaM / prayogastu kazcidapi kriyate na tatra bAdhA / tatazca prayogAntarANyapi vAkyArthajJAnapUrvakANIti te'pi jinAjJAmAnyA eva bhavanti / na hi atra - 'mi' iti 'cchA' iti 'mi' ityAdi akSarArthajJAnapUrvakaH prayogaH kartavyaH - iti nigaditaM / yadi taduktaM bhavet tarhi tAdRzAkSarArthajJAnaM tu 'micchAmi dukkaDaM' iti prayoge eva syAt / yataH tasminneva prayoge te akSarAH snti| na tu anyasmin prayogAntare / kintu tattu noktameva / tatazca vAkyArthajJAnapUrvakaH kazcidapi prayogaH esc3002 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 89
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEE micchAkAra sAmAcArI 'naizcayiko mithyAkAraH bhavatyeveti / tatra TIkAkAraH samAdadhAti yadyapi prakRtajinAjJAyAM vAkyArthapUrvakatvasyaiva abhidhAnaM kRtaM dRzyate / tathApi tat abhidhAnaM akSarArthajJAnapUrvakatvasyApi jJApakaM dRSTavyaM / tathA ca " akSarArthajJAnapadArthajJAnavAkyArthajJAnapUrvakaH prayogaH kartavyaH" ityeva jinAjJA / tAdRzajJAnapUrvakazca prayogaH mithyAkAro'bhimataH iti vayaM vAmaH / nanu vAkyArthajJAnapUrvakatvAbhidhAnaM akSarArthajJAnapUrvakatvopalakSaNaM yadi na manyeta, tarhi ko doSaH ityata Aha anyathA=yadi hi pratipAditaM tattvaM na manyeta, vAkyArthajJAnapUrvakatvAbhidhAnaM akSarArthajJAnapUrvakatvopalakSaNaM na manyeta iti yAvat / tarhi agre-micchA evaM viyANiUNa ityAdi yaH pAThaH, tatpATha - nirUpaNAnantaraM | tadabhidhAnasya=akSarArthakathanasya anatiprayojanaprasaGgAt= puSTaprayojanatvAbhAvaprasaGgAt / yadi hi vAkyArthajJAnamAtrapUrvakaH prayogo'bhimataH syAt / tarhi kimarthaM anantarameva zAstrakArAH "mi, cchA" ityAdi akSarANAmapi arthAn pratipAdayeyuH ? nahi tAdRzAkSarArthajJAnasya kimapi kAryaM / yadyapi " ziSyajJAnavRddhayarthaM akSarArthAH pratipAditAH" iti akSarArthanirUpaNasya prayojanaM vaktuM zakyate / tathApi tat puSTaM prayojanaM na bhavati / mugdhajanA eva etatprayojanakathanena saMtuSTAH bhavanti / na tu vidvAMsaH / tasmAdavazyametad mantavyaM yaduta yataH akSarArthajJAnapUrvakaH prayogaH jinAjJA / tasmAdeva zAstrakAraiH akSarANAmarthA anantarameva tatra granthe nirUpitAH / (ziSya : "A mithyA' e pramANenA jJAnapUrvaka prayoga karavAnI AjJA che. paNa A AjJAnuM to bIjA prayogo karavAthI paNa pAlana thAya che. "A pApa mithyA thAo" evA prakAranA jJAnapUrvaka koI saMskRta, gujarAtI, hindImAM prayoga kare to e prayoga jJAnapUrvaka ja thayelo hovAthI tyAM paNa AjJApAlana to thAya ja che. to A prAkRta prayogamAM ja AjJApAlana thavAnI vAta to khoTI ja che.) guru : zAstrapATha "micchA e' ti viyALiLa... A pramANe che. emAM yaM=tar e padathI= "mi TuDaM" eno ja bodha thAya che. eTale artha to e ja thAya che ke "micchA mi dukkaDaM" e vAkyanA arthanA jJAnapUrvaka prayoga karavo. ane e vAkyArthajJAnapUrvaka to bAkInA prayogo paNa thaI zake che. eTale e dRSTie tArI vAta sAcI che. paNa A zAstrapAThamAM je vAkyArthajJAnapUrvaka prayoga karavAnuM kathana karela che. e kathana mi, cha, mi... e akSaronA arthanA jJAnapUrvaka prayoga karavAnuM paNa sUcavanAra che. eTale zAstrapAThano artha e thaze ke "micchA mi dukkaDaM" e vAkyanA arthanA jJAnapUrvaka ane enA akSaronA arthanA jJAnapUrvaka mithyAkAra prayoga karavo.' have bAkInA "mithyA me duSkRta" vagere prayogomAM chA, dhrU, 3 vagere akSaro to che ja nahi. eTale e prayogo akSarArthajJAnapUrvaka thaI ja na zake. akSara hoya to akSarArthanuM jJAna thAya ne ? eTale bAkInA prayogomAM akSarArthajJAnapUrvaka prayoga karavAnI zAstrAjJAnuM pAlana thatuM nathI. mATe A prAkRtaprayogamAM ja e AjJAnuM pAlana thAya. (ziSya : zAstra pAThano artha eTalo to spaSTa ja che ke "micchA mi... e vAkyanA arthanA jJAnapUrvaka prayoga karavo" A artha badhAne mAnya che. akSarArthajJAnapUrvaka vAkyaprayoga karavAnI vAta to tame upajAvI kADhI che. tame kaI yuktinA AdhAre ema kahI zako ? ke "tyAM akSarArthajJAnapUrvaka prayoga karavAnI paNa AjJA samajI mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 90
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI sevAnI che.") guru : jo akSarArthanA jJAnapUrvaka prayoga na karavAno hota to pachI zAstrakAra haribhadrasUrijIe upa2nA zAstrapATha bAda AgaLa mi, chA vagere dareka akSaronA svataMtra arthanuM je nirUpaNa karela che. e nirUpaNa nakAmuM ja bane. enuM koI vizeSa prayojana nahi rahe. paNa hakIkata e che ke "akSarArthajJAnapUrvaka paNa e prayoga karavAno che" eTale ja badhAne akSaronA arthonuM jJAna karAvavA mATe akSaronA arthonuM nirUpaNa karavuM Avazyaka bane. ane eTale zAstrakAroe e akSarArthonuM nirUpaNa karela che. Ama e nirUpaNa saMgata thAya. yazo. 'upayuktatayoktaprayoga iSTasAdhanam' iti hi vidhyartha sarvasvam / upayogazcottarItyaiva saMpUryata iti kimaticarcitena ? - candra. 61 atigahano'yaM padArtha iti tAtparyamAha upayuktatayA = akSarArthapadArthavAkyArthajJAnAtmakopayogena uktaprayoga := micchA mi dukkaDaM iti prayogaH iSTasAdhanam = mithyAcArasamarjitapApakarmakSayAtmakasyeSTasya sAdhanam / iti hi=ityeva, na tvanyat vidhyarthasarvasvam = "micchA eyaM ti viyANiUNa" ityAdi jinAjJAyAH tAtparyam / upayogazca = tAdRzAkSarArthAdijJAnAtmakopayogazca uktarItyaiva = 'micchA mi dukkaDaM' iti prAkRtabhASAnibaddhena prayogeNaiva saMpUryate = prApyate / kaM ityakSaraH mastakavAcakaH, bhUH ityakSaraH pRthvIvAcakaH dhIH ityakSarazca buddhivAcakaH / tatazca kaM bhU dhIH ityakSaroccAre eva mastakapRthvIbuddhirUpANAM padArthANAM jJAnaM bhavati / na hi gauH bhoH ityAdi akSaroccAre mastakAdibodho bhavati / tatazca mastakAdibodhArthaM kaM ityAdyakSarANAmeva prayogaH AvazyakaH / evamatrApi 'micchAmi dukka DaM' ityakSaroccAre eva tattadakSarANAM arthasya jJAnaM samutpadyate / 'mi duSkRtaM' ityAdi akSaroccAre tu 'micchAmi' ityAdi akSarANAM jJAnaM na samutpadyate / tatazcAnye prayogAH akSarArthajJAnapUrvakAH na bhavanti / tatazca vidhyarthaparipAlanaM na bhavati / tasmAt 'micchAmi dukkaDaM' ityeva prayogaH akSarArthAdijJAnapUrvakaH saMbhavati, tatraiva ca vidhyarthaparipAlanaM bhavatIti na nizcayanayasya prayogAntarANyabhimatAnIti avazyaM svIkaraNIyamiti bhAvaH / thyA atra viSaye prabhUtamuktaM ata Aha kimaticarcitena / alamativistareNeti bhAvaH / sAra eTalo ja ke "upayogapUrvaka mithyAkA2prayoga e viziSTanirjarArUpI ISTanuM sAdhana bane." e ja uparanI zAstrAjJAnuM rahasya=sarvasva che. arthAt upayoga upara ja e zAstrAjJAno bhAra che. ane e upayoga to mAtra vAkyArthajJAnathI nahi, paraMtu upara batAvyA pramANe akSarArthanA jJAna vagere dvArA ja saMpUrNa bane che. vAkyArthajJAnamAtrathI upayoga to adhuro rahe che. eTale akSarArthanuM jJAna Avazyaka che. ane eTale ja A prAkRta prayoga ja karavo paDe." have A viSayamAM vadhAre carcA karavAthI saryuM. yazo. punastIvraH=mithyAcArAdhyavasAyApekSayA'dhikataraH saMvegaH - bhavavairAgyAtmA svasaMvedanasiddhaH samujjIvati, yoginAM hi jJAnaM saMvegaphalameveti / yadAharaNajinapravacanatattvaH zrIharibhadrasUriH " eso se atthanANaMmi" iti / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 91
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI candra. - 'viziSTajJAnapUrvakAt prakRtaprayogAt vidhyarthaparipAlanaM bhavati' ityekaM phalaM pratipAdya phalAntaramAha punaH tIvraH ityAdi / laghugurutIvramanda ityAdipadAni sasaMbaMdhIni santi / yat kiJcid vastu laghu ucyate, tat anyasya gurubhUtasya vastuna apekSayaiva / evaM yat kiJcit vastu guru ucyate, tat anyasya laghubhUtasya vastuna apekSayaiva / evamatrApi tIvraH saMvegaH vaktavyaH / tatra kasyApekSayA tIvraH iti pratipAdanIyaM / tatazca TIkAkAraH tIvrazabdArthamAha mithyAcArAdhyavasAyApekSayA'dhikataraH = yasya mithyAcArasya 'micchA mi dukkaDaM' dIyate / tanmithyAcArasya yo'zubho'dhyavasAyaH / tadapekSayetyarthaH / saMvegapadaM mokSAbhilASasya bhavavairAgyasya ca vAcakamasti / atra dvitIyamarthaM gRhItvA darzayati bhavavairAgyAtmA = bhavavairAgyameva AtmA = svarUpaM yasya sa / svasaMvedanasiddhaH= mithyAkArakartureva yatsaMvedanaM tena siddhaH / na hi zabdamAtrarUpa evAyaM saMvegaH pratipAdyate, kintu svasaMvedanasiddhaH pratipAdyate / samujjIvati = samutpadyate / nanu akSarArthajJAnAtmakopayogamAtrAt kathaM saMvegaH samutpadyata ityAzaGkAyAM Aha yoginAM hi jJAnaM ityaadi| susAdhUnAM hi jJAnaM saMvegaM janayatyeveti bhAvaH / nanu etadapi bhavatA kiM svamanISayocyate ? yadvA tatra kimapi pramANamasti ? ityAzaGkAyAmAha yadAha pariNatajina ityAdi / eso se atthanANaMmi / eSaH = tIvraH saMvegaH se= tasya susAdhoH atthanANaMmi = akSarArthapadArthavAkyArthajJAne sati / mithyAkAra prayoga akSarArthAdinA jJAnapUrvaka ka2vAnuM AjJAnI ArAdhanA rUpI eka phaLa batAvyuM. have bIjuM phaLa e che ke enA dvArA tIvra saMvega pragaTa thAya che. ahIM saMvega eTale "saMsArano vairAgya ema artha karavo. (ziSya : "A nAno che moTo che." e vAkyomAM tarata zaMkA thAya ke konA karatAM A nAno ke moTo che ?" ema "tIvra saMvega thAya che' e vAkyamAM paNa zaMkA thAya ke kaMI maMda vastu karatA ahIM tIvra saMvega thAya che ?) guru : mithyAcAra sevatI vakhate je azubha adhyavasAya hato. enA karatA tIvra=vadhAre evo saMvega thAya che. A hakIkata to e vyakti pote ja potAnA saMvedanathI samajI zake. mithyAcArano adhyavasAya paNa eNe anubhavelo hoya eTale A prayoga vakhate je saMvega thAya e pelA karatA tIvra saMvega che. e ene enA svAnubhavathI ja siddha thaze. (ziSya : akSarAdinA jJAnathI ene saMvega zI rIte pragaTa thAya ?) guru : yogIonuM jJAna saMvegarUpI phaLane ApanAruM hoya ja. juo ne ! jemane jinavacananA tattvo pariNAma pAmI cUkelA che evA haribhadrasUri kahe che ke "A tIvrasaMvega te AtmAne arthanuM jJAna hote chate thAya che." yazo. apunaHkaraNasaMgataH 'na punarakaraNIyaM kariSyAmi' iti nizcayasamanvitaH eSaH = uktaprayogaH ativipulataranirjarArthaM = tathAvidhaprayogAntarajanyanirjarApekSayA viziSTanirjarArthaM bhavati / uktaM ca - 'suddheNaM bhAveNaM apUNakaraNasaMgaeNa tivveNaM / evaM takkammakhao' iti // 22 // mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 92
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ SUPERSTARRRRITERESORRRRRRRRR00000000 AREERINEERINTERESTER mirachAra sAmAyArI ra m candra. - ativipulataranirjarArtha=atrApi dvayoH vipulanirjarayoH madhye yA nirjarA adhikA=ati vipulAla meM asti / sA ativipulatarA ucyate / tatazca kasyAH nirjarAyAH apekSayA ativipulatarA nirjarA pratipAdyate iti / vaktavyam / tataH TIkAkAraH tAmAha tathAvidhaprayogAntarajanyanirjarApekSayA ityAdi spaSTameva / paJcAzakagAthAMzabhAvArthastvayam - tIvraNa apunaHkaraNasaMgatena zuddhena bhAvena mithyA duSkRtaM deyaM / evaM kriyamANe mithyAcArajanitAnAM karmaNAM kSayo bhavati - iti // 22 // che have trIjo lAbha batAve che ke che "pharIthI A pApa nahi karIza" evA nizcayathI yukta evo A prayoga atipuSkaLa nirjarAne mATe thAya che che. arthAta tevA prakAranA bAkInA suMdara prayogo dvArA je nirjarA utpanna thAya enA karatA ahIM puSkaLa vadhAre che huM nirjarA thAya. kahyuM ja che ke "apunaHkaraNathI yukta, tIvra evA zuddhabhAva vaDe tenA karmono kSaya thAya che." va (ziSya : // zastrapAmA zuddhamA va bhakSaya thavAnI vAta rI cha. yAre TIma evaM uktaprayogaH che ema kahIne zabdaprayoga karmakSayanuM kAraNa batAvela che. A to spaSTa virodha che.) (guruH zabdaprayoga e zuddhabhAvathI yukta che. eTale tyAM karmakSaya thAya che. eTale kharekhara to zuddhabhAvathI che ja karmakSaya thAya. ahIM upacArathI zabdaprayogane karmakSayanuM kAraNa kahela che.) Il22aaaa 1 yazo. - nanvetAdRzopayogaM vinoktaprayogo niSprayojanaH, tAdRzopayoge tu kA prayogAntaramapi samyageveti ko nAmAtraiva pakSapAta: ? ityAzakya vizeSamupadarzayannAha - dakkhasseyapaoge NiyamA ullasaI tAriso bhAvo / aNNapaoge bhayaNA teNaM accAyaro iha yo // 23 // ra candra. - micchA mi dukkaDaM ityeva prayogaH kartavyaH iti yaH nizcayanayasyAgrahaH / taM khaNDayituM kazcidAha8 nanu etAdRzopayogaM ityAdi / akSarArthAdijJAnarahitAH ye AtmAnaH prakRtaM prayogaM kurvanti / teSAM tAdRzopayogAbhAvAt viziSTA nirjarA na bhavet / ye tu tAdRzopayogavantaH, te tu kaJcidapi prayogaM kuryAt teSAMka viziSTA nirjarA bhvedev| yataH tAdRzopayoga eva viziSTanirjarAjanakaH / prakRtaprayogastu gauNa eveti tu nizcayayanayasyAbhimatameva / tatazca prakRtaprayoge eva yaH pakSapAta: sa anucitaH pratibhAtIti ata vizeSaM=8 kA prayogAntarAtprakRtaprayoge kA vizeSatA ? iti upadarzayannAha / - dakSasya etatprayoge niyamAt tAdRzaH bhAvaH ullasati, anyaprayoge bhajanA / tena atyAdaraH - iti gAthArthaH / R ziSyaH akSarAthadinA upayoga vinA prAkRta prayoga karIe to ya e nakAmo, niSphaLa ja javAno, kemake te zuM kharekhara to upayogathI ja karmakSayAdi thAya che. ane jo akSarAryAdino upayoga hoya to to pachI bIjA prayogo 8 karIe to paNa e sAcA ja banaze, kemake tyAM upayoga hovAthI avazya karmakSaya thavAno je che. TUMkamAM karmakSayAdi che phaLo upayogane AdhIna che. to pachI upayoga upara ja bhAra mUko. tame to "prAkRta prayoga' ja joIe evo che A Agraha rAkho cho. A pakSapAta zA mATe ? mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 93 PERHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ EER REATERNIRRORRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR RRRRR mi91812 sAbhAyArI guruH prAkRtaprayogamAM bIjA prayogo karatA vizeSatA che. te A pramANe - gAthArtha : dakSane to e prayogamAM avazya tevA prakArano bhAva thAya ja che. anyaprayogamAM dakSane tevo bhAva ja thavAmAM bhajanA=vikalpa che. te kAraNathI A prayogamAM amAro atiAdara che. yazo. - dakkhasse tti / dakSasya pratyekasamudAyArthavyutpannasya etatprayoge niyamAt= nizcayataH ullasati-pratisamayaM vRddhimupaiti, tadaikAgreNa viSayAntarasaMcArAbhAvAt, tAdRzaH tattadarthajJAnajanyaH bhAvaH saMvegaH / PrernamalsEEEEEEEE SRORSEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEG8888888SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEETTERTea candra. - pratyekasamudAyArthavyutpannasya pratyekAkSarANAM, akSarasamudAyarUpasya padasya, vAkyasya ca ye arthAH, tadbodhavataH nizcayataH avazyameva / nanu kathaM pratisamayaM tAdRzaH saMvega: vRddhimupaitItyata kAraNamAha tadaikAgreNetyAdi / akSarArthAdiSu ekAgratayA viSayAntarasaMcArAbhAvAt akSarArthAdibhinneSu viSayeSu manasa agamanAt / yo hi yasmin viSaye vyutpanno bhavati, sa tatra ekAgro bhavati / yathA kumbhakAra: ghaTakaraNe, tantuvAyaH paTakaraNe, vINAvAdaka: vINAvAdane vyAkhyAnakArAdayazca vyAkhyAnAdau / ayamapi dakSaH akSarArthAdiSu vyutpnnH|| tatazca sa tasmin ekAgro bhavati / yazca yatra ekAgraH, tasya manaH tadviSayAt anyatra na bhramati / yathA / nATakAdinirIkSaNe ekAgrasya manaH na samIpasthite'pi jane upayogavat bhavati / evamatrApi bodhyam / 8 TIkArtha : je AtmA prAkRta prayoganA pratyeka akSaronA arthane ane AkhA vAkyanA arthane ekadama sArI che ? rIte jANato haze. tene to A prayoga karavAmAM avazya pratyeka samaye saMvegabhAva vRddhi pAmaze ja, kemake e che AtmA emAM hoMziyAra hovAthI e arthomAM ja ekAgra banI jaze. ane e ekAgratA AvavAnA kAraNe enuM che mana pachI bIjA koIpaNa zabda-rUpAdi viSayomAM saMcAra nahi kare ane eTale te te arthanA jJAnathI janya 6 che saMvegabhAva vRddhi pAme e svAbhAvika che. yazo. - anyaprayoge etatprayogAtiriktaitadarthaprayoge tu tAdRzabhAvasya bhajanA= vikalpaH, tathAvidhagurUpadezAdikapAratantryatadabhAvAbhyAM phalabhAvAbhAvayoH saMbhavAt / / teneha ='micchAmi dukkaDam' iti prAkRtazailIzAlini prayoge atyAdaraH gADhAgraho dakSasyeti zeSaH / candra. - etatprayogetyAdi-micchA mi dukkaDaM iti prayogAdatiriktaH yaH etasyaiva prayogasya arthasya bodhako prayogaH 'mithyA me duSkRtam" ityAdirUpaH / tasmin / tathAvidhagurUpadezAdikapAratantryatadabhAvAbhyAM ra ityAdi / tathAvidhaH pratyekAkSarANAM sUkSmArthasya spaSTaM nirUpaka: ya: guroH upadezAdiH vAcanAdiH, tasya yatpAratantryaM= anavarataM tAdRzopadezAdeH parizIlanaM / tadabhAvapadamatra tAdRzapAratantryAbhAvavAcakaM / idamatra tAtparyam / yaH kuMbhakAravyApAre dakSo bhavati / tasya yadi ghaTotpAdanAtmakaM kAryaM samarpyate, tarhi sa tatkAryaM ullAsena suMdarataraM ca karoti / evaM yaH sAdhuH pratyekAkSarArthAdijJAne dakSaH / tAdRzaprayoge tAdRzopayogAzca bhavati / tasya sa eva prayogaH zIghrameva tIvrasaMvegAdikaM janayati / kintu yadi ghaTakArye dakSasya paTakAryaM samarpyate, PressREERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR RRRRRRRRRECENTERNE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 94 & RECEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEG
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI tahi tatra dvau vikalpau staH / yadi kazcid dakSaH tantuvAyaH taM kulAlaM paTakAryaM kartuM zikSayati, hi kulAlo'pi paTaM karoti / yadi kazcit taM kulAlaM paTaM kartuM na zikSayati / tarhi sa paTaM kartuM samartho na bhvti| viparItaM ayogyaM vA paTaM karoti / evaM atrApi prakRte prayoge akSarArthabodhapUrvake samarthasya yadi anye prayogAH kartuM samarpyante / tarhi tatra dvau vikalpo bhavataH / yadi gItArtho guruH taM dakSaM ziSyaM prayogAntaramapi prakRtaprayogAkSarArthajJAnapUrvakaM kartuM zikSayati / sa ca dakSaH yadi guroH tAdRzopadeze paratantro bha prayogAntaramapi prakRtaprayogAkSarArthajJAnapUrvakaM kartuM samartho bhavati / yadi ca guruH taM dakSaM prayogAntaramapi prakRtaprayogAkSarArthajJAnapUrvakaM kartuM na zikSayati / tatzikSaNe'pi vA sa dakSaH tAdRzaM prayogAntaraM kartuM na svayaM shikssti| gurUpadezaM na parizIlayati / tarhi tasya prayogAntare tathAvidhaH saMvegabhAvaH naiva jAyate / tatazca yuktamuktaM - tathAvidhagurUpadezAdikapAratantryavazAt phalabhAvaH, tadabhAvAcca phalAbhAva - iti / yasmAdevaM tasmAt dakSa muniH prabhUtaphalaprAptyarthaM 'micchAmi dukkaDaM' iti prayoge eva gADhAgrahaM bibhartIti na kazcid doSaH / I paNa A ja AtmA jo A prAkRtaprayoga sivAyanA bAkInA koI prayogo kare to emAM ene tevA prakArano bhAvavRddhi pAme ja evo niyama nathI. vRddhi pAme paNa kharo ane na paNa pAme. (ziSya : e AtmA jo akSarAdinA jJAnamAM vyutpanna ja che. to pachI e koIpaNa prayoga kare ene bhAvavRddhi thavI ja joIe. emAM A vikalpa zA mATe ?) guru : enA gurue ene akSarArthono sArAmAM sAro bodha Apyo hoya ane game te prayoga ka2vAmAM paNa e akSarArthono upayoga lAvavAnI paddhati batAvI hoya ane e sAdhu paNa gurunA upadezane barAbara parataMtra rahIne emanA kahyA pramANe e upayogane siddha karavAno sakhata prayatna kare ane e rIte emAM hoMziyAra bane to game tevA prayogamAM paNa akSarArthono upayoga lAvI zake. paNa je sAdhu gurunA upadeza pramANe evo sakhata prayatna na kare, emAM hoMziyAra na bane to ene prAkRta prayogamAM akSarArthono upayoga Avaze paNa bAkInA prayogomAM ene akSarArthono upayoga nahi Ave. (dA.ta. eka sAdhune pakSisUtra eTaluM badhuM kaDakaDATa che ke pratikramaNamAM eka bAju moTethI rAgamAM koI ajItazAMti bolatuM hoya to paNa A moDo paDelo sAdhu manamAM saDasaDATa pakSmisUtra bolI zake. eno ajItazAMtimAM upayoga na jAya. ajItazAMtino rAga-avAja ene pakSmisUtra bolavAmAM pratibaMdhaka na bane.) (paraMtu je sAdhue hajI be divasa pahelA ja pakSmisUtra gokhIne gurune saMbhaLAvyuM hoya athavA to kAcuM hoya to ajItazAMtinA cAlu avAje e pakSmisUtra manamAM paNa bolI ja na zake. eno upayoga ajItazAMtimAM jato rahe. e avAja ene pratibaMdhaka bane.) (paNa A be ya sAdhuo "trIjo koI sAdhu pakSmisUtra ja bolato hoya" tyAre manamAM enI sAthe sAthe ja AkhuM pakSmisUtra upayogaparvaka bolI ja zake.) (paktisUtra=akSarArthono upayoga. ajitazAMti=prAkRta sivAyanA prayogo. sAdhu vaDe bolAtuM paznisUtra=prAkRtaprayoga. kaDakaDATapakkhisUtra bolanAra sAdhu=tevA prakAranA gurunA upadeza vagerene paraMtatra banelo ane akSarArthonA upayogone ekadama AtmasAt karI cUkelo AtmA. navA pambhisUtravALo sAdhu=akSarArthonA bodhavALo chatAM paNa temAM ekadama dRDha na banelo AtmA. A rIte upanaya samajavo.) mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 95
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18033000003083333333000003ERONIROMETER 3080 bhijAra sAbhAthArI be Ama prakRti prayogamAM bhAvollAsa avazya thavAno ane bAkInA prayogamAM thAya ke na paNa thAya eTale ja amAro prAkataprayogamAM gADha Agraha che. je hoMziyAra hoya te e prAkata prayogamAM ja gADha Agraha rAkhe. $ kSasya' za06 thAma nathI. me 1682thA. cuqat. 555555555ESSE yazo. - adakSaH punaratrAdhikarotyeva neti kA tadapekSA ? iti bhAvaH // 23 // ra candra. - nanu dakSasya tathAvidha Agraho bhavatu / yastu adakSaH akSarArthajJAnavirahitaH / sa tu 'micchA mi 2 dukkaDaM' iti prayogaM, prayogAntaraM vA kuryAt / na kazcid vizeSaH / pratyuta tasya svabhASAyAM gurjarAdirUpAyAM tathAvidhaprayogakaraNe prakRtaprayogAdadhikaM phalaM syAt / tasmAt adakSamAzritya 'ko'pi prayogaH yuktaH' iti ra vaktavyamityata Aha adakSaH punaratra=mithyAkArasAmAcAryAM adhikarotyeva na=adhikArI eva nAsti / micchAkArasAmAcArIpAlanena hi mithyAcArajanyapApakarmakSayAtmakaM phalaM iSyate / sa ca dakSasyaiva saMbhavati / yataH sa eva akSarArthajJAnapUrvakaM tAdRzaM prayogaM karoti tatazcotpadyamAnasaMvegena mithyAcArajanyaM sakalaM pApakarma ksspyti| yastu adakSaH, sa yadyapi sveSTaprayoge zubhabhAvaM prApnoti / kintu sa bhAvaH dakSagatabhAvasakAzAt atIva mando bhavati / yAdRzaM hi phalaM dakSaH prApnoti / tatkoTibhAgarUpaM phalamapi adakSaH zubhabhAvAt na prApnoti / tatazca se yathA yadA mahadazmanaH mastakopari dhAraNAtmakaM kAryaM kartuM vicAryate, tadA paJcavarSIyo bAlo yadi vadet, ahaM kA atibhAravat mahadazma tu na mastake dhartuM zaknomi, kintu mahadazmanaH sakAzAt nirgataM atIvasUkSmaM zarkarAdikaM ra grahISyAmi / yena bhavataH mahadazmanaH bhAraH svalpo bhavet / tarhi tatra lokAH taM bAlaM hasantyeva / evamatrApi sakalakarmakSayavicAraNAyAM svalpakarmakSayakAraNIbhUtasya adakSamithyAkArasya avakAza eva nAstIti nizcayaH kI adakSaM adhikAriNaM na gaNayati / vyavahAranayastu agre pratipAdayiSyate // 23 // | (ziSya : akSarArthomAM hoMziyAra hoya e vyakti mATe tamArI vAta barAbara, paNa jene akSarArthono bodha 8 ja nathI. ene to A prAkataprayoga karatA saMskRta-gujarAtI-hindI bhASAnA potAnA managamatA prayogamAM ja ke che vadhu bhAga jAgavAno. to ene mATe to e prayogo ja sArA ne ?) che guru : jene A prAkRtaprayoganA akSarArthonuM spaSTa jJAna nathI. e mugdha=adakSajIva to A sAmAcArI A pALavA mATe adhikAra ja dharAvato nathI. pachI "eNe A prayoga karavo ke pelo karavo ?" e badhI ciMtA ja che kyAM karavAnI rahe ? (eka eka karoDa rUA. ochAmAM ochuM dAna levAno jaMgI phALo jyAM cAlato hoya tyAre R koI kahe ke "huM eka karoDa to na ApI zakuM paNa mArI pAse hajAra rUpiyAnI ghaDiyALa che ane bAraso rUpiyAnI che che sAIkala che e bemAMthI eka ApI zakuM. to bAraso rUpiyAnI sAIkala ApI dauM e ja sAruM ne?" to Ane che 8 zuM javAba devo ? karoDa rUA. ApavAnI vAta cAlatI hoya tyAre 1007/1200nI koI gaNatarI ja na thAya. ema e vyakti prAkRtaprayoga karatA gujarAtI prayogamAM kadAca vadhu nirjarA pAmato hoya to paNa yogathI je lAbha meLavavAno che enI sAme A lAbha eTalo badho vAmaNo che ke enI carcA che karavAno koI artha ja nathI. A pramANe nizcayanayano abhiprAya jANavo.) 23|| ___ yazo. - atha yataH paramAnandanidAnaM viziSTasaMvegaH samullasati, ko'yamukta RECTORRENTREETERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRecemenaweezerverseas mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 9 REEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ amam SERROR Hom e bhi7|6|2 sAmAyArI m prayogasyAkSarArthaH ? ityAkAkSAyAmetadarthAbhidhAyakaM niyuktigatameva gAthAdvayaM likhati - mi tti miumaddavatte chattiya dosANa chAyaNe hoi / mi tti ya merAiThio dutti dugaMcchAmi appANaM // 24 // katti kaDaM me pAvaM Datti ya Devemi taM uvasameNa / eso micchAdukkaDapayakkharattho samAseNaM // 25 // candra. - yataH akSarArthAt / etadarthAbhidhAyakaM akSarArthAbhidhAyakaM niyuktigatameva= Avazyakaniyuktyantargatameva / - "mi" iti akSara: mRdumArdavatAyAM "cchA" iti akSaraH doSANAM chAdane / bhavati / "mi" iti maryAdAsthitaH, "du" iti jugupsAmi AtmAnaM / "ka" iti kRtaM mayA pApaM, "Da" iti taM upazamena ullaGghayAmi / eSa "micchA mi dukkaDaM" iti padAkSarANAmarthaH samAsena kathitaH - iti gAthadvayArthaH / ziSyaH je akSarArthanA jJAna dvArA parama AnaMdanuM kAraNa evo viziSTasaMvega pragaTe che. e kayo akSarArtha a cha ? me to seo. guruH e akSarArthane kahenArI, niryuktimAM rahelI be gAthAo ja granthakAra ahIM lakhI rahyA che. thArtha : mi meM bhU-bhAIyatAmai, 'cha' meM hoSonA chAnamai, 'mi' me "bhayAmA raheko" meM arthamai, 'du' meM "2!tmAne ni chu." meM arthamA 'ka' meM meM 55 aryu che' meM arthamA che. mA prabhArI 'micchA mi dukkaDaM' 56na akSarono artha saMkSepathI batAyo. yazo. - mi tti tti / katti tti / 'mi tti' mi ityetadakSaraM mRdumArdavatve bhvtiiti| yogaH / bhAvapradhAna-nirdezAnmRdupadaM mRdutvArtham / tato mRdu ca mArdavaM ca mRdumArdave kAyanamratAbhAvanamrate, te sto'syeti matvarthIyo'pratyayaH, tadbhAvastattvaM tasminnityeke / mRduzcAsau mArdavazceti karmadhArayAttvapratyaya ityapare / mRdu sukumAraM mArdavaM yasya tadbhAvastattvamityapyAhuH / cha tti cha ityetadakSaraM 'doSANAM' asaMyamalakSaNAnAM sthagane= apanarAsevane bhavati / mi tti ya=mi ityetadakSaraM ca merAyAM= cAritra-maryAdAyAM sthito'hamityetadarthAbhidhAyakaM bhavati / du tti-du ityetadakSaraM jugupse nindAmi AtmAnaM duSkRtakarmakAriNamityetadarthakam / ka tti=(ka ityetadakSaraM) kRtaM mayA pApaM. nAnyenetyarthakam / Da tti=Da ityetadakSaraM DIye lazyAmi tat=pApaM upazamena karaNabhUtenetyetadarthakam / / 586330TREETEORRECERTEGREETREERFasttract ESEDSSS mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 90 che PressureCATEGOR ESTERESTORIESeasesexSATEGERSIOGRESSESERECEISSURES
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 222222222222222222222 haja assss ssssssssssssssssssspha micchAkAra sAmAcArI ) candra. - bhAvapradhAnanirdezAt yatra tvapratyayo na dRzyate, kintu tasya artha iSyate, tatra sa nirdeza: ra bhAvapradhAnanirdezaH ucyate / atra 'mRdumAvatve' ityatra mRdupade tvapratyayo na dRzyate, kintu tasya artha iSyate / tasmAt tanmRdupadaM bhAvapradhAnanirdezaH ucyate / tatazca 'mRdutvam'iti mRdupadasya pariSkAraH bhavati / mRdupadaM atra kAyanamratAvAcakaM, mAdarvapadaJca bhAvanamratAvAcakaM / matvarthIyo'pratyayaH iti / tatazca 'mRdutvamArdavaH' ityasya 'kAyanamratAbhAvanamratAvAn' ityartho bhavati / tadbhAvastatvaM mRdumArdavatvaM kAyanamratAbhAvanamrate itiyAvat / mRduzcAsau mArdavazceti kAyanamratAvAn cAsau bhAvanamratAzceiti karmadhArayaH / sukumAraM mArdavaM yasya iti / che TIkArtha : prAkRta prayogano "mi' e prathama akSara "mRdu-mArdavartI' arthane jaNAvanAra che. ahIM mRdupada e 8 huM bhAvapradhAnanirdeza che. (eTale ke "" ke "tA na lakhyo hoya chatAM eno artha jyAM levAno ja hoya e pada che che bhAvapradhAnanirdeza kahevAya.) eTale mRdupadano artha mRdutA karavo. mRdu+mArTUrva no dvandrasamAsa karavo. mRdu=mRdutA=kAyAnI namratA tathA mArdava=bhAvanI namratA. A samAsane matvargIya ma' pratyaya lAge eTale mRdumAvaH zabda bane. jeno artha thAya che "kAyanamratA che che ane bhAvanamratAvALo" ane pachI ene "sva" pratyaya lAge eTale mRdumArdavatva = kAyanamratA-bhAva namratAvALApaNuM = kAyanamratA ane bhAvanamratA ema artha thAya. A pramANe keTalAMko samAsa kare che. RkeTalAMko kahe che ke "mRdu-kAyAthI namra ane mAdava=bhAvathI namra" Ama be zabdo che. e beno karmadhAraya A samAsa karavo. ane pachI ene - pratyaya lagADavo. eTale "kAyAthI namrapaNuM ane bhAvathI namrapaNuM" e pramANe 8 artha thaze. che koIka vaLI Ama paNa kahe che ke "mRdu-sukumAra che mArdava jenuM te mRdubhAIva. arthAt jenI mRdutA kaDavI, che sakhata nathI. paNa komaLa, manane game tevI che. tevI vyakti mRdumArdava kahevAya. pachI stra pratyaya lagADavo. A (TuMkamAM kAyAnI ane bhAvanI namratA e artha "mi' akSarano che.) (ziSya : "sukumAra che mAdava jenuM A samAsamAM samaja na paDI. mArdava vaLI sukumAra zI rIte hoya?" guruH keTaloko evA hoya che ke haiyAnA komaLa, mRdu hoya che. paNa emanuM bAhya vartana kaDaka, tochaDuM paNa che hoya. to emanI A haiyAnI komaLatA e bahAra sukumAra-komaLa nathI. eTale enA hRdayanI komaLatA e S sukumAra na kahevAya. paNa jeo bahArathI paNa komaLa hoya to teonI aMdaranI mRdutA sukumAra kahevAya. A rIte artha karI zakAya.) cha akSara sevelA asaMyama rUpa doSone pharIthI na sevavAnA arthamAM che. fma akSara "cAritranI maryAdAmAM huM rahelu chuM.e arthane jaNAvanAra che. 'akSara "pApakarmane karanArA AtmAne niMdu chuM" e arthane jaNAve che. R' akSara "meM pApa karyuM che, bIjAe nahi" e arthane jaNAve che. huM akSara "e pApane huM upazama vaDe oLaMgI jAuM chuM." e arthane jaNAve che. ahIM 3pamena= e zabdamAM trIjI vibhakti karaNa arthamAM che. (paNa sada vagerenA arthamAM nathI.) E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 98 meMatiiiiiiihighesignifiGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGangaigains
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ H EVENTS EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE MARRECENTERTIERRORIERRITAm miWISIP sAmAyArI Prg ___ yazo. - eSaH anantaroktaH 'micchA mi dukkaDaM' iti prAkRtazailyA gAthAnulomyena ca 'mithyA me duSkRtam'ityatra pade ye varNAsteSAmartho'bhidheyaH samAsena=saMkSepeNa / candra. - prAkRtazailyA gAthAnulomyena ca='micchA mi dukkaDaM' iti prAkRtaprayoge ye akSarAH vartante, prakRtagAthATIkAyAM teSAmevAkSarANAmarthaH pratipAditaH / tathA prakRtagAthayoH madhye yena krameNa akSarArthaH pradarzitaH, va tenaiva krameNa TIkAyAM pradarzitaH / "micchA mi dukkaDaM' meM prayoga prAkRtazailIne anusAra cha. meTale pratimA 4 maharo cha me 4 akSarono che artha batAvyo tathA gALAmAM je kramathI akSarArtha che, te kramathI e akSarArtha saMkSepathI batAvyo. yazo. - atra caturNAmakSarANAM saMbhUyaikavAkyatayA'nvayabodhajanakatvam / dvayostu se tAtparyavazAtsvAtantryeNa mukhyavAkyasyApi pArthakyeneti bodhyam // 24-25 // candra. - atra='micchA mi dukkaDaM' iti prAkRtazailizAlini prayoge caturNAmakSarANAM='micchA mi du' iti akSarANAM saMbhUya saMmIlya ekavAkyatayA yathA ekameva vAkyaM bhavet, tathA anvayabodhajanakatvaM=8 zAbdabodhotpAdakatvaM / dvayostu="kka, DaM" iti dvayoH akSarayoH tAtparyavazAt= atredaM eva tAtparyaM yaduta "kka, DaM" akSarayoH svatantre eva dve vAkye bhavatAm / tatazca tAdRzatAtparyavazAt svAtantryeNa-kka iti asya svatantraM vAkyaM 'DaM' ityasyApi ca svatantraM vAkyaM / na tu dvayoH saMmIlya ekaM vAkyamiti / mukhyavAkyasyApi pArthakyena='micchA mi dukkaDaM' iti yat mukhyaM vAkyaM / tasyApi bhedenetyarthaH / kAyanamratAbhAvanamratAvAn ahaM yathA punaH sa doSo na bhavati tathA saMyamAtmamaryAdAyAM sthitaH san duSkRtakAriNaM madAtmAnaM nindAmIti caturNAM akSarANAM ekameva vAkyam / 'idaM pApaM mayA kRtaM, na tu anyena' 1 iti ka' akSarasya ekaM vAkyam / 'kRtaM pApamahaM upazamabhAvenollaMghayAmi'iti 'DaM' akSarasya svatantraM vaakym| "mama duSkRtaM mithyA bhavatu" iti mukhyaM vAkyaM tu pRthageva / atra pratyekAkSarArthasya rahasyaM sUkSmadhiyA / vibhAvanIyam / atra tu saMkSepataH kiJciducyate / ' svamastakaM nAmayitvA lalATe hastau lagayitvA "micchA mi dukkaDaM vaktavyam" iti kAyanamratAyAH arthaH / tathA "ahaM duSkRtakArI durAtmA''sam" iti ahaGkAraM tyaktvA svAtmahInatAcintanaM bhaavnmrtaa| "yatpApaM mayA kRtaM, tat punaH na kadApi kariSyAmIti dRDhanizcayapUrvakaM 'micchA mi dukkaDaM' vaktavyamiti doSAcchAdanasyArthaH / saMyamamaryAdAM tyaktvA mayaitatpApaM kRtaM / adhunA pApe eva sthitvA mithyAduSkRtadAnaM nirarthakameva iti yathA bhaviSyatkAle pApaM na kariSyAmi, tathaiva vartamAnakAle'pi tattyAgaM kRtvA saMyamamaryAdAyAM sthitvaiva 'micchA mi se dukkaDaM' deyamiti 'saMyamamaryAdAyAM sthitaH' iti asya bhAvArthaH / aSTAhnikAmahotsave prathamadine pracurAM vikRti bhuktvA rAtrau pazcAttApavAn sa sAdhuH cintayati, "ahaM pApAtmA, yat gurumanApRcchyaiva vikRti bhakSayAmi / ahaM nirNayaM karomi yaduta aSTadivasAnantaraM nAhaM kadApi niSkAraNaM gurumanApRcchaya vA vikRti bhakSayAmi / aSTadivaseSu roenmomeonewwwwwwwww w wwwwscarc eaet ja mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita - 99 che BEEEE EEEEEEG
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEEEEEEEEEEEEER SAIRATRIOTRONIORRORIERRITERATURE bhiRISIR sAbhAyArI her tu Asaktiparavazo'haM na vikRti tyaktuM kSamaH" iti / evaJca cintayitvA mithyAduSkRtaM dadAti / ayaM hira bhaviSyatkAle pApAkaraNaniyamavAn asti / kintu vartamAnakAle mithyAduSkRtadAnakAle saMyamamaryAdAyAM vyavasthito nAstIti atra 'mi' iti caturthAkSarasya artho na ghaTate ityAdi vibhAvanIyam / tathA "idaM pApaM mayA kRtaM / kintu mayA sahAnenApi sAdhunA kRtam" ityAdi yaH vadati / tasya samyaga se pazcAttApabhAvo nAstIti pratIyata eva / yataH parasyApi pApaM prakaTayitvA sa svapApaM mandaM kartumIhate, tAdRzecchAbhAve'pi anucitameva svapApanivedane'nyasyApi pApasya nivedanamiti yAvat svakRtaM pApaM, tAvada se vaktavyaM / tasyAbhyupagamo'pi kartavyaH / kintu tatpApakarturanyasyApi nivedanaM na kartavyamiti 'kka' akssraarthsy| tAtparyam / yatpApakAryaM kRtaM, tena yatpApakarma baddhaM / tat adhunA prakaTIbhUtena upazamabhAvena AtmapradezAta dUrIkaromItyAdi 'Da' akSarArthasya tAtparyam / / atra bahu vaktavyaM / tatsarvaM gItArthasaMvignaM zaraNIkRtya tato jJeyam // 24-25 // ahIM cAra akSaro bhegA maLI eka vAkya rUpe banI anvayabodhane utpanna kare che. eTale ke "kAya ane che bhAvanI namratAvALo, pharI doSasevana na thAya e rIte saMyamarUpI maryAdAmAM rahIne pUrve pApa karI cUkelA mArA che AtmAne niMdu chuM" Ama pahelA cAra akSarono eka vAkya rUpe bodha thAya che. - jyAre chellA be akSaronuM tAtparya ja evA prakAranuM che ke jenA kAraNe e be ya jaNa taddana svataMtra rIte che huM potAnA arthono bodha karAve che. mukhyavAkyathI paNa svataMtra rUpeachUTo ja potAnA arthano bodha karAve che. huM tabhA pramA- " // 55 meM ithu cha, 401o nAra" meM ""no artha cha. mane "huM bhane 75zama # vaDe oLaMgI jAuM chuM." e "phano artha che. A be ya artho be ya akSaronA taddana svataMtra che. "mAruM pApa mithyA che thAo" e mukhyavAkya sAthe Amane koI saMbaMdha nathI. 24-2pA yazo. - nanu padavAkyayorarthavattA dRSTA, na tu padaikadezasyApi tatkathamayamarthavibhAga:? 1 ityAzaGkAM nirasitumAha - ___Naya saMkeyAhINo attho iTTo Na vaNNamittassa / diTTho ya NirapavAyaM manaNA tANA ya manto tti // 26 // FEEEEEEEEEE candra. - nanu padavAkyayoH='ghaTaH' ityAdipadasya 'ghaTaM pazyAmi'ityAdivAkyasya ca arthavattA ghaTAdipadArthavAcakatA ghaTadarzanAdivAkyArthavAcakatA ca dRSTA prasiddhA / na tu padaikadezasyApi ghaTa ityAdipadasya yaH "gha, Ta" iti dezaH, tasya arthavAcakatA dRSTA / tatazca mithyAkAraprayoge padaikadezarUpANAM "mi,cchA" ityAdyakSarANAM arthavAcakatvaM na dRSTam / tat tasmAt kathamayaM arthavibhAga:=pratipAditaH ? pratyekAkSarANAmarthaH kathaM ghaTate iti bhAvaH / __samAdhAnamAha - na ca varNamAtrasya saMketAdhInaH arthaH na iSTaH / "mananAt trANAcca mantraH" iti kRtvA nirapavAdaM dRSTazca - iti gaathaarthH| 3855555555FESSEE FORRRRRRRRRRRRRREHERE mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 100
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ a m miWISIR sAmAyArI AR ma hipAhI arthavANA DAyasane "ghaTo'sti" vagaire vAdhyo arthavANA hoya toya che. che paraMtu padanA eka deza rUpa evA akSaro paNa arthavALA hoya evuM to joyuM nathI. to tame zI rIte A akSaronA che 8 arthono vibhAga karyo ? 8 guruH gAthArthaH varNamAtrano saMketane AdhIna evo artha ISTa nathI evuM nathI. koIpaNa jAtanI bAdhA vinA che S e dekhAyelo paNa che. dA.ta. manana ane trANa karanAra hovAthI ma7. FEEEEEEEEEEEEEE ____ yazo. - Nayatti / na ca varNamAtrasya akSaramAtrasya padaikadezasyeti yAvat saMketAdhInaH saMketayitrabhiprA-yAdhIno'rtho neSTaH nAbhipretaH, asmAtpadAdayamartho boddhavya 1 ityabhiprAyavadasmAdakSarAdayamartho boddhavya ityabhiprAyasya daNDAnivAryatvAt / akSaramAtrasyeti / / asatarashtrRRRREERamal EEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - nanu 'dhI-zrI' ityAdyakSaramAtrasya buddhilakSyAdirUpaH arthaH prasiddha eveti tasya nirUpaNaM siddhasyaiva sAdhakaM bhavatItyata Aha padaikadezasyeti yAvat=tathA ca yadyapi akSaramAtrasya arthaH sarvamAnyaH,8 kintu padaikadezabhUtasyAkSaramAtrasyArthaH na sarvamAnyaH iti tannirUpaNaM kartuM AvazyakaM / saMketacitrabhiprAyAdhIno'rtho= yathA "ayaM mama putraH mahezanAmnA boddhavyaH" iti saMketaM saMketayitA pitA karoti, tatra saMketayituH pituH yaH abhiprAya: 'mahezanAmnA matputro boddhavya' iti, tadabhiprAyAnusAreNa mahezapadasya tAdRzaputrAtmako'rthaH 8 abhipreto bhavati / tathaiva 'asmAtpadaikadezabhUtAt 'mi' ityAdyakSarAt mArdavAdirUpo artha: boddhavyaH' iti yaH saMketayitRRNAM gaNadharANAmabhiprAyaH / tadanusAreNa 'mi' ityAdyakSarasya mArdavAdirUpaH arthaH abhipreta eva / idameva Aha asmAtpadAt 'maheza' ityAdirUpAt ayamoM matputrAdikaH boddhavyaH ityabhiprAyavat / asmAdakSarAd='mi' ityAdirUpAt ayamartho mRdumArdavAdirUpaH / daNDAnivAryatvAt iti / yathA daNDAdinA / zvAdi nivAryate, tathA'yamarthaH daNDAdinA naiva nivAryate iti bhAvaH / 1 TIkArtha: padanA eka deza bhUta evA akSaramAtrano, saMketa karanArAnA abhiprAyane AdhIna evo artha mAnya che huM nathI evuM nathI. paraMtu e ISTa ja che. jema pitA putranuM caitra nAma pADe tyAre "A caitrapadathI A mAro dIkaro che jANavA yogya che" e pramANe emano abhiprAya hoya che. eno koI niSedha karI zakatuM nathI. "tame dIkarAnuM ! # nAma caitra kema pADyuM?" evA prazno karI zakAtA nathI. ema koIka saMketakArano Avo abhiprAya paNa hoI che zake che ke "A akSarathI A artha jANavo." AvA prakArano abhiprAya kaMI dAMDo mArIne gadheDAne bhagADIe che ema dUra karI zakAya ema nathI. e abhiprAya mAnavo ja paDe. FEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEE EFEEFFEFFER yazo. - na kevalamiSTa eva, nirapavAdaM nirbAdhaM dRSTazca anubhUtazca, mananAt jJAnAt trANAt=pAlanAcca mantra iti / yathA hi mantrapadaM mantravAcakaM tadakSaradvayaM coktArthadvayavAcakaM, tathA prakRte'pi pratyekasamudAyArthobhayabhedo nAsaMbhavIti bhAvaH / candra. - uktArthadvayavAcakam-jJAnapAlanAtmakArthadvayasya bodhakam / prakRte'pi micchaa...ityaadi| EEEEEEEEEE666 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 101 RRESTERTAIEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEES
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI prayoge'pi pratyekasamudAyArthobhayabhedo = micchA ityAdi pratyekAkSarANAM saMpUrNavAkyAtmakasamudAyasya ca yau arthI, to: samaya / tattveDo nAsaMmavIti=saMmavI veti bhAvaH / are A saMketAdhIna artha mAtra ISTa che, icchAyelo che eTaluM ja nahi. lokamAM paNa koIpaNa jAtanI bAdhA vinA anubhavAyelo paNa che. jemake "mantra zabdamAM man=jJAna ane tra=2kSaNa. je jJAna Ape ane rakSaNa kare e mantra." A pramANe akSarono artha karelo che. Azaya e che ke "mantra" e pada 'OM namaH zivAya' vagere mantronuM vAcaka che ane tenA man ane tra e be akSaro jJAna ane rakSaNanA vAcaka che. tema micchA mi... e AkhuM vAkya=padasamudAya e "mArA pApo mithyA thAo" e arthano vAcaka che. ane enA mi vagere pratyeka akSaro pUrve batAvelA judA judA arthonA vAcaka banI zake che. Ama pratyeka akSarono artha ane samudAyano artha e be vacce bheda hovo asaMbhavita to nathI ja. yazo. - nanu paGkajAdipadavanmantrAdipadAnAmastu yogarUDhibhyAmubhayArthabodhakatvaM, prakRte tu naivamiti cet ? candra. - yogarUDhibhyAM = yogo nAma vyAkaraNAnusAriNI vyutpattiH / rUDhizca prAyaH zAstrAnusAriNI lokAnusAriNI ca bhavati / tatazca "paGkAt jAyate iti paGkajaM" iti vyutpattyA paGkajapadaM paGke jAyamAnAnAM sarveSAmeva padArthAnAM vAcakaM bhavati / paGkajaM kamalameveti lokarUDhyA tu tadeva paGkajapadaM kamalasyaiva vaackm| evaJca paGkajapadaM ubhayArthabodhakaM yathA bhavati, tathaiva mantrapadaM 'mananAt trANAcca mantraH' iti vyutpattyA jJAnarakSaNAtmakArthavAcakaM / rUDhyA tu 'OM namaH zivAya' ityAdi mantrANAM vAcakam / bhavatA tu mantrapadavat saMpUrNaH mithyAkAraprayogaH 'mama duSkRtaM vitathaM bhUyAd' ityasya vAcako bhaNyate / tadakSarAzca mRdumArdavAdivAcakAH bhaNyante / kintu naitad-yuktam / yataH mantrapade tu vyAkaraNAnusArivyutpattirUpo yogaH ghaTate / "micchA mi"... ityatra tu "mi, chA' ityAdyakSarANAM tAdRzo yogo naiva ghaTate / tatazca tatra mantradRSTAntAd akSarANAmapi mRdumArdavAdipadArthavAcakatvabhaNanamanucitameveti bhAvaH / ,, ziSya : pAt nAyate kRti paTTuna Ama yoga = vyutpatti dvA2A paMkaja pada e kAdavamAMthI utpanna thanA2A tamAma arthonuM vAcaka bane che. jyAre lokamAM to paMkajapada kamaLanA ja vAcaka tarIke rUDha che. eTale rUDhi dvArA paMkajapada kamaLanuM vAcaka bane che. Ama paMkajapada e yoga ane rUDhi dvArA be arthonuM bodhaka bane che. ema mananAt trALAZ mantraH e vyutpatti dvArA mantrapada jJAna ane rakSaNa e padArthano bodhaka bane. ane lokamAM mantrapada 'OM namaH zivAya' vagere vAkyone vize rUDha che. eTale mantra pada rUDhi dvArA A badhA vAkyono bodhaka bane. Ama mantrapada e yoga ane rUDhi dvArA be arthono bodhaka banI zake. paNa micchA mi hullaDa mAM mi, chA.... e badhAnI kaMI vyAkaraNa pramANe vyutpatti to thatI ja nathI. paMkaja, mantramAM spaSTapaNe vyAkaraNa pramANe vyutpatti nIkaLe ja che. eTale A prayoga vAkyArthano vAcaka bhale bane. paNa enA akSaro paNa te te arthanA bodhaka bane e to ghaTatuM ja nathI. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 102
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARMERENTINEERINARIETIENTERTAIEEEEEEEEEEEE bhi72 sAbhAyArI ES yazo. - nanu tathApi mAMsa iti padAt "pretya mAM sa bhakSayitA yasyA'haM mAMsamadmi" 1 iti asyArthasya kathamupasthitiH ? na hyatra yogarUDhiH, yogArthAvacchinnarUDhayarthAbhAvAt / / ___ candra. - asmatpakSIyaH prAha nanu tathApi ityAdi / mAMsapadaM lokarUDhyA prANyavayavavizeSarUpe mAMse vyavahIyate / atha ca manusmRtau tu idamuktaM yat - 'mAMsa' iti pade dvau akSarau staH / mAM sa iti / tatra 'mAM' iti akSaraH mAMsabhakSayitRbodhakaH / 'sa' iti akSaraH yasya prANyAdeH mAMsaM bhakSyate, tasya bodhakaH / tatazcAyamartho / bhavati yat - yasya prANinaH mAMsamahaM khAdAmi, sa pretya=paraloke mAM bhakSayiSyati- iti / etAdRzo hi arthaH vyAkaraNAnusArivyutpatyA naiva labhyate / tadbhavAn vadatu / mAMsapadAt prakRtArthasya upasthitiH kathaM bhaviSyatIti / na hi atra= mAMsapade yogarUDhaH yogena yuktA rUDhiH asti / kathaM nAstItyata Aha8 yogArthAvacchinnetyAdi= kevalarUDhisattve'pi vyAkaraNAnusArivyutpatyA yuktA yA rUDhiH, tasyAstu abhAva eveti / gura : cAla, A tArI vAta svIkArI lauM chuM. paNa tuM atyAre je vedAMtIo taraphathI A badhI dalIlo cha soDo. to 'mAMsa' me. 54thI vo artha 75sthita 42 cha ? "mAM=bhane sa te vyakti pretya=52somA zuM khAnAro banaze ke "jenuM mAMsa Aje huM jAuM chuM." huM tane pUchuM chuM ke mAMsapadathI rUDhi pramANe to mAMsa vastunI che upasthiti thAya. 55 352 matAvesA arthanI upasthiti zAzate thAya? mAM sa pahano vyaa725|| prabhArI A vyutpatti karIne upara batAvelo artha nIkaLI zake kharo ? na ja nIkaLe. to tyAM zuM karazo ? che ahIM rUDhi che. paNa yoga=vyutpattithI yukta evI rUDhi to nathI ja. eTale ahIM vyutpatti arthathI, che avacchinna = yukta evo rUDhi artha nathI maLato, kAraNa ke ahIM vyutpatti ja nathI ghaTatI. yazo. - 'smArttaniruktavazAttathAbodho'pi( stI )ti ced ? EEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - pUrvapakSaH samAdhatte smArtanirukta ityAdi / niruktaM nAma vyAkhyAnaM / smRtau pratipAditaM vyAkhyAnaM smArtaM ucyate / tatazca manusmRtau pratipAditasya mAMsapadavyAkhyAnasyAnusAreNa tathA bodho'pi="sa mAM paraloke bhakSayiSyati, yasya mAMsamahamami' ityAdirUpo bodho'pi bhavatyeveti / 2 ziSya : badhI jagyAe vyAkaraNa pramANe vyutpatti maLe ja evo niyama nathI hoto. ahIM to eTaluM ja che bhAna smRtimImA pUrvapuruSobhe 'mAMsa' zanI 752 mu45 vyAjyA=nita 28 . bheTale. smRtisaMbaMdhI che e nirukta = vyAkhyAnA AdhAre e pramANe bodha paNa thaI zake che ke "AvatA bhavamAM mane te khAnAro che janaze..." yazo. - ArSaniru ktavazAdasmAkamapyuktabodho nAnupapanna iti dik / candra. - TIkAkAraH tulyayuktyA mithyAkAraprayoge'pi tadeva smaadhaanmaah-aarssnisktvshaadityaadi| RSibhiH kRtaM vyAkhyAnaM ArSaM ucyate / tatazca RSikRtasya mithyAkAraprayogAntargatapratyekAkSarANAM A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 103 RECESSASSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSOURCE85000000000000000000000
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEE mummmmmmmm bhi9152 sAbhAyArI AL vyAkhyAnasyAnusAreNa asmAkamapi jainAnAmapi uktabodho mRdumArdavAdibodho nAnupannaH yukta eveti bhaavH| ra atra prabhUtacarcAvakAzAt digdarzanamAtrametad kRtamiti jJApanAyAha dig iti / / 8 guru : vAha ! smRtisaMbaMdhI niruktanA vazathI jo Avo bodha thaI zake to amArA prAcIna RSioe che micchA... vagereno ame batAvela svataMtra akSarArtha batAvelo ja che. to e RSio saMbaMdhI akSaronI vyAkhyAnA che A AdhAre amane paNa pUrve batAvelo akSarArthono bodha zakya ja che. emAM koI vAMdho AvI zake tema nathI. mA mAtra same hisuyana. 428. che. yazo. - syAdetat-padajJAnasyaiva zAbdabodhaM prati hetutvAt kathamapadAdarthopasthitiH ? * iti cet ? PERIENCERTERESENSEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE FEEEEEEEEEEEEEEE candra. - syAdetat vakSyamANA AzaGkA kasyacinmanasi saMbhavatIti / kA sA AzaGketi Aha padajJAnasyaivetyAdi padajJAnaM padArthopasthitidvArA zAbdabodhaM prati hetuH bhavati / yathA 'ghaTamAnaya'ityatra ghaTAdipadajJAnaM ghaTAdipadArtho pasthiti dvArA ghaTAnayanAdizAbdabodhaM prati hetuH bhavati / kathamapadAdarthopasthitiH kathaM padabhinnAt 'mi' ityAdi-akSarAt zAbdabodho bhavatIti / 'mi' ityAdi-8 akSarAH na padAni / tatazca te padArthopasthitidvArA zAbdabodhaM janayituM na prabhavanti / bhavatA tu tairakSaraiH 8 se mRdumArdavAdipadArthAnAM zAbdabodhaH svIkriyate eveti / sa ca naiva ghttte| ziSya : A badhI carcA javA do. tame nyAya bhaNyA cho ne ? emAM zabdakhaMDamAM cokhkhuM lakheluM che padajJAna A e ja zAbdabodha pratye kAraNa bane. have A "vagere to akSara che. pada nathI. emanA dvArA zI rIte arthanI che e upasthiti thAya ? zAbda bodha thAya ? zI rIte mAtra 'kka' zabdathI 'A pApa meM karyuM che, bIjAe nahi' e che pramA) arthanI po5 thAya ? .. yazo. - na, ekavarNasyApi padasya darzanena 'varNasamudAyaH padam' iti niymaabhaavaat| candra. - samAdhAnamAha-nanu 'mi' ityAdi-akSarAH padaM kathaM na bhavanti ? yadi hi varNasamudAyaH padamiti vyAkhyAnusAreNa 'mi' ityAdi-akSarAH padaM na manyante bhavatA / tarhi naitad yuktam yataH ekavarNasyApi padasya zrI-dhI ityAdi ekavarNAtmakasyApi padasya darzanena varNasamudAyaH padaM iti niyamAbhAvAt naivAyaM niyamo yuktaH iti bhAvaH / tatazca 'dhI' ityAdi-akSaravat 'mi' ityAdi-akSarA api padameveti / guru : "mi paNe3 56 nathI" me tane o dhuM ? ziSya : 'varNasamudAyaH padaM' meM vyAjyA pramANa 19 // akSarono samudAya 56 vAya. bheTa meM "mi" 8 che vagere chUTTA akSaro pada na kahevAya. ___gura : ka-masta, bhU-pRthvI, dhI=ddhi kare 59 // meM meM akSarI 56 tarI prasiddha 4 7. bheTale 'varNasamudAyaH padaM' . niyama sAyo nathI. (athavA to 'varNasamudAya' me 4 56 mevA niyama = ti nathI.) 8 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 104 Recem 8 18688000000000000000000000000000000000000000000588800388000588058
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI ? WEEEEEEEEEEEEEEE TERRRREETTEERREEEEEEEEE yazo. - 'zaktimat padam' ityabhyupagame tu na kSatiH, abhipraayvishessruupaayaa| 1 arthAntararUpAyA vA tasyA varNamAtre'pyanapAyAt / candra. - nanu yadi varNasamudAyaH padaM iti niyamo na yuktaH / tarhi padasya vyAkhyA kA iti bhavAneva vadatu 2 ityata Aha zaktimat padaM ityAdi yadyat zaktimat, tattat padaM iti svIkAre tu na kSatiH=na 'mi' ityAdi akSarANAM padatvAbhAvApattiH / nanu kA sA zaktiH? kathaM vA 'zaktimat padaM' iti vyAkhyAsvIkAre 'mi' ityaadi| akSarA api padaM saMbhavantItyata Aha abhiprAyavizeSarUpAyAH ityAdi / "ghaTAdipadAt ghaTAdirUpo'rthaH se boddhavyaH" ityAdirUpo yaH izvarasyAbhiprAyavizeSaH sa eva ghaTAdipade vartamAnA zaktiriti kecit / abhiprAyavizeSarUpAM zaktiM manyante / kecit tu 'na izvarAbhiprAyavizeSaH zaktiH / kintu "asmAt 'maheza' 28 ityAdipadAt matputrAdika: boddhavyaH" ityAdirUpaH pitR-granthakAra-zikSakAdInAM abhiprAyavizeSa eva zaktiH" se iti manyante / asmAkaM tu abhiprAyavizeSarUpAyAH zaktyAH svIkAre'pi na kSatiH / yataH tIrthakarAdInAmayamevAbhiprAyavizeSa: yaduta "mi' ityAdi-akSarebhyaH mRdumArdavAdirUpo'rthaH boddhavyaH" iti / tatazcAbhiprAyavizeSarUpA zaktiH 'mi' ityAdi-akSareSu saMbhavatyeva / yadi hi sA zaktiH abhiprAyavizeSarUpA na manyate, kintu 1 arthAntararUpA= abhiprAyavizeSabhinno yaH kazcidarthaH, tadpA manyate / tathApi na asmAkaM kSatiH / / tAdRzarUpAyAH api zaktyAH 'mi' ityAdi varNamAtre anapAyAt vidyamAnatvAt / (ziSya : 'zaktimat padaM' mA prabhArI 56nI vyAcyA mAnazu. ka, bhU baNe3 zati DovAthI bhene che pada gaNavAmAM vAMdho nahi Ave.) guruH AvI vyAkhyA mAnazo to to amane koI vAMdho nathI AvavAno. kemake ahIM zakti eTale 'padano che che padArtha sAtheno sAkSAt saMbaMdha' ema mAneluM che. ane e zakti abhiprAya vizeSa rUpa mAnI che. eTale ke 2 "ghaTapadAt kambugrIvAdimAn boddhavyaH" mevo 'zvarano samiprAya 3 pachI "caitrapadAt matputro boddhavyaH" mevo pitAnA abhiprAya.. // 1 // 5 // saMtaronA hA hA abhiprAyone zAnti mAnekI che. che ane e abhiprAyo ghaTa, caitra vagere padomAM rahelA hovAthI e ghaTa, caitrAdi zabdo e zaktimAn bane, arthAt je 156 bane. to me 4 prabho " 'mi' akSarAt mRdumArdatve boddhavye" meM pramANe yauhapUvA madrAsvAmIna 8 abhiprAya che ja e abhiprAya fma' akSaramAM rahelo hovAthI e akSara paNa abhiprAyavAnu= zaktimAnuM banI che gayo. eTale e paNa pada ja gaNAze. ane tethI tenAthI zAbdabodha thavAmAM koI Apatti nahi Ave. meM ziSya : ame zaktine abhiprAya vizeSarUpa mAnavAne badale bIjA ja koIka padArtha svarUpa mAnazuM. guruH tamAre je mAnavuM hoya te mAno, amAre to eTaluM ja kAma che ke abhiprAyavizeSa rUpa ke bIjA koI chuM partha s135 zati ta 4 zataka, bhU, dhI vagaire akSaromA jAne bhane 56 janAvazI. me 4 rIte mI che paNa e zaktine mi vagere akSaromAM mAnazuM. emAM koI apAya=bAdhaka=nukazAna nathI. FEB53551559501550EEEEEEEE889115903188888883EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ETTELEEHEHEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 9 105 PrasREEEEEEEE888888560880888888888888888888888888888888888888888888885EEEEEEEEEES
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAra sAmAcArI yazo. atha pratyekamakSarANAmarthavattve pratyekaM syAdyutpattiprasaGgaH, dhAtuvibhaktivAkyavarjArthavattvena tasya nAmatvAditi cet ? - candra. - punaH pUrvapakSa: upatiSThati atha pratyekamakSarANAM ityAdi / yadi hi 'mi' ityAdi pratyekAkSarAH mRdumArdavAdyarthavanto bhavanti / tarhi " yad yat arthavat tattat nAma" iti vyAkhyAnusAreNa pratyekAkSarAH 'nAma' bhaviSyanti / nAmnA ca saha "si au as" ityAdi vibhaktipratyayAH saMyujyante eva / evaM ca pratyekaM='mi' ityAdipratyekAkSarANAM syAdyutpati prasaGgaH si au as ityAdipratyayotpattyApattiriti / tatazca yathA kaviH kavI kavayaH ityAdiprayogAH bhavanti / tathA miH mI mayaH ityAdiprayogA api bhaveyuH / na ca tadiSTamiti / nanu 'yat yat arthavat tattat nAma, tena ca saha "si" ityAdipratyayA saMyujyante' iti yad bhavatoktaM tanna yuktaM / yataH 'gam' ityAdi dhAtUnAM si-au- as ityAdivibhaktinAM, ghaTamAnaya ityAdivAkyAnAM ca syAdivibhaktayaH na utpadyante / kintu ghaTAdinAmnAmeveti ata pUrvapakSaH nAmnaH vyAkhyAmAha dhAtuvibhakti ityAdi / dhAtuvibhaktivAkyebhyaH bhinnaM yad yad arthavat tattat nAma / tasya ca syAdivibhaktyutpattiH bhavati / ghaTapadAdayazca zabdAH dhAtvAdibhinnAH arthavantazceti te nAmAni bhavanti prakRte mi ityAdyakSarA api dhAtvAdibhinnAH arthavantazca santIti te api nAmAni syuH / tatazca teSAM syAdyutpattyApattiH durvAraiveti pUrvapakSAbhiprAyaH / ziSya : bhU, dhI vagerene arthavANA jane yaha tarIDe mAnyAche to khebhane 'si' vagere jesthI bhAMDIne khAya vilatikho lAge che. have tame bhemi cchA vagere kheDa kheDa akSarIne arthavANA jane yaha tarIDe mAnazo to pachI e badhAyane ATheya vibhaktio lAgavAnI Apatti Avaze. e to tamane ISTa ja nathI. guru : vibhakti to nAmane lAge. ziSya : to A mi vagere paNa tamArA hisAbe to nAma ja banaze, kemake "je dhAtu, vibhakti ane vAkyathI bhinna hoya ane arthavALuM hoya e nAma kahevAya. mi vagere akSaro dhAtu, vibhakti ane vAkyathI bhinna ja che ane pAchA arthavALA che. eTale te nAma che ane mATe temane vibhaktio lagADavI paDaze. yazo. na tatrArthavatpadasya yogArthavatparatvAditi, adhikamasmatkRtA'dhyAtmamataparIkSAyAmavaseyam // 26 // candra. - TIkAkAraH samAdhAnamAha tatrArthavatpadasya ityAdi / tatra = " dhAtuvibhaktivAkyavarjaM arthavat yat tannAma" iti nAmnaH vyAkhyAyAM arthavatpadasya yogArthavatparatvAt = vyAkaraNAnusArivyutpattipratipAdito yaH arthaH, tadvAn yaH, tadbodhakatvAt / tathA ca 'dhAtuvibhaktivAkyavarjaM yogArthavat yat tat' nAma iti phalitam / ghaTAdizabdAzca tAdRzAH / yataH te dhAtvAdibhinnAH 'ghaTanAt ghaTaH' ityAdiyogArthavantazca santi / na hi 'mi' ityAdyakSarANAM vyAkaraNAnusAriNI vyutpattirasti / tatazca te akSarA na nAmAnIti na teSAM syAdyutpattiprasaGgaH / atrApi bahu vaktavyamasti, ata Aha adhikamasmatkRta ityAdi // 26 // mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 106
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI guru : tame nAmanI je vyAkhyA karI e Ama to sAcI che. paNa emAM mAtra eTalo ja pheraphAra karavAno che ke "arthavALuM hoya e nAma" ema nahi. paraMtu yogArthavALuM=vyutpatti arthavALuM je hoya te ja nAma kahevAya. mi vagere akSaro dhAtu, vibhakti, vAkyathI bhinna hovA chatAM vyutpatti arthavALA nathI. eTale teo nAma na bane. ane tethI emane vibhakti lagADavAnI Apatti na Ave. A bAbatamAM vadhAre jANakArI meLavavI hoya to ame banAvela adhyAtmamataparIkSA granthamAM dRSTipAta 42vo ||26|| yazo. daDhayitumAha - - atha yaduktamapunaHkaraNasaGgatasyAsya phalahetutvamiti, tadvyatirekato candra. yaduktaM=dvAviMzatitamagAthAyAM / apunaHkaraNasaMgatasyetyAdi="apuNakaraNasaMgao eso aiviUlaNijjaraTaTha|" iti yaduktaM / tat = apunaH karaNasaMgatasya mithyAkAraprayogasya nirjarAtmakaphalahetutvaM vyatirekato='yadi apunaHkaraNaM na bhavet, tarhi ativipulA nirjarA'pi na bhavet' iti pratipAdanena / kAraNasattve kAryasattvaM iti anvayasahacAraH / tatra dvAviMzatitamagAthAyAM apunaH karaNasaMgatamithyAkAraprayogasatve ativipulanirjarA pratipAditeti sa anvayasahacAraH / kAraNAbhAve kAryAbhAvaH iti vyatirekasahacAraH / tatra ca asyAM gAthAyAM tAdRzamithyAkAraprayogAbhAve ativipulanirjarA'bhAvAdikaM pratipAdyata iti sa vyatirekasahacAraH / AbhogA puNakaraNe nUNaM micchukkaDaM bhave micchA / mAyA niyaDI ya tao micchattaM piya jao bhaNiyaM // 27 // - AbhogAt punaH karaNe nUnaM "mithyA duSkRtaM" mithyA bhavet / mAyA nikRtizca syAt / tataH mithyAtvamapi bhavet / yataH bhaNitam - iti gAthArthaH / ame 22mI gAthAmAM kaheluM ke apunaHkaraNathI yukta evo A prayoga e ja nirjarA rUpI phaLanuM kAraNa che. Aja vAtane vyatirekathI ="apunaHkaraNa na hoya to A prayoga phaLadAyI na bane" e batAvavA dvArA daDha karavAne mATe kahe che ke gAthArtha : jANI joIne pharI pApa karavAmAM to pahelA karelo mithyAkAra prayoga pote ja mithyA=phogaTa=nakAmo thaI jAya che. e mithyAkAra prayogathI mAyA, nikRti ane mithyAtva doSa paNa lAge che, }bhaDe 'hyuM che }... (zuM 'dhuM che ? me 28bhI gAthAmAM bhevu.) - yazo. Abhogatti / AbhogAt = upayogAt punaHkaraNe= mithyAduSkRtadAnAnantaraM pApAcaraNe nUnaM nizcitaM micchukkaDaM iti prAkRtazailIvazAnmithyAduSkRtaM ( bhavet mithyA ) mRSAvAdo vyalIkabhASaNaM, 'na punaH kariSyAmi iti pratijJAya tadatikramAt / candra. na punaH kariSyAmi itipratijJAya = mithyAkAraprayoge vartamAnaH 'cchA' ityakSaraH punaH tAdRzapApAkaraNasya pratijJArUpa eva / tatazca mithyAkAraprayogakartA 'na punaH kariSyAmi' iti pratijJAvAn bhavati / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 107
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ a m ernamam bhi91812 sAmAyArI eer tAdRzapratijJAkaraNAnantaraM punaH pApasevane tadatikramAt=pratijJAbhaGgAt bhavatyeva mRSAvAdadoSaH / eka pApa thaI gayA bAda eno mithyAkAra ApI dIdhA pachI tarata ja pAchuM upayogapUrvaka e pApa karavAmAM che { Ave to mithyAkAramayoga pote ja mRSAvAda banI jAya. e nakkI vAta che. (ahIM gAthAmAM micchu ema 8 TuMkamAM lakhela che. e prAkRta zailInA kAraNe lakheluM che. eno artha to mithyA me. ema Akho prayoga ja che sama4vo.) (ziSya : me mithyA2 mRSAvA . zata bane ?) guru : e prayogamAM chA' zabda dvArA sAdhue pratijJA karI che ke "A pApa huM pharI nahi karuM" ane A che 8 pratijJA karIne pachI pharI pApa karyuM. eTale pratijJAno bhaMga karyo. to boleluM vacana na pALanArAnuM e vacana che mRSAvA 4 25||y ne ? SEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - tathA punarAsevya kSullaka kulAlajJAtena mithyAduSkRtadAne tato mithyAduSkRtadAnAt mAyaiva kapaTameva nikRtiH= paravaJcanam, sa hi duSTAntarAtmA nizcayatazcetasA'nivRtta eva gurvAdiraJjanArthaM mithyAduSkRtaM prayacchatIti / - candra. - eSa tAvat ekaH doSaH pradarzitaH / adhunA dvitIyamAha tathA punarAsevya ityAdi / kSullakakulAlajJAtena=eko gaccha: kumbhakArazAlAyAM sthitaH / tatra caiko bAlamuniH krIDApriyaH prastaraiH ghayan / ra bhinatti / yadA kumbhakAro vArayati, tadA mithyA duSkRtaM dadAti / punarapi ghaTAn bhinatti / punarapi kumbhakAravAraNe mithyAduSkRtaM dadAti / etacca punaH punarAsevya mithyAduSkRtadAnaM spaSTameva tasya bAlasAdhoH mAyA / kruddhastu kumbhakAraH taM bAlamuni haste gRhItvA svahastena tADayati / 'kiM mAM tADayasi' iti bAlamuninA gadite sati mithyA duSkRtaM dadAti / punaH hastena tADayati / atra kulAlasyApi mithyAduSkRtadAnaM punaH punaH upayogapUrvakaM pApakaraNAt kapaTameveti / / nanu yadi sa punaHpApakaraNAdhyavasAyavAn, tarhi kathaM sa mithyAduSkRtaM dadAtItyata Aha sa hi duSTAntarAtmA bAhyatastu mithyAduSkRtaM dadAnaH sa zobhanAtmA dRzyate, kintu hRdaye malinAdhyavasAyAt dussttH| tasyAntarAtmA'stIti / tatazca punaH punaH pApakaraNayuktaH sa duSTAntarAtmA nizcayataH vyavahArataH pApAtra nivartamAno'pi paramArthatastu cetasA'nivRtta eva mithyAduSkRtadAnakAle zarIreNa vacasA ca pApAt nivRtto'pi cetasA tu adyApi pApaM prati abhimukhamAnasa eva gurvAdiraJjanArtha=-yadi svapApasya mithyAduSkRtaM na dadyAm, tarhi guravaH mahyaM krodhinaH bhaviSyanti / yadi ca dadyAm mithyAduSkRtaM, tarhi "aho pariNatimAnayaM sAdhuH, ke nAma pApaM na kurvanti, kintu pApaM kRtvA mithyAduSkRtaM dadAnAstu viralA eva matziSyAdisadRzA AtmAnaH' iti / mamopari rAgiNo bhaviSyanti - iti cintayitvA mAyAvI sa kevalaM gurvAdiraJjanArthaM mithyA duSkRtaM dadAti / na / tu svapApavizuddhyarthaM / che. vaLI bALasAdhu ane kuMbhAranA daSTAnta pramANe vAraMvAra pApa sevIne vAraMvAra mithyAkAranuM dAna karavAmAM che che to e mithyAduSkRta dAna dvArA kapaTa ane pArakAne ThagavA rUpI doSa lAge. FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 9 108
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAphAra sAmAcArI ( ziSya : mAM apaTa, paravaMyanA zI rIte ? ) guru : A pharI pharI pApa karanArA sAdhuno aMtarAtmA to duSTa ja che. nizcayathI to enuM mana pApathI pAchuM phareluM ja nathI. ane manathI pAcho na haTelo hovA chatAM e guru vagerene khuza karavA mATe ja mithyAduSkRtane Ape che. eTale kapaTa ane gurune ThagavA rUpa paravaMcanA spaSTa ja che. yazo. - na hi jJAtvA pratIpAcaraNe niHzUkatayA pratibaddhaH saMvegaH samutthAtumutsahate / na ca taM vinA taddAnaM phalavadityuktam / evaM ca tatra durnivArA mAyA / candra.- nanu bhaviSyatkAle, upayogapUrvakaM pApaM kariSyannapi muniH mithyAduSkRtadAnakAle pApakaraNAbhiprAyavAneva bhavatIti tu na niyamaH / kintu tatkAle pazcAttApapariNAmo'pi tasya saMbhavati / evaJca zubhabhAvasadbhAvAt kathaM tasya vipulanirjarAtmakaM phalaM na bhavatItyata Aha na hi jJAtvA ityAdi / jJAtvA = upayogapUrvakaM pratIpAcaraNe = pApAsevane niHzukatayA = nirdayatayA pratibaddhaH=niruddhaH saMvegaH=bhavavairAgyAtmakaH zubhapariNAmaH samutthAtumutsahate = samutpadyate / yo hi mithyAduSkRtaM dattvA tatra ca punarakaraNaniyamapratijJAM gRhItvA'pi pazcAt tadeva pApaM karoti / tasyAtmani mahatI niSThuratA vidyate iti pratIyate / tatazca mithyAduSkRtakAle anubhUyamAnaH pazcAttApapariNAmo'pi antaH vidyamAnayA nirdayatayA manda eva / nirdayatApariNAmena hi vipulanirjarAkArI saMvegabhAvo nirudhyate / na ca taM = saMvegaM vinA taddAnaM=mithyAduSkRtadAnaM phalavad = vipulanirjarAkAri / evaJca na tasya mithyAduSkRtaM dadAnasya vipulanirjarAtmakaM phalaM bhavati / atra dRSTAntaH - AhArasaMjJAdidoSapIDitAH ata eva niSkAraNaM vikRtibhakSaNAneSaNIyabhakSaNAdIni kurvANAH caturthaguNasthAnavartinaH saMvignapAkSikAH paratmAtmabhaktau atIvollasitAH, svapApasya mithyAduSkRtaM zubhabhAvena dadAnA api yadi tadaiva kenacit pRcchyante yat " kiM bhavadbhiH zaithilyaM adhunaiva na tyajyate ?" iti / tarhi bhaktibharamAnasA api te tadA zaktau satyAmapi zaithilyaM tyaktuM na zaknuvanti / iyameva teSAM nirdayatA / tatazca tAdRzanirdayatAyAM satyAM tatrotpannaH zubhabhAvo'pi "vipulanirjarAkArI tIvrasaMvegarUpaH" iti na nizcIyate / na kevalametAvadeva kintu evaM ca tatra dunirvArA mAyA = bhavatu nAma tasya vAstavikaH pazcAttApabhAvaH, tathApi sa apunaHkaraNapratijJAM kRtvA'pi punaH punaH upayogapUrvakaM pApaM karotIti sa mAyAvI eva gaNyate / atra mAyA AtmagataH paravaJcanAdyAtmakAbhiprAyavizeSaH eva / paravaJcanaM ca tadA gaNyate, yadA paraH vaJcyate / tatazca yatra mAyA tatra paravaJcanasya bhajanA iti mAyAparavaJcanayoH bhedaH / nizcayanayo hi paJcamaSaSThaguNasthAnavartinAM apunaHkaraNasaMgatAnAmeva mithyAduSkRtadAnaM samyak manyate / prathamacaturthaguNasthAnavartinAM tu pazcAttApabhAvavatAmapi mithyAduSkRtadAnaM na samyak manyate, pratyuta mRSAvAdamAyAnikRtyAdidoSajanakaM manyate / etacca sarvamagre yathAvasaraM prakaTayiSyAmi / sIdhI vAta eTalI ja che ke jANI joIne khoTuM-cAritraviruddha AcaraNa je sAdhu kare e nakkI niHzUka niSThura ja hoya. ane eTale enAmAM paDelI niSThuratA enAmAM saMvegane utpanna thato aTakAve. Ama niSThuratAthI aTakI paDelo saMvega e AtmAmAM ubho thavA mATe, utpanna thavA mATe utsAha karato nathI. ane saMvegabhAva mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 109
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinAnuM mithyAduSkRtadAna phaLavALuM na ja bane. e vAta ame karI ja gayA chIe. ane A rIte tyAM mAyA doSa che ja. ene nivAravI zakya nathI. yazo. - uktaM ca- ( Ava.ni. 685 ) jaM dukkaDaM ti micchA taM ceva nisevara puNo pAvaM / paccakkhamusAvAI mAyA niyaDI saMgo ya // iti / micchAkAra sAmAcArI candra. - AvazyakaniryuktigAthAbhAvArthastvayam - yat duSkRtaM = pApakAryaM 'duSkRtam' iti jJAtvA tasya mithyA duSkRtaM dattaM / tadeva pApaM yadi punaH sevate, tarhi sa paccakkha musAvAi = sarveSAmagrataH mithyAduSkRtabhaNanAt sa pratyakSamRSAvAdI bhaNyate / tathA mAyA = kapaTaM, nikRtiprasaGgazca=paravaJcanaM ca bhvti| Avazyaka niryuktimAM kahyuM ja che ke je pApanuM mithyA duSkRta ApyA bAda e ja pApane je pharI seve che. e pratyakSamRSAvAdI ane ene mAyA tathA paravaMcanAno prasaMga Ave che. yazo. evaM ca tasya ruciviparyAsAnmithyAtvamapi bhavati / apiH samuccaye, caH punararthe / svokte'rthe zrutakevalisammatimAha-yato bhaNitamiti / yataH=yasmAt kAraNAt bhaNitaM upadiSTamupadezamAlAdau // 27 // - candra. - mAyAtmakadvitIyadoSapradarzanAvasare nikRtidoSamapi kathayitvA'dhunA caturthadoSamAha evaM ca = yataH sa upayogapUrvakaM punaH pApaM karoti tataH ruciviparyAsAt = "punaH duSkRtaM naivAcaraNIyam" ityatra yA ruciH sarvaviratAnAM bhavati, sA tu asya nAstyeva / yataH saH punaH pApaM karoti / tatazca jinokte tattve mithyArucisadbhAvAt mithyAtvamapi bhavati / nanu bhavadIyaM nirUpaNaM kiM svacchandamativinirmitaM / yadi vA tatra kiMcit pramANamastItyata svokte a zrutakevalisammatimAha = caturdazapUrvadharazrI bhadrabAhusvAmisammatimAha // 27 // vaLI AmAM to spaSTa dekhAya che ke ene jinavacanamAM ruci nathI. paNa pApa karavAmAM ruci che. jANI joIne pApa kare che eTale ene pApa na karavAnI rucine badale pApa karavAnI ja ruci che. ane Ama rucino viparyAsa thavAthI mithyAtva paNa lAge. jinezvare kahelA arthathI judA arthamAM zraddhA thAya eTale e rUciviparyAsa=khoTA arthamAM zraddhA karavAthI mithyAtva lAgavAnuM ja. gAthAmA 'api' zabda se bhAyA, nirRti jane mithyAtva pA. mA ghoSono samuyyaya-saMgraha 42vA bhATe che. 'ca' puna: arthamA che. "vaNI = puna: mithyAtva pA lAge." A rIte artha thaze. granthakAra pote karelI mithyAtva doSa lAgavAnI vAtamAM zrutakevalI dharmadAsagaNinI sAkSI=sammatine batAve che } " upadezamAlA vageremAM 'dhuM che... (zuM 'dhuM che ? je bhAgajanI gAthAmAM jatAvaze.) // 27 // yazo. bhaNitamevAha - mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 110
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ REETTEERIENCERTEETARIAAR misAra sAmAyArI jo jahavAyaM na kuNai micchaddiTThI tao hu ko anno / vaDDhei ca micchattaM parassa saMkaM jaNemANo // 28 // EEEEEEEEEEEEEEE WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - - yaH yathAvAdaM na kuryAt, tataH khalu ko'nyaH mithyAdRSTiH ? parasya zaGkAM janayan sa (parasya) mithyAtvaM vardhayati - iti gAthArthaH / zrutakevalI bhagavaMte je vAta kahelI che e ja vAtane kahe che. gAthArtha : je bolyA pramANe na kare tenA karatA bIjo koNa mithyAtvI hoya? ke je bIjAne zaMkA utpanna 8 zuM karato chatAM bIjAnA mithyAtvane vadhAre che. yazo. - jo jaha tti / yaH prANI yathAvAdaM pratijJAnatikrameNa na karoti na vidhtte| saMyatAcAramiti shessH| mithyAdRSTiH viparyastaraciH, ata eva mithyAjJAnI ca, tataH= tasmAdayathAvAdakAriNaH huH vAkyAlaGkAre ko'nyaH ko'paro na ko'pItyarthaH, sa eva mithyAdRSTiryathAvAdAnanuSThAyitvena tajjJAnadarzanayoH satorapi vaiphalyenA'sattvAt / ra candra. - pratijJAnatikrameNa punarakaraNapratijJAyAH bhaGgo yathA na bhavati, tathA / vAkyAlaGkAre yathA vAkyaM zobhanaM dRzyate, tadarthaM, na tu tasya kazcidarthaH / nanu kathaM sa mithyAdRSTiH ityata Aha yathAvAdAnanuSThAyitveneti / "na punaretat pApaM kariSyAmi" iti yad vacanaM tena uccaritaM, tadvacanAnusAreNa AcaraNamasau na karoti / kintu jJAtvA punaH pApaM karotItyataH tajjJAnadarzanayoH ythaavaadaannusstthaayinH| samyagjJAnasamyagdarzanayoH satorapi= vidyamAnayorapi vaiphalyena punaH pApAkaraNAtmakaM yatphalaM, tadrahitatvena asattvAt abhAvAt / nizcayanayo hi phalarahitaM vastu sadapi asadeva manyate / yathA loke kinycillvnnyuktmpi| vastu lavaNasvAdavirahitaM sat alavaNameva ucyate / kiJciddhanasahito'pi puruSaH dhanaphalarahitaH san dhnrhit| eva ucyate / evaM samyagjJAnAdiyukto'pi jIvaH samyagjJAnaphalAtmakavirativirahitaH san samyagjJAnAdirahito mithyAtvI eva ucyate / che TIkArtha je jIva lIdhelI pratijJAnuM ullaMghana na thAya e rIte sAdhunA AcArane pAlana na kare. te viparIta 6 rucivALo=mithyAtvI gaNAya. ane jenI ruci mithyA hoya e mithyAjJAnI paNa hoya ja, kemake samyagudarzana A vinA samyagujJAna hotuM nathI. A bolyA pramANe na karanArA karatA bIjo koNa vadhAre mithyAtvI hoI zake? che koI ja na hoya. A ja mithyAtvI gaNAya. che (ziSyaH saMvignapAkSika jevA sAdhuo saMyamapAlana nathI karatA, tema chatAM paNa teone pazcAttApAdi che. che mATe ja emane samyagdarzana mAnela che. eTale pratijJA pramANe na karavAthI cAritra bhale jAya. paNa pazcAttApI A sAdhune samyagdarzana to TakI zake che. e mithyAtvI zI rIte kahevAya ?) 2 : e bolyA pramANe anuSThAna=AcaraNa karato nathI. mATe enI pAse jJAna-darzana hovA chatAM paNa cAritrarUpI phaLa vinAnA che. mATe ja to pelo viparIta AcaraNa kare che. ane tethI e jJAnadarzana hovA chatAM che paNa phaLa vinAnA hovAthI asatu=avidyamAna ja gaNAya che. REEEEE x . mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 111
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ REATER NITIATION miWISIR sAmAcArI ___ yazo. - na kevalaM svayamevAsau mithyAdRSTiH kintu vardhayati ca vRddhiM nayati ca mithyAtvaM viparyAsaM parasya Atmano'nyasya zaGkA sandehaM kimayamevAnucitaM karoti uta Aptopadeza evAyam ? ityevaMrUpAM janayan-vidadhAnaH / candra. - kimayamevAnucitam AdhAkarmAdigrahaNAdirUpaM ? Aptopadeza evaaym="saadhunaa| AdhAkarmApi grahItavyaM" iti bhagavataivopadiSTam ? - A sAdhu mAtra pote ja mithyAtvI che eTaluM nahi. paraMtu potAnA viparIta AcArane jonArAonA manamAM che che evI zaMkAne utpanna karavAmAM nimitta bane che ke, "zuM A sAdhu ja anucita vartana kare che? ke pachI paramAtmAe che 8 ja ene A pramANe karavAnI rajA ApI che ?" AvI zaMkAne utpanna karato A sAdhu bIjAnA mithyAtvane vadhAranAro bane che. CLEVEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ____yazo. - iyaM hi zaGkA tatra tathAvidhamAyAvazAdanAcAritvanizcayamanAskandantI tadAcAre AptopadiSTatvanizcayamAdAyaiva paryavasyatIti kathaM na tataH parasya viparyAsaH ? idaM c| nizcayanayamatam / ra candra. - nanu jinavacanaviparItaM zraddhAnaM hi mithyAtvaM / prakRte tu parasya zaGkavAsti yaduta "AdhAkarmagrahaNamasyaiva muneranucitA pravRttiH ? uta jinasyaivopadezaH ?" iti / na tu "AdhAkarma grahaNaM jinopadiSTamevata" iti viparItaM zraddhAnaM tasya jAtaM / tatazca kathaM parasya mithyAtvaM, mithyAtvavRddhirvA ? ityata Aha iyaM hi zaGkA ityAdi / tathAvidha-mAyAvazAt sa muniH paraM prati kathayati yaduta "svAdhyAyAdiyogArthaM / tIrthakaraiH AdhAkarmagrahaNamanujJAtameva / ahaM hi tIrthakare mahAnurAgI tIrthakarAjJAM svapne'pi nollaGghayAmi / kiJca / zrAvakopari upakArakaraNArthamapi tIrthakarairAdhAkarmagrahaNamanujJAtaM" iti / tatazca tasya tathAvidhamAyAyAH prabhAvAt / anAcAritvanizcayamanAskandantI="kimayaM sAdhurevAnAcArI ? uta tIrthakarasyaivAyamupadeza" iti zaGkA 'saadhuH| anAcArI' iti nizcayarUpatayA na pariNamati / kintu tadAcAre sAdhorAdhAkarmAdigrahaNAtmakAnAcArarUpe AcAre / AptopadiSTatvanizcayamAdAyaiva bhagavatopadiSTatvasya yaH nizcayaH, tadpatayaiva paryavasyati pariNamati / zaGkA hi viparItapadArthadvayaviSayA satI tathAvidhanimittavazAt ekatarapadArthaviSayakanizcayarUpatayA pariNamati / yathA / 'kimayaM vRkSaH ? sthANurvA ?' iti zaGkA vihagoDDyanAdidarzanAt vRkSaviSayakanizcayarUpatayA pariNamati / evamatrApi "kiM idaM AdhAkarma sAdhorevAnAcAra ? uta bhagavatopadiSTa AcAra: ?" iti zaGkA sAdhoH tathAvidhamAyAyAH prabhAvAt sAdhukRtAnAcAraviSayakanizcayarUpatayA apariNamantI satI bhagavadupadiSTAcAraviSayakanizcayatayaiva pariNamati / tAdRzanizcayazca sphuTameva mithyAtvamiti sa muniH pareSAmapi mithyAtvaM janayati, vardhayati ceti siddham / atredaM bodhyam / gADhamithyAtvinaH, apunarbadhakapariNAmavantaH, samyagadRSTayazcaite traye saMyamagrahaNAnantaraM EEEEEEEEEEEEEEEE # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA, + vivecana sahita 0 112 WrestEERINE ERUTERRIGHERGESHEEEEEEEEEETERESTERIOTREESORRRRRRRRREERS
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE TERRRRRRREGIGHE8883030833333333358888888003ESERESHERECE086866SGEREBEEGISTEREOGREGIslREGISTEGGISISecrumass888880th Ammmmmmmmmmmmmmmm m bhi7|7|2 sAmAyArI ee pApakarma kurvanti / tatra gADhamithyAtvinaH mAyAdikaraNena gurumapi vaJcayanti / pazcAttApabhAvaM vinaiva vyavahArata eva mithyA duSkRtaM dadati / punastadeva pApaM tAdRzenaiva tIvrapariNAmena kurvanti / teSAM tu pratyakSamuSAvAdaH, mAyA, kpttN| se mithyAtvamityAdidoSAH sutarAM bhavantyeva / vyavahAranayaH nizcayanayazca dvau api nayau taM tAdRzadoSavantaM se pratipAdayanti / apunarbandhakapariNAmavantazca jIvA yadyapi mithyAtvina eva / tathApi te mandamithyAtvinaH, samyaktvAbhimukhapariNAmAzceti pApaM kRtvApi pazcAttApapariNAmAt mithyA duSkRtaM dadati / punarapi karmodayavazAt tadeva pApaM tAdRzenaiva pariNAmena karoti, punarapi mithyA duSkRtaM dadati / nizcayanayaH asyApi prAguktadoSAn / pratipAdayati / vyavahArastu prAha - tasya mithyAtvaM tAvadastyeva / kintu zubhapariNAmabhAvAt tasya vRddhirna bhvti| va tathA tasya mAyA nikRtizca na gaNyate / yataH sa saralapariNAmenaiva mithyA duSkRtaM dadAti / tathA yadyapi tasya mRSAvAdo dRzyate, tathApi sa tasyAnarthakaro na bhavati / pazcAttApAdizubhapariNAmasadbhAvAt / pareSAM mithyAtvaM tu sa na vardhayati / yataH saH samyakkathayati yathA "idamAdhAkarma bhagavatA tu niSiddhaM / ahaM tu aparAdhI yat bhagavatA se niSiddhamapi seve" iti / samyagdRSTayazca apurnabaMdhakasadRzA evAvagantavyAH / kevalaM teSAM mithyAtvaM nAsti, apunarbaMdhakApekSayA ca ke pazcAttApAdipariNAmA anantaguNavizuddhAH pravartante / zeSaM tu apunabaMdhake yat kathitaM / tadevAtrApi bodhyam / saMyamapariNAmavantazca jIvAH pApasya mithyAduSkRtaM datvA punaH tAdRzenaiva pariNAmena taM pApaM na kurvantIti 1 apunaHkaraNaniyamasaMgatA bhavanti / nizcayanayaH eteSAmeva mithyAduSkRtaM samyag vadati / vyavahArastu vadatyeva / / etatsarvaM saMkSepato'bhihitam / (ziSya : eka sAdhu ghare orDara ApI AdhAkarmI banAvaDAvI vApare to e gharanA zrAvakAdine ema thAya che che ke A sAdhu potAnI svacchaMdabuddhithI A pramANe AdhAkarmI vApare che ? ke pachI prabhue ja emane AdhAkarmI vAparavAnI rajA ApI haze ?" che A zaMkA pelA zrAvakane thAya kharI. paNa emAM mithyAtva zI rIte pAme ? prabhunA ekapaNa vacanamAM khoTI zraddhA kare. to mithyAtva lAge. A zrAvake to mAtra zaMkA karI che. Ane mithyAtva zI rIte lAge ?) che 8 guru : koIpaNa zaMkA aMte koIpaNa eka bAju nizcaya tarIke DhaLI jatI hoya che. A zrAvakane zaMkA to thaI. have kAM to chelle e evo nizcaya karaze ke "prabhue to AdhAkarmInI nA ja pADI hoya. paNa A sAdhu svacchaMdI haze." athavA to pachI evo nizcaya karaze ke "A sAdhu AdhAkarmI vApare che to prabhue "hA" pADI che hoya to 4 vAparato zene ?" che. have pelo sAdhu to mAyA-kapaTamAM hoMziyAra hoya eTale evI to mAyA karaze ke zrAvakane e sAdhu sAro lAge. e anAcArI na lAge. have pelI zaMkA e "sAdhu ja khoTo che. anAcArI che" e nirNaya rUpe na pariName che ja eTale pachI bIjA nirNaya tarapha DhaLe ane enA AdhAkarmI bhojana rUpa AcAramAM Apta-upadiSTatvanA nizcayarUpe A ja pariName. prabhue je AdhAkarmIno niSedha karyo che, e AdhAkarmIne pelo zrAvaka upAdeya-kartavya-jinAjJArUpa mAnavA mAMDe e enuM mithyAtva ja kahevAya ne ? (ziSya : A rIte mAnazo to saMvignapAkSiko vagere badhA mithyAtvI ja banI jaze.) guruH hA, nizcayanaya pramANe to e badhA mithyAtvI ja gaNAya. PoesmomcomwwwwwwwwwwwwwwwwRameramaneesmeence che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 113 che WESOMessesaxcareSTREEmessanneerasRETRESOURCE SSORRECTORRB EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEE
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ REEEEEEEEEEE E E EEEEER AWISIR sAmAcArI ___ yazo. - vyavahAratastvabhinivezena yathAvAdAnanuSThAne'zraddhayA samyaktvaparikSayAnmise thyAtvam / anabhinivezAttvanAbhogAdinA pratiSiddhAcaraNe jJAnakAryapazcAttApAdyupalambhAnna / tadabhAvaH / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - adhunA TIkAnusAreNa vyavahAranayasyAbhiprAyaM vakSyAmaH / abhinivezena kadAgrahena, pazcAttApAdipariNAmaM vinaiva yathAvAdAnanuSThAne punaH pApakaraNe azraddhayA jinavacanopari zraddhAnAbhAvAt / / anabhinivezAt tu kadAgrahAbhAve tu anAbhogAdinA=anAbhogapramAdabalAbhiyogakarmodayaparavazatAdinA tu pratiSiddhAcaraNe punaH pApakaraNe jJAnakAryapazcAttApAdyupalambhAt samyagjJAnasya yat kAryaM pazcAttApAdirUpaM tasya vidyamAnatvAt na tadabhAvaH samyaktvAbhAvaH / tathA ca samyagdRSTaya eva te mahAtmAna iti vyavahAraH / / ja vyavahAranaya kahe che ke abhinivezathI kadAgrahathI=pazcAttApAdi vinA jo sAdhu pratijJA pramANe anuSThAna che karavAne badale enuM ullaMghana kare to enAmAM jinavacana uparanI zraddhA paNa nathI e nakkI thAya che ane zraddhA che vinA enA samyakatvano vinAza ja mAnavo paDe. eTale e mithyAtvI ja bane. paNa abhiniveza na hoya, mAtra anAbhoga, Asakti, pramAdane lIdhe prabhue niSedha karelA AcArone 8 che sevato hoya ane aMdara e badala pazcAttApa hoya. to pazcAttApa to samyajJAna=samyagdarzananuM kArya che. e che che kArya emAM hovAthI enAmAM enA kAraNabhUta samyagdarzanAdi paNa hoya ja. eno abhAva na hoya. yazo. - taduktaM paJcAzake- (11/47-48) __ evaM ca ahiNivesA caraNavidhAe na NANamAIA / tappaDisiddhasevaNamohAra saddahaNabhAvehiM // ___ aNabhiNivesAu puNa vivajjayA hoMti tamvidhAe vi / takkajjuvalaMbhAo sa pacchAyAvAIbhAveNaM // iti // 28 // candra. - paJcAzakagAthayoH bhAvArthastvayam - abhinivezAt="pRthvIjalAdayaH na jIvarUpAH, kintu pudgalamAtrarUpA" ityAdirUpAt mithyAtvodayajanyAt kadAgrahAt cAritravinAze sati jJAnadarzanAdayo guNA na bhavanti / yataH tatra tatpratiSiddhasevanaM cAritre niSiddhasya pRthvyAdyAraMbhasya sevanaM, mohaH ajJAnaM, azraddhAnaM ca santi / tatazca eteSAM sadbhAvena tatra jJAnAdayo guNA api vinazyantIti / ra anabhinivezAt punaH cAritravighAte'pi=pApakAryasevane'pi aviparyayAt=viparItabodhAbhAvAt "idaM mayA na yogyaM kRtaM" ityAdi jJAnasadbhAvAt samyagjJAnadarzanAdayo bhavantyeva / yataH tatra pazcAttApAdibhAvena tatra 1 samyagdarzanAdikAryasyopalaMbho bhavatIti / kAryasadbhAve ca kAraNaM samyagdarzanAdikaM bhavatyeva -iti // 28 // paMcAzakamAM kahyuM che ke A pramANe abhinivezathI cAritrano ghAta thAya to to prabhue niSedhelA AcAranuM sevana +ajJAna+ EERRRRRRRRRRRRRRRRRRORTER DD mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 9 114 REEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEExercaxcEEEEEsamacassessessesrEsss
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ ssssssssssssssssssssssssssss micchAkAra sAmAcArI - azraddhAnA sadUbhAvane lIdhe jJAna-darzana paNa na Take. paraMtu jo abhiniveza vinA cAritraghAta=viparIta AcaraNa karyuM hoya to e sAdhune viparyaya na hovAthI cAritranA ghAtamAM paNa samyagdarzanAdi hoI zake che, kemake tenAmAM che che pazcAttApAdi bhAvo paDelA che ane e pelA samyakatvanA ja kArya che eTale ke pazcAttApAdinI hAjarI hovAne che che lIdhe e AtmAmAM samyaktvanA kAryano nizcaya thavAthI tyAM samyaktvanI siddhi thAya che. ___ yazo. - athoktadoSA'kalaGkitamekAntahitAvahamutsarga vyatirekapradarzanamukhena vidhizuddhamapavAdaM ca darzayannAha - tamhA akaraNayacciya kahiyaM nu tae pae paDikkamaNaM / no puNa uvecca karaNe asai karaNe ya paDikkamaNaM // 29 // (miththo sama ____ candra. - uktadoSAkalaGkitaM mAyAnikRtimithyAtvAdidoSAtmakakalaGkaH rahitaM utsarga=utsargamArgAnusAri / pratikramaNaM vyatirekapradarzanamukhena="etat apavAdataH pratikramaNaM" iti yat ucyate, tat anvayapradarzana hai mukhenApavAdamArgAnusAri pratikramaNamuktaM bhavati / atra tu na anvayapradarzanamukhena, kintu "etaddoSayuktaM tu / mithyAkAraprayogAtmakaM pratikramaNaM apavAdato'pi pratikramaNaM na bhavati" iti kathanena etaddoSavimuktaM tAdRzaprayogAtmakaM pratikramaNaM apavAdataH bhavatIti vyatirekamukhenApavAdamArgAnusAri vidhizuddha pratikramaNaM darzayannAha - tasmAt tvayA akaraNataiva pade pratikramaNaM kathitam / na punaH upatyakaraNe'sakRtkaraNe ca pratimAn - ti thArtha.. mAyA-kapaTAdi doSothI akalaMkita, ekAnta hitakArI evA utsargamArgane ane vyatirekanuM pradarzana karavA che dvArA vidhizuddha apavAdane dekhADatA 29mI gAthA kahe che. (ziSyaH vyatireka pradarzana eTale zuM?). (guru: 'pApa na karavuM e utsarga che. e batAvyA bAda "pApa thaI gayA bAda micchA mi... devuM e che A apavAdathI miththAkAra che. A rIte jo spaSTa rIte apavAda batAve to e anvayamukhathI apavAdanuM nirUpaNa che ja kahevAya. paraMtu ahIM to A rIte kaheze ke "jANI joIne pApa kare ke vAraMvAra pApa kare to e mithyAkAraprayoga che pratikramaNa=mithyAkAra sAmAcArI na kahevAya." AmAM apavAdamArganuM sIdhuM nirUpaNa nathI. paNa A vAkyane che uMdhuM karIe to apavAda maLe ke "jANI joIne pApa na karyuM hoya ane vAraMvAra pApa na karyuM hoya ane e che | sivAyanA kAraNothI pApa karI dIdhuM hoya to tyAM mithyAkAraprayoga apavAdamArge pratikramaNa bane." Ama ahIM che apavAdamArga sIdho nathI batAvyo paNa unmArga batAvavA dvArA apavAdanuM sUcana karela che. Ane ja 9 A vyatirekapradarzana dvArA apavAdanuM nirUpaNa kareluM kahevAya.) gAthArtha : mAyAdi doSa lAgavAnA bhayane lIdhe "pApa na karavuM e ja tArA vaDe utsargamArge pratikramaNa che ja kahevAyeluM che." paraMtu jANI joIne pApa karavAmAM ane vAraMvAra pApa karavAmAM pratikramaNa kahevAyeluM nathI. SE FEEL FEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 115 che Recognition in Gujarati Litera Ganging againing and
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI yazo. tamha tti / tasmAt = uktadoSabhayAt akaraNamevAkaraNatA saiva nu iti vitarke, vitarkazca nizcayanayaparyAlocanarUpaH / tae iti tvayA pade = utsargapade pratikramaNaM kathitam / patti paDhamaM sutarAmiti cUrNikAraH, pApaM kRtvA pratikramaNApekSayA tadakaraNasyaiva nyAyyatvAt, "prakSAlanAddhi paGkasya dUrAdasparzanaM varam / " iti nyAyAt / candra. - uktadoSabhayAt = punaH punaH pApaM kRtvA punaH punaH mithyAduSkRtadAne yata ete doSA bhavanti / tataH tAdRzadoSabhayAt vitarkazca nizcayanayaparyAlocanarUpaH = gAthAyAM 'nu' iti akSaraH nizcayanayAbhiprAyAtmakasya vitarkasya sUcakaH / tAdRzAbhiprAya evAtra vitarkaH / nanu kathaM utsargapade pApAkaraNaM eva pratikramaNaM uktaM ? kathaM pApaM kRtvA mithyAduSkRtadAnaM utsargapade pratikramaNaM nAbhihitam ? ityata Aha pApaM kRtvA ityAdi / pApaM kRtvA yat pratikramaNaM / tadapekSayA pApAkaraNasyaiva yuktatvAditi / nanu pApaM kRtvA pratikramaNasyApekSayA pApAkaraNameva yuktamiti yat bhavatA uktam / tadeva kayA yuktyA nizcIyate ityata Aha prakSAlanAddhi... ityAdi / pAdaprakSAlanArthaM pAdayoH svayameva paGke nimajjanaM na keSAmapi abhimatam / "ahaM pAdaM prakSAlayitumicchAmi / kintu paGkena malinameva pAdaM prakSAlayituM yujyate, tatazca prathamaM mayA pAdaM paGkena malinaM karaNIyaM, tatazca tat prakSAlayiSyAmi " iti vadan mUrkhaziromaNireva gaNyate / evamatrApi " ahaM mithyAduSkRtaprayogaM kartuM icchAmi / kintu pApaM akRtvA tatprayogaM kartuM naiva yujyate / tatazca prathamaM mayA pApaM kartavyaM, tadanantaraM mithyAduSkRtaM dAtavyam" iti tu vadan kIdRg gaNyata iti svayaM cintanIyam / prathamaM tu yathA sUkSmamapi pApaM na bhavet, tathA dRDho yatnaH karaNIyaH / yadi ca tathA prayatne kRte'pi kAraNavazAt pApaM bhavet, tarhi tatra mithyAduSkRtaM deyamiti utsargApavAdayoH atra vivekaH / TIkArya : pApa karyA pachI mithyAkAra karavAnI vAtamAM upara batAvyA pramANe mAyA vagere ghaNA doSo lAgavAnI zakyatA che. eTale ja he prabho ! te nizcayanayane vicArIne pApa-akaraNane ja utsargamArge pratikramaNa uhI hIdhuM che. 'pae' zabdano artha jame utsargapa rela che. yUrjiare kheno artha 'sauthI prathama' = sutarAM artha urela che. eTale ke 'tArA vaDe pApa na karavuM e ja sau prathama pratikramaNa kahela che." ema cUrNino artha thAya. (vyavahAramAM to mithyAkAra prayoga ja mithyAkAra sAmAcArI gaNI zakAya. mithyAkAra prayoga vinA paNa mithyAkAra sAmAcArI = pratikramaNa gaNavuM e nizcayane ja mAnya hoya. nizcaya to phala joIne kA2Na mAnI le. vyavahA2naya roja khAnArA kUragaDune tapasvI na kahe. nizcaya kahe ke "tapanuM phaLa nirjarA che. e emane puSkaLa thAya che eTale e tapasvI ja kahevAya.'' vyavahAranaya AcAryapadavI vinAnAne AcArya na kahe. nizcaya kahe ke "AcAro pALe ane paLAve AcArya kahevAya. pachI e sAmAnya sAdhu hoya to paNa AcArya kahevAya, kemake AcAryapadavInuM kArya enI pAse che.' ema ahIM paNa vyavahAranaya mithyAkAra prayogane ja mithyAkA2 sAmAcArI=pratikramaNa gaNe. paNa nizcaya to kahe ke "mithyAkAranuM phaLa pApa-akaraNa ja che. e jenI pAse che e mithyAkA2 sAmAcArIvALo gaNAya.' mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 116
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEE micchAkAra sAmAcArI eTale "pApa-akaraNa e pratikramaNa' A nizcayanayano abhiprAya samajavo. e batAvavA mATe ja "vitarka" zabda mukela che.) (ziSya : pApa karyA pachI mithyAkAra karavAmAM vadhu bhAva jAge che. to ema ja na karavuM joIe ?) guru : nA, pApa karIne pachI pratikramaNa karavuM enA karatA to pApa na karavuM e ja yogya che. (ziSya : "khA 4 vAta yogya che" khema tame zI rIte hI zao ? ) guru : "jANI joIne kAdavamAM paDyA pachI snAna karavAnI bhAvanA karavI enA karatAM to kAdavathI dUra rahI ene sparza ja na karavo e sAruM che" A nyAya zrIharibhadrasUrijIe batAvelo che ane A sarvamAnya hakIkata che. yazo. ata evAha niyuktikAraH ( Ava0 ni0 683 ) jaivi paDikkamiyavvaM avassaM kAuNa pAvayaM kammaM / taM ceva Na kAyavvaM to hoi pae paDikaMto iti // candra. - niryuktigAthAyA arthaH yadi na kriyeta, tarhi prathamameva pratikramaNaM kRtaM bhavati / - iti / yadyapi pApaM karma kRtvA avazyaM pratikramaNaM kartavyaM / kintu tatpApameva mATe ja to niryuktikAre kahyuM che ke "jo ke e vAta sAcI che ke pApakarma karIne avazya pratikramaNa karavuM ja joIe. paNa pApa ja na karavAmAM Ave to e utsargamArge pratikramaNa karI cUkelo ja bane." yazo. - pratikramaNapadArtho mithyAduSkRtaprayogastena nAnAkAGkSitAbhidhAnam / uktaM ca cUrNikRtA "micchAdukkaDappaogeNa paDikkamiyavvaM " iti / - candra. - nanvatra mithyAkArasAmAcArIvarNanaM kriyate, na tu pratikramaNavarNanaM / tatazcAtra "pApAkaraNaM prathamameva pratikramaNaM" ityAdi nirUpaNaM asthAne kiM kriyate ? ityata Aha pratikramaNapadArtho= pratikramaNaM nAma mithyAduSkRtaprayoga eva / sa prayoga eva mithyAkArasAmAcArI / tatazcAtra yA mithyAkArasAmAcArI AkAMkSitA, tasyA eva nirUpaNaM kRtaM / kevalaM mithyAkAraprayogapadasthAne pratikramaNazabdo gRhItaH, na hi tatra ko'pi doSaH / evaJcAtra anAkAGkSitasyAbhidhAnaM nAsti / kintu AkAMkSitAyA eva mithyAkArasAmAcAryAH abhidhAnamasti / nanu 'pratikramaNaM mithyAkAraprayoga eva' iti bhavatA kathaM nirNItam ityata cUrNikArasammatimAha uktaM ca cUrNikRtA ityAdi / cUrNau " mithyAduSkRtaprayogena pratikramaNaM kartavyam" iti kathitaM / tena jJAyate yat mithyAduSkRtaprayoga eva pratikramaNamiti / (ziSya : tame A je Ava. niryuktinI gAthA batAvI emAM to pratikramaNa aMgenI vAto karI che. ApaNI vAta to mithyAkA2prayoga-mithyAkAra sAmAcArI aMgenI cAle che. jyAre jenI vAta cAlatI hoya tyAre te ja padArtha AkAMkSita=IcchAyelo hoya che. e vakhate bIjA padArthanuM nirUpaNa karavuM e anAkAMkSitanuM abhidhAna 42vA 35 ghoSa gAya hAta zrotA prazna ure } "bhagatamA tattvo DeTalA che ?" jane vastA uttara jAye mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 110
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI "pApa karanArA narake ane puNya karanArA svarge jAya" to e anAkAkSitanuM abhidhAna kahevAya.) guru : ahIM pratikramaNa eTale ja mithyAkAra=mithyAkAra sAmAcArI che. eTale je mithyAkAra AkAMkSita che. enuM ja kathana gAthAmAM kareluM che. mAtra mithyAkAra zabda vAparavAne badale ene samAnArthI evo pratikramaNa zabda vAparyo che. eTale emAM anAkAMkSitanuM abhidhAna karavA rUpa doSa raheto nathI. (ziSya : "pratikramaNa zabdano artha mithyAkAraprayoga che' evuM tame kayA AdhAre kahI zako ?) guru : cUrNikAre kahyuM ja che ke "micchA mi dukkaDa zabdanA prayoga dvArA pratikramaNa karavuM" arthAt A prayoga karo eTale pratikramaNa kareluM gaNAya. arthAt A be eka ja che. yazo. syAdetat-pratikramaNaM vinA tatpratyayaguNAbhAvAdakaraNApekSayA kRtvA pratikramaNaM samyagiti / - candra. - syAdetat = kasyacinmanasi etAdRzI zaGkA syAt, kA sA ? iti Aha pratikramaNaM vinA ityAdi / tatpratyayaguNAbhAvAt = pratikramaNameva pratyayaH = kAraNaM yeSAM te pratikramaNapratyayAH guNAH / teSAmabhAvAt / akaraNApekSayA = pApAkaraNasya sakAzAt kRtvA pratikramaNaM pApaM kRtvA mithyAduSkRtaprayogaH samyag= adhikaphaladAyi / pApaM kRtvA mithyAduSkRtaprayoge hi bhavavairAgya - pazcAttApAhaGkArakSayAdayaH prabhUtAH guNA bhavanti / pApAkaraNe tu pratikramaNasyaivAbhAvAt ete guNAH na bhavantIti kenApi prakAreNa eteSAM guNAnAM lAbhAya pApaM kRtvA pratikramaNakaraNameva nyAyyamiti / ziSya : jo pApa ja na karIe to pratikramaNa karavAno avasara ja na Ave. ane pratikramaNa na karIe to enA vinA pratikramaNathI prApta thanArA saMvegabhAva, karmakSaya vagere guNo=lAbho paNa na maLe. eTale ja pApa na karavA karatAM, pApa karIne pratikramaNa karavuM e ja sAruM che. yazo. maivaM, eteSAM guNAnAM prAkRtaduSkRtakSayamAtrakaratvenoktanyAyAvatArAt, phalAntarArjanasya vihitatvenAkaraNe'pyanapAyAcca / candra. - samAdhAnamAha maivaM ityAdi / nanu bhavadbhiH yeSAM guNAnAM lAbhAya pApakaraNaM pratikramaNakaraNaJceSyate, te guNAH kasya phalasya janakAH ? yatphalAya teSAM guNAnAM lAbhaH iSyate / atra dve phale saMbhavataH / yasya pApasya mithyAduSkRtaM dIyate, tatpApakAryeNa Atmani yatpApakarma baddhaM / tasya kSaya iti ekaM phalaM / prAcInAnAmapi pApakarmaNAM vinAzaH, saMvegapariNAmAdayazceti dvitIyaM phalaM / yadi hi eteSAM guNAnAM prathamaM phalamiSyate, tadarthaJca pApaM kRtvA pratikramaNakaraNamiSyate / tarhi eteSAM guNAnAM prAkkRtaduSkRtamAtrakSayakaratvena uktanyAyAvatArAt / ete guNAH yadi prAkRtaduSkRtamAtrasyaiva kSayaM kurvanti, nAnyat / tarhi paGkasya prakSAlanasakAzAt dUrataH tadasparzanaM zreSThamiti yaH nyAyaH anantarameva pratipAditaH / sa atrAvataret / yataH pApaM kRtvA pratikramaNakaraNena bhavatA tAdRk pApakAryajanyasya pApakarmaNaH abhAvaH eva prApyate sa ca abhAvaH pApAkaraNamAtrAdeva siddhaH / ko mUDhaH pApakarmAbhAvakaraNAya prathamaM pApakarma badhnIyAt ? tasmAt ayuktaM mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 118
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ CEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE gggggggg ggggggggg micchAkAra sAmAcArI 2 bhavatkathanaM / 8 nanu dvitIyamapi phalamatra pApaM kRtvA pratikramaNakaraNe bhavati / tadarthameva sarvo'pi prayAsa ityata Aha: ra phalAntarArjanasya-prAcInakAlInAnAmanyeSAmapi pApakarmaNAM kSayAtmakaM yatphalAntaraM / tadarjanasya vihitatvenAkaraNe'pyanapAyAcca =pApAkaraNasya vihitatvena pApAka raNe dvitIyaphalasyApi vidyamAnatvAdityarthaH / yad yad vastu zAstre kartavyatvenopadiSTaM / tattad vastu vipulanirjarAdijananadvArA paramapadasAdhakaM saMbhavati / pApAkaraNaM ca zAstre kartavyatvenopadiSTaM / tatazca pApAkaraNaM vipulanirjarAdijananadvArA paramapadasAdhakaM saMbhavatyeva / evaJca pApaM kRtvA pratikramaNasya yat dvitIyaM phalaM bhavatA iSyate, tat tu pApAkaraNenApi prApyata iti tadarthaM pApakaraNasya pratikramaNasya cAzrayaNaM ayuktaM / yAvanti phalAni pApaM kRtvA / ke pratikramaNakaraNadvArA bhavatA prAptuM iSyante, tAni sarvANyapi pApAkaraNenaiva prAptuM zakyante iti pApaM kRtvA kA pratikramaNakaraNasyAbhilASaH mUDhatAsUcaka iti tAtparyam / 3 nanu mRgAvatIcaMDarudrAcAryadRDhaprahArIprabhRtayaH pApaM kRtvA pratikramaNadvAraiva kSapakazreNI prApya paramapadamAptAH zrUyante / tatazcAyameva mokSasya saralaH panthAH yat pApaM kRtvA tIvrapazcAttApabhAvena pratikramaNakaraNamiti cet / kimandho'si, yat pApAkaraNadvAreNaiva paramasaMvegabhAvaM prApya sakalakarmakSayaM kurvANAn siddhAcalAdiSu nirvANaM prAptAn lakSakoTyAdimunIn na pazyasi, kintu aGgalIparvamAtragaNanIyAn mRgAvatyAdIn pazyasi ? prAyo bhavAbhinandInAmeva pratikramaNakaraNAya pApakaraNasyAbhilASo bhavatIti kiM bAlizena saha vicAraNayA? che guruH nA, huM tane pUchuM chuM ke pratikramaNa karavA dvArA je saMvegavRddhi vagere guNo prApta thAya che e zuM phAyado che za karI Ape ? che ziSya : e saMvegAdi guNo "je pApanuM pratikramaNa kareluM hoya te pahelAnA karelA te pApakarmane kSaya karavAnuM che huM kAma kare, A phAyado thAya. che guru: basa? jo saMvegAdi guNo mAtra je pApanuM pratikramaNa karAya che e ja pApane khatama karanArA hoya che che to to zrI haribhadrasUrijIe batAvelo nyAya ahIM paNa lAgu paDavAno ja ke kAdavamAM paDavA dvArA je mela lAge, che che e ja mela jo snAnathI dhovAto hoya to to pachI snAna karavA mATe kAdavamAM paDavA karatA snAna na karavuM ? che e ja sAruM. snAna karyA bAda tuM jeTalo cokhkho thaIza. eTalo ja cokhkho snAna karyA vinA kAdavathI dUra che za rahevAthI thaIza. ema pApa karIne pratikramaNa karavA dvArA tuM je zuddhi pAmIza. eTalI ja zuddhi pratikramaNa karyA vinA pApa che na karavA mAtrathI tArI pAse raheze. che (ziSya : pratikramaNa mAtra "je pApanuM pratikramaNa karAya che" ene khatama na kare, paraMtu pUrve bAMdhelA bIjA 8 che paNa anaMtakarmone khatama kare. Ama vadhArAnuM phaLa maLatuM hovAthI pApa karIne pratikramaNa karavuM vadhu sAruM che.) 8 guru : eka vAta to tuM mAnya rAkhIza ne ? ke prabhue jenuM vidhAna=AjJA karelI hoya te tamAma che vihitavastuo mokSa sudhInA tamAma phaLone ApavA samartha che. to bAkInA phaLonI to vAta ja zI karavI ? che eTale pratikramaNa dvArA je vadhArAnA phaLo tuM meLavavA mAMge che e tamAma phaLo to pApa-akaraNathI paNa maLavAnA che na ja che. e phaLono apAya=abhAva nathI thato, kemake pApa-akaraNa vihita che. IEEEEEE 333333 mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 119 Reading Gujaratiginagar Gangasatisfied 3GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGas
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ("pApa-akaraNaM phalAntarasyApi janakaM jinaiH vihitatvAt cAritravat ") yazo. Aha cUrNikAraH - "syAnmatirevam-paDikkamaNavattiyA guNA Na havati tti / bhannati-jadi taM ceva Na karei pae paDikaMto" iti / - micchAkAra sAmAcArI candra. - cUrNigAthArthastvayam / pratikramaNapratyayAH - pratikramaNajanyAH guNAH na bhaviSyanti pApAkaraNe, bhaNyate=uttaraM dIyate / yadi pApameva na kuryAt tarhi prathamameva pratikramaNaM kRtaM bhavati / tatazca tatra pratikramaNajanyA guNApi bhavantIti bhAvaH / cUrNikAre A vAta karI ja che ke - prazna H jo pApa ja na karIe to pratikramaNa paNa karavAnuM na rahe ane to pachI pratikramaNathI thanArA guNonI prApti nahi thAya ? uttara : jo pApa ja na kare to e utsargamArge pratikramaNa karanAro bane. - (arthAt e pApa-akaraNa pratikramaNa ja che. eTale pratikramaNanA lAbho enAthI paNa maLavAnA ja.) yazo. upetyakaraNe=sakRdapi jJAtvA karaNe 'asakRt' paunaHpunyena karaNe ca pratikramaNaM na bhavati / - candra. sakRdapi jJAtvA karaNe = yasya pApasya mithyAduSkRtaM dattaM tadeva pApaM ekavAramapi punaH upayogapUrvakaM yadi karoti tarhi paunaHpunyena = anekavAraM karaNe = pApakaraNe pratikramaNaM na bhavati prAgdattaM mithyAduSkRtadAnaM samyag na gaNyate / atra yadi kazcidAha 'ahaM upayogapUrvakaM pApaM na karomi, kintu anAbhogAdinaiva mayA anekavAraM pApaM kriyate / tatazca upayogapUrvakaM pApAkaraNAt matpratikramaNaM samyageva ' iti, tataH tadbhramanirAsArthamevedamuktaM paunaHpunyena ityAdi / yo hi anekavAraM pApaM karoti, tasya tatpApaM upayogapUrvakaM eva bhavati / nahi anekavAraM anupayogapUrvakaM pApaM saMbhavatIti / Ama utsargamArga batAvIne have unmArga batAve che. ekavAra paNa jANI-joIne pApa kare ane vAraMvAra pApa kare to enuM pratikramaNa=mithyAkAra prayoga e pratikramaNa na bane. arthAt e sAcI sAmAcArI na gaNAya. yazo. - evaM ca yathAvatprayatamAnasyaivAnAbhAogAtpunarAsekne pApAntarAcaraNe ca punaH punaH pratikramaNa - mapavAdato'pi vyavasthitaM, candra. - niSkarSamAha evaM ca = yataH sakRdapi jJAtvA pApakaraNe, anekazaH vA pApakaraNe pratikramaNaM pratikramaNameva na bhavati, tataH yathAvatprayatamAnasyaiva yasya pApasya mithyAduSkRtaM dattaM, tatpApaM punaH yathA na bhavet pApAntaramapi ca yathA na bhavet, tathA zAstravidhinA tIvraM prayatnaM kurvANasyaiva anAbhogAt punarAsevane vismaraNAnupayogasahasAtkArAdinA prAkpratikrAntasyApi pApasya punaH Asevane satyapi pApAntarAcaraNe ca yatpApaM adya yAvat na saMyamajIvane'bhUt, ata eva na tasya pApasya mithyAduSkRtaM dattaM tAdRzasya pApasya AcaraNe mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazejarIyA TIkA + vivecana sahita 7 120
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ M ERGEROUmentalisail GGGrttractGEET AIR T ERTAI T REEKRImmm bhich|r AmAyArI satyapi punaH punaH pratikramaNaM anekazaH mithyAduSkRtadAnaM apavAdato'pi utsargatastAvat anekazaH mithyAduSkRtadAnaM pratikramaNaM na bhavatyeva / kintu apavAdato'pi tadaiva tat pratikramaNaM bhavati, yadA anAbhogAt / ra tatpApaM punarAsevitaM syAt, yadA vA nUtanameva kiJcitpApamAsevitaM syAt iti apizabdasya bhAvArthaH / vyavasthitaM samyak pratikramaNaM matam / yathA hi kasmiMzcinmArge vartamAne kUpe avaTe vA kazcidjAnAnaH puruSaH anAbhogAdinA patitaH, tatra loko taM bahiniSkAzya ucitAM sevAM krotypi| kintu sa eva puruSaH dvitiiysminnpi| dine tatraiva nipatet, tarhi loko maNati- nUnaM svayameva martukAmo'yaM, mriyatAM nAma / kimasmAkaM pituH gacchati?" iti / tRtIyAdivAre tu patataH tasya sarvathA mUrkhatvaM upekSaNIyatvaJca bhavatyeva / evaM yaH sakRt pApaM karoti, taM guruH prAyazcitapradAnAdinA zuddhaM karoti / tasya cAritraM na bhagnaM bhavati / kintu sa eva muniH punaH punaH tadeva pApaM karoti, tadA gururapi taM niSThuraM matvA kathaM zuddhaM kuryAt ? tasya ca cAritraM vinaSTameva syAt / va tathA kazcitpuruSaH prathamadine ekasminnavaTe nipatitaH san lokena bahiHniSkASya praguNaH kriyate / sA puruSaH dvitIyadine'nyasminnavaTe punaH nipatet, tadApi loka: bahirnizkASya praguNaM karoti / evamanyAnyasthAne patataH tasya nirdoSatAM loko'pi gaNayati / evamekaM pApaM kRtvA pratikramaNaM ca kRtvA punaranyasminpApe pravartamAnaM va taM guruH prAyazcitapradAnAdinA zuddhaM karoti / tasya ca cAritraM kevalaM malinaM bhavati, na tu vinAzamApnoti iti * hetorevAtra pApAntasacaraNe ca punaH punaH pratikramaNaM samyag saMbhavatItyuktam / che Ano sAra e ke zAstramAM kahyA pramANe AcAro pALavAmAM prayatna karanAro sAdhu ja anAbhogAdithI zuM ja pharIthI jUnuM pApa seve athavA to taddana navuM pApa seve to e A badhI vakhate vAraMvAra mithyAkAra prayoga R kare to te apavAdamArge ya hajI pratikramaNa gaNI zakAya. (utsargamArge to nahi ja. paraMtu apavAdamArge paNa che 8 upara mujabanI avasthAmAM ja pratikramaNa sAcuM gaNAya.) bAkI jANI joIne pApa kare to to pachI enuM pratikramaNa sAcuM na thAya. BEEEEEEEEEEEEEEEE 0 yazo. - na hAnAbhogAdapetya karaNaM. vyAghAtAta. nApyasakatakaraNaM. tatrAnAbhogasyAprayojakatvAt, abhinivezAdevAsakRtkaraNasaMbhavAt, anAbhogasya tu kAdAcitkatvAt / candra. - evamapavAdato'pi yatra pratikramaNaM bhavati, tat kathayitvA'dhunA kutrApavAdato'pi pratikramaNaM na bhavati' iti kathayitumArabhate na hyanAbhogAdityAdi anAbhogAt upayogapUrvakaM pApakaraNaM na saMbhavati / kathaM na saMbhavatItyAha-vyAghAtAt=parasparaM virodhAt / yadi hi anAbhogAt pApakaraNamasti, tarhi tat upayogapUrvakaM 1 naiva saMbhavati / anAbhogo hi anupayoga eva / yadi copayogapUrvakaM pApakaraNaM asti, tarhi tatrAnAbhogAt pApakaraNaM naiva vaktuM zakyate / tatazcopetya pApakaraNe anAbhogAbhAvAt tatrApavAdato'pi pratikramaNaM na saMbhavati / nApyasakRtkaraNaM punaH punaH karaNamapi anAbhogAt na saMbhavatIti bhAvaH / nanu kathaM punaH punaH pApakaraNaM ra anAbhogAta na syAdityata Aha tatra punaH punaH pApakaraNe anAbhogasyaanupayogasya aprayAjakatvAt / nanu kathaM anAbhogaH punaH punaH pApakaraNe prayojako na bhavatItyata Aha-abhinivezAdevAsakRtkaraNa saMbhavAt kadAgrahAt=upayogAdeva punaH punaH pApakaraNasaMbhavAt / nanu upayogAt tAvat punaH punaH pApakaraNaM INSTITTETTES mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 121 PreseDEOOSTEREOGRESSORRESSSSSSORGHERESTEREORGERSERIESess88888888
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI saMbhavatyeva, na tatrAsmAkaM kAcidAzaGkA / kintu anAbhogAdapi tat bhaviSyatItyata Aha anAbhogasya kAdAcitkatvAt kadAcit = prathamadvitIyAdau eva pApakaraNe saMbhavAt / na tu punaH punaH karaNe iti bhAvaH / (ziSya : jANI joIne anAbhogathI pApa kare to ? to to pratikramaNa sAcuM gaNAya ne ?) guru : anAbhogathI jANI joIne pApa ? e thaI zake kharuM ? be ya taddana viruddha che. anAbhoga eTale ajANatA. ajANatA jANI joIne pApa thAya ja zI rIte ? (ziSya : anAbhogathI jANI joIne pApa bhale na thAya. paraMtu anAbhogathI vAraMvAra pApa thayA kare to tyAM mithyAkAra sAco gaNAya ke nahi ?) guru : anAbhogathI jema jANI joIne pApa na thAya. tema anAbhogathI vAraMvAra pApa paNa na ja thAya, kemake vAraMvAra pApakaraNamAM anAbhoga prayojaka=preraka banI zakato ja nathI. vAraMvAra pApakaraNa pratye to abhiniveza=kadAgraha=niSThuratA ja preraka bane. anAbhoga to kyAreka ja thAya. eTale anAbhogathI pApa paNa kyAreka ja thAya. vAraMvAra na thAya. tadidamabhipretyoktamAvazyakavRttau yazo. 'saMyamayogaviSayAyAM ca pravRttau mithyAduSkRtaM doSApanayAyAlam, na tUpetya karaNagocarAyAM nApyasakRtkaraNagocarAyAm" iti ArA - // iti nyAyavizAradaviracite sAmAcArIprakaraNe mithyAkAraH samApto'rthataH // candra. - tadidam=anAbhogAt upetyakaraNaM, punaH punaH karaNaM ca naiva saMbhavatIti abhipretya = matvaiva, nizcityaiva / saMyamayogaviSayAyAM = saMyamapAlanAyaiva kriyamANAyAM / vitathAsevane = aticArAdisevane / alam=samarthaM upetyakaraNagocarAyAM = pApakaraNAdhyavasAyapUrvakaM kriyamANAyAM pravRttau / nApyasakRtkaraNagocarAyAM = punaH punaH ekasminneva pApe kriyamANAyAM pravRttau / tatra pApakaraNAdhyavasAyasyaiva sadbhAvAt mithyAduSkRtaM niSphalamiti bhAvaH // 29 // mithyAkArasAmAcArITIkopari candrazekharIyAnAmnI viSamapadavyAkhyA rahasyaprakaTanaM ca saMpUrNe / A ja abhiprAyathI AvazyakanI vRttimAM kahyuM che ke - sAdhu saMyamayogone vize pravRtti karato hoya ane evI pravRttimAM koI AjJAviruddha vartana, AcaraNa thaI jAya. to tyAM apAtuM mithyAduSkRtadAna e doSone dUra ka2vA samartha bane. paraMtu jANI joIne pApa karavA saMbaMdhI pravRtti hoya temAM mithyAkAra prayoga doSo dUra karavA samartha na bane. ema vAraMvAra pApa karavA saMbaMdhI pravRtti hoya to paNa mithyAkAra prayoga doSone dUra karavA samartha na bane. - / 29 / mithyAkArano bhAvAnuvAda saMpUrNa FEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 122
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazo. - iyANiM tahakkAro bhannai BEEE idAnIM = mithyAkAranirUpaNAnantaraM tathAkAro bhaNyate - - yazo. - saccattapaccayadvaM jaM aTThe kira gurUvaiTThammi | tathAkAra sAmAcArI candra. - idAnIM tathAkArasAmAcArITIkopari viSamapadavyAkhyA rahasyaprakaTanaJca kriyete / have mithyAkAranA nirUpaNa pachI tarata ja tathAkAra kahevAya che. ruipuvvaM abhihANaM lakkhijjai so tahakkAro // 30 // candra. gurUpadiSTe arthe satyatvapratItyarthaM yad rucipUrvaM abhidhAnaM sa tathAkAraH lakSyate - iti gAthArthaH / gAthArtha : gurune upadezelA arthane vize sayyA hovAnuM pratipAhana vA bhATe ('tahatti' se pramAro) abhidhAna=kathana karAya. te tathAkAra tarIke lakSAya che. (jaNAya che) yazo. - saccatta tti / yatkila gurUpadiSTe'rthe rucipUrvaM zraddhApUrvaM satyatvapratyayArtham= avaitathyapratipAdakamabhidhAnaM sa tathAkAro lakSyate =lakSyIkriyate / candra. - arthe= zAstrAnusAriNi tAttvike padArthe avaitathyapratipAdakaM = ' bhavatAM idaM nirUpaNaM satyameva 'iti nirUpakaM abhidhAnaM='tathA', "satyaM", "aho yuktamuktaM", "aho bhavatAM zAstrIyo bodhaH" ityAdikathanaM, lakSyIkriyate = tAdRzapratipAdanaM lakSaNaM, tathAkArasAmAcArI ca lakSyamiti / gurue kahelA padArthane vize zraddhApUrvaka satyatvanuM pratipAdaka evuM vacana te tathAkAra kahevAya che. yazo. - tena tathArthakaprayogAntare nA'vyAptiH, na vA svabhaNite vakSyamANalakSaNA'gurubhaNite vA 'tatheti' prayoge'tivyAptiH, na vA rucyapUrve tatra sA ityAdi draSTavyam / candra. - tena = atra 'gurUpadiSTe arthe zraddhApUrvakaM 'tathA' itipadasyaivAbhidhAnaM tathAkAra:' iti noktam, kintu 'avaitathyapratipAdakaM kiJcidapi abhidhAnaM tathAkAra' iti yat uktaM / tena / tathA 'gurUpadiSTe arthe' iti uktaM / kintu 'yena kenApyupadiSTe arthe' iti noktaM / tena / tathA 'rucipUrvakaM' iti uktaM, na tu 'avaitathyArthapratipAdakaM rucirahitaM rucisahitaM vA abhidhAnaM' iti uktaM / tena / evaM 'tena' iti padaM yathAyogyaM trayANAM arthAnAM vaackm| tatra 'avaitathyapratipAdakaM' iti prathamasya phalamAha tathArthakaprayogAntare= " satyaM bhavatA uktaM yuktamuktam" ityAdi prayogAntare nAvyAptiH = yadi 'tathA' iti abhidhAnameva tathAkAra ityucyeta, tarhi prayogAntare'vyAptiH syAt / 'avaitathyapratipAdakaM' iti vizeSaNe tu neyamavyAptiH / yataH prayogAntarANi avaitathyapratipAdakAnyeva santIti / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 123
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ R EARRIEDERATUREITIERRIERRM tathAAra sAmAdhArI va 'guru' iti asya phalamAha - svabhaNite yaH yena pratipAditaH arthaH, tasmin sa eva yadi vadati 'aho 7 mayA yuktamuktam / zAstrAnusAri kathitam" iti / tarhi tasya tatkathanaM tathAkAro na bhavati / yadi tu gurupadaM naI syaat| tarhi svopadiSTe arthe vaitathyapratipAdakaM vacanaM api tathAkAra: syAt / evaM vakSyamANalakSaNAgurubhaNite vakSyamANaM lakSaNaM yeSAM aguruNAM, te vakSyamANalakSaNAH aguravaH / taiH bhaNite vacane avaitathyapratipAdakamabhidhAnaM tathAkAraH na bhavet / yataH gurUpadiSTe vacane eva tAdRzamabhidhAnaM tthaakaarH| pratipAditaH / hai na vA rucyapUrve= guruvacane zraddhAnavirahite kevalaM gurvAdiraJjanArthaM kRte tatra tAdRzAbhidhAne / ra sA=ativyAptiH / yataH ruciparvakaM eva tAdazama abhidhAnaM tathAkAra: kathitaH / ityAdi daSTavyama / gurukathite'rthe manasA zraddhAnaM karoti, kintu bahiH tAdRzamabhidhAnaM yadi na karoti, tahi tathAkAro na bhavati kA iti abhidhAnapadasya phalaM AdipadArthaH / evaM avaitathyAdipadAnAM lakSaNasthAnAM phalAnyapi Adipadena / ra pratipAditAni svayaM avagantavyAni / 8 mahA "tahatti". 4 mola abha nathI |yu, paraMtu satyatvapratipA6 755 vayana polavAnI vAta 42 che che. eTale have 'tathA' arthavALA bIjA prayogo karIe to paNa e tathAkAra gaNAze. emAM avyApti nahi Ave. che vaLI gurukathitavacanamAM tathAkAranI vAta che. eTale koI sAdhu pote ja kahelA padArthamAM satyatvanuM 8 8 pratipAdana karanAra vacana bole ke "mArI vAta sAcI che." to e tathAkAra na gaNAya. emAM ativyApti na che bhAve. che ema guru vaDe kathita vacanamAM tathAkAranI vAta che eTale AgaLa ame je aguruo batAvavAnA chIe che meM emanA vacanamAM koI tatti kare to paNa e tathAkAra sAmAcArI na gaNAya. emAM ativyApti nahi Ave. che ema "zraddhApUrvaka tahatti karavAnuM kahela che' eTale zraddhA vinA je tathAkAra karAya e paNa tathAkAra na zuM gaNAya. arthAt emAM ativyApti na Ave. yazo. - atra yadA prasiddhamanUdya tadA'prasiddhavidhAnaM lakSyalakSaNayoddezyavidheyabhAvasya kAmacArAd draSTavyam / vyavasthitaM cedaM syAdvAdaratnAkare / candra. - nanu "gauH kaH padArthaH ucyate? sAdhoH lakSaNaM kiM?" ityAdiprazneSu "yaH sAsnAvAn sa padArtho ra gauH, yaH jJAnAdisAdhakaH sa sAdhuH" iti samAdhAnaM dIyate / atra praznakArasya manasi gosAdhvAdipadArthAH se prasiddhAH, kintu teSAM lakSaNaM praznakAro na jAnAti, tataH praznaM karoti / prasiddhaH padArtha uddezyaH bhavati, aprasiddhapadArthastu vidheyo bhavati / yamuddizya kiJcid vidhAnaM kriyate, yathA "rAmaH paropakArI abhavat" ityatra rAmamuddizya paropakAritAvidhAnaM kriyate, tasmAdatra rAma uddezyaH / yasya vidhAnaM kriyate, sa vidheyaH yathA'tra se paropakAritApadArtho vidheyH| sAmAnyato lakSaNamaprasiddhaM bhavati. ata eva tada vidheyaM bhavati / lakSyaMta prasiddhaM bhavati, ata eva tada uddezyaM bhavati / tatazcottaravAkye yatpadena aprasiddhasyaiva nirdezo tatpadena ca prasiddhasyaiva nirdezo bhavati / yathA SEEEE 999999 # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 124 HERSISTEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEES
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI "yaH sAstrAvAn sa gauH" ityAdau yatpadena sAsnAvattvalakSaNamaprasiddhavastu nirdizyate, tatpadena tu gotvarUpaM lakSyaM prasiddhavastu nirdizyate / prakRte tu " yat guruvacane rucipUrvakaM abhidhAnaM sA tathAkArasAmAcArI" iti gAthAyAM pradarzitam / atra rucipUrvakamabhidhAnaM prasiddhamasti, tathAkArasAmAcArI tu aprasiddhapadArthaH / yataH guruvacane rucipUrvakAbhidhAnasya jJAnaM mamApyasti, kintu tadabhidhAnaM "tathAkAra" ucyate iti jJAnaM mama nAsti / tatazcAtra yatpadena prasiddhasya tatpadena ca aprasiddhasya vidhAnaM kRtam / evaM ca " yatpadena aprasiddhasya tatpadena ca aprasiddhasyaiva nirdezo bhavati" iti niyamasya bhaGgo bhavet ityata Aha atra = triMzattamagAthAyAM yadA = gAthAsthena "jaM" iti yatpadena prasiddhaM = guruvacane rucipUrvakAbhidhAnAtmakaM prasiddha vastu anUdya = kathayitvA tadA = gAthAsthena 'so' iti tatpadena aprasiddhavidhAnaM= tathAkArasAcAmArIrUpasyAprasiddhapadArthasya nirUpaNaM lakSyalakSaNayoH uddezyavidheyabhAvasya=lakSyasyoddezyatvasya lakSaNasya vidheyatAyAzca kAmacArAt = parivartanazIlatvAt dRSTavyam=bodhyam / "yaH ayaM bhAvaH lakSyamuddezyameva bhavati, lakSaNaM ca vidheyameva bhavati iti na niyamaH / yataH kasyacit 'sAsnAvAn padArthaH kimucyate ? jJAnAdisAdhakaH kena padenocyate ?" ityapi prazno bhavati / tatazca tatra sAsnAvAn sa gauH ucyate, yaH jJAnAdisAdhakaH sa sAdhuH ucyate " iti pratyuttaraM dIyate / atra sAsnAvattvaM jJAnAdisAdhakatvaM ca lakSaNaM uddezyabhUtaM vartate / gosAdhvAdirUpaM lakSyaM tu vidheyabhUtaM vartate / evaM cAtra yatpadena prasiddhasyoddezyabhUtasya lakSaNasya nirUpaNaM, tatpadena aprasiddhasya vidheyabhUtasya lakSyasya nirUpaNaM bhavatyeva / evaM prakRte "guruvacane rucipUrvakAbhidhAnaM kimucyate ?" iti prazno'pi saMbhavati / tatra tAdRzAbhidhAnaM prasiddhamuddezyaM, tathAkArastu aprasiddho vidheyaH / tathA cAtrApi yatpadena prasiddhasya tatpadena ca aprasiddhasyAbhidhAnaM duSTamiti / yadi hi lakSaNaM sadaiva vidheyaM, lakSyaM ca sadaiva uddezyaM syAt, tarhi yatpadena aprasiddhasyaiva vidhAnaM syAt, tatpadena ca prasiddhasya / kintu yataH lakSyalakSaNayoH uddezyavidheyabhAvaH parivartanazIlaH, tataH yatpadena prasiddhasya tatpadena cAprasiddhasya vidhAnaM na duSTamiti bhAvaH / ziSya : ahIM guruvacanamAM rucipUrvakanuM 'tathA' abhidhAna e lakSaNa che ane tathAkAra sAmAcArI lakSya che. sAmAnyathI evo niyama che ke 'yad' pada dvArA aprasiddhavastu darzAvAtI hoya che. ane 'tat' pada dvArA prasiddha vastu darzAvAtI hoya che. dA.ta. sAdhu kone kahevAya ? e praznano uttara evo apAya ke "je jJAnadarzanacAritrane sAdhe, te sAdhu" ahIM praznakAra sAdhu=lakSyane to jANe ja che. paNa jJAnAdinI sAdhanArUpI sAdhunA lakSaNane nathI jANato. eTale ahIM je=yad vaDe aprasiddhanuM vidhAna che ane te=ta vaDe prasiddhanuM vidhAna che. ema "gAya kone kahevAya ?' eno uttara A pramANe apAya ke "je sAsnAvALI hoya te gAya kahevAya.' ahIM paNa praznakArane mATe gAya vastu prasiddha che. paNa sAsnAvattvarUpI gAyanuM lakSaNa aprasiddha che. enuM atre yI vidhAna karAyeluM che. prastutamAM to uMdhuM che. gurunA vacanamAM 'tatti' karavuM e prasiddha vastu che paNa ene 'tathAkAra' kahevAya, e vastu aprasiddha che. eTale A gAthAmAM je lakhyuM che ke 'guruvacanamAM je rucipUrvakanuM abhidhAna, te tathAkAra." emAM to yad vaDe prasiddhanuM ane tad vaDe aprasiddhanuM vidhAna karela che. to e zI rIte yogya gaNAya ? yad mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 125
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDe aprasiddhanuM ane tadna vaDe prasiddhanuM vidhAna karavAno niyama kema toDo cho ? guru : tAro A niyama ja khoTo che. A niyama sAco to ja gaNAta jo kAyama mATe lakSya uddezya ane lakSaNa vidheya banatuM hota. (jene uddezIne kaMIka vidhAna karavAmAM Ave, te uddezya ane je vidhAna karavAmAM Ave te vidheya. dA.ta. 'rAma paropakArI hatA.' ahIM rAmane uddezIne paropakAritAnuM vidhAna che. eTale 2Ama uddezya che ane paropakAritA e vidheya che.) arthAt gAya kone kahevAya ? sAdhu kone kahevAya ? evA ja prazno thatA hota ane e ja rIte uttara apAtA hota to to tame batAvyA pramANe badhe ja tad dvArA prasiddhinuM vidhAna thAta. ane yak dvArA aprasiddhanuM vidhAna thAta. paraMtu 'sAnAvALI vastu zuM kahevAya ?' evA prazno paNa saMbhave ja che. ane tyAM uttara A rIte apAya che ke 'je sAsnAvALuM hoya te gAya kahevAya. je jJAnAdine sAdhe te sAdhu kahevAya.' ahIM sAsnAvattva, jJAnAdinI sAdhanA e praznakArane mATe prasiddhavastu che. paNa e gAya kahevAya, sAdhu kahevAya... e temane mATe aprasiddha vastu che. eTale ahIM yad vaDe prasiddhanuM vidhAna thayela che ane tad vaDe aprasiddhanuM vidhAna thayela che. A jagyAe uddezya tarIke sAsnAvALI vastu ane jJAnAdisAdhaka che ane vidheya tarIke gotva, sAdhutva che arthAt ahIM lakSaNo uddezya che ane lakSya vidheya che ane mATe ja yathI prasiddhanuM ane tathI aprasiddhanuM vidhAna thayela che. tame uThAvelA prazno ja jo kAyama pUchAtA hota to emAM lakSaNa kAyama mATe vidheya rahe che ane lakSya uddezya bane che. ane enA uttaramAM to yathI aprasiddhanuM ane tadthI prasiddhanuM ja vidhAna thatuM hoya che. paNa ame batAvelA prazno paNa saMbhavita che. ane eTale nakkI thAya che ke lakSya ane lakSaNanA uddezyapaNA ke vidheyapaNAmAM ekAMta nathI. be ya jaNa uddezya ane vidheya banI zake che. (kAmacA) ane eTale ja atre yathI prasiddhanuM ane tadthI aprasiddhanuM vidhAna thayuM che. Ama koI doSa nathI. tathAkAra sAmAcArI sAra eTalo ja ke IcchAkArAdi sAmAcArIomAM praznakArano prazna e hato ke 'IcchAkAra kone kahevAya?' eTale tyAM lakSya prasiddha hatuM ane uddezya hatu. prasiddha vastu ja uddezya bane. jyAre ahIM gurunA vacanamAM tatti karavuM e to prasiddha che. eTale ke lakSaNa prasiddha che. paNa e zuM kahevAya ? e khabara nathI. eTale prazna A pramANe thAya ke "gurunA vacanamAM rucipUrvaka je abhidhAna ame karIe chIe e zuM (kaI sAmAcArI) kahevAya?" eno uttara Apyo ke je A abhidhAna che te tathAkAra kahevAya.' khUba dhyAnathI A padArtha vicAravo. (IcchAkArAdimAM icchAkArAdi lakSyo prasiddha che ane lakSaNo aprasiddha che. jyAre tathAkAramAM lakSaNa prasiddha che paNa lakSya prasiddha nathI. e bheda dhyAnamAM levo.) yazo. - tadidamAzayA cUrNikRtoktam - 'tahatti paogo NAma jaM evametaM avitahameyaM jaheyaM tubbhe vadaha icceyasya aTThassa saMpaccayadvaM savisae tahatti saddaM pauMjaMti // 30 // candra tad=tasmAt idamAzayA = iyaM cAsau AzA ca iti idamAzA / tayA, "gurUpadiSTe'rthe avaitathyapratItyarthaM rucipUrvakaM 'tathA' ityAdyabhidhAnaM tathAkAraH" iti abhiprAyeNa ityarthaH / = cUrNipAThArthastvayam - tatheti prayogaH nAma yat " evametad, avitathametad yathaitad yUyaM vadatha" itisvarupasya arthasya saMpratyayArthaM svaviSaye = gItArthasaMvignAdirUpe tatheti zabdaM prayuJjate ziSyAH - iti // 30 // A AzAthI A vAta cUrNikA2 vaDe kahevAyelI che ke - "tatti" prayoga (tathAkAra sAmAcArI) eTale mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 126 EEEEEEEE FEEEEEE
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ENTRESSESSSSSSSSOCIAssessssssssssam tathA sAmAyArI ke "A A pramANe che, avitatha che ke je pramANe tame bolo cho" AvA arthanI pratIti mATe=AvA arthanA kathana che bhATe potAnA viSayamA (tArtha saMvi 35mai) 'tathA' se prabhArI 204ne (sAmI) moTa. . 130|| - SED SSETTES CURRRRRRRRRRRRRRRRRRRRROGREERGREEEEEEEEEEEEEGG686038003888888888 EEEEEEEEEEEEEEEEEEE ECENE yazo. - athaitadviSayamevAha - kappAkappaMmi Thiyassuvaoge savvaguNavao jaiNo / vAyaNamAimmi have avigappeNaM tahakkAro // 31 // candra. - evaM tAvat tathAkArasya lakSaNamuktvA'dhunA kutra sthAne tathAkAra: kartavya iti etadviSayameva= tthaakaarvissymevaah| __ - kalpyAkalpyayoH sthitasya sarvaguNavataH yateH upayoge sati vAcanAdiSu avikalpena tathAkAra: (kartavyaH) bhavet - iti gAthArthaH / / che have A sAmAcArInA viSayane ja kahe che. jyAM A sAmAcArInuM pAlana karI zakAya e A sAmAcArIno viSaya bane.) che gAthArtha : kalpa ane kalpamAM rahelA, sarvaguNavALA evA sAdhunI vAcanA vageremAM te sAdhuno bolatI vakhate Rupayoga hote chate (zrotAoe) vikalpa vinA tathAkAra karavo joIe. yazo. - kappAkappaMmitti / kalpo vidhirAcAra ityarthaH, akalpazca-avidhiH, athavA kalpo jinasthavirakalpikAdiH, akalpazcaraka parivrAjakAdiH, athavA kalpyaM grAhyamakalpyamitarat, tataH samAhAradvandvAdekavacanaM, tatra sthitasya-jJAtatadrahasyasyeti yaavt|| etena jJAnasaMpaduktA, 'kappAkappe pariNiTThiyassa' (Ava0 ni0 688) iti ca vyAkhyAtam / candra. - tatra kalpAkalpe sthitasya / nanu kalpo nAma vidhiH, kalpanIyaM vA vastu, sthvirklpikaadi| akalpastu tadviparItaH / tadubhayasmin sthitastu ko bhavati ? kiJcAtra kalpAkalpasthitasya vacane tathAkArakaraNamanujJApyate / kiM vidhau avidhau ca sthitasya vacane tathAkArakaraNaM yuktam ?'ityAdyAzaGkAmapAkartuM / sthitapadasyArthamAha jJAtatadrahasya iti / tathA ca vidhyavidhayoH sthavirakalpajinakalpayoH kalpanIyAkalpanIyavastunozca rahasyaM yaH jAnAti, sa gItArtho'tra prakRtazabdena gRhyate / etena="kappAkappaMmi Thiyassa' iti vizeSaNena jJAnasaMpat=jJAnarUpA saMpat, pravacanavaktari gurau vartamAnA / iti ca vyAkhyAtam Avazyakaniryuktau 'kappAkappe pariNiTThiyassa' iti yaduktaM / tadevAsmAbhiH 'kappAkappaMmi Thiyassa' iti padena pratipAditam / che TIkArtha : kalpa eTale vidhi, AcAra, akalpa eTale avidhi. athavA to kalpa eTale jinakalpa, 8 # vikalpa vagere. akalpa eTale caraka, parivrAjaka vagere. athavA to kathya eTale sAdhu vaDe grahaNa karI zakAya che che tevI vastu ane akathya eTale agrAhya vastu. A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 9 120. PER H EHEHEHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEE tathAkAra sAmAcArI A kalpa ane akalpa be zabdono samAhAradvandva samAsa karelo hovAthI gAthAmAM saptamI ekavacana che. AmAM rahelo eTale ke jeNe vidhi-avidhinA, jinakalpa-ca2kAdinA, kalpya-akalpya vastunA rahasyo jANI lIdhA che tevo. AnA dvArA ema kahyuM ke e vatA jJAnanI saMpattivALo hovo joIe. arthAt gItArtha hovo joIe. ane jAva. niryustimAM AA 4 vAta jatAvavA bhATe kappAkappe pariNiTTiyassa sebha zabda vAparela che. khenuM 4 me 'kappAkappe Thiyassa' je zabda dvArA vyApyAna purI sIdhu arthAt jAva. niryumtinuM se yaha 4 same A rIte darzAvyuM che. yazo. tathA sarvaguNavataH=mUlottaraguNavataH yateH sAdhoH, anena saMpUrNacAritra - saMpattiruktA, 'ThANesu paMcasu Thiyassa saMjamatavaDDhagassa' iti ca vyAkhyAtam / - candra. anena='sarvaguNavataH' iti vizeSaNena / iti ca vyAkhyAtam = "ThANesu paMcasu Thisa saMjamatavaDDhagassa"iti yat Avazyakaniryuktau uktaM, tadevAsmAbhiH 'savvaguNavao' iti padena pratipAditam / itthaJca Avazyakaniryuktau 'kappAkappe pariNiTThiyassaM' iti padena gItArthaH 'ThANesu paMcasu Thiyassa' ityAdinA ca paJcAcAraparipAlakaH saMyamatapaHsamRddhaH saMvignazca pratipAditaH / asmAbhistu 'kappAkappe Thiyassa' iti padena 'gItArthaH' 'savvaguNavao' iti padena saMvignazca pratipAditaH / tathA ca 'gItArthasaMvignasya vAcanAdau zrotRRNA nirvikalpena tathAkAraH kartavyaH' iti spaSTArthaH / sarvaguNavALo eTale mUla-uttaraguNavALo. A vizeSaNa vaDe 'vaktA saMpUrNa cAritrasaMpattivALo hovo joIe' e batAvyuM ane A ja artha batAvavA bhATe Ava.niryuktimA 4 'ThANesu paMcasu Thiyassa...' pATha che khenuM jame uparanA 'sarvaguNavataH' vizeSaeAthI vyAkhyAna karI lIdhuM. yazo. upayoge=Abhoge sati, etAddazaguNo'pyanupayogAdatathA bhASetetyupayoga grahaNam / ayaM ca niryuktigAthAgata 'tu 'zabdArthaH / uktaM ca cUrNikRtA - "tusaddA eso vi jai uvautto appaNA ya avadhAritaM " iti / - candra. - Abhoge sati iti / nanu gItArthasaMvignaH satyameva bhASeta, tatazca upayogapadagrahaNaM nirarthakamata Aha etAdRzaguNo'pi = gItArthasaMvigno'pi anupayogAt = vAcanAdikAle samyagupayogAbhAvAt atathA=zAstraviruddhaM / upayogagrahaNaM = tatazca gItArthasaMvigno'pi yadA upayogAbhAvAt vitathaM vadet, tadA tasminvacasi nirvikalpena tathAkAraH naiva kartavya iti bhAvaH / nanu niryuktigAthAyAM tu upayogapadagrahaNaM kRtaM na dRzyate, tat kiM bhavAn niryuktikAreNApyadhikajJAnI ? yat svayaM upayogapadagrahaNaM karotItyata Aha 'ayaM ca ' = upayogaH iti arthazca niryuktigAthAgata 'tu' zabdArthaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 128
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ mm REATREEEEERRIERREENERIERIERREERRIERRRRRRRRRRRRRRRRRRR tathASAra sAbhAyArI tathA ca niyuktikAreNApi "tu" zabdAt upayogagrahaNaM kRtameveti vayamapi taM gRhNAnA: na doSabhAjo bhavAmaH / nanu niyuktigAthAgatasya 'tu' zabdasya 'upayogaH' ityevArtho bhavatA kathaM nirNItaH ? kimasti tatra kiJcitpramANam ? ata Aha- uktaM ca cUrNikRtA / cUrNipAThArthastvayaM / eSa api=gItArthasaMvigno'pi yadi Atmanaiva padArthaM saMpradhArya upayukto vadati tadA tasya vacasi nirvikalpena tathAkAraH kartavyaH iti / tathA ca / cuNigatapAThaprAmANyAt niyuktigata 'tu' zabdasya 'upayoga' iti artho nizcIyate / Avo sAdhu paNa jyAre upayogapUrvaka bole tyAre ja tathAkAra karavAno, kemake kalpAkalpamAM sthita ane che che sarvaguNavALo sAdhu paNa jo bolatI vakhate upayoga na hoya to khoTuM bolI de. eTale "upayoga'nuM paNa grahaNa che 28. cha. Ava. niryuktimAM upayoga zabda nathI lakhelo. paraMtu tyAM "tu' zabda lakhelo che. eno upayoga artha che levAno che ane e ja ame ahIM batAvyo. cUrNikAre kahyuM ja che ke niyukti gAthAmAM rahelA "tu' zabdathI che che e artha samajavAno che ke "Avo guNavAnuM sAdhu paNa jo potAnI jAte ja padArthane sArI rIte nizcita karIne che 8 upayogapUrvaka bolato hoya to ja tathAkAra karavo." # Ama Ava.niyukti gAthAnA ja badhA padArtho ame A 31mI gAthAmAM judA judA zabdo vaDe darzAvyA che. LEEFFEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - paJcAzakavRttau tu tuzabda evakArArtha iti vyAkhyAtam, tatrApIdamupalakSaNAddaSTavyam / tasya vAcanA-sUtradAnalakSaNA, tasyAM, makAro'trA'lAkSaNikaH AdizabdAccakravAlasAmAcArIpratibaddhe sAmAnyopadeze'rthavyAkhyAnavidhau pratipRcchottarakAlaM gurubhaNite ca avikalpena nizcayena tathAkAro bhavedAvazyaka iti shessH|| candra. - nanu yadi paJcAzakavRttau "tu" zabdaH evakArArthaH pratipAditaH / tarhi tatra upayogasya grahaNaM na bhvissyti| tatazca kiM zrIabhayadevasUrerayamabhiprAyaH ? yaduta 'gItArthasaMvignaH upayuktaH anupayukto vA vadatu, tatra nirvikalpena tathAkAra: kartavya" iti / yadi hi evaM bhavet / tarhi zrI abhayadevasUribhiH cUrNipAThasyAnAdaraH kRtH| syAt / kiM yuktametad ? ityAzaGkAyAmAha tatrApi paJcAzakavRttau api idaM upayogagrahaNaM upalakSaNAt= evakArArthaH 'tu' zabdaH evakArAtmakaM svArthamapi jJApayati, upayogamapi jJApayati ca iti dRssttvym=mntvym| na hi zrImadabhayadevasUrayaH cUrNipAThasyAnAdaraM kuryuH, tatazca yadyapi taiH 'tu' zabdArthaH evakArArthaH eva / pratipAditaH / tathApi teSAM tatra upayogazabdArtho'pyabhimata eva iti avazyaM mantavyam / kiJca gItArthasaMvignasyApi upayogapUrvake vacane eva tathAkAra: samucita iti tu yuktyApi ghaTata eveti na se tatrAnyatkiJcit cintanIyam / makAro'trAlAkSaNikaH='vAyaNamAimmi' iti tRtIyapAdasthe pade ya: 'ma' 2 akSaro dRzyate, sa nirarthaka eva / kevalaM chandoghaTanAdyarthamete akSarA gRhyante iti / AdizabdAt=8 / 'vAyaNamAimmi' ityatra yaH AdizabdaH, tasmAt / nizcayena='kimanena gItArthasaMvignenopayogapUrvakaM nirUpito'pi padArthaH samyag syAt ? yadi vA svamativikalpitaH zAstraviruddho'pi syAt ?" ityAdyAzaGkAM parityajya "etAdRzena upayogapUrvakaM nigaditaM / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 129 SSSSSSSSSSSCRESSESEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEES
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEE tathAkAra sAmAcArI satyameva" iti nizcayena / AvazyakaH = avazyaM karaNIyaH / tadakaraNe mithyAtvAdidoSaprasaGgasaMbhavAdityagre pratipAdayiSyate / zeSaH=gAthAyAM "AvazyakaH" itipadaM anuktamapi tAtparyavazAt svayaM vibhAvanIyamiti bhaavH| 1 saMvignagItArthA hi upayogapUrvakaM yadA sUtradAnaM karoti, yadA vA cakravAlasAmAcAryAdiviSayakaM sAmAnyata evopadezaM dadAti, yadA vA zAstrAbhyAsAvasare zAstrapaGkatyanusAreNa arthavyAkhyAnaM karoti, yadA vA ziSyeNa kRtAyA pratipRcchAyA utaraM dadAti, tadA zrotRRNA 'satyamevedam' iti nizcayena 'tathA' iti 'satyametad' iti 'sarvathA nirdoSaM bhavannirupaNam" ityAdi vA prayogaH karaNIyaH, sa eva tathAkArasAmAcArI bhavatIti rahasyam / (ziSya : paMcAzakanI TIkAmAM to Ava. niryuktinI gAthA laIne eno artha lakhyo che kharo. paNa tyAM 'tu' no artha 'upayoga' nathI ya. tyAM 'tu'no artha eva ara aryo che to paMthAzasTIaAra zuM 'upayoga'nI hAjarIne mahattvanI nathI mAnatA ?) guru : je paMcAzakaTIkAmAM tu zabda va kArArthavALo kahyo che tyAM paNa A upayoganuM grahaNa upalakSaNathI samajI levuM, kemake paMcAzakaTIkAkAra cUrNinI vAta avazya mAne ja. AvA sAdhu jyAre (1) vAcanA Ape eTale ke sUtradAna kare, (2) cakravAla sAmAcArI saMbaMdhI sAmAnya upadeza Ape, (3) arthanuM vyAkhyAna kare ke (4) ziSye pUchelA praznano uttara Ape e badhAmAM koIpaNa jAtano vicAra karyA vinA tathAkAra karavo Avazyaka che. mA gAthAbhAM 'vAyaNamAimmi' 'ma' che se anupayogI che tathA gAthAmAM "tathAara Avazyaka=avazya kartavya che" ema nathI lakhela. eTale Avazyaka zabda bahArathI lAvavAno che. yazo - taduktam - vAyaNapaDisuNaNAe uvaese suttaatthakahaNAe / avitahameyaM ti tahA paDisuNaNAe hakka // iti / candra. - atrArthe AvazyakaniyuktigatAM gAthAmapi darzayati vAyaNapaDisuNaNAe ityAdi / asyA arthaHvAcanAyAH pratizravaNe, upadeze sUtrArthakathanAyAM ca " avitathametad" iti tathAkAraH kartavyaH / tathA pratizravaNAyAM="tvamidaM vastraprakSAlanAdikaM kuru" ityAdirUpAyAM gurvAjJAyAM tathAkAraH kartavyaH - iti / khAva. niryustimAM 'hyuM che } ( 1 ) vAyanApratizravazamAM (2) upadezamAM, (2) sUtra -arthamthanamAM, (4) tathA pratizravaNamAM eTale ke gurvAjJAno svIkAra karavAmAM "A avitatha che" ityAdi jaNAvanAra tathAkAra karavo. yazo. atra 'tahA paDisuNaNAe' ityatra pratizravaNA 'amukaM kuru iti gurvAjJAgrahaNaM cUrNau dRzyate / ayaM cecchAkArasamAcArIviSaya ityAzaGkaya tathAzabdaM 'etad' ityatra yojayitvA taduttaraprati-zravaNApadamupadezAdipadasaMbaMdhazAlItyanye vyAcakSata iti ttraivoktm| candra. asyAH gAthAyAH arthakaraNe'nekAni matAni santi / tAnyeva darzayitumArabhate TIkAkAraH atra = mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 130
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI prastutAyAM 'vAyaNa' ityAdigAthAyAM 'tahA paDisuNaNAe' ityatra = uttarArdhe / gurvAjJAgrahaNaM cUrNo dRzyate / cUrNikAreNa pratizravaNAyAH arthaH 'amakuM kAryaM kuru' ityAdigurvAjJArUpaH pratipAditaH / tatraiva cUrNau matAntaramapi pratipAditam / tadeva darzayati ayaM cecchAkArasAmAcArIviSayaH / keSAJcididaM mataM yaduta pratipAditagurvAjJAyAM ' tathA ' prayogaH na tathAkArasAmAcArI, kintu icchAkArasAmAcAryeva / tatazca pratizravaNApadasya prakRtagurvAjJArUpaH arthaH na yuktaH / tasmAt tathA zabdaM 'etad' ityatra yojayitvA 'avitahameyaM ti tahA' ityatra 'avitahameyaM tahati' iti anvayaM kRtvA taduttarapratizravaNApadaM = 'avitahameyaM ti tahA paDisuNaNAe' ityatra 'tahA' padottaraM dRzyamAnaM 'paDisuNaNAe' iti padaM upadezAdipadasaMbaMdhazAli = 'upadeza' iti pade 'suttaatthakahaNAe' iti pade ca anvayaM prApnoti / tatazcAyamartho bhavati yaduta 'vAcanAprati zravaNAyAM upadezapratizravaNAyAM sutrArthakathanasya pratizravaNAyAM ca 'avitathametad, tathaitad' iti yadbhaNanaM tat tathAkAraH ucyate " iti / - idaJca mataM cUrNikAreNa svayameva cUrNau pratipAditam / A gAthAno artha karavAmAM ghaNA mato che. yUrNimAM dhuM che} "thothA pAhanI za3khAtamAM ne "tahA paDisuNaNAe" zabda che teno artha "tu A kAma kara" evI guru vaDe karAtI AjJA - ema karavo. emAM paNa taddatti karavuM e tathAkAra sAmAcArI che. e ja cUrNimAM matAMtara dekhADatA kahyuM che ke "tuM A kAma kara" evI gurunI AjJA to IcchAkA2 sAmAcArIno viSaya che arthAt "huM ApanuM kAma IcchAthI karIza" ema tyAM IcchAkA2 ja ziSya karavAno che. tathAAra sAbhAyArIno se viSaya 4 nathI. kheTale "tahA paDisuNaNAe" no artha gurvAjJA 42vo ucita nathI. paraMtu yA pramANe artha '2vI. "avitahameyaM ti tahA" khema ke sajesa che khemAM "avitahameyaM tahA ti bha etad pachI 'tathA' zabda bheDI hevo ane se "tahA" pachIno ne 'paDisuNaNAe' zabda che. jene uvaese, sutta - atthakahaNAe... khema jenI sAthe bheDavo. kheTale artha yA pramANe thaze - "vAyanAnA zravAmAM upadezanA zravaNamAM, sUtrArthakathananA zravaNamAM "A avitatha che" e mATe je "tathA" bolAya e tathAkAra uhevAya - yazo. tadanye punaryathoktamevArthaM vyAcakSata ityapi tatraiva / paJcAzake punaratra caturthapAdasyAdau 'avigappeNaM' iti parAvRttyA likhitamiti draSTavyam // 31 // candra. tadanye punaH = pratipAditamatAntarAnuyAyibhyaH sakAzAt anye punaH yathoktamevArthaM = cUrNikAreNoktamevArthaM vyAcakSate = kathayanti ityapi = na kevalaM matAntaraM, kintu adhunaiva yatkathitaM tadapi tatraiva = cUrNau eva / yathA hi kutracitpadArthe cintyamAne caitraH kathayet - mamAbhiprAyastu ayamasti, maitrasyAbhiprAyastu madabhiprAyAd bhinnaH, vijayasya abhiprAyastu madabhiprAyarUpa eveti / evaM cUrNikAreNApi kathitaM yat mamAbhiprAyo'yaM, anyeSAM tumadabhiprAyAd bhinno'bhiprAyaH / itareSAM punaH madabhiprAyasadRza evAbhiprAya iti / paJcAzake zrIharibhadrasUribhiH mUlagAthAyAH caturthapAdasya parAvartanaM kRtaM asti / tadevAha paJcAzake punaratra mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 131
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEE tathAkAra sAmAcArI "vAyaNapaDisuNaNAe" iti gAthAyAM caturthapAdasyAdau = "paNisuNaNAe tahakkAro" iti caturthapAdasya prAraMbha 'avigappeNaM' iti parAvRtyA likhitaM = "paDisuNaNApadaM" dUrIkRtya "avigappeNaM tahakkAro" iti likhitamiti bhAvaH / tathA ca tatra 'paNisuNaNAe' iti padasyaivAbhAvAt na kAcidapi bAdheti / tatazca paJcAzakagAthAyA artho'yaM bhavati yat " vAcanAprati zravaNAdau avikalpena 'avitathametad' iti tathAkAraH kartavyaH ityAdi / adhikaM tu taTTIkAto'vaseyam / atra vayaM vadAmaH - mahopAdhyAya zrImadyazovijayaiH atraiva ekatriMzattamagAthATIkAyAM - AdizabdAt cakravAlasAmAcArIpratibaddhe sAmAnyopadeze, arthavyAkhyAnavidhau, pratipRcchottarakAlaM gurubhaNite ca nizcayena tathAkAraH bhavet - ityAdi nigaditam / tatazca pratipRcchottarakAlaM gurubhaNite vacane'pi tathAkAraH upAdhyAyaiH pratipAditaH / atha "vAyaNapaDisuNaNAe" iti vivakSitAyAM AvazyakaniryuktimUlagAthAyAM vAcanAprati zravaNe, upadeze, sUtrArthakathanAyAJca tathAkAraH pratipAditaH dRzyate, kintu pratipRcchottarakAlaM gurubhaNite vacane tathAkArasya nirUpaNaM na dRzyate / evaM ca etat vaktuM zakyate yaduta 'paNisuNaNAe tahakkAro' iti caturthapAdasthaM 'paNisuNaNAe' iti padaM pratipRcchottarakAlaM gurubhaNitasya vacanasya vAcakaM / evamapi pratipRcchotarakAlaM guruvacanasya zravaNaM pratizravaNaM vaktuM yujyata eva / evaJca sarvaM susthaM bhavati / tathA ca cUrNi :- pratipRcchottarakAlaM Ayarie kathayati sati paDisuNaNAe / eSa tAvadasmAkamabhiprAyaH / adhikaM punaH gItArthAH vidanti ||31|| tyAM vaLI trIjo mata batAvyo che ke jeo pahelA mata pramANe ja badhuM mAne che. paMcAzakamAM zrIharibhadrasUrijIe A gAthA to lIdhI ja che. paNa enA cothA pAdanI zarUAtamAMthI "paDisuNaNAe" pa6 aDhI nAMjI tyAM "avigappeNaM" 56 bhUDI hIdhuM che. kheTale "vAyanAnA zravazamAM, upadezamAM, sUtrArtha'thanamA "sA sAyuM che" se mATe yA bhatanA vilpa vinA 'tahatti' 5 se 'tathAara' che.- khema artha thaze. (mahopAdhyAyajI mahArAje cAra jagyAe tahattinI vAta lakhI che, je hamaNAM ja joI gayA. emaNe ziSyanI pratikRcchA pachInA gurunA uttaramAM tatti karavAnI vAta lakhI che. eTale upAdhyAyajI mahArAja A gAthAno artha A pramANe karatA haze ke "sUtranA zravaNamAM, upadezamAM=cakravAlasAmAcArI saMbaMdhI sAmAnya upadezamAM, sUtrArthakathanamAM=arthavyAkhyAna vidhimAM tathA pratizravaNamAM=pratikRcchA karyA bAda guru vaDe apAtA uttaramAM avikalpathI tahatti karavuM joIe." A vAta cUrNimAM paNa karI ja che. upAdhyAyajI mahArAjanI potAnI TIkAnI paMktio jozo to A vAtano khyAla AvI jaze.) 531 / / yazo. nanvetAddaze vaktari kriyatAM niyamena tathAkAro'nyatra tu katham ? ityAzaGkAyAmAha-- iyarammi vigappeNaM so ya vigappo vavadvio eso / saMvigge gIyammi ya taheva aNNattha juttikhame // 32 // mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 132
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55555ESSFEL AREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE E EEEEER tathADAra sAmAyArI Des candra. - etAdRze upayogapUrvakaM vadati gItArthasaMvigne / anyatra anupayogapUrvakaM vadati gItArthasaMvigne, upayogapUrvakaM vA vadati agItArthasaMvigne, gItArthAsaMvigne, agItArthAsaMvigne, gItArthasaMvignapAkSike ca kI katham kena prakAreNecchAkAra: kartavyaH ? samAdhAnamAha / - itarasmin vikalpena tathAkAra: kartavyaH / sa ca vikalpa: vyavasthitaH / saMvigne (saMvignapAkSike) gItArthe tathaiva avikalpenaiva / anyatra yuktikSame - iti gAthArthaH / che ziSyaH gItArtha-saMvigna upayogapUrvaka bolato hoya to evA vaktAnA vacanamAM avikalpathI=niyamathI che tathAkAra karIe. paNa je vaktA Avo na hoya tyAM tathAkAra kevI rIte karavo ? { gara : gAthArtha : bIjA vaktAne vize vikalpa tathAkAra karavo. te vikalpa A pramANe vyavasthita che ke je ja saMvignapAkSika gItArthanA vacanamAM avikalpa karavo ane anyatra=bIjA vaktAonA yuktiyukta vacanamAM che che tathAkAra karavo. yazo. - iyarammitti / itarasmin uktalakSaNAdanyatra vikalpena tathAkAra: karttavyaH / eka vizeSavidhiniSedhayostaditaravizeSavidhiniSedhaphalakatvAduktalakSaNe'vikalpena tathAkAravidhAvanyatra viziSTaniSedhalAbhAttatrApi tathAkArasya svaviSayaprAptatayA vizeSaNabhAvamAdAyaiva tatparyavasAnAdanyatra vikalpo labhyata iti draSTavyam / candra. - samAdhatte - uktalakSaNAdanyatra upayogapUrvakaM vadataH gItArthasaMvignasya sakAzAdanyasmin / agItArthAdau vikalpena bhajanayA, "kutracitkartavyaH kutracicca na" ityAdirUpayA / nanu gItArthasaMvigne / tathAkAra: karaNIyaH ityuktaM / kintu tAvanmAtreNa "anyatra vikalpena tathAkAra: kartavya" ityarthasya prAptistu kathaM bhavet ? ityata Aha ekavizeSetyAdi / ekasmin gItArthasaMvigne yo vizeSavidhiH avikalpena ra: kartavyaH, iti avikalpAtmakavizeSaNena viziSTaH yaH tathAkAraH tatsvarUpo yo vidhiH sara itarasmin agItArthAdau vizeSaniSedhaM='avikalpena tathAkAraH na kartavyaH' iti avikalpavizeSaNena viziSTasya tathAkArasya niSedhaM sAdhayati, na tu zuddhatathAkArasya niSedhaM sAdhayatIti / evaM ca yato'tra upayogapUrvakaM vadati gItArthasaMvigne avikalpaviziSTasya tathAkArasya vidhAnaM kRtaM, tato'tra agItArthAdau avikalpaviziSTasyaiva tathAkArasya niSedhaH siddhyati / na tu avikalpamAtrasya niSedhaH, na vA tathAkAramAtrasya niSedhaH / atha ca ra agItArthAdAvapi yuktipUrvakaM vacanaM vadati tathAkArakaraNaM yuktameva / yataH yuktipUrvakaM tadvacanaM jinavacanAnusAzi tasmiMzca tathAkArAkaraNe mithyAtvAdidoSAH bhaveyuH / evaJca agItArthAdau yuktipUrvakaM vacanaM vadati tathAkAra: svaviSayaM prAptaH kartavyo bhavatIti yAvat / prakRte tu agItArthAdau avikalpaviziSTasya tathAkArasya nissedhH| siddha: akartavyatvaM siddhamiti yAvat / tatazca virodhaH / tAdRze agItArthAdau tathAkAra: kartavyo'pi bhavati, avikalpaviziSTaH tathAkAra: akartavyo'pi bhavati iti / tatparihArAya avikalpaviziSTasya tathAkArasya niSedhaH avikalpAtmakavizeSaNasyaiva niSedharUpatayA mantavyo bhavati / tathA ca agItArthAdau avikalpenaiva tathAkArasya niSedhaH / vikalpena tu tathAkArasya naiva niSedha iti agItArthAdAvapi vikalpena tathAkArasya vidhAnaM bhavati / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 133 NEERSITES88888888SHERRIGHERSITERSTORESERSHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEERB
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ JEEEEEEEEEEEEE 2330003080385338GESGGIGRESSETTEERS50380863GGESTERG98038 BREM tathAAra sAmAyArI eSa bhAvArthaH pratipAditaH / 3 akSarArthastvayam ekavizeSavidhiniSedhayo:=ekasmin kriyamANo yo vizeSo vidhiH vizeSaniSedho vA, se tayoH taditaravizeSavidhiniSedhaphalakatvAt taditarasmin yo vizeSavidhiH vizeSaniSedho vA, tAdRzaphalajanakatvAt / eSaH tAvatsamAsaH pratipAditaH / vastutastu "taditaravizeSaniSedhavidhiphalakatvAt" 8 kA ityeva spaSTArthaM vaktavyam / uktalakSaNe upayogapUrvakaM vadati gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAravidhau=8 avikalpena tathAkAra: karaNIya iti vidhau kriyamANe sati anyatra agItArthAdau viziSTaniSedhalAbhAt=8 'avikalpena tathAkAraH na karaNIyaH' iti viziSTaniSedhasyaiva lAbhAt, na tu 'tathAkAro na karaNIyaH' iti niSedhasya lAbhaH / tatrApi agItArthAdau tathAkArasya svaviSayaprAptatayA yuktipUrvakaM vacanaM vdti| agItArthAdau kartavyatayA vizeSaNabhAvamAdAyaiva avikalpAtmakaM yadvizeSaNaM, tAdRzo yaH bhAvaH, tamAdAyaiva tatparyavasAnAt niSedhasya siddhatvAt / avikalpasyaiva niSedho'tra siddhyati, na tu tathAkAramAtrasya niSedha iti / ra bhAvaH / atra abudhajanabodhArthaM dRSTAntaM pratipAdayAmi 'maritumicchunA=mumUrSuNA viSayuktaM annaM bhakSaNIyaM' iti vidhiH|| tatazca "jIvitumicchunA=jijIviSuNA viSayuktaM annaM na bhakSaNIyam" iti viSayuktasyAnasya niSedho labhyate, na tu "jijIviSuNA annaM na bhakSaNIyaM" iti annamAtrasyaiva niSedho'tra labhyate / atha jijIviSostu annaM bhakSaNIyamevAsti, tavinA jIvanasyaivAsaMbhavAt / tatazca "jijIviSuNA annaM bhakSaNIyaM, jijIviSuNA viSaviziSTamannaM na bhakSaNIyam" iti vAkyadvayasyedameva tAtparyaM yat "jijIviSuNA viSaM na bhakSaNIyaM, kintu annaM sa tu bhakSaNIyam" iti / evaJcAtra murmUSau viSaviziSTasyAnnasya vidhi: jijIviSau viSaviziSTasyAnnasya niSedhaM / sAdhayati, sa eva ca niSedhaH viSarUpasya vizeSaNasyaiva niSedharUpatayA siddhyatIti / evamatrApi gItArthasaMvigne / avikalpaviziSTasya tathAkArasya vidhiH agItArthAdau avikalpaviziSTasya tathAkArasya niSedhaM sAdhayati, sa eva ca niSedhaH avikalparUpasya vizeSaNasyaiva niSedharUpatayA siddhyati / evaJca agItArthAdau vikalpena tathAkAra: kA kartavyaH, na tvavikalpeneti tAtparya siddham / / 1 yathA ekasmin vizeSo vidhiH aparasmin vizeSaniSedhaM sAdhayati, tathaivaikasmin vizeSaniSedho'parasmin / vizeSavidhiM sAdhayati / yathA'traiva "jijIviSuNA viSaviziSTaM annaM na bhakSaNIyam" iti viziSTasya niSedhaH "murmUSuNA viSaviziSTaM annaM bhakSaNIyam" iti vizeSavidhi sAdhayati / sa eva ca viziSTavidhiH "murmUSuNA viSaM bhakSaNIyam" iti vizeSaNasyaiva vidhirUpatayA pariNamati / yataH mumUrSoH annAtmakasya vizeSyasya niSedha eva / ra prakRte tu 'agItArthAdau avikalpena tathAkAraH na kartavya' iti viziSTo niSedhaH 'gItArthAdau avikalpena tathAkAraH kartavyaH' iti viziSTavidhiM sAdhayati / na tvekatarasyApi niSedhaH / tatazcAtra viziSTavidhiH vizeSaNavidhirUpatayA na pariNamati / kintu viziSTavidhirUpatayaiva vidyate / atigahanamidaM tatvaM sUkSmaprajJayA vibhaavniiym| TIkArtha : upayukta, gItArtha-saMvigna sivAyanA vacanamAM vikalpathI tathAkAra karavo. (ziSya : mAko artha tame yA mApAre 42 // ?) guru : koIpaNa eka padArthamAM vizeSa vastunuM viziSTa vastunuM vidhi-vidhAna e tenAthI bIjAmAM RoRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR # mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 134 STERGESTERESTRESSETTESSETTERRRRRRREETTEERTEREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI viziSTavastunA niSedhane siddha karanAra hoya che. dA.ta. "mumUgLA viSayun anna makSaLIya" ahIM maravAnI IcchAvALA rUpI eka padArthamAM viSayuktabhojana rUpI eka viziSTa vastunuM vidhAna karela che to maravAnI IcchAvALAthI itaramAM eTale ke jIvavAnI IcchAvALAmAM viSayukta-bhojana rUpI vizeSano niSedha ja siddha thAya. arthAt ninIviSNu viSayun monanuM na makSaLIyam / A rIte artha thAya. e ja rIte koIpaNa eka vastumAM vizeSano niSedha e tenAthI ItaramAM vizeSanA vidhAnane siddha karanAro bane che. dA.ta. "ninIviSNunA viSayuktta monanuM na makSaLIyaM" A pramANe jIvavAnI IcchAvALAmAM viSayukta bhojana rUpI vizeSa vastuno niSedha karIe eTale jIvavAnI IcchAvALAthI bhinna evA maravAnI IcchAvALAmAM e vizeSavastunuM vidhAna AvI ja jAya. arthAt "mumUSu viSayun monanuM makSaLIya" ema siddha thAya. samAsa A pramANe kholavo ke "eka vastumAM vizeSano vidhi e enAthI bIjI vastumAM e ja vizeSano niSedha siddha kare. ema eka vastumAM vizeSano niSedha e enAthI bIjI vastumAM e ja vizeSanA vidhine siddha kare" Ano artha upara joI gayA chIe. have prastutamAM joIe. "upayukta-gItArtha-saMvignane vize vikalpAbhAvayukta tathAkAra karavo" Ama eka vastumAM viziSTanuM vidhAna karela che eTale e vastuthI bhinna vastumAM viziSTano niSedha siddha thAya. eTale ke anupayukta-gItArthasaMvigna/upayukta-agItArtha-saMvigna/upayukta-gItArtha-asaMvigna/upayukta-agItArtha-asaMvignane vize vikalpAbhAvayukta tathAkAra na karavo. have jema "ninIviSNunA viSayun monanuM na makSaLIyam" e vacana sAMbhaLyA bAda samajAze ke jIvavAnI IcchAvALAe bhojana to karavuM ja paDe. eTale ahIM bhojanano niSedha to na ja samajI zakAya. eTale viSayukta bhojanano niSedha che. paNa emAM bhojana=vizeSyano niSedha to ahIM yogya nathI. bhojana to karavuM ja paDe. eTale A viziSTano niSedha, vizeSyanuM vidhAna Avazyaka hovAthI mAtra vizeSaNanA niSedha rUpe ja pariName che. eTale ninIviSA viSe na makSaLIyuM, monanuM tu makSaLIyameva / eTale ke viSarahita bhojana vAparavuM, ema artha nIkaLe. ema prastutamAM vicArIe to anupayuktAdimAM vikalpAbhAvaviziSTatathAkArano niSedha siddha thayo. paNa bIjI bAju A agItAryAdinA yuktiyukta vacanomAM tathAkA2 ka2vo to jarUrI che ja. e vinA to ApaNane ja mithyAtva lAge. eTale ahIM vizeSyano niSedha karI zakAto nathI. eTale vikalpAbhAvaviziSTa tathAkArano niSedha e vizeSaNanA niSedharUpe pariName che. eTale ke anupayuktAdine vize vikalpAbhAva na cAle. vikalpa ja joIe. eTale ke vikalpayukta tathAkAra cAle. A padArtha kaThina hovAthI TuMkANamAM pharI batAvI dauM chuM. mumUrSuNA viSayuktaM bhojanaM bhakSaNIyaM rtavya: gItArthAdirUpe sAdhau vikalpAbhAvayuktaH tathAkAraH mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 135
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ NIRRRRRRRRRRRREETIRIRIR tayAra sAmAcArI ra jijIviSuNA viSayuktaM bhojanaM na bhakSaNIyaM - agItArthAdirUpe sAdhau vikalpAbhAvayuktaH / tathAkAra: na kartavyaH jijIviSuNA viSaM na bhakSaNIyaM - agItArthAdirUpe vikalpAbhAvaH na kartavyaH yazo. - tadidamabhipretyoktaM cUrNikRtA="aNNassa puNa vibhAsAe" iti / evaM ca gItArthasAdhuvyatirikte sarvasminnaivAvizeSeNa tathAkArA'tathAkArau prApnuta ityAzaGkAyAmAha saha ca vikalpo vyavasthita iti / tathA ca cUrNI vibhASApadaM vyavasthitavikalpArthaM jJeyamiti bhAvaH / BEERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREEEEEEEEEEEEEEEEER EBE candra. - 'aNNassa puNa vibhAsAe' gItArthabhinnAdeH vacane vikalpena tathAkAraH iti bhAvaH / evaM ca='gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAravidhiH gItArthasaMvignebhinneSu sarveSu vikalpena tathAkAraM sAdhayati iti / siddhe ca / sarvasminneva agItArthe, asaMvigne, gItArthasaMvignapAkSike'pi ca avizeSeNa amukatra tathAkAra: kana, amukatra ca kartavya ityAdivizeSatAM vinaiva prApnutaH / na cedamiSTaM / yataH yathA saMvignagItArthe avikalpenaiva tathAkAraH iSTaH / tathaiva gItArthasaMvignapAkSike'pi ca avikalpenaiva tathAkAraH iSTaH / tatazca tasminnapi vikalpena tathAkArabhaNanaM zAstraviruddham / tasmAtsamAdhAnamAha sa ca vikalpo vyavasthitaH tasya vikalpasya vakSyamANA zAstrAnusAriNI vyavasthA asti, yaduta 'kutra kIdRzo vikalpaH' ityAdi / ra vyavasthitavikalpArthaM='annassa puNa vibhAsAe' ityatra vibhASApadaM na kevalaM vikalpasyaiva vAcakaM, kintu vyavasthitasyaiva vikalpasya vaackN| yadi hi vibhASApadaM kevalasyaiva vikalpasya vAcakaM bhavet tarhi agItArthe asaMvigne. agItArthAsaMvigne. gItArthasaMvignapAkSike ca tathAkAraH atathAkAraca kartavya iti praapyte| taccAniSTam / gItArthasaMvignapAkSike tathAkArasyaiveSTatvAt / tatazca vibhASApadaM vyavasthitavikalpasTa cakaM parigaNanIyam / sA ca vyavasthA'dhunaiva pratipAdayiSyate / A abhiprAyane lIdhe ja cUrNikAra kahe che ke "bIjAonA vacanamAM vikalpathI tathAkAra karavo." che ziSyaH Ano artha ema ke gItArtha-saMvigna-upayukta sivAyanA vacanamAM vikalpathI tathAkAra karavo eTale ke che ke bAkInA badhAmAM kyAreka tathAkAra karavo ane kyAreka tathAkAra na karavo. zuM A artha mAnya che ? gara: nA. A bAkInA sAdhuomAM vikalpathI tathAkAra karavAnI vAta AvI e sAcuM, paNa e vikalpa 8 game tema nathI samajavAno. enI eka vyavasthA che. cUrNimAM paNa je vibhASApAda lakhela che te che vyavasthitavikalpane jaNAvanAra jANavuM. ziSya : se vyavasthA zuMcha ? FEEEEEEEEEE HEREBEEEEE FEEEEEEEEEEE yazo. - vyavasthAmevAha-eSaH tathAkAraH saMvigne padaikadeze padasamudAyopacArAt 'suddhaM susAhudhammaM kahei' (upa0 mAlA-515) ityAdilakSaNalakSite saMvignapAkSike jJAtvotsUtrabhASaNapratipanthipariNAmavizeSazAlini vA, uktanyAyAdeva ca gIte gItArthe ca RawRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRwwwwwwwwwwwwwwwwwww2050sal # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 136 che RESSETTETTETTERTISGEETTETTERESTOSTERIOTSEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEERRORS5065800000000 cha
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI. tathaiva nizcayenaiva / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE na candra. - padaikadeze saMvignapAkSikarUpa: yaH padasamudAyaH, tasyaikadezabhUtaM yat saMvignapadaM, tasmin / padasamudAyopacArAt saMvignapAkSikarUpasya padasamudAyasyopacArAt / saMvignapadaM sNvignpaakssiksy| vAcakamatra dRSTavyamiti bhAvaH / nanu 'saMvignapAkSikaH kIdRzo bhavati ? iti tu na vayaM jAnIma ityata Aha ra suddhaM susAhudhamma...ityAdi saMvignapAkSiko hi svayaM zithilo'pi zuddhaM sAdhudharmaM kathayati, nijaM: zithilAcAraM nindati, sarvebhyaH saMvignasAdhubhyaH sakAzAt kSullakatvaM svIkaroti / na kasyApi saMvignAdeH vaMdanaM svayaM svIkaroti, svayaM ca sarvAn saMvignasAdhUn vandate / yathAzakti saMvignAnAM sahAyako bhvtiityaadi| yAni lakSaNAni upadezamAlAyAM pratipAditAni / taiH jJAte sNvignpaakssike| che nanu "bImalena rUtya yatra parvejAbhUto "bIma' zabdaH ra viparIta pArthavIvatayA prasiddhaH, tatra che padaikadeze padasamudAyopacAro yuktH| yatra tu saMvignapAkSika padasyaikadezabhUtaH saMvignazabdaH / saMvignapAkSikaviparItasya saMvignazramaNasya bodhakaH, tatra padaikadeze padasamudAyopacAro na yukta ityata Aha / jJAtvotsUtrabhASaNetyAdi / 'idaM zAstraviruddhamasti' iti jJAtvA'pi tasyotsUtrasya yad bhASaNaM, tatpratipanthI tatpratibandhako yaH pariNAmavizeSaH, 'prANAnte'pi utsUtraM na prarUpaNIyam'ityAdirUpaH, tatzAlini vA ityarthaH / tAdRzazca saMvignagItArtho'pi bhavati, gItArthasaMvignapAkSikazcApi bhavati / gItapadaM gItArthavAcakaM grahItumaceSTaM / tatazcAha uktanyAyAdeva ca padaikadeze padasamudAyopacArAdeva ca / nizcayenaiva avikalpenaiva / che guru : gAthAmAM saMvigna zabda e "saMvignapAkSika' zabdanA eka dezarUpa samajavo. ane e padanA che huM ekadezamAM padasamudAyano upacAra karI saMvignapadathI saMvignapAkSikanuM grahaNa karavuM. eTale "zuddha sAdhudharmane che zuM kahe... vagere upadezamAlAmAM kahelA lakSaNothI yukta=jaNAyela evA saMvignapAkSikane vize avikalpathIka nizcayathI ja tathAkAra karavo. che (ziSya : saMvignapadathI "saMvignapAkSikanuM grahaNa e thoDuM vicitra lAge che. koIpaNa samaju mANasa A che je rIte na lakhe. bhImasenane badale bhIma bolavuM e zakya che, kemake tyAM nukasAna ke udho artha nathI thavAno. paNa zuM saMvignapAkSikane badale saMvignazabda muke to to Ano artha ja badalAI jAya. eTale A yogya nathI lAgatuM.) B che guruH jANI joIne je usUtrabhASaNa thAya ene aTakAvanAra evo je vizeSa prakArano bhavabhIrutAdino 8 che pariNAma hoya te pariNAmavALAne sucavanAruM A saMvignapada jANavuM. saMvigna=saMvegavALo. ane saMvega eTale ke che jANI joIne usUtrabhASaNa karavA rUpa kharAba pravRttino pratibaMdhaka adhyavasAya. che A adhyavasAyavALA to sAcA sAdhuo ane saMvignapAkSiko be ya hoya che. sAcA sAdhunI vAta AgaLa che AvI gaI che. eTale ahIM saMvignapAkSiko ja AvA saMvigna tarIke levAnA. AmAM ekadezamAM samudAyano che 8 upacAra karavAnI jarUra rahetI nathI. | gAthAmAM je "gIta" zabda che e padanA ekadezamAM padanA samudAyano upacAra karIne ja gItArthano vAcaka che A jANavo. FEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 130 je WH EECE
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARREARRIERRORINTEERTAINRITERROR tathASAra sAbhAyArI Ama pUrve gItArtha-saMvignane vize avikalpathI tathAkAra batAvyo. ane have vikalpanI vyavasthA karavAmAM prathama gItArtha-saMvignapAkSikane vize avikalpathI tathAkAra batAvyo. yazo. - ayaM cApavAda ityeke, SERIEEEEEEEEEERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRER BORRRRRRRRRRRRRRRIEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEER candra. - atra kecit pratipAdayanti - upayogapUrvakaM vadati gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAra: kartavyaH iti utsargamArgaH / zithile gItArthasaMvignapAkSike tu utsargataH avikalpena tathAkAro nAsti, kintu yataH so'pi sasUtraprarUpakaH, tasmAt zithilasyApi tasya vacane apavAdamArgeNa avikalpena tathAkAraH kartavya-iti / ____etadevAha ayaM ca apavAda ityeke / idamatra tAtparya / yadi hi gItArthasaMvigne gItArthasaMvignapAkSike ca ubhayatrAvikalpenaiva tathAkArakaraNaM utsargeNa iSTa, tarhi granthakAraiH etadeva vaktuM yuktaM yat 'gItArthasaMvigne ra gItArthasaMvignapAkSike cAvikalpena tathAkAra: kartavyaH, tadbhinneSu ca vikalpena kartavyaH' iti / kintu granthakAraistu etad pratipAditaM yaduta - gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAraH kartavyaH / itareSu ca vikalpena / tatra ca vikalpasya vyavastheyaM yaduta gItArthasaMvignapAkSike punaH avikalpenaiva tathAkAra: kartavya 4- iti / itthaJcAtra gItArthasaMvignapAkSikANAM grahaNaM gItArthasaMvignaiH saha na kRtaM, kintu agItArthAdibhiH saha kRtaM / tasmAd jJAyate yat gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAraH utsargataH / gItArthasaMvignapAkSike c| avikalpena tathAkAraH agItArthAdau vikalpena tathAkAravat apavAdataH iti / yatra gItArthasaMvigna / 8 saMvignapAkSikau dvau staH / tatra "kasya vacanaM zrotavyam ?" iti cintAyAM gItArthasaMvignasyaiva vacanaM * shrotvymissttN| yadi ca ubhayatra avikalpena tathAkAra: utsargaH kathyate, tarhi dvayoH samAnatA bhavet / taniSedhArthaM / "gItArthasaMvigne avikalpatathAkAraH utsargaH, saMvignapAkSike ca avikalpatathAkAraH apavAdaH" iti kathitaM iti bhaavH| (ziSya jo saMvignAsikamAM paNa avikalpathI ja tathAkAra karavAno hoya to pachI zAstrakAroe pahelethI che che ja ema kahevuM joIe ne? ke "gItArthasaMvigna, gItArtha-saMvignapAkSika e be ya ne vize avikalpathI tathAkAra karavo ane bAkI badhAmAM vikalpathI karavo" zAstrakAroe to taddana vicitra nirUpaNa karyuM che. pahela gItArthasaMvignamAM ja avikalpathI tathAkAra batAvyo. bAkI badhAmAM vikalpathI batAvyo ane e pachI # "vikalpanI vyavasthA karavAnI che" ema kahIne vikalpanI vyavasthA karavAmAM saMvignapAkSikane vize avikalpathI 8 tathAkAra batAvyo. A badhuM vicitra nirUpaNa zA mATe ? cAra mANasomAMthI be mANasone 500 rU. ApavAnA hoya ane bene 100 rUA. ApavAnA hoya. tyAre koI ema kahe ke "A eka mANasane 500 rUA. Apo. have che re bAkInA je traNa che emAM ApaNe vyavasthA goThavIe. temAM A bIjAne paNa 500 rUA. Apo. chellA bene 1100 3.. sApo." to me anuthita 4 mAge tyAre sIdhu 46 sAbane 500 3.. mane bAhAnAne 100 A rUA. Apo" e ja vadhu ucita che. to ahIM kema zAstrakAroe A rIte na karyuM ?) guruH A viSayamAM keTalAMka loko kahe che ke saMvignapAkSikanA vacanamAM avikalpathI tathAkAra e apavAda che mArga che. eTale ke saMvigna-gItArthanA vacanamAM avikalpa tathAkAra e utsargamArga che ane saMvignapAkSikamAM # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 138 che RECHERCHE ETEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI avikalpathI tathAkAra e apavAdamArga che. utsarga-apavAdanuM nirUpaNa sAthe zI rIte thaI zake ? eTale pahelA utsarga batAvI ane pachI apavAda batAvyo. (Azaya A pramANe hoI zake ke sau prathama to saMvigna-gItArthanI hAjarI hoya to enI pAse ja zAstrIyapadArtho sAMbhaLavA joIe. enI hAjarImAM saMvignapAkSikanA padArtho sAMbhaLavA na javAya, kemake game tema to ya e zithila che. have jo zAstrakAro ema kahe ke "saMvigna-gItArtha ke saMvignapAkSika be ya nA vacanamAM avikalpa tathAkAra karavo" to to be ya sarakhA thaI jAya. eTale ke A sAMbhaLanArAo have "saMvignagItArtha hoya to paNa saMvignapAkSika pAse javAmAM doSa nahi" ema samaje, kemake be ya nI sarakhAmaNI zAstrakAroe ja batAvI dIdhI. A to moTo doSa gaNAya. eTale zAstrakAroe saMvignagItArthanA vacanamAM avikalpa tathAkAra prathama batAvI ene utsargamArga rUpa batAvyo. ane enI hAjarI na hovAdi kAraNosara saMvignapAkSikanA vacanamAM apavAdamArge tathAkAra batAvyo.) yazo. phalitavidhyantaramevetyanye / - vandra. anye punaH pratipAdayanti 'gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAraH kartavyaH' iti yat kathitaM, tasyedameva tAtparyaM yat tadvacanaM zAstrAnusAryeva bhavati / tatazca tatra tathAkArakaraNe mithyAtvAdayo doSA na bhavantIti / yadyevaM, tarhi gItArthasaMvignapAkSikasyApi vacanaM zAstrAnusAryeva bhavati, nahi tatrApi tathAkArakaraNe mithyAtvAdidoSAnAmavakAzaH / evaM ca tathAkAraM Azritya dvau api tulyAveva / tatazca yadi gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAraH utsargamArgaH, tarhi gItArthasaMvignapAkSike'pi avikalpena tathAkAraH utsargamArga eva / yadyapi gItArthasaMvignapAkSikasya grahaNaM gItArthasaMvignaiH saha na kRtaM, tathApi 'gItArthasaMvigne avikalpena tathAkAraH' iti yo vidhi: pratipAditaH, tattAtparyAnusAreNa gItArthasaMvignapAkSike'pi tAdRza eva vidhiH siddhyati / evaM ca 'gItArthasaMvignapAkSike avikalpena tathAkAraH' iti nApavAdaH, kintu phalitaM vidhyntrmev| kiJca apavAdaH sa ucyate, yasya sAmAnyataH niSedho bhavati, puSTakAraNe tu tasya vidhAnaM bhavati / gItArthasaMvignapAkSike tu 'avikalpena tathAkAraH utsargataH na kartavyaH' iti sAmAnyataH niSedho nAstyeveti nAyaM apavAda - iti / etadevAha phalitavidhyantaramevetyanye = arthApattyA prApto anyo vidhireveti / - (ziSya : cAritranI dRSTie vicAraNA karavAnI hoya to to barAbara ke saMvigna mukhya bane ane saMvignapAkSika halako bane. paraMtu jyAM jinavacananA samyak nirUpaNanI ja mukhyatA che tyAM to saMvigna ke saMvignapAkSika be ya sarakhA ja che. jema upasaMpar sAmAcArImAM batAvaze ke pAThaka nAno hoya ke moTo hoya to paNa badhA ene vaMdana kare. have tyAM moTo sAdhu pAThaka banI zakato hoya to to sAruM ja che. paNa enA badale nAnA sAdhune pAThaka banAvavAmAM Ave to ene "apavAda mArge vaMdana karavAnA" evuM to na kahevAya. e utsarga ja gaNAya.) guru : AthI ja keTalAMko kahe che ke A apavAdamArga nathI. paraMtu saMvigna-gItArthane vize je avikalpa tathAkAranuM vidhAna karyuM. temAM mukhya kAraNa e ja hatuM ke "enA vacano jinAjJA virUddha nathI hotA." have A ja mukhya kAraNa to saMvignapAkSikamAM paNa vidyamAna che. enA vacano paNa jinAjJAviruddha nathI hotA. eTale enAthI e ja nakkI thAya ke jinAjJA viruddha vacanano saMbhava na hovAthI jo saMvigna-gItArthamAM avikalpa mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 139
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ MINIMIRRIA N RAITRITION tayAra sAbhAyArI tathAkAra karavAno hoya to pachI e ja nyAye saMvignapAkSikamAM paNa avikalpa tathAkAra karavo ja joIe. che eTale saMvigna-gItArthane vize je vidhi-vidhAna karyuM. enA uparathI ja A saMvigna-pAkSikane vize paNa e vidhAna siddha thaI jAya che. eTale saMvignapAkSikane vize avikalpa-tathAkAra e phalita thayelo bIjo vidhi-utsa[ 4 che. apavA nathI. yazo. - anyatra asaMvignagItArthe-saMvignAgItArthe'saMvignAgItArthe ca vaktari satIti zeSaH / yuktikSame yuktisahe'rthe tathAkAra ityanuSaGgaH / tathA cAha jinapravacanapAraddazvA / va haribhadrasUri:-(paMcAzaka-12-16) 1 iyarammi vigappeNaM jaM juttikhamaM tahiM Na sesaMmi / saMviggapakkhie vA gIe savvattha / iyareNa // 32 // candra. - ityanuSaGgaH="yuktisahe'rthe tathAkAra: karaNIyaH' iti yojanIyamiti bhAvaH / jinavacanapAradRzvA= 8 jinavacanasya pAraM pazyatIti jinavacanapAradRzvA, jinavacanarahasyavettA ityarthaH / paMcAzakagAthAyA arthastvayaM - 2 itarasmin agItArthAdau vikalpena tathAkAra: kartavyaH / sa ca vikalpo'yaM, yad vacanaM tasya yuktiyuktaM bhavati, tasmin tathAkAra: kartavyaH / na zeSe=yuktirahite na kartavyaH / saMvignapAkSike gItArthe tu sarvatra sarveSu vacaneSu / * itareNa avikalpena apavAdena / athavA itare itarasmin agItArthAdau nana avikalpena tthaakaarH| kartavyaH // 32 // mULa vAta upara AvIe. asaMvigna-gItArtha, saMvigna-agItArtha ane asaMvigna-agItArtha evA vaktA hoya to tyAM enA yukti- B e yukta padArthamAM tathAkAra karavo e sivAya nahi. jinavacananA pArane pAmelA haribhadrasUrijIe kahyuM che ke "agItAryAdi vaktA hoya tyAM je yuktiyukta che zuM vacana hoya emAM tathAkAra karavo. bIjA vacanomAM nahi. jyAre saMvignApAkSika gItArthanA sarva vacanomAM 8 avikalpa tathAkAra karavo ||32aa. CEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - atha saMpUrNacAritrasyApi sAdhorakSINarAgAdimattvena saMvignapAkSikasya ra cA'sakriyatvena kathaM na tayovitathopadezasaMbhava ityArekAmapAcikIrSurAha - nANeNa jANai cciya saMvegeNaM taheva ya kahei / to tadubhayaguNajutte atahakkAro abhiNivesA // 33 // candra. - saMpUrNacAritrasyApi sAdho: gItArthasya akSINarAgAdimatvena rAgo dveSo ajJAnaJceti asatyavacanasya trINi kAraNAni / etAni trINyapi saMpUrNacAritre'pi gItArthasAdhau vartante / tatazca teSAmapi vacanaM asatyaM saMbhavatIti tatra avikalpena tathAkAro na yukta iti bhAvaH / asakriyatvena saMvignapAkSike EEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 140.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEE tathAkAra sAmAcArI rAgadveSAjJAnAni trINi asatyavacanakAraNAni tAvatsantyeva / etattu adhikaM, yat te azobhanakriyAvantaH santi / tatazca te kadAcit zithilAcArasaMrakSaNArthaM svayazaH kIrtyAdisaMrakSaNArthaM ca asatyamapi vadet, saMvignagItArthe tu etAdRzaM na saMbhavatItyataH saMvignapAkSike rAgadveSAdirUpamapi etat kAraNaM pRthak uktaM / ArekAM = AzaGkAM / - jJAnena jAnAtyeva, saMvegena ca tathaiva kathayati / tataH tadubhayaguNayukte atathAkAraH abhinivezAdeva - iti gAthArthaH / ziSya : saMpUrNa cAritravALA evA paNa gItArtha-saMvigna sAdhunA rAga, dveSa, ajJAna doSo nAza to nathI ja pAmyA. ane saMvignapAkSikane to A traNa doSo uparAMta asat kriyA=zithilAcAra paNa che. to A beya ne khoTo upadeza thavAnI pAkI zakyatA che ja. to avikalpa tathAkAra kevI rIte cAle ? * guru : gAthArtha : jJAnathI padArthone jANe ja che. ane saMvegathI e padArthone e ja pramANe kahe che. to A be ya guNothI yukta vaktAne vize atathAkAra kadAgrahathI thAya. yazo. nANeNa tti / jJAnena=kalpAkalpAdyabhidhAyakAgamena jAnAtyeva= jJAnaniSThAbhAgbhavatyeva, evaM ca tasyA'jJAnanimittakamRSAvAdo na bhavatItyuktaM bhavati / anenaiva ca sAmarthyAdupayogAdanupayoga-nimittakamapi mRSAbhASaNaM tatpratyAkhyAtam / candra. - evaM ca='jJAnaniSThAbhAg bhavati' iti pratipAdanena / nanu ajJAnanimittakaH mRSAvAdo mA bhavatu, kintu jJAnino'pi anupayogAd mRSAvAdaH saMbhavati, tattyAgastu kathaM bhavati ityata Aha anenaiva ca = 'ajJAnanimittakaH mRSAvAdo na bhavati" iti yaduktaM tenaiva ca sAmarthyAd = ekasaMbaMdhijJAnamaparasaMbaMdhismArakamitiniyamAnusAreNajJAnAtmakasaMbaMdhinaH sakAzAt jJAnAdhInasyopayogasyApi grahaNaM kRtaM bhavati / tatazca upayogasyApi grahaNAt / tatpratyAkhyAtaM = niSiddhaM bhavati / yadyapi teSu kevalajJAnaM nAsti, tathApi te yatpratipAdayanti, tasya tu zAstrAnusAri jJAnamastyeva / tatazca tatra ajJAnanimittakaH mRSAvAdaH na bhavati / yadi ca jJAnino'pi vacane mRSAvAdAzaGkA kriyeta tarhi sarvo'pi vyavahAro vyavacchidyeta / yataH puraH sthitaM ghaTaM dRSTvA 'atra ghaTo'sti' iti bruvANasya vacane'pi zaGkA bhavet yat "asya bhramajJAnamapi saMbhavati, tataH tadvacanaM asatyamapi bhavet" iti / evaM lavaNamAsvAdya " idaM tu lavaNamasti" iti bruvANasyApi vacane zaGkA bhavet "kadAcidasya madhuramapi vastu rogAdivazAt lavaNatvenAnubhUtaM syAt" ityAdi / tasmAt yathA loke'pi kevalajJAnavirahitasyApi tattadvastujJAtuH upayogapUrvakaM kathyamAne vacane satyatvavyavahAraH kriyata eva / na tatrAjJAnanimittakaH mRSAvAdaH, na vA'nupayoganimittakaH mRSAvAdaH zakyate, evamatrApi dRSTavyam / TIkArtha : zuM kalpa che ? ane zuM akalpa che ? enuM kathana karanArA Agama dvArA e sAdhu jJAnanI niSThAne pAmyo che ja. eTale ajJAna dvArA je mRSAvAdano saMbhava che, te emane raheto nathI. (ziSya : ajJAna na hoya paNa jJAna hovA chatAM anupayogathI mRSAvAda thAya to ?) guru : ahIM "A sAdhu Agama vaDe jANe che" e kahevA dvArA A vAta svayaM samajI levI ke jyAre e upayogapUrvaka bole tyAre upayoganI hAjarI hovAthI "anupayoganA kAraNe je mRSAvAda thAya" eno saMbhava mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 141
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAIRATIONAIRTER tayAhAra sAmAyArI 59 // 22to nathI. yazo. - tathA saMvegena bhavabhIru tApariNAmena tathaiva ca yathAvasthitameva ca kathayati= bhASate / etena jAnato'pyabhinivezanimittako mRSAvAdo nirastaH / tat tasmAtkAraNAt 1 tadubhayaguNayukta jJAnasaMvegobhayaguNazAlini viSaye'tathAkAraH abhinivezAt asadgrahAt, nAnyathetyavadhAraNam / candra. - evaM ajJAnAnupayogajanyaM mRSAvAdaM parihatyAdhunA rAgadveSajanyaM mRSAvAdaM pariharannAhabhavabhIstApariNAmene-tyAdi / etena bhavabhIrutApariNAmasadbhAvakathanena jAnato'pi zAstrIyajJAnavato'pi abhinivezanimitakaH =rAgadveSanimitaka: mRSAvAdaH nirastaH niSiddhaH / yadyapi asya saMvignagItArthasya / saMjvalanakaSAyodayajanyau rAgadveSau sta eva / kintu tau rAgadveSau atIva mandau, iti mRSAvAdajanakau na bhvtH|| ra hRdayasthitaH bhavabhIrutApariNAma eva tatra rAgadveSAbhyAM mRSAvAdotpAde pratibandhako bhavatIti na tatra rAgadveSajanyasya mRSAvAdasya zaGkA karaNIyA / anyathA sarveSAM chadmasthAnAM rAga-dveSau sta eveti kRtvA kasyApi vacane mRSAvAda zaGkAsaMbhavAt kutrApi vizvAsa eva na bhavediti sarvo'pi vyavahAro vicchedaM prApnuyAt / / ka evaM satyapi yaH duSTAntarAtmA upayogapUrvakaM vadati gItArthasaMvigne tathAkAraM na karoti, tasya tathAkArAkaraNaM ra kadAgrahAdeva saMbhavati, na tu zubhabhAvAt / etadevAha nAnyathetyavadhAraNam / che tathA e sAdhu bhavabhIrutAno pariNAma hovAthI je pramANe padArtha che e pramANe ja kahe che. A che za "bhavabhIrutA" dekhADavA dvArA e batAvI dIdhuM ke "jANavA chatAM paNa kadAgrahanA kAraNe je mRSAvAda saMbhave che" che che te A sAdhunA vacanamAM zakya nathI, kemake enAmAM bhavabhIrutA che. je kAraNathI AvA guNothI yuktanA vacano mRSAvAda hoI zakatA nathI. te kAraNathI jJAna ane saMvega che e be ya guNothI yukta evA A vaktAne vize tathAkAra na karavo e kadAgrahathI ja zakya che. kadAgraha na hoya che che to zrotA AvA vaktAnA vacanamAM tathAkAra karavAnuM na cUke. yazo. - na hyajJAnA'saMvegavyatirekeNa vitathopadezaH saMbhavati, rAga-dveSayostadvizeSa eva hetutvAt / na ca jAnato'pi tathAbhUte'tathAkAro'sadgrahaM vineti bhAvaH / candra. - niSkarSamAha - nahi ajJAnA'saMvegavyatirekeNa=ajJAnaM asaMvegaM vA vinA vitathopadeza: mithyopadezaH bhavati / kintu ajJAnAt asaMvegAd vA mithyopadezaH bhavati / nanu chadmasthe sAdhau / rAgadveSau bhavata eva / tau evAsmina sAdhau ajJAnamasaMvegaM ca janayataH / tatazca tatra mithyopadezaH kathaM na bhaveta?" ityata Aha rAgadveSayoH gItArthasaMvignasAdhuniSThayoH tadvizeSe eva yadajJAnaM yazcAsaMvegaH mithyopadezaM na janayataH, tAdRzAjJAnasaMvegau pratyeva hetutvAt=kAraNatvAt / tathA ca yadyapi gItArthasaMvigne munau rAgadveSau staH, tAbhyAM ca tatra ajJAnAsaMvegau utpAdyete / kintu tau mandau santau tasminmunau mithyopadezaM janayituM samarthau na bhavata iti na tadvacasi mithyopadezatvazaGkA nyAyyA / na ca jAnato'pi="ayaM upadeSTA muniH gItArthasaMvignaH san EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE REEEEEntreprerEREEN # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 142 2 ReceNEERIENCERamec c
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ gssssssssssssssssssssssssssssssssssss tathAkAra sAmAcArI ThTha upayogapUrvakaM bhASat" iti jJAnavato'pi zrotuH yaH tathAbhUte gItArthasaMvigne atathAkAraH tathAkArakaraNAbhAvaH, sa asadgrahaM kadAgrahaM / kadAgraha eva tatra tathAkArAkaraNaprayojaka iti bhAvaH / khyAla rAkho ke khoTo upadeza ajJAna, asaMvegathI ja thato hoya che. e vinA khoTo upadeza saMbhavato che ja nathI. che (ziSya: paNa A sAdhuo hajI sarvajJa kyAM banyA che ? teo chadmastha che. emanAmAM rAga-dveSa che ja. rAga- 2 zreSa hoya eTale ajJAnaasaMvega utpanna thavAnA ja, eTale A lokomAM ajJAna-ara 8 upadeza paNa zakya che.) guru A sAdhuomAM rahelA rAga-dveSa e vizeSa prakAranA ajJAna ane asaMvega pratye ja kAraNa che. eTale ke ja ke ajJAna ane asaMvega be prakAranA che. khoTA upadezane utpanna karanArA ajJAna+asaMvega. ane khoTA che upadezane utpanna na karanArA ajJAna+ asaMvega. A sAdhuomAM rahelA rAga-dveSa e khoTA upadezane utpanna che # na karanArA ajJAna+asaMvegane utpanna kare che. eTale A sAdhuomAM ajJAna-asaMvega hovA chatAM paNa khoTo che 8 upadeza utpanna thato nathI. have je zrotA A badhI vAta jANe che. sAmevALA zrotAne gItArtha-saMvigna tarIke oLakhe che. ane ema che che chatAM enA vacanomAM tathAkAra na kare to e teno asaggaha ja kahevAya. enA vinA tathAkArano abhAva che saMbhavita nathI. yazo. - atra tathedamityaprayoge tu vidhyuktArthAnArAdhanAt phalA'yoga ityanuktamapi sAmarthyAdraSTavyam / FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ra candra. - evaM gItArthasaMvignAdau tathAkArAkaraNe abhinivezarUpaM doSaM pradAdhunA phalAbhAvAtmakaM doSamAha atretyAdi vidhyaktArthAnArAdhanAta="gItArthasaMvigne gItArthasaMvignapAkSike ca avikalpena tathAkAra karaNIya" iti yo vidhiH, taduktasya tAdRzatathAkArakaraNAtmakArthasyApAlanAt phalAyogaH tAdRzArthapAlanajanyasya phalasyAprAptiH iti anuktamapi atra gAthAyAM na kathitaM api sAmarthyA=yuktiyuktatvAd daSTavyam svayaM vicAraNIyam / (ziSya : A eka ja doSa lAge ? ke bIjo paNa koI doSa lAge ?) guruH ahIM A vAta paNa samajI levI ke AvA gurunA vacanamAM 'tathA kAra karavo e jinAjJA che. eTale huM che tyAM tathAkAra na karanAro AtmA vidhimAM zAstramAM kahelA arthanI ArAdhanA na karato hovAthI "jinAjJApAlana 8 janya je phaLa hoya' e phaLane na pAme. che A vAta bhale gAthAmAM nathI lakhI paNa e sahaja rIte samajAI jAya che. yazo. - na caivamapi mithyAtvameveti vAcyam, pramAdenA'karaNe tadabhAvAd, abhinivezenA'karaNe punariSTApattireva / tadidamAha-(paMcAzaka 12/17) ra saMviggoNuvaesaM Na dei dubbhAsiyaM kaDuvivAgaM / jANato taMmi tahA atahakkAro hu SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS EEEEEEEEEE che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 143 ReadGGGGGGaGGGGGGGGEiginagadiajasGGGGGGGGGGE%3A%3gggggggggggggggginals
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ GEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SOURISTRAILERIORTERRIERRITARIUM tayAra sAmAyArI micchattaM // iti // 33 // candra. - nanu atra kimanyApAyabhaNanena ? jinavacane tathAkArakaraNe, mithyAtvameva mahAdoSaH bhaviSyati ra tatazca sa eva pratipAdayitavya ityata Aha pramAdenAkaraNe="zAstrAnusAriNi vacane avikalpena tathAkAraH kartavyaH" ityAdi jJAnasyAbhAvena, Alasyena, nidrAlutayA, vikathAvyAkulatvena vA tathAkArAkaraNe tadabhAvAtmithyAtvAbhAvAt / na hi AlasyAdimAtreNa samyaktvamapagacchati / kintu jinavacane'zraddhAnAtsamyaktvaM apagacchati / prakRte tu jinavacane'zraddhAnaM nAstIti na mithyAtvamiti / nanu pramAdenAkaraNe mA bhUt mithyAtvaM, kintu kadAgraheNa tathAkArAkaraNe tu mithyAtvaM bhavatyevetyata Aha abhinivezena="anena vaktrA pratipAditaM vacanaM samyageva" iti jAnAno'pi kadAgrahAt tatra zraddhAnAkaraNena tathAkArAkaraNe punaH iSTApattireva mithyAtvaM bhavatIti etadiSTamevAsmAkaM / atrArthe sammatimAha tadidamAha 8 ityAdi / paMcAzakagAthArthastvayam saMvignaH saMvignapAkSikazca durbhASitaM utsUtraprarUpaNaM kaTuvipAkaM durgatijanakaM jAnan anupadezaM mithyopadezaM na dadAti, kintu zAstrAnusAri eva vadati / yataH evaM tasya vacanaM satyameva bhavati, tataH tasminvacane atathAkAra: mithyAtvaM bhavatIti / miSTAnnavikRtyAdiSu AsaktimAn muniH 'vikRtibhojI pApasAdhuH' ityetasmin vacane zraddhAnaM na karoti, kintu "viparItakAlakSetrAdikAraNavazAt adya sAdhubhiH vikRtayaH bhakSyante, na tu tAvanmAtreNa te pApasAdhavaH" se ityAdinA AtmAnaM rakSati / evaM vijAtIyaparicayatatparo muniH "strIsaMsargaH mokSArthinaH sAdhoH tAlapuTaM ka viSamasti" ityAdi na zraddhate / kintu "strISu upakArakaraNAya ekAnte'pi tAbhyaH upadezo dAtavya eva / na hi tatra kazciddoSaH" iti vadati / evaM atra bahavo dRSTAntAH saMbhavanti / te tu svayameva vibhAvanIyAH / kiM bahunA, satataM AtmanirIkSaNaM karaNIyam, yaduta "kimahamapi kasmiMzcit padArthe kadAgrahakaluSitamAnasaH san jinavacane viparItazraddhAvAn nAsmi?" iti / atIva gUDhA khalu moharAjasya samarapaddhatiH, na khalu tatrAnavarataM apramattatAM vinA vijetuM brahmA'pi alamiti // 33 // 8 ziSya : Ano artha to e ja ne ke AvA gurunA vacanomAM tathAkAra na kare to e jinavacanamAM ja tathAkAra A na karanAro che. to pachI mithyAtva ja lAge ne ? guruH nA. A rIte jinavacanamAM tathAkAra na karato hovA chatAM paNa mithyAtva ja lAge evo niyama nahi. che jo pramAdane lIdhe tathAkAra na kare to emAM aticAra cokkasa lAge paNa mithyAtva na lAge. paNa jo kadAgrahathI che tathAkAra na kare to pachI mithyAtva lAgavAnI vAtamAM amane iSTApatti ja che. paMcAzakamAM kahyuM ja che ke > saMvignapAkSika sAdhu "durvacanane kavipAkavALuM jANato hovAthI 8 anupadeza=Agamaviruddha upadeza na Ape. paNa jinavacana ja bole. eTale ja tene vize atathAkAra e mithyAtva cha." -133 // __ yazo. - nanu ko'yaM vibhAgaH ? yatsaMvignagItArthasya yuktikSame'yuktikSame vA ko tathAkAra: kAryaH, itarasya tu yuktikSama eva, yato agItArthasaMvigno'pi jinapravacanameva FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 144 SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ SITE80000RRORE80000000000000000 EEEEEEEEEEEEE ama n tayAra sAmAyArI bhASiSyate, tacca sakalaM yuktikSamamevetyekaiva gatirAstAmityAzaGkaya samAdhatte - naNu savvaM jiNavayaNaM juttikhamaM teNa ko viseso'yaM / __ bhannai ANAgejjhe paDucca atthe viseso'yaM // 34 // candra. - zaGkate nanu ityAdinA / itarasya tu agItArthAdeH yuktikSame eva yuktiyukte eva / nanu / 2 kA'smin vibhAge bhavatAM bAdhA ? ityata zaGkAkAraH prAha-yataH agItArthasaMvigno'pi ityAdi / nanu yadyapi sa jinapravacanameva bhASiSyate, tathApi yad yuktikSamaM syAt, tatra tathAkAra: kartavya iti vibhAga: yukta evetyata / Aha tacca sakalaM yuktikSamameva sarvaM hi jinavacanaM yuktiyuktameva bhavati / na hi kiJcid yuktikSama, kiJcicyAyuktikSamamiti / tatazca ekaiva gatirAstAm yathA saMvignagItArthasya vacane avikalpena tathAkAraH kriyate, tathaiva agItArthasaMvignasyApi vacane avikalpena tathAkAraH kriyatAm / ubhayatra vacanasya yuktiyukttvaadeveti| Azakya-catustriMzattamagAthAyAM zaGkAM pratipAdya samAdhate tatraiva gAthAyAM TIkAkAraH samAdhAnaM dadAti / - nanu sarvaM jinavacanaM yuktikSamameva / tena ka: ayaM vizeSaH ? bhaNyate / AjJAgrAhyAn arthAn Azritya ayaM vizeSaH - iti gAthArthaH / che ziSyaH tame A je vibhAga karyo ke "saMvigna-gItArthanA yuktiyukta ke yukti vinAnA koIpaNa vacanamAM che 8 tathAkAra karavo. jyAre bAkInAnA to yuktiyukta vacanamAM ja tathAkAra karavo." paNa A vibhAga taddana vicitra che che. che are ! je agItArtha evo saMvigna che. e paNa jinapravacanane ja bolaze ne ? e kaMI bIjuM bolavAno nathI, kemake te saMvigna che ane jinavacana to koIpaNa hoya e yuktiyukta ja hoya. eTale agItArthasaMvignanA 8 badhA vacano yuktiyukta ja hovAnA. emAM "amuka yukti vinAnA paNa hoya" e saMbhavita ja nathI. eTale eka ja paddhati rAkhavI ke saMvigna-gItArtha, saMvignapAkSika, saMvigna-agItArtha A badhAnA badhA A ja vacanomAM avikalpa tathAkAra karavo, kemake badhAnA badhA ja vacano jina-vacanarUpa che. ane badhA jinavacano & yuktiyukta ja hoya. (A ja zaMkA 34mI gAthAmAM batAvavAmAM Avaze. pachI enuM samAdhAna Apaze.) thArtha : prazna : 5, navayana yutiyuta cha. to mA ta 5o vizeSa vimA jI ko ? uttara :8 AjJA grAhya padArthone AzrayIne A vibhAga che. yazo. - naNu tti / nanu iti pratyavasthAne sarva azeSaM jinavacanaM yuktikSama tarkasaha tena hetunA'yaM yadekasya yuktikSamA'yuktikSamayostathAkAraH, anyasya tu yuktikSama eveti vizeSaH vibhAgaH kaH ? na ko'pItyarthaH / evaM pratyavasthAne kRte samAdhAnamAhabhaNyate anotaraM dIyate / AjJAgrAhyAn arthAn pratItya-AzrityAyaM vizeSaH yadayuktikSame'pi tathAkAra iti / dvaye khalu pravacane'rthAH-yuktigrAhyA AjJAgrAhyAzca / tatra actTTEEEEEEEEEEEEEEEEG EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE che mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 145 che
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI yuktigrAhyA yuktipUrvameva nirUpaNIyA AjJAgrAhyAzcAnyathaiva / anyathA vyAcakSANasyArthakathanAzAtanA / uktaM ca- ( paMcavastu - 994 ) ANAgejjho attho ANAe ceva so kaheyavvo / diTThati u diTThatA kahaNavihivirAhaNA iharA // iti / candra. pratyavasthAne=AzaGkAyAH prAraMbhe 'nanu' padamuccAryate iti bhAvaH / AjJAgrAhyAn= AjJAmAtragrAhyAn / AjJAgrAhyAzcAnyathaiva = AjJApUrvakameva / anyathA = yuktigrAhyAn arthAn AjJAgrAhyatvena, AjJAgrAhyAn cArthAn yuktigrAhyatven vyAcakSANasya = vadataH / paMcavastugAthArthastvayam - AjJAgrAhyaH arthaH AjJayaiva kathayitavyaH / diTThati = dRSTAntagrAhyaH = yuktigrAhyaH arthaH diTTaMtA = dRSTAntena = yuktyaiva kathanIyaH / iharA = viparItakaraNe kahaNavihivirAhaNA = yo jinaiH arthakathanavidhiH pratipAditaH, tasya virAdhanA kRtA bhavatIti / - idamatra hRdym| "AtmA asti, sa nitya asti, anityazcApi asti, pRthvIjalatejovAyuvanaspatyAdayaH sajIvAH santi / karma asti, paraloko'sti, ekabhavAd bhavAntaragamanamasti, AtmanaH sakAzAtzarIraM bhinnamasti" ityAdayaH ye padArthAH yuktikathanena sAdhayituM zakyante, te padArthAH yuktikathanapUrvakameva sAdhanIyAH / tatra hi "bhagavAn sarvajJo na kadAcidapyasatyaM vadati, tatazca AtmAstitvAdayaH padArthAH yataH bhagavatA sarvajJenoktAH, tataH te'vazyaM svIkaraNIyAH / na tatra kimapi vicAraNIyam / zraddhaivAsmAkaM mahatkalyANakAriNI, kiM buddhimAtra grAhyayA yuktyA ? jinazAsane yukteravakAza eva nAsti" ityAdi nirUpaNaM na jinavacanAnusAri / yataH yuktipUrvakaM nirUpyamANe padArthe zraddhA dRDhA zIghraM ca bhavati, yuktirahitameva nirUpyamANe padArthe ca mandA dIrghakAlena ca bhavatIti sAmAnyata anubhUyate / tatazca yadi ete yuktigrAhyAH padArthA api AjJAmAtragrAhyatvena upadizyeran, tarhi zrotAraH jinavacanaM phalgu manyeyuH / te hi cintayeyuH yaduta "na hi jinaiH samyagabhidhAnaM kRtaM, kevalaM balAtkAreNaiva etaiH asmanmanasi padArthAH sthApyante / na cedaM asmabhyaM rocate" ityAdi / evaJca muninA kRtaH sa upadezaH teSAM jinavacane eva zraddhAzaithilyakArI bhavatIti muneH arthakathanavirAdhanA sphuTaiva / kiJca yadyapi upadezakAle vaktuH prabhAvAt zrotAraH tAn AjJAmAtragrAhyatvena pratipAdyamAnAnapi padArthAn svIkuryuH, kintu tathAvidhayuktyAdibodhAbhAvAt yadA mithyAdRSTayAdayaH tAn zrotRRn viparItayuktyAdinA tA padArthAn viparItarUpAn kathayiSyanti, tadA ete zrotAraH mUDhA eva bhaveyuH, mithyAtvaM prApnuyuH / prAkpratipAditAn satyAnapi padArthAn parityajeyuH iti mahatIyaM viDambanA syAtteSAM / tasmAt yuktigrAhyAH padArthAH yuktipUrvakameva nirUpaNIyAH iti paramArthaH / yuktinirUpaNe hi zrotRmanasi mahAn pramodaH samutpadyate / "aho ! nizcitaM ete jinA: sarvajJAH yadetAdRzIM sUkSmAM yukti pratipAdayanti / apratihataprabhAvametajjinazAsanam" ityAdi / evaM ca teSAM samyaktvaprAptiH, prAptasamyaktvasya vA vizuddhiH bhavet / tathA bhaviSyatkAle na kaizcidapi mithyAdRSTyAdibhiH teSu padArtheSu vaJcayeran pratyuta yuktipratipAdanadvArA mithyAdRzAnapi samyaktvaM prApayeyuH te iti / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 146
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRRENESSTERESEEEEEEEEEERIORRESSURESTERESTRESSETTERESTATERRORTERESTERRITERRRRRRESTERTREarch KATREETTEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEETIREM tayAra sAmAyArI ___ yathaiva yuktigrAhyAH padArthAH yuktipUrvakameva nirUpaNIyAH / tathaiva AjJAmAtragrAhyAH padArthAH AjJApUrvakameva nirUpaNIyAH / na tatra yuktayaH pratipAdanIyAH / "dvAdaza devalokAH santi, asaMkhyeyAH, dvIpasamudrA vartante, mahAvidehAdiSu tIrthakarAH viharantaH santi" ityAdi AjJAmAtragrAhyeSu padArtheSu yadi kazcid vaktA yuktyabhAve'pi svecchAparikalpitAM yukti pratipAdayet yathA - "chadmasthAnAM dvAdaza guNasthAnAni santi, tasmAt devalokA api dvAdaza / yadi videheSu tIrthakarAH na bhaveyuH, tarhi bharatavAsinaH dharmAd bhrazyeyuH, tasmAttadupakArAyaiva tIrthakarA : videheSu janma gRhNanti -- ityAdi / etA hi yuktayaH mithyaiva / tatazca - "muninA pratipAdyamAnAH yuktayaH mithyaiva, iti yathA ete mithyA yukti pratipAdanti, tathaiva eteSAM padArthA api mithyaiva bhaveyuH / tatazca dvaadsh| devalokAH videheSu tIrthakarANAM sattA, asaMkhyeya dvIpasamudrAH ityAdayaH padArthAH nUnaM mithyaiva bhaveyuH - iti buddhyA zrotAra: mithyAtvaM gaccheyuH / tasmAt AjJAgrAhyeSu padArtheSu AjJApUrvakameva nirUpaNaM zreyaH / yathA - "sarvajJaiH kathitA ete padArthAH iti samyag zraddhetavyAH, na tatrAzaGkA kAryA / kiM yUyaM vaidyena pratipAditAmauSadhi zraddhAmAtraiNaiva na svIkurutha ? / yathA vaidyo bhavatsukhabhAvanAvAn na mithyA brUte, tathaiva jinAH bhavatsukhabhAvanAbhAvitA eva naiva mithyA brUyuH" -ityAdi / evaM ca mithyAtvaprAptyAdayo doSA na bhaveyuriti / / ___Ta : 2||thaam 'nanu' za06 prazna 42vAnA arthamA cha. 4 ||24thii madhu navayana tayuta che. te che kAraNathI ja A tame je vibhAga pADyo che ke "ekanA badhA vacanomAM tathAkAra, ane bIjAnA yuktikSama che A vacanomAM ja tathAkAra" e yogya nathI. A pramANe AzaMkA pUrI thayA bAda have samAdhAna Ape che. guru: zAstromAM be prakAranA artho hoya che. yuktigrAhya ane AjJA grAhya. temAM je yuktigrAhya padArtho che # hoya te yukti kahevApUrvaka ja nirUpaNa karavA ane AjJA grAhya padArtho yukti vinA ja. "mAtra A jinAjJA che " merIta hIna ni359|| 42vA. 8 AnAthI udhI rIte vyAkhyAna karanArane eTale ke yuktigrAhya padArthone yukti vinA ane AjJA grAhya che che padArthone yuktipUrvaka nirUpaNa karanArAne to arthakathananI AzAtanAnuM pApa lAge. kahyuM ja che ke AjJAgrAhya 8 artha AjJAthI ja kahevo. daSTAntagrAhya yuktigrAhya padArtha daSTAnta-yukti dvArA kahevo. nahi to kathanavidhinI virAdhanA 42vI ||5||she. 550000000000005555555555555ESTERESESED yazo. - upalakSaNaM cedaM, yuktikSame'pi yuktyanavatAradazAyAM vizeSAvakAzAt / candra. - nanu sarve'pi vaktAraH sarveSAM yuktigrAhyAnAmamapi padArthAnAM yuktI: na jAnanti, kintu kessaanycidev| tathA ca yuktijJAnAbhAvAt te vaktAra: kathaM tAn padArthAn prruupyeyuH?| kiM vyAkhyAnameva na kuryuH ? tathA vaktRNAM kI yuktijJAnasadbhAve'pi kadAcitkutracit zrotAra eva tAdRzA bhavanti, ye yuktiM jJAtuM na samarthA bhavanti, yataH mandabuddhayaste bhaveyuH, yuktayazcAtIvasUkSmA api bhavanti / tatra ca kiM kartavyaM? svayaM yuktijJAnAbhAve'pi zrotRNAM 1 yuktijJAnAsAmarthe'pi vA yadi te vaktAraH yukti pratipAdayeyuH, tarhi virajyeyuH te zrotAraH / utsUtraprarUpaNAdikAzca bahavaH doSAH bhaveyuH / tasmAt kiMkartavyamUDho'smyahamityata Aha upalakSaNaM cedaM ityAdi / yuktikSame'pi yuktiyukte'pi padArtha nirUpyamANe sati yuktyanavatAradazAyAM vaktureva samyag yuktijJAnAbhAve, yuktijJAna EEEEEE A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 140 che
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ / GREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 55555552 MINEERIN EERIERTAIEEEEEEEEEEEER tayAra sAmAyArI AR sadbhAve'pi vA yuktinirUpaNakauzalAbhAve, zrotRNAM vA yuktigrahaNasAmarthyAbhAve vizeSAvakAzAtra AjJApUrvakameva tatra yuktigrAhyA api padArthA nirUpaNIyA iti apavAdasaMbhavAt / ___tathA ca utsargata: gItArthavaktrA AjJAgrAhyAH padArthAH AjJApUrvakameva, yuktigrAhyAH padArthAzca yuktipUrvakameva nirUpaNIyAH / kintu yuktijJAnAbhAve, jJAnasadbhAve'pi tannirUpaNasAmarthyAbhAve, tAdRksAmarthye'pi zrotRNAmeva yuktigrahaNasAmarthyAbhAve vA, yuktinirUpaNArthamAvazyakasya dIrghakAlasyAbhAve vA, etAdRzeSu vA anyeSu / puSTAlambaneSu satsu yuktiM vinA'pi yuktigrAhyAH padArthA nirUpayituM apavAdataH yujyante iti aidamparyam / kintu se svamatyaiva padArthanirUpaNe tu arthakathanAzAtanApAtakaM vajralepameveti vibhAvanIyam / idantu bodhyam / ye padArthAH AjJAmAtragrAhyAH ucyante, teSAmapi yuktayastu santyeva, kintu tAsAM yuktInAM viziSTapUrvadharAdimAtragrAhyatvAdeva asmAdRzAM te padArthAH AjJAmAtragrAhyAH bhavanti / anyathA tu srvmpi| jinavacanaM yuktiyuktameveti dazavaikAlikaharibhadropajJaTIkAyAM, dvAtriMzadvAtriMzikAyAJca sphuTameva kathitaM naB ghaTate / atra bahu vaktavyamapi vistarabhiyA nocyate / che (ziSya : padArtha yuktigrAhya hovA chatAM zrotAonI yukti samajavAnI ja zakti na hoya to ? athavA che to vaktAne amuka yuktigrAhya padArthomAM paNa yuktio na sUjhe ? na samajAya to? tyAM yuktinuM nirUpaNa karavAmAM che to urdu vadhu nukasAna thAya.) che guru : uparanI vAta upalakSaNa che. eTale A vAta paNa samajI ja levI ke yuktikSama padArthane vize paNa che che jo yuktino avatAra na thAya, eTale ke yuktio na AvaDe to tevI avasthAmAM vizeSane avakAza che. eTale je yAM yuktigrAhya padArtha paNa yukti vinA kahI zakAya che. emAM arthakathana vidhinI virAdhanAno doSa na lAge. che Ama hovAne lIdhe ja uparanuM nirUpaNa upalakSaNa banAvavuM paDyuM che. e nirUpaNane upalakSaNa banAvavAthI A che huM vizeSa bAbatonuM paNa grahaNa thaI jAya. yazo. - tadayaM paramArthaH-zabdaprAmANyaM nizcityaiva tatra tathAkAra: kAryaH / tannizcayazca kvacidAptoktatvaliGgena kvacicca yuktyantareNeti // 34 // candra. - tat tasmAt, yataH etAdRzo vizeSA vidyante, tataH ayaM paramArthaH ityAdi / zabdaprAmANya="idaM vaktrA kathyamAnaM vacanaM pramANameva" iti zabde prAmANyaM nizcityaiva-nirNIya tatra tAdRzavacane tathAkAraH kArya:=zrotrA iti zeSaH / tanizcayazca zabdaprAmANyasya nizcayazca kvacit upayogapUrvakaM vadataH gItArthasaMvignasya vacane AptoktatvaliGgena="idaM vacanaM pramANaM upayogapUrvakaM gItArthasaMvignAtmakenAptena uktatvAt" iti anumAnena kvacicca agItArthAdInAM vacane yuktyantareNeti= agItArthAdayo hi na aaptpurussaaH| tatazca tadvacane AptoktvaliGgaM na saMbhavati / ataH tatra taiH ye zobhanA yuktiH pratipAdyate, tAbhireva tatra vacane prAmANyanizcayo bhavatIti / yuktyantaraM nAma liGgAntaraM / gItArthasaMvignavacane AptoktatvAtmakena liGgena prAmANyanizcayo bhavati / agItArthAdivacane ca AptoktatvAbhAvAt tatra taiH agItArthAdibhiH pratipAdyamAnAH samyagyuktya eva tatra liGga bhUtvA prAmANyanizcayaM kArayatIti / agItArthAdivacane SERIES FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEEEEEEEEEEES # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 148 * RaanemamR R RRRRRRRRRRRRRESTERIOUSE09000000000000RREETECE
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ mar ERRIEROINEER tathAAra sAmAyArI saca yadA samyagyuktyabhAve prAmANyanizcayo na bhavati / tadA tatra tathAkAro na kriyate / gItArthasaMvigne c| 1 sadaivAptoktatvaliGgasadbhAvAt sadaiva prAmANyanizcayaH, tathAkArazca bhavatIti // 34 // A badhI vAtono sAra eTalo ja che ke "vaktA vaDe bolAtA zabdo prAmANika=sAcA che" evo nizcaya che che karyA bAda ja enA vacanomAM tathAkAra karavo. jyAM sudhI enA vacanomAM sAcApaNAno nizcaya na thAya tyAM sudhI huM tathAkAra na karavo. have e zabdamAM prAmANikatAno nizcaya be rIte thAya. jyAM vaktA saMvigna-gItArtha haze. tyAM e che mApta525 ||5||vaathii mAtoztatva hetu dvArA prAmAyano nizcaya thaze. idaM vacanaM prAmANikaM Aptena uktatvAt vIrajinoktavacanavat / che paNa jyAM vaktA agItArtha, asaMvigna haze tyAM e Apta na gaNAvAthI tyAM AkhophatatvaliMgathI che ja prAmANikatAno nizcaya zakya nathI. eTale tyAM enA je vacano yuktiyukta lAgaze. tyAM e yuktiyuktatva rUpa oil4 siM0 43 (yuktyantareNa liGgAntareNa, na tu AptoktatvaliGgena iti) prAmAstino nizcaya thaze. idaM vacanaM prAmANikaM yuktiyuktatvAt // 34 // BESE yazo. - etatphalakadambakamAha etto tivvA saddhA tIe micchattamohakammakhao / aNNesi pi pavittI viNao titthaMkarANA ya // 35 // // tahakkAro sammatto // EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE chachachacha5095555555555555ESS candra. - etatphalakadambakamAha etasya tathAkArasya phalAnAM samUhaM varNayati / - etasmAt tIvrA zraddhA, tayA mithyAtvamohakarmakSayaH, anyeSAmapi pravRttiH, vinayaH, tIrthakarAjJA ca - iti gAthArthaH / A sAmAcArInA phaLonA samUhane batAve che. gAthArtha tathAkAra dvArA tIvra zraddhA thAya. tenA dvArA mithyAtvamohanIyakarmano kSaya thAya. bIjAonI paNa R tathAkAramAM pravRtti thAya. vinaya thAya. tIrthaMkaranI AjJA paLAya. yazo. - etto tti / itaH tathAkArAdgurUkte'rthe tIvrA zraddhA bhavati, tadbhAvena kRtAyAH kriyAyAstadbhAvavRddhikaratvAt / taduktam-"tabbhAveNa kayA puNa kiriyA tabbhAvavuDDhikarI / " iti / candra. - nanu zraddhayA tathAkAraH kriyate, tatazca prathamaM vacane zraddhA, tadanantaraM ca tathAkAraH bhavati / bhavatA tu tathAkArAttIvrA zraddhA pratipAdyate / tatazca tatkathaM ? iti ata Aha tadbhAvena samyakzraddhAnena kRtAyAH kriyAyAH tathAkArarUpAyAH tadbhAvavRddhikaratvAt zraddhAnabhAvavRddhikaratvAt / tathA ca prathamaM zraddhA bhavati, tayA ca tathAkAraH kriyate, tena ca prAgbhAvinyAH zraddhAyAH vRddhiH bhavatIti / etacca sarvatra vijJeyama / che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 149 BEWEGULLIMEHELEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ eeeee tathAkAra sAmAcArI gurubahumAnena kriyamANA gurubhaktiH gurubahumAnaM vardhayati / jinabhaktyA kriyamANaM jinastavanaM jinabhaktiM vardhayati / evaM krodhabhAvena kriyamANaM tADanAdi krodhabhAvaM vardhayati / lobhena kriyamANaH parigrahaH lobhabhAvaM vardhayatItyAdi guNeSviva doSeSvapi jJeyam / TIkArtha : gurue kahelA arthamAM tathAkAra karavAthI e arthamAM tIvra zraddhA pragaTe, kemake je kriyA je bhAvathI karAya te kriyA te bhAvanI vRddhi karanArI bane. eTale zraddhApUrvaka karAyelI tathAkAra kriyA e zraddhAbhAvanI vRddhi karanArI bane e svAbhAvika che. kahyuM ja che ke "te bhAvathI karAyelI kriyA te bhAvanI vRddhi karanArI bane." yazo. tayA=tIvrayA zraddhayA'sadgrahaikajIvanasya mithyAtvamohakarmaNaH kSayaH pradezaparihAnirbhavati / na hyekapratipakSotkarSe'parasya na vinAzaH, jalaprAgbhAreNa jvAlAjAlajaTilasyApi jvalanasya parikSayadarzanAt / - candra. evaM tathAkArasya tIvra zraddhAtmakaM prathamaM phalaM pratipAdyAdhunA dvitIyaM phalamAha asadgrahaikajIvanasya = kadAgrahaikaprANasya / yathA hi jIvaH zvAsocchvAsaM vinA na jIvatIti zvAsocchvAsaH jIvasya prANa ucyate / tathaiva mithyAtvaM kadAgrahaM vinA na jIvati, zIghramevApagacchatIti kadAgrahaH mithyAtvasya prANaH ucyate / guruvacane ca kRtA tIvra zraddhA svamativikalpiteSu padArtheSu vidyamAnaM kadAgrahaM parityAjayati / yataH yad guruH vadati, tadeva sa manyate, nAnyaditi / tatazca bhavati kadAgrahavinAzAt mithyAtvakSayaH / atra yadi tathAkArakArI samyagdRSTirbhavati, tadA tasya samyaktvaM nirmalaM bhavati, sattAgataM mithyAtvaM hIyate iti yAvat / yadi ca mandamithyAtvI bhavati / tadA tasya mithyAtvaM mandaM bhavati, kramazo vinAzamApnotIti / - nanu zraddhAvRddhimAtrAt kathaM kadAgrahAdivinAzo bhavet ? ityata yuktimAha na hyekapratipakSotkarSe = na hi ekasya zatroH vikAse aparasya = anyasya zatroH na vinAzaH tathA ca zraddhAtmakasya kadAgrahazatroH vikAse kadAgrahavinAzaH yukta eveti / etadeva dRSTAntena pratipAdayati jalaprAgbhAreNetyAdi / sugamamidaM / te tIvra zraddhAthI mithyAtvamohanIyakarmanA pradezonI hAni thAya ke je mithyAtvamohanIya asagrahanA AdhAre jIve che. asagraha e mithyAtvano prANa che. (ziSya : zraddhA vadhe, kheTale mithyAtva ghaTe jevuM prema ?) guru : be paraspara zatru tarIke rahelA manuSyamAMthI je koIpaNa ekano vikAsa thAya eTale bIjAno vinAza thayA vinA na rahe. jvALAonA samUhathI bhaDabhaDato evo paNa agni pANInA dhodha vaDe nAza thato dekhAya che. zraddhA mithyAtvanI zatru che. eTale zraddhAnI vRddhimAM mithyAtvano nAza thAya e svAbhAvika che. yazo. tathA'nyeSAmapi = zrotRRNAM mugdhAnAmapi pravRttirbhavati, nizcitAptabhAvena tathA kriyamANe upadeze prAmANyanizcayasyAvazyakatvena zraddhApUrvakaniSkampapravRtteranapAyAt / candra. tRtIyaM phalaM kathayati tathA'nyeSAmapi ityAdi / ye hi nUtanadIkSitAH apariNatAH sAmAcArIjJAnarahitAH, abhinava zrAvakA vA tathAkAraM kartuM na jAnanti / te ratnAdhikAn gItArthAnApi svaguruvacane mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 150 -
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ BREREONI HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ARRIERRRRRRRRENTERNETIREMENTREATM tathADAra sAmAyArI or vinayapUrvakaM tathAkAraM kriyamANAn dRSTvA cintayanti yaduta "ayaM pravacanavaktA nUnaM atIva mahAn dRzyate, yataH ete gItArthA ratnAdhikA api tadvacane nirvikalpaM tathAkAraM kuryuH / tad yadi vayamapi tathaiva kuryuH, tarhi / asmAkamapi mahatzreyaH bhaviSyati" iti / evaM ca yasya AptabhAvaH mugdhazrotRNAM manasi nizcito bhavati, tAdRzena nizcitAptabhAvena= guruNA tathA upayogapUrvakaM, yuktigrAhye yuktipUrvakaM, AjJAgrAhye vA AjJApUrvakaM kriyamANe upadeze prAmANyanizcayasya="etaiH kathyamAnaM vacanaM pramANam" iti nizcayasya Avazyakatvena avazyaM / utpadyamAnatvena zraddhApUrvakaniSkampravRteH zraddhApUrvakasya tathAkArasya pravRtteH anapAyAt-vinAzAbhAvAt / yasminpuruSe Aptatvasya nizcayo bhavati, tadvacasi avazyameva prAmANyasyApi nizcayo bhavatyeva / yasmiMzca vacane prAmANyanizcayo bhavati / tatra sahajata eva zraddhApUrvaka: tathAkAro bhavatyeveti / tatazca tathAkArakArI muniranyeSAmapi samyaktvAdipradAnadvArA sulabhabodhitvAdikamarjayatIti mahAnayaM lAbhaH / che uparAMta, tathAkAra sAmAcArI joIne mugdha zrotAo paNa tathAkAramAM pravRtti karatA thaI jAya. te A pramANe - AgaLa beThelA viziSTa zrotAo vaktAnA vacanamAM tathAkAra kare. eTale mugdha zrotAo nizcaya kare ke A vaktA Apta puruSa che. e vinA A uMcI koTinA zrotAo - sAdhuo emanA vacanamAM tahatti na ja kare." Ama teone vaktAmAM AptapaNAno nizcaya thAya. AvA vaktA pachI je upadeza Ape emAM e mugdha 8 zrotAone prAmANyano nizcaya thavAno ja. AkhoktatvaliMga dvArA teo temAM prAmANyano nizcaya avazya karI 4 hevAnA. ane prAmANyano nizcaya thaI jAya eTale pachI te mugdha zrotAo zraddhApUrvaka, koIpaNa jAtanA saMkoca vinA che che tathAkArapravRtti karavAnA ja. pachI e pravRttine koI bAdhA na pahoMce. eTale A vAta sAcI che ke ApaNA 8 che tathAkArathI mugdha zrotAo paNa tathAkAramAM pravRtti karanArA bane che. yazo.-tathA vinayo gurubhaktivyaJjakakriyAvizeSaH / tIrthakarAjJA bhagavadupadezazceti / / candra. - caturthaM phalamAha gurubhaktivyaJjakakriyAvizeSaH hRdaye vidyamAnA yA gurubahumAnarUpA gurubhaktiH, tatprakaTanaM yathA guruvastrAdiprakSAlanapratilekhanAdibhiH bhavati, tathaiva tathAkAreNApi bhavatIti ayaM tathAkAra: gurubhakteH vyaJjakaH kriyAvizeSaH bhavati / ___paJcamaM phalamAha bhagavadupadezazceti="tAdRzaguruvacane nirvikalpaM tathAkAra: karaNIyaH" iti yA jinAjJA, kI tatparipAlanaM kRtaM bhavatIti bhAvaH / tathA tathAkAra dvArA hRdayamAM rahelI guru pratyenI bhakti pragaTa karAya che, eTale ke vinaya karavAno lAbha . bhaNe che. vaLI paramAtmAnI AjJAnuM pAlana to kharuM ja. arrammarterrories yazo. - idamupalakSaNaM-sukRtAnumodanAdyapi yathaucityena draSTavyam / uktaM ca cUrNI-"taha tti sukatANumodaNAdi" iti // 35 // mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 151 BrescomcETTERESTHESETTEERIESERIEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEle
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ RE TTEERIT tayAra sAbhAyArI iti nyAyavizAradaviracite sAmAcArIprakaraNe tathAkAraH samApto'rthataH // 3 // candra. - idaM phalapaJcakapratipAdanaM upalakSaNaM anyeSAmapi phalAnAM sUcakaM / tAnyeva phalAntarANyAha 2 sukRtAnumodanAdyapi sasUtraM jinapravacananirUpaNaM hi guroH sarvAtizAyi sukRtaM / tathAkAreNa tasya sukRtasyAnumodanaM kRtaM bhavatIti / AdizabdAt guruhRdaye AnandotpattiH, sUtrArthayoH vRddhiH, jinazAsanasyAvicchinnA paraMparA ityAdIni phalAnyapi vibhAvanIyAni // 35 // va iti mahopAdhyAyayazovijayaviracite sAmAcArIprakaraNagranthe tathAkArasAmAcArITIkAyAH viSamapadavyAkhyA 3 kA rahasyaprakaTanaM ca sNpuurnne| 8 gAthAmAM batAvelA A phaLo upalakSaNa samajavAnA. eTale gurunA vAcanAdAnarUpI sukRtanI anumodanA che zuM vagere phaLo paNa je pramANe ucita lAge, ghaTe e pramANe samajI levA. cUrNimAM kahyuM che ke "tathAkAra karavAthI 8 anumodanA vagere paNa phaLo maLe //3patI tathAkAra sAmAcArIno bhAvAnuvAda saMpUrNa RRB88888888EclasERRRRRREBERRRRRRRRRRESSURGERTERESTIERREDIERRESTERRESTEORREEEEEEEEEEEEEEEETTERTIERRRRRRRRRRRREES # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 152 & RessuremesamaRSINEERIOSISTORREERICASSETUSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSB
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ CARREARRIERRITATERRORIENTERNATIONAL Apa sAmAyArI yazo. - iANiM AvassiA bhannai - idAnIM tathAkAranirUpaNAnantaramAvazyakI bhaNyate, tatra pUrvaM tasyA lakSaNamAha gacchaMtassuvauttaM guru vaeseNa vihiyakajjeNa / Avassiya tti saddo NeyA AvassiyA NAma // 36 // candra. - mahopAdhyAyaviracite sAmAcArIprakaraNagranthe AvazyakIsAmAcArITIkAyAH viSamapadavyAkhyA se rahasyaprakaTanaM ca prArabhyete / - vihitakAryeNa gurUpadezena upayuktaM gacchataH "Avassahi" iti zabdaH ra AvazyakI jJeyA - iti gAthArthaH / / che gAthArtha : vihitakArya mATe, gurunI rajAthI upayogapUrvaka janArAno "Avasyahi zabda e Avassahi 2 sAmAcArI kahevAya. ___yazo. - gacchaMtassa tti / gurUpadezena dharmAcAryAnujJayA vihitakAryeNa uktakAryahetunA se upayuktaM IryAsamityAdisaMzuddhipUrvakaM yathA syAttathA gacchataH=gamanapariNAmabhAjaH AvazyakIti zabda AvazyakI nAma sAmAcArI jJeyA / candra. - dharmAcAryAnujJayA gItArthasaMvignAcAryasyAnujJayA uktakAryahetunA zAstreNa sadguruNA vA uktAni 1 yAni bhikSATanasthaNDilagamanAdIni kAryANi, tAnyeva upAzrayAbahirgamane hetuH iti tAdRkkAryAtmakena hetunA / / tAdRkkAryakaraNArthamityarthaH / IryAsamityAdisaMzuddhipUrvakaM AdizabdAt bhASAsamityAdigrahaH / "na kevalaM kaNTakAdiparivarjanArthaM lajjayA vA kintu jIvarakSArthaM jinAjJApAlanArthaJca IryAsamityAdipAlanaM zreyaH" iti| jJApanArthaM zuddhipadaM 'sam' ityupasargeNa yuktaM gRhItamiti / gacchataH AvazyakIprayogakAle tu sa sAdhuH urdhvasthito'pi bhavati, tatazca 'gacchataH' iti na ghaTate / ataH tadarthamAha gamanapariNAmabhAjaH= gamanAbhimukhasyetyarthaH / tathA ca urdhvasthito'pi sAdhuH gamanAbhimukhaH san AvazyakIprayogaM kurvANaH AvazyakIsAmAcArIpAlako bhavatIti / dharmAcAryanI anujJA laIne zAstrokta kArya karavAne mATe IryAsamiti vagerenI saMzuddhipUrvaka javAne pravRtta { thayelA sAdhuno "AvazyakI' e zabda Avazyaka sAmAcArI bane che. __yazo. - tena na gurvanupadezena kAryaM vinA vA'nupayuktatayA vA gacchato'gacchato vA tatprayoge gacchato'pi kevalakriyAyAM vA'tivyAptiH / atra ca vihitakAryeNe'tyuktyA ra yatkiJcitkAryamAtramavalambya gacchato nAvazyakI zuddhA bhavatItyuktaM bhavati / S GEREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEER # mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 153 che
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEFEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE A R RITERATURELIEEEEEEEEEEEEEEEE mAvasahi sAmAyArI a na candra. - tena AvazyakIsAmAcArIlakSaNamadhye 'gurUpadezena' iti, 'vihitakAryeNa' iti, 'upayuktaM' iti, 'gacchataH' iti, 'AvazyakIti zabdaH' iti ca padAnAM grahaNena ityarthaH / kramazaH teSAM phalamatra pratipAdyate / / prathamaM 'tena na gurvanupadezena'... ityAdivAkyasya bhAvArthaH pratipAdyate'tra / tathAhi 'gurUpadezena' ityAdipadAnAM grahaNena gurvanupadezena gacchataH AvazyakIzabdaprayoge nAtivyAptiH, gurUpadezapUrvakamapi vihitakAryaM vinA gacchataH tatprayoge nAtivyAptiH, gurUpadezapUrvakaM kAryasadbhAve'pi kI anupayuktatayA gacchataH tatprayoge nAtivyAptiH, agacchataH eva AvazyakIpadaprayoge nAtivyAptiH / gacchato'pi kevalakriyAyAM sthaNDilagamanAdirUpAyAM AvazyakIpadaprayogarahitAyAM nAtivyAptiriti / idamatra hRdayam / gurUpadezapUrvakaM vihitakAryArthaM upayuktatayA gacchataH AvazyakIpadaprayogaH AvazyakIsAmAcArI bhavati / tatazca yaH sAdhuH gurumanApRcchyaiva sthaNDilAdivihitakAryArthaM upayuktatayA gacchan AvazyakIpadaprayogaM karoti, sa AvazyakIsAmAcArIpAlako na gaNyate, gurvanujJAyA abhAvAt / tathA gurUpadezapUrvakaM kautukadarzanAdyavihitakAryArthaM upayuktatayA gacchataH sa prayogo na sAmAcArI bhavati, vihitakAryAbhAvAt / yadyapi sadguruH avihitakArye'nujJAM naiva dadAti / tathApi kazcinmAyAvI muniH| 2 caityavandanAdivihitakAryavyAjena yadA'nujJAM yAcate, tadA gururajAnAnaH san anujJAM datte iti bodhyam / ra tathA gurUpadezapUrvakaM vihitakAryArthaM gacchanmuniH yadi IryAsamityAdikaM na pAlayati, tarhi tatprayoge'pi sAmAcArImAn na bhavati / yastu kevalaM zabdaprayogaM karoti, na tu upAzrayAd bahirgacchati / tasyApi sAmAcArIpAlanaM na gaNyate / evaM gurUpadezapUrvakaM vihitakAryArthaM upayuktatayA gacchannapi yadi tatprayogaM na karoti, tadA sAmAcArI na gaNyate / ATalA vizeSaNo lIdhA, eTale have (1) gurunA upadeza vinA janArAno te prayoga, (2) koIpaNa vihita kAma vinA mAtra emane ema karAto te prayoga Avasahi nahi gaNAya. ema je jato hoya paNa "Avasahi A zabda ja na bole to paNa e Avasyati na gaNAya. 8 ahIM 'zAstrokta kArya mATe jato' ema kahevAthI e lAbha thayo ke game tevA kArya mAtranuM AlaMbana laIne che che janArAnI AvazyakI zuddha gaNAtI nathI. yazo. - tathA ca hAribhadraM vacaH-kajjaM pi nANadaMsaNacarittajogANa sAhaNaM jaM tu / / jaiNo sesamakajjaM Na tassa AvassiyA suddhA iti // 36 // candra. - nanu vihitakAryaM kimucyate ? ityata Aha kajjaM pi nANadaMsaNetyAdi / tathA ca / jJAnadarzanacAritravRddhikarANi yAni kAryANi, tAnyeva vihitakAryANi ucyante / tadarthameva sAdhuH upAzrayAd bahinirgacchati / yattu jJAnAdisAdhakaM na bhavati, tat sAdhUnAmakAryameva / tAdRzAkAryAtmakaM kAryaM kurvtH| AvazyakI zuddhA naiva bhavatIti / anAvazyakakAryANi tu kautukadarzanaM, nadyAdiSu paryaTanaM, zrAvakAdigRheSu niSkAraNaM gamanaM, saMpUrNanagaradarzanArthaM Asanne nirdoSasthaNDilabhUmisadbhAve'pi dUraM yAvad gamanaM ityAdIni sUkSmabuddhyA vibhAvanIyAni // 36 // CEEEEE SHISHESISTERESERI COEETEE' mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 154 che NEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE.CO
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ranR ITTEAMITRATRI Apasahi sAmAyArI haribhadra sUrijInuM A vacana che ke "je kAma mATe bahAra javAnuM che, e kArya paNa te ja gaNAya ke je jJAna-S 8 darzana-cAritranuM sAdhana hoya. sAdhu mATe A ja kArya gaNAya. bAkI badhuM akArya gaNAya. ene mATe janArA sAdhunI che 8 Avasyati zuddha na gaNAya ll36l yazo.-athAnAvazyakakAryakaraNe kuto naitatsAmAcArIparipAlanam ? iti spaSTayitumAha sA ya paiNNA tIse bhaMge phira pAyaDo musAvAo / Na ya taM viNAvi kiriyA suddhANaMgaM pahANaM ti // 37 // candra. - atra trINi matAni / nizcayanayo hi manyate-AtmagataH zubhapariNAmavizeSa evAvazyakI saamaacaarii| na tu zabdaprayogasya tatra kiJcitprayojanam-iti / zuddhavyavahAranayo hi manyate-zubhapariNAmavizeSaviziSTa yakI padaprayogaH AvazyakI sAmAcArI / azaddhavyavahAranayastu manyate-upAzrayAdabahinirgamanakAle kriyamANaH AvazyakIzabdaprayoga eva sAmAcArI / zubhapariNAmo bhavatu mA vA, AvazyakakAryaM kriyatAM, kA anAvazyakaM vA, upayuktatayA gamyatAM, anupayuktatayA vA, gurvanujJApUrvakaM gamyatAM, tAM vinaiva vA / na8 ttraasmaakmaagrhH| tatazca tanmatenAnAvazyakakAryakaraNe'pi AvazyakIsAmAcArIpAlanaM zabdaprayogamAtreNa iSyate / zuddhavyavahArastu na tanmanyate / granthakAra: azuddhavyavahAraM khaNDayituM prArabhate athAnAvazyakakAryakaraNe ityaadi| va - sA ca pratijJA, tasyAH bhaGge prakaTaH mRSAvAdaH / na ca taM vinA'pi anaGgaM pradhAnamiti hetoH kriyaa| zuddhA - iti gAthArthaH / / 8 ziSya bahAra nIkaLyA bAda anAvazyaka kAma karIe to ya bahAra nIkaLatI vakhate Avasati zabda bolyA che ja hovAthI A sAmAcArInuM pAlana kema na gaNAya ? guruH A vAtane 37mI gAthAmAM spaSTa kare che. gAthArtha : "Avasahi' zabda e pratijJA che. tenA bhaMgamAM pragaTa mRSAvAda che. e pratijJA vinAnI che che kriyA=devadarzanAdi zuddha na bane kemake ahIM aMga vinAnuM pradhAna bane che. ___ yazo. - sA ya tti / caH punararthe sA=AvazyakItiprayogo vidheyaliGgatvAtstrItvanirdezaH pratijJA='idamahamavazyaM karomi' ityabhidhAnam / tasyAH pratijJAyAH bhaGge anAvazyake karmaNi tatkaraNa ityarthaH, kila iti satye pAyaDo iti prakaTo mRSAvAdaH= anRtabhASaNam / candra. - nanu 'sA ca pratijJA' iti gAthAyAM padamasti / tatra 'sA' padena AvazyakIti prayogaH TIkAyAM darzitaH / prayogazca pulliGgazabdaH / tatazca 'sA' iti strIliGgapadena tasya vidhAnaM na ghaTate / kintu 'sa ca pratijJA' ityeva vaktuM yuktamiti ata Aha vidheyaliGgatvAt ityAdi / yatprasiddha vastu Azritya nUtanadharmasya vidhAnaM SSEENEEEEEEEE RmahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 155 ECCELL E EEEEEEEEEeeeeeee
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ AM Apasaha sAbhAyArI | kriyate tadvastu uddezyaM bhavati / yasya nUtanadharmasya vidhAnaM kriyate, sa nUtanadharmo vidheyo gaNyate / yathA rAmaH1 udAro'bhavat' ityatra rAmAtmakaM prasiddha vastu Azritya udAratvAtmakasya nUtanadharmasya vidhAnaM kriyate / tatazca / rAmapadaM uddezyavAcakaM, udArapadaM ca vidheyavAcakaM bhavati / uddezyapadasya liGgaM ca kadAcit uddezyAnusAreNa bhavati / kadAcicca vidheyAnusAreNa bhavati / etacca sarvaM yatra uddezyapadaM vizeSaNAtmakaM, tatra vijJeyam / atra pratijJA' padaM vidheyavAcakaM / tasya ca strIliGganirdezaH / tatazcAtra vidheyaliGgamAzritya prayogavAcakasyApi pdsy| 'sA' iti strItvanirdezaH kRtaH iti / pratijJeti tathA ca tatprayogaH na kevalaM zabdamAnaM, kintu / avazyakaraNIyasyaiva karaNapratijJA / zeSaM sugamam / TIrtha : ||thaamaa 5352 to 'sA' ne pahale 'sa' aub do, bha3 "mAvazyahI prayoga" ne sUyavA che mATe e zabda vAparavAno che. AvazyakI prayoga... e pulliga hovAthI tene darzAvanAra sarvanAma paNa pulliga ja vaparAya. chatAM ahIM sa ne badale mA lakhela che. te eTalA mATe ke pratijJA=vidheya strIliMga che. eTale enA ja A liMgane mukhya rAkhIne sa ne badale mA lakhela che. che mULa vAta e che ke A zabdaprayoga e "huM A kAma avazya karIza" evI pratijJA=kathana rUpa che. have ke 8 jo e kAma karavAne badale binajarUrI kAma kare to A pratijJAno bhaMga spaSTa ja che. ane pratijJAbhaMgamAM pragaTa che je rIte mRSAvAda lAge che. mATe Avasahiprayoga karyA bAda Avazyaka kAryo ja karavA, anAvazyaka kAryo na ja che 2vA. EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - nanvevaM pratijJAtikramasya durantAhitAvahatvAttAM vinaivAvazyakaM karma kriyatAM, tatkaraNe hi tannidAnA nirjarA'bhyudayet, akaraNe tu na mRSAvAdadoSAdhikyam iti cet ? ra candra. - AvazyakIpadaprayogakaraNAnantaramanAvazyakakAryakaraNe pratijJAbhaGgo bhavatIti zrutvA bhiitH| kazcit ziSyaH zaGkate nanu ityAdinA / evaM yadyevamukta rItyA pratijJAbhaGgo bhavati, tarhi / 1 pratijJAtikramasya pratijJAbhaGgasya durantAhitAvahatvAt duHkhena anto yasya tat durantaM, tAdRzaM yadahitaM / tajjanakatvAt tAM vinaiva AvazyakIpadaprayogAtmikAM pratijJAM vinaiva / ziSya eva pratijJAyA akaraNapUrvakaM evAvazyakakAryakaraNe lAbhaM darzayati tatkaraNe hi AvazyakakAryakaraNe hi tannidAnA tajjanyA / akaraNe tu AvazyakakAryasyAkaraNe tu na mRSAvAdadoSAdhikyaM kevalaM nirjarA'bhAvaH syAt, kintu pratijJAyAH akRtatvAt, tadbhaGgajanyo yaH mRSAvAdadoSaH, sa na syAt / nirjarA'bhAvo hi ekaH doSaH, mRSAvAdadoSo'pi yadi meM bhavet, tataH tAdRzadoSeNa doSANAmAdhikyaM bhavet / tacya pratijJA'karaNe na syAditi bhAvaH / "ahaM Avazyakameva kAryaM kariSyAmi, kintu tatkaraNapratijJAM na kariSyAmi / yataH bhavabhIrurahamasmi / pratijJAbhaGge durgatyAdIni ahitAni nAhaM soDhuM zaknomIti / mA bhavatu pratijJAkaraNajanyo lAbhaH, kintu / pratijJAbhaGgajanyamahitaM tu kathamapi na svIkaromi" iti bhavabhIroragItArthaziSyasyAbhiprAyaH / che ziSya : pratijJAnuM ullaMghana to "jeno mahAmuzkelIe anta Ave evA ahitone utpanna karanAra che. have jo AmAM pratijJAbhaMganI zakyatA rahetI hoya to pachI pratijJA karyA vinA ja ame Avazyaka kAma karazuM. GR300030303188038ERRRRRRRRRRRR000 # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 156
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apasala sAmAyArI ja AmAM be rIte lAbha che. pratijJA na karIe ane Avazyaka kArya na thAya, anAvazyaka thaI jAya to ya pratijJA ja na lIdhelI hovAthI mRSAvAdadoSa je vadhArAno lAge che e na lAge. anAvazyaka kArya thavAthI enA kAraNe bhale che. che thoDuM karma baMdhAya paNa A bIjo moTo doSa to na lAge. SER TERREGERMIRRORTERROTE8603300mATE LEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - nUnamidaM yUkAparidhAnabhiyA vasanaparihAraceSTitamAyuSmata ityAha-na ca-naiva caH avadhAraNe tAM pratijJAM vinA'pi kriyA AvazyakI zuddhA= phalA'vyabhicAriNI, candra. - samAdadhAti sadguruH-nUnamidaM pratijJA'karaNaM yUkAparidhAnabhiyA=yUkAyuktaM paridhAnaM vastraM bhaviSyatIti bhayAt vasanaparihAraceSTitaM vastraparityAgakriyA AyuSmataH=mugdhabuddheH taveti / kiM yukAbhiyA / vastraM parityaktuM yuktaM ? kiM patanabhiyA gamanakriyAparityAgo yuktaH? kiM rogabhiyA annasyaivAgrahaNaM yuktaM ? yathA hi yUkAbhiyA vastraparityAgo na kriyate, kintu yUkotpattiH na syAt tathA prayatyate / tadutpattau ca yUkAyAH niSkAzanaM kriyate / evaM gamanakriyA tu kriyate eva / patanaM yathA na bhavet tathA prayatyate / kadAcitpatanaM bhavet, tarhi tasya cikitsA kriyate / evaM pratijJAbhaGgabhiyA AvazyakIprayogaparityAgastu na yuktaH, kintu pratijJAyAH / kA bhaGgo yathA na bhavet, tathA prayatyate / va atredaM bodhyam / ye jIvAH pratijJApAlanaM kartukAmAH, tatra ca yathAzakti prayatnaM kartukAmA api 1 abhyAsadazAvazAt "asmAbhiH kadAcitpratijJAbhaGgo bhaviSyati, yataH na vayamatra pratijJApAlane praguNAH smaH" iti bibhyati, tAnpratyayamupadezaH / hai ye tu jIvA: cAritramohodayAdivazAt vihitakAryakaraNaM sundaraM manvAnA api tatkaraNAya na udyatA bhavanti / tAnprati ayamupadezo na yuktaH / yata ete niyamAt pratijJAbhaGgakAriNa eva bhaviSyanti / yatra ca avazyaM pratijJAbhaGgo bhavet, tatra pratijJAdAnaM, pratijJAkaraNAyopadezo vA na yujyate / yathA hi pAdadvayayuktasyaiva bAlasya gamanakriyAyAM bhayayuktasya gamanakriyArthaM preraNaM kriyate / na tu ekapAdarahitasya gamanakriyAM kartumasamarthasya ata eva gamanakriyAyAM bhayayuktasya gamanArthaM preraNaM yuktam iti atrApi evameva vibhAvanIyam / ___atra praznaM kurvANaH ziSya AvazyakakAryakaraNe udyato'pi pratijJAbhaGgabhayAdeva pratijJAM kartuM notsahate, na ca tasyAnAvazyakakAryakaraNalAlasA / tatazca tasya tAdRgupadezadAnaM yuktamiti / __he ziSya ! yad bhavatA uktaM yaduta - pratijJAM vinA AvazyakakAryakaraNe AvazyakakAryakaraNajanyaM tu nirjarAtmakaM phalaM bhaviSyatyeva - iti / tanna yuktam / yataH pratijJAM vinA AvazyakakAryakaraNaM na nirjarAtmakaM 8 phalaM janayitumalam / 8 guru : vAha ! vastra paherazuM to e juvALuM thaze evA bhayathI vastra ja choDI devAnI ceSTA to tamArA jevA che koI virala puruSo ja kare. hakIkata e che ke pratijJA karyA vinA tame AvazyakakAma karo to paNa e phaladAyaka che banatuM nathI. _ yazo. - anaGga aGgavikalaM pradhAnamiti hetoH / pratijJA khalvaGgaM kriyA ca pradhAnamiti aamirmire # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 150 PrernamaARRORRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRESTERESEASOURCE8580500RSSERIES
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ RamR sAmAyArI aa kathaM tAM vinA tayA phalaniSpattiH ? evaM cA'karaNapratyavAyamiyA pratijJaiva na tyAjyA, kintu pratijJApAlana eva yatitavyamiti rahasyam // 37 // candra. - nanu kathaM tatkAryaM na phalaM janayati ? ityata Aha aGgavikalaM pradhAnamiti hetoH ityAdi / yathAhi gamanAdikaM kAryaM prati pradhAnakAraNIbhUtamapi zarIraM pAdAdyavayavaM vinA na gamanAdikaM kAryaM jnyitumlN| se tathaiva AvazyakakAryakaraNaM nirjarAM prati pradhAnakAraNamapi pratijJAtmakaM aGgaM vinA nirjarAM janayituM nAlamiti / evaM ca yataH pratijJA'karaNe AvazyakakAryakaraNe'pi tajjanyA nirjarA na bhavati, tataH akaraNapratyavAya bhiyA pratijJA'pAlanajanyAnA mahitAnAM bhayena pratijJaiva na tyAjyA pratijJAyA eva tyAgaH yaH bhavatA kriyate, sa na yuktaH // 37 // ziSya : / mATe me 31 mAyanA bane ? ra:bha tyAMNane sApanA2 pradhAnatatpabhudhya // 24 // maMgarahita manIya che. (0 pradhAna cha. ya: # aMga che. cakra vinA game eTaluM sAruM gADuM paNa sAmAna bIje gAma laI javAmAM sahAyaka na banI zake.) pratijJA che e aMga che to kriyA e pradhAna che. zI rIte pratijJA vinA kriyA dvArA phalanI utpatti thAya? che sAra e ke "pratijJA lIdhA bAda Avazyaka kArya jo nahi karIe to moTuM nukasAna thaze" evA bhayathI A pratijJA ja choDI devI e barAbara nathI. paraMtu pratijJA karavI ane enA pAlanamAM ja samyapha prayatna karavo me 2325 cha / / 3 / / EEEEEEEEEE E DDDDDDDDD EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - athAnupayuktaM gacchata IryAsamitibhaGga eva, guroranupadeze cecchAkArabhaGga eva, anAvazyakakarmaNe gacchatazca mRSAvAda eva, AvazyakItiprayogaM kRtvA gacchata AvazyakIsAmAcArI (eva), (sAmAcArI )bhaGgastu katham ? iti mugdhAzaGkAM parihartumAha Na ya doSabahulabhAvA sAmAcArINimittakammakhao / vayamettaM NivvisayaM iccAi sataMtasiddhamiNaM // 38 // candra. - azuddhavyavahAraH punaH zaGkate athAnupayuktaM ityAdi / azuddhavyavahAro hi AvazyakIzabdaprayogamAtrameva sAmAcArI manyate, na tatrAnyasya kasyacidapi apekSAM karoti / 2 - na ca doSabahulabhAvAt sAmAcArInimittakakarmakSayaH / idaM "vacomAtraM niviSayam" ityAdi svataMtrasiddham - iti gAthArthaH / 8 ziSya : Avasahi bolIne upAzrayamAMthI nIkaLelo sAdhu upayoga vinA cAle to tyAM mAtra IryA che & samitino bhaMga ja gaNAya. guranI rajA vinA jAya to IcchAkArano bhaMga ja gaNAya. anAvazyaka kAma mATe jAya che to mAtra mRSAvAda ja gaNAya. paNa 'AvasRhi' zabda bolIne nIkaLelA sAdhune AvazyakasAmAcArI to gaNAya che ja. eno bhaMga zI rIte gaNAya ? e zabda na bole to sAmAcArI bhaMga bhale gaNAya. e zabda bolanArane e sAmAcArIno bhaMga na ja gaNAya. A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 158 che REEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEESED
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ HERE ARRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR Avassala sAmAyArI guru H tArA jevA mugdhajIvonI AvI AzaMkAne havenI gAthAmAM dUra karaze. gAthArtha : mAtra Avasati zabda bolanArAne bAkInA doSonI bahulatA hovAthI sAmAcArI nimitte 8 thanAro karmakSaya thaI na zake. A vAta "vacanamAtra e nirviSayaka che" ItyAdi dvArA amArA zAstromAM siddha 28che. NARRORRECE0000018 yazo. - Na yatti / na ca naiva doSabahulabhAvAt-doSaprAcuryAt sAmAcArInimittaH= sAmAcArIhetukaH karmakSayaH karmahAnirbhavatIti zeSaH / sAmAcArI khalu vicitrakarmakSayajanakaH pariNAmavizeSaH, tatsaMsUcikA vA kriyA / na caitAvaddoSabAhulye vADmAtreNa karmakSayaH saMbhavatIti neyaM sAmAcArI, tata uktameva saMpUrNa lakSaNaM zreyaH / ra candra. - samAdhatte na ca naiva ityAdi / pariNAmavizeSaH-idaJca nizcayanayamataM / tatsaMsUcikA vA kriyA=idaJca zuddhavyavahAramatam / ayamabhiprAyaH / yadi hi AvazyakIzabdamAtraprayogAt Avazyakara sAmAcArIjanyA nirjarA bhavet, tarhi manyAmahe vayaM tamapi sAmAcArI, kintu tatra na kimapi phalaM sampadyate, pratyuta pratijJAbhaGgAdinA mahAn doSo bhavati / na hi sAmAcArIpAlane sati durgatigamanAdikaM ahitaM yuktaM / na ca / tAdRze'hite vidyamAne sAmAcArIkathanaM yuktam / tasmAt tatprayogamAtraM na saamaacaarii| & TIkArtha : je sAdhu iryAsamiti na pALavA vagere moTA doSo, puSkaLa doSovALo hoya. e Avasati zabda che che bole to paNa ene AvarUhisAmAcArIthI janya evA karmakSayanI prApti thatI nathI. ane to pachI ene che AvasahisAmAcArI zI rIte kahevAya? vicitrakarmonA kSayane utpanna karanAro AtmAno eka vizeSa prakArano pariNAma ja sAmAcArI gaNAya che. che athavA to e pariNAmane sUcavanArI kriyA e sAmAcArI gaNAya. paNa IryAsamiti-apAlana, gurunI rajAno # abhAva vagere ghaNA badhA doSonI jyAM hAjarI hoya tyAM "Avassahi' zabdamAtra bolavAthI karmakSaya na thAya. bhane bhATe 4 me mAva. sAmA. na ya. che eTale ame batAvelA badhA lakSaNothI yukta evo zabda prayoga ja AvasyahinuM saMpUrNa lakSaNa che ane e R ja kalyANakArI che. yazo. - athAvazyakIjanyakarmakSaye icchAkArAdikamapi sahakArIti na tadvyatireke phalodaya iti kimarthaM tadgarbha lakSaNam ? iti cet ? candra. - nanu yathA vidyamAnAyAmapi mRdi daNDAdisahakArikAraNAbhAve ghaTo na utpadyate, kintu tatra mRd mRdeva gnnyte| na tu sahakArikAraNAbhAvAt ghaTamajanayantI mRd mRttvaM parityajati / evaM AvazyakIzabdaprayoge satyapi IryAsamityAdisahakArikAraNAbhAve sAmAcArIjanyanirjarA na bhavati / kintu sahakArikAraNAbhAvavazAt nirjarAM ajanayan tatprayogaH AvazyakIsAmAcArItvaM na parityajatIti nirjarA'bhAve'pi sA sAmAcArI eva vyavahartuM / yogyeti zaGkate icchAkArAdikamapi gurvanujJAdikamapi, na kevalaM tAdRzazabdaprayoga eva kAraNamiti bhAvaH / / 38 mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 159
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avasahi sAmAcArI sahakArI = sahakArikAraNam, na tu AvazyakIsAmAcArIsvarUpaH yaH avayavI, tasyAvayavarUpaH, kintu tadbhinnam sahakArikAraNam / tadvyatireke=icchAkArAdirUpasya sahakArikAraNasyAbhAve phalodayaH = nirjarAprAptiH / tadgarbhaM=IyAsamityAdigarbhamiti / yathA hi 'daMDa - cakrakulAlAdiviziSTA mRdeva mRd bhavati' iti vyAkhyA na kriyate, kintu zuddhA mRdeva mRd gaNyate / daNDAdayastu sahakArikAraNavizeSA gaNyante / tathaiva IyAsamitigurvanujJAdiviziSTaH eva AvazyakIpadaprayogaH AvazyakIsAmAcArIti kathanamayuktaM / zuddhaH tatprayogaH sAmAcArI, IryAsamityAdikantu nirjarAyAM sahakArikAraNamityevAbhyupagantuM yuktamiti bhAvaH / ziSya : ATalA badhA vizeSaNovALo Avasahi zabda prayoga sAmAcArI tarIke mAnavAne badale ema mAno ke mAtra Avasahizabdaprayoga ja sAmAcArI che. paNa sAthe e paNa mAnavAnuM ke A zabdaprayogane sAmAcArI janya karmakSayane utpanna karavA mATe IryAsamitipAlana, gurunI rajA vagere sahakArI kAraNonI paNa jarUra che. eTale jyAre e sahakArI kAraNo hAjara na hoya tyAre zabda prayoga rUpI sAmAcArI hAjara hovA chatAM kA2NasAmagrI hAjara na hovAthI saMpUrNa karmakSaya na thAya. Ama mAnavAthI be lAbha che. mAtra zabda bolanArAo paNa lokamAM to sAmAcArIpAlaka tarIke gaNAya ja che. ane e upara pramANe mAnavAthI ghaTI zakaze. ane tyAM karmakSaya nathI thato e paNa barAbara ghaTI jaze. eTale IryAsamitipAlanAdithI garbhita evuM lakSaNa banAvavAnI koI jarUra nathI. yazo. - na, tAvatsahakArikalpanApekSayA viziSTa eva AvazyakItvakalpanaucityAditi dig / candra. samAdhAnamAha-tAvatsahakArikalpanApekSayA = gurvanujJAyAM upayuktatAyAM gamanakriyAyAM AvazyakakAryakaraNe ca nirjarAM prati sahakArikAraNatvaM yatkalpanIyaM, tadapekSayA viziSTe eva = gurvanujJopayuktatAgamanakriyAvazyakakAryakaraNaiH viziSTe eva AvazyakIzabdaprayoge, AvazyakItvakalpanaucityAt / anekeSu sahakArikAraNatvakalpanAyAM gauravaM bhavati / viziSTe tu AvazyakItvakalpanAyAM, viziSTe eva nirjarAkAraNatvaM svIkaraNIyaM, tatazca lAghavamiti tadevocitamiti bhAvaH / nanu evaM yadi lAghavamiSyate, tarhi anyatrApi cakrakulAlAdiviziSTAyAmeva mRdi mRttvaM ghaTakAraNatvaM ca mantavyaM syAt, yatastatrApi lAghavaM bhavedityata Aha dig iti / tathA ca vyavahAre daNDAdInAM sahakArikAraNatvasya prasiddhatvAttatkhaMDanaM nocitam / na vA lAghavAnusAri / kintu prakRte tu IryAsamityAdaya: sahakArikAraNAni iti prasiddherevAbhAvAt IryAsamityAdiviziSTe tatprayoge eva AvazyakIsAmAcArItvaM nirjarAkAraNatvaM ca vaktumucitamiti dikzabdArthaH / guru : tArA kahevA pramANe mAnIe to Avasahi sAmAcArI janya karmakSaya pratye IryAsamiti pAlana + gurunI anujJA + AvazyakakArya-karaNa... AvA ghaNA badhA sahakArI kAraNo mAnavA paDe. ATalA badhA sahakArIkAraNo mAnavA karatA to A badhA vizeSaNothI viziSTa evA Avasahi prayogane Avasahi mAnI sevI vadhu sArI methI kheDa 4 1.51 lAva mAnavo paDe. ghazA nahi. A viSayamAM ghaNI lAMbI carcAne avakAza che. ame to mAtra dizAsUcana ja karela che. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 160
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ E x am Apa sAmAyArI yazo. - na cedaM svamanISikAmAtravijRmmitamityAha-idaM prAguktaM vayamettaM nnivvisyN'| se ityAdinA svatantreNa svAgamena siddhaM pratiSThitam / taccedaM tantraM hAribhadropajJam-(paMcAzaka 132/20-21) vayamettaM NivvisayaM dosA ya musa tti eva viNNeyaM / kusalehiM vayaNAo vairegeNaM jao bhnniyN|| AvassiyAo AvassaehiM savvehi juttajogissa / eyassa esa uciso iyarassa Na ce va Natthi tti // candra. - na cedaMgurvanujJAdirahitaH tatprayogaH niSphala iti yaduktaM, tat svamanISikAmAtravijRmbhitaM=8 se svamatimAtravikalpitam / hAribhadropajJam haribhadrasUriviracitam / ___paMcAzakagAthAdvayabhAvArthastvayam - gurvanujJAdirahitaM AvazyakItizabdamAnaM nirarthakameva / na kevalaM nirarthakaM kintu mRSAvAdAdayo doSA api atra bhavanti / etacca sarvaM kuzalaiH jinavacanAd vijJeyam / yataH 2 vyatirekeNa bhaNitamidaM / kiM bhaNitam ? ityevAha / pratikramaNAdibhiH sarvaiH AvazyakaiH yuktayoginaH aavshykii| se yuktA / etasya muneH eSaH AvazyakIpadaprayogaH ucitaH / itarasya tu AvazyakaiH rahitasya sa prayogo nocitH|| yataH tatra AvazyakIpadasya arthaH na ghaTate iti / A vAta mAtra amArI buddhinI kalpanA nathI. paNa pUrvapuruSone paNa A vAta mAnya che. e haribhadrasUri che 8 vaDe banAvAyela graMthanA vacano A pramANe che. ra - yasimityAhana pAlana vinAnI mAtra "mAvassa" 06prayoga meM nirartha, namo cha. uSTuM amA e mRSAvAda doSa lAge che. A vAta kuzalapuruSoe zAstravacana vaDe jANavA yogya che, kemake vyatirekathI=GdhI rIte che A vAta karelI che. (zuM kahyuM che? e kahe che ke) IryAsamitipAlanAdi Avazyaka yogo vaDe yukta evA sAdhune che ja Avazyakadipadano vyutpatti artha ucita che. IryAsamityAdi vinAnAne Avasyahino anvartha ucita nathI. che kemake tyAM e vyutpatti artha=avazya-kartavyAdi hAjara ja nathI. - yazo. - atra hi sa prayogo nirarthakamanarthakAri ca vADmAtramityuktam, tatazcAyaM na davyAvazyakI, bhAvAvazyakyAM saMbhavantyAmeva taddhetutvena tasyAstathAtvaucityAt, ra candra. - nanu mA bhavatu sa prayogaH aavshykii| kintu tAtvikAvazyakIkAraNaM tu sa prayogo bhaviSyatIti sa prayogo dravyAvazyakI vaktumucitetyataH tadapi khaNDayati atra hi-prakRtagAthAdvaye sa prayogoI nirarthakam=niSphalaM anarthakArica viparItaphalajanakaM ca vADmAtram vacanamAtrameva / nAnyatkiJcit / atra vADmAtramiti napuMsakaliGgayuktaM padaM / tatazca tadanusAreNa 'nirarthakam' iti, 'anarthakAri' iti ca padaM napuMsakaliGgayuktaM bhaNitam / anyathA tu 'sa prayogaH' iti pulliGgavacanAt 'nirarthakaH' iti 'anarthakArI' ityeva wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwyAyakAra A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 161 che. Bee HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE E EEEEEEEEEEE
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRESTEGGESTERESTERESEREE TISSISTRIESERTIFIRRISFERTIRETRIES MIRENIRECITERAINRITIENCERTREETROO mAvasahi sAbhAyArI beta ca syAt / vastutastu prayogapadaM uddezyavAcakaM vAGmAtramiti padaM vidheyavAcakaM / nirarthakamanarthakAri ceti padadvayamapi vidheyameveti vADamAtrapadasya vizeSaNabhUte 'nirarthakamanarthakAri' iti dve pade vishessyaanusaaren| napuMsakaliGgayukte eva yukte iti / nanu bhavatu sa prayogaH nirarthakaM anarthakAri ca vADamAtram / tathApi sa dravyAvazyakI kathaM na ucyatetyata se Aha bhAvAvazyakyAM saMbhavantyAmeva vartamAnakAlInena AvazyakIpadaprayogena bhaviSyatkAle yadi bhAvAvazyakI samutpadyeta, tadaiva tadhdhetutvena bhAvAvazyakIkAraNatvena tasyAH vartamAnakAlInAyAH AvazyakyAH, AvazyakIpadaprayogasyeti yAvat tathAtvaucityAt=dravyAvazyakItvasaMbhavAt / yH| AvazyakIpadaprayogaH bhaviSyatkAle bhAvAvazyakIjanako bhavati, sa dravyAvazyakI kathyate / prakRte tu sa pryogH| 1 tAdRzo nAstIti na sa dravyAvazyakIti / 8 (ziSya : IryAsamiti vagere vinAno Avasati prayoga bhale bhAva sAmAcArI na bane paraMtu che za bhAvasAmAcArIne lAvI ApanAra dravya sAmAcArI to gaNAya ne ?) 8 guru : uparanI be gAthAomAM "te prayoga nakAmu ane nukasAnakArI vacanamAtra rUpa che" ema kahyuM che. 2 dravyasAmAcArI nakAmI, nukasAnakArI na hoya eTale Avo prayoga e dravya Avasyati na gaNAya. (ziSya: to pachI yo prayoga dravya-mAvassahine?) guru H je prayoganA nimitte najIkanA kALamAM bhAva Avasati utpanna thavAnI hoya. te prayoga bhAva che 8 AvasatinuM kAraNa hovAthI dravya-Avasyati tarIke mAnavo ucita gaNAya. yazo.-na coktadoSabahulasya bhAvAvazyakIsaMbhavo'pi, tasyA guNavizeSavyaGgyatvAt / candra. - nanu sa prayogaH kathaM bhaviSyatkAle bhAvAvazyakIjanako na bhavatIti ata Aha na coktadoSabahulasya gurvanujJA'grahaNAnupayuktatA-nAvazyakakAryakaraNAdidoSaiH bhRtasya bhAvAvazyakIsaMbhavo'pi= ra bhaviSyatkAle vartamAnakAlInaprayogeNa bhAvAvazyakIsaMbhAvanA'pi, bhAvAvazyakyAM sthiratA vRddhizca tAvad dUre, tatsaMbhAvanA'pi nAstItyapizabdArthaH / nanu uktadoSabahulasyApi bhAvAvazyakIsaMbhavaH kathaM nAsti ? ityata Aha tasyAH bhAvAvazyakyAH guNavizeSavyaGgyatvAt prajJApanIyateryAsamityAdipAlanayanAdiguNavizeSaiH prakaTIkriyamANatvAt / yo hi muniH kadAcit gurvanujJAM na gRhNAti, IryAsamityAdikaM na pAlayati, anAvazyakakAryamapi kadAcitkaroti / tathApi etatsarvaM yadi niSThurapariNAmena na karoti, kintu ajJAnAdivazAtkaroti / gudinA upadezadAne kriyamANe ca dossaat| nivartituM yatate / samyaksAmAcArIpAlane prayato bhavati / kintu saMskAravazAt samyaksAmAcArI vartamAnakAle naI pAlayituM zaknoti / tasya tathAvidhaH zabdaprayogaH dravyAvazyakI bhavati / sa eva prayogaH bhaviSyatkAle bhAvasAmAcArI janayati / yastu muniH na prajJApanIyatAdiguNasamRddhaH, tasya tu sa prayogaH prakRtagAthAdvaye nirarthakaH anarthakazca kthitH|| na ca dravyAvazyakIrUpaH sa prayogaH tAdRzo bhavatIti tasya sa prayogaH na dravyAvazyakIti avazyamabhyupeyam / / EEEEEEEEEEEEENE GREERESTEEGREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEER SSSSSSSS A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 162 che SE H EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ REETIRENTERTAINMENTERTAINMENTER Apasahi sAmAyArI kiM bahunA / viSagarAnanuSThAnarUpaH sa zabdaprayogaH na dravyAvazyakI / tadhdhetvanuSThAnarUpastu sa dravyAvazyakIti vivekaH / (ziSya : to IryAsamityAdi vinAnAne e AvasahiprayogathI bhAvAvasatinI prApti na thAya ?) - guru : yasamiti-mapAlana, gurunA anumatino abhAva, manAvazya. Arya 2... mA 55 ghoSothI & bharelAne e prayoga dvArA bhAva-AvazyakInI saMbhAvanA=zakyatA=vicAraNA paNa karI zakAtI nathI, kemake che bhAva-AvarUhi to amuka prakAranA vizeSa guNothI ja pragaTa karavA yogya che. e AvA nirguNa sAdhuone che e pragaTa na thAya. (IryAsamitipAlana karavAno prayatna hoya, Avazyaka kArya ja karavA mATe prayatnazIla hoya.. che chatAM pramAda-anAbhoga vagerene lIdhe e badhuM doSavALuM, game tevuM karato hoya. to evAne bhAva-Avasyahine tpanna 42nArI dravya-mAvassA mAnI zaya.) SEEEEEEEEEEEEEEEEEE yazo. - aprAdhAnyArthakaM dravyapadamAzritya tu tatra dravyAvazyakIti vyavahAro'pi bhavatIti bodhyam // 38 // candra. - azuddhavyavahArasyAbhiprAyamapi syAdvAdena svIkaroti-aprAdhAnyArthakaM dravyapadaM dravyapadaM hi / dvividhamarthaM jJApayati-apradhAnadravyatvaM, pradhAnadravyatvaJca / tatra yad vastu bhaviSyatkAle vivakSitaM kAryaM karoti, sa tatkAryaM Azritya pradhAnadravyaM ucyate / yad vastu bhaviSyatkAle vivakSitaM kAryaM na karoti, sa tatkAryaM / 1 Azritya apradhAna dravyaM ucyate / prakRte tu uktadoSabahulasyAvazyakIpadaprayogaH apradhAnadravyaM tu bhavatyeva / yataH sa prayogo na bhAvAvazyakIM janayati / tatazca tatra apradhAnyArthakaM dravyapadaM ta ghaTata eva / evaJca tada Azritya: tatra uktadoSabahulasyAvazyakIpadaprayoge dravyAvazyakIti ityAdi sugamam // 38 // che (ziSya : lokamAM to AvA duSTavyaktino Avasati prayoga sAmAcArI tarIke oLakhAya che. bhale e che bhAvathI na mAnIe, kamasekama dravyathI to mAno ?). che guru : dravyapadanA be artha che. pradhAnatva ane apradhAnatva. je prayoga najIkanA kALamAM bhAva-Avasatine che utpanna karanAro hoya te pradhAnadravya-Avasyati kahevAya. ane je prayoga bhAva-AvasatinI utpattimAM kAraNa 8 na banavAno hoya e apradhAna dravya-AvarUhi kahevAya. che eTale aprAdhAnyane laIne to Avo doSa bharelo evo Avasyahiprayoga paNa dravya Avasyahi kahI zakAya // 3 // ___ yazo. - nanvAvazyakIsthAne kuto na naiSedhikIprayogaH ityAzaGkaya samAdhatte - naNu egaTThattaNao kaha ettha NisIhiyAi Na paogo / bhannai esa vibhAgo gamaNAgamaNappaoaNao // 39 // candra. - AzaDakya samAdhatte yatra dvayoH kramabhAvikriyayoH kartA eka eva bhavati / ttr| prathamakriyArthakadhAtoH 'tvA' padaprayogaH bhavati / atra AzaGkAsamAdhAnarUpe dve kriye staH / tayoH dvayoH krtaa| mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 163 DECECEBEEEEEEEEEEEEEEEE E EEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEE
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAIRATRAININ Apaale sAmAyArI eka eva / yato'tra 'tvA' padaprayogaH kRtaH / tatazca prakRtamUlagAthAyAmeva svayaM granthakAra eva AzaGkAM samAdhAnaM va 2 ca dAsyati / anyatrApyevameva vijJeyam / 1 - nanu ekArthatvAt kathamatra naiSedhikyAH prayogaH na ? bhaNyate / eSa vibhAgaH gamanAgamanaprayojanataH 2- iti gAthArthaH / upAzrayamAMthI bahAra jatI vakhate AvarUhi bolIe chIe. ene badale naiSebikI bolIe to na 8 zuM cAle?" AvI zaMkA ubhI karIne pachI enuM samAdhAna A gAthAmAM Apaze. - gAthArtha : prazna : Avasyahi ane nisIhi zabda samAnArthI zabda hovAthI ahIM nisIhino prayoga kema che zuM na thAya ? uttara : A avassahi-nizIhi bolavAno vibhAga gamana ane AgamananA prayojanathI che. ___ yazo. - naNutti / nanu ityakSamAyAM ekArthatvAt ekagocaratvAdAvazyakInaSedhikyoriti zeSaH / AvazyakI hyavazyakarttavyagocarA, naiSedhikI ca pApakarmaniSedhakriyAgocarA, avazyakarmapApa-niSedhakriyayozcaikyAdanayorekArthatvam / candra. - akSamAyAM bahirgamane yaH AvazyakIpadaprayogaH pratipAditaH, sa anena pUrvapakSeNa na sahyate iti| tadarthameva atra 'nanu' padamupAtam / ekArthatvAt AvazyakIpadasyArtho hi avazyametatkaraNIyamiti / naSedhikIpadasyArtho hi naitatkaraNIyamiti / evaM ca sAmAnyataH tayoH arthaH samAno nAsti / tataH spaSTaM karoti / ekagocaratvAt= samAnaviSayakatvAt, ubhayayoH prayojanaM samAnameveti bhAvaH / etadeva spaSTayati aavshykii| hyavazyetyAdi |....avshyN karaNIyaM kiM ? iti pRcchAyAM 'pApaniSedhaH' ityuttaraM dIyate / tathA pApaniSedhaH kiM? ke iti pRcchAyAM 'avazyaM karaNIyaH' ityuttaraM dIyate / tatazca dvau ekAveva / TIkArtha ziSya : AvarUhi ane nisAhi samAnArthI che. eTale ke be ya no viSaya eka ja che. Avarasahi hai zabdano viSaya avazya karavA yogya kAryo che. ane nirItino viSaya pApa karmano niSedha karavA rUpI kriyA che che. have pApakarmano tyAga e avazya karavA yogya kArya ja che ne ? eTale avazyakarma ane pApaniSedhakriyA eka ja che ane Avassahi-nisIhi A bene jaNAvanArA che. eTale A be zabdo eka ja arthanA vAcaka samAnArthI banI gayA. B888888888888888EERGEGirECRETTERS yazo. - taduktaM niyuktikRtA-(Ava0 ni0 692) AvassaiM ca Nito jaM ca aiMto NisIhiyaM kuNai / vaMjaNameyaM tu duhA aTTho puNa hoi so cev|| iti|| cUrNikR tApyuktam-"AvassiyA NAma avassakAyavvakiriyA iti pAvakammanisehakiriya tti vA avassakammaM tti vA avassakiriya tti vA egaTTha tti" / ka evaM ca kathamatrAvazyakIsthale naiSedhikyA= lakSaNayA naiSedhikIpadasya na prayogaH ? mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 0 164 HOUSERECTORRERRESEERRRRRRRRRRRRRRRRR888888888888888888888888883800
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avasahi sAmAcArI 1 candra. - yadasmAbhirekArthatvaM pratipAdyate / tanniryuktikRtAM zrImadbhadrabAhusvAminAmapyabhimatameveti pUrvapakSa: darzayati AvassahiM ca Nito ityAdi / atra gamanakriyAkAle AvazyakI, AgamanakriyAkAle ca naiSedhikriyate / etat dvidhA vyaJjanamAtram = zabdamAtram / arthastu punaH sa eva = eka eva - iti bhAvArthaH / yathA hi ekArthavAcipadayoH madhye yatraikasya prayogaH saMbhavati, tatra dvitIyasyApi saMbhavatyeva / yathA mAtRjananyAmbAdipadAni ekasminneva sthAne prayujyante / evamAvazyakIpadasthAne tatsamAnArthI naiSedhikIzabdaH kathaM na prayujyate ? iti pUrvapakSAbhiprAyaH / prakRtagAthAyAM 'naiSedhikyAH prayogaH kathaM na bhavati' iti pratipAditamasti / naiSedhikI nAma pApakarmaniSedhaH / tatazca gAthAMzasyArtho'yaM bhavet yaduta "AvazyakIprayogasthAne pApakarmaniSedhaH = pApakarmatyAgaH kathaM na kriyate " iti / na cAtrAyamartho yuktaH / kintu "AvazyakIprayogasthAne naiSedhikIpadasya prayogaH kathaM na kriyate ?" ityeva pUrvapakSasyAbhiprAyaH / tatazca tatspaSTIkartumAha lakSaNayA naiSedhikIpadasyeti gAthAgataM " naiSedhikI" padaM pApaniSedhavAcakaM / kintu tasya lakSaNAM kRtvA tayA lakSaNayA gAthAgataM "naiSedhikI" padaM naiSedhikIpadasyaiva vAcakamatra vijJeyamiti bhAvaH / niryuktikAre kahyuM ja che ke "jato sAdhu Avasahine ane Avato sAdhu nisIhine kare. A be zabda mAtra judA che. bAkI artha to te ja che kheDa 4 che." = cUrNikAre paNa kahyuM che ke "Avasahi eTale avazya karavA yogya kArya kaho ke pachI pApakarma niSedhakriyA kaho ke pachI avazyakarma kaho ke pachI avazyakriyA kaho... A badhuM samAnArthI che. have jo A be ya zabdo samAnArthI che. to jema ghaTapadArthane oLakhAvavA mATe ghaTapadanI jema samAnArthI kuMbhazabda paNa vAparI zakAya che. ema ahIM AvasahinA sthAne eno samAnArthI nisIhi zabda kema na vaparAya ? (ziSya : gAthAmAM to A pramANe kahela che ke "AvazyakInA sthAne nisIhino prayoga kema na karAya ?'' nisIhi eTale pApatyAga. eTale evo artha thayo ke "AvazyakInA sthAne pApatyAgano prayoga kema na karAya?" A artha to yogya nathI. prazna to evo pUchavAno che ke, "AvazyakInA sthAne nisIhipadano prayoga kema na karAya ? (guru : ahIM gAthAmAM rahelo nisIhi zabda lakSaNA dvArA 'nisIhipada'no bodhaka jANavo eTale tame kahelo artha maLI jaze.) yazo. bhaNyate=atrottaraM dIyate - eSa vibhAgaH- tatrAvazyakI- zabdaprayoga eva zayyAdipraveze ca naiSedhikIprayoga evetyevaMrUpo, gamanA'gamanaprayojanataH = gamanA'gamanayoH prayojane AzrityetyarthaH / candra. - uttaramAha - tatra = upAzrayAd bahirgamane eva = na tu naiSedhikIpadaprayogaH / naiSedhikI prayoga eva = na tu AvazyakIpadaprayogaH / mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 165
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARRI O RITE mApassala sAmAcArI me gura : "upAzrayamAMthI bahAra jatI vakhate Avasyahi prayoga ja karavo ane upAzrayAdimAM praveza vakhate che che nisIhiprayoga ja karavo" A pramANe je vibhAga pADelo che. e mAtra gamana ane agamana rUpa be kAryane 2 AzrayIne ja pADelo che. ___ yazo. - ayaM bhAvaH-naSedhikIprayogaH khalu svaprAgbhAvyanA-bhogAdinimittakapratyavAyaparihArArthameveSyate / na ca gamanAtprAk saMvRtagAtratayA sthitasya sAdhoH pratyavAyo bhavati yatparihArArthaM naiSedhikI prayuJjIta / candra. - aidamparyamAha naiSedhikIprayogaH khalu ityAdi / svaprAgbhAvItyAdi / naiSedhikIpadaprayogakAlAt ra pUrvasminkAle utpannAH ye anAbhogAdijanyAH aticArAdirUpAH pratyavAyAH / teSAM parihArArthaM / gamanAtprAk= AvazyakIprayogakAraNaM yadgamanaM, tatpUrvakAle saMvRtagAtratayA upAzraye svAdhyAyadhyAnAdiSu ekAgratvena / kAyaguptiguptatayA pratyavAyaH=aticArAdiH / bhavatA hi gamanakAle AvazyakIpadaprayogaM parityajya * naiSedhikIpadaprayogaH iSyate / kintu naiSedhikIprayogastu pUrvakAlabhAvinAmaticArAdInAM parihArArthaM kriyate / te cAticArA: sAmAnyataH upAzraye sthitasya sAdhoH na saMbhavati / tatazca upAzrayAd bahirgamanakAle prAkkAla bhAvinAmaticArANAmevAbhAvAt keSAM parihArAya tatra naiSedhikIprayogaH kriyate ? upAzrayAd bahirnirgatasya tu bhikSATanasthaNDilabhUmyAdau sacitasaMghaTTanAdayo bahavaH aticArAH saMbhavanti / tatazcopAzraye pravezakAle "ahaM sarvAnaticArAn tyajAmi / na upAzrayamadhye kariSyAmi" ityAdi adhyavasAyasaMbhavAt bhavati tatrAticAraniSedhArthaM / naSedhikIprayogo yukta iti "AvazyakIpadaprayogakAle naiSedhikIpadaprayogaH kathaM na bhavet ?" ityAdi nirUpaNaM na karaNIyam / Azaya e che ke upAzrayamAM pravezatI vakhate nizIhi karIe chIe. paNa e nisIhi karatA pahelA huM upAzrayanI bahAra je bhikSATanAdi kriyAo karI. emAM anAbhoga, pramAdAdi ghaNA doSonI zakyatA hatI. have A upAzrayamAM AvyA pachI gurunI hAjarImAM e anAbhogAdi doSa cAlu rahe to gurunI AzAtanA thAya. eTale che tyAM bhayaMkara nukasAna thavAnI zakyatA rahe. e nukasAno dUra karavA mATe ja upAzrayamAM pravezatI vakhate nisahi 8 bolavAmAM Ave che. jenA dvArA gocarI vagere saMbaMdhI zakya anAbhogAdi tamAma doSono tyAga karavAnI che sAvadhAnI keLavavAmAM Ave che. nisAunu ma mA cha. zuM have upAzrayamAMthI bahAra jaIe e pahelA upAzrayamAM to AvI bhikSATanAdi kriyAo ja na hovAthI che tyAM anAbhogAdi doSo paNa nathI. upAzrayamAM to sAdhu potAnA AkhA zarIrane saMkocIne ja besI rahe che. huM eTale ene anAbhogAdithI thanArA nukasAna thatA ja nathI. have e thatA ja nathI, to pachI nIkaLatI vakhate che teno parihAra karavA mATe ja bolAto nizIhi zabda bolavAno na ja rahe ne? mATe AvasahinA sthAne nisIhi na bolavo. SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEES95510 asaaEEEEEEEEEEEEEEE8888 yazo. - evaM naiSedhikIprayogakAle AvazyakIprayogo'pi nApAdanIyaH / tadAnImA A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 166 che STESsssREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEErectals
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ AIINE E RINEETIRETRIETIERRITATER mAvasahi sAmAyArI vazyakakriyAvyApAre'pyuttarakAlaM vyApAraparityAgAbhiprAyeNaiva ttpryogaadnytstdnirvaahaat|| EEEEEEEEEEEEEEEEEEE ZEEEEEEEEE EEEEEEEEEEE candra. - evameva kazcidevamapi brUyAt yaduta "naSedhikIpadaprayogakAle AvazyakI padaprayogaH kathaM na kriyate" iti / kintu yathA'tra uttaraM dataM, evaM naiSedhikIprayogakAle ityAdi / nanu atra yatsamAdhAnaM dattaM / tattu yuktam / kintu "naiSedhikIprayogakAle AvazyakIpadaprayogaH kathaM naI ra saMbhavati ? ityatra tu samyaksamAdhAnaM na bhavadbhirnigaditamityata Aha tadAnIM upAzrayAntaHpravezakAle AvazyakakriyAvyApAre'pi calanAlocanAgocarIpradarzanAdirUpAyAH AvazyakakriyAyAH sadbhAve'pi uttarakAlaM AlocanA-gocarIpradarzanAdikaraNAnantarameva vyApAraparityAgAbhiprAyeNaiva="sarvAn vyApArAn tyaktvA nizceSTo bhUtvA svAdhyAyadhyAnAdiSu magno'haM bhaviSyAmi" ityabhiprAyeNaiva tatprayogAt=upAzrayAntaH pravezakAle naiSedhikIprayogAt anyataH AvazyakIpadaprayogAt tadanirvAhAt vyApAraparityAgAbhiprAya sUcanA'bhAvAt / jema "AvahinA sthAne nisahi kema na bolAya ?" e samajAvyuM. e ja pramANe nisIhinA sthAne che Avasahi kema na bolAya ?" e zaMkAnuM samAdhAna paNa samajI ja levuM. eTale e zaMkA UbhI na karavI. ___ (ziSya : 59 me samAdhAna spaSTa ho to bhaMguddhivANA amane se sabhIya.) gura : upAzrayamAM praveza karatI vakhate jo ke AlocanA vagere AvazyakakriyAno vyApAra cAlu ja che. chatAM che upAzrayamAM pravezyA bAda to badho vyApAra choDI devAnA abhiprAyathI ja nizIhi bolAya che. jyAre Avasyati che zabdamAM to avazyakartavya kAmanI pratijJA karAya che. eTale Avasyahi prayoga dvArA nirItinuM kArya siddha thaI che zakatuM nathI. yazo. - tadidamabhipretyoktaM malayagiricaraNaiH 'Aha yadyevaM, bhedenopanyAsaH kimarthaH ? ucyategamanasthitikriyAbhedAditi / ' EEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEE candra. - idamatra tatvaM / bhikSATanAdi kRtvA upAzrayamadhye pravizan sAdhuH yadyapi tadA calanAdirUpAM AvazyakakriyAM karoti / pravizya ca garave AlocanAmapi dadAti, gocarI ca darzayati / tatazca pravezAnantaramapi AvazyakakriyAH sa sAdhuH karotyeva / tathApi tAH kriyAH tadA tanmanasi pradhAnarUpatayA na vidyante / kintu sa evameva cintayati yaduta "AlocanAdikaM sarvaM kRtvA ahaM sarvAn vyApArAn tyaktvA svAdhyAyadhyAnanimagno bhavAmi" iti / tatazca tasya vyApArANAM parityAgasyaivAbhiprAyo bhavati / tatsUcanArthameva sa naiSedhikIM karoti / / yadi ca sa tadA AvazyakIprayogaM kuryAt / tarhi ayaM niSedhaH AvazyakIpadAt kathaM labhyeta ? AvazyakIprayogo hi "avazyakaraNIyametad" iti jJApayati / na tu vyApAraniSedhaM jJApayati / tatazca tatra naiSedhikIprayoga evocitaH, nAvazyakIprayoga iti / tathA ca yadyapi abhinnArtho eva etau, tathApi gamanakriyAkAle AvazyakIprayoga ucitaH, AgamanakriyAkAle naiSedhikIprayoga ucita iti vivekaH / na hi ekArthA api zabdAH ekatraiva sthAne vyavahartuM / yuktAH / yathA mAtRpadaM pitRpatnIpadaM ca ekArthe / tathApi vyavahArakAle mAtRpadameva ucyte| na kadApi pitRptniipdN| kintu "mAtA nAma kiM vastu ?" iti prazno bhavati / tadA "pitRpatnI mAtA bhavati" iti zabdaprayogaH kriyte| BEEEEET che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 160 che
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ . Avasahi sAmAcArI evaM AvazyakI - naiSedhikIpade samAnArthe api naikatra vaktuM yujyate / kintu gamanakAle AvazyakI, AgamanakAle ca naidhikIti / A ja abhiprAyathI zrImalayagirijI mahArAje kahyuM che ke "prazna : jo be ya zabdo samAnArthI che to pachI be ya no judo judo upanyAsa=kathana zA mATe ? uttara : Avahi gamana kriyA mATe che. nisIhi sthira rahevA mATe che. eTale beyano upanyAsa judo karyo che." yazo. yattvAvazyakInaiSedhikyornaikArthatA, evaM vA vyAkhyA 'jo Avassayammi jutto so Nisiddho, jo puNa NisiddhappA so Avassae jutto vA Na vA, jato samito NiyamA gutto, gutto samiyattaNaMmi bhayaNijjo iti - ' ityAvazyakacUrNyakterekapadavyabhicAreNa vRkSaziMzapApadayoriva tayornAnArthatvAditi / - candra. - "AvazyakInaiSedhikyoH ekArthatA nAsti" iti abhiprAyavAnAha kazcit Aha AvazyakInaiSedhikyoH naikArthatA ityAdi / nanu pratipAditamevAdhunA, dve api pade ekArthe eva staH / kiM badhiro'si tvaM / yanna zruNoSi ityataH pUrvapakSa: cUrNipAThadvAreNaiva tayoH bhinnArthatvaM sthApayituM pAThaM darzayati "evaM vA vyAkhyA" ityAdinA / cUrNipAThasyArthastvayam - ekA vyAkhyA kRtA / evaM vA dvitIyA vyAkhyA saMbhavati / yaH AvazyakakriyAyAM yuktaH, sa naiSedhikIkriyAyAM yukta eva / yaH punaH niSiddhAtmA=naiSedhikIkriyAvAn / sa AvazyakakriyAyAM yukto bhavati, ayukto vA bhavati / yataH samitaH niyamena guptaH / guptazca samitatve bhajanIyaH iti / tadbhAvArthastvayam - guptistAvad dvividhA | zubhayogeSu pravRttirUpA, sarvathA nivRttirUpA vaa| samitistu zubhayogeSu pravRttirUpaiva / AvazyakIsAmAcArI ca zubhayogeSu pravRttirUpA / tataH AvazyakIsAmAcAryAM vartamAno muniH samitaH guptazcApi bhavati / naiSedhikIsAmAcArI tu sarvathA nivRttirUpA / tataH tasyAM vartamAno muniH kevalaM gupta eva / na tu samitaH / evaM yathA samiti - guptyoH bhinnArthatA / tathaiva AvazyakI - naiSedhikyoH bhinnArthataiva / AvazyakacUrNyakteH kaH = AvazyakacUrNivacanAt ekapadavyabhicAreNa = "yo yaH zizapA sa sa vRkSaH / yaH yaH vRkSaH sa tu kadAcitziMzapA bhavati, kadAcittu anyaH" ityevaMrUpaH yaH ekapadavyabhicAraH, samavyApyavyApakAbhAvarUpa:, tena / tayornAnArthatvAt = yo yaH AvazyakasAmAcArImAn sa sa naiSedhikImAn / yastu naiSedhikImAn sa AvazyakImAn kadAcid bhavati, kadAcittu na bhavatIti / AvazyakIkaraNakAle sa paramArthato naiSedhikImAnapi bhavati / kintu naiSedhikI karaNakAle sa AvazyakImAn na bhavatIti bhAvaH / evaM ca yathA vRkSaziMzapApade ekapadavyabhicAreNa bhinnArthake / tathaiva naiSadhikyAvazyakIpade ekapadavyabhicAreNa bhinnArthaka eveti pUrvapakSa: / ziSya : kharekhara to Avasahi-nisIhi zabda samAnArthI che ja nahi. A vAtane sAbita karato AvazyakacUrNino pATha paNa che. te A pramANe che - athavA to A pramANe vyAkhyA karavI ke "je sAdhu AvasahimAM joDAyelo hoya te haMmezA nisIhivALo hoya che. paNa je niSiddhAtmA hoya eTale ke nisIhisAmAcArI vALo hoya te AvasahivALo hoya paNa kharo ke na paNa hoya." kemake je samitivALo hoya mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 168
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avasahi sAmAcArI te niyamathI guptivALo hoya. paraMtu je guptivALo hoya te samitivALo hoya ke na paNa hoya ?' - ahIM eka padanA vyabhicAra vaDe Avasahi-nisIhi batAvI che. eTale ke, je je ziMzapA (eka prakAranuM vRkSa) hoya te vRkSa hoya ja. paNa je je vRkSa hoya te ziMzapA hoya ke na paNa hoya. to ahIM be padomAM eka bAjunI vyApti maLe che. paNa bIjI bAjunI vyApti nathI maLatI. eTale A ekapadano vyabhicAra kahevAya. to jema A vRkSa ane zizapA e samAnArthI nathI. ema Avasahi-nisIhi paNa eka pada vyabhicAravALA hovAthI samAnArthI nathI. Avahi e bhikSATanAdi kriyA karavA vakhate thatI hovAthI samiti rUpa che. nisIhi badhI kriyAo baMdha karatI vakhate thatI hovAthI gupti rUpa che. Ama be judA ja zabdo hovAthI ekanA sthAne bIjA zabdano prayoga karavAnI Apatti ja khoTI che. yazo. - tadasat, zayyAnaiSedhikyAM naiSedhikyabhimukho hi naiSedhikIM prayuDakate, tadA ca gurvanujJAtazayyAsthAnAdyAvazyakakriyApariNatatvenaikArthatvAnapAyAt / candra. - granthakArastu tayorekArthatvaM sthApayitumAha zayyAnaiSedhikyAM= zayyApraveze yA naiSedhikI prayoktuM iSyate, tasyAM naiSedhikyAbhimukho = vyApAraparityAgAbhimukhaH san naiSedhikIM naiSedhikIpadaM prayuGkte = uccarati / tadA ca = tadaiva ca gurvanujJAtetyAdi - guruNA anujJAtA yA zayyAsthAnanivezAdirUpA AvazyakakriyA, tasyAM pariNatatvena aikArthatvAnapAyAt = tayoH dvayoH zabdayoH ekArthatvasiddheH / naiSedhikIprayogakAle'pi sa muniH zayyAsthAnAdirUpAvazyakakriyAyAmapi pariNato bhavatyeva / tatazca naiSedhikIsAmAcArakAle'vazyaM sa AvazyakI sAmAcArImAn bhavatyeveti ekapadavyabhicArAbhAvAdubhayorekArthatvaM siddham / guru : tArI A vAta khoTI che. upAzrayamAM pravezatI vakhatanI nisIhi vakhate to badhA kAryono niSedha karavAne abhimukha thayelo sAdhu nisIhi kare che. ane e ja vakhate gurunI rajA lIdhA bAda upAzrayamAM ubhA rahevuM, besavuM vagere ghaNI badhI Avazyaka kriyAo kare ja che. eTale tyAre sarvathA badhI kriyAno niSedha nathI thato. tyAM A badhI Avazyaka kriyAo saMbhave ja che. eTale A dRSTie be ya pado samAnArthI ja banI jAya che. kemake nisIhi vakhate paNa Avasahino prayoga zakya ja che. eTale jyAM jyAM nisIhi tyAM tyAM Avasahi paNa maLavAthI be ya samAnArthI tarIke laI zakAya. yazo. - ata eva ->> etadapi saMbhAvyate - " jahA jo NisiddhappA so NiyamA Avassae jutto" - iti cUrNikAra eva pakSAntaraM vyAcacakSe | candra. ata eva = yataH naiSedhikIkAle'vazyaM AvazyakImAn bhavatyeva, ata eva etadapi = vakSyamANamapi saMbhAvyate = cintyate jahA jo NisiddhappA ityAdi / pakSAntaraM dvayoH bhinnArthatvapratipAdako yaH ekaH pakSaH, tasmAdanyo yaH pakSaH, tatpakSAntaraM / dvayorekArthatvapratipAdakaH pakSa iti bhAvaH / 1 vayamidaM saMbhAvayAmaH yaduta cUrNikAreNa prathamaM AvazyakInaiSedhikyoH bhinnArthatvapratipAdakaH ekaH pakSaH pratipAditaH / kintu cUrNikArasya tatra svaraso nAsti / tataH cUrNikAreNa dvayorekArthatvapratipAdakaM pakSAntaraM nigaditaM / tatraiva ca cUrNikArasya svaraso'stIti / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 169
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ MARRITERATUREDEEMERIENTERTAITRITE mApasaha sAmAyArI (ziSya : to yU112 pAveto mata moTo ? tyo to paho asamAnArthI 4 48||che.) guru : 3 ! mAle samAnAtha che, bhATe 4 yU1i2 deg4 tyAM8 jI. 53 mata tAto cha - mA che paNa saMbhave che ke, "je nisahivALo hoya te niyamathI AvasativALo hoya ja." - bAkI jo be samAnArthI ja na hota to cUrNikAre batAvelo A bIjo mata na ghaTata. ___ yazo. - kiJcaivam- 'aTTho puNa hoi so ceva' iti sUtrollaGghanAdutsUtrApattiH "AvassiyaM ca Nito"(bhASya-620) ityAdibhASyakArAbhiprAyaparityAgazceti kimatipIDanayA // 39 // GREERRRRRRRRRRRRRRRRRRRESEBERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREGREE candra. - nanu cUrNikAreNa dve mate pratipAdite / tatra ekasyApi khaNDanaM tu na kRtaM / tataH "cUrNikArasya prathamamate asvaraso'sti, dvitIyamate ca svaraso'sti" iti kathaM nituM zakyate? na tatra ko'pi nirNAyaka ityata Aha kiJcaivam-"aTaTho puNa hoi so ceva" dvayorarthastu eka eva bhavati iti yad aavshykniyuktivcnm| bhinnArthatvasvIkAre sUtrollaGghanAt=tAdRzAvazyakaniyuktivacanasyaullaGghanAt utsUtrApattiH utsUtravacanapApApattiH / tasmAttayorekArthatvameva mantavyam / tathA "AvassiyaM ca Nito" ityAdibhASyakArAbhiprAya parityAgazceti / bhASye'pi AvazyakaniyuktyanusArI evAbhiprAyo dRzyate / tatazca tasyApi parityAgo bhvediti| tasmAnna bhavaduktaM yuktamiti / kimatipIDanayA kimativistareNa ? // 39 // vaLI jo e bene samAnArthI na mAno to Avazyaka niryuktino ja je 692mI gAthAno pATha A ja gAthAmAM che 8 AgaLa joI gayA ke "A be zabdo e mAtra zabdathI ja judA che. bAkI artha to eka ja che" e niryuktirUpI A sUtranuM ullaMghana karanArA tame banazo. ane A rIte tamane utsutravacanano doSa lAgaze. bheTa 4 nala, mAdhya512 620bhI "Avassahi ya Nito..." QuthAmA 59 // 2 // 4 vAta 2 cha: tamA che to have e bhASyakAranA abhiprAyano paNa tyAga karavo paDaze. Ama A be zabdone asamAnArthI mAnavAmAM tamane ja ghaNA doSo lAgaze. che. A vAtane have ghaNI laMbAvavAthI saryuM 3lA yazo. - atha gamanAgamanayoretannidAnayorutsargApavAdAbhyAM vyavasthitatvAdanayorapi tathA / zIlatvAi~da ityAvirbhAvayati - __ hoi agamaNe iriyAvisohisajjhAyajhANamAiguNA / kAraNiyaM puNa gamaNaM teNa vi bheo bhave AsiM // 40 // // AvassiyA sammattA // kA candra. - evaM AvazyakInaiSedhikyoH arthato'bhedaH, gamanAgamanaprayojanatazca bheda iti khyApayitvA'dhunAha gamanAgamanayoH gamanasya agamanasya ca etannidAnayoH=AvazyakInidAnasya naiSedhikInidAnasya ca ke utsargApavAdAbhyAM gamanamapavAdarUpaM, agamanaJcotsargarUpamiti anena prakAreNa vyavasthitatvAt=jinAgameSu / se prasiddhatvAt anayorapi na kevalaM gamanAgamanayoH, kintu AvazyakInaiSedhikyorapi tathAzIlatvAt Rec0000000000000000000000000000000000 0 00000000RRRRRRRRRRRRRomal # mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 100 R QEHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEFEEEEEE Kar m TIEEEEE mApa sAmAcArI apavAdotsargasvarUpatvAt bhedaH iti AvirbhAvayati prakaTayati / / ra - agamane iryAvizuddhisvAdhyAyAnAdayo guNAH bhavanti / gamanaM punaH kAraNikaM / tenA'pi tayoH bhedo bhavet - iti gAthArthaH / 8 upara to Avasahi-nizIhi vacce gamana-AgamananI kriyAnA bhedathI bheda batAvyo. have bIjI vAta e che B ke AvasatinA kAraNabhata gamana e apavAdamArga rU5 che. ane nisIhinA kAraNa bhUta agamana e utsargamArga che rUpa che ane eTale AvarUhi apavAda mArgarUpa ane nisIhi utsargamArga rUpa siddha thAya che. Ama A rIte che che paNa e be vacce bheda che ke nisIhi utsarga che ane Avasahi apavAda che. A ja vAtane pragaTa kare che. gAthArtha agamanamAM IryAvizuddhi, svAdhyAya, dhyAna vagere guNo thAya che. jyAre gamana kAraNasara thanAruM che cha. sarIta. te no me che. yazo. - hoi tti / bhavati agamane-aTanAbhAve IryaNaM IryA, tato vizuddhistannimittakakarmabandhAbhAvaH iti yAvat, tathA svAdhyAyo vAcanAdiH, dhyAnaM dharmadhyAnAdi, makAro'lAkSaNikaH, tAnyAdau yeSAM te guNAH pariNAmavizodhivizeSAH / guNAbhidhAne sa cAtmasaMyamavirAdhanAdayo doSA na bhavantIti sAmarthyAduktaM bhavati / ___ candra. - "upAzrayAd bahiragamane ke guNA bhavanti ?" iti darzayati - tannimitakakarmabandhAbhAvaH =gamanAdinimittakaH yaH karmabandhaH, tasyAbhAvaH / makAro'lAkSaNika: na tasyAtra kazcidapyarthaH / AtmasaMyamavirAdhanAdayo doSA: bahirgamane patana-skhalana-parizramAdibhyaH AtmavirAdhanAyAH saMbhavaH / / tathA pRthvyAdinAM saMghadRnAdijanyA saMyamavirAdhanA'pi tatra saMbhavati / sAmarthyAduktaM bhavati virAdhanAyAH abhAvo'pi guNa eveti guNAnAM pratipAdanena virAdhanA'bhAvAtmako'pi guNaH sahajataH eva jJApito bhavati / ytH| ra evamagamane bahavo guNAH, tataH utsargataH agamanameva zreya iti / / TIkArthaH jo upAzrayamAM ja rahIe, kazuM na jaIe to ghaNA lAbho thAya : (1) cAlavA vagere kriyA dvArA che ubhaya thatI hoya me na yAya. (2) vAyanA svAdhyAya puSpa thAya. (3) dharmadhyAna pore thAya. (jhANamAiguNA...ma ma nirartha cha.) mAvA yA mane parima-vizuddhi vagere gu thAya. ahIM guNonI prAptinI vAta karI enAthI e vAta samajAI ja jAya ke "AtmavirAdhanA, saMyama virAdhanA che vagere hoSI thatA nathI." ___ yazo. - nanvevamagamanameva zreya ityata utsargasApekSamapavAdamAha-kAraNikaM punargamanaM' kAyikyuccArabhaktapAnaguniyogAdikAraNopanipAtasaMbhavi ca gamanaM, tadAnImapyagamane tannimittakaguNAbhAvAdAjJAviplavena pratyuta doSaprasaGgAcca / SENTE NT Battervata SEEEEE Seeewanacscweeeeeeeeeeeeeeeeeeeevancemenewccesrcccccweeeeeeeee e La kara mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 101 ECCELLEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5a30888888888883333333ammam mmmmmm mAvasahi sAmAcArI ma candra. - evaJca utsargaM zrutvA kazcidapariNato vadati nanvevamagamanamevetyAdi / utsargasApekSaM utsargeNa , sAdhyA ye guNAH, tadapratipanthI mArgo apavAdaH bhaNyate, sa eva utsargasApekSaH kathyate / tamevAha kAyikyuccAretyAdi kAyikI laghunItiH uccAra: sthaNDilaM guruniyogaH=gurvAjJA AdipadAt 1 caityavaMdanAdiparigrahaH / tAdRzakAraNAnAmupanipAte prAptau gamanaM saMbhavatIti / va nanu tAdRkkAraNaprAptAvapi gamanaM na kriyate, kintu utsarga eva AdrIyate, tarhi ko doSa ityata Aha tadAnImapi kAyikyAdikAraNaprAptAvapi agamane= upAzrayAbahiragamane tannimittakaguNAbhAvAd= bahirgamanameva nimittaM yeSAM, tAdRzAH ye saMyamapAlanasvAdhyAyaguruglAnAdivaiyAvRtyAdayo bahavo guNAH, teSAM se abhAvasaMbhavAttatra gamanameva zreyaH / nanu utsargapAlane apavAdapAlane vA guNAstAvad bhavantyeva / apavAdarUpasya gamanasyAkaraNe yadyapi apavAdanimitakAH guNAH na bhaveyuH / tathApi tadAnIM agamanAtmako ya utsargaH, tannimitakAstu guNA bhavantyeva / tadAnIM apavAdapAlane tu utsargajanyAH guNAH na bhavantIti anyatarasyApi guNA 2 upekSaNIyA eva / tatazca vayaM apavAdajanyAn guNAn upekSAmahe / yataH utsargamArgapAlanaM mahaditi mugdhAbhiprAya 1 dUrIkartuM apavAdAkaraNe na kevalaM guNAbhAvaH, kintu doSA api iti darzayannAha AjJAviplavena apavAdasthAne se apavAdaH avazyaM sevanIyaH iti yA jinAjJA, tasyAH khaNDanena doSaprasaGgAcca cAritrapariNAmahAni* durgatigamanAdidoSaprasaGgAt / tathA ca yadi bhikSATanAdikAraNeSvapi agamanamevAzrIyate, tarhi jinAjJAbhaGgAt / 1 mahAdoSo bhavati / tatazca tatra agamanajanyAH pratipAditAH guNA api mithyaiva bhavanti / na hi / 1 jinAjJAbhaGgAtprApyamANA guNAH tAtvikA bhavantIti / che ziSya : jo agamanamAM ATalA badhA guNo hoya to pachI kazuM na javuM e ja kalyANakArIne ? guru: A utsargamArga tane batAvyo. have ene sApekSa eTale ke utsargathI sAdhyaphaLane (nirjarA-mokSAdine) B A nukasAna na pahoMcADe evA apavAdamArgane batAvIza. mAtru, caMDIla, gocarI, pANI, gurvAjJA vagere kAraNo che { AvI paDe tyAre gamana saMbhave che. ziSya : paNa evA kAraNo vakhate paNa na jaIe to zuM vAMdho ? guruH te vakhate paNa jo gamana na karavAmAM Ave to gamana karavAthI je lAbho thatA hoya te badhA gumAvavAno che qua sAve. bhAtru-sthAudA 4quthI zarIrazuddhi, goyarI-55thI zarIrapuSTi bhane se ye 4 dvaa2| saMyabhavRddhi... A badhA lAbho gamana na karo to na thAya. mAtra A lAbho na thAya eTaluM ja nahi, paNa "AvA kAraNosara gamana karavAnI jinezvaranI AjJA che" che teno tame bhaMga karelo gaNAya ane enAthI ulTe nukasAna thavAno prasaMga Ave. EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEFEEEEEE yazo. - tathA cAgamaH-(Ava0 ni0 693) egaggassa pasaMtassa Na hu~ti iriyAdao guNA hu~ti / gaMtavvamavassaM kAraNaMmi AvassiyA hoi // iti / candra. - AvazyakaniyuktigAthAbhAvArthastvayam-ekAgrasya prazAMtasya IyAtmasaMyamavirAdhanAdayo doSA na che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita * 102 che Prem ROESSORR RRRRRRRRRRRRRRRRRREGU3880038EEEEEEEEEEEEEER158000000000
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAREERINEERIENERAINEERINITIARREARRING Avarasahi sAmAyArI ERY bhavanti. kinta svAdhyAyAdayo gaNA bhavanti / tathApi bhikSATanAdikAraNe sati ta avazyaM gantavyaM / tatra cala AvazyakI bhavati / Ava niyuktimAM kahyuM che ke "upAzrayamAM rahelA ekAgra ane prazAMta sAdhune IryApatha-karmAdi doSo nathI # che thatA. paraMtu svAdhyAyAdi guNo prApta thAya che. paNa kAraNa AvI paDe to avazya javuM e vakhate Avassahi 12vAnI hoya che." ErasasaramREFEBERRRRRRRRREGER FEEEEEEEEEEEE EEGEGREE880868636 EEEEEEE yazo. -tenApi gamanAgamanayostsargApavAdakroDIkRtatvenApi apiH pUrvoktahetusamuccaye, anayo:=AvazyakInaiSedhikyorbhavet bheda-vizeSaH, utsargAnuruddhA hi naiSedhikI apavAdAnuruddhA caavshykiiti| tadevaM bhinnatve'pyanayorekAdhikAratvamiti vyavasthitam, adhikaM vistarabhiyopekSyate // 40 // // iti nyAyavizAradaviracite sAmAcArIprakaraNe AvazyakI samAptA( 'rthataH ) // 4 // candra. - kroDIkRtatvenApi utsargApavAdaviSayatvenApIti / gamanamapavAdaviSayaH, agamanaM punarutsargaviSaya iti / gamanAgamanakriyAbhedAt tAvadAvazyakInaiSedhikyoH bhedo'styeva, utsargApavAdaviSayatvenApi / bhedo bhavatIti / anayo: AvazyakInaiSedhikyoH ekAdhikAratvaM ekArthatvaM / AvazyakI gamanakriyAkAle kriyate, apavAdarUpA ca sA asti / naiSedhikI agamane=upAzrayAntaHAgamane bhavati, utsargarUpA ca sA asti iti / tayoH bhedaH / kintu AvazyakI nAma avazyakaraNIyasya kAryasya pratijJA / avazyakaraNIyaM ca pApaniSedhaH / / naSedhikI nAma pApaniSedhasya pratijJA iti evaMrItyA tayorarthastveka eva bhavatIti niSkarSaH // 40 // ___mahopAdhyAyaviracite sAmAcArIprakaraNagranthe AvazyakIsAmAcArITIkAyAH viSamapadavyAkhyA rahasyaprakaTanaM ca sNpuurnne| Ama gamana e apavAdathI koDIkRta cheHsvIkArAyela che. jyAre agamana e utsargathI svIkArAyela che. je // // 29 // 42 555 mA sthAne thnaa2|| mAvassari bhane nisAnI me 5 cha. sahI 4 "api" 20, che te e sucave che ke "Avasahi gamanakriyA sAthe ane nisIhi agamanakriyA sAthe saMlagna hovAthI e be che vacce bheda che" e pUrvenI gAthAmAM to e beno bheda kahyo ja che. paNa A gAthAmAM batAvela paddhati pramANe paNa e beno bheda paDI zake che. A badhI carcAthI A vAta nakkI thaI ke AvarUhi ane nisIhi be ya judA to che ja. paNa judA hovA cha che chatAM teo pAchA samAnArthI che. ekAdhikAravALA che eTale ke be ya avazya-kartavya kAryane mATe ja karAtA hovAthI medhi2vA che. avazyartavya-bhane sAzrayIne (adhikRtya, adhikAraM kRtvA) mA sAmAyArI avatache. A viSayamAM vadhAre padArtho kahevA jevA che kharA. paraMtu emAM ghaNo vistAra thaI javAnA bhayathI ame che enI upekSA karIe chIe ||40gA. Avasyati sAmAcArIno bhAvAnuvAda saMpUrNa Recomm 000000000000000000000000000000000000rsea s A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 9 103 che REEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEE 555555555 EEEEEEEEE
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazo. iyANi nisIhiyA bhannai idAnIM = AvazyakIbhaNanAnantaraM naiSedhikI nirUpyate BEEE candra. - idAnIM mahopAdhyAyaviracite sAmAcArIprakaraNagranthe naiSedhikIsAmAcArITIkAyAH viSamapadavyAkhyA rahasyaprakaTanaM ca Arabhyete / A ja pramANe AvasahinA nirUpaNa bAda have nisIhinuM nirUpaNa zarU thAya che. yazo - evaM NisIhiyA kayapaDisehassoggahappavesamma / haMdi NisIhiyaso ucio aNNattha jogeNaM // 41 // yazo. nisIhi sAmAcArI candra. - - evaM avagrahapraveze kRtapratiSedhasya naiSedhikIzabdaH naiSedhikI bhavati / sa ca zabdaH anvarthayogena ucitaH - iti gAthArthaH / gAthArtha : A ja pramANe 'karAyelo che pApakAryono pratiSedha jenA vaDe evA' sAdhuno upAzrayAdimAM praveza vakhate 'nisIhi' e pramANe zabdaprayoga e nisIhi sAmAcArI che. A zabda vyutpatti arthano yoga thato hovAnA lIdhe ucita che. - evaM ti / evaM=gurUpadezenopayogapUrvakaM ca kRtapratiSedhasya = niSiddhapApmanaH avagrahapraveze=zayyAdyabhimukhamAgamane haMdi ityupadarzane 'naiSedhikI 'ti prayogo naiSedhikIsAmAcArI bhavati / candra. - yathA AvazyakIsAmAcAryAM "gurUpadezena upayogapUrvakaM ca" iti vizeSaNadvayamAsIt / evamatrApi bodhym| etadevAha evaM=gurUpadezenetyAdi / niSiddhapApmanaH = parityaktAni pApAni yena sa, tasyeti / TIkArtha : gAthAmAM vaM zabda che. eno artha e che ke jema AvasahimAM gurunI rajA laIne upayogapUrvaka gamana karavAnI vAta hatI. tema ahIM paNa gurunI rajA levA pUrvaka, upayogapUrvaka upAzrayamAM praveza karatI vakhate nisIhiprayoga e nisIhi sAmAcArI gaNAya. praveza karatI vakhate e tamAma pApono niSedha=tyAga karI cUkyo hoya che. yazo. tena na gurvananujJAtasyAnupayuktasyA'niSiddhapApmano 'vagrahapraveze tatprayoge'vagrahA'praveze vA tatprayoge ( tadaprayogena) pravezamAtra eva vA'tivyAptiH / candra. tena na gurvananujJAtasyetyAdi vAkyasyAyamarthaH "gurUpadezena " iti padagrahaNAt mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 174
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ m e nisalle sAmAcArI guruNA'nanujJAtasya avagrahapraveze tatprayoge nAtivyAptiH / "upayogapUrvakaM" iti padagrahaNAt guruNA'nujJAtasyApi anupayuktasyAvagrahapraveze tatprayoge nAtivyAptiH / "niSiddhapApmanaH" iti padagrahaNAt guruNA'nujJAtasyApi upayuktasyApi aniSiddhapApmanaH avagrahapraveze tatprayoge nAtivyAptiH / "avagrahapraveze" iti grhnnaat| guruNA'nujJAtasyopayuktasya niSiddhapApmanaH avagrahApraveze tatprayoge nAtivyAptiH / "tatprayogaH" iti padagrahaNAt guruNAnujJAtasyopayuktasya niSiddhapApmano'pi avagrahapravezamAtre tatprayogAbhAve nAtivyAptiH / tathA ca yaH muniH upAzraye pravezakAle prathamaM guroranujJAM gRNAti / sarveSAM pApakarmaNAM niSedhaM parityAgaM 1 karoti / upayogapUrvakaM avagrahe pravizati / tatra ca "naiSedhikI" iti padamuccarati / tadA sA naiSedhikIsAmAcArI bhavatIpti / A pramANe lakSaNa banAvyuM eTale have (1) rajA vinA pApatyAgI sAdhu upAzrayamAM praveza karatI vakhate che | nizIhi bole, (2) upayoga vinA gurunI rajA sAthe pApatyAgI sAdhu upAzrayamAM praveza karatI vakhate nizIhi che bole, (3) upAzrayAdimAM praveza karavAnI kriyA vinA emane ema nizIhi bole (4) nisAhi zabda bolyA che vinA ja bAkInI badhI zarato jALave to paNa e nisAhi sAmAcArI na bane. eTale ke A badhAmAM have che sAmAcArInuM lakSaNa ativyApta na bane. yazo. - kIdRzo'yaM zabdaH ? iti svarUpavizeSaNamAha-anvarthayogena zabdArthasya ghaTamAnatayA ucito yathAsthAnaprAptaH // 41 // aasREERRRRIERRRRRRRRRRRRRRRRRRRIGEEEEEEEEE EEEEEEEEEE SESSESS55 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - svarUpavizeSaNamAha na tu "anvarthayogena ucitaH" iti vizeSaNaM lakSaNaghaTakaM / kintu naiSedhikyA: svarUpamAtraM darzayati tadvizeSaNaM iti bhAvaH / zabdArthasya="niSedhena nirvRtA iti naiSedhikI" ityevaM yaH zabdArthaH, tasya / atra hi prAkkAlInapApakarmaNAM niSedhaH kriyate iti yukto'yaM zabdaH anvartheneti / yathAsthAnaprAptaH yogyasthAne prAptaH / yatra yasyAnvartho ghaTate, tatra tasya prayogaH yogyasthAne prAptaH kathyate / yathA nAvA lokAn nadyAH sakAzAduttArayan puruSaH nAvikaH kathyate / sa ca prayogaH yathAsthAnaprAptaH / evamatrApi jJeyam // 41 // A "nizIhi zabda kevo che ?" e jaNAvavA enuM svarUpadarzaka vizeSaNa batAve che ke "nisIhi zabdamAM vyutpatti-artha= zabdano artha ghaTato hovAthI A zabda cokkasa sthAne ja thaI rahelo che. pApono niSedha e A zabdano artha che. ane upAzrayAdimAM pravezatI vakhate pApono niSedha karavAno ja che. eTale te vakhate che nisIhiprayoga e yogya sthAne che //41aaaa. yazo. - athAvagrahapraveze kimarthaM naiSedhikI ? ityatra hetumAha daDhajattuvaogeNaM guru devoggahamahIpavesaMmi / i8 iharANiTuM teNa Niseho iha pahANo // 42 // candra. - atra naiSedhikIprayoge / - gurudevAvagrahapraveze dRDhayatnopayogena iSTaM, itarathA'niSTaM / tena iha A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 105 che STERESTEREOGRESSESSE888856000000000000000038888888888888888888888888888560008
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSedhaH pradhAnaH - iti gAthArthaH / ziSya : avagrahamAM praveza karatI vakhate nisIhi zA mATe ? emAM kAraNa zuM che ? gAthArtha : dRDha yatna ane upayoga vaDe guru ke devanA avagrahanI bhUmimAM praveza karate chateM iSTa=hita thAya. nahi to aniSTa thAya. te kAraNasara avagrahapraveza vakhate A niSedha=nisIhizabdaprayoga pradhAna che. yazo. ddaDha ti / ddaDhaH = prAktanayatnAtizAyI yatnaH = AzAtanAdiparihAraprayatnastathopayogaH= anAbhoganimittakA'yatnaparihAropAyaH, ddaDhayatnazca upayogazceti dRDhayatnopayogaM tena / samAhAradvandvAdekavacanam / gurudevayoH = dharmAcAryArha toravagrahamahyAM praveze = antarAgamane iSTaM = karmakSayarUpaM bhavati / nisIhi sAmAcArI - candra. prAktanayatnAtizAyI=muniH sadaiva gurvAdyAzAtanAyAH parihAre prayatnavAneva bhavati / tathApi upAzrayAddbahiH gurorabhAve sa prayatnaH AzAtanAsaMbhavAbhAvAt tIvro na bhavati / yadA tu sa eva muniH upAzraye pravizati / tadA tasya prayatnaH tIvro bhavati / evaM ca upAzrayapravezakAlAt prAkkAlabhAvI yo yatnaH, tasya sakAzAttIvraH yatnaH=AzAtanAdiparihAraprayatnaH yena yatnena gurvAdInAmAzAtanA'vinayAdiH na bhavati, tAdRzaH yatnaH / gurusamIpe hi 'yathA mukhAt niSTyUtabindavaH nirgacchanti' tathA na vaktavyam / pAdopari pAdaM sthApayitvA nopavezyam / bRhatsvaraiH vArtAlApo na kartavyaH / kuDyAdInAmavaSTambho na grahItavyaH / eteSu anyeSvapi tathAvidheSu AzAtanAparihAreSu dRDho yatnaH karaNIyaH / eSaH sarvo'pi yatnaH upAzrayAdbahistu na saMbhavati / tatra prAyaH gurorevAbhAvAt / tatazca sadaiva gurvAdyAzAtanAdiparihArayatnavAnapi muniH upAzrayamadhye pravezakAle dRDhatarayatnavAn bhavatIti / tathopayogaH-anAbhoganimittakAyatnaparihAropAyaH =anAbhogaH = anupayoga eva nimittaM yasya sa anAbhoganimittakaH / tAdRzo yo ayatnaH, tasya yaH parihAraH, tasyopAyabhUto'yaM upayogaH vartate / anupayoganimittako hi AzAtanAparihAradiSvayatnaH upayogAdevApagacchati / upAzrayapravezakAle yadi etAdRzamupayogaM na kuryAd yaduta "yathA gurvAdInAmAzAtanA na bhavet, tathA mayA yatitavyam' iti, tadA yatnAbhAvAt AzAtanA bhavet / tAdRzopayogakaraNe tu dRDhayatnasaMbhavAt AzAtanAparihAro bhavet / TIkArtha : 1. upAzrayAdimAM praveza karatA pahelA bhikSAcaryAdimAM je yatna hoya enA karatA vadhu joradAra evo AzAtanAdino tyAga karavAno prayatna tathA 2. bhulathI=ajANatA thaI janArA ayatna=pramAda=upekSAno tyAga karavA mATenA uttama upAyarUpa evo upayoga. A be hoya to ja AcArya ane arihaMtanI avagrahabhUmimAM praveza karavAmAM karmakSayarUpa ISTa thAya. (ziSya : "dRDhayatna ane upayoga' ema dvandva samAsa karo cho to gAthAmAM bahuvacana prayoga ja thavo joIe ne ? ) guru : ahIM samAhAra dvandva samAsa karelo hovAthI eka vacana che. yazo. - atra gurvavagrahaH "AyappamANametto cauddisiM hoi uggaho guruNo" iti Avazyaka niryuktyAdAvuktaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 106
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ SATIRECENT REARRRRRRRRIA Mele sAmAcArI devAvagrahazcaivaM zrUyate___ "tatthavaggaho tiviho ukkosajahannamajjhimo ceva / ukkosa saTTihattho jahanna nava sasesa viccAlo // iti / HEHEEEEEEEEEEEEEEEEE E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE GRERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREE candra. - nanu "guroravagrahaH" iti asya ko'rthaH iti cet yasminsthAne pravezArthaM guroranujJA'vazyaM grhiitvyaa| tAM vinA yatra pravezo na kriyate tatsthAnaM guroravagrahaH / nanu sa kiyatpramANaH ityata Aha AyappamANametto sa ityAdi / guruzarIrasya sArdhahastatrayAdirUpA yAvatI avagAhanA, caturdikSu tAvatpramANaM kSetraM guroravagraho bhavati / nanu / devAvagrahaH kiyatpramANaH? ityata Aha tatthavaggaho tiviho ityAdi / devamAzritya trividho'vagraho bhavati / tatra SaSThihastapramANaH utkRSTo'vagrahaH, navahastapramANo jaghanyo'vagrahaH, zeSastu dshhstaadaarbhy| ekonaSaSThihastapramANaM yAvat sarvo'pi madhyama iti bhAvArthaH / viccAlo madhyama ityarthaH / ziSya : guruno mane vino bhava (memanI mAlihIna 25||tuN sthAna) 32co vAnI ? che guru : "gurunI cArebAju gurunA zarIranI laMbAI jeTalI bhUmi e emano avagraha che" e pramANe 8 8 Avazyakaniyukti vageremAM jaNAvela che. ane devAvagraha to A pramANe saMbhaLAya che ke "devanA saMbaMdhamAM traNa prakArano avagraha che. (1) utkRSTa 8 (2) jaghanya (3) madhyama. temAM 60 hAtha utkRSTa, nava hAtha jaghanya ane 10 thI 59 hAtha sudhIno madhyama avagraha che vAya." yazo. - itarathA uktarItiviparyAsena tatra praveze ca aniSTaM karmabandhalakSaNaM bhvti| tena hetunA ihAvagrahapraveze niSedhaH pradhAnaM avyabhicAriphalahetutvena kAmanAviSayaH / ___ candra. - tena hetunA-yataH yathoktanaiSedhikyakaraNe karmabandho bhavati / tataH avyabhicAriphalahetutvena 3 =avyabhicArI avazyaM phalajanakaH, na tu kadAcidapyajanako yaH phalasya hetuH, tattvena kAmanAviSayaH= 8 "idaM mayA'vazyaM karaNIyam" iti icchAyAH viSayaH / yad vastu phalasya avyabhicArikAraNaM bhavati, tadvastu / phalalipsoH icchAyAH viSayaH bhavatIti nirjarAbhilASiNaH icchAyAH viSayo naiSedhikIprayogo bhavatIti / jo daDhayatna ane upayoga vinA avagrahamAM praveza karavAmAM Ave to karmabaMdharUpa aniSTa thAya che. A che A ja kAraNasara ahIM avagrahamAM praveza karatI vakhate niSedha=nisIhiprayoga pradhAna che. eTale ke A prayoga ja 8 karmakSayanuM avyabhicArI kAraNa hovAthI IcchAno viSaya bane che. arthAtu nizIhiprayoga e ja karmakSayanuM che che avyabhicArI kAraNa hovAthI karmakSayanI IcchAvALAo avazya enI IcchA rAkhavAnA ja. (avyabhicArI eTale huM 8 avazya phaLane utpanna kare che. potAnI gerahAjarImAM phaLane utpanna na ja thavA de te.) yazo. - evaM cAvazyakarttavye'pyatra pApaniSedhatvenaiva tatkAmanA / tatkAmyArthameva cAvazyakIviSayApekSayA-'tyantamupayuJjAnaH phalaM labhate / che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 100 ResearsESSINGEROINEERIOUSEREE888888000000000588888888888888000000
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ nisIhi sAmAcArI candra. evaM ca=yataH atra gurvAzAtanAdiparihAra eva pradhAnatayA manasi upatiSThate, tataH avazyakartavye'pyatra= avazyaM karaNIye'pi naiSedhikaprayoge pApaniSedhatvenaiva " ayaM naiSedhikIprayogaH pApaniSedharUpaH, tasmAt mayA karaNIyaH" ityevaMrUpeNa, na tu "ayaM naiSedhikIprayogaH avazyaMkaraNIyaH, tasmAt mayA kartavyaH" ityevaMrUpeNa tatkAmanA = naiSedhikIprayogasyecchA bhavati / na kevalametAvadeva, kintu tatkAmyArthameva ca pApaniSedhAtmakaM yatkAmyaM = icchAviSayaH, tadarthameva ca, pApaniSedhArthameva ceti yAvat AvazyakIviSayApekSayA = avazyaMkaraNIyarUpo yaH AvazyakyAH viSayaH, tasminyathA upayukto bhavati, tadapekSayeti bhAvArtha: / atyantamupayuJjAnaH = adhikamupayogaM kurvan phalaM = naiSedhikIsAmAcArIjanyaM labhate / Ama A nisIhiprayoga Ama to avazyakartavya ja che. chatAM enI IcchA avazyakartavya tarIke nathI thatI paraMtu "pApanA niSedha svarUpa A che" e rIte ja enI IcchA thAya che. vaLI A pApaniSedha e avazyakartavya hovAthI Avasahino viSaya bane che kharo. chatAM paNa A mAre avazya kartavya che" e rIte AvasahinA viSaya tarIke temAM upayoga rAkhIe, enA karatA "A pApakarmano niSedha che" ema pApakarmanA niSedhane mATe ja upayoga rAkhanAro vyakti vadhu phaLa meLavanAro bane che. - (dA.ta. koIka putrI sAdhu banelA pitAne vaMdana kare tyAre "A mArA pitAmuni che" e rIte vaMdana kare to ene karmakSaya ocho thAya. paraMtu "A paMcamahAvratadhArI, vizvavaMdanIya mahAtmA che" e rIte vaMdana kare to ene pelA karatA ghaNo vadhAre karmakSaya thAya. e muni to pitAmuni ane mahAvratadhArI be ya svarUpe che. chatAM vaMdana karanAra putrInA upayoga pramANe karmakSayamAM bheda paDe.) (ema nisIhiprayoga=pApaniSedha e avazyakartavya paNa che ane pApaniSedha rUpa paNa che. paNa jo sAdhu "A nisIhi avazyakartavya che" evo upayoga rAkhaze to ene ocho lAbha thAya. paraMtu 'A nisIhi to pApono niSedha che' e pramANe upayoga kare to e viziSTa lAbha pAme. paMktino artha : tatkAmyArthI=kAmanAno viSaya bananAra pApaniSedha rUpa je kAmya, tene mATe ja AvasahinA viSaya karatA paNa vadhAre upayoga karanAra sAdhu ija pAye che.) yazo. - itthaM caitatparyavasitaM - devAdyavagrahapraveze naiSedhikIprayogo vicitrakarmakSayahetuH, svaprAgbhAviprayatnApekSayA'dhikaprayatnazca tatsahakArI, upayogAtizayazca tadatizayArthamupayujyata iti dig / candra. - tAtparyamAha devAdyavagrahapraveze ityAdi / svaprAgbhAviprayatnApekSayA = naiSedhikIprayogAt prAkkAle bhAvinaH prayatnasyApekSayA tatsahakArI = vicitrakarmakSayajananAtmakakAryakaraNArthaM naiSedhikIprayogasya sahakArI bhavati / tadatizayArthaM=ya: nUtano prayatnaH, tasyAtizayArthaM upayujyate = upayogI bhavati / naiSedhikIsAmAcAryAH ayaM paramArthaH gurudevau paramopakAriNau laghvyA api AzAtanAyAH ayogyau | yatasteSAM laghvyapi AzAtanA mahAnarthakAriNI bhavati / sAdhavazca yadyapi sadaiva saMyamayogeSu asaMyamaparihAre ca yatnavanta eva bhavanti / tathApi dravya - kSetrakAlabhAvavazAt yatnasyApi tAratamyaM avazyaMbhAvi / yathA rASTrasya sImni vidyamAnAH sainikAH yuddhAbhAvakAle'pi rASTrarakSArthaM yatnavanto sAvadhAnAzca yadyapi bhavanti, tathApi mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 178
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Baccmarecmasas8888888888888888888888888888800000000000000 m mmmmmm nisalle sAmAcArI yuddhakAle yuddhasaMbhavakAle'pi ca adhikaM prayatAH bhavanti / yataH yuddhAbhAvakAlAt yuddhakAle rASTrarakSAyAM 1 tIvraprayatno'vazyaM kartavya eva, anyathA mahAhAnisaMbhavAt / evameva devagurvoravagrahAd bahirvartamAnAH sAdhavaH manasA vacasA kAyena ca devagurvAdyAzAtanAparihArayatnavanto yadyapi bhavanti / tathApi tadA AzAtanAsaMbhavaH prAyaH nAstIti sa yatno dRDho na bhavati / kintu yadA gurudevayoravagrahe pravezaH kriyate, tadA tu tayorAsannatvAdanekaprakAraiH AzAtanAyAH saMbhavaH / tatazca prAkkAlInaH AzAtanAdiparihArasya yo yatna AsIt, tadepakSayA tadA tIvrataraH yatnaH karaNIya eva / sa ca evameva na bhavati, kintu tadarthaM upayoga AvazyakaH / "kaiH kaiH prakAraiH gurvAdInAmAzAtanA saMbhavati ? kena prakAreNa tasyAH parihAro bhavati ?" ityetatsarvaM manasi nizcetavyam / etAdRzenopayogena kriyamANaH AzAtanAparihAraprayatno dRDho bhavatIti / evaM ca tathAbhUtayatnAdAzAtanAparihAraH, jinAjJApAlanAcca karmakSayo bhavatIti / evaM paramArtho myoktH| atha prakRtaM / (ziSya : // pArtho ghau [yavAvA che. 383 spaSTa ni359|| 42, to 552 53.) guruH A badhAno sAra e che ke devAdinA avagrahamAM praveza karatI vakhate nisIhiprayoga vicitra prakAranA che zuM karmono kSaya karavAmAM kAraNabhUta che. paNa e karmakSaya karavAmAM nisIhiprayoganI pUrvakALamAM rahelA prayatna karatA hai S adhikaprayatna=jAgRti=apramattatA sahakArI kAraNa tarIke che. ane e prayatnanI adhikatA mATe=atizaya mATe 8 upayogano atizayatIvra upayoga jarUrI che. mAma hasUyana yu. yazo. - tadidamuktam - gurudevoggahamUmIi jattao ceva hoi paribhogo / iTThaphalasAhago sai aNiTThaphalasAhago iharA // (paMcA0 12/23) iti / ___candra. - paJcAzakagAthAyA arthastvayaM - gurudevayoH avagrahabhUmyAH sadA yatnataH eva paribhoga: iSTaphalasAdhakaH bhavati, anyathA tu aniSTaphalasAdhako bhavati - iti / A vAta karI ja che ke guru ane devanI avagrahabhUmino sadA prayatnapUrvaka ja karAto paribhoga sadA ISTaphaLa 8 sAdhaka bane che. nahi to aniSTaphaLa sAdhaka bane. - yazo. - athAnAbhogena tatrA''zAtanAparihAre'pi kathamaniSTam ? iti cet ? tadAnImaprayatnasya niSiddhatayA tadAcaraNasyA'niSTahetutvAt / iSTA'prAptiH punarvidhyanArAdhanAdeveti dik // 42 // candra. - nanu yadyapi upayogakaraNena yatno dRDho bhavati, tena ca AzAtanAparihAro bhavati / tathApi yaH WEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 109 MeerasRSSTERESTROGRESERRRESTERRITTEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEER B
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEE6666666EEEEEEEEEEEEEEEEEE muggestiggs nisIhi sAmAcArI jI kazcinmuniH upayogaM na karoti, tathApi tatrAzAtanA yadi na syAt, tahi tasya AzAtanAjanyaM aniSTaphalamapi naiva ra syAt / yathA IryAsamityupayogena jIvarakSA bhavati / tathApi tAdRzopayogAbhAve jIvahiMsA nAvazyaMbhAvinI, anupayoge'pi jIvahiMsA'bhAvasaMbhavAt / tathaivAtrApi AzAtanAparihAropayogAbhAve'pi AzAtanA'bhAvaH sNbhvti| bhavatA ca anupayogamAtrAdapi aniSTa phalaM pratipAditaM / tanna yuktamityata Aha tadAnIm =gurudevAvagrahapravezakAle / tadAcaraNasya niSiddhasyAyanasya yadAcaraNaM, tasya / IryAsamitau anupayoge hi hiMsA'bhAve'pi AjJAbhaGgAdibhiH pApakarmabandhaH oghaniryuktyAdiSu prasiddha eva / evamatrApi AzAtanA'bhAve'pi upayogAkaraNe AjJAbhaGgAdibhiH pApakarmabandho na zakreNApi vArayituM zakyaH / evamaniSTaprAptikaraNaM pratipAdyAdhunA hai| 1 iSTAprAptikAraNamAha vidhyanArAdhanAdeva jinAjJA'pAlanAdeveti // 42 // ziSya : AzAtanAtyAga karavA mATe tame tIvra-upayoga rAkhavAnI vAta karo cho. paraMtu dhAro ke ame Avo hai koI upayoga na rAkhIe evo koI tIvraprayatna na karIe ane tema chatAM enI meLe ja ekapaNa AzAtanA che tyAM na thAya to upayoga vinA=anAbhogathI AzAtanA parihAra thaI ja gayo che. to paNa tyAM aniSTa thAya kharuM ? karmabaMdha thAya kharo ? kevI rIte thAya ? AzAtanAthI ja karmabaMdha che ne ? AzAtanA to thaI ja nathI. 3 guruH tyAM bhale AzAtanA na thaI hoya chatAM "gurnAdinA avagrahamAM aprayatna-anupayoga na ja hovo ke Ie" evI jinAjJA che. eTale gurnAdinA avagrahamAM aprayatna niSiddha hovAthI te vakhate aprayatnanuM caraNa e AjJAbhaMga rUpa banIne karmabaMdharUpa aniSTanuM kAraNa bane ja. ane e rIte aniSTa thAya. | (ziSyaH aniSTanI prApti bhale thAya, paNa tyAM AzAtanAdi na thaI hovAthI karmakSayarUpI ISTanI prApti che 8 thAya ke nahi ? e thAya to be ya sarakhuM thaI rahe.) 8 guru : tyAM iSTanI prApti to na ja thAya, kemake tame tyAM vidhinI ArAdhanA karI ja nathI. eTale ke jinAjJApAlananA abhAvathI ja tyAM ISTano abhAva nakkI thaI jAya che. ISTanA abhAva mATe bIjuM kAraNa zodhavA ja javuM ja nahi paDe. A ame dizAsUcana karela che jarA yazo. - atra prayatnaparibhogyatAmeva samarthayitumAha etto ceiyasiharAidaMsaNe cciya gayAiosaraNaM / saDDhANa vi sAhUNaM kimaMga puNa ettha vattavvaM // 43 // FEEEEEEEE E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - devagurvoravagrahasya prayatnaparibhogyatAmeva samarthayituM dRDhayituM Aha - ataH caityazikharAdidarzane eva zrAddhAnAmapi gajAdi-apasaraNaM zrUyate / kimaGga punaH sAdhUnAmatra zuM vacam ? - rUti thArtha .. gurnAdino avagraha e prayatnapUrvaka ja bhogavI zakAya" A vAtane ja daDha karavAne mATe kahe che ke gAthArtha: A ja kAraNasara zrAvakone paNa caityanA zikharAdinuM darzana thatAnI sAthe ja hAthI vageremAMthI utarI javAnuM che to pachI A bAbatamAM sAdhuone te zuM kahevuM? mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 180
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ TERRI T INRITER nielle sAmAyArI ___ yazo. - etto ti / ito yataH prayatnaparibhogAdevAvagrahabhUpraveza iSTasAdhanaM, (ttH)| 1 caityazikharAdidarzana eva, AdizabdAtkalazadhvajAdigrahaNaM tathA samavasaraNamahendradhvajacAmaratoraNAdiparigrahaH, gajAderapasaraNaM avataraNam, AdizabdAdazvasibikAdiparigrahaH, zrAddhAnAmapi yogarUDhayA zraddhAzAlinAmapi zrAvakANAm, etenaitadvidhiviparyayakAriNo'zraddhAkalaGkitatvamupalakSaNAtpramAdaM cAha, 'caityAdau praveSTukAmAnAM zrUyate' iti / zeSaH / ___candra. - yogaruDhyA zraddhayA yuktAH zrAddhA iti vyutyatyartho yogaH, samyagdarzanasthUlahiMsAviramaNAdiyuktAzca zrAvakA api zrAddhapadenocyante, tataH tatra ruuddhiH| yogena yuktA rUDhiH iti yogarUDhiH, tayA / shrddhaashaalinaampi| 2 =zrAddhapadasya yogArtho'yaM zrAvakANAM=zrAddhapadasya rUDhyartho'yaM / etena="janAnAM, manuSyANAM, jainAnAM" ityAdi anuktvA "zrAvakANAM" iti yat yogarUDhisamanvitaM padaM gRhiitN| tena etavidhiviparyayakAriNo samavasaraNAdidarzane gajAderuttaraNAdirUpasya vidheH bhaGgaM kurvANasya azraddhAkalaGkitatvaM zraddhAvanto hi avazyaM samavasaraNAdidarzane gajAderapasaraNaM karoti, tatazca ye tathA na se kurvanti, te zraddhArahitA eveti arthApattyA jJApitaM bhavatIti bhAvaH / upalakSaNAt atra "zrAddhA" iti padaM "apramatAnoM" iti padasyApi bodhakaM / yataH zraddhAvanto'pi yadi pramAdinaH syuH, tarhi na yathocitaM kAryaM kuryuriti / evaM ca "zrAddhAnAM" iti padaM upalakSaNaM svajJApakaM svetarajJApakaM ca bhavati / tatazca yathA zrAddhapadagrahaNAt vidhiviparyayakAriNaH zraddhArahitatvaM jJApyate, tathaiva upalakSaNAd gRhItena apramatapadena vidhiviparyayakAriNaH pramAditvamapi upalakSaNAdeva jJApitaM bhavatIti / nanu caityazikharAdidarzanantu dUrAdapi bhavati / yadi hi grAmAntarAdiSu gantukAmAH zrAvakAH caityamArgAdeva gaccheyuH, tarhi gavyUtAdimAgaM yAvat taiH pAdAbhyAM calanaM kartavyaM sadaiva syAt / na caitad yuktaM, evaM sati paramazrAddhAnAmapi kadAcitzraddhAbhaGgaH syAt / ko nAma grAmAntarAdigamane pratidinaM caityazikharadarzanaM yAvat rathAdikaM parityajya pAdAbhyAM calet ? ityata Aha caityAdau praveSTakAmAnAM zrUyate iti zeSaH / tathA ca eSaH gajAderapasaraNAdiko vidhiH caityAdau praveSTakAmAnAzrityaiva bodhyaH / grAmAntarAdau gantukAmAnAM tu naiSa vidhiH / che TIkArtha: 'prayatnanA paribhogaHsvIkAra dvArA ja avagrahabhUmimAM praveza e ISTanuM karmakSayanuM sAdhana bane 8 che' e ame batAvI gayA. mATe ja derAsaranuM zikhara, kalaza ke dhajA dekhAya athavA samavasaraNa, mahendadhvaja, # cAmara ke toraNa dekhAya eTale zraddhAvALA zrAvakoe paNa potAnA hAthI, ghoDA, zibikA vageremAMthI utarI 8 javAnuM che ke jethI A prayatna dvArA karmakSaya thAya. devAdinI AzAtanA na thAya. che (ziSya zrAddha eTale zraddhAvALA. have mithyAtvIjIvo paNa zraddhAvALA to hoya che. paNa te badhA mATe AvA ke 2nI vipi nathI mAvI.) guru : ahIM zrAddhazabdanI vyutpatti artha laIe to "zraddhAvAnuM" ema artha levo paDe. ane eno ekalo 8 rUDhi artha lo to vratadhArI zrAvako levAya. ahIM yogarUDhi dvArA ja ame artha lezuM. eTale "zraddhAvALA zrAvako" SHRISHTERTERESTHETERACT mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 181 RESSSSUTRALIARRIORRORRORRIORRECTORRESERECTORRESSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSURES
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ EstriffitgiEffffffer G SSSSSSSSSSB GSS S nizIhi sAmAcArI che e pramANe artha levAze. (ziSya : enA karatA to mAtra rUDhi dvArA "zrAvako" artha ja lo ne ? yogAthe levAnI che A zI jarUra che ?) = guru : nA "zraddhAyukta" e yogAthe levA dvArA ame ema sUcavIe chIe ke jeo upara batAvelI hAthI che vageremAMthI utarI javA rUpa vidhinuM pAlana na kare enAthI viparIta kare teo azraddhAthI kalaMkita thayelA jANavA. vaLI A rIte hAthI vagere uparathI utarI javuM e yatna che, apramAda che. eTale jeo vidhi pAlana na ke zuM kare teone azraddhA uparAMta pramAda doSa paNa lAge, Ama to "zraddhAvALA" e zabdatha 8 karanArAone azraddhAnuM ja sUcana thAya. paNa azraddhAnA upalakSaNathI pramAda paNa laI ja levo. | (ziSya: jo derAsaranI dhajA dekhAya tyArathI potAnA vAhano choDIne, cAlatA javAnuM hoya, to to bicArA B zrAvako parezAna thaI jAya. jyAre derAsaramAM ja javAnA hoya tyAre to A vidhi hajI barAbara, paNa vepAra karavA bajAramAM javAnuM hoya ane ghaNA dUrathI dhajA dekhAya to tyAMthI ja cAlatA cAlatA bajAra sudhI javuM e che zakya nathI. Avo niyama to koI na pALI zake.) guru : derAsaranI dhajA dekhAtAnI sAthe hAthI vagere uparathI utarI javAnI vAta derAsaramAM ja javA B 8 nIkaLelAo mATe che. bajAra vagere mATe nIkaLelAoe A vidhi pALavAnI vAta nathI. yazo. - yadyevaM taptA'yogolakalpAnAM zrAvakANAmapyAzAtanAbhaGgabhIrUNAmatra viSaya iyAn prayatnaH, kimaGga punaH sAdhUnAM sarvadaiva dRDhaprayatnazAlinAmatra viSaye vaktavyam ? AzAtanabhaGgabhIrUtA'bhAvavijRmmitamevAtra prayatnavaiklavyamiti bhAvaH / riti 3333333335555555 BittergarterEEEEEEEEEEEEEE6ittitiiiiiiiiiiiiits B2 3 candra. - taptAyogolakakalpAnAM yathA taptamayogolakaM prakSiptaM sat yatra gacchati tatra prANina ghAtayati, ra evaM atyantaM pramAdaparatantrAH zrAvakA api yatra gacchanti, tatra SaDjIvanikAyAn vyApAdayantIti te taptAyogolakakalpA ucyante / atyantaM pramAdinAmiti bhAvaH / atra viSaye=devagurvoravagrahe iyAn=8 zikharAdidarzanamAtrAdeva gajAderapasaraNAdirUpaH / yasya manasi AzAtanAyA vidhibhaGgasya ca bhayaM nAsti, sa eva devAdyavagrahe AzAtanAtyAgAdiprayatnavikalo bhavatItyetadevAha AzAtanAbhanetyAdi / prayatnavaiklavyaM / prayatnarahitatvaM / mULa vAta e che ke jo A pramANe tapAvelA lokhaMDanA goLA jevA (jyAM jAya tyAM hiMsA karanArA) zrAvakoe paNa AzAtanAvidhibhaMga vagerenA bhayane lIdhe A devAdi-avagraha saMbaMdhamAM ATalo badho prayatna karavAno hoya to pachI jeo 8 che kAyama mATe saMyamayogomAM daDhaprayatnavALA ja rahetA hoya che. teone to A viSayamAM zuM kahevuM ? che sAra eTalo ja ke avagraha pravezAdimAM jeo prayatnanI daDhatA nathI keLavatA teo AzAtanA-vidhibhaMga che $ vagerenA bhaya vinAnA ja mAnavA paDe, kemake A viSayamAM prayatnano abhAva e AzAtanAbhayAdinA abhAvathI 8 che ja zakya che. 8 thazo. - tamiSetyAda mijUriH- (paMghavastu-86) mahAmahopAdhyAya cazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita : 182 che Regional Trainiannaaaaaaaaaaaaaa%anginishahir ani
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma m m nizIla sAmAyArI ra 9 etto osaraNAdisu daMsaNamette gayAiosaraNaM / suvvai ceiyasiharAiesu sussAvayANaM pi // iti // 43 // EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - paMcavastugAthA tu zravaNamAtragamyArtheti na vivaraNaM kriyate // 43 // A ja abhiprAyathI zrI haribhadrasUrie kahyuM che ke + devAdinA avagrahano upabhoga yatnapUrvaka karavAno che # hovAnA lIdhe ja samavasaraNAdimAM ane derAsaranA zikharAdimAM darzana thatAnI sAthe ja suzrAvakoe paNa hAthI ja vaNe3 752thI utarI 4' me pAta saMmapAya che. - // 4 / / ___ yazo. - nanu jinagRhapravezAdau jinavandanAdau bADhaM pravRttyAM bhavatu yatnotkarSoM naSedhikyAH, yatra tu tAM prayujya zayyAdAveva dhyAnena stheyaM tatra nAsau ? ityaashngkaaN| nirasitumAha jhANeNaM ThANeNa vi NisIhiyAe paro havai jatto / aNisiddhassa NisIhiya vAyamittaM ti vayaNAo // 44 // candra. - evaM tAvad devAvagrahe guroravagrahe ca pravezakAle naiSedhikyAM dRDhayatnaH karaNIyaH iti uktam / adhunAI ra pUrvapakSaH devAvagrahe pravezakAle AzAtanAdiparihArasya dRDhayatnaM yuktaMmanvAno'pi guroravagrahe taM nirarthakaM manvAna Aha nanu jinagRhapravezAdau jinacaitye pravezakAle jinavandanAdau jinavandanakAle yadA jinAvagrahe pravizyate tadA ra bADhaM pravRtyAM jinagRhapravezAnantaraM zrAvakANAM jinapUjAdirUpA sAdhUnAM tu stutistavanacaityavandanAdirUpA viziSTA ra pravRttiH bhavati / tatazca tatra dRDhayatna AvazyakaH / anyathA tasyAH pravRtteH vaiparItyAt mahAnartha: syAt / tatazca tAdRzyAM bADhaM pravRtyAM satyAM bhavatu yatnotkarSoM naiSedhikyAH / yatra tu=gurvavagrahe tAM prayujya naiSedhikIM kRtvA / zayyAdAveva upAzraye eva dhyAnena stheyaM svAdhyAyadhyAnAdi kartavyaM / na tu kAcit bADhaM pravRttiH krtvyaa|| tatra nAsau=na naiSedhikyAH yatnotkarSaH karaNIyaH / tatra gurvAzAtanAyA api prAyazo'saMbhavAd, yatra upaashrye| pravizya svasthAne svAdhyAyadhyAnAdi eva kartavyam / ra samAdadhAti - dhyAnena sthAnenApi naiSedhikyAM paraH yatnaH bhavati / aniSiddhasya naiSedhikI vADmAtramiti vacanAt - iti gaathaarthH|| che ziSyaH derAsaramAM praveza karIe ke samavasaraNamAM jinane vaMdanAdi karavA jaIe e vakhate to tyAM puSkaLa che che pravRtti karavAnI che eTale tyAM AzAtanA thaI javAnI zakyatA che eTale tyAM nisahiprayogano vizeSa prayatna che karAya, kemake e vinA AzAtanA thaI javAnI zakyatA che. paraMtu jyAM nizIhi karyA bAda upAzrayamAM pravezIne koI pravRtti karavAnI ja nathI. dhyAnamAM ja besI javAnuM ja che. tyAM A viziSTa prayatna vagerenI koI jarUra nathI. eTale tyAM nizIthinI paNa koI jarUra nathI. R guru : tArI A zaMkAne A gAthAmAM dUra karaze. gAthArtha : dhyAna ane sthAna vaDe rahevAnuM hoya to paNa nizIhino utkRSTa yatna hoya che kemake evuM SSSSSSSSSS armaraTERE SSSSSSSSSSSS EFFEEEEEEEEE che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 183 PERCESSESesamaROSESSIONERSEASESSIOESSERIEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke pApono tyAga na ka2nA2Ano nisIhi zabda e vacanamAtra banI rahe che. yazo. - jhANeNaM ti / dhyAnena = ekAgratAlakSaNena sthAnena = avazyakarttavyAya gamanAbhAvenApi naiSedhikyAH paraH = prakRSTo yatno bhavati, na hi tadAnIM manoyogasyAtizayazAliyatnaM vinA dhyAnasaMbhavaH / kuta etatsiddham ? ityata Aha-aniSiddhasya= anirUdvA'sadvyApArasya naiSedhikI vADmAtramitivacanAt nisIhi sAmAcArI candra. - dhyAnenetyAdi / avazyakartavyAya gamanAbhAvenApi = avazyakAryAya yad bahirgamanaM, tadabhAvenApi / nanu yatra devAdyAzAtanAyAH saMbhavaH, tatra eva dRDho yatna AdaraNIyaH, yataH tatra dRDhayatnAbhAve AzAtanAparihAro na syAt / atra tu dhyAnAdau kartavye ko nAma dRDhayatnAvakAza ityata Aha na hi tadAnIM=dhyAnakAle, upAzraye sthAnakAle ca manoyogasyetyAdi / tathA ca dhyAnasthAnAdi api manoyogasya atizAyi yatnaM vinA na saMbhavatIti tadAnImapi dRr3ho yatnaH AvazyakaH / etat=manoyogasyAtizAyiyatnaM vinA na dhyAnasaMbhavaH ityetat / TIkArtha : upAzrayamAM pravezyA bAda ekAgratA keLavIne ja rahevAnuM hoya che ane tyAM koI avazya kAmane mATe bahAra javAnuM nathI hotuM to paNa tyAM nisIhino utkRSTa yatna jarUrI che, kemake upAzrayamAM pravezyA bAda manoyoganA atizayavALA yatna vinA dhyAna saMbhavI zakatuM nathI. dhyAna vagere mATe puSkaLa ekAgratA joIe. e mATe manoyogano atizayavALo yatna joIe. e mATe pApavyApArono niSedha karavo Avazyaka bane che. eTale ja tyAre nisIhino prakRSTa yatna jarUrI che. (ziSya : paNa upAzrayamAM praveza bAda tIvra yatna joIe ja ane e mATe pUrvakAlIna pApono tyAga joIe ja. A tame kayA AdhAre kahI zako ? ame to te vakhate koI tIvra yatnanI jarUra jotA nathI. tame je kaho cho, seno ardha sAdhAra che ?) guru : evuM vacana che ke "jeNe asad vyApArono nirodha nathI karyo enI nisIhi vacanamAtra ja che" A vacanathI siddha thAya che ke upAzrayamAM praveza karatI vakhate nisIhi bolyA bAda jo asa vyapArono tyAga na kare to enI nisIhi nirarthaka ja bane che. eTale upAzrayamAM praveza bAda paNa pApavyApArono tyAga, tIvra yatna Avazyaka che. yazo. ayaM bhAvaH - sAdhoH saMyamayoge dRDhaprayatnaM vinA kSaNamapi sthAtumananujJAnAt tathA tiSThataH zuddhaiva na naiSedhikI / ddaDhaprayatnenAvasthAne punariSTameva, sahakArisaMpannayA tayA phalajanane vilambA'bhAvAt / - - candra. tathA tiSThataH = dRDhaprayatnaM vinA tiSThataH / iSTameva tadAnIM kriyamANasya naiSedhikIprayogasya sAmAcArItvaM, tajjanyaM vA nirjarAtmakaM phalaM abhimatameva / yataH sahakArisaMpannayA tayA = dRDhayatnAtmakasahakArikAraNena yuktayA naiSedhikIprayogAtmakanaiSedhikyA phalajanane= nirjarotpAde / mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIyA TIkA + vivecana sahita 7 184
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ REEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEM nisIha sAmAyArI , niSkarSa e che ke sAdhuone saMyamayogamAM daDhaprayatna sAthe ja rahevAnuM che. enA vinA eka kSaNa paNa che ja rahevAnI zAstrakAroe rajA nathI ApI. eTale upAzrayamAM daDhayatna vinA rahenArAnI nisIhi zuddha ja na 8 gaNAya. have jo upAzrayamAM daDhaprayatnapUrvaka rahe to to e ISTa ja che. eTale ke daDhaprayatnapUrvaka rahe to to e che A nisIhiprayoga sAmAcArI tarIke iSTa ja che. kAraNa ke e prayogane daDhaprayatna rUpa sahakArikAraNa maLI gayuM. ane eTale nizIhi sahakArikaraNathI yukta banavAthI tyAM nirjarA rUpI phaLanI utpatti thavAmAM leza paNa vilaMba thatI nathI.. BEEEEEEER ra yazo. - ata evaitatpAlanAya svAdhyAyAdyazaktAnAM "AyAvayaMti gimhesu" ityAdyudyamo bhaNitaH / vyaktaM caitadyatidinacaryAyAm // 44 // candra. - ata eva yataH sAdhoH saMyamayoge dRDhayatnaM vinA kSaNamapi sthAtuM na yuktaM, tata eva etatpAlanAya R =dRDhayatnapAlanAya, dRDhayatnakaraNAtmakajinAjJApAlanAyeti yAvat / svAdhyAyAdyazaktAnAmityAdi / ayaM bhAvaH saMyamayoge dRDhayatnaM vinA saMyamArAdhanA duSkarA / tatazca sAdhUnAM anavarataM dRDhayatno bhavedityetadarthaM tIrthakaraiH svAdhyAyadhyAnavaiyAvRtyAdayo yogAH pratipAditAH / teSu hi dRDhayatnaH sahajata eva siddhyati / kintu ye vRddhaaH| mandabuddhayo vA anye vA tathAvidhAH svAdhyAyAdiyogAn sAdhayituM azaktAH, te kathaM tAn vinA dRDhayatna sAdhayeyuH? tadabhAve kathaM saMyamamArAdhayeyuH ? tatazca teSAmupakArAya jinaiH kathitaM yathA etAdRzaiH sAdhUbhiH 2 grISmakAle AtApanA grahItavyA, hemantakAle vastrANi parihatya zItaparISahaH SoDhavyaH / varSAsu mukhyatayA / kAyasaMlInatA samAdaraNIyetyAdi / eteSu hi teSAmapi dRDhayatno bhaviSyatIti bhavati teSAmapi saMyamArAdhanam / / tatazca sAdhUnAM saMyamayogeSu dRDhayatno avazyamAdaraNIya iti kRtvA tadakaraNe naiSedhikI zuddhA naiva bhavatIti bodhyam / // 44 // R. A daDha prayatna jarUrI che mATe ja to yatidinacaryAmAM spaSTa kahyuM che ke "jeo svAdhyAyAdi karavAmAM azakta che ja hoya, teoe A daDhayatnane sAdhavA mATe, pALavA mATe grISmaRtumAM AtApanA, ThaMDImAM vastro ochA paheravA che vagere udhama 72v| . 6zavAsinI "AyAvayaMti..." thA sAvarAsata sAdhumo dRDhayatna sAdhI che zake eno ja upAya batAvanArI che. mATe daDhaprayatna joIe. ll44o. RRRRRRRREGERTEREIGermacassmBERRRRREETHERROuremaraGIGER ___ yazo. - nanvidaM bhAvanaSedhikyAH phalaM, 'naSedhakI' iti zabdarUpapratijJAyAH punaH kimAyAtam ? ityata Aha - hoi paiNNAbhaMge bhIru a-bhAvA ao daDho jatto / tapputviyA ya kiriA phalayA tabbhAvavuDhikarI // 45 // // NisIhiyA sammattA // candra. - nanu dRDhayatnakaraNAt AzAtanAparihAraH, jinAjJApAlanaM, nirjarA ca bhavatItyetatsarvaM dRddhytnsyaiv| phalaM / sa ca bhAvAtmikA naiSedhikIsAmAcArI / yA tu naiSedhikIzabdoccArarUpA naiSedhikIsAmAcArI, sA tu ProcuTORImmacaraswaraswwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwTERT che mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 185 RESSSSESSETTEERSATIRRISTRESSESEGISTRESSERTISISTRESSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSB
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIIIIIIIIIIIIIIIIII nielle sAmAyArI niSphalaiva / tAM vinApi upayogapUrvakaM dRDhayatnakaraNAt pratipAditAni sarvANi phalAni bhaviSyantyeveti zabdoccArAtmikA naiSedhikI na kartavyeti abhiprAyeNAha nanvidaM bhAvanaSedhikyAH ityAdi / / zabdarUpapratijJAyAH kimAyAtaM= kiM prayojanaM ? kimarthaM karaNIyA sA? iti / ra samAdhAnamAha - pratijJAbhaGge bhIrukabhAvAt ata:='naiSedhikI' zabdAt dRDho yatno bhavati / tatpUrvikA ca kriyA tadbhAvavRddhikarI (satI) phaladA bhavati - iti gAthArthaH / 8 ziSya : A tame je phaLa batAvyuM e to daDhayatnathI ja maLI jAya che. enA mATe nisIhi zabda bolavAnuM che RzuM prayojana ? daDha yatna keLavIe, upayogane sAdhIe eTale enA dvArA ja nirjarA thaI jAya. zabda bolavAnI # koI jarUra nathI. guruH gAthArtha pratijJAbhaMgamAM gabharATano pariNAma rahevAthI nisIhiprayogathI daDha yatna prApta thAya. ane che che daDhayatnapUrvakanI kriyA phaladAyI bane. te bhAvanI vRddhi karanArI bane. yazo. - hoi tti / bhavati pratijJAbhage bhiiskbhaavaat=bhyshiilsvaabhaavyaat| ato naiSedhikI' zabdAt dRDhaH=atizayazAlI yatnaH udyamaH / 'naSedhikI' iti prayogo hi pratijJA, tasyAM ca satyAM niyamAdullasati-'etadbhaGgo'niSTasAdhanaM' iti bhIstA'dhyavasAyaH / VEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE candra. - samAdadhAti / bhavati pratijJAbha) ityAdi / idamatra hRdayaM / yadi hi kasyApi kAryasya pratijJA na kriyate yathA "rAtribhojanatyAgaM kariSyAmIti mama pratijJA", tadA yadyapi tasya rAtribhojanatyAgapariNAmo 2 bhavedapi / tathApi tathAvidhanimittavazAt yadA rAtribhojanakaraNAvasara upatiSThati / tadA sa cintayatyeva yaduta "mayA rAtribhojanatyAgasyecchaiva kRtA, pratijJA tu na gRhItA / tatazcAdhunA rAtribhojanakaraNe'pi pratijJAbhaGgo mama naiva bhavet" iti / tatazca sa rAtribhojanaM karotyeva / yadi ca pratijJA bhavet, tadA tAdRzAvasare'pi "yadyahaM rAtri bhojanaM se kuryAm, tarhi pratijJAbhaGgo bhavet, tasmAt na mayA kenApi kAraNena rAtribhojanaM kartavyam / pratijJAbhaGgastu mahAnarthakArIti sarvathA pariharaNIyo'sau" iti / evaM ca pApatyAgAdau yo dRDhayatna iSyate, sa prtijnyaakrnnaadev| smullsti| pratijJA'bhAve tu sa manda eva prAyo bhavati / tatazca dRDhayatnArthaM pratijJA samAdaraNIyA / naSedhikIzabdaprayogazca pratijJaiveti so'pi avazyaM samAdaraNIyaH / eSaH paramArthaH / / 8 TIkArtha: 'nisIhi' e pratijJA che ke "huM avagrahamAM leza paNa AzAtanAdi na thavA devA mATe daDha prayatna che rAkhIza." have pratijJA laIe eTale svAbhAvika eka bhaya utpanna thAya ke jo pratijJA nahi pALuM to { pratijJAbhaMganuM moTuM pApa lAgaze. ane eTale pratijJAbhaMga na thAya e mATe sAhajika rIte daDha prayatna keLavAya. nisIhi zabda e pratijJA che ane te pratijJA hote chateM avazya evo bhAva uchaLe ke "Ano bhaMga aniSTanuM sAdhana che." 1 yazo. - sa ca pratikUlapravRttipratipanthI sannanukUlapravRttAvatyantamutsAhamAdhatte / / tatazcopapattimAMstato ddaDho yatnaH / 'tatpUrvikA'=ddaDhayatnapUrvikA ca kriyA yena kSAyopazamikabhAvena sA kriyA kriyate tadbhAvasya vRddhikarI bhavati / evaM coktapratijJAyAH ReawwwwccERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRODanwarwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwants A mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita * 186 che CeRSETTERTISTEREOSAREERSITERATUREmmerc0000000000000000000RRIERRE
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ USESEGESTERastratmataram EEEEEEEEEEEEEE ARTICLEAR nisIha sAmAyArI pAraMparyeNa kSAyopazamikabhAvavRdbhihetutvamityuktaM, tavRddhizcA''kSayika-bhAvaphalikA / san ca bhAvaH paramapadanidAnamityanuktamapi draSTavyam / candra. - sa ca=bhIrutAdhyavasAyazca pratikUlapravRttipratipanthI AzAtanAprayojikA yA pravRttiH, tatpratipanthI anukUlapravRtau AzAtanAparihAraprayojake dRDhayatne / upapatimAn yuktiyuktaH tato= nssedhikiipryogaat| ra tavRddhizca kSAyopazamikabhAvavRddhizca AkSAyikabhAvaphalikA kSAyikabhAvaparyantAnAM sarveSAM, zubhabhAvAnAM janayitrI / anuktamapi= atra gAthAyAM yadetat noktaM, tadapi / A adhyavasAya pratikULapravRttione aTakAvanAro bane. ane AzAtanAtyAgAdi rUpa anukULapravRttimAM che meM atyanta utsAhane utpanna karanAro che. tethI A prayoga dvArA daDha yatna siddha thAya che. ane daDhayatnapUrvaka karAtI kriyA je kSAyopathamika bhAva vaDe karAtI hoya, te kSAyopathamika bhAvanI vRddhi che 2nArI bane cha. che Ama A nisAhi prayoga rUpI pratijJA daDhayatna lAvI ApavA vagere rUpa paraMparA dvArA lAyopathamika bhAvanI # A vRddhinuM kAraNa bane che. e jaNAvyuM ane kSAyopazamika bhAvanI vaddhi e kSAyikabhAvanI prApti sAdhIna 8 ApanArI che. ane te kSAyikabhAva mokSanuM kAraNa che" e badhI vAto ahIM na lakhelI hovA chatAM samajI levI. che yazo. - AvazyakIti pratijJAphalamapyanayaiva dizA bhAvanIyamiti dig // 45 // // iti nyAyavizAradaviracite sAmAcArIprakaraNe naiSedhikI samAptA (arthataH) // 5 // 8 candra. - nanu yadi naiSedhikIti pratijJAyA etatphalaM, tatki AvazyakItipratijJAyAH etatphalaM na bhavati? yena tatra na tatpratipAditamityata Aha AvazyakIti pratijJAphalamityAdi / anayaiva dizA= naSedhikIpratijJAyAH phalaM yathA pratipAditaM, tathaiveti bhAvaH / na idantu bodhyam / kSAyopazamikabhAvena yuktA dRDhayatnapUrvikA kriyA kSAyopazamikabhAvavRddhikAriNI bhavatIti ra uktam / evaM ca abhavyAnAM dRDhayatnapUrvikA'pi cAritrakriyA kSAyopazamikabhAvenAyuktA satI kSAyopazamikabhAvaM na vardhayatIti jJAyate / tathA kSAyopazamikabhAvena yuktA'pi dRDhayatnavirahitA pratidinakartavyatvena kriyamANA pratilekhanAdikriyA na kSAyopazamikabhAvaM vardhayatItyAdi sUkSmamuhyam // 45 // mahopAdhyAyaviracite sAmAcArIprakaraNagranthe AvazyakIsAmAcArITIkAyAH viSamapadavyAkhyA rahasyaprakaTanaM seca sNpuurnne| che ziSya : Avasyati sAmAcArImAM AvuM phaLa batAvyuM na hatuM ke kSAyopAlamikabhAvanI vRddhi, kSAyikabhAva, che mokSa... to mA 35 | nisAuthI 4 maNe ? ja guruH nA, nA. "Avasyahi zabda rUpa pratijJAnuM phaLa paNa upara kahyA pramANe ja vicArI levuM. AmAM ke ghaNI bAbato kahevA jevI che. ame mAtra diphasucana karela che. ll4pA nisAhi sAmAcArIno bhAvAnuvAda saMpUrNa ENTERTEREERIES EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE zi mahAmahopAdhyAya yazovijayajI viracita sAmAcArI prakaraNa - candrazekharIcA TIkA + vivecana sahita 0 180 SEHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ SREERam I IIIIIIIIIII [UISIR sAmAcArI mahAmahopAdhyAyazrI yazovijayaviracita sAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI EssttaemarEEEEEEEEEEEEERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR888888883EERGREE e~ namaH se zrImate vIranAthAya, sanAthAyAdbhutazriyA / mahAnandasarorAjamarAlAyArhate namaH // 1 // kRtAparAdhe'pi jane, kRpAmantharatArayoH / iSadbASpArdrayorbhadraM zrIvIrajinanetrayoH // 2 // yathA hi zobhanarUpalAvaNyasaMsthAnabalAdimantaM bahumUlyAlaGkArasamalaGkRtaM kasyacit mahArogiNo dehaM dRSTvA / / tacchobhA-samAkRSTahRdayA anye janAH paritoSaM prAnuvanti / sa tu mahArogI antrgtguuddhrogjnymhaavednaavyaakulH| san na kimapi svasyaiva zobhanadehasya bahumUlyAbharaNAlaMkRtasya sukhaM prApnoti, evameva pramAdasamanvitasvAdhyAyaghoratapo'nuSThAna-bahujIvaprabodhakavyAkhyAnamahAmantrajapAdibhUSaNabhUSitAnAM dazavidhacakravAlasAmAcArIpAlanaviSayakapramAdAdirogasamanvitAnAM nirgranthAnAM bAhyazobhAdikaM dRSTvA pramuditA santo bahavo janAH samyagdarzanAdikaM prApnuvantyapi, kintu cAritrakalpadrumamUlIbhUtAnAM dazavidhacakravAlasAmAcAryAdirUpajinAjJAnAM va pAlane mandA nirapekSAH pramAdino nirgranthA ata eva zubhapariNAmAdivirahitA anvrtmaartdhyaanaadipngkklussitaaH| ra santo na kimapyadhyAtmasukhaM prApnuvanti / na hi zaktau satyAmapi cAritraprANabhUtasAmAcAryAdirUpajinAjJApAlanase pramAdavatAmadhyAtmasukhasaMbhavaH, anyathA tAdRgjinAjJAnAM nairarthakyaM syAt / kiJca mahAbhayaGkaraghoraduHkhasaMpUrite cAturgatike saMsArasamudre nimajjatAM bhavyajIvAnAM mokSataTaprAptyai / se sarvaviraticAritrameva zaraNam / tacca cAritraM mahApotakalpamapi svAnukUlapavanaM vinA na mokSataTaM bhavyajIvAn / prApayati / anukUlapavanazcAtra dazavidhacakravAlasAmAcArIti kRtvA cAritrapotaM samAzrayadbhirmumukSubhiravazyaM dazavidhacakravAlasAmAcArIsamAcaraNe mahAn yatnaH kAryaH / sa ca yatnaH sAmAcArIparijJAnaM vinA na saMbhavatIti bhadrabAhusvAmi-haribhadrasUribhirAvazyakaniyuktipaJcAzakAdigrantheSu sA pratipAditA / sA'pi duSSamakAlaprabhAvato hIyamAnaprajJAnAM bhavyajanAnAM durbodhA'bhavaditi kRtvA mahopAdhyAyayazovijayaissAmAcArIprakaraNamakAri / tasmiMzca / vistarataH sAmAcArI nirupitA / kintu tadapi sAmAcArIprakaraNamadhunA prAyo'tIvamandaprajJAvadbhissAdhubhirdubodhaM / saJjAtamiti sAmpratakAlInazramaNazramaNIsamudAyaM bhaviSyatkAlInazramaNazramaNIsamudAyaJca lakSyIkRtya tadupakAra mAtrabuddhito mayeyaM dazavidhacakravAlasAmAcArI nirUpayitumArabhyate / ___ tatra maGgalAdipratipAdanArthamiyaM prathamA kaarikaa| jaha muNisAmAyAriM saMseviya paramanivvuI patto / taha vaDDamANasAmiya ! homi kayattho tuha thuIe // 1 // he vardhamAnasvAmin ! yathA bhavAn munisAmAcArI saMsevya paramanirvRtiM mokSaM prAptaH, tathA tenaiva prakAreNa tava stutyA'haM kRtArtho bhavAmIti gAthAsaMkSepArthaH // 1 // mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 188 RECRUITERATIOESIGIRRIGATERRIERSITIERRIGHEREIGERROROUSERESERESERSE85850888
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ GEEEEEEEEEEEEmail SearccERREETTERESEGRE8888888888ER EMAITRIN I TINENT WISIR sAmAyArI ' atra hi sAmAcArI trividhA, tatrAhorAtrasaMbaMdhipratikramaNapratilekhanasUtrapauruSyarthapauruSIbhikSATana- sthaNDilagamanAdikriyAkalApasaMbandhinI prathamA oghasAmAcArI / dvitIyA tu prakRtagranthe nirUpayiSyamANA dazavidhacakravAlasAmAcArI / tRtIyA punayizcittAdisaMbandhinI padavibhAgacchedasAmAcArIti / ____ atra tu dazavidhacakravAlasAmAcArI nirUpayitumArabdheti bodhyam / tatra sAmAcArIsvarUpaM nizcayavyavahAramatAbhyAM darzayati / esA NicchyaNayao icchaakaaraaigejjnyprinnaamo| vavahArao adasavihasadupaogo muNeavvo // 2 // nizcayanayo hi bUte - "tvamicchayA matkAryaM karoSi?" "mithyA me duSkRtaM bhUyAt,""guro ! yadbhavatA pratipAditaM, tattathaiva, nAtra kazcitsaMdeho mama" ityAdivAkyaiH tattatsAmAcAryavasare saadhunoccaaritairyo| vaktRmunihRdayagato nirmalapariNAmo'numIyate, sa pariNAmavizeSa evecchAkArAdirUpA sAmAcArI, na tu tAni vAkyAni sAmAcArIrUpANi / tathA cecchAkArasAmAcAryavasare "tvamicchayA matkAryaM kuryAH ?" ityaadi| vAkyenAnumIyamAnaH pariNAmavizeSa icchAkArasAmAcArI, saMyamayogaskhalanAdirUpe micchAkArasAmAcAryavasare: 'micchA mi dukkaDaM' iti kathyamAnena vAkyenAnumIyamAnaH pariNAmavizeSo mithyAkArasAmAcArItyevaM tattatsAmAcAryavasare procyamAnaistathAvidhavAkyairanumIyamAnAH pariNAmavizeSAstattatsamAcArIrUpA iti hRdym| atrAntare jijJAsuH ziSyaH praznayati - bhagavan / bhavadbhiradhunA nizcayanayo darzitaH, tatra cecchAkArAdivAkyairvaktRgatazubhapariNAmavizeSAnumAnaM pratipAditam / kintu tanna saGgacchate / yato ye sAdhava, AtmAnaM sAmAcArInipuNaM sthApayitumicchanti, te hi hRdaye zubhapariNAmAbhAve'pi svakIyA'dyarthamevecchAkArAdikaM kurvanti / tatra cecchAkArAdivAkyasadbhAve'pi zubhapariNAmAbhAvo vartata iti kathaM taadRshvaakyaatmkhetunaa| zubhapariNAmavizeSAnumAnaM zakyaM syAt ? atra hi matpadArthadRDhatArthamanuyogadvArapratipAditaM dRSTAntamapi darzayAmi / / __tathA hi - ekatra gacche kazcitsAdhuHpratidinaM gocaryAdiSu sacittasaMghaTTanasthApanAdidoSaM saMsevya daivasikapratikramaNakAle sarvamunigaNasamakSaM mahatA svareNAtmAnaM nindandaivasikAnaticArAnAlocayati / tasya gurustu gacchAcAryo'gItArtho'bhavat / ataH sa gurustaM prazaMsati yathA "aho'sya pazcAttApapariNAmaH, ko nAma anAdivAsanAvAsitAntaHkaraNo doSazataparipUrito'ticArAdInna seveta ? yastu tAnsaMsevyApi niSkapaTo bhUtvA prAyazcitaM karoti, sa dhanyAtidhanyaH" iti / kintu svayamagItArthaH sa na jAnAti yadutAnAbhogAdivazAdati cArAnsaMsevya mahatA saMvegena prAyazcittakaraNe eva dhanyAtidhanyatvam, tathA'ticArasvarUpaM jJAtvA'pi niSkAraNaM se niSThuratAdivazAtsakRvirvA tAnsaMsevya tadanantaraM samutpannapazcAttApena prAyazcittakaraNe eva dhanyAtidhanyatvam / yastu pratidinaM prAyazcitam karoti, niSThuratayA ca pApaM kurute tasya kevalaM mAyAmRSAmithyAtvAdidoSavilAsa eva / tatra dRzyamAno mahAn saMvegaH paramArthato na samyagbhavatIti / ___ evaJca guruNA kriyamANAM tasya niSThurasya prazaMsAM zrutvA'nye sAdhavo vicArayituM lagnAH, yaduta "na pApakaraNe ra tathAvidhaH kazciddoSaH, kintu pApaM kRtvA'vazyaM prAyazcitaM karaNIyam / evaJca bhaviSyati niSkAraNaM pApasevane'pyasmAkaM mokSa" iti / itthaJca te viparItamatyaH saJjAtAH / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 188 . MERESERESTEGHSSSSSSSSSSSSSSSSSEEGRESSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSTERESEREEEEEEEEEEEE
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ RRIE R WISIR sAmAyArI AR mu anyadA tatra kazcidgItArthaH samAgataH, sa ca tatra sthitaH san krameNa sarvamapi tavRttAntaM jJAtavAn / saba tu gacchAcAryaM jJApitavAn yaduta "bhavadbhirIdRzI prazaMsA na karaNIyA, anyeSAM sAdhUnAM mithyAtvagamanasaMbhavAt / / kintu pratidinaM niSkAraNamaticArAnsevamAnaH sa ziSyo niSThuravacanairdaNDanIyaH / yadi tathApi sa tAnaticArAnna kI parityajet tadA gacchAnniSkAzanIya" iti / kintu mUDho gacchAcAryastaM kuziSyaM prati mithyAnurAgeNa baddhahRdayaH san na tadgItArthavacanamaGgIkRtavAn / gItArthasAdhunA pazcAtsarvasAdhubhyaH samyazikSA pradattA, yathA "tavAyaM gururagItArthaH san pASANanaukalpaH svaM yuSmA'zca bhavodadhau nimajjayiSyatIti muJca taM gurum" ityaadi| 2 anena kathAnakenaitad jJAyate yaduta "pratidinamaticArAnAlocya sa kusAdhumithyAkAravacanAni brUvannapi hRdye| 3 kapaTAdibhAvaduSTa evAsIt iti mithyAkAravacanAdirUpahetubhirantargatazubhapariNAmAnumAnaM na saMbhavati" iti| evaM ziSyaprazne sati gurustAM jijJAsAM saMtoSayati - ke valamicchAkArAdivacanAni na vaktRgatabhAvAnumApakAni, kintu mAyA-kapaTAdirahitAnyeva tAni vacanAni vaktRgatazubhabhAvAnumApakAnIti na kazciddoSaH / tathA ca "ayaM sAdhuH mithyAkArasAmAcArIpariNAmavAn mAyAvirahitamithyAkAravacanavaktRtvAt" 8 se ityAdyanumAnAni phalitAni / yadyatra tasminsAdhau mAyAsadbhAve'pi sA mAyA na jJAyate, tadA tvanumAnaM mithyA / bhavet / yadi ca sUkSmadarzanena sA mAyA jJAyeta, tadA tu prakRtAnumAnameva na bhavedityAdi svayaM dRSTavyam / 3 anayaiva rItyA niryuktau pratipAditamapyanumAnamavagantavyam tathAhi-"ayaM suvihitasAdhuH samyagAlayavihArAdijinAjJApAlakatvAd" ityatra yadi sa jinAjJApAlanamakurvannapi mAyayA jinAjJApAlaka iva dRzyate, tadA tu tadanumAnaM mithyA bhavet / yadi ca sa nirmAyAvI san samyageva jinAjJAM pAlayati tadA tu tadanumAnaM smygeveti| evaM tAvannizcayanayo niruupitH| va vyavahAranayastu vakti - tattatsAmAcAryavasare sAdhubhiryo vAkyaprayogaH "tvamicchayA matkAryaM karoSi ?" ityAdirUpaH kriyate, sa evecchAkArAdisAmAcArI / tatrApi zuddhavyavahAranayastu manyate "zubhabhAvapUrvako dazavidhazabdaprayoga evecchAkArAdirUpA dazavidhA sAmAcArI, na tu zubhabhAvavirahita" iti / azuddhavyavahArastu / manyate - zubhabhAvapUrvakaH zubhabhAvavirahito tA sarvo'pi dazavidhazabdaprayogaH svAvasare kriyamANaH dazavidhA sAmAcArI - iti // 2 // tatrecchAkArasAmAcArI prathamaM nirUpyate / jaMNiyaNiyakajjamI icchAsaMpaccayatthaM vihivakaM / so khalu icchAkAro, tahA paiNNA parakajje // 3 // nijanijakArye yadicchAsampratyayArthaM vidhivAkyamucyate, tadvAkyamicchAkAraH / tathaiva parakArye yA svasya / OM pratijJA, sApIcchAkAra iti gAthAsaMkSepArthaH / vistarArthastvayam / mumukSuNA svasya sarvANyApi kAryANi pratilekhanavastraprakSAlanasthaNDila-prazravaNapariSThApanAdIni svayameva EEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEH e aseeeeewwwscessarsa weresasareewawwareness mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 160 RECRUIROIRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRs100006658000 m allB
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEE393 erratanREEEEEEEEEEEEG HEROTESORTERIORRRRRRRRRRRRRRRRRRRR000000000000003083 ARRORRORRERTERESTERIONERIN E ERE IS2 sAbhAyArI kartavyAni / na hi ratnAdhikAnAM kSullakAnAM vA sAdhUnAM laghUni mahAnti vA svakAryANi ratnAdhikebhyaH kSullakebhyo vA'nyasAdhubhyo dAtuM kalpante, svavIryagopanena vIryAticArasaMbhavAt / vIryAticArazca sarvayatnena varjanIyaH, anyathA se vIryAcArApAlanaprayuktavIryAticAreNa vIryAntarAyakarma badhyate / tacca karma bhavAntare tapaHkaraNAdizaktibAdhakaM bhUtvA paramapadapratibandhakaM bhavati / ata evAvazyakaniyuktau "svayaMdAsAstapodhanAH" iti nigaditam / yathA hi rAjA kasminnapi kArye samAgate sati tatkaraNAya svasevakAnsamAdizati, tathaiva tapodhanA munayaH svayameva svasya / sevakA bhavanti, arthAt kasminnapi kArye samAgate sati te munaya AtmAnameva samAdizanti, na tvanyaM kSullakamapi muni / yadi hi sAdhUnAM kSullakasAdhubhyo'pi svakAryadAnaM niSiddham / tarhi "zrAvakebhyo jalAnayanavastra-8 prakSAlanAdisvakAryANAM dAnaM sarvathA pratiSiddhameva bhavati" iti jJAyate / ata eva ye nirgranthA nirgranthyazca / pramAdAdidoSavyAkulAH jinAjJAmupekSya sukhazIlatAM samAzritya na kevalamanyasaMyamibhyaH, kintu zrAvakAdibhyo'pi niSkAraNameva svakAryANi prayacchanti, tatra saMbhavantamasaMyamamapi na vicArayanti, teSAM jinAjJA ke prati niSThurANAM kA dazA bhaviSyatIti tu na vayamapi kathayituM pArayAmaH / duranto bhaviSyati teSAM bhayAvaho / bhavodadhiriti tu saMbhAvayAmaH / eSa tAvadutsargamArgo nigaditaH / karuNApradhAnAstIrthakarA adhunA'pavAdamapi darzayanti / tathA hi - (1) yadA sAdhurvRddhatva-mahAroga-dIrghavihAraparizrama-zarIradaurbalyAdivazataH gocarIvastraprakSAlanaprati-8 lekhanAdIni svakAryANi kartumasamartho bhavati, tadA sa icchAkArasAmAcArI pAlayitvA svakAryANi 8 kSullakasAdhubhyo dadyAt / (2) evaM yadA sAdhussvakAryANi kartuM samartho'pi tatkAryakaraNavidhimeva na jAnAti, "yathA nUtanadIkSito. 1 muniH vastraprakSAlanavastrasIvanAdikaM na jAnAti" tadA sa sAdhuH tatkAryamanyebhyo dAtuM yogyo bhavati / 4 (3) tathA yadA sa sAdhussvakAryANi kartuM samartho bhavati, tadvidhimapi saMpUrNa jAnAti, kintu tatkAryAvasara evAnyanmahatkAryamApatet / tacca kAryaM prakRtasAdhuM muktvA nAnyaH ko'pi kartuM samartho'sti / tathA 8 se samApatitatatkAryakaraNe yadi mahatI nirjarA saMbhavati, tadA sa sAdhussvakAryamanyebhyo dattvA samApatitakAryaM / kartumarhati / yathA kazcittArkikaH sAdhurvastrakSAlanaM karoti / tadaiva dezAntarAdmahApaNDitaH samAgataH / guruNA tu / tena saha vArtAlApAdikaraNAya sa tArkikaH sAdhurAkAritaH / atra hi na taM muktvA'nyaH kazcittena paNDitena sahara vaktuM samarthaH / tathA tena saha vArtAlApAdikaraNe mahatI nirjarA'pi saMbhavati, svazaMkAnirAsAt, paNDitahRdaye jinadharmabahumAnAdisaMbhavAt, gurvAjJApAlanAcca / tatazca tadA sa tArkikaH kSullakamunivastraprakSAlanakAryaM samarpya 8 gurukathitaM tatkAryaM kartumarhati / evameva vyAkhyAtA kazcitsAdhuH yadA madhyAhne gocarImAnetuM bahirnirgamanAya praguNo bhavati, tadaiva samAgatA grAmAntarAd bahavo janAH, vyAkhyAnazravaNAbhilASukAzca yAcanAM kurvanti / tadA'nyavyAkhyAtrabhAvAt sa sAdhurgocaryAnayanakAryamanyakSullakasAdhave datvA prayacchati tebhyo vyAkhyAnam / ra atredaM bodhyam / samApatitaM nUtanaM kAryaM yadyanyaH kazcitsAdhuH kartuM samartho bhavati, tadA tu na prakRtasAdhuH svakAryamanyasmai datvA tatkAryaM kartuM yogyo bhavati / yathA gurorvastrapratilekhanAdikaM kAryaM samApatitam, 55555555555555555555555555 EEEEEEE WEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 11 WESTERNETROOTERESTEROINEERICURRIERRECORRESOURCES
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS HIERGREEEEEEEEEEEEEEEEEEE888888888ERRORRRRRRRRRRRRRRRREE ARRIERRIERRITERATRITERATUR WIR sAmAyArI taccAnye'pi sAdhavaH kartuM prabhavantIti tadA sa sAdhuH svavastraprakSAlanagocarIgamanAdikAryaM nAnyasmai sAdhave dattvA ra * gurorvastrapratilekhanAdikAryaM kartuM yogyo bhavati / evamanye'pi dRSTAntA anayaiva rItyA svayaM vicAraNIyAH / tathA samApatitaM nUtanaM kAryaM yadi kriyamANakAryApekSayA mahatIM nirjarAM na janayati, tadA'pi sa sAdhuna / kriyamANaM kAryamanyasmai dAtuM yogyo bhavati / yathA sa sAdhuratIvaglAnamunessevAM karoti, tadaiva c| vyAkhyAnakaraNAdikaM kiJcitkAryaM samApatitam, tadA gADhaglAnasevAyAH sakAzAd sAmAnyaM vyAkhyAnakaraNAdikaM na mahatIM nirjarAM janayituM samartham / atastadA sa sAdhuglAnasevAmanyasmeM dAtuM na yogyo bhavAta / etatsarvaM svayameva sUkSmaprajJayA vibhAvanIyam, pratipAditAyA avasthAyA prabhUteSu prasaGgeSu saMbhavAt / ntaraM yAni trINyapavAdasthAnAni pratipAditAni, tadavasare sAdhussvakAryamanyasmai dAtuM yogyo bhavatIti / phalitam / kintvapavAdasthAneSvapi tatsvakArya kasmai sAdhave dAtavyamiti praznaH ziSyamanasi samutpadyate / atastasyApyuttaraM prayacchati granthakRt / tathAhi - pratipAditeSvapavAdasthAneSvapi sAdhunA svakAyaM ratnAdhikAya naiva dAtavyamapi tu svasmAtkSullako yaH sAdhuH, tasmai dAtavyam / ratnAdhikA hi sAdhavo vandanArhAH pUjanIyAH, anumodanIyAH ca, na tu kAryaM dAtuM yogyAH / tebhyo hi svakAryadAne teSAmAzAtanA bhavatIti kRtvA'pavAdasthAneSvapi ratnAdhikebhyo na svakAryaM dAtavyam - iti / ziSyaH pRcchati - yadyevaM, tahi yaH sAdhuH sarvamunibhyaH kSullakaH, sarve munayastatsakAzAt ratnAdhikAH, sa tu tathAvidhApavAdasthAneSu kasmai svakAryaM dAsyati ? kSullakasAdhvabhAvAt - iti / gurustu prAha - apavAdatastasya ratnAdhikebhyo'pi svakAryadAnasyAnujJA / evameva yadA kSullake saadhau| vidyamAne'pi tasmai svakAryaM dAtuM na zakyaM bhavati, tasyaiva glAnatvAdiyuktatvAt, tadA'pi vivakSitaH saadhuH| ratnAdhikebhyaH svakAryaM dAtuM yogyo bhavatItyapi dRSTavyam / ___evaJca pratipAditeSvapavAdasthAneSu yadA sAdhuH svakAryamanyasmai kSullakasAdhave dAtuM yogyo bhavati, tadA sa kena prakAreNa tasmai svakAryaM dadAti ? kimAjJayA ?, kiM vA balAtkAreNa ?, kiM vA'nyena prakAreNa ? iti / darzayituM prArabhyate / sa tu svakAryadAtA sAdhuricchAkAreNa tatkAryaM tasmai dadAti / yathA "tvamicchayA mamedaM kAryaM karoSi ? mama tu vyAdhissaJjAtaH zrAnto vA dIrghavihAreNa, yadi bhavato matkAryakaraNe kA'pi bAdhA na bhavettadaiva matkAryaM / karaNIyam, na hi mama ko'pyAgraho'sti" iti / ___yadi tu kAraNe'pi muniranyasmai balAtkAreNAjJAkaraNAdinA svakAryaM prayacchet, tadA tasyAbhiyogikakarmabandho / nIcurgotrAdibandhalakSaNo bhavet / nIcairgotraJca prathamadvitIyaguNasthAnayormadhya eva badhyata iti "kSullakasAdhu prati se api balAtkAraM prayuJjAno mithyAtvaguNasthAnabhAksaMbhavati" ityarthApattyA jJAyate / I yuktazca tasya karmakaratvAdiprayojaka AbhiyogikakarmabandhaH, yato yo yAdRkkAryaM karoti, tasya phalamapi tAdRgeva saMpadyate / paraM prati balAtkAraM kurvANo munistaM kiMkaraM karoti, tatazca tasya tathAvidha eva karmabandho mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 182 PrecaummmmmmmmmmmRRORRORammmmmsam0000000000000000000msards
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSSSSSSSVEER GEEEEE mmmmmmmmmm m WISIR sAmAcArI bhavati, yadudayAt sa bhavAntare sevakabhAvamavApnoti / tasmAdapAyabhIruNA na kutrApi kasmaicid balAtkArAdinAra svakAryaM dAtavyamiti niSkarSaH / ziSyaH prAha - "nanu svakAryadAtRNA kadA kasmai kena prakAreNa svakAryaM dAtavyam" iti jJAtaM myaa| kintu yasmai tatkAryaM dIyate, tena tadA kiM kartavyam ? kiM tasya kAryasya svIkAraH kartavyaH ? kiM vA niSedhaH ? sa svIkAro niSedho vA kena prakAreNa kartavya ityetatsarvaM jJAtumabhilasati me manaH + iti / guruH kathayati - so'pi kSullakAdissAdhurmahatA harSeNa tatkAryaM svIkaroti / "aho dhanyo jAto'hamadya, 2 yanmayA bhavatkAryakaraNAvasaraH saMprAptaH, mahAnupakAraH kRto yuSmAbhirmayi, yanmahyametatkAryaM dattaM / na kuruSva kAmapi cintAM, karomyahaM svecchayA bhaktinirbharaNa cetasA bhavatkAryaM / durlabhatamaM khalvanAdibhavArNave mahAmunInAM vaiyAvRtyam" ityAdi zobhanavacanaistatkAryaM svIkartavyam / yathAyogaJca tatpUrNaM kartavyam, na tvAlasyaM vidheymiti| nanu kimanena vAgADaMbareNa ? sAdhUnAM vaiyAvRtyamavazyaM mahAnirjarAkAri, na tu mithyA vAgvilAsaH / sa tu dAmbhikAnAM zobhate, na tu suvihitasAdhUnAM / sAdhunA tu "ahaM bhavatkAryaM karomi" iti / kathayitvA karaNIyaM se tatkAryam, na hi tAdRzI vAgvaktavyeti cet na, yato yadi sa sAdhustathAvidhAM vAcamanuktvaiva tatkAryaM kuryAt, tadA yadyapi tasya manasi vaiyAvRtyakaraNazubhabhAvo vartate, tathApi kAryadAtA guruH ratnAdhiko vA tasya mukhe| harSAdibhAvamadRSTvA, tasya mukhAtzobhanavacanAnyazrutvA vicintayet yaduta - "kadAcitsa svamanasyArtadhyAnamapi se prApto bhavet, na hi tasyAsmavaiyAvRtye samullAso dRzyate / tasmAdasmAbhirna suSTha kRtaM, yadasmai kAryaM dattaM / / bhaviSyatkAle punarna kadAcidapi tasmai svakAryaM dAsyAmo vayaM - iti / evaJca ratnAdhikAnAM khedo bhavet / bhaviSyatkAle punasteSAM vaiyAvRtyasya lAbho na bhavet / parasparaM / kadAcitsnehapariNAmasya hAnirbhavet / kadAcitzatrubhAvo'pi parasparaM syAt / tena ca sarvajIvasnehapariNAmasvarUpasya cAritrapariNAmasya vidhvaMso bhavet / kiM bahunA ? "tAdRzI vAk tadA vaktavyA" iti trilokInAthasya sarvajJasya karuNAkarasya tIrthakarasya sarvajagajjIvahitakAriNyAjJA'nena khaNDitA bhavet / tasmAt mithyAvikalpaM parityajya jinAjJApAlanamAtraikarasikena bhavitavyaM mumukssunnaa| ____ kiJca tadA kSullakasya manasi yo ratnAdhikavaiyAvRtyakaraNalAbhasamutthaH zubho bhAvo vartate, sa tu yadyapi tasmai / ra svajanyAM nirjarAM dadAti / kintu zobhanavacanAdirUpavIryAcArapAlanAbhAve tajjanyA nirjarA kathaM tasya bhavet ? evaJca yadi saMpUrNA nirjarA labdhumiSyeta, tadA tu zubhabhAvavadvIryAcArapAlane'pi pramAdatyAgo'vazyaM vidheyaH / idaJca kAryadAturkAryasvIkartuzcobhayorapi dRSTavyam / ubhAbhyAM svocitaH zubhavacanoccAraNAdirUpo vIryAcAra: pAlanIyaH // 3 // etdevaah| Na ya kevalabhAveNaM hiyakajje vIriaM NigRhaMto / viriyAcArasohiyacaraNociyaNijjaraM pAve // 4 // ___ kAryadAnAvasare icchAkArAdikaraNarUpahitakArye, kAryasvIkArAvasare ca madhuravacanoccArarUpahitakArye svavIryaM / nigRhan kAryadAtA kAryasvIkartA vA kevalabhAvena="parapIDA na kartavyA" ityAdibhAvamAtreNa "vaiyAvRtyalAbha: mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 183 WRESTEROINETROLORamannamumemusaREERRRRRRRRRRRRRRRRImesed WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66666 IcchAkAra sAmAcArI kalpadrumalAbhakalpa" ityAdi bhAvamAtreNa vA vIryAcAravizodhitasya cAritrasyocitAM nirjarAM na prApnuyAt / tasya zubhabhAvajanyA nirjarA bhavati, kintu vIryAcAraparipAlanajanyA nirjarA na bhavatIti hRdayam / ata eva pareSAM sukRtAnAmanumodanamavazyaM kartavyam, na tu zubhabhAvamAtreNa saMtoSaH kAryaH / sAdhavaH zrAvakA vA yadA viziSTatapaH svAdhyAyaM vaiyAvRtyaM paruSavacanasahanazIlatAM kSamAM mRdutAM saralatAM vA samyakseveran tadA "vande'haM bhavantam, na hi viSayavAsanAvyAkule citte sati guNavikAsaH kartuM pAryate, bhavatA tu moharAjaH parAjitaH" ityAdi zobhanavacanairantargatazubhabhAvasahitaisteSAmanumodanamavazyaM kartavyam / evamevopabRMhaNasthirIkaraNAdisamyagdarzanAcArAH paripAlitA bhavanti / tAdRgvacanAnAmanuccAraNe punassatyapi zubhabhAve samyagdarzanAcArANAmupabRMhaNasthirIkaraNAdInAmapAlanAtsamyagdarzanamAlinyaM bhavati / tasmAtsamyagdarzana vizuddhyAdikamIhamAnenAtmamokSArthamapi zobhanavacanaiH pareSAmanumodanaM kartavyam - ityasmadguravaH kathayanti // 4 // jijJAsuH pRcchati - "zobhanavacanAnuccAraNe doSA bhavanti" iti tAvajjJAtaM / tatazca taduccAraNe te doSA na bhavantIti phalitam / tatkimetAvAneva doSAbhAvarUpo lAbhaH ?, utAnyo'pi kazcillAbho bhavati zobhanavacanoccAraNe ?, tatkathayatu bhavAn / gururAha / abbhatthaNAvihANe icchAkAro samucio doNhaM / ArAhaNamANAe gurUNa ThiipAlaNaM ca jao // 5 // uccAgoavihANaM abhiogaNimittakammahANI a / sAsaNamANo ahave eto cciya haMdi suhabhAvA // 6 // parasmai svakAryadAnAvasare dAturicchAkArakaraNaM samucitam / tatkAryasvIkArakAle ca svIkarturapi zobhanavacanAdirUpecchAkArakaraNaM samucitam / "tatra ke lAbhA bhavanti" iti tu jijJAsAyAM prathamaM yasmai tatkAryaM dIyate, yena zobhanavacanoccAradvArA tatkAryaM svIkriyate, tasya " ke lAbhA bhavanti ?" iti darzayati / guruNA ratnAdhikena vA ziSyAya kSullakAya vA tatpIDAparihArAyecchAkArapUrvakaM svakAryaM pradattam / tatra sa ziSyaH kSullako vA mukhe harSodbhAvanapUrvakaM zobhanavacanoccArapUrvakaJca tatkAryaM yadi svIkaroti / tadA " aho'sya vinayaH, aho'sya vaiyAvRtyakaraNatatparatA, svArthaM vinA parakAryakaraNodyamavantaH sAdhavo'pi durlabhA evAsminjagati / ayaM tu niHsvArthamevAtmAnaM kRtakRtyamiva dhanyAtidhanyamiva manyamAno matkAryaM karoti / bhavatvasya sahasaiva paramapadaprAptiH" ityAdiko harSo gurvAdInAM manasi prAdurbhavati / evaJca gurvAdInAM prasannatAkaraNe sa ziSyo nimitaM bhavati, gurvAdInAJca prasannatotpAdane nimittabhUtAH sAdhavo niyamAtprakRSTaM tathAvidhaM puNyakarma prApnuvanti, yena zubhabhavaparaMparayA jhaTiti mokSo bhavati teSAmiti paramapadaprAptiprayojakastathAvidhaH puNyakarmabandharUpaH prathamo lAbho'sya bhavati / tathA guruNA ratnAdhikena vA yatkAryaM pradattaM, tatkAryaM icchAkArapUrvakaM kurvan gurvAdInAmAjJAmArAdhayati / tathA "parakAryasvIkArAvasare zobhanavacanoccAraNAdirUpecchAkArasAmAcArI paripAlanIyA" iti saMpradAyaH yadi sAdhustaM na pAlayati, tadA tu tasya parakAryakaraNe'pi sampradAyabhaGgaprayukto mahAnarthaH saMbhavati / yadi ca mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 174
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArterEEEEERemora WISIR sAmAcArI m. sAdhustaM sampradAyaM samyakpAlayati, tadA tu mahatyA nirjarAyA lAbhastasya bhavati / itthaJca tena sAdhunA parakAryasvIkArAvasare samuccAryamANairvacanairguro ratnAdhikasya vA pramodo bhavatu mA vA, kintu sampradAyaparipAlanaM tu tatra niyamAd bhavatyeva / tena ca niyamAd mahatI nirjarati na kadApIcchAkArasAmAcArI niSphalA bhavati / ziSyaHpraznayati - yadyapi sampradAyapAlane bhavati mahatI nirjarA / tathApi tadapAlane kevalaM nirjarAyA / se abhAva eva, na tvanyaH kazcidanoM dRzyate, bhavatA ca tadapAlane mahAnanartho'pi pratipAditaH, sa tu kathaM bhavati ? - iti / ____ AcAryaH prAha - sampradIyate'nena guNA Atmane iti vyutpattyA sampradAyo hi guNAnAM dAyakaH / yadi c| se tadbhaGgo bhavet, tadA tu guNaprAptiH kathaM syAt ? kiJcaivaM prabhUtasAdhUbhiHsampradAyApAlane kramazaH sa sampradAyo mUlata eva vyucchinno bhavet / itthaJca mArgadhvaMsAtmakaM mahApApamapyatra bhavatIti yuktameva sampradAyabhaGge mahAnarthapratipAdakaM vacanam / tathetthaM gurvAdikAryaM saharSamicchAkArapUrvakaM svIkurvANasya vinyvaiyaavRtygurubhumaandosskssyaadyo| kI bahavo'nye'pi lAbhA bhavanti // 5 // nanu parakAryaM kurvANasya bhavantvete lAbhAH, yastu svakArya parasmai dadAti, tasya tadecchAkArakaraNe ke guNA:? iti cet zruNu ! tasyApi sampradAyaparipAlanajanyA mahatI nirjarA bhavatItyeko lAbhaH / tathA - "yadyahamicchAkAra vinA balAtkAreNAjJAkaraNAdinA vA parasmai sAdhave svakAryaM dadyAm, tadA tu tasya manasi kadAcitsvalpo'pi saMkleza: saMbhavet / tasya maduparyevAsadbhAvaH syAt / evaJca sAdhau dveSaM kRtvA sa mahatkarmabandhaM kuryAt, ahantu / tasminnimito bhaveyam / na hi mamaitadyogyam / yato munInAM sarve jIvA AtmatulyA bhavanti, mamApi tathaiva sarve jIvA AtmatulyAH / vizeSatazceme munayaH, ye'navarataM mahyaM sAhAyyaM dadati / tasmAdyathA mannimittako lezo'pi khedo'sya na bhavettathaiva mayA vartitavyam / tadarthaJca niyamAdicchAkAraprayogaH karaNIyaH" ityAdi maitrIbhAvanAparikalitahRdayaH sa svakAryadAnAvasara icchAkAraprayogaM karoti / etAdRzazca nirmalo'dhyavasAya (uccairgotrAdizubhakarmabandhaM vidadhAti / na hi zubhakarmaNAM bandha ekAntataH sAdhUnAmaprArthanIyaH, yataH bhAvatIrthakarajainadharmAdiprAptyarthaM zubhakarmANyapi samAdaraNIyAni bhavanti / tathA tenaiva zubhapariNAmena nIcairgotrAdinAmazubhakarmaNAM hAnirapi bhvti| ___ tathA tayordvayossAdhvostathAvidhaM lokottaraM zubhAcAraM dRSTvA zrAvakAdInAM jinazAsane bahumAnaH prAdurbhavati yathA - aho ! jainasAdhavo nipuNArthadarzina bhavanti, ata eva svalpasyApi parakhedasya parihArArthamitthaM prayatante iti / zAsanabahumAnAdinA ca teSAM samyagdarzanAdiprAptiH, kadAcitsarvaviratipariNAmo'pi ca bhavet / evaJca 1 jinazAsanasyAvicchinA paraMparA'pi prakRtasAdhunA sAdhitA bhavediti mahAnlAbho bhavati tasya / 1 itthaJca kAryadAtuH kAryasvIkartuzca dvayorapi bahUnAM lAbhAnAM saMbhavAt ubhAbhyAmicchAkArasAmAcArI pratipAditAvasare parasparaM karaNIyeti phalitam / WEEEEEEEEEE 22800tcam 000000000000000000000000 EEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 185 Teactresssansamacuate m arwareneurs
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ R gha SERE880808050300030808058880030RROREGORGERMERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREERUTERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRER ammar UWISER sAmAyArI va ziSyaH prAha - yadA ratnAdhikena dIyamAnaM kAryaM kartuM kSullaka: sAdhuH samartho bhavati, tadA tu sa kuryaadev| kintu yadA sa svayameva glAno bhavet, anyad vA mahatkAryaM gurvAdisaMbandhi tasya kartavyaM bhavet, anyena vA kenApi kAraNena sa tatkAryakaraNAya samartho na bhavet, tadA tena kiM kartavyam ? - iti / o AcAryaH prAha- tadApi tena sahasaiva kAryaniSedho na kartavyaH, yathA "nAhaM bhavadkAryaM karomi" ityaadi| kintu tena vaktavyam yat - ahaM bhavadkAryamavazyam kuryAm, kintu mama vyAdhiH saJjAtaH, athavA guruNA mahyamanyad mahatkAryaM prAgeva pradattaM, tadadhunA mayA kartavyamasti, yadi hi mama vyAdhiranyad vA kAraNaM na bhavet, se tadA tu bhavatkAryamahamavazyaM kuryAm - iti / yadi ca tatra tatkAryaniSedhasya puSTaM kAraNaM na kathayet, kintvevameva pratiSedhaM kuryAt, tadA tu ratnAdhikazcintayet yaduta - vinayavaiyAvRtyAdiguNarahito'yaM sAdhuH, yatsarvathA pratiSedhaM karoti / kathamasya sAdhutA ? yaH parasAhAyyaM na karoti, parasAhAyyakaraNameva sAdhomukhyo guNaH, taM vinA kathaM 5 tasya munitvam + ityAdi / evaJca parasparaM dveSavRddhissnehapariNAmavinAzaH, saMyame'ruciH saMsArasmaraNaM 1 cAritramohanIyakarmabandhaH ityAdayo bahavo doSA bhaveyuH / tasmAdicchAkAraM kRtvA'vazyaM puSTaM kAraNaM kathanIyaM, ra tadabhAve tvavazyaM tatkAryaM kartavyamiti // 6 // adhunA prakArAntareNApi prakRtecchAkAraprayogasthAnaM pradarzayati / karaNaM puNa ANAe viriyAyAro ti Neva paDisiddhaM / parakajjatthaNaNAse daTaThuNaM NijjaravAe // 7 // parasmai svakAryaM na dAtavyamityutsargaH / kAraNe tu dAtavyamityapavAdaH / kintu gurvAdikAjJAM gRhItvA / parakAryakaraNaM tu nApavAdaH, sa tUtsargaH / yataH sa vIryAcAraH, vIryAcArazcotsargamArgaH / tathA parakAryasya parasyAkauzalena vinAzaM dRSTvA nirjarArthaM tatrApIcchAkAraprayogaM kRtvA tatkAryaM kartavyam / tathA svakAryArthaM anyaM, prati prArthanAM kurvantaM kaJcana sAdhuM dRSTvA tRtIyaH icchAkArapUrvakaM tatkAryaM kuryAt iti gAthAsaMkSepArthaH / bhAvArthastvayam / kazcidvRddhAdissAdhurvastraprakSAlanaM karoti, sa ca zrAntaH, tathApi paraM sAdhu sAhAyyadAnArthaM na kathayati, lajjAyuktatvAt / kintvanyaH sAdhustaM pazyati yathA "asau zrAntaH, na vastraprakSAlanaM samyagbhavettasya" tataH sa gurusamIpe gacchati kathayati ca / "ahamasmai sAhAyyaM dadAmi, yataH zrAnto'sau" iti| yadi gururanujJAM dadAti, tadA sa tasmai vRddhAyecchAkArasAmAcArIpUrvakaM sAhAyyaM dadAti / na hi tatrApi prathamamicchAkAraprayogaM vinA sAhAyyadAnaM kartavyam / kintu "yadi bhavAnmahyamanujJAM dadAti, tadA'hamicchayA / bhavatkArye sAhAyyaM karomi" iti vaktavyaM / sa ca vRddhaH yadyanujJAM dadAti, tadA sa sAhAyyaM dadAti / anen| caitadjJAyate yaduta "parasya kAryaM bhaktibhAvenApi tasyAnujJAmagRhItvA naiva kartavyam, saMklezapratyAkhyAnabhaGgAdidoSasaMbhavAt" iti| hai tathAhi eko munidvitIyasAdhorupadhi tamapRSTvaiva pratilekhayati / dvitIyasAdhustu tadA kAryAntare vygro'sti| tena ca svasyopadhiH samyakprakAreNa saMsthApitA, anena tu sAdhunA pratilekhanAnantaraM tasyopadhiranyena prakAreNa ra sthApitA / dvitIyasAdhustu tatra pazcAtsamAgataH / sa tu tAmupadhi viparItAM dRSTvA saMklezaM karotIti bhavati / pratilekhanaM kurvANasya doSaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 18% MERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREEEEEETTERTREEEERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREE
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ a mma ATREAR 2018IR sAmAdhArI | tathA "madupadhipratilekhanaM mayA svayameva kartavyam / yadyanyaH karoti, tadA mayA dvitIyadine upavAsa kartavya" iti kenacitsAdhunA'bhigraho gRhIto'sti / anyastu saadhustmbhigrhmjaanntmpRssttvaiv| tadupadhipratilekhanaM karoti, tadA tasyAbhigrahasya bhaGgo bhavet / dvitIyadine ca tenopavAsaH kartavyaH syAditi tsy| saMklezo'pi bhavet / evamanyAnapi doSAnsaMbhAvya parasyAnujJAmicchAkAreNa gRhItvaiva tasya kAryaM karaNIyaM, nAnyathA / ___ tathA parasya vastrapratilekhana-vastraprakSAlana-vastrasIvanAdIni kAryANi bhaktibhAvena kartumicchatA'pi prathama 1 guroranujJA grahItavyA / yataH kadAcittatkAryakaraNe'nye doSA saMbhaveyuH, gItArthagurustu tAndoSAnjAnAti, tatazca ydi| 1 gururanujJAM na dadyAt tadA na parakAryaM karaNIyam, yadyanujJAM dadyAttadA tu karaNIyam / kiM bahunA "zvAsocchvAsAdikaM pratikSaNasaMbhavi pratikSaNaM guruM praSTumazakyaM kAryaM muktvA sthaNDilagamanAdi sarvamapi kAryaM gurumApRcchyaiva kartavyam" iti jinazAsanarahasyam / 2 tathaikaH sAdhurvastraprakSAlanakAle zrAntaH san zeSakAryasamAptyarthaM dvitIyaM sAdhu pratIcchAkAraprayogaM karoti / / dUrasthastRtIyaH sAdhustatsarvaM pazyati / tasya ca vaiyAvRtyakaraNabhAvo jAtaH, sa ca tatra gatvA prathamaM sAdhuM kthyet| yaduta "yadi bhavAnanujJAM dadAti, tadAhamicchayA bhavatkAryaM karomi" iti / va atra ca pratipAditAvasaradvaye sAdhuH svayameva nirjarArthamicchAkAraM karoti, ratnAdhikairdIyamAnakAryAvasare tu 8 ra svayameva nirjarArthaM kAryaM svIkRtaM nAsti, kintu svayameva samApatitaM kAryaM nirjarAprAptivaiyAvRtyAdiprAptyarthaM tena / sAdhunA kriyata iti vizeSaH / / atra yadA nirjarArthI sAdhuH svayameva kAryakaraNAyodyato bhavati, tadarthazca sAdhoranujJAM yAcate, tadApi tena sAdhunA na yathA tathaiva svakAryaM tasmai dAtavyam / kintu tenApi nirjarArthinaM sAdhuM prati punaricchAkAraprayogaH kartavyaH yathA - yadyapi tvamAtmanaiva matkAryaM kartuM samutthito'si, tathApyahaM pRcchAmi, ki bhavAnsvecchayaivaitatkAryaM karoSi? yadi vA kasyacidbalAtkAreNa + ityaadi| / nanu yadA ratnAdhika: kasmaicitsvakAryaM samarpayati, tadA tatpIDAparihArAyecchAkAraprayogo yuktaH, kintu yadA kSullakasAdhuH svayamevAgatyAtIva harSapUrvakaM kAryakaraNAnujJAM yAcate, tadA tu tasya pIDAlezo'pi na saMbhavatIti kathaM tadA ratnAdhikenecchAkAraprayogaH kriyamANo yuktaH syAt ? niSphalatvAttasyeti cet ziSya ! yadyapyatra ratnAdhikena kriyamANa icchAkAraprayogaH parapIDAparihArAya na bhavati, parapIDAyA evAbhAvAt / tathApi sa prayogaH sampradAyaparipAlanArthaM bhaviSyati / sampradAyaparipAlanaJca mahanirjarAkAraNamiti pratipAditameva / itthaJca parapIDAparihArAbhilASI sAdhu trecchAkAraprayogasyAdhikArI, kintu jinAjJApAlanajanyAyA vizeSanirjarAyA abhilASuka evAtrecchAkAraprayogasyAdhikArI / parapIDAparihArAbhilASastu gauNa eva / sa bhavatu, na vA bhavatu / nirjarAvizeSAbhilASukANAM sarveSAmicchAkAraprayogasyAdhikAro bhavati, tattadavasare ca tena teSAM nirjarA bhavatIti niSkarSaH / / nanu "parasmai svakAryadAne icchAkAraprayogaH kartavyaH" iti niyamaH kiM sarvAnsAdhUnsamAzritya ? yadvA guruM / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 180 ShorseSTERESERESIDESIDERESTSELETTERRORananesamaaEEEEEEEEEEEursCEB
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEE ARRIERRENTERTAINMENTERNED WISIR sAmAcArI muktvA'nyAnsAdhUnsamAzrityeti ziSyajijJAsAyAM guruH prAha / na kevalamanyeSAM sAdhUnAM, kintu gurorapi ziSyAya kA svakAryadAnamicchAkAraprayogaM vinA na kalpata iti siddhAntaH // 7 // nanu ratnAdhikAstAvatsvakAryadAne'vazyamicchAkAraprayogaM kurvantu, gurustu ziSyasya mahopakArI / ziSyena tu hai gurUNAM sarvANi kAryANi kartavyAnyeva / evaJca guruH svakAryadAne ziSyaM pratIcchAkAraprayogaM yadi na karotu, tadA ko doSaH ? iti ziSyasya manasi vartamAnaM saMdehaM saMprekSyAcAryaH pratyuttarayati / ANAbalAbhiogo savvattha Na kappaiti ussaggo / avavAyao aIsiM kappai so AsaNAeNaM // 8 // "ziSya ! bhavatA mamedaM vastrapratilekhanAdikamavazyaM kAryameva" iti yA''jJA, tAmapAlayantaM ziSyaM prati ca yaH balAbhiyogaH balAtkAreNa svakAryasamarpaNaM, etau dvAvapi ziSyaM pratyapi guruNAM na kalpate / yata AjJAbalAbhiyogau sarvatra na kalpata ityutsargamArgo jinaiH pratipAditaH / na hi guruNA vastrapratilekhanajalAnayanagocaryAnayanAdisvakAryArthaM ziSyAya dIkSA dAtumucitA / kintu "sa ziSyaH pravrajyAM gRhItvA mokSamArgamArAdhya jhaTiti paramapadaM prApnotu" ityetAvanmAtrAbhiprAyeNa guruNA ziSyAya dIkSA dAtavyA / itthaJca yadi dIkSAdAnAnantaraM "ahamasya mahopakArI" ityabhimAnena guruH svakAryANi ziSyAyAjJAbalAbhiyogAbhyAM dadyAt, tadA kadAcicchadmasthaH ziSyaH guruM pratyapyasadbhAvavAnsyAt, gurudrohamapi ca kuryaat|| "ayaM tu mama guru: mAM karmakaramiva manyate, saMsAre zreSThino'pi svasevakebhya IdRzena prakAreNa na svakAryANi prayacchanti, kintu mRdubhASayA / ayaM tu mama gururanavarataM mahyaM sarvANi kAryANi dadAti, mithyaiva mayA'yaM gurupade 8 se sthApita" ityAdi kuvikalpamapi kuryAt / evaJca tasya mahAnkarmabandhaH syAt / tannimittaJca sa gururiti gurorapi mahAdoSaH syAt / kiJcaivaM ziSyAyAjJAbalAbhiyogAbhyAM svakAryadAne gurojinAjJAbhaGgaparapIDAparihArapariNAmAbhAvavIryAcArApAlanAdayo'nye'pi doSAH saMbhavanti / tasmAt guruNA'pi ziSyAyApIcchAkAraprayogapUrvakameva svakAryANi dAtavyAnItyutsargaH / apavAdamArgastvayam - yadi sa ziSyaH svayaM vaiyAvRtyAdikaM na kurute, tadA taM prati AjJAbalAbhiyogau jinairanujJAtau / atrAzvadvayasya dRSTAntaH, tatra yo jAtyazvo nRpecchAnusAreNa sarvaM kurute, taM prati nRpaHtuSTaH san na kAmapi zikSAM kurute / kintu tasmai zobhanAhArAdikaM dApayati / evameva yaH ziSyaH svayameva gurvicchAnusAreNa pravartate, taM prati gururna kadApyAjJAbalAbhiyogau pravartayati / kintu yathA duSTo'zvo nRpecchAnusAreNa na vartate, tamazvaM kruddho nRpa AhAranirodhAdinA daNDayati / tathaiva gurvicchAnusAreNApravartamAnaM ziSyaM prati gururAjJAbalAbhiyogau kartuM 8 yogyo bhavati / tAvapyAjJAbalAbhiyogau na bhRzaM kartavyau, tathA sati ziSyasya kadAcitpradveSo bhavet / kintu manAgeva kartavyau // 8 // ___ nanu "ya: ziSyo'vinItaH vaiyAvRtyAdikaraNe ca pramAdI, taM prati kiM prathamata evAjJAbalAbhiyogau kartavyau? uta tatrApi prathamamicchAkAraprayogaH kartavyaH" iti ziSyazaGkAM dUrIkartumAhAcAryaH / / paDhamaM icchAkAro tatto ANA tao a abhiogo|jogge vi aNuvaogA kharaNTaNA hoi khaliyammi // 1 // yaH ziSyo vaiyAvRtyAdikaraNe pramAdI bhavati, taM pratyapi prathamamicchAkAra eva guruNA kartavyaH, yathA "tvaM, RESSSSSSSSSSSS FEEEEE SUBSCLOSURESS mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 168 IECEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE P
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ GEET atttttttE Ima IIIIIIISORRENTIOm WISIR sAmAyArI | svecchayA prakRtaM vaiyAvRtyAdikaM kuryAH" iti / yadi cecchAkArakaraNe'pi sa vaiyAvRtyaM na kuryAt, tadA guruNA tasmai dAtavyA''jJA, yathA "tvayA prakRtaM vaiyAvRtyAdikaM kartavyameva, nAtra pramAdaH kartavya" iti / yadi cAjJAmapi sa na svIkaroti, pratyuta kapaTaM kRtvA vaiyAvRtyAdikAryaM parityaktumicchati, tadA balAtkAreNApi tasmai kAryaM / ra dAtavyamiti / bhavati hi tathAvidhaviSamapariNatiyuktAH kecitsAdhavaH, ye gurvAjJAmapyavagaNayanti / / glAnizarIradurbalatAdivyAjatazca gurumapi vaJcayanti / kintu gItArthAcAryasteSAM kapaTabhAvaM samyagjJAtvA teSAM hitArthameva pratipAditakrameNa vaiyAvRtyAdikaM kArayati, yena teSAM hitaM syAt / ____ atra ziSyamanasi zaGkA prabhavati - guruyadi balAbhiyogAdinA kArya kArayet, tarhi kiM ziSyasya khedo na bhavet ? kiM sa ziSyaH ArtadhyAnAdikaM na prApnuyAt ? athavA vIryollAsaM vinA vaiyAvRtyAdikaraNena tasya ko lAbho bhavet ? na hi kAyikapravRttimAtreNAtmahitaM bhavati / tasmAnnedamAjJAbalAbhiyogAdikaraNaM yuktam - iti| ____ AcAryaH samAdadhAti - ye ziSyAH pramAdino'pi sarvathA'yogyA na bhavanti, kintu gurvAdibhayavantaH kulAdyabhimAnavanto vA bhavanti / te hi gurorAjJAmavazyaM svIkurvanti, yadyapi teSAM kadAcitkhedo'pi bhavet, tathApyekAntena te nirguNA na santi / ato vaiyAvRtyAdiSu teSAmavazyaM lAbha: syAt / kadAcittAni zubhakAryANyeva ziSyANAM manasi zubhabhAvAnsamutpAdayeyuH / kadAcitkAryakaraNAnantaraM paraiH kriyamANayA prazaMsayApi teSAM vaiyAvRtyAdikaraNollAso prAdurbhavet / itthaJca tatra kenApi prakAreNa tasya hitaM dRSTvaiva tIrthakariyaM maryAdA pratipAditeti dRssttvym| ye tvatIvAyogyA: guruM pratyapi dveSAdimanto niSThurA bhavanti / gurvAjJAM balAbhiyogaJcApi niSphalIkurvanti / prakAmaM prakopabhAjo bhavanti / tAnprati tu guruNA na kadApyAjJAbalAbhiyogau kartavyau / kevalaM tatropekSaiva krnniiyaa| ata evoktaM - mA mA jaMpaha bahuyaM je baddhA cikkaNehiM kammehiM, savvesi tesiM jAyai hiovaeso mahAdoso + iti / tathA "upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM bhujaGgAnAM kevalaM viSavardhanam - iti| nanu tathApyetaiH sarvathA'vinItaissaha AjJAbalAbhiyogAbhyAM kAryaM kurvadbhissaha ca saMvAsakaraNe'navarataM guroH / cittasaMklezo bhavedeva / avinItAmuddhatAnAM vicitravartanamavinayamauddhatyaJca dRSTvA kiM gItArthaguruNAM khedo na bhavet ? kiM vA'rdhayogyAnAmapyAjJAbalAbhiyogAdikaraNe gItArthagururna saMkliznAti ? tatkimetaiH sarvathA'yogyairardhayogyaizca saha saMvAsena ? ko nAma gItArthagururdazadRSTAntadurlabhaM manuSyajanma jinadharmazravaNaM cAritradharmaM tatra vIryollAsaM ca labdhvA'pi kSaNamapi nirarthakameva gamayet ? etaissaha saMvAse tu na kevalaM kSaNamapi tu kadAcid praharadinAdikAlo'pi nirarthaka eva gacchet iti cet _ ziSya ! bhavaduktaM sarvaM satyam / prathamaM tAvadahamuttarAdhyayanasya saptaviMzatitamAdhyayane pratipAdita prakRtapadArthasAdhakaM dRSTAntaM kathayAmi / eko garganAmA gaNadhAryAsIt, saM ca gItArthaH sthaviro vizAradazcAsIt / / kintu tacchiSyA avinItA abhavan / ekadA sa vicArayati - naite ziSyA vinayAdikaM kurvanti, matkAryANyapi yathA tathaiva kurvanti, kadAcitkapaTena naiva kurvanti / madupadezamavagaNayanti, pratyuta kutarkAnkRtvA mAmapi mUkaM kurvanti / kecitsAdhavaH RddhigAravayuktAH kecidrasagAravamagnAH, kecitzAtAgAravamagnAH, kecidmahAkrodhinaH, attract SSSSSSSSS EEEEEEEEEEEEEEEEEET EEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 186 RESSETTRIOTEESORRESSIRRORasamassammessansarmassassassansamacartB
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARREAR R IENDRAMINETITIRE JEWISIR sAmAcArI , kecid bhikSAcaryAdiyogeSu pramAdinaH, kecidabhimAninaH ca santi / kiM karomi ? mayaite prayatnataH pAThitAH, na ra bhaktapAnAdinA saMtoSitAH, sAMsArikaduHkhAdibhyo rakSitAH, kintvadhunaite jAtapakSAH haMsA iva mAM tyaktvaiva sarvatra gantukAmAH, aho ! ete mama ziSyA galibalIvardasadRzAH, gardabhatulyasvabhAvAH / mama tvetAnsvayaM tyaktvA''tmahitakaraNameva zreya - iti / itthaJca tena gargAcAryeNAyogyAnAM tyAgaM kRtvAtmahitaM sAdhitam / ra anena dRSTAntenaitad dRDhIbhavati yadutAyogyena saha saMvAsa eva na kartavyaH / tatra saMklezAdinA''tmahitA'saMbhavAt / kintveSa utsargamArgaH / para yadi hi kathamapi te'yogyA ardhayogyAstyaktuM na zakyante / yathA kadAcitteSAM tyAge kriyamANe sarvathaivocchaGkhalIbhUtAste jinazAsanApabhrAjanAnimittaM bhaveyuH / kadAcitte tasyaiva gurossvajanAdirUpA bhaveyuH / / teSAM tyAge ca sAMsArikasaMbaMdhina etaM guruM nindeyuH / kadAcidatIvaglAnIbhUto gurustAntyaktvA svanirvAhameva 1 kartumasamartho bhavet / itthaJca pratipAditAvasthAsvapi yadi sa gurustAntyajet, tadA tu tasyArAdhanA tu dUre, pratyuta jinazAsanApabhrAjanAnimittatvAsamAdhimaraNAdayo bahavo doSAH saMbhaveyuH / tasmAttathAvidhakAraNeSu tathAvidhAyogyAdibhi:sahApi saMvAsaH karaNIyaH / tatra ca saMvasatA guruNA'rdhayogyAnpratIcchAkAraprayogAjJAbalAbhiyogAH kramaza: karaNIyAH / sarvathA'yogyAnprati tUpekSaiva dhartavyeti bhavedevaMrItyApi tasya gurohitam / ziSyaH praznayati - "guruNA'pi ziSyAyApi prathamamicchAkArakaraNadvAraiva svakAryaM samarpaNIyam" iti| ra yaduktaM, tatra manmanasi bhavatIyamAzaGkA yaduta "sarvaM svakAryaM sAdhunA utsargataH svayameva kartavyamapavAdato triSu sthAneSvicchAkAra-pUrvakamanyasmai samarpaNIyam" iti prAgvistarataH pratipAditam / tatkimayamutsargApavAdaniyamo guruNA'pi pAlanIyaH? yadvA guruM vinA'nyasAdhubhissa pAlanIyaH / guruNApi sarvANi svakAryANyutsargataH svayameva kartavyAni ? apavAdatastu triSu sthAneSveva ziSyAdibhyo samarpaNIyAni ? - iti / atrottaraM - gurustAvatsvakAryANi na svayaM karoti, kintu ziSyANAM hitAya ziSyebhyo dadAti / yadi hi guruH svayameva svakAryANi kuryAt, tadA ziSyA guruvinayavaiyAvRtyAdikAryANi kathaM zikSeyuH / tadabhAve c| va teSAmAtmahitaM kathaM syAt ? na hi vinayavaiyAvRtyAdikaM vinA paramapadaprAptiH, vinayasya jinazAsanamUlatvAt vaiyAvRtyasya cApratipAtiguNatvAt / tasmAd yo gururbhavati, tena sarvANi svakAryANi ziSyebhya evecchAkArAdipUrvakaM dAtavyAni, na tu zaktau satyAmapi svayaM kartavyAni / 1 vartamAnakAle tu yadA sAdhusamudAye yo ratnAdhiko bhavet, sa guruvatsvakAryANi sAdhUbhyo dadyAt, kintu s| ke ratnAdhiko niHspRhaH, svavaiyAvRtyalAlasAvirahitaH "sAdhUnAM hitaM bhavatu" ityetAvanmAtrazuddhapariNAmAMzca grAhyaH / / na tu tathAvidhaguNavikAsazUnyaH / kiM bahunA ? sarvatra sarvadA gItArthamApRcchyaiva sarvaM kartavyam / vicitrAH hi dravyakSetrakAlabhAvapariNAmAH, yeSu kadAcidakartavyamapi kartavyaM syAt / kadAcittu kartavyamapyakartavyaM syAt / / atha ye yogyAH ziSyAH, te'pi kadAcitpramAdAnAbhogAdidoSavazAt gurudattakAryeSu sAmAcAryAdiSu vA EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 200 ResearSREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEETTER18888888888888885600000000000000000RRECallB
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ AIMERIERREE WISIR sAmAyArI skhalanAmaticArAdirUpAM kuryAt yathA guruNA kiJcillekhanAdikAryaM jhaTityeva karaNAya ziSyAya dattaM / sa tu kArya gRhItvA kiyatkAlaM yAvatsuptaH / guruNA tu tadA tatkAryaM yAcitaM / ziSyastu vakti - ahaM supto'bhavam, adhunaiva jAgarAmi + iti / tadA guruNA kiM kartavyam ? evaM guruNA yogyaziSyebhya amukA'mukA sAmAcArI jJApitA, kathitaJca, yathA "etA avazyaM pAlanIyAH" / ziSyAstu pramAdAdinA tatra skhalanAM kRtavantaH, se vismaraNameva vA prAptAH, tadA kiM kartavyamityAzaGkAM gAthottarArdheNa pariharati / 1 yadA yogyaziSyaH saMyamayogAdiSu gurudattakAryAdiSu vA pramAdAdito'pi skhalanAM kuryAt tadA guruNA tasya durvAkyairbhartsanA kAryA / yathA "na yogyametad bhavAdRzAM, kiM na smarasi saMyamapAlanapratijJAM? kiM pramAdAya dIkSA 1 gRhItA? niSThuro'si tvaM jinAjJApAlane, na vartate bhavanmanasi gurubahumAnaM, gardabhasadRzasvabhAvo'si tvaM" ityaadi| nanu nedaM niSThuravacanoccAraNaM yuktaM, guroH ziSyasya ca dveSAdisaMbhavAt / tasmAdguruNA punarapIcchAkAraprayoga eva kAryaH yathA "ziSya ! tvayA pramAdena yadyapi vismRtaM matkAryaM, tatkimadhunA svecchayA karoSi" ityAdi / yena na ziSyasya na vA guroH kazcid doSaH syAditi cet na, 2 icchAkAraprayogo hi ziSyAdInsAmAcAryAdiSu pravartanAya kriyate / yadA tu ziSyA asamAcArISu prvRttaa| bhavanti, tadA'sAmAcArIniSedhArthaM necchAkAraprayogo yukto'pi tu kaThoravacanoccAraNarUpA nirbhartsanaiva yuktaa| yathA hi prazaMsAvacanaM parAn zubhapravRttiSu pravartayati, pareSu zubhapravRttikaraNAyAtyantikotsAhaM janayati / tathaiva nindAvacanaM ziSyAdin sAmAcArIviruddhapravRttAn asadAcArAt nivartayati, ziSyAdiSvazubhapravRtteH * sakAzAnnivartanArthamAtyantikotsAhaM janayati / ata evoktaM - gIrbhirgurUNAM paruSAkSarAbhistiraskRtA yAnti narA mahattvaM, alabdhazANotkaSaNA nRpANAM na jAtu maulau maNayo vizanti - iti / tathA - dhanyasyopari nipatatyahitasamAcaraNagharmanirvApI / guruvadanamalayanisRto vacanasarasacandanasparzaH iti / kArikAdvayasya saMkSepArthastu - gurUNAM paruSAkSarairvacanaistiraskRtA narA mahAnatAM prApnoti, na hi zANe'dhRSTA maNayo cakravartinAM se mukRTe zobhAspadaM prApnuvanti / tathA yaH ziSyo dhanyo bhavati, tasyaivopari sAmAcArIviruddhAcaraNarUpasya N dAhasyopazamanasamartho guruvadanarUpAd malayAcalaparvatAnnirgato niSThuravacanAtmakazcandanaraso nipatati - iti / yacca bhavatA kathitaM yaduta "guruNAM kaThoravacanaiH ziSyamanasi khedo bhavet" tadapi na yuktam / yato yogyasyaiva ziSyasya sAmAcArIpAlane skhalanAM dRSTvA niSThuravacanAni brUte guruH / yastu ziSyo gurUNAM 1 kaThoravacanAni zrutvA manasi khedaM prApnoti, sa tu yogya eva na gaNyate / ato na gItArtho gurustathAvidhaM ziSyaM / 1 kaThoravacanaistiraskaroti / kintu gurUNAM kaThoravacanAni zrutvApi yasya manasi lezato'pi khedo na prAdurbhavati, pratyuta ya: mahAnidhiprAptikalpAni manyate kaThoravacanAni, sa eva yogyaH ziSyaH / tameva gItArtho guruH niSThura / vacanaistiraskarotIti ko doSo'tra ? pratyuta yogyo'pi ziSyo yadA skhalanAM karoti, tadA yadi punaricchAkAraprayogameva guruH kuryAt, tadA tu ziSyasya pramAdo bhRzaM vardheta / AkrozapariSahasahanAvasarazca ziSyasya 1 na bhavet / kaThoravacanoccAraNe tu jhaTiti pramAdatyAga AkrozapariSahasahanajanyA ca mahatI nirjarA syAditi HEHEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 201 Westaura ntsEEartesunanesarearancescarcassecsESEREEEEEEEEEEEES
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI mahAnlAbhaH // 9 // nanu yadyapi " yogyaziSyasya manasi guruNAM kaThoravacanAni zrutvA'pi lezato'pi khedo na bhavatyapi tu harSa eva prAdurbhavati" iti satyam, tathA ca tadA ziSyasya lAbha eva bhavet / kintu kaThoravacanAni bruvato gurostu tadA'vazyaMbhAvikrodhakaSAyena saMyamahAnireva syAt / na hi niSThuravacanAni sarvathA krodhaM vinA vaktuM zakyAni / yadi lezato'pi krodhakaSAyaM vinA kaThoravacanAni vaktuM pAryante, tadA tu vigatakaSAyAstIrthakarA api svaziSyAnkrodhakaSAyaM vinA kaThoravacanaistarjayeyuH / kintu te tu sarvAn ziSyAngaNadharebhyaH samarpayantIti jJAyate yat kaThoravacanoccAraNe'vazyaM lezato'pi krodhakaSAyo bhavatyeva / tatki svasaMyamajIvanamAlinyakAriNA ziSyoparyupakAravidhAyinA krodhakaSAyena prayojanaM ? na hi gurorAtmAnaM bhavodadhau nimajjayitvA ziSyopari upakArakaraNaM kathamapi yuktam / anyathA paJcazataziSyoparyupakArakartuH skandhakAyArcasya zAstre prazaMsA kRtA syAt, na ca kRtA / tasmAdyogyasyApi ziSyasya skhalanAyAM guruNA madhuravacanairaiva punaH kAryaM samarpayituM yuktam iti sthitam iti cet ? na / tIse Na dosalesovi nUNaM dosAvaho pasatthotti / parikampio Na jIviyaghAyakaro vacchaNAgo vi // 10 // yathA hi viSaM svarUpato jIvitanAzakaraM / kintvauSadhAdiprayogairauSadhIkRtaM tadeva viSaM na jIvitanAzakaraM, kintu roganAzadvArA zarIrapuSTidvArA''rogyAdidAyakaM bhavati / tathaiva yogyaziSyaskhalanAkAle guruNA yatkaThoravacanoccAraNaM kriyate, tatra samutpadyamAnaH krodhakaSAyo " mama niSThuravacanaiH ziSyAH pramAdaM tyaktvA mokSamArgArAdhakA bhavantu" iti nirmalatamapariNAmasamanvito na gurordoSAvaho bhavati / pratyuta pramAdanAzaparopakArazubhabhAvavRddhyAdinA mahAnirjarAkArI bhavati / evaJca krodhakaSAyaH svarUpato'narthakAryapi jinAjJAbahumAnaparopakArAdibhAvanAgarbhitaH sa eva krodhakaSAyaH prazasto bhUtvA sudIrghakAlabhAvinamapi gurormokSamAsannIkaroti / idaJcopalakSaNam / ye padArthAH saMsAravardhakAH, te eva prazasta bhAvasaMyuktAH santaH saMsAranAzakA bhavanti / yathA lobhakaSAyo'nantasaMsArakAraNaM, kintu saMyamapAlanasvAdhyAyavaiyAvRtyatapo'nuSThAnAdiSu kriyamANaH sa eva lobhakaSAyaH paramapadakAraNam / abrahmasevanaM hi hiMsAjananAdidvArA durgatikAraNaM bhavati, kintu SaSTyAM kAntAdRSTyAM sthitAnAM tIrthakarAdInAM tadevAbrahmasevanaM bhogAvalikarmakSayadvArA paramapadaprayojakaM bhavati / jAtirUpazrutAdInAM mAnakaSAyo nIcairgotrAdikarmabandhajananadvArA durgatikAraNam / kintu sadgurusaddharmasudevAdiprAptijanyo mAnakaSAyaH prazasto bhUtvA puNyAnubandhipuNyotpAdanadvArA mokSakAraNamiti na kutrApyekAntavAdinA bhavitavyam / kintu yathAyogamutsargApavAdau kriyAjJAne vyavahAranizcaye saMvarAzravau samyakcintanIyau / ata evoktaM " jAvaiyA ussaggA tAvaiyA cevAvavAyA / jAvaiyA avavAyA tAvaiyA ceva ussaggA" iti // 10 // yastu guruH " ziSyopari krodhAdikaraNe mamAhitaM bhaviSyati, tasmAdalamebhiH, ahameva vastrapratilekhanAdIni sarvakAryANi svayameva karomi, yena mama kaSAyAdikaraNasyAvasara eva na bhaved" ityAdi zAstraniSiddhaiH kuvikalpairAtmAnaM bhAvayitvA svayameva sarvANi kAryANi karoti, sa tu mahAnarthakArI bhavatItyAha / mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 202
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEE mammeenasammanmmmm 1291912 sAmAcArI , cha jo sayameva bhIo veyAvaccaM karei Ayario / teNa NiyapANiNa cyiya sIsA kajjaMti aviNIA // 11 // yo guruH ziSyebhyo vaiyAvRtyAdidAne krodhAdikaSAyasaMbhavaM vicintya bhItaH san svayameva svasya sarvANi kAryANi kurute / ziSyebhyo na kimapi kAryaM pradadAti / sa tu nijenaiva hastena ziSyAnavinItAnkaroti / avinItAzca te durgatiM gacchanti, tannimittaM tvayaM gururiti tasyApi mahAnarthaH saMbhavatyeva / ___ziSyA hi paramapadaprAptyarthaM sarvaviratiM gRhItavantaH / ataste mokSamArgasya sAdhakA eva / na tu te prathamata eva vinayAdikAryeSu pravINA bhavanti / na caitAvanmAtreNa te'yogyA bhavanti / kintu guroH sakAzAtsamyazikSA prApnuvantaste kramazaH sarvaguNasaMpannA gautamasvAmisadRzA bhavanti / tasmAdguruNA'vazyaM dhairyaM dhartavyam / ziSyANAM mandAdikSayopazamaM vaiyAvRtyAdiyogeSu ruciM svasyAdeyatAdikaJca samyagjJAtvA yena prakAreNa te dIrgheNApi kAlena vinItA bhavanti, tathaiva pravartitavyam / yadi ca gururadhIro bhUtvA pratipAditaprakAreNa ziSyAnupekSya svayameva sarvANi kAryANi kuryAt / tadA tu taccharaNe samAgatAnAM ziSyANAM zaraNadhvaMsa eva syAt / zaraNarahitAnAntu teSAM saralahRdayAnAM kA dazA bhavet ? tasmAdyathA yathA teSAM hitaM bhavet tathA tathA kartavyam / ye tu sarvathaivA'yogyA iva lakSyante, teSAntu tyAga eva kartavyaH, tadasaMbhave punarupekSaiva kartavyA, na tu sarveSAM ziSyANAmiti niSkalaMko mArgaH / ___ tathA yadi guruH svayameva sarvANi kAryANi kuryAt tadA'nye'pi doSAH bhaveyuH / tathA hi - ahorAtraM vastrapratilekhanAdikAryeSu magno guruH sUtrapAThamarthacintanaM ca kartuM na zaknotIti kramazasteSAM vismaraNamapUrvArthaprAptyabhAvazca syAt / tathA kadAcitkazcid vAdI rAjA zreSThI vA tatra samAgacchet, te tu prabhUteSvapi ziSyeSu satsu se guruM vastrapratilekhAnikAryaM kurvantaM dRSTvA jinazAsanaM prati viparItapariNAmA bhaveyuH / yathA "anIzvarA ete pravrajitAH, yatra mahAnapi gurustucchakAryANi karoti, tajjinazAsanasya vyavasthaiva nAsti" iti / tathA gururgacchAntarvatinAM sarveSAM sAdhUnAM pAlanaM karoti, yadi ca eva guruH satataM kAryeSu vyApAravAn bhavet tadA sa gacchavartinAM sAdhUnAM pAlanAdikaraNaM kathaM kuryAt ? tathA vihArakaraNAdinA samAgatAnAM prAdhurNakAnAM svAgatabhaktivaiyAvRtyAdikaM kathaM syAt ? tasmAt gacchAcAryeNa svayaM na svakAryANi kartavyAni / kintu ziSyebhyo dAtavyAni / ziSyairapi satatamapramattabhAvena gurUNAM vaiyAvRtyAdikaM svayameva kartavyam / yadi hi guravaH prasannA bhaveyuH, tadA te samagrasyApi gacchasya samyakpAlanaM kuryH| aparvArthacintanakaraNAnantaraM vAcanAdinA samagragacchAya: tamarthaM dadyuH / jinazAsana-prabhAvanAjanakAni mahAnti kAryANi kuryuH / itthaJca yataH samagro'pi gaccho gurvadhInaH, samagrasyApi gacchasya jinazAsanasya ca hitaM gItArthAcAryaprasannatAdhInaM, tasmAt ziSyaiH kadApi gurubhaktau lezo'pi pramAdo na kartavyaH iti upadezaH // 11 // ___ guro ! jJAtaM mayA sarvo'pIcchAkArasAmAcArIpadArthaH, anugrahaH kRto mayi bhavadbhiH / kintvantimaM prazna karomi / "ahamicchayA bhavadanujJayA bhavadarthaM gocarImAnayAmi"itIcchAkAraM kRtvA nirgatasya sAdhorlabdhyabhAvAdyadi tatsAdhuprAyogyamazanadikaM prAptaM na bhavettadA tena kRtaH icchAkAraprayogo niSphala eva kiM na bhavet ? BEEEE SEEEEE' mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI . 203 PressRESTHESISE6888888888888888888888888888888888888888888888RRRRRREERB
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ H E ROINE 7I812 sAmAyArI ARY gurustu pratyuttarayati / icchAkAraM kiccA adINamaNasassa laddhivirahe vi / viulo NijjaralAbho hoi dhuvaM bhAvadANeNaM // 12 // __ ahaM svecchayA bhavadanujJAM prApya bhavadarthamAhArAdikamAnayAmItIcchAkAraM kRtvA yadi pazcAt labdhyAdyabhAvAdAhAraprAptirna bhavet, tadApi yaH sAdhuH pazcAttApaM na karoti yathA "mithyA me bhikSATanaM saJjAtaM yatprabhUtakAlamaTitvA'pi na tatsAdhuprAyogyamAhArAdikaM labdham" ityAdi / tasya glAnAdisAdhave taducitAhArAdyadAne'pi "bhAvatastena tasmai sAdhave dAnaM dattam" iti nizcitaM vipulo nirjarAlAbho bhavati / / yastu sAdhustadA mithyaiva pazcAttApaM karoti, sa tu sUkSmabuddhivirahito vaiyAvRtyakara iva pratyuta pApakarma , 1 badhnAti / tathA hi kazcitsAdhuH "kasyApi glAnasAdhoH vaiyAvRtyaM kRtvaiva bhojanaM kartavyam" ityabhigraha se gRhiitvaan| ekadA tu tasmingacche ko'pi sAdhugrlAno nAsIt, tatazca taddine tasya vaiyAvRtyakaraNalAbho naa'bhvt|| sa tu mUDho cintitavAn "aho me'dhanyatA, yanmayA'dya vAMchitaM na labdhaM / yadi kazcitsAdhuHglAnaH syAttarhi mama tavaiyAvRtyakaraNalAbho bhavet / adya tu mama divaso nirarthakaH saJjAta" iti / evamatrApi ratnAdhikAdiprAyogyasya vastuno'lAbhe'pi mithyA pazcAttApo na karaNIyaH / yataH sAdhostIvraH zubhapariNAma eva nirjarAjanakaH / prAyogyAhArAdidAne yadi yazaHkIrtyAdyabhilASo bhavet tadA tu taddAnaM mithyaiva syAt viSAnuSThAnamapi ca sNbhvet|| tathA prAyogyAhArAdidAnaM yadA nirjarAM janayettadApi mahatImeva nirjarAM janayediti na niyamaH / yadi daatuH| pariNAmastIvraH zubho bhavet tadA tu sAmAnyadravyadAne'pi mahatI nirjarA bhavati / dAtustathAvidhatIvrazubhapariNAmAbhAve viparItapariNAmabhAve vA sarvotkRSTAhArAdidAnamapi svalpAmeva nirjarAM pApakarma bandhaM vA janayet / / tasmAdalabdhyAdyabhAve sati prAyogyadravyAdiprAptyabhAve'pi icchAkAraprayogakartussAdhoravazyaM vipulA nirjarA bhavatyeveti na tatrecchAkAraprayogasya bhikSATanasya vA vaiyarthyamiti mantavyam / ___idantu bodhyam / prAdhurNakAnAM ratnAdhikAnAM vA bhaktyarthaM nirdoSamevAhArAdikaM samAnetavyam / na hi niSkAraNaM kevalabhaktyarthaM sthApanAdidoSaduSTamAhArAdikamAnIya kriyamANA bhaktiH saphalA bhavati / pratyuta jinAjJAlo pAtmahAnarthakaryeva bhavati sA / yadA ca kasyacitsAdhoH rogAdikAraNavazAttadatadvastu niyamAdAnetavyaM syAt / tadA'pi prathamaM nirdoSameva vastu grAhyam / tallAbhAbhAve punaH zAstroktayatanayA yathA'lpadoSo bhavettathaivAneyam / evaM saMyame'sthirANAM manojJAhArAdiSu samAsaktAnAM sAdhUnAM sthirIkaraNArthamasamAdhinivAraNArthaJca gItArthasAdhUnAM va tattaddoSaduSTaM vastu samAnetuM kalpate / kiM bahunoktena ? yathA yadA saMvijJagItArthAH kathayanti, tathA tadA kartavyaM / / paralokArthinA mumukssunnaa| ___nanu "ratnAdhikAdibhyaH prAyogyadravyAdyadAne'pi zubhabhAvamAtreNa mahatI nirjarA bhavatyeva" iti yatpratipAditaM tattu na samyagavabudhyAmaH / kuruSva kRpAM, karotvatra prakAzamiti cet shrunnu| zaktyanigUhanaviziSTo bhAvo'vazyaM phalaM dadAtIti lokottarazAsanasya tAtviko niyamaH / samyagdRSTinAM yadyapi cAritraM prati zubho bhAvo vartate, mithyAdRzAmapi ca laghukarmaNAM heyatyAge dharmasvIkAre ca zubho bhAvo jaayte| FREETTERRESTERESTTERRESTED mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 204 RORRRRRRRRRRRRRRRRRRRIEEEEEEEEEEEmassassesOSEROLORSTORISIONE
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ DEEPRETERMERRRRRRRREE ARRIERENTIREMEDIERRIERRENERATIENTINES chAra sAbhAyArI paraM cAritramohanIyodayAdivazAtte zaktau satyAmapi cAritrAdizubhayogeSu prayatnaM na kurvanti / tasmAtteSAM zubho bhAvo viziSTaM phalaM na dadAti / abhavyAdayazca daivikAdisukhaprAptyarthaM saMyamayogeSu svazaktyanusAreNa prayatante, tsmaattessaaN| 1 vyavahArataH zaktinigUhanaM nAsti / kintu sadanuSThAnarAgAdizubhabhAvo nAstIti kRtvA teSAM tatzaktyanigahanaM na / mokSAdikaM phalaM dadAti / kintu yeSAM samIpe zubho bhAvo zaktyanigUhanaJca vartete, teSAmavazyaM zAstroktaM phalaM mIlati / tatra sarvAsAmapi jinAjJAnAM pAlane dRDho'bhilASaH zubhabhAvarUpo jJeyaH / svazarIrasAmarthyAnusAreNa ca samyagjinAjJApAlanaM zaktyanigUhanaM mantavyam / itthaJca trikAlabhojino'pi kuragaDumuneH zaktyanigUhanaviziSTazubhabhAvasadbhAvAtkevalajJAnaM prAdurabhUt / itthaJca namaskArasahitamAtrameva sarvajaghanyaM pratyAkhyAnaM kurvANAnAmapi yadi tAdRzyeva zaktirasti, AcAmAmlopavAsAdikaraNasya ca tIvro'bhilASo vartate, tarhi teSAmapi cAritraM tajjanyA nirjarA ca bhvtyev| tathA vRddhatvAdikAraNavazAtsthiravAsinAmapi sAdhUnAM zAstrokta vihArakaraNAbhAve'pi tatkaraNAbhilASukANAM sthiravAse'pi mahatI nirjarA / kiM bahunA ? yathA yathA zaktyanigUhanaM zubho bhAvazca vardhate, tathA tathA paramapadaM sammukhaM bhavatIti jinavacanarahasyam // 12 // samAptA prathamecchAkArasAmAcArI / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 1 mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 205 ELEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ REFERRESTERamanrassmateRTERE SEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEEEEEEEE AI TETTERTER bhi7IHR AImAyArI ) ma adhunA mithyAkArasAmAcArI nistpayitumArabhyate / tatrApi prathamaM vyavahAranayamataM pradarzayati jo micchatti paogo niyasaMjamajogaduppauttaMmi / so khalu micchAkAro tuha siddhate samuvaiTTho // 13 // ___paJcasamitiSu triguptiSu bhikSATane vastrapratilekhane vastraprakSAlane svAdhyAye vaiyAvRtye'nyeSu vA saMyamayogeSu yadA jinAjJAviruddhamAcaraNaM bhavet / tadA sAdhunA "micchA mi dukkaDaM, mithyA me duSkRtaM bhUyAt, mama pApaM mithyA bhavatu, matpApaM vitathaM bhavatu, mama doSo niSphalo bhavatu, mamAticArasya nAzo bhUyAd"iti vA yo vAkyaprayogo vidhIyate, sa mithyAkAraprayoga eva mithyAkArasAmAcArI tava vIrasya siddhAnte smupdissttH| ___ vyavahAranayo hi brUte - "mama pApaM mithyA bhavatu" ityarthasamanvitAni kasyAmapi bhASAyAM samuccAritAni, kaizcidapi zabdairgrathitAni sarvANi vAkyAni mithyAkArasAmAcArI bhavanti / na hi - prAkRtabhASAyAmeva, saMskRtabhASAyAmeva, gurjarabhASAyamevAGglabhASAyAmeva vA samuccaritAni "mama duSkRtaM mithyAbhUyAd" ityarthapratipAdakAni vAkyAni mithyAkArasAmAcArI - iti mamAgrahaH, tathA na - amukazabdaireva viracitAni samuccaritAni vAkyAni mithyAkArasAmAcArI - iti mamAgrahaH / kintu kasyAmapi bhASAyAM kaizcidapi zabdairyuktAni vAkyAni / mithyAkArasAmAcArI bhavanti / kevalaM tatra "mama duSkRtaM mithyA bhUyAd" ityarthaH pratipAdita eSTavyaH 1 iti // 13 // ke saMprati nizcayanayamataM pradarzayati / kaNeyo NijjaraheU micchAmidukkaDaM iya paogo / NicchayamicchAkAro tayaTThasaMpaccayapautto // 14 // nizcayanayo brUte- prAkRtabhASAyAM "micchA mi dukkaDam" ityevaM kriyamANaH zabdaprayogo mithyaakaarsaamaacaarii| na hi gurjarAdibhASASu kriyamANaH ko'pi prayogo mithyAkArasAmAcArI / micchA mi dukkaDamityapi prayogo yadA "mi" ityikSarasya "cchA" ityakSarasya "mi" ityakSarasya "du" ityakSarasya "ka" ityakSarasya "DaM" ityakSarasya vakSyamANo yo'rthastasminnarthe upayogasahitaH kriyate, tadaiva mithyAkArasAmAcArI / pratyekAkSarasya vakSyamANeSu artheSUpayogavihIno micchA mi dukkaDamiti prayogo na mithyAkArasAmAcArI / tathA mithyA me duSkRtaM bhUyAdityAdirUpaH saMskRtAdibhASAyAM kriyamANaH prayogaH zubhabhAvasahito'pi na mithyAkArasAmAcArI / pratyekAkSarArthopayogasamanvito micchA mi dukkaDamiti prAkRtabhASAyAM kriyamANaH prayoga eva mithyAkArasAmAcArIti niSkarSaH / atrAkSarArthopayogavatpadArthopayogo vAkyArthopayogazcApi grAhyaH / pratyekAkSarasya pratyekapadasya vAkyasya cArtho'dhunaiva pradarzayiSyate // 14 // adhunA "micchA mi dukkaDaM" iti prayoge vidyamAnAnAM pratyekAkSarANAmarthaM pratipAdayati / mitti miumaddavatte chatti ya dosANa chAyaNe hoi / mi tti ya merAiThio duti durgacchAmi appANaM // 15 // / katti kaDaM me pAvaM Dattiya Devemi taM uvasameNaM / eso micchAmidukkaDapayakkharattho samAseNaM // 16 // ___ 'micchA mi dukkaDaM' iti vAkyasyArthastAvadayaM - mayA saMyamayogeSu jinAjJAviruddhAcaraNarUpaM yad duSkRtaM * kRtN| tanmama duSkRtaM mithyA niSphalaM bhavatu - iti / EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS FGEHEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI . 200 Screen w eeeeeeeeeeeeeeee CEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE GEEEE
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ mm HEATREEN N ER miWIR sAmAyArI a tatra "mi" iti prathamAkSarasyArthastu mRdutA mArdavaJca / tatra mRdutA kAyanamratArUpA, mArdavaJca bhaavnmrtaaruupm| ra tatrApi mastakAdinamanaM kAyanamratA, abhimAnAdidoSaparihArastu bhAvanamratA / tathA "cchA" iti dvitIyAkSarasyArthastu sevitAnAmasaMyamarUpadoSANAM punaranAsevanamiti / "yo'sNymdosso| mayA sevitastaM na punarahaM seviSya" ityapunaHkaraNapratijJA dvitIyAkSarArthaH iti tAtparyam / tathA "mi" iti tRtIyAkSarasyArthastu cAritramaryAdAyAM sthiratArUpaH / "na hyahamasaMyamasthAne vartamAna eva mithyAkArasAmAcArI pAlayAmi / kintu pramAdAdidoSavazAd yadyapyasaMyamasthAne'haM pUrvaM pravRto'bhavam / adhunA tu ra tasmAnnivRttaH san cAritramaryAdAyAM sthitavAnasmi" iti bhAvArthaH / tathA "du" iti caturthAkSarasyArthastu svAtmanaH pApakAriNo nindArUpa: / "duSkRtakarmakAriNamAtmAnamahaM nindAmi" iti bhAvArthaH / / tathA 'kka' iti paJcamAkSarArthastu pApasvIkArarUpaH / "mayaivaitatpApaM kRtaM / na kasyApyanyasya vidyamAnamapi ra doSamatrAhaM pazyAmi / na vA lokanindAdibhayAdAtmAnaM svakRtaduSkRtAd gopayAmi" iti tAtparyam / tathA 'DaM' iti SaSThAkSarArthastu prazamabhAvena pApalaGghanarUpaH / "yadyapi mayA pramAdAdidoSavazAtkRtaM pApaM, kintu samprati prazamabhAvasamanvito'haM taM pApaM zubhapariNAmakuThAreNa chinadmi" iti bhAvArthaH / itthaJca SaNNAmakSarANAM pratipAditAH SaDAH samudAyarUpAH kriyante / tadA tu vAkyatrikaM bhavati / tathA hi (1) natamastako'bhimAnAdidoSazUnyazcAritramaryAdAyAM sthito'punaHkaraNapratijJAsamanvito'haM duSkRtakAriNaM svAtmAnaM nindaami| (2) etad duSkRtaM mayaiva kRtaM nAnyena / (3) taccAdhunopazamabhAvena lavayAmi / mastakanamanAdikriyAM vinA sarvotkRSTaH zubho bhAvo na prAyaH prAdurbhavatIti avazyaM mastakanamanaM kAryam / mastakanamanAdikriyAkaraNe'pi yadi hRdaye'bhimAnamAyAyidoSA bhaveyuH / tadA na mithyAkArasAmAcArI tAttvikI syAtpratyuta karmabandhakAriNI syAt ityabhimAnamAyAdidoSanivAraNaM krtvym| acAritre sthitasya mithyAkArasAmAcArI hi vezyAgRhe sthitena kriyamANasya brahmacaryaprabhAvavarNanasya sadRzIti cAritramaryAdAyAM sthitvaiva mithyAkArasAmAcArI karaNIyA / ___adhunA yadyapi cAritramaryAdAyAM sthitaH, kintu yadi punarapi teSveva seviteSu doSeSu punargacchet, tadA tu mithyAkArasAmAcArI vAstavikI na bhavet / tasmAdapunaHkaraNaniyamo grAhyaH / duSkRtakarmakAriNaH svAtmano nindAM vinA duSkRteSu heyatvabuddhistattyAgasaMkalpazca cirasthAyinau na bhavata meM ityavazyaM svAtmanindanaM kAryam / ____ yadi "mayaivaitatpApaM kRtam" iti hRdayena svIkAro na kriyate, tadA tu tIvrapazcAttApabhAva eva na bhavati / / pApasvIkAre'pi "yathA mayedaM kRtaM, tathA'nyairapi kRtaM, nAhaM kevalamekaevedaM pApaM sevitavAn, kintu bhUyAMso mayA saha pApakAriNo'bhavAn" ityAdinA parAnapi duSTarUpeNa prakaTAnkurvANasya sA mithyAkArasAmAcArI na tathAvidha EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 207 WERESHEESECRETSGEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE8888888RESEEEEEDS
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI vipulanirjarAkArI syAditi svena yAvatpApaM kRtaM, tasya svIkAraH kartavyaH, pareSAM doSavatAmapi nirUpaNaM tadA na kAryam / doSasvIkAre ca mahAnlAbhaH / taduktamupadezamAlAyAM paDivajjiUNa dose niyaye sammaM ca pAyapaDiyAe, to kira migAvaie uppannaM kevalaM nANaM - nijAndoSAn svIkRtya candanAryAyAH pAdayoH patitayA mRgAvatyA tadA kevalajJAnaM samarjitamiti gAthAbhAvArthaH / caNDarudrAcAryasya ziSyaH, kuragaDumuniranye ca bahavo dRSTAntA'tra viSaye paribhAvanIyAH / vIryollAsAdiryadi na bhavettadA paramapadaM prati padamAtragamanamapi durlabham / tasmAdatrAvazyamahamadhunA zubhabhAvayuktaH kRtaM duSkRtaM laGghayAmi, nAtra mama kazcitsaMdeha ityAdi rUpo bhAvo manasi dharttavyaH / itthaJca pratipAditeSvakSarArtheSu vAkyArtheSu copayogavatA jIvena yaH "micchA mi dukkaDaM" iti prayogaH kriyate sa eva mithyAkArasAmAcArI / sa eva ca vipulanirjarAkArIti nizcayanayAbhiprAyaH ||16|| atrAntare ziSyaH praznayati nanu nizcayanayasyAyamabhiprAyaH kadAgraharUpa eva / kiM mithyA me duSkRtaM bhUyAdityAdirUpANAM saMskRtAdibhASAprayogANAM karaNe zubho bhAvo na bhavati ? bhavatyeva / pratyutAsmAkantu gurjarAdibhASAprayogeSvevAdhikaH zubho bhAvo jAyate / na tu "micchAmi dukkaDaM" iti prayoge / tatkimanena durAgraheNa prayojanam - iti / AcAryaH pratyuttarayati / ANArAhaNajogo tatto puNa hoi tivvasaMvego / aiviulaNijjaraTThA apUNakaraNasaMgao eso // 17 // "micchAmi dukkaDaM" iti prayoge vidyamAnAnAM pratyekAkSarANAM samyagarthaM jJAtvA tadupayogasamanvitena jIvena mithyAkArasAmAcArI paripAlanIyeti hyAvazyakaniryuktikArabhadrabAhusvAmina AvazyakacUrNikArajinadAsagaNino haribhadrasUrezcAjJA / sA cAjJA tattvato jinAjJaiva / na hi te mahAtmAno jinavacanaviruddhaM kimapi bhASante / itthaJca pratyekAkSarArthopayogasahitena jIvena prAkRtabhASAyAM mithyAkArasAmAcArIpAlane jinAjJAyA ArAdhanA kRtA bhavati / gurjarAdibhASASu ye vAkyaprayogAH kriyante, tatra tu pratipAditAnAM pratyekAkSarArthAnAmupayogaH kathaM bhavet ? tatra teSAmakSarANAmevAbhAvena tadarthopayogasyApyabhAvAt / itthaJca tatra jinAjJAyA ArAdhanA kRtA na bhavati / tathA pratyekAkSarArtheSUpayogasamanvitasya jIvasya hi tadvAkyaprayogakAle tIvrasaMvegaH samudbhavati, na hi tAdRzastIvrasaMvego gurjarAdibhASAprayogakAle bhavati / tadA tathAvidhasya pratyekAkSarArthopayogasyaivAbhAvAt / nanu manasi prAkRtaprayogasyAntavartinAmakSarANAmartheSUpayogaM dattvA bahirgujaravAkyaprayogo yadi kriyate ? tadA ko doSa iti cet aho'jJAnajADyam / prAyazo hi manogatabhAvAnusAryeva vAkyaprayogaH prAdurbhavati / kArmagranthikapadArtheSu tIvropayogakAla eva nyAyadarzanapadArthAnAM nirUpaNaM bahiH saMbhavati / na vA yadA kArmagranthikapadArthanirUpaNasya zravaNe tIvropayogo bhavati, tadA manasi nyAyapadArthacintanaM zakyam / tasmAdyadi prAkRtaprayogasyAntavartinAmakSarANAmartheSUpayogo vartate, tarhi barhigujarrabhASAprayogeNa kiM prayojanaM ? kiM tatra prAkRtavAkyaprayoga eva na kriyate ? yacca bhavatA pratipAditaM - asmAkaM gurjaraprayogeSveva vipulaH zubho bhAvaH saMjAyate, na prAkRtavAkyaprayoge mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 208
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI - iti / tattu satyameva / kintu kiM bhavAnaraNyavAsino guDarabbAmAtramiSTAnna bhojinaH kathAM jAnAsi ? sahi vanavAsI jIvanamadhye kevalaM guDarabbAmAtrasyaivAsvAdamanubhUtavAn / ghRtapUrNAdirasAsvAdamajAnansa itthameva manyate, yathA "guDarabbAbhojane eva mama pracuraM sukhaM bhavati / na tu ghRtapUrNAdibhojane" iti / yatastena kadApi ghRtapUrNaM bhakSitameva nAsIt / evaM bhavAnapi kadApi prAkRtaprayoge vidyamAnAnAmakSarANAmartheSu tIvropayogaM na labdhavAn / yadi tu tathAvidhopayogasamanvitAnAM zubho bhAvo'tra gRhyate, tadA tu sa bhAvaH bhavatzubhabhAvApekSayA'nantaguNo bhavet / tasmAnnizcayanayAnusAriNyAM mithyAkArasAmAcAryAM prayatnaM kuru, yena tava mithyA'bhimAnaM nazyet / yathA hi saMskRtamajAnAnasya triSaSThizalAkApuruSAdisaMskRtagranthapaThane tathAvidhaM sukhaM na samutpadyate, kintu tasyaiva granthasya bhASAntaraM paThatastasya sukhaM samujjRmbhate / yadA tu sa eva janaH saMskRtaM samyakpaThitvA tadanantaraM saMskRtagranthaM paThati, tadA tu tasyAnantaguNaM sukhaM samutpadyate ityanubhavasiddhametat / evamatrApi prAkRtaprayogasya gUDhArthamajAnAnasya gurjarAdiprayogeSveva zubho bhAvo jAyate, gUDhArthaM jJAtvA tIvropayogapUrvakaM prAkRtaprayogakAle tu tasya yaH saMvego jAyate sa tu prAktanazubhabhAvAdanantaguNo bhavati / netre nimIlya cintanIyamidaM nizcayanayamatarahasyam / tAdRzo'pi prayogo'punaHkaraNasamanvitaH san prabhUtanirjarAkArI bhavatItyapi dRSTavyam // 17 // ziSyaH punarapi praznayati yo jIvaH etAdRzopayogaM vinA prAkRtaprayogaM karoti, tasya tu sa niSphala eva, yaH punarupayogayukto bhavati, tasya gurjarAdivAkyaprayogo'pi samyageva, yataH tasyopayogo vidyate sa eva ca pApajanyakarmasya nirjarA vidadhAtIti bhavatAmAgraho nirarthaka eva - iti / samAdadhAti guruH / dakkhasseyapaoge NiyamA ullasai tAriso bhAvo / aNNapaoge bhayaNA teNaM accAyaro iha yo // 18 // iha hi jIvA dvividhA bhavanti / prAkRtaprayoge vidyamAnAnAM pratyekAkSarANAmarthasya jJAtAraH, ajJAtArazca / tatra ye prathame jIvAH, teSAM prAkRtaprayoge'vazyaM zubho bhAvaH samullasati / gurjarAdiprayoge ca bhAvollAso bhavati na vA bhavati / yathA hi namaskAramahAmantrasyArthaM jAnAnasya namaskArapAThoccAraNe niyamAtzubho bhAvo bhavati / kintu zakrastavAdipAThe tu namaskAramahAmantrasaMbaMdhI zubho bhAvo bhavati, na vA bhavati / evamatrApi bodhyam / itthaJca prathamavidhAnAM jIvAnAM tAvatprAkRtaprayoga eva zreyAniti phalitam / ye tu prAkRtaprayogasya gUDhArthamajAnAnAH, te tu mithyAkArasAmAcArIpAlane'yogyA eva / prAkRtAdiprayogamAtraM jAnAnAsteSAM gUDhArthamajAnAnA mithyAkArasAmAcArIpAlanasyAdhikAriNo na bhavantIti tAtparyam / tatazca teSAM cintaivAtra na kartavyA / cAritragrahaNe'yogyAnAM napuMsakAdInAM cintA bhavadbhiH kriyate, yaduta "napusaMkena kutra dIkSA grAhyA ? kasya samIpe kasmindine dIkSA grAhyA ? - ityAdi / naiva kriyate / tathA'trApi '"mithyAkArasAmAcArIpAla - ne'yogyAnAmajJAninAM kaH prayogaH samyakphaladAyako bhaviSyati ?" iti cintayApi na kiJcitprayojanam / eSa tAvannizcayanayo vistareNa pradarzitaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 208
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ eeee micchAkAra sAmAcArI vyavahAranayastu pUrvameva pradarzitaH tathApi tatraitAvAnvizeSaH / yaduta ye prAkRtaprayogasya gUDhArthaM jAnanti, teSAM yadi prAkRtaprayoga iva gurjarAdiprayoge'pi tathAvidhagurUpadezAdivazAttAdRza eva zubho bhAvo bhavati, tadA te kamapi prayogaM kurvantu / sarvatra phalasya prAptirbhaviSyatyeva / ye tu pratipAditaM prAkRtaprayogasya gUDhArthaM na jAnanti / teSAM yadyapi jJAnisadRzaH zubho bhAvo na praadurbhvti| tathApi yadi te kamapi prayogaM na kuryuH, tadA tu lezo'pi zubho bhAvo na bhavet / yadi prAkRtaprayogaM kuryuH, tadApi jJAnAbhAvAt tathAvidhaH zubhaH bhAvo na bhavet / tasmAt teSAmajJAninAM yasminprayoge kriyamANe zubhaH bhAvo vardhate, sa prayogaH kartavyaH, yena jJAnivatsaMpUrNanirjarAdiphalAbhAve'pi nijabhAvAnusAreNa kimapi phalaM mokSabIjAdirUpaM saMpadyeta / itthaJca jJAninAmajJAninAJca sarveSvapi prayogeSu pAtratA bhavatIti mantavyam / itthameva te'jJAninaH kramazo jJAnino bhUtvA mahatIM nirjarAM prApsyantIti na teSAM sarvathA mithyAkArasAmAcArIpAlane'yogyatA parigaNanIyeti / itthaM nizcayavyavahArayorviruddhaM pratipAdanaM zrutvA vyAkulIbhUtaH ziSyaH praznayati bhagavan ! mayA tu kiM kartavyam ? kiM nizcayanayo'nusaraNIyaH ? kiM vA vyavahAranayaH - iti / AcAryaH kathayati - bhavatA tu pramANabhUtaM jinazAsanamevAGgIkaraNIyam / tathAhi - yena prakAreNa tava zubho bhAvo vardhate, nirjarA vipulA bhavati, tena prakAreNa pravartitavyam / yadi tvamadhunA prAkRtaprayogasya samyagarthaM na jAnAsi, jAnAno'pi vA tenArthena tavAtmA bhAvito nAsti, tadA tvadhunA gurjaraprayoge prAkRtaprayoge'nyasminvA prayoge yatra tava bhAvo vardhate, tameva prayogamAdareNa kuru / yadA ca tavAtmA madupadezAdivazAdgUDhArthena bhAvito bhavet tadA'pi yasminprayoge tavAdhiko'bhAvo bhavet, tameva prayogamAcara / rAgadveSau yathA yathA hInau bhavettathaiva pravartitavyamiti hi jinazAsanaM bhavatA'GgIkartavyam - iti // 18 // ziSyaH praznayati nanu "pApAkaraNaniyamasaMgata eva mithyAkAraprayogo viziSTanirjarAkArI" iti pratipAditam / tatra pApAkaraNaniyamasyAgrahaH kimarthaM kriyate ? yadi mithyAkAraprayogaM kRtvA punaH pApaM kriyate, tadA ko doSo bhavati ? iti jAnAtumicchAmi - / AcAryaH pratyuttarayati / AbhogA puNakaraNe nUNaM micchUkkaDaM bhave micchA / mAyA niyaDI ya tao micchattaM piya jao bhaNiyaM // 19 // duSkRtakaraNAnantaraM mithyAkAraprayogaM kRtvA pazcAtpunarAbhogapUrvakaM tatpApaM yadi kriyate, tadA tu sa mithyAkAraprayogo nizcitameva niSphalo bhavet / na kevalametAvadeva, kintu mAyA paravaJcanaM mithyAtvaJcaite trayo mahAnto doSAstatra bhavanti / yataH zrutakevali zrIbhadrabAhusvAminA idamanantaragAthAyAM pratipAdayiSyamANaM kathitamiti gAthAsaMkSepArthaH / bhAvArthastvayam / yAnyanuSThAnAni nirdoSagocarIvizuddhapratilekhanasvAdhyAyavaiyAvRtya-aniyatavihAragurubhaktiSaDvidhAvazyakakaraNAdIni jinAgame sAdhUnAM karaNIyatvena pratipAditAni tAni sarvANyutsargamArgo'bhidhIyate / yeSvanuSThAneSu apunarbandhakAdInAM jIvAnAM prAyaH zubha eva bhAvaH samullasati, tAni sarvAnuSThAnAntyutsargamArgaH kathyate, nirdoSagocaryAdiSu tvavazyaM prAyaH sAdhUnAM zubho bhAvaH samutpadyata iti tAnyanuSThAnAnyutsargamArgarUpANi mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 210
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ EGGESE micchAkAra sAmAcArI sidhyanti / kintu yadA mahArogavRddhatvamaMdakSayopazamAdikAraNavazAtzAstroktAni kAryANi zAstroktavidhinA kartuM na zakyante, tadA tatra zAstrapratipAditanItyaiva dravyakSetrakAlabhAvAnusArato'lpA madhyamA mahAnto vA doSAH sevyante / yathA mahArogadazAyAM tathAvidhauSadhAdyarthaM triH paryaTane kriyamANe'pi yadA prAyogyamauSadhAdikaM na prApyate, tadA''dhAkarmAdidoSaduSTamapi tatsvIkriyate / tathA vRddhatvAdivazAd vihArakaraNasyAzaktau satyAM sthiravAsaH kriyate, tathA kutracidgrAmAdau gocaryAM durlabhAyAM satyAmabhyAhatAdidoSaduSTA'pi gocarI svIkriyate ityAdi / itthaJca yadA kAraNavazAnnirdaMbhabhAvena doSAH sevyante, tadA teSAM doSANAmAsevanamapavAdamArgo bhavati / yeSvanuSThAneSu jIvAnAM prAyo'zubha eva bhAvaH samutpadyate, tAnyanuSThAnAni gADhakAraNavazAnniSkapaTabhAvena sevyamAnAnAmunInAmapavAdamArge bhavatIti tAtparyam / atra hi doSasevane'pi suvihitamunInAM hRdaye mahAnpazcAttApabhAvo bhavati / ata eva yena kAraNena sa doSaH sevyate, tatkAraNaM yadA'pagacchati, tadA jhaTityeva te munayastaddoSasevanamapi parityajanti / ye tu doSasevanaprayojakasya rogAdikAraNasya vinAze'pi tameva doSaM sevamAnA eva tiSThanti teSAM tu taddoSAsevanamapavAdamArge na bhavatyapi tUnmArga eva / itthaJca ye doSA apavAdamArgarUpAH te duSkRtarUpA na bhavantIti teSAM prAyazcittamapi naiva bhavati / yattu teSAmapi apunarbandhakAdInAM prAyazcitaM gItArthaiH dIyate, munibhizca kriyate, tattu teSAM doSANAmAsevane'nAbhogapramAdAdivazato yajjinAjJAviruddhamAcaritaM bhavet, yadapavAdamArgavimukhamAcaritaM bhavet, tasyaiva prAyazcitaM dIyate kriyate vA / tathA yadyapi te'pavAdamArgarUpeNa sevyamAnA doSA duSkRtarUpA na bhavanti, tathApi teSu doSeSu yA heyatAbuddhiH svamanasi vartate, tasyAH saMrakSaNArthaM nijapariNAmavizudhdhyarthaM ca tatra prAyazcitaM kriyata ityapi dRSTavyam / yadi hi teSAmapavAdamArgarUpANAmapi doSANAM prAyazcittAdikaM na kriyeta, tadA tu pazcAdrogAdikAraNAbhAve'pi taddoSAsevane bhayaM na syAt / prAyazcittAdike tu kriyamANe'navarataM teSAM doSANAM tyAgakaraNasyaivAbhiprAyo vardhata iti rogAdikAraNavinAze sahasaiva taddoSasevanamapi tyaktuM zakyate munibhiH / itthaJcApavAdamArgarUpANAM doSANAM mithyAkAraprayogaM kRtvA punarapi tenaivApavAdamArgarUpeNa teSAM doSANAmAsevane na ko'pi doSaH / yadi ca rogAdikAraNaM yAvajjIvabhAvi syAt, tadA doSaduSTauSadhAdisevanamapi yAvajjIvameva taiH kriyate, tasya prAyazcitamapi kriyate, hRdaye tatpazcAttApo'pi teSAM vartata iti yAvajjIvaM teSAM doSANAmAsevane'pi paramArthataH ke'pi doSA na bhavanti / yadi ca te teSAM doSANAmAsevane niSThurA bhaveyuH / zAstroktAM triH paryaTanAdirUpAM yatanAM na pAlayeyuH / tadA tu taddoSasevanamunmArgarUpameva bhavati / ata evApavAdamArgaparipAlanamatIva duSkaraM / satataM kAraNavazAddoSasevanaM karaNIyaM, satataJca tatra pazcAttApAdibhAvo rakSaNIyaH, kAraNanAze satyeva jhaTityeva manoramo'pavAdamArgaH pariharaNIya ityAdirUpA jinAjJA''sannabhavyaireva pAlayituM zakyA / eSa tAvatzAstroktakAraNavazAddoSasevanarUpo'pavAdamArgaH pratipAditaH / tatra ca punaH punardoSasevane'pi na kazciddoSa iti vivecitam / mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 211
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ GEEEEEEER m mmmmmmmmmmmmm bhi91812 sAmAyArI ___ adhunA tu yena prakAreNa doSAsevane doSA bhavanti, tatprakAraM pratipAdayati / tatrAnAbhogataH pramodato niSThurapariNatyA vA doSasevanaM bhavati / tatra nizcayanayo brUte - pApaM kRtvA / mithyAkAraprayogaM kRtvA punarapi yadyanAbhogataH pramAdato niSThurapariNatyA vA kenApi prakAreNa yadi sa munirdoSaM kA seveta, tadA tena mithyAkAraprayogakAle gRhItasyAkaraNaniyamasya bhaGgaH kRto bhavati / itthaJca tasya / mRSAvAdadoSo'pi bhavati / tathA yadi sa niSThurapariNatyA pApaM sevitvA, kevalaM gurvAdiraJjanArthaM prAyazcittaM karoti, pazcAtpunastaM doSaM tathaiva sevate, tadA tu sa mAyAkAryeva bhavati / "yadyahaM prAyazcitaM na kuryAm, tadA guravo mAM pApiSThaM OM manyeyuH, prAyazcitakaraNe tu te mAM nirdoSaM manyeyuH" iti cintayitvaiva tena prAyazcitaM kRtam, na tu tasya manasi duSkRtaM prati dhikkArabhAvo vartate / ata eva sa punarapi taM duSkRtaM sevata iti tanmanasi mAyaiva vidyata iti jnyaayte| tathaivaM prAyazcittAdikaM kRtvA sa guruM vaJcayatIti paravaJcanadoSo'pi sphuTa eva / tathA tyAjyamapi tatpApaM sa tu sevanIyameva manyate, tasmAttyAjyavastunyupAdeyabuddhimatastasya mithyAtvaguNasthAnaprAptirapi sulabhaiveti / niSThurapariNatyA punardoSAsevanaM kurvato niyamAnmAyA paravaJcanaM prathamaguNasthAnasadbhAvazcaite doSA bhvnti| ye tu vikRtisevana-vikathAkaraNa-prabhUtakAlanidrA-strImukhadarzanAdIni duSkRtAni prati dhikkArabhAvavanto'pyanAbhogato bhojanAsaktyA rAjakathAdirasena svAdhyAyAdiyogeSu rucyabhAvenAnAdikAlInavAsanAdoSena vA tAni se duSkRtAni sevante, tadanantaraM saralamAnasAH mithyAkAraprayogaM kurvanti / punarapi tameva pramAdAdikamavalambya punarapi doSaM sevante, punarapi pazcAttApaM kurvanti, punardoSaM sevante / te naTA iva moharAjena nRtyaM kAryamANA api manasi bhRzaM pazcAttApavanto bhavanti / yathA hi kAravAse baddho'parAdhI bahinirgantumicchannapi zRMkhalAbaddhaH sanna nirgantuM zaknoti / tathaivaite doSAntyaktumicchanto'pi nirdoSaM jinAjJApAlanaM kartumicchanto'pi mohodayAdivazataH punaH punaH tAneva doSAn sevante / itthaJca yadyapi teSAM samyagdarzanakAryabhUtasya pazcAttApasya sadbhAvAt samyagdarzanaM vidyate / tathApi kiM tena samyagdarzanena ? yaH sarvadoSatyAgarUpaM cAritraM na janayati / kiM tena vahninA ? yo mandIbhUtaH san pAkAdikArya na karoti, zItakAle zItaM nApanayati / yathA hi loke chAyAdikamadadAno vRkSo vRkSo na gaNyate, prajAmapAlayanarAjA rAjA na gaNyate, evameva pApatyAgamajanayatsamyagdarzanamapi samyagdarzanaM naiva gaNyate / 1 tathA ca yathA'tIvajIrNavastraparidhAnaM kurvan vastravAnapi nagno gaNyate, rUpyakAdimAtradhanavAn nirdhana eva gaNyate, atyantamandabuddhimAnjIvo'pi jaDo gaNyate, tathaiva sarvaviratirUpaM kAryamajanayatsamyagdarzanaM bibhrANo'pi mithyAtvavAneva gaNanIyaH / itthaJca pramAdAdito doSAnsevamAnAnAM prAyazcitAdibhAvavatAM mAyA paravaJcanA ca bhavatu mA vA, mithyAtvaM tu bhavatyeva - iti / eSa sarvo'pi nizcayanayAbhiprAyaH // 19 // tadeva nizcayanayamatamAzritya zrIbhadrabAhusvAminA pratipAditAM gAthAM varNayati granthakRt / jo jahavAyaM na kuNai, micchadiTThI tao hu ko anno / vaDi ya micchattaM parassa saMkaM jaNemANo // 20 // yaH sarvaviratigrahaNakAle trividhayogena trividhakaraNena ca sarvapApatyAgaM kRtvA punaH pApaM sevate, yathAvAdaM EEEEEEEEEEEEEEEEEEEE BREERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREERGES LEESEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 212 BroscommaseORRORRERRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRCareer
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ NEETIREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE N michAra sAmAyArI na karoti, sa mithyAdRSTirbhavati / na kevalamasau mithyAdRSTirevApi tu mahAmithyAtvI / yato'nye mithyAtvinaH pareSAMka mithyAtvaM na vardhayanti / ayaM tu parasya zaMkAM janayan parasya mithyAtvaM vardhayati / . hai tathA hi bhojanAsaktiparavazaH kazcitsAdhuH kutracitsthAne gatvA prabhUtaM miSTAnnaM gRhNAti / sa tu zrAMvakazcintayati "kiM paramAtmanA prabhUtamiSTAnnabhojanaM sAdhUnAmanujJAtaM ? yadvA ayameva saadhurjinaajnyaamullngghy| prabhUtamiSTAnnaM gRhNAti ?" iti / tatra ca sAdhustathA mAyAM kuryAt yathA sa zrAvakaH pazcAdidameva manasi nizcayaM kurute, yathA "nA'yaM sAdhurjinAjJAbhaGgakArI, kintu paramAtmanA prabhUtamiSTAnnabhojanaM sAdhUnAmanujJAtameva" iti / ra itthaJca yA khalu jinAjJA nAsti, tAmeva sa zrAvako jinAjJAM manyata iti sa sAdhureva tasya mithyAtvasya vRddhi prati nimittamabhUt / evaM strIbhissahaikAnte'nekAnte vA prabhUtakAlaM yAvad vArtAlApAdikaM kurvANasya sAdhordarzanaM kRtvA kazcitzrAvakastatrApi cintayati - "kiM paramAtmanA brahmacAriNAM yUnAM sAdhUnAM surupAbhistrIbhissaha vArtAlApAdikaraNasyAnajJA dattA ? kiM vA'yameva sAdharvAsanAsaMtoSArthaM viparItamAcarati ?"iti / tatrApi saH B mAyAvI sAdhuH "ahaM tu dharmakathAM karomi, mumukSustrINAM pratibodhaM dadAmi / atIvaduHkhitA khalvetAH, ko mAM ra vinA tAbhyaH samyakzikSAM dadyAditi paropakArAya karomyahaM vArtAlApAdikam" ityAdikapaTaM karoti / ttshc| zrAvako manyate "nanu sAdhUnAM strIbhissaha paropakArAdikaraNAya prabhUtakAlaM yAvad vArtAlApAdi samanujJAtameveti na sAdhUnAM doSaH" iti / itthaJcAtrApi jinAjJAviruddhaM strIsaMparkAdikaM jinAjJAM manyamAnasya zrAvakasya mithyAtvaM se bhavati / tannimitaJca sa sAdhuH / evaM jinAjJAviruddhamAcaraNaM kurvANAH sAdhavaH sarvatra pareSAM mithyAtvaM vardhayantItira sthitam / tatazca yuktameva teSAM sAdhUnAM mahAmithyAtvam / va itthaJca ye svayaM nirdhvaMsapariNAmAH kapaTAdikaM kRtvA parAnapi mithyAtvaM prApayanti, te mhaapaapaaH| se pareSAmanantasaMsAraM vardhayantaH svayamapi durantAnantasaMsAraM samarjayantyeva / jinAjJA hi cakravartipadasthAnIyA, tadArAdhanA yathA mahatphalaM dadAti, tathaiva tadvirAdhanA mahAnarthamapi dadAti, na hi jinAjJAdrohaM kurvANAnAm / svapne'pi sukhasaMbhava iti sarvatra jinAjJApAlanakaTibaddhenaiva sAdhUnA bhavitavyam / pramAdAdidoSavazAsamutpadyamAnAnA maticArANAM gItArthagurusamIpe vizuddhatamaM prAyazcitamaGgIkaraNIyam / prAyazcitamakurvANAnAM sazalyAnAM ghoratapo'nuSThAnAdikaraNe'pi lakSmaNAsAdhvIvat nAdhyAtmasaMprAptiH saMbhavatIti dRDhaM nishcetvym|| __vyavahAranayastu brUte - nizcayanayena yatpratipAditaM, tatsarvameva mamApi sammataM / kintu yattena prmaadvshto| doSAnsevamAnAnAM prAyazcittAdibhAvavatAmapi sAdhUnAM mithyAtvaM pratipAditaM, tattu na mahyaM rocate / ye sAdhavo niSThurapariNatyA punaH punardoSAn sevante, teSAM tAvanmithyAtvaM mamApi sammataM / kintu pazcAttApabhAvavatAM pramAdisAdhUnAM tu doSasevane'pi samyaktvaM vidyata eva / tadeva samyaktvaM pazcAttApabhAvaM janayansan krameNa vizuddhacAritramapi jnyissytyev| tathA ye sAdhavo niSThurapariNatyA prabhUtamiSTAnnabhojanastrIsaMparkAdidoSAn sevante, te tAvadavazyaM pareSAM mithyAtvaM vardhayantyeva / kintu ye sAdhavo hRdaye tAn doSAn prati dhikkArabhAvaM bibhrANA api pramAdavazAdAsaktivazAtsnehavazAd vA SEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 213 RessesGEETROOTARRESTERRITERESTTERTERESTIGETSTERTTERTERESERTREEEEEEEEEEEEEE
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEE WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE REEEEEEEEEE E E bhichADAra sAmAcArI tAn doSAnsevante, te tu tadaiva zuddhaprarupaNAM kurvantyeva / yathA - na kalpate khalu sAdhUnAmidRgdoSasevanam / jinaiH ra sAdhUnAM niSiddhameva niSkAraNaM vikRtyAdibhojanaM / tathApi vayamadhyAtmasukhamadyApi na labdhavantaH, ata ev| vaiSayikasukhe viSTAkalpe zUkarA iva taddoSaM sevAmahe / sarvathA dhigbhavatvasmAdRzAn jinAjJAbhaJjakAnsAdhUn - 1 iti / itthaJca te zrAvakAdayaH samyakprarUpaNAM zrutvA samyagjinAjJAM jJAtvA tAM svIkaroti, na tu mithyAtvaM se prApnotIti na pazcAttApabhAvavatAM sAdhUnAM pareSAM mithyAtvavardhanarUpo doSo bhavati / kintu - yadyahaM vAstavikajinAjJAM kathayiSyAmi, tadA zrAvakA mAmeva jinAjJAviruddhavatinaM jJAtvA'vagaNayiSyanti / na mAM vandanAdikaM kariSyanti / mamopari teSAM yaH sadbhAvo'dhunA vartate / so'pi meM gamiSyati / matsamIpe dIkSAmapi na grahISyantiityAdi cintanena bhItA ye zuddhaprarUpaNAM na kurvanti / teSAM tu pazcAttApabhAva eva nAstItyavazyaM mantavyaM / tatazca te mithyAtvina eva mantavyAH / te tu pareSAM mithyAtvaM zrI vardhayantyeva / ye tu tAtvikapazcAttApabhAvavanto'pi vyavahAre'kuzalAH pramAdAt samyakprarUpaNAM na vidadhAti, teSAM yadyapi samyaktvaM vidyate, tathApi zuddhaprarUpaNAyA abhAvAt pareSAM mithyAtvagamanasaMbhavo'stIti kRtvA sa doSastu teSAM kathaMcinmandarUpo'pi bhavatIti sUkSmadRSTyA vibhAvanIyam / na hi zubhabhAvamAtreNa saMtoSaH kartavyo'pi tu sarvatra I samyagvyavahArapAlane bhRzaM yatitavyamanyathA pratipAditarItyA mudhaiva doSo bhavet // 20 // itthaM tAvatsavistaraM nizcayavyavahAramatadvayaM prarUpyA'dhunA sarvadoSarahitamutsargamArgarUpaM pratikramaNaM ra vidhizuddhamapavAdamArgarUpaJca pratikramaNaM pradarzayati granthakAraH / tamhA akaraNaya cciya kahiyaM nu tae pae paDikkamaNaM / no puNa uvecca karaNe asai karaNe ya paDikkamaNaM // 21 // pApaM kRtvA mithyAkAraprayogadAnAnantaraM punaH pApasaMbhave pratipAditA doSA bhaveyurityutsarga mArgastAvadayameva / yaduta pApameva na karaNIyam / ___ nanu pApaM kRtvA prAyazcitakaraNe mahAnsaMvegaH samullasati, yadi ca pApameva na kriyate, tadA prAyazcittasyApyasaMbhavAtmahAnsaMvegaH kathaM bhavet ? tadabhAve ca kathaM tajjanyAyA mahatyAH nirjarAyA lAbhaH syAt? tasmAtpApaM karaNIyameva, yena pazcAttApo bhavet, yena ca mahAnsaMvega samullaset, yena ca mahatI nirjarA syAditi cet / mUDho'si / "pApaM kRtvA yatprAyazcitAdikaM kriyate, tena ko lAbho bhavati?" iti bhavantaM pRcchAmi / kiM yatpApaM kRtaM, tajjanyasyAzubhakarmabandhasya vinAzamAtrameva bhavati ? kiM vA'nyeSAmapi pUrvabhaveSu baddhAnAM karmaNAM kSayo'pi bhavati? yadi prathamo vikalpaH tadA tu ko nAma zuddhaM zarIraM svayameva kardame kSiptvA punaH snaankrnnen| pUrvavatzuddhaM kartuM prayateta ? tatra tu kardame zarIrakSepa eva na kartavya iti sarveSAM viduSAM sammatam / evamatrApi ko nAma svayamupayogapUrvakaM pApaM kRtvA tadanantaraM prAyazcittakaraNena vizuddho bhavituM yateta ? matimAnhi paapaakrnnenaiv| zuddhastiSThati / yadi ca dvitIyaH pakSaH, so'pi na pApasya karaNIyatvaM sAdhayati / yato yathA prAyazcittAdinA pUrvabhaveSu / hahahahahahaha REEN BlackGREERSEEE PRESENTERESTERIENCE R TERecemerswwwwwwwwwwwwws hAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 214 MEERUSSETTEESEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI 'baddhAnAmapyazubhakarmaNAM kSayo bhavati, tathaiva sarvathA pApamakurvANasya pratikSaNaM vardhamAnavizuddhikasya pUrvabhaveSu baddhAnAmapyazubhakarmaNAM kSayo bhavatyeva / yathA hi pApaM kRtvA prAyazcitakaraNaM jinAjJeti tAmAjJAM pAlayato mahatI nirjarA / tathaiva prathamaM tAvatpApaM na karaNIyamevetyapi jinAjJeti tAM pAlayato'pi kathaM mahatI nirjarA na syAt ? pratyuta prAyazcittAdikaraNArthamanavarataM pApaM kurvANo yadi niSThuro jAyeta, tadA tu mAyAparavaJcanamithyAtvAdayo bahavo doSAstasya saMbhaveyuH / pApamevAkurvANasya tu na ko'pi doSaH / tasmAt pApaM na karaNIyamevetyevotsargamArgAnusAri pratikramaNamiti sthitam / atha pramAdAdidoSavazAtpApaM bhavet, tadA tu pazcAttApabhAvapUrvakaM mithyAkAraprayogakaraNamapavAdamArgataH pratikramaNaM bhavati / tatrApi ya upayogapUrvakaM niSThurapariNAmena niSkAraNameva pApaM karoti, tasya tu mithyAkAraprayogakaraNa mapavAdato'pi pratikramaNaM na bhavati, kintu tasya pUrvaM pratipAditA mAyAdayo doSA bhavantIti prAgeva prapaJcato varNitamasti / yastu mUDho brUte "nAhaM niSThurapariNAmena pApaM karomi, kintu tathApi punaH punaH strImukhadarzanAdikaM bhavatIti kiM karomi ?" iti / sa tu mUDha eva / yato'nupayogataH pApaM sakRdvirvA bhavati / yattu pApamanekazo bhavati, tadupayogapUrvakameva bhavati na tvanAbhogataH / tasmAttasyApi mithyAkArasAmAcArI mithyaiva parigaNanIyA / idamatra rahasyam / nikAcitacAritramohanIyakarmodayavazAtkecitsamyagdRzo'pi sAdhavaH "pApaM naiva karaNIyam" iti manyamAnA api niSkAraNameva pApAni kurvanti / kintu tatra pazcAttApabhAvAdivazAtsamyagdarzanahAnirna bhavati / pratyuta tadeva samyagdarzanaM pazcAttApabhAvavardhanadvArA kramazazcAritrapariNAmamapi janayati / kintu yAvatkAlaM cAritramohanIyodayaparavazatA bhavet, tAvatkAlaM taiH pAlyamAnA mithyAkArasAmAcArI yadyapi tAttvikI naiva bhavati / tathApi sA tAttvikamithyAkArasAmAcArIjananI tu bhaviSyatkAle bhavatyeveti kRtvA sA na prtissiddhaa| evameva mithyAtvaguNasthAnavartinAmapi saralatApApabhIrutAmandamithyAtvAdiguNavatAM sAdhUnAM tathAvidhA sAmAcArI teSAM hitakAriNyeva mantavyA / vicitro hi jIvAnAM pariNAmaH, tasmAtpazcAttApabhAva eva mithyAkArasAmAcArIparipAlanasya yogyateti niSkalaGko mArgaH / 1 tasmAdaidaMyugInasAdhUbhiH prathamaM tAvadoSaparihArasyaiva prayatnaH karaNIyaH, kintu duSSamakAlaprabhAvAd pramAdaviSayAsaktiprabhRtidoSavazavartinAM punaH punaH prAyazcittakaraNe'pi mithyAkArasAmAcArIpAlane'pi ca bhaviSyantyeva punaH punaste doSAH / durjayo'yaM moharAjaH kintu pazcAttApabhAvaM vardhayitvA punaH punaH prAyazcittAdikamavazyaM kartavyam / evameva kramazo doSahAnidvArA vinazyanti sarve'pi te doSAH / bhaviSyatyatraiva bhave nirmalatamaM cAritram / kiJca vartamAnakAle bakuzaM kuzIlameva vA cAritramastIti jinAgamaH / tatra kuzA kuzIlatA vA'nekavidhAnAM prabhUtAnAmaticArANAM saMbhavAd jJAtavyA / cAritraJca yAvanto laghavo mahAnto vA doSA sevyante, pApakaraNakAlInasyAzubhabhAvasyApekSayA tIvratarazubhabhAvasamanvitaiH tAvadbhireva mithyAkAraprayogaiH saMbhavediti saMkSepaH // 21 // dvitIyA samAptA mithyAkArasAmAcArI mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 215
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI atha tRtIyA tathAkArasAmAcArI nisvayate / saccattapaccayadvaM jaM aTaThe kira gurUvaiTThammi / ruipuvvaM abhihANaM lakkhijjai so tahakkAro // 22 // gururyadA vaiyAvRtyAdikAryaM ziSyAya samarpayati, tannivedanaJca karoti, tadA ziSyeNecchAkAraH krtvyH| yadA tu gururvAcanApRcchanAdiSu zAstrIyapadArthAn nirUpayati, tadA "gurUpadiSTo'rthaH samyageva, na tu jinAgamaviruddha" iti jJApanArthaM "he guro ! yad bhavatA'dhunA'yaM padArtho nirUpitaH, sa tathaivAsti / nAtra kazcitsandehaH" ityAdi vAkyaprayogastathAkArasAmAcArI gaNyate / sa ca prayogaH kevalaM gurormanasi sukhotpAdanAya na kartavyaH, kintu prathamaM tasminpadArthe ziSyeNa zraddhA kartavyA, tadanantaraM tayaiva zraddhayA sa vAkyaprayogaH kartavya iti bhAvArtha: // 22 // tatra vAcanAdidAtAro guravo paJca prakArA bhavanti / (1) gItArthasaMvignAH, (2) gItArthAH saMvignapAkSikAH, (3) agItArthAH saMvijJA:, (4) gItArthA asaMvijJA:, (5) agItArthA asaMvijJAzca / tatra keSAM vacane kadA kena prakAreNa tathAkAraprayogo vidheya ityAha / kappAkappaMmi Thiyassuvaoge savvaguNavao jaiNo / vAyaNamAimmi have avigappeNaM tahakkAro // 23 // "ke padArthAH sAdhUnAM kalpyA: ? ke vA'kalpyA: ? ko vA sAdhUnAM kalpaH ? ko'kalpaH ?" ityAdi vibhAgaM yaH samyagjAnAti / tathA yo mUlaguNAnAmuttaraguNAnAJca samyagArAdhako bhavati / tathA yo vAcanAdikAle samyagupayogapUrvakaM padArthAnprarUpayati / tadA tasya vacane ziSyaH kAmapi zaGkAmavidhAya niHzaMkena manasA tathAkAraprayogaM kuryAt / atra kalpyAkalpyajJAtA gItArtha eva bhavati / mUlottaraguNArAdhakazca saMvigno bhavati / tathA ca gItArthasaMvigno muniryadA samyagupayogapUrvakaM padArthAnnirUpayati / tadA tasya vacasi nirvikalpena manasA ziSyastathAkAraprayogaM kuryAditi bhAvArthaH phalitaH / AvazyakAdyabhyAsakramato nizIthapIThikAyA adhyetA jaghanyato gItArtho bhavet, yathAzakti jinAjJAM pAlaryaMzca saMvigna iti tAtparyam / atra gItArthasaMvigno'pi yadA'nyatropayogavAn bhavati, tadA samyagpadArthaM jAnAnasyApi tasya vacAMsi zAstrIyapadArthaviruddhAni saMbhavantIti tatra tathAkArasAmAcArI naiva kartavyeti samyagupayogapUrvakaM bhASamANasyaiva gItArthasaMvignasya vacasi tathAkAraprayogo'nujJAtaH / atra ca yadyapi gItArthasaMvignapAkSikasya grahaNaM na kRtam / tathApi so'pi niyamAtsasUtrabhASI bhavatIti gItArthasaMvignapAkSikasya samyagupayogaparvakaM kathyamAne vacasi tathAkAraprayogaH kartavyaH / ayaM bhAvaH-jinavacane dRDhAnurAgaM bibhrANo'pi yo gItArthaH zithilo bhavati, sa cAritradharme dRDhAnurAgavAn san cAritradharmaM na parityajati / kintu yadi svayaM sa sAdhvAcAramapAlayannapi svaM sAdhumiva loke khyApayet, tadA mAyAparavaJcanAdidoSAttasyAhitameva syAt / etacca samyagjAnAnaH sa gItArthaH svaM saMvignapAkSikaM khyApayati / sa tu sAdhUnAM zrAvakANAM vA keSAmapi vandanaM na svIkaroti / svayaJca cAritradharme dRDhAnurAgavAn sa kSullakAnapi mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI 0217
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 3301888888888888ERRRRRRRRRRRECE Mamma m tayAra sAmAyArI Mera saMvignasAdhUnvandate / svasya ziSyaM na karoti, kintu dharmopadezena buddhyamAnAn mumukSUn saMvignagItArthasya samIpe / preSayati / tathA svayaM jinAjJAviruddhaM yatkiJcidAcarannapi zAstrAnusAri nirUpaNaM karoti / AtmAnaM nindati / / so'pi jinazAsane mokSamArgAnusArI pratipAditaH / sa ca yathAzakti yAM yatanAM pAlayati, sA yatanA tasmai mhtiiN| nirjarAM dadAti / saMvignasAdhuSu pakSapAto hi cAritramohanIyakSayopazamAdidvArA saMvignatAjanaka iti kRtvA so'pi bhaviSyatkAle yathAyogaM punaH saMvignabhAvaM prApnoti / vartamAnakAle tu saMvignapAkSikarUpo vyavahAro na dRzyate, tathApi ye gItArthAH zAstradRSTyA''tmAnaM saMprekSamANA jAnanti yathA "nAhaM saMvignaH, kintu saMvignapAkSikasadRzo mamAtmA" iti, tadA te'pi pratipAditAnAM saMvignapAkSikAcArANAM madhye'nyAnAcArAnapAlayanto'pi svadoSAn nirdambhabhAvena prakaTayanto vizuddhaprarUpaNAdvArA bhAvataH saMvignapAkSikatAM bibhratIti dRSTavyam / / itthaJca zuddhaprarUpaNaiva saMvignapAkSikANAM mukhyo guNaH / sa eva ca teSAM bhavodadhitaraNapotaH / tasmAtsaMvignapAkSikANAM sopayogaM brUvANAnAM vacAMsi niyamAjjinavacanAnusArINi bhavantIti kRtvA tatrApi nirvikalpena manasA tathAkAraprayogaH karaNIyaH / ___ "atha ye'gItArthAH saMvignAH, gItArthA asaMvijJAH, agItArthA asaMvijJAzca vaktAraH, tatra kiM tathAkAra: kartavyaH ? uta na ?" iti zaGkAyAM pratyuttarayati / eteSAM trayANAM vacasi nirvikalpena tathAkAro na kartavyaH / kintu samyakcintanIyaM teSAM vacanaM / yadi va tadvacanaM yuktiyuktaM bhavet, jinavacanAnusArI bhavet tadA tatrApi tathAkAro vidheyaH / yadi tu tatra jinavacanavirodhasya zaGkA'pi bhavet, tadA tu tathAkAro na vidheyaH / kintu yadA sA zaGkA svayaM cintanena / ra gItArthasaMvignapRcchayA vA naSTA bhavet tadaiva tadvacasi tathAkAra: kartavyaH / tatra yaH saMvigno'pi sannagItArthaH / sa yadyapi jinavacanaviparItaM vacanaM vaktuM naivecchati / kintu / jinAgamabodhAbhAvAttadvacAMsi jinAgamaviruddhAni saMbhavanti / yadi hi jAtyandho svympshynnpi| dhanuSyAbANAnmuJcet, tadA yadyapi tasya saMmukhAnAM mAnavAdInAM hiMsAyA icchA nAstyeva / tathApi tatsaMmukhA janA bANairviddhA mriyanta eva / evamatrApi bodhyam / ata eva saMvigno'pi yadyagItArtho bhavet tadA sa visstulyo| vezyAtulyo mahAgnitulyo mahAnarthakAro gacchAcAre pratipAditaH / tasmAttasya vacaneSu yuktisadbhAve eva tathAkAraprayogo vidheyaH / ___ yastu svayaM gItArtho'pi san saMvigno na bhavati, saMvignapAkSikazcApi na bhavati / sa tu kIrtipratiSThAdilobhavAn svadoSAngopayitumicchan jinavacanaM samyagjAnAno'pi jinavacanaviruddhaM vadet / yathA 8 2 sAvadyAcAryo nijanindAdirakSaNArthaM caturthavrate'pyapavAdaM pratipAditavAn / tasmAttatrApi tathAkAro na kartavyaH / / yastu svayamagItArtho'saMvignazca, tasya vacane tu sutarAM bahUnAM doSAnAM saMbhavAt tathAkAraprayogo naiva krtvyH|| sarvatra yuktiyukte vacasi tathAkArakaraNe na doSa ityapi dRSTavyam / tathA tathAvidhakAraNavazAtpratipAditAnAM trayANAM yuktivirahite'pi vacane ruciM vinaiva vAGmAtreNa tathAkArakaraNe'pi na doSaH / yathA jinazAsanarakSAdi P mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 217 E RHEH E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEeeeeee tathAkAra sAbhAthArI EEEEE va prayojanArthaM mUlottaraguNavirahitasyApi dravyato vandanadAne na ko'pi doSastathA'trApi bhAvanIyam // 23 // ziSyaH prAha - nanu gItArthasaMvigno'pi sAdhuzchadmastha eva, tathA gItArthasaMvignapAkSiko jinavacanaviparItAcaraNavAniti tayorapi vacanAni jinavacanaviruddhAni kathaM na saMbhaved ? - iti / ___AcAryaH samAdadhAti / nANeNa jANai cciya saMvegeNaM taheva ya kahei / to tadubhayaguNajutte atahakkAro abhiNivesA // 24 // ___yattAvad bhavatoktaM yathA "saMvignagItArtho'pi sarvajJo nAstIti tasya vacanamapi jinavacanaviruddha saMbhavati" iti, tatrAhaM tvAmeva pRcchAmi / yadutAsarvajJasya vacanaM jinavacanaviruddhaM saMbhavatIti bhavatkathanamapi kathaM 8 mRSA na syAt yato bhavAnapyasarvajJa eva / ___ziSyaH prAha-"nanu yo'sarvajJaH, tasya vacanaM jinavacanaviruddha saMbhavatyeva / tatra vicArAvakAza eva nAsti" iti / ___ gurustu prAha "evaM tarhi gItArthasaMvignasya samyagupayogapUrvakaM bhASyamANaM vacanamapi jinavacanAnusAryeva / bhavati, tatra vicArAvakAza eva nAsti" iti / ___kiJca yathA purovatinaM ghaTaM dRSTvA yadA bhavAnpratipAdayati yaduta "bhUtalaM ghaTavat" tadA yadyapi bhavAnasarvajJo'sti, tathApi "tava vacanaM mRSA'sti" iti ko'pi na manyeta / tathA tvamapi pitRRNA mAtRNA vaidyena zikSakena cAsarvajJena pratipAditamapi vacanaM svIkaroSyeva / kiM tatra tvaM kAJcitzaGkAM karoSi ? evaM tahi jinAgamanAM gUDharahasyaM samyagjAnAnA te gItArthAH purovartighaTavat sarvAn zAstrIyapadArthAnjAnanti / hRdaye 2 saMvegasadbhAvAcca mithyAvacanaM naiva vaktIti yadyapi te'sarvajJAH, tathApi teSAM vacanaM jinavacanAnusAryeveti na tatra kAcidapi zaGkA kartavyA / tathA "gItArthasaMvignapAkSikA jinavacanaviruddhAcAravanta iti teSAmapi vacanaM jinavacanaviruddhaM saMbhavati" 1 iti yad bhavatoktaM / tadapi na yuktam / yato yathA svayamasAdhyamahArogagrasto'pi mahAvaidyo yadA pareSAM zarIre vartamAnasya sAdhyasya tasyaiva rogasya cikitsAM karoti, zikSAJca pradadAti, tadA ko'pi rogI tadvacane viparItatvazaGkAM naiva karoti / pratyuta tasya pratyekavacanaM samyaksvIkaroti, pAlayati ca / ___ evameva cAritramohanIyodayavantaH saMvignapAkSikA jinavacanaviparItamAcAra samAcaranti, tathApi te paropakArabuddhimanto yathArthaM jinavacanaM jAnAnA samyageva nirUpayanti / tatazca teSAM vacanamavazyaM jinAga bhavatIti tadapi nirvikalpena manasA svIkAryam / etadevAsyAM gAthAyAM pratipAditam / gItArthasaMvignA gItArthasaMvignapAkSikAzca samyagjJAnena sarvAnzAstrIyapadArthAnkaratalagatapustakavajjAnanti / saMvegayuktAzca te "yathA zrotRNAM hitaM bhavati" tathaiva se pratipAdayantIti samyagupayogapUrvakamuccAryamANAni teSAM vacanAni jinavacanAnusAriNyeva bhavantIti siddhm| ____ evaJca yadi teSAM vacanaM jinavacanarUpameva bhavati, tarhi ye tasmin vacane tathAkAraprayogaM na kurvanti / teSAM / vacanaM hRdayena na svIkurvanti, te tu paramArthato jinavacanameva tiraskurvANA mithyAtvaM prApnuvanti / PORRORDDRUDDDDDDDDDDDDmmeneD0TRUTORRCamera m mammeeraveenawaranand mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI . 218 Ress 8 88ESSISTERESTEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEB EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEE 355555555555555 GOGR3883
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ eee tathAkAra sAmAcArI tasmAtsvakadAgrahaM vimucya sopayogaM bruvANAnAM saMvignagItArthANAM saMvignapAkSikagItArthAnAJca vacanaM tathAkAraprayogapurassaraM nirvikalpena manasA grAhyam / ye tu teSAM vacane ruciM vidadhAnA api tathAkAraprayogAdikaM na jAnanti / te vyavahArapravINatA'bhAvavanto yathAyogaM tathAkAraprayogamakurvANAH api mithyAtvaM na prApnuvanti / kintu tathAkAraprayogapAlanajanyAn lAbhAn parityajantIti pramAdaM muktvA tathAkArasAmAcArIM samyagjJAtvA tadanusAratastathAkArasAmAcArI samAzrayaNIyA // 24 // nanu tathAkAraprayogapAlane ke guNA bhavanti ? aho ziSya ! kiM jinAjJApAlanameva mahAntaM guNaM na pazyasi ? yenAnyAnguNAnanveSayasi ? guro ! pazyAmi jinAjJApAlanaM guNaM, kintu guNAntarAnjJAtumicchAmi / AcAryo guNAntarAnkathayati / etto tIvvA saddhA tIe micchattamohakammakhao / aNNesiM pi pavittI viNao titthaMkarANA ya // 25 // yA kriyA yena bhAvena kriyate, sA kriyA tameva bhAvaM vardhayatIti niyamaH / yathA kAmabhAvena kriyamANamabrahma kAlAntare'dhikaM kAmarAgaM janayatIti, yathA vA snehabhAvena kriyamANaM putrapAlanamadhikaM putrasneharAgaM janayati / evamatrApi guruvacane zraddhApUrvakastathAkAraprayogaH suvihitena ziSyena kriyate / tasmAtsa prayogaH tAmeva zraddhAM tIvrAM karoti / tathA ca jinavacaneSu samutpannayA tIvrayA zraddhayA mithyAtvamohanIyakarmaNaH kSayo bhavati / mithyAtvamohanIyakarma hi kadAgraheNa puSTaM bhavati / jinavacaneSu jAyamAnA tIvrA zraddhA kadAgrahavirodhinIti kadAgrahahAnau mithyAtvamohanIyasya hAnirdhuvaiva / na tatra kazcitsandehaH / tathA yadA 'gItArthasaMvigno gururvAcanAM dadAti, tadA vinItaziSyA nUtanaziSyA anye'pi zrAvakAzca tatra zrRNvanti / tatra vinItaziSyAnAM tAvadgurau gItArthatAyAH saMvignatAyAzca nizcayo vidyata eva yataste prabhUtakAlato guruNA saha saMparkavanto vidyante / ye tu nUtanaziSyA nUtanazrAvakAdayazca tatra zrRNvanti / teSAM tu tasmingurau gItArthasaMvijJatAyA nizcayo nAstIti te tadvacanaM nirvikalpaM svIkartuM notsahante / yadA ca ratnAdhikA vinItaziSyA gItArthasaMvignavacane harSollAsapUrvakaM tathAkAraprayogaM kurvanti / tadA tAn tathA dRSTvA nUtanaziSyANAM zrAvakANAJca gItArthasaMvignatAyAstasmingurau nizcayo bhavatIti te'pi tathaiva gItArthasaMvignavacanaM nirvikalpena manasA svIkurvANA bhavanti / itthaJca teSAmapi tIvrA zraddhA, kadAgrahahAnirmithyAtvahAni: samyaktvaprAptizceti bahavo guNA bhavanti / tatra nimittaM ca tathAkArasAmAcAryeva bhavatIti tathAkArasAmAcArIM kurvANAnAM paropakArAdijanyo'pi mahAguNo bhavati / kiJca nUtanA sAdhavaH zrAvakAzca prAyaH " kIdRzena prakAreNa guruvacanaM zrotavyam " tyAdi na jAnanti, na vA guruprasannatAkaraNopAyAdikaM jAnanti / te tu tathAkArasAmAcArIM kurvANAnAM sAdhunAM tathAvidhAcAraM dRSTvA tadaiva ca gurorvardhamAnAM prasannatAM dRSTvA svayamapi tathAkArasAmAcAryAM dRDhazraddhAvanto nipuNAzca bhavantIti viziSTo guNaH / tathA guruvacane harSollAsapUrvakaM tathAkAraprayogastu guruM prati ziSyasya manasi vartamAnasya bhaktibhAvasya vyaJjako bhavati / guruvinayazcAtra kRto bhavati / vinayazca jinazAsane mUlaM / vinayo hi zuzrUSAzravaNazrutajJAna viratisaMvarataponirjarAyogAbhAvadvArA paramapadasaMpAdakaH prazamaratyAdau pratipAdito'stIti tatrApi mahAnlAbhaH / mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 19
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEE tathAkAra sAmAcArI tathA gItArthasaMvignasya gItArthasaMvignapAkSikasya vA sopayogaM kathyamAne vacane nirvikalpena manasA tathAkAraprayogaH kArya iti hi tIrthakarANAmAjJA / sA ca pAlitA satI mahatIM nijarAM prayacchatItyapi suprtiitmev| tathA gurorvizuddhaprarUpaNAkaraNAdirUpANAM sukRtAnAmanumodanamapi tathAkAraprayogeNa bhavati / sukRtAnumodanaJca mokSabIjaM / na hi sukRtAnumodanaM vinA mokSaM prati padamapi gantuM zaknuvanti janAH / taduktaM vairAgyakalpalatAyAM "dRSTvA sadAcAraparAnjanAnyA zuddhaprazaMsAnvitataccikIrSA saddharmarAgaH sa hi mokSabIjaM na dharmamAtraH praNidhAna - rUpaH" iti / atra hi saddharmarAgaH pareSAM sadAcArasya sukRtarUpasya zuddhaprazaMsAyuktA yA tatsadAcArakaraNecchA tadrUpaH pratipAditaH / sukRtasya zuddhaprazaMsA sukRtAnumodanameveti yuktaM tasya mokSabIjatvam / tasmAtpratipAditaguNAnAM prAptimicchatA jIvena gItArthasaMvignAnAM gItArthasaMvignapAkSikANAJca sopayogaM kathyamAneSu vacaneSu nirvikalpena manasA tathAkAraprayogarUpA, itareSAJca yuktiyukteSu vacaneSu tathAkAraprayogarUpA tathAkArasAmAcArI paripAlanIyeti niSkarSaH / nanu "gItArthA'saMvignAdInAM trayANAM yuktiyukte eva vacane tathAkAraprayogaH karaNIyaH, na tu yuktivirahite" iti yaduktaM, tanna saMgacchate / yataste trayo'pi vaktAro jinavacanameva brUvanti, jinavacanaJca sarvamapi yuktiyuktameva bhavatIti tatra yuktivirahitasya vacanasyaivAbhAvAt, teSAM vacane'pyavazyaM tathAkAra prayogaH karaNIyo bhavatIti cet, na / zrotAramAzritya hi padArthA dvividhA bhavanti yuktigrAhyA AjJAgrAhyAzca / tatra te trayo'pi vaktAro yadA "AtmA'sti, sa ca pariNAminityo'sti" ityAdirUpAn yuktigrAhyAn padArthAn prarUpayanti, tadA tu tatra yuktInAM satvAttathAkAraprayogaH karaNIyaH / kintu yadA te jinAjJAmAtragrAhyAn kArmagranthikAdipadArthAnprarUpayanti / tadA tatra yuktayo na vidyante, tataste padArthAH kadAcijjinavacanaviparItA api prarUpitA bhaveyuH, yataH teSAM vaktAro'gItArthA asaMvignA vA santi / yathA "paJcendriyatirazcAM mUtrAdiSu saMmUcchimatiryakpaJcendriyAH jIvA utpadyante" ityAdi padArthAnte bhASeran / tadA tatra yuktayastAvanna santyeva / zrotArazca sarveSAmAgamAnAM padArthAn na jAnanti / atastaistadA tathAkAro naiva kartavyaH, yatastAni vacanAni yuktiyuktAni tAvanna sntyev| "jinAga ca te padArthAH pratipAditA na vA ?" iti nizcayaH zrotRRNAM manasi nAsti, vaktArazcAgItArthatA'saMvijJatAdoSayuktAH santIti tatra tathAkAraprayogo naiva zreyAn / kiM bahunA ? eteSAM trayANAM vaktRNAM yuktiyukteSu vacaneSu tathAkAraH kartavyaH, AjJAmAtragrAhyeSu tathAkAro na kartavya iti tAtparyam // 25 // tRtIyA tathAkArasAmAcArI samAptA mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 220
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE LEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE AIRRITATERATURTHIARRITERTAITERRIERm mAvA sAmAyArI kI athAvazyakI caturthI sAmAcArI prArabhyate / gacchaMtassuvauttaM gurUvaeseNa vihiyakajjeNa / Avassiyatti saddo NeyA AvassiyA NAma // 26 // sAdhustAvatsarvadA manovAkkAyaguptimAneva bhavati / yadA tu gocaryAnayanasthaNDilagamanaguruvaiyAvRtyAdIni zAstroktAni kAryANi samApatanti / tadA sa guroranujJAM gRhItvA samyagIryAsamityAdipAlanapUrvakamupAzrayAbahirnigacchan "Avassahi Avassahi Avassahi" iti zabdAnuccArayati / sa eva prayogaH aavshykii| sAmAcArI parigaNanIyA / evaJca sa sAdhuH zAstroktAnAmAvazyakakAryANAmabhAve'pi yatkiJcitkAryaM samAlambya guroranujJAM gRhItvA / samyagIryAsamityAdipAlanapUrvakaM gacchannapi tAdRzazabdaprayogaM yadi kuryAt, tadApi prakRtAvazyakasAmAcArIpAlako naiva bhavati / tathA sa sAdhurAvazyakakAryArthameva nirgacchati, guroranujJAmapi gRhNAti / kintu gacchansa IryAsamityAdInAM pAlanaM yadi na kuryAt, tadA sa tadA tathAvidhazabdaprayogaM kurvannapi prakRtAvazyakasAmAcArImAn naiva bhavati / N tathA sa sAdhurAvazyakakAryArthameva nirgacchati / gacchansa samyagIryAsamityAdikaM pAlayannapi yadi guroranujJAM na gRhNIyAt, gurumapRSTvaiva yadi sa nirgacchet / tadA tathAvidhazabdaprayogaM kurvannapi sa aavshykiisaamaacaariimaannaiv| bhavati / tathA sa sAdhurAvazyakakAryArthameva nirgacchati, guroranujJAmapi gRhNAti, samyagIryAsamityAdikamapi pAlayati, kintu prakRtazabdaprayogaM yadi na kuryAt tadApi sa AvazyakIsAmAcArIpAlako naiva bhavati / ___itthaJca caturbhivizeSaNairyukta eva sAdhurAvazyakIsAmAcArIpAlako bhavatIti phalitam / zAstrapratipAditAnAmAvazyakakAryANAM karaNArthameva nirgacchan, guroranujJAM gRhNan, samyagIryAsamityAdipAlanaM kurvan, "Avassahi Avassahi Avassahi" iti zabdaprayogaM kurvansAdhurAvazyakIsAmAcArIpAlako bhavatIti bhAvaH / atredaM bodhyam / kazcitsAdhurbahirnirgacchan prakRtazabdaprayogaM na karoti, tadopAzrayasthaH sAdhuH "gacchannayaM ra sAdhurAvazyakIsAmAcArI vismRto'sti, tadahaM tAM smArayAmi" iti cintayitvA tatropaviSTa eva mahatA svareNa tathAvidhazabdaprayogaM karoti / kintu sa prayogaH AvazyakIsAmAcArIrUpo tasya na bhavati / yadyapi sa prayogo'narthakArI nAsti, niSphalo'pi nAsti, tathApi sa prayoga AvazyakIsAmAcArIrUpeNa na vyavahIyate / yato 1 gacchata eva tAdRzaprayogaH AvazyakIsAmAcArI gaNyate / ziSyaH praznayati - nanu kiM gururanAvazyakakAryArthaM gacchatassAdhoranujJAM dadAti ? naiva dadAti / tasmAt / A "guroranujJAM gRhNan" ityeva vizeSaNaM vaktavyam, "AvazyakakAryArthaM gacchan" iti vizeSaNaM na vaktavyam / / 1 yatastavizeSaNamatraivAntarbhavatIti / atra AcAryaH prAha / ra saMyamayogeSvavasIdan sAdhussadaiva bahirgatvA paryaTanaM kartumevecchantiSThati / sa tu "ahaM glAnArthaM prAyogyadravyaM / mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI.. 221 MEERITUTRITREEEEEE84580000RRRRRRRRRRRRRREEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE r sAvarasahi sAbhAyArI ma lAtuM gacchAmi, ahaM jJAnopArjanArthamanyatropAzraye gacchAmi, ahaM sthaNDilaM gacchAmi, ahaM guroreva gocarImAnetuM / gacchAmi, ahaM caityAnAM vandanArthaM gacchAmi" ityAdi kathayati / gurustu tasya kapaTabhAvamajAnandadAtyanujJAm / / 1 sa tu guroranujJAM gRhItvA bahinirgatya kadAcidbhaktAnAM gRheSu paryaTati / kadAcitkenacitstrIjanena saha vArtAlApa karoti / kadAcidevameva zvApadavatsarvatra paryaTati / kadAcitkenacitzrAvakAdinA saha saMmIlansa vikathAdikaM / karoti / itthazcAtra guroranujJAM gRhNanapi zAstroktAnAmAvazyakakAryANAM karaNaM na vidadhAti / kintvanAvazyakakAryANi karotIti tasya tathAvidhazabdaprayogaH AvazyakIsAmAcArI naiva bhavatIti jJApanArthaM "AvazyakakAryArthameva gacchan" iti vizeSaNamapi saarthkmev| ___ yadyapIdRzaH sAdhurAvazyakazabdaprayogameva prAyo na karoti / yato yo'nAvazyakakAryeSvapi lIno bhavet, tasyAvazyakyAdisAmAcArIpAlanapariNatireva kathaM bhavet ? tathApi dIkSAdivasAdArabhya tena sA sAmAcArI se paripAliteti tatsaMskAravazAdadhunA tathAvidhazubhabhAvavihIno'pi sankaroti tathAvidhazabdaprayogaM / kiJcAtmAnaM sAmAcArIpAlane susthitaM sthApayitumicchannapi sa tathAvidhaprayogaM karotyeva / kintu bahirgatvA'nAvazyakakAryaM / karotIti tasyAvazyakIsAmAcArI zuddhA naiva bhavati / ___punarapi ziSyaH praznayati - nanu prabhUtaiH sAdhUbhiH paripUrite gacche yadi sarve eva sAdhavo bahinirgamanakAle guroranujJAM gRhNIyuH / tadA'navarataM guruNA teSAmanujJaiva dAtavyA bhavet / itthaJca tatraiva nimagno 8 gururjinazAsanaprabhAvanAsUtrArthacintanAdikaM kathaM kuryAt ? kiJca vartamAnakAle tu sarvadA bahirnirgamanakAle guroranujJAgrahaNaM prAyo'zakyameva prtibhaatiiti| __AcAryaH prAha cirakAlAdanujJAdAnAdiSu pravINo guruH jhaTityeva sarvANi kAryANi samApayati / / gItArthasaMvignAnAM hi mahAntAni prabhUtAnyapi kAryANi svalpakAlamAtrasAdhyAni svalpaprayatnasAdhyAni ca / bhavantIti na jinazAsanaprabhAvanAsUtrArthacintAdInAM vyAghAto bhavati / ra yadi ca vartamAnakAle sarvadA sarvasAdhUbhirbahirnirgamanakAle guroranujJAgrahaNamazakyamiva manyeta / tadA tviyaM vyavasthA saMbhavati yaduta gacchAcAryaH kazcitsthavirAn gItArthAn barhinirgamanAdikatRNAM sAdhUnAmanujJAdAnArthaM / sthApayati / te'pi sAdhavaH sthavirANAmanujJAM gRhItvA nirgacchati / te ca sthavirA svayaM gItArthAH, guruNA ca / sthApitAH iti teSAmanujJA tattvato gurorevAnujJA bhavatIti na kazciddoSo bhaviSyatIti tAvanmamAbhiprAyaH / tattvaM gItArthAH vidantu / ___tathedamapi smaraNIyam / yaduta sAdhuH prathamamAvazyakakAryakaraNArthameva nirgataH, tasya pariNAmo'pi zubha ev|| kintu bahirnirgamanAnantaraM paricitazrAvakAdikaM dRSTvA tena saha vArtAlApAdikaM kuryAt, gocarIsthAneSu dharmopadezaM se dadyAt, tadA tvanAvazyakakAryaM tena kRtamiti kRtvA tasyAvazyakasAmAcArI mithyaiva bhavati / tasmAd bhinirgtH| sAdhurAvazyakakAryaM muktvA na kimapi kuryAditi jinopadezaH // 26 // ziSyo jijJAsAM karoti - nanu bahirnirgamanAnantaramanAvazyakakAryakaraNe'pi prakRtasAmAcArIpAlanaM kathaM na che mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 222 WEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ TEEVEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE W mammarA TERIA Apaale sAmAcArI gaNyate ? yatastena guroranujJA gRhItA / tathAvidhazabdaprayogazca kRtaH / samityAdipAlanamapi ca kRtam / anAvazyakakAryamapi kiJcinmahanna kRtamapi tu vikathAdirUpamAtrameveti tasyAvazyakIsAmAcArIpAlanaM kathaM na gaNyate ? - iti / AcAryaH spaSTayati / sA ya paiNNA tIse bhaMge kira pAyaDo musaavaao|nn yataM viNAvi kiriyA suddhANaMgaM pahANaM ti // 27 // "Avassahi" iti zabdaprayogo na kevalaM zabdaprayoga eva / kintu "bahinirgatyAhamAvazyakameva kArya kariSyAmi, na punaranAvazyakam" iti pratijJArUpa: sa zabdaprayogaH / itthaJca yathA vrataM gRhItvA vratabhaGgakaraNe mahAn / doSo bhavati, tathaiva vratasvarUpAmeva pratijJAM gRhItvA tadapAlanadvArA tadbhaGgakaraNe mahAndoSo bhavati / taduktaM - AjammaM jaM pAvaM baMdhai micchattasaMjuo koi, vayabhaMga kAumaNo baMdhai taM ceva aTThaguNaM - atra hi "mithyAtvasaMyukto jIvo yAvajjIvaM yatpApaM badhnAti, tasmAdaSTaguNaM pApaM vratabhaGgakaraNasyAbhilASamAtraM kurvANo badhnAti" iti pratipAditam / yadi ca vratabhaGgakaraNAbhilASamAtreNa mahAndoSo bhavet, tadA niSThareNa manasA vratabhaGgakaraNe mahattaro doSaH sphuTa eva / tathA pratijJAbhaMge prakaTa eva mRSAvAda iti dvitIyamahAvratabhaGgo'pi bhavati / nanu yadyevamAvazyakIzabdaprayogakaraNAnantaramanAvazyakakAryakaraNe mRSAvAdAdayo mahAnto doSA bhavanti, tadA tu sA pratijJaiva na grahItavyA / yato'nAbhogapramAdAdivazAtsaMbhavatyevAnAvazyakakAryakaraNAdikaM / tathA sati ca pratijJAbhaGgaH, tena ca mahAndoSaH / yadi ca pratijJaiva na kriyate, tadA tvAvazyakakAryakaraNe guNaH, kadAcidanAvazyakakAryaM bhavettadApi pratijJAbhaGgaH tajjanyadoSAzca naiva bhaveyuH / tatazca "Avassahi" prayogaH eva na karaNIyaH iti asmAkamabhiprAya iti cet va aho bhavatAM nirmalA prajJA ! vyApAre kriyamANe dhanahAnisaMbhavo'stIti tadbhayAt vaNijo vANijyaM parityajanti kiM? bhojane kriyamANe udaragatarogA saMbhaveyuriti kiM bubhukSavo bhojanaM parityajanti ? vastraparidhAne / se kriyamANe teSAM mAlinyamapi saMbhavediti kiM sajjanA nagnA eva paryaTanti ? tasmAt nirjarAkADakSI muniravazyaM pratijJArUpaM zabdaprayogaM kuryAdeva / tatpratijJAyAzca yathA bhaGgo na bhavet tathaiva prayatnamapi kuryAt / yadi ca tathA satyapi pramAdenAnAbhogato vA kecidaticArA bhaveyuH, tadA tu prAyazcitAdikaraNena teSAM vizuddhirapi syAt, se pratijJApAlanAdijanyA nirjarA'pi ca syAt / yastu mUDhaH pratijJAbhaGgabhiyA pratijJAmeva na karoti, sa tu pratijJApAlanAdyadhyavasAyavihInaH8 / pratijJApAlanAdijanyAM mahatIM nirjarAM parityajati / tathA pratijJAvirahitaH sa zRGkhalayA'nibaddho markaTa iva yathA tathA pravartamAno mahAntaM karmabandhaM karotIti kadApi pratijJAbhaGgabhiyA pratijJAtyAgo na karaNIyaH / ye tu pratijJAbhaGge / pratyavAyAH pratipAdyante, te hi "pratijJApAlane sAdhavo nirapekSA niSThurA vA na bhaveyuH" ityAzayena pratipAdyante / yena pratyavAyabhiyA te sAdhavaH pratijJApAlane dRDhAdhyavasAyA bhavanti / tathA satyapi yadi teSAM pramAdAditaH EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 223 RESSSSSSSSSETTERSSETOOTHERRORESIDEREssamacaIEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEE BEEEEEEE TETTERRIERRIERRIEDERARINEETITUTI Apasaha sAmAyArI kadAciddoSA bhavanti, te tu doSAH teSAM sAdhUnAM pazcAttApabhAvena pratijJApAlane tIvrAbhilASena ca pratihatAH santo na tAnpratyavAyAnprayacchanti / ye tu sAdhavaH pratijJAM kRtvA'pi nirapekSA eva pratijJAviparItamAcaraNaM kurvanti / ra pazcAttApAdibhAvavirahitAzca bhavanti / teSAntu sa pratijJAbhaGgo mahAnarthakArI bhavatyeva / tasmAttAtparya samyagvijJAya se pratijJApAlane'pramattena bhavitavyam / anAbhogAdito doSasadbhAve ca prAyazcittAdikaM karaNIyaM / na tu ke pratijJAkaraNameva parityAjyamiti bhAvaH / yacca bhavatA pratipAditaM yaduta "AvazyakakAryameva mayA kartavyamiti pratijJAmahaM na karomi, kintu kArya ra tvAvazyakameva karomItyAvazyakakAryakaraNajanyA nirjarA bhaviSyatyeva"iti, tadapi tavAjJAnatAsUcakam / kiM nigodavartino jIvA kaMcidapi jIvaM nanti ? kiM mRSAvAdaM vadanti ? kiM vA parasaMbandhi tRNamapi gRhNanti ? kiM striyaM prati vikArabhAvavanto bhavanti ? kiM dhanAdiparigrahaM kurvanti ? kiM rAtrau dine vA kavalAhAraM vidadhati ? yadi naivaM, tadA te sAdhava iva mahAvratasampannAH santaH sarvaviratimanta eva saJjAtAH / tatki teSAM: sarvaviratiparipAlanajanyA mahatI nirjarA na bhavati ? kathaM prakRSTapuNyAnubaMdhipuNyakarmabandho na bhavati ? tvameva kathayAsyottarama / yadi na jAnAsi? tahi zaNa / te hi sarvANi pApAnyakarvanto'pi sarvapApAkaraNasya pratijJA na kurvanti / tasmAviratipariNAmavirahitAnAM teSAM pApatyAge'pi sarvaviratijanyA nirjarA naiva bhavati / pratyuta pratijJA'karaNAtmikAyA avirateH sakAzAtkarmabandha eva bhavati / evaJca pratijJAM vinA kriyamANAnAM ra sadanuSThAnAnAmapi tathAvidhamutkRSTaM phalaM naiva bhavati / sAmAnyaphalaM tu na manaHsaMtoSakArIti tatparigaNanameva na kriyate / va evamatrApyAvazyakapratijJAmakRtvA''vazyakakAryaM vidadhAnAH sAdhavaH sAmAnyanirjarAM prApnuvanto'pyAvazyakapratijJApUrvakaM kriyamANasyAvazyakakAryasya yatphalaM bhavati, tannaiva prApnuvantIti koTidhanasaMprAptisthAne rUpyakamAtraM labhamAnAste mUDhA eva / na hi koTidhanaprAptyavasaraM parityajya rUpyakaM labhamAno loke prazaMsAspadaM bhavatyapi tu nindApAtrameva bhavati / itthaJca pratijJAkaraNAnantaraM tadapAlane ye pratyavAyA- bhavanti, teSAM bhayAtpratijJAtyAgo na yukto'pi tu pratijJApAlana eva yatitavyamiti pUrvameva pratipAditaM rahasyaM manasi sthirIkartavyam // 27 // ziSyaH prAha - yaH sAdhuH samityAdikaM na pAlayati, guroranujJAM na gRhNAti / anAvazyakakAryamapi karoti, tathApi "sAmAcArI mayA paripAlanIyA" ityadhyavasAyAt AvazyakIzabdaprayogaM karoti, tasyeryAsamityAdipAlanAbhAvajanyAH pratyavAyA bhavantu, kintu zabdaprayogajanyA nirjarA tu kathaM na bhaved"- iti / AcAryaH kathayati / kuNa ya dosabahulabhAvA saamaacaariinnimittkmmkkho|vymetN NivvisayaM iccAi sataMtasiddhamiNaM // 28 // yathA hi zarIrAntarvatinA mahArogeNa pratiroma mahApIDAmanubhavan rogI zobhanavastraM paridadhAno'pi, manohAri c| se bhojanaM bhuJjAno'pi manasi tatsukhaM naivAnubhavati, pratyuta pratisamayaM pIDAmevAnubhavati / REFERERESRGBROSEGEGREEEEEEEERRRIERRRRREEEEEEEEEEEEEEEETUREGETHERGESTEGGESTEEGREHEEGREECTUREGISTREGISTERESEREGREEEEEED yuyiyu mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 224 RESSETTERESEASEARTNERIESSERTERSesamesOSESSESSIOUSERECORREESORDER
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtvA''vazyaka FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE r ApaAle sAmAyArI sa evamIryAsamityAdipAlanAbhAvena gurvanujJA'bhAvenAnAvazyakakAryakaraNena vA yukto munirdoSabahulo bhavatIti prayogaM karvannapi tajjanyAM nirjarAM naiva prApnoti / pratyata doSaparikalitaH sanmahAntaM karmabandhameva vidadhAtIti tasyAvazyakIprayogakaraNaM niSphalaM viphalaJca bhavati / na cedaM manmana:kalpanAmAtram / kintu haribhadrasUribhirapIdamevoktam / te ca pratipAdayanti - IyAsamitya1 pAlanAdiSu doSeSu satsu kriyamANa AvazyakIzabdaprayogo nirarthako'narthakArI ca bhavati - iti / yadi hi sevyamAnAnAM doSANAM manasi pazcAttApabhAvo bhavet / AvazyakIsAmAcArIpAlanasya tIvro'bhilASo bhavet, tadA tu doSeSu satsvapi sa prayogo bhaviSyatkAle bhAvAvazyakIsAmAcArIkAraNaM bhavatIti dravyAvazyakI kathyate / sa ca prayogo'narthakArI na bhavati, nirarthako'pi ca na bhavati / kintu pazcAttApAdinAmabhAve tu sa prayogo bhaviSyatkAle bhAvAvazyakasAmAcArIjanako na bhavatIti dravyAvazyakI na gaNyate / sa ca prayogo nirarthako'narthakArI ca bhavatIti vivekaH // 28 // AvazyakIsAmAcArI khalvapavAdamArgarUpeti darzayati / hoi agamaNae iriyAvisohisajjhAyajhANamAiguNA / kAraNiyaM puNa gamaNaM teNa vi bheo bhave AsiM // 29 // ___ sAdhu hi siddhapadaprAptyarthaM sarvaviratiM pAlayati / siddhapadaprAptizca yoganirodhAdbhavati / tsmaatsaadhunaa| 1 yoganirodhAbhyAsaH kartavyaH / ata eva kAraNaM vinA padamAtragamanamapi sAdhUnAM pratiSiddham / kAraNaM vinA'GgalimAtracalanamapi munInAM niSiddham / sarvathA manovAkkAyayogAnAM nirodhaM kRtvA sAdhunA sthAtavyam / se itthaJca gamanAgamanAdikriyAM parityajyopAzraye yogaguptiM kRtvA tiSThataH sAdhorbahavo guNA bhavanti / tathA hi gamanAgamanakriyAyAM yogAdinimittaka: karmabandho bhavati / tadabhAve tu sa karmabandho na bhavatIti prathamo guNaH / gamanAgamanAdiSu svAdhyAyavyAghAto bhavati, upAzraya eva tiSThatastu prabhUtaH svAdhyAyaH, tena ca nirmalapariNAmastena ca mahatI nirjarA bhavatIti dvitIyo guNaH / ___gamanAgamanAdiSu dharmadhyAnaM dhyAtuM na zakyate / sthAnasthitastu sAdhuH prasannamanAzcaturvidhaM dharmadhyAnaM dhyAyanparamapadamAsannIkarotIti tRtIyo guNaH / ___gamanAgamanAdiSu pipIlikAdInAM virAdhanA saMbhavati, kaNTakAdinA cAtmavirAdhanA'pi saMbhavati / sthAna eva sthitasya tu gamanAdyabhAvAtsaMyamavirAdhanA''tmavirAdhanA ca prAyo naiva bhavati / na hyupAzraye sthitAnAmAkasmikyAtmavirAdhanA''kasmikI vA saMyamavirAdhanA dRzyate / gamanAgamanAdiSu tu te dve api virAdhane bahuzaHzRyete / iti prasiddhamevaitat / itthaJca prabhUtaguNasadbhAvAd gamanAgamanAdikaM naiva kartavyaM, yogaguptiM kRtvaivavasthAtavyamityusargo mArgaH / "itthaJca pratipAdyamAne kadAcicchizyAH gamanAgamanAdikaM sarvathA pApameva mA manyatAm" iti karuNAparoha gururadhunA'pavAdaM pradarzayati / .. sthaNDilAya, prazravaNapariSThApanAya, bhaktapAnAdyAnayanAya, gurvAjJApAlanAyAniyatavihArakaraNAya cAvazyaM / 0503005555555555555555555ESSESSESENSESSES EFEEDIA mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI. 225 PeeRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRREEDS
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 888 Avasahi sAmAcArI gamanAgamanAdIni kartavyAni / yadi hi kAraNe satyapi sa sAdhurgamanAdi na kuryAt / tadA gamanAdijanyA guNA na bhaveyuH, jinAjJAlopazca kRtaH syAt / kiJca yadi sthaNDilaM na gacchati, sthaNDilazaGkAM niruNaddhi / tadA tu maraNameva syAt, upAzraya eva vA sthaNDilagamane saMyamavirAdhanA zAsanavirAdhanA ca syAt / evaM prazravaNanirodhe kriyamANe cakSuSo rogA bhaveyuH / yatra tatra vA prazravaNe pariSThApyamAne pUrvoktA eva saMyamavirAdhanAdayo doSA bhaveyuH / yadi ca bhaktapAnAdyarthaM gamanAgamanAdikaM na kuryAt, tadA''rtadhyAnAdinA vyApto mahAntaM karmabandhaM kuryAt / svayameva vA bubhukSitastRSAluzca mriyeta / glAnasAdhvAdyarthaM bhaktAdyAnayanAya yadi na gacchet, tadA sAdharmikavAtsalyavaiyAvRtyAdInAmapalApaH kRtaH syAt / tathA ca sati samyagdarzanameva malinaM bhavet, kutastasya cAritrapariNAmazuddhiH / tasmAtkAraNe sati gurvanujJAM gRhItvA samyagIryAsamityAdipAlanaM kurvatA, zAstroktA''vazyakakAryakaraNArthameva nirgacchatA sAdhunA''vazyakIzabdaprayogapUrvakameva nirgantavyamityAvazyakIsAmAcArIsaMkSepArthaH / caturthI AvazyakIsAmAcArI samAptA mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 227
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ prA EEEEEEEEEEEEEEE BR333333300RRIERGREEEEEEEEEEEEEEEEEEE REGREEREG78888800000raEETTEREEEEEEEEGrammar mmmmmmmmmmmmmmm m mmmm niele sAmAyArI re idAnI naiSedhikIsAmAcArI prArabhyate / sa evaM NisIhiyA kayapaDisehassoggahappavesammi / haMdi NisIhiyasaddo ucio aNNatthajogeNaM // 30 // AvazyakakAryakaraNArthaM gurvavagrahAbahinirgataH sAdhuryadA: guroravagrahe punaH pravizati, tadA prathamamavagrahapravezAya guroranujJAM gRhNAti / sarveSAM pApAnAM niSedhaM karoti / tatazcopayogapUrvakaM gurvavagrahapravezasamaye "nisIhi nisIhi nisIhi" iti yaM naiSedhikIzabdaprayogaM kurute, sa eva naiSedhikIsAmAcArI gaNyate / ___ evaJca yadi guroranujJAyA grahaNaM yadi sa na kuryAt / tadA yadi sa sarvANi pApAni niSidhyet, upyogyukto| bhavet, zabdaprayogamapi kuryAt, tathApi sa naiSedhikIsAmAcArIpAlako na bhavati / ____ yadi ca guroranujJAM gRhNAti / sarvANi pApAni niSidhyati / zabdaprayogamapi karoti / kintu / OM naiSedhikIsAmAcAryAH tAtparye samyagupayogavAnna bhavet, tadApi sa naiSedhikIsAmAcArImAnna bhavati / yadi sa guroranujJAM gRhNAti, zabdaprayogaM karoti, samyagupayogarvAMzca bhavati, tathApi yadi pApAni na niSidhyet, tadA sa sAmAcArIpAlako na bhavati / sa guroranujJAM gRhNAti, samyagupayogarvAMzca bhavati, pApAni ca niSidhyati, tathApi yadi naissedhikiishbdpryogmev| na kuryAt, tadA tu so'pi naiSedhikIsAmAcArIpAlako na bhavati / eSa tAvad gurvavagrahapravezakAlInA naiSidhikIsAmAcArI prtipaaditaa| yadi sa gurvavagrahapravezamakurvANa eva naiSedhikazabdaprayogaM kurute, tadA sa prayogo naiSedhikIsAmAcArI na bhavati / evaM gurvavagraha iva devAdhidevAvagrahapravezakAle'pi naiSedhikIsAmAcArI jJAtavyA / navaraM tatra jinagRhe / / kI gurorabhAvAttadA gurvanujJAgrahaNaM na bhavati / kevalaM jinagRhe gamanArthaM guroranujJA gRhyate iti bodhyam // 30 // ziSyaH praznayati - nanveSA sAmAcArI sAmAnyataH sAdhUnAmeva pAlanArthaM pratipAditA / sAdhavazca kadApi pApakarmANi naiva kurvanti / evaJca yadi te bahirnirgatA api pApAni na kurvanti, tadA gurvavagrahapravezakAle pApaniSedho'pi teSAM kathaM ghaTate ? pApAnAmevAbhAvAt / naiSedhikIprayogo hi "ahaM pApAnAM niSedhaM karomi" iti pratijJArUpa: sa ca pApAnAmevAbhAve pApatyAgAbhAvAnnaiva yuktaH / zrAvakAstu saMsAre pApakarmakAriNo bhavantIti teSAM gurvavagrahe devAvagrahe ca pravezakAle pApakAryANAM niSedharUpo naiSedhikIprayogo yuktaH na tu sAdhUnAmiti / AcAryaH pratyuttarayati / ke daDhajattuvaogeNaM gusdevoggahamahIpavesaMmi / iTuM iharANiTuM teNa Niseho iha pahANo // 31 // yaduktaM "susAdhavaH pApakarmakAriNaH naiva bhavantIti gurvavagrahapravezakAle pApaniSedhAya zabdaprayogo vyarthaH" iti / tatra susAdhavaH pApakarmakAriNo na bhavantIti samyak / kintu pramAdadoSAdanAbhogadoSAdvA teSAM pApAni saMbhavanti / yathA sthaNDilAdau gatAH sAdhavaH parasparaM vikathAM hAsyAdikaM vA kurvanti, muktamanAMsazca bhavanti / cinmukhavastrikopayogaM vinApi parasparaM brUvanti / kadAcinmahatA svareNa vAtanisargaM kurvanti / kadAcidyatra tatra vA zleSma niSThIvanti, pAdena ca tatzleSma mRdA saha mizraM kurvanti / etatsarvaM gurvavagrahe na yujyate / yato gurvavagrahe vikathAyAM kriyamANAyAM gurorvyAkSepo bhavet / vikathAzabdena vyAkulIbhUtA guravazcittasyaikAgratAM dhartuM na 2 mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 227 BOSSAREERIERRESTEERTHERECRETREETTERRORIESSESETTERRORTERESHTRADE
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ REFERRORTERRORERRIERRESTER83818033000RRRREE ARRIORITIEN T REETTERRIERE nille sAmAyArI ra shknuyaat| tathA gurvavagrahe mahatA svareNa hAsyAdikaraNe sphuTaiva gurvAzAtanA / kadAciniSThayutamapi gurormukhe patet, tattu mhaapaapN| evaM mukhavastrikAM vinA guruNA saha vArtAlApe kriyamANe'pi ziSyasya niSThayutaM gurormukhe patet / / se tathA mukhavastrikAM vinA vArtAlApe kriyamANe guroravinayo'pi syAt / mahatA svareNa vAtanisargaJca kurvanmunirapi / gurvaashaatnaabhaagbhvet| itthaJca prAyazaH pApavirahitA api sAdhavo gurvavagrahAdbahirnirgatAH santaH sUkSmapApavantaH saMbhavanti / guroravagrahe ca kriyamANAni pApAni gurvAzAtanAkArINi bhavanti / gurvAzAtanA ca bhavodadhivardhayitrIti 2 kRtvA gurvavagrahapravezakAle gurvAzAtanAbhayabhItasAdhavo'tIvopayogayuktAH santaH sarvANi sUkSmANyapi pApAni ra parityajanti / tadarthaJca naiSidhikozabdaprayogarUpAM pratijJAM kurvanti / yathA zatrudezasya samIpe svadezasya sImani vartamAnAH sainikAH prAyo'pramattA eva bhavanti / tathApi rajanyAM te vizeSato'pramattA bhavanti / yato rajanyAM zatruNAM bhayaM vidyate / dine cApramattA api sUkSmapramAdavanto bhavanti va rajanyAM yuddhAdikAle ca sarvathA'pramattA bhavanti / evamatrApi bodhyam / kiJca sAdhUnAM kiJcidAcaraNaM svayaM pAparUpaM yadyapi na bhavati, tathApi guroravagrahe tadAcaraNaM gurvAzAtanAkAri bhavati / yathA zrAntaH sAdhurekasya pAdasyopari dvitIyaM pAdamArohayati, tadAcaraNaJca yadyapi pAparUpaM na bhavati / kintu guroravagrahe tu tadAcaraNamavazyamavinayarUpameva bhavati / tathA sAdhUbhyo mahatA svareNa pAThadAnaM yadyapi ra sundarameva / kintu guroravagrahe tathAkaraNe guroraprItijanakaM tadbhavatIti tanna yuktaM / tathA gurorabhAve samAgataiH sAdhUbhiH zrAvakairvA saha prathamaM vArtAlApakaraNaM na duSTam / gurvavagrahe ca prathamaM gurureva taissaha vArtAlApaM kroti| pazcAdeva sAdhavaH / evaM kazcitsAdhuH zrAntaH san bhittiM spRSTvopavizati / etadapi pAparUpaM yadyapi nAsti, kintu / guroravagrahe'vinayarUpaM bhavati / itthaJca yadAcaraNaM guroravagrahe gurvAzAtanAkAri bhavati, tasya sarvasyApi niSedhArthaM sAdhavo naiSedhikIprayogarUpAM sAmAcArI paripAlayanti / ____ tatrApi yadi dRDhopayogayuktA na bhavanti, tadA tu pratijJAM kRtvA'pi te sAdhavaH dRDhopayogAbhAvAdanAbhogapramAdAdivazAdgurorAzAtanArUpamAcaraNaM kuryuH / tasmAd gurudevAnAmavagrahabhUmau pravezakAle pApaniSedhe tatpratijJArUpe zabdaprayoge ca dRDha upayogaH kartavyaH / tenaiva vipulA'zubhakarmanirjarA bhavati / yadi ca te dRDhopayogaM na bibhrti|| sAmAnyopayogameva bibhrati, tadA''zAtanAsaMbhavAt karmabandho bhavati / ___itthaJca gurvAdInAmavagrahapraveze kriyamANo naiSidhikIprayogo vipulanirjarAkArI bhavati, kintu sa pryogo|| vipulanirjarAkaraNArthaM tasya ziSyasya pUrvaprayatnApekSayA'dhika prayatnaM sahakArikAraNarUpamapekSate / adhikaprayatnasaMpAdanAya ca dRDhopayogo'tIvopayogI bhavatIti tAtparyam / nanu sa sAdhurmurvavagrahapravezakAle naiSedhikIprayogamupayogadRDhatAM tIvraprayatnaM vA na kuryAt, evameva guroravagraha pravizeta, tatra ca kA'pyAzAtanA yadi na bhavettadA ko doSa iti cet / ___ "tadA tIvraprayatnaH kartavyaH, upayogadRDhatA ca kartavyA" ityAdirUpAyA jinAjJAyA bhaGga eva mahAndoSaH / / tathA "gurorAzAtanAyA parihArasya pariNAmaH ziSyasya manasi naiva vartata" iti tatra nizcIyate / evaJca gurorAzAtanAyA bhayamapi tasya nAstIti jJAyate / tatazca "gurorAzAtanA heyA" iti dRDho nizcayo na tasya vidyate / tadabhAve ca EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE SSSS555555550SSSS EEEEEEEEEEEEEEEEEEE mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 228
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ nisIhi sAmAcArI mithyAtvAdidoSAnAmapi saMbhavo bhavatIti tadA''zAtanA yadi na bhavet, tadApi tasya tu doSa eva // 31 // "gurudevAnAmavagrahe dRDhopayogapUrvakaM tIvraprayatnapUrvakaJca pravezaH kartavya" ityeva dRDhayitumAha etto ceiyasiharAidaMsaNe cciya gayAiosaraNaM / saDDANa vi sAhUNaM kimaMga puNa ettha vattavvaM // 32 // gurudevAnAmavagrahe dRDhopayogatIvraprayatnAdikaM vinA praveze kriyamANe gurvAzAtanAdijanyo mahAndoSo bhvti| tasmAdeva ye zrAvakA jinagRhe jinAn vandituM nirgacchanti / tairjinagRhazikharaM yadA dRzyate, tadaiva gajAdazvAdrathAdanya yAnAd vA'vataraNaM kartavyam / anyathA jinAnAmAzAtanA bhavet / etacca haribhadrasUribhiH pratipAditam / itthaJca yadi gRhasthAnAmapi jinAdyavagrahe dRDhopayogatIvra prayatnAdikaM kartavyaM bhavati / tadA sadaivAzAtanAbhIrUNAM sAdhUnAM tu tatsutarAmeva kartavyaM bhavati / itthaJca ye sAdhavo gurudevAvagrahe pravezakAle gurudevAzAtanAkAriNAmAcaraNAnAM tyAge tIvraprayatnavanto dRDhopayogavantazca na bhavanti / teSAM sAdhUnAM "gurudevAzAtanAyA bhayaM tajjanyapratyavAyAnAJca bhayaM nAsti, jinavacane ca zraddhA nAsti" iti sidhyati / atra gurvavagrahazca sArdhahastatrayapramANo'vagantavyaH / yatra vA sthitAH sAdhavo guruM dRSTuM zaknuvanti, yatra vA sthitAnAM sAdhUnAM pratipAditaM nirdoSamapi AcaraNaM gurUNAmavinayarUpaM bhavati / sa eva deza: gurvavagraharUpaH sthUladRSTyA vaktuM zakyate / jinAvagrahazca jaghanyato navahastapramANaH utkRSTatazca SaSThihastapramANa iti bodhyam // 32 // ziSyaH prAha - jinagRhe gurvavagrahe ca pravezakAle naiSedhikIprayogo yuktaH, yatastatra gatvA caityavandanAdirUpA pravRttiH kartavyA / pravRttau ca kriyamANAyAmAzAtanAsaMbhavaH / kintu yadopAzraye pravezaH kriyate, tadA tUpAzrayaM pravizya nizcalameva stheyam, dhyAnAdikameva guptirupaM karaNIyamiti tatra naiSedhikIprayogaH kathaM ghaTate, dhyAnAdikriyAyAM gurvAzAtanAdisaMbhavasyAbhAvAditi / granthakAraH prAha / jhANeNaM ThANeNa vi NisIhiyAe paro havai jatto / aNisiddhassa NisIhiya vAyamittaM ti vayaNAo // 33 // upAzraye gatvA yaddhyAnAdikaM karaNIyaM tatrApi manoyogasyAtizayazAlI yatna Avazyaka eva / na hi taM vinA dhyAnaM saMbhavati / tasmAnmanoyogAdInAmatizayazAliyattrArthaM tatra naiSedhikIprayogo yuktaH / ayaM bhAvaH / "sAdhunA saMyamayoge dRDhaprayatnaM vinA kSaNamapi na sthAtavyam" iti hi jinAjJA / evaJca dRDhayatnaM vinA tiSThatastasya naiSedhikI zuddhA na bhavet / tasmAt svopAzrayAdau pravezakAle'pyavazyaM dRDhayatnArthaM dRDhopayogArthaM ca pratijJArUpo naiSedhikIprayogaH kartavyaH / naiSedhikIprayogo hi triSu sthAneSu bhavati / yadA ziSyA gurUnvandante, tadA "icchAmi khamAsamaNo vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiyAe aNujANaha me miuggahaM nisIhi" iti sUtroccArakAle guroranujJAM gRhItvA naiSedhikIprayogaM kurvanti / tatrAzAtanAbhIravaste pApAnAM niSedhaM dRDhopayogaJca vidadhatIti prAgeva pratipAditam / yadA sAdhavazcaityavandanArthaM jinagRhe pravizanti, tadA jinAnAmAzAtanA mA bhUdityabhiprAyeNa "nisIhi" iti mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 227
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEC nisIhi sAmAcArI zabdaprayogaM kurvanti / tatrApi te pApAnAM niSedhaM dRDhopayogaM ca kurvanti / yadA tu sthaNDilagocarIvihArAdikAryANi kRtvopAzraye pravizanti / tadApi te naiSedhikIprayogaM kurvanti / tatra yadyapi guroravagrahe jinAvagrahe ca pravezo nAstIti gurudevAnAmAzAtanAyA bhayamapi teSAM na vidyante / kintUpAzraye pravizya svAdhyAyadhyAnAdiSu dRDhaM sthAtavyamiti jAnAnAste dRDhaprayatnArthaM naiSedhikIprayogaM kurvanti / AtmAnaM sAvadhAnaM karoti yathA "Atman ! adhunA svAdhyAyadhyAnAdiSu bhavatA sthAtavyam, na ca saMyamayoge dRDhaprayatnaM vinA sthAtuM yuktamiti dRDhaprayatnaparo bhava" iti / etacca naiSedhikIprayogadvArA kurvanti / yastu pUrvaM sarvo'pyupAzrayo gurvavagraharUpaH pratipAditaH, sa tu sthUladRSTyA jJAtavyaH / " sAdhavo gurorAzAtanAprakAraM jJAtvA tatparihAraparAyaNA bhavantu" iti manasi kRtvA tatpratipAditam / paramArthatastu sArdhahastatrayapramANa eva guroravagrahaH / upAzraye pravezakAle tu kriyamANA naiSedhikI saMyamayoge dRDhaprayatnasaMpAdanArthameva, na tvAzAtanAparihArAyeti tAtvikaH padArthaH / saMyamayoge dRDhaprayatnazcAtIvAvazyakaH / svAdhyAyadhyAnAdiparAyaNAstu taM dRDhaprayatnaM svabhAvata eva prApnuvanti / kintu ye vRddhatvAdivazAtsvAdhyAyAdikaM kartuM na zaknuvanti / te kathaM saMyamayoge dRDhaprayatnavantaH syu cintAparAyaNaistIrthakaraisteSAM svAdhyAyAdiSu zaktirahitAnAM sAdhUnAM saMyamayoge dRDhaprayatnasaMpAdanArthaM grISmeSvAtApanA hemanteSu zItasahanaJca pratipAditam / yena te'pi dRDhaprayatnavanto vipulAM nirjarAM prApnuyuH / itthaJca dRDhaprayatnArthaM kriyamANA naiSedhikIsAmAcAryapi yuktaiva / atra hi gurvavagrahe pravezakAle guroranujJA''vazyakI, jinAvagrahe upAzraye yA pravezakAle tu guroranujJA'nAvazyakIti vivekaH // 33 // ziSyaH praznayati nanu gurvavagrahe pravezakAle jinAvagrahe pravezakAle upAzraye vA pravezakAle sAdhavo gurvAdyAzAtanAparihArArthaM pApaniSedhakartAro dRDhopayogavanto dRDhaprayatnavantazca bhavantu / tathA sati teSAmAzAtanAdiparihAro bhaviSyati / kintu tatra naiSedhikIzabdaprayogasya kiM prayojanam ? taM vinaivAzAtanAparihArAdInAM saMbhavAditi / AcAryaH pratyuttarayati / hoi paiNNAbhaMge bhIruabhAvA ao daDho jatto / tappuvviyA ya kiriA phalayA tabbhAvavuDhikarI // 34 // yathA hi kazcitzrAvako rAtribhojanaM kadA'pyakurvANo'pi yadi rAtribhojanatyAgasya pratijJAM na kuryAt, tarhi kadAcidvivAhAdiprasaGgeSu dezAntaragamanAdiSu vA sa paraiH preritaH, svayameva vA rAtribhojanaM kuryAt / yatastasya pratijJA nAsti / kintu yo gRhI rAtribhojanatyAgasya pratijJAM vidadyAt / sa tu kutrApi kenApi prerito na rAtribhojanaM karoti / yatastasya manasi bhayaM samutpadyate " yadyahaM rAtribhojanaM kuryAm, tadA pratijJAbhaGgo bhavet / pratijJAbhaGgazca mahAnarthakArI"iti / itthaJca rAtribhojanatyAgapratijJA pratijJAbhaGgasya bhayaM samutpAdya pratijJApAlane dRDhayatnaM janayatIti sA pratijJA'tIvopayoginI bhavati / pratijJArahitastu zrAvakaH tathAvidhaM bhayaM na prApnoti / ata eva tasya rAtribhojanatyAge dRDhaprayatno na bhavati / ata eva sa rAtribhojanaM karoti / mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 230
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ GEGE nisIhi sAmAcArI tathA aSTopavAsAnkartumicchannapi yastapasvI pratidinamekaikopavAsasyaiva pratijJAM karoti / sa kadAcittRtIyAdidine bubhukSitaH san pAraNakamapi kuryAt / yastu prathama eva dine'STopavAsAnAM pratijJAM karoti / tasyASTadinAni yAvat kadApi pAraNakakaraNavicAro na bhavati / itthaJca pratijJA dRDhayatnamutpAdayitvA pApatyAge puNyakaraNe vA'tIvopayoginI bhavatIti sthitam / evamatrApi gurvavagrahAdiSu pApamakurvANo'pi zithilayatnamakurvANo'pi ca sAdhuryadi naiSedhikIprayogarUpAM pApatyAgasya dRDhayatnasya ca pratijJAM na kuryAt, tadA sa kadAcidgurvavagrahe mandaprayatnavAnsan gurvAzAtanAdikaM kuryAt / yatastasya manasi pratijJAbhaGgasya bhayaM nAsti / yastu naiSedhikIprayogarUpAM pratijJAM karoti / sa tu " yadyahaM zithilaprayatnavAn bhaviSyAmi, tadA gurvAzAtanAdikaM bhavet / tatazca pratijJAbhaGgo bhavet / pratijJAbhaGgazca mahAnarthakArI " iti bhayAdbhItaH sanpApatyAge dRDhayatnavAnbhavatIti zabdaprayogaH pratijJArUpo'tIvopayogI bhavati / kiJca dRDhayatnapUrvikA kriyA kSAyopazamikabhAvena kriyate / kriyA ca yena bhAvena kriyate, tasya bhAvasya vRddhiM janayatIti niyamaH / kSayopazamabhAvavRddhizca kramazaH kSAyikabhAvaM sampAdya paramapadaM prApayatIti / atrApi naiSedhikIprayogarUpapratijJayA dRDhayatno bhavati / dRDhayatnapUrvikA ca kriyA kSAyopazamikabhAvavRddhikarI / sA vRddhizca kSAyikabhAvaM janayati / sa ca kSAyikabhAvaH paramapadaM janayatIti naiSedhikIprayogaH pAramparyeNa mokSasaMpAdako bhavatIti so'pi yukta eveti phalitam / nanu jJAtA tAvatsaMpUrNA naiSedhikIsAmAcArI / kintu tatra yo dRDhaprayatnaH pratipAdyate, tasya tu samyaksvarUpaM jJAtumicchAmi / kuruSvAnugrahamiti cetzRNu / yathA kaNTakAdibhirvirahite mArge calanjana itastato dRSTiM pAtaryaMzcalati / kintu sa eva janaH kaNTakAdibhirvyApte mArge calankutrApItastato dRSTiM na pAtayati / manasyapi nAnyatkiJciccintayati / kevalamadhastAdeva pazyankaNTakAnparityajangacchati / tasya sa prayatno dRDhaprayatna ucyate / yathA vA ripusahasrasyAgre sthito yoddhA kSaNamapi pramAdaM na karoti / atIvApramatto bhUtvA saGgrAmaM karoti / tasya sa prayatno dRDhaprayatna ucyate / yathA kazcidrAjA'parAdhinaM kathitavAn "yadi tvaM tailaparipUrNaM pAtraM gRhItvA samagre nagare paryaTe:, tailasya bindumapi na pAtayeH, tadA'haM tvAM muJcAmi / anyathA mArayAmi " iti / sa cAparAdhI maraNabhayabhIto lokapUrite'pi nagare kutrApi dRSTimapAtayannatIvApramatto bhUtvA paryaTati / tasya sa prayatno dRDhaprayatna ucyate / evaM gurudevAnAmavagrahe " teSAmAzAtanA mA bhUd" iti gurvAdyAzAtanAbhayabhItaH sAdhustadAzAtanAparihArArthaM saMyamayoge tIvraprayatnasampAdanArthaJcAtIvApramatto bhavatIti bodhyam / atrAvazyakInaiSedhikIsAmAcAryorarthastAvadeka eva / yataH pApaniSedho'pyAvazyakakAryarUpa eva / tathApi gamanakAle AvazyakI, gurvAdyavagrahapravezakAle naiSedhikIti vyavasthA boddhavyA / paJcamI naiSedhikIsAmAcArI samAptA * mahAmahopAdhyAya yazovijayaviracitasAmAcArIprakaraNagranthAnusAriNI dazavidha cakravAlasAmAcArI * 231
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyama raMga lAgyo (dazavidha cakravAla sAmAcArIo) EEE IcchAkAra sAmAcArI sAmAyArI pavakkhAmi savvadukkhavimokkhaNIM / jaM caritANa niggaMthA tiNNA saMsArasAgaraM // uttarAdhyayanasUtramAM gaNadhara bhagavaMto kahe che ke, "A davidha cakravAla sAmAcArI saMsAranA sarvaduHkhomAMthI chuTakAro apAvaDAvI mokSamAM pahoMcADanArI che. A sAmAcArInuM pAlana karIne sAdhuo saMsArasAgarano pA2 pAmyA che. e sAmAcArI huM tamane kahIza.'' sAmAcArIo kula dasa che. (1) IcchAkAra (2) micchAkAra (3) tathAkAra (4) Avasahi (5) nisIhi (6) ApRcchA (7) pratipRcchA (8) chaMdanA (9) nimantraNA (10) upasaMpadA. A sAmAcArIo rojeroja vArApharatI satata upayogamAM AvanArI che. sAdhuoe sAdhujIvanamAM zI rIte jIvavuM? enuM spaSTa nirUpaNa karanAra A sAdhuonuM nAgarika zAstra kahevAya. jo A dasa sAmAcArIonuM barAbara pAlana karavAmAM Ave to sAdhujIvanamAM thatAM saMklezo, ArtadhyAno nAza pAme. sAdhupaNAmAM lAgatA DAghAo dhovAtA jAya, navA DAghAo lAgatA aTake. Avazyakaniryukti, paMcAzaka vigere aneka granthomAM dasa sAmAcArInuM nirUpaNa kareluM ja che. paNa mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAje 'sAmAcArI prakaraNa' nAmano svataMtra grantha racI, vistArathI e sAmAcArIonuM nirUpaNa karI zramaNasaMgha upara ghaNo moTo upakAra karyo che. mukhyatve e granthane anusAre, A kALane anusAre ahIM kramazaH dasa sAmAcArIonuM nirUpaNa karavAmAM Avaze. (1) IcchAkAra sAmAcArI utsarga mArga to e ja che ke, dareka sAdhu-sAdhvIjIoe potAnA nAnA-moTA dareka kAryo jAte ja karavA joIe. kApa kADhavo, kapaDA sukavavA, vastronuM pratilekhana, pAtarAnuM pratilekhana, sthaMDila-mAtrAnA pyAlA paraThavavA vigere vigere potAnA tamAma kAryo pratyeka dIkSitoe jAte ja karavA joIe. potAnAthI nAnA ke potAnAthI moTA koIpaNa sAdhuone sAdhu potAnuM koIpaNa kArya soMpI na zake. enA mukhyatve be kAraNo che. (1) potAnuM kAma pote karI zake tema hovA chatAM, pramAdAdine kA2Ne bIjAne soMpe eTale e sAdhu vIryAcAranuM pAlana gumAve. ene vIryAcAramAM aticAra lAge. (2) jene kAma soMpavAmAM Ave ene e kAma karavuM na paNa game. sAmAnyathI bIjAnuM kArya hoMze hoMze karanArA AtmAo to khUba ochA ja hoya. eTale sAdhu jo bIjA sahavartine kAma soMpe to ene thoDuM-ghaNuM paNa mAnasika du:kha thavAnI zakyatA che. karUNApradhAna jinazAsanamAM paMca mahAvratadhArI sAdhu potAnA nimitte koIne paNa, leza paNa mAnasika duHkha na paDe enI satata kALajI rAkhe. mATe eNe potAnA dareka kAryo svayaM karavA. A ja kAraNasara zAstrakAroe sAdhuo mATe eka vizeSaNa vAparela che, "svayaMdAsAstapodhanAH" sAdhuo 'svayaMdAsa' hoya. eTale ke sAdhu pote ja zeTha ane pote ja potAno nokara hoya. zeThIyAo kaMIpaNa kAma AvI paDe eTale potAnA nokarane ja badhA kAma soMpe. sAdhu paNa potAne kaMI paNa kAma AvI paDe to potAnA nokarane ja e kAma soMpe. sAdhuno nokara sAdhu pote ja che. saMcama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI 7 232
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEE gsssss sss IcchAkAra sAmAcArI ) pANI vahoravA javA mATe ghaDAno doro pratilekhana karavo che. ghaDA-ToksI vigerenuM pratilekhana thaI gayuM ja che. e vakhate sAdhu pAtarA pratilekhana karanArAne kahI de che ke, "A doro pratilekhana karI Apo', kemake e che e sAdhue navI IriyAvahina karavI paDe. paNa ATaluM nAnakaDuM kAma paNa soMpI na zakAya. sAdhue pharI IriyAvahi hai za karI jAte doro pratilekhana karavo joIe. ja ema bahAra Thalle-derAsara javuM che. dAMDo pahelA mALe paDyo che. tyAMthI koI sAdhu nIce AvI ja rahyo che che. e vakhate nIce rahelo sAdhu ene kahI de ke, "uparathI mAro dAMDo letA Avajo. mAre Thalle javuM che." ATaluM A nAnakaDuM kArya paNa na soMpAya. sAdhue jAte upara caDIne e dAMDo levo paDe. A badho utsargamArga batAvyo. utsargamArgamAM kyAMya IcchAkAra sAmAcArInuM pAlana AvatuM ja nathI. paNa che A jinazAsanano ratha utsarga-apavAda e be paiDAM upara cAle che. nIce keTalAka kAraNo batAvavAmAM Avaze, evA kAraNosara sAdhu utsargamArga choDI bIjAone potAnuM kAma soMpavA rUpa apavAdamArganuM AcaraNa karI zake. A che A apavAdamArganuM pAlana karavAno jyAre avasara Ave tyAre A IcchAkAra sAmAcArInuM pAlana karavAnuM hoya che ja che. ziSya : "IcchAkAra' eTale zuM ? guruH apavAdamArge jyAre bIjAne potAnuM kAma soMpavAnuM hoya tyAre "A kAma tame tamArI IcchAthI karazo ? che ne? tamane A kAma karatA duHkha nahi thAya ne ? saharSa karazo ne ?' ema namratApUrvakanA zabdo bolavA e che | IcchAkAra' kahevAya. ahIM khyAla rAkhavo ke, jo niSkAraNa sAdhuone paNa ApaNuM kAma na soMpAya to pachI aviratimAM khUMpelA che 2 zrAvakone to zI rIte ApaNuM kAma soMpAya? ApaNe sopeluM kAma karatA e zrAvako je kAMIpaNa hiMsAdi kare che che enuM pApa ApaNane lAge. are, vaMdana karavA AvelA zrAvakane sAdhu eTaluM paNa kahe ke, "tame upara vaMdana 8 8 karavA javAnA cho to A eka pustaka upara amuka sAdhune Apajo." to paNa e bhUla kahevAya, kemake e zrAvaka che IryAsamiti vigere pALavAno nathI. eTale enA dvArA thanArI virAdhanAno doSa sAdhune lAge. e uparAMta che che vIcAramAM aticAra lAge... e badhuM to kharuM ja. eTale zrAvakone to koI kAma na soMpAya. ' hA, je kAma sAdhuthI na thAya ane Avazyaka hoya to e kAma apavAdamArge zrAvakane soMpAya. dA.ta. 8 che dukAnamAMthI davA maMgAvavI, DokTara bolAvavA, ati agatyanA kAme phona karAvavo vigere. ziSya : e kAraNo kyA che ke je vakhate apavAda mArge ApaNuM kAma bIjAne soMpI zakAya ? guru: e traNa kAraNo che. (1) sAdhune potAnuM e kAma AvaDatuM ja na hoya. kadAca e kAma karavA jAya to kAma bagaDI jAya tema che hoya. e vakhate te sAdhu e kAma bIjA sAdhune soMpI zake. dA.ta. daMDAsananI dasIo chuTI paDI gaI. sAdhune = bAMdhatA AvaDatI nathI. pAtaruM tUTI gayuM. sAdhune barAbara sAMdhatA AvaDatuM nathI. navA sAdhuone kApa kADhatA che e AvaDato na hoya. kapaDo phATI gayo, sAdhune sIvatA AvaDatuM nathI. ema pAtarAo raMgavA, ogho TAMkavo, 8 phATelA pustakane sAMdhavuM vigere kAryo sAdhune na AvaDe to e kAmo jene AvaDatA hoya e sAdhuone potAnA che ; te te kAryo soMpe. bIjI bAju pote mahenata karIne e kAryo zIkhI paNa le. kAyama mATe "mane AvaDatuM nathI" che ema kahevuM ane zIkhavA mATe prayatna na karavo' e sAdhu mATe ucita nathI. che (2) kAma to AvaDatuM hoya paNa e kAma karavAnI zakti na hoya. dA.ta. 2-3 DIgrI tAvavALo sAdhu 8 EEEEEEEEEEEEEEEEEEE FEFEREEEEEEEEEEEEE saMcama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI - 233 RohiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiikgG66666608
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI potAnuM pratilekhana na karI zake, mAMDalInuM kAma paNa na karI zake. bhAre pATa eka sthAnethI bIjA sthAne mUkavI hoya to ekalo upADI na zake. bhaMDAramAMthI ATha-dasa pustako lAvavAnA hoya. glAna sAdhunI vaiyAvacca ka2nA2ne ekasAthe glAna sAdhunI ghaNI badhI upadhino kApa kADhavAno vakhata Ave A vakhate e sAdhu bIjAne potAnuM te te kAma soMpI zake. (3) sAdhu te te kAma karavAnI AvaData dharAvato hoya, pote te kAma karavA samartha paNa hoya, mAMdagI vigerene kA2Ne asamartha na hoya chatAM e kAma karavAnA avasare ja bIjuM kAma AvI paDe. e vakhate e sAdhu potAnuM cAlu kAma bIjAne soMpI zake. paNa e je bIjuM kAma AvI paDyuM che te kAma (i) cAlu kAma karatA vadhu nirjarAkArI hovuM joIe. (ii) e bIjuM AvI paDeluM kAma A sAdhu sivAya bIjo koI sAdhu na karI zake tevuM hovuM joIe. AvuM hoya to ja e sAdhu cAlu kAma bIjAne soMpI zake. dA.ta. vyAkhyAnakAra sAdhu kApa kADhe che. e ja vakhate acAnaka bahArathI AvelA zrAvakoe gurune vinaMti karI ke, "amane aDadho kalAka vyAkhyAna Apo." gurunI tabiyata sArI na hovAthI emaNe vyAkhyAnakAra sAdhune vyAkhyAna karavAno Adeza karyo. have A vyAkhyAnakAra sivAya bIjo koIpaNa sAdhu vyAkhyAna karI zake ema nathI. ane A to gurUnuM kArya hovAthI vizeSa lAbha paNa che ja. eTale A vakhate e vyAkhyAnakAra sAdhu potAnuM kArya bIjAne soMpI daI vyAkhyAna karavAnuM kAma kare. hA, bIjo koI sAdhu vyAkhyAnakAra tarIke hAjara hoya to pachI A kApa kADhanAra prabhAvaka sAdhu potAnuM kAma bIjAne na soMpI zake. e bIjo vyAkhyAnakAra sAdhu ja vyAkhyAna kare. ema, gurue vidvAna sAdhune be divasa sudhImAM amuka zAsrapATho kADhavAnuM kAma soMpyu hoya. have e kAma A ja sAdhu karI zake ema che. paNa e kAma karavA mATe be divasa jeTalo lAMbo samaya ene maLyo che. eTale e potAnA pratilekhana, mAMDalInuM kAma vigere kAryo bIjAne soMpI de ane kahe ke, 'mAre gurunuM agatyanuM kAma che.' to e na cAle. A sthaLe gurunuM pATho kADhavAnuM kAma e potAnA nitya kAryo karatA vizeSa nirjarAkA2I na gaNAya. e sAdhue potAnA kAmo jAte ja karI bAkInA puSkaLa samayamAM e gurUnuM kAma karavuM joIe. Ama, u52nA traNa kAraNomAMthI koIpaNa kAraNa AvI paDe tyAre sAdhu potAnA kAryo bIjA sAdhune soMpI zake. ziSya : e kAryo kone soMpI zakAya ? guru : suMdara prazna karyo. AvA apavAda mArge paNa potAnuM kAma potAnAthI vaDIla sAdhune to na ja soMpAya. paNa potAnAthI nAnA sAdhuone ja soMpAya. vaDIla to vaMdanIya che, ratnAdhika che. emanI pAse ApaNuM kAma karAvavuM e vaDIlanI AzAtanA che. (hA, emAM ya apavAda hoI zake kharo.) ziSya : Ape jaNAvyuM ke upara batAvelA traNa kAraNosa2 nAnA sAdhune apavAda mArge potAnuM kAma soMpatI vakhate vaDIla sAdhue IcchAkAra sAmAcArI pALavAnI che. e pALavAnI paddhati to batAvo ? guru : koIpaNa jIvane mAnasika du:kha paNa na thAya e A IcchAkAra sAmAcArIno mukhya Azaya che. eTale vaDIla jo nAnAne ema kahe ke, "mAruM A kAma patAvI dejo," to nAnA sAdhune na ja game. baLajabarIthI kAma ka2vuM koIne na game. eTale vaDIloe AvI bhASAmAM kAma na soMpavuM, paraMtu khUba namratApUrvaka kahevuM ke, "munivara, Apane mAruM A eka kAma karavuM phAvaze ? Apane koI takalipha nahi paDe ne ? ApanA bIjA kAmo saMyama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmayarI 7 234
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Street it cttcttkfter EktariffEEEEEEEEEEEE v egggggggggggggggggg IcchAkAra sAmAcArI aTakI nahi paDe ne? tame IcchApUrvaka mAruM kAma karazo ne?" A zabdo nAnA sAdhune leza paNa pIDAkArI na bane. TUMkamAM vaDIlanA zabdo evA hovA joIe ke nAnA sAdhune koIka kAraNasara e kAma karavAnI nA pADavI che ja hoya to emAM ene vaDIlane khoTuM lAgavAno bhaya na lAge. "huM nA pADIza to vaDIla badhAne mArI phariyAda che 88 karaze." ItyAdi koI bhaya nAnA sAdhune lAgavo na joIe. jo evo bhaya lAgato hoya, to vaDIla sAdhunA ja vartanamAM, zabdomAM nakkI kaMIka khAmI, karkazatA hovAnI zakyatA che. ziSyaH vaDIla sAdhu AdezAtmaka bhASAmAM nAnAone kAma soMpe to vaDIlane zuM nukasAna thAya ? guruH A vaDIla e nAnA sAdhuone potAnA nokara tarIke kAma karAvanAra gaNAya kemake nokarane ja A che R rIte Adeza karI zakAya. have jeo bIjA sAdhuone nokara tarIke kAma karAve teo AvatA bhavamAM svayaM nokara bane. arthAt AbhiyogikanAmakarma bAMdhe. nIca gotra bAMdhe. che (nIca gotra bIjA guNasthAna sudhI ja baMdhAya che eTale eno artha e ke AdezAtmaka bhASAmAM nAnA che 8 sAdhuone paNa kAraNasara kAma soMpanArA vaDIla mithyAtva guNasthAna pAmI jAya evI pAkI zakyatA che.) che che ziSyaH vaDIlanI pharaja zuM che ? e to Ape batAvyuM. paNa e vakhate nAnA sAdhuonI zI pharaja che? 8 che e to jaNAvo. 8 guraH vaDIla koIpaNa kAma soMpe tyAre nAnA sAdhu kahe ke, "aho ! Ape to mArA upara khUba upakAra che bha karyo. ApanI sevAno lAbha mane kyAMthI maLe? mane to A kAma karavAmAM khUba AnaMda thaze. bIjA paNa koI che che kAmo hoya, to avazya batAvajo." e vakhate nAnA sAdhue mukha upara sAco harSollAsa vyakta karavo joIe. je AvuM bolavuM e nAnA sAdhu mATe IcchAkAra sAmAcArI gaNAya. ziSyaH vaDIlanuM kAma karavAmAM AvA nATako karavAnI zI jarUra che? nAnA sAdhu e kAma karI Ape ja che che emanI pharaja che. emAM AvA zabdo bolavAnI, mukha upara harSollAsa dekhADavAnI zI jarUra che ? A to che nATakIyAonuM kAma che. guruH zAstronA rahasyo tuM jANato nathI mATe AvA apazabdo bole che. jo nAno sAdhu AvA utkRSTa A zabdo, hAva-bhAvo pragaTa na kare ane kaMIpaNa bolyA vinA e kAma karavA lAgI paDe to bhale enA manamAM ke A khUba sArA bhAva che. chatAM vaDIlane to ema ja lAge ke, "Ane mAruM kAma karavuM gamatuM nathI. nA aeke, zaramathI ja kAma svIkAryuM che mATe to enA mukha upara koI ullAsa dekhAto nathI." eTale vaDIlane paNa duHkha thAya ane hA bhaviSyamAM e vaDIla bIjIvAra A sAdhune potAnuM kAma na soMpe. AmAM nAno sAdhu vaDIlonuM vaiyAvacca gumAve 8 vaDIlane duHkha thAya emAM nimitta banavAno doSa paNa nAnA sAdhune lAge. ene badale jo e nAno sAdhu harSollAsa, suMdara zabdo pragaTa kare to nIce pramANe phAyado thAya. (1) nAnA sAdhuno A vinaya, vaiyAvacca karavAno ullAsa joI vaDIlane khUba AnaMda thAya. "A sAdhu che sa keTalo sAro che? kevo bhaktivALo che?" evA bhAvo vaDIlanA manamAM pragaTa thAya. vaDIlone gurune AnaMda cADavAmAM je sAdhu nimitte bane e sAdhu puSkaLa puNyakarma bAMdhapotAnA ucita vartana dvArA je sAdhuo guru 2. 88 ke vaDIlAdine prasanna kare che. teo mahAbhAgyazALI kahevAya. (2) e nAno sAdhu ucca gotra karma bAMdhe. e sAdhu have pachInA bhAvomAM halakA kuLomAM utpanna na thAya. 8 paNa khAnadAna kuLomAM, UMcA sthAnomAM janma pAme. saMcama raMga lAgyo : IchAkAra sAmAcArI 0 235
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI (3) sauthI moTI vAta to e che ke, nAnA sAdhue vaDIlonuM kAma svIkAratI vakhate harSollAsa dekhADavo, IcchAkAra rUpa madhura zabdo bolavA e tAraka tIrthaMkara devonI AjJA che. eTale AvuM karanAra nAno sAdhu to jinAjJApAlana dvArA puSkaLa azubha karmono kSaya prApta kare che. jo sAdhu A AjJA na pALe to vaDIlAdinuM kAma karavA chatAM eNe jinAjJAno bhaMga karelo hovAthI ene moTA anartho thavAnI zakyatA rahe che. mATe, nAnA sAdhue harSollAsa dekhADavA pUrvaka, madhura vacano bolavApUrvaka vaDIlAdinA kAryo svIkAravA joIe, karavA joIe. ziSya : e sAdhune to traNa moTA lAbho thayA paNa je vaDIlo ke gurue e kAma soMpyuM, emane zuM lAbha? teoe to mAtra IcchAkAra karyo. e sivAya emaNe to kaMI ja karyuM nathI. guru : e vaDIlone paNa traNa lAbho thAya. (1) "jo huM IcchAkAra vinA, baLajabarIthI ke AdezAtmaka bhASA vAparI nAnA sAdhune kAma soMpIza to ene manamAM thoDuMya duHkha to thaze ja. game tevA sArA sAdhune paNa AvI baLajabarI na game. ane huM koIpaNa jIvane mArA nimitte pIDA ApavA mAMgato nathI." AvI apUrva karUNAthI bharelA hRdayavALA vaDIlo ja Adezane badale IcchAkAra kare che. A uttama pariNAmone lIdhe teone paNa ucca gotrAdi puNya karma baMdhAya. nokara banAvanArA azubhakarmo na baMdhAya, junA azubha karmonI nirjarA thAya. (2) e vaDIlo paNa jinAjJAnuM pAlana kareluM hovAthI puSkaLa karmakSaya prApta kare. (3) vaDIla muni nAnA munine kAma soMpe tyAre paNa ATalI badhI namratA dekhADe e joIne tyAM UbhA rahelA zrAvako stabdha banI jAya. zuM A jinazAsananI adbhuta vyavasthA ! nAnA sAdhune mAnasika duHkha paNa na thAya e mATe vaDIlo paNa keTalI badhI namratA dAkhave che. A rIte zrAvakAdiomAM jinazAsana pratye bahumAnabhAva utpanna thAya. AvI lokottama sAmAcA2I joIne keTalAkone dIkSA levAnI bhAvanA paNa thAya, keTalAko samyagdarzanAdi guNo paNa pAme. A badho lAbha IcchAkAra karatA vaDIla muninA phALe jAya. ziSya : game tema to ya, A IcchAkAra e bAhya vyavahAra che. AtmAne je kaMI sArA-kharAba phaLo maLe che. e enA zubhAzubha pariNAma pramANe maLe che. jo pariNAma sArA hoya to zubha phaLo maLe. eTale A IcchAkArAdi bAhya vyavahAra mane to nakAmo lAge che. guru : vadhu paDatA nizcayanayanA zravaNa vAMcana karyAnuM A pariNAma che. IcchAkAra e pAMca AcAromAMthI vIryAcAra nAmano AcAra che ane e AcAra paNa nirjarAnuM kAraNa che. bezaka, aMdaranA pariNAmo nirjarAmAM kAraNa che paNa e sAthe vIryAcAra bhaLe to vadhu nirjarA thAya. eTale je sAdhu vaDIlonA kAma bhAvapUrvaka kare ene enA bhAva pramANenI nirjarA to maLI jAya paNa vIryAcAranuM pAlana na kareluM hovAthI enI nirjarA to ene na ja maLe. eTale jeNe saMpUrNa nirjarA meLavavI hoya eNe aMdara zubha bhAva sAthe vIryAcAranuM pAlana karavuM joIe. ziSya : gurudeva ! ApanI A vAta to mane mAnya che paNa vaDIlo jyAre kAma soMpe e vakhate nAnA sAdhune koIpaNa kAraNasara e kAma karavuM phAve tema na hoya to ? nAnA sAdhune ja sakhata mAthuM duHkhatuM hoya athavA gurue e nAnAne bIjuM mahattvanuM kAma soMpeluM ja hoya. athavA nAnA sAdhune tAtkAlika bahAra Thalle javuM hoya, A badhA kAraNomAM e sAdhu zI rIte vaDIlanuM kAma svIkAre ? saMyama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI 7 236
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEE IcchAkAra sAmAcArI guru : AvA kAraNo AvI paDe tyAre nAno sAdhu vaDIlane kahe ke,"ApanuM A kApa kADhavAdi kAma huM avazya karata, mane khUba lAbha thAta, paNa mAre Thalle javuM che, mArI tabiyata bilakula sArI nathI. gurue mane A kAma tAtkAlika pUrNa karavA ApyuM che. eTale mane kSamA karazo, ApanuM kAma huM nahi karI zakuM." khAsa mahatvanI vAta e ke, nAnA sAdhue "zA mATe pote A kAma nahi karI zake" e kA2Na avazya jaNAvavuM. jo kAraNa na jaNAve ane mAtra eTaluM ja kahI de ke, "A kAma huM nahI karI zakuM." to vaDIlane duHkha thAya. evA vicAra paNa Ave ke, "A sAdhu kAmacora che, uddhata che. huM kAraNasara emane kAma soMpuM chuM, to paNa cokhkhI nA pADI de che" A rIte paraspara saMkleza, asadbhAva utpanna thAya. e na thAya e mATe sAdhue e kAma na karI zakavA mATenuM kAraNa namratApUrvaka avazya jaNAvavuM. ziSya : A to jyAre vaDIla sAdhu nAnAone kAma soMpe tyAranI maryAdAo batAvI. paNa vaDIla sAmethI kAma na soMpe tyAre paNa nAnAoe emanuM kAma karavA doDI na javuM joIe ? guru : hA, avazya doDI javuM. vaDIlonI bhakti, vaiyAvaccano lAbha anaMta puNya hoya to ja maLe. vaDIla kApa kADhatA hoya to nAno sAdhu vaDIle vinaMti na karI hovA chatAM sAmethI emane madada karavA jAya. paNa eka kALajI rAkhavAnI ke bhaktibhAvathI paNa vaDIlanI rajA lIdhA vinA vaDIlanuM kArya na karavuM. vaDIlane pUchavuM ke, "sAhebajI, Apa mane rajA Apo. mAre Apane kAryamAM madada karavI che. Apane to mArI madadanI jarUra nathI, paNa mane A vaiyAvacca, bhaktino lAbha zI rIta maLe ?" Ama vinaMti karyA bAda vaDIla anumati Ape pachI ja emanA kApAdi kAryamAM joDAI javuM. A rIte vaDIlane pUchavuM e paNa IcchAkAra kahevAya. vaDIla nA pADe to pharI pharI bhArapUrvaka vinaMti karavI. paNa e hA na pADe tyAM sudhI to emanuM kAma bhaktibhAvathI paNa na karAya. ziSya : A to vicitra vAta che. are, sAdhu sAmethI bhakti ka2vA jAya emAMya rajA levI paDe ? emanI rajA lIdhA vinA emanuM kAma karI daIe to emane AnaMda ja thavAno che ne ? ulaTuM snehabhAva vadhaze. guru : pahelI vAta to e che ke A badhI jinAjJA che, maryAdAo che. emAM ApaNI buddhi lagADI kurtako ka2vA e yogya nathI. je pramANe jinezvaronI AjJA hoya e pramANe ja vartavuM. bIjuM e ke AmAM paNa ghaNuM rahasya chupAyeluM che. eka sAdhune evI bAdhA hatI ke, 'mAruM pratilekhana mAre jAte ja karavuM. bIjA koI karI jAya to mAre upavAsa karavo.' sAthenA keTalAka sAdhuone A khabara na hatI eTale ekavAra bAdhAvALA sAdhu bapore gocarI vAparatA hatA tyAre bIjA sAdhue bhaktibhAvathI emanuM badhuM pratilekhana karI lIdhuM. paNa e mATe rajA na lIdhI. bAdhAvALA sAdhu gocarI vAparyA pachI sthAna upara pahoMcyA eTale badhI upadhi pratilakhena karelI joI. emane duHkha thayuM. bIjA divase upavAsa karyo. ghaNIvAra gocarI mAMDalImAM miSTAnnAdi sArI vastu paNa koI sAdhunA eMThAM pAtrAmAM enI rajA vinA nAMkhI daIe to jhaghaDAo thAya che. pelo sAdhu vadhI paDavAthI herAna thato hoya emAM bIjuM miSTAnna pAtrAmAM paDe eTale e krodhe bharAI jema tema bole. keTalAka sAdhuone svAvalaMbI jIvana ja khUba game. eTale bIjo sAdhu jo pUchyA vinA emanuM kArya kare to emane bilakula na game. vaLI vaDIlanI kApa kADhavAnI paddhati judA prakAranI hoya. emane ekadama cokhkho kApa kADhavo hoya. nAno sAdhu kApamAM bese to vaDIlanI IcchA mujaba kApa na paNa nIkaLe. eTale ja keTalAkane potAnA kApamAM bIjA bese e na game. AvA aneka paribaLo evA che ke jemAM sAdhu bhakti karavA jAya paNa sAmevALAnI kamabhakti thaI jAya. saMyama raMga lAgyo IcchAkAra sAmAcArI 7 230 -
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ haessagggggggsssssssssss IcchAkAra sAmAcArI eTale bhaktithI bIjAnuM kAma karavuM hoya to ya enI rajA laIne ja karavAnI zAstrIya maryAdA ekadama yogya ja che 23253565 cheghaNIvAra evuM bane ke vaDIla sAdhu potAnuM kAma karatA thAkI gayA hoya paNa bIjAne kAma soMpatA emane 8 saMkoca thato hoya, tyAre cAlAka nAnA sAdhuoe emanI muMjhavaNa pakaDI pADI sAmethI vinaMtI karavI, "sAheba ! che ja A kAma mane soMpo' dA.ta. vaDIlane gocarI javAnuM kAma soMpAyuM hoya paNa lAMbo vihAra karIne AvyA bAda che che vaDIla thAkyA hoya chatAM khAnadAnInA kAraNe bIjAne kAma na soMpatA hoya to bIjA sAdhue sAmethI ja emanuM che 8 gocarInuM kAma khUba vinaMtI karIne upADI levuM joIe. ahIM sarvatra vaDIla eTale "sauthI moTA sAdhu" ema na samajavuM. paNa eka divasa paNa je sa dIkSAparyAyamAM moTo hoya e vaDIla banI jAya che. eTale eka varSanA dIkSAparyAyavALA sAdhu mATe doDha varSa, # be varSamA dIkSAparyAyavALA badhA sAdhuo vaDIla gaNAya. ja vaDIla koIka sAdhune potAnA kAmamAM sahAya karavA vinaMtI karI rahyA che e dUra svAdhyAyAdi karato sAdhu ja jue che to e sAdhu tyAM pahoMcI vaDIlane kahe, "A kAma mane soMpo, mane bhaktino lAbha maLe." Ama judA judA aneka prakAre IcchAkAra sAmAcArI karavAmAM Ave che. eka Azcarya thAya tevI vAta karuM. nAnA sAdhu jyAre potAnI meLe ja vaDIlane sahAya karavA tatpara bane ane e mATe vaDIlanI rajA levA che vinaMtI kare tyAre paNa vaDIle tarata e kAma soMpI na devuM paNa nAnAne pUchayuM ke, "tamane kharekhara mAruM kAma che karavAnI bhAvanA che ne ? zaramanA kAraNe to mAruM kAma karavA nathI AvyA ne ?" ema kahyA bAda jyAre nAno che sAdhu khUba bhAva dekhADe tyAre ene kAma soMpavuM. che ziSyaH AnI pAchaLa kaMI rahasya kharuM? A guruH hA, nAno sAdhu bhale sAmethI vaDIlanuM kAma karavA Avyo che, paNa emAM eno kAma karavAno utsAha hai hoya ja evo niyama nathI. ghaNIvAra evuM bane ke nAno sAdhu zaramanA kAraNe paNa vaDIlane sahAya karavA Ave. dA.ta. mukhya vaDIla kApa kADhatA hoya ane nAnA sAdhuo svAdhyAyAdi karatA hoya tyAre teo IcchA na hovA ki 8 chatAM paNa vaDIlane sahAya karavA sAmethI jAya. e vakhate vaDIla emanI sahAya svIkAre to nAnA manamAM che kheda sAthe sahAya kare evuM paNa bane. mATe nAnAo sAmethI sahAya karavA Ave to paNa vaDIle tarata emanI 8 sahAya svIkArI na levI. e vakhate vaDIla zarUAtamAM nA pADe, emanI IcchA jANavA pRcchA kare tyAre nAnAonA hAvabhAva, vartana che uparathI ja vaDIlane khyAla AvI jAya ke enI vaiyAvacca karavAnI IcchA nathI. paNa aucitya, zaramanA kAraNe mane sahAya karavA Avyo che. eTale spaSTa nA pADI zake. sAmAnyathI evuM jovA maLe che ke ApaNe koIkane enA kAmamAM sahAya karavA jaIe tyAre sAmevALo vyakti thoDIka garaja batAve, ApaNI prazaMsA kare, kAma ApavAmAM AnAkAnI kare to ApaNo kAma karavAno ullAsa khUba vadhI jAya che. ene badale ApaNe vaDIlane vinaMtI karIe ke, "ApanA kAmamAM huM besuM?" ane 4 vaDIla tarata kahI de ke, "AvI jAo, A parAta che, emAM kApa kADhavA mAMDo." to e vaDIla pratye jarAka aruci, vaiyAvacca karavAnI bhAvanAmAM ochAza AvI jAya che. mATe sAmethI sahAya karavA AvanAra pratye paNa vaDIle AnAkAnI, IcchAkAra avazya karavA. FEEEEEEEEEEEEEEEEE khaayitu saMcama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI 0 238
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 3333333333 yaa IcachAkAra sAmAcArI ke ( kevA adbhuta che A jinazAsananA sUkSmatama padArtho ! ziSya ! yAda rAkhaje ke jema jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra e cAritradharmanA mULa che ema vIryAcAra paNa cAritradharmanuM mULa che arthAt jema jJAnAcArAdi AcAro vinA cAritra na Take ema vIryAcAra vinA paNa che thI cAritra na Take. eTale A badhI bAbatone tuccha, nakAmI mAnavAnI bhUla kadI na karIza. jo A sUkSma AcAronI A upekSA karIza to sAcuM saMyama gumAvI besIza. bAkI dIrgha saMsArIone to A badhuM nakAmuM, out of date ja ja lAgavAnuM. emAM huM zuM karuM? che ziSyaH vaDIlo to potAnuM kAma soMpatI vakhate IcchAkAra kare paNa guru to potAnA ziSyane AjJA karI che # zake ke nahi ? guruH nA, na karI zake. guru paNa potAnA ziSya upara baLajabarI karavA mATe hakadAra nathI. AdezAtmaka che 8 bhASA potAnA ziSya vize paNa guru mATe ucita nathI. A utsarga mArga che. apavAda mArge guru amuka ziSya upara baLajabarI paNa karI zake. zAstrakAro A che je viSayamAM ghoDAnuM draSTAnta Ape che. eka rAjAe navA ghoDAnI parIkSA karavA moTA medAnamAM laI jaI tenA upara savArI karI. e ghoDo rAjAnI chA mujaba ja vartana karavA lAgyo. khuza thayelA ajAe e ghoDAno khUba satkAra karyo. ema gurunA kahyA che mujaba ja badhA kAryo karanArA ziSya upara gurue baLajabarI, Adeza karavAnA hotA nathI. e vinayI ziSyo to gurunI IcchAne ja anusaranArA hovAthI gurune AjJA, Adeza, baLajabarI karavAno avasara ja na Ave. che eka rAjAe e ja rIte bIjA eka ghoDAnI parIkSA karI. paNa e ghoDo avaLacaMDo nIkaLyo. sIdhuM vartana che A ja karato nathI. rAjAe ene sabaka zIkhavADavA Akho divasa bhUkhyo rAkhyo, cAbuko marAvI. ema je sAdhu potAnI meLe gurunA kahyA pramANe vaiyAvaccAdi na kare tene apavAda mArge guru baLajabarI A dvArA paNa vaiyAvaccAdi kAma karAvaDAve. sAmAnyathI ziSyo traNa prakAranA hoya che : (1) uttama (2) madhyama (3) jaghanya. je gurunI IcchA pramANe R ja pravRtti kare, emAM kaMI ADu-avaDuM na kare, gurunI vAta tarata mAnI le te uttama. je ziSya Ama to ALasuM, te pramAdI hoya paNa gurunA bhayathI, gurunI zaramane lIdhe, IcchA na hovA chatAM gurunA kahyA pramANe karavA taiyAra thAya e madhyama. je ziSya svacchaMdI hoya, guranI sAme paNa game tema bolI denAro hoya, jene gurano bhaya, che zarama kaMI ja asara na karatA hoya te jaghanya. AmAM uttamane to AjJA karavAno avasara ja na Ave. jaghanya che apAtra hovAthI gurue enA upara koI baLajabarI, Adeza vagere karavAnA nA hoya. paNa je madhyama che ene guru enI IcchA na hovA chatAM paNa vaiyAvaccAdi kAma soMpe. sau prathama utsarga mArga to e ja che ke AvA vaiyAvaccAdi kAmo karavAmAM ALasu, zeThAI karanArA, ane mATe ja ayogya evA ziSyo sAthe gurue rahevuM ja na joIe, kemake AvA sAdhu sAthe rahevAmAM saMkleza thAya, vAraMvAra ene samajAvavAmAM puSkaLa mahenata paDe. eTale AvA sAdhu sAthe na rahevuM e ja utsarga mArga che. . mATe ja garga nAmanA AcArya potAnI vAta na mAnanArA, ALasu, pramAdI ziSyothI kaMTALIne emane choDI daI che ekalA cAlyA gayA hatA. "gArisa mama sIsA , tAriNI niddiddA mArA ziSyo gadheDA jevA che evA vicAro e AcAryo karyA hatA. kAlakasUri paNa A ja rIte pramAdI, ThaThThA-mazkarI karanArA ziSyone choDIne cAlyA gayA hatA. yyyyyyyyyyyy EEEEEEEEEEEEEEEEEEEE , ,, , saMcama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI , 239
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAkAra sAmAcArI paNa vartamAnakALamAM e rIte ALasu ziSyane paNa chUTA karI devA saheluM kAma nathI. to pachI sau prathama to e ziSyane paNa IcchAkArapUrvaka ja kAma soMpavuM. e na svIkAre, to pachI ene AjJA karavI. chatAM na mAne to baLajabarI paNa karavI. khyAla rAkhavo ke A AjJA baLajabarI madhyamakakSAnA ziSyo upara ja ajamAvavAnI che. adhama kakSAnA ziSyo upara AzAdi karavAno spaSTa niSedha che, kemake ene to bhayaMkara asamAdhi thAya. bhayaMkara krodha jAge. madhyama ziSyone paNa thoDuMka du:kha to thavAnuM ja che. chatAM lAMbe gALe A prakriyA hitakArI hovAthI gurune enA upara AjJAdi ajamAvavAnI rajA che. zAstromAM lakhyuM che ke, mUrkha = apAtra jIvone upadeza ApavAthI teo sudharatA nathI paNa teo krodhe bharAya che. sApane dUdha pAIe to mAtra enAmAM jhera vadhavA sivAya kaMI ja thatuM nathI. ziSya : o gurudeva ! Ape mane khuba suMdara IcchAkAra sAmAcArI batAvI. paNa eka prazna hajI bAkI che guru ziSyane kAma soMpe ane ziSya kAma svIkArI paNa le paNa game te kA2Ne e vinIta=uttama ziSya e kAma karavAnuM bhulI jAya athavA to je rIte kAma karavAnuM hoya e rIte karavAne badale koIka bhulo karI bese, tyAre gurue zuM karavuM ? guru : gurue tene sakhata Thapako Apavo. ziSya : "vatsa ! tuM A kAma bhulI gayo ?" athavA "vatsa ! A kAmamAM tArI A bhula thaI gaI. e sudhArI levI." evA mIThA vacano guru kahe to zuM vAMdho ? nAhakano krodha, Thapako zA mATe ?" guru : koIpaNa sAdhu tapa, svAdhyAya, vaiyAvaccAdi sAruM kAma kare tyAre emanI bharapUra anumodanA karavAthI e sAdhuno tapAdi karavAno utsAha khUba ja vadhI jAya e jema satya hakIkata che. ema, uttama ziSyone emanI bhula badala guru sakhata Thapako Ape to e ziSyono e bhulo choDI devAno utsAha khUba ja vadhI jAya e paNa satya hakIkata che. guru jo mIThA zabdomAM zikhAmaNa Ape, to uttama ziSyo e svIkAre to kharAM ja. paNa e bhula na ja thAya evA prakAranI apramattatA emanAmAM na Ave. ane eTale ja pAchI bhula thavAnI zakyatA rahe, jyAre guru eka vAra AMkha lAla kare, khakhaDAve eTale uttama ziSyo evA to sAvadha thaI jAya ke bhaviSyamAM pachI e bhula prAyaH kyAreya na thAya. kahyuM ja che ne ? "soTI vage camacama, vidyA Ave 2majhama.' ziSya : gurudeva ! e Thapako khAnArA ziSyo sudharI jAya e to mAnI laIe paNa gacchamAM 30-40 sAdhu hoya ane chadmasthatA, pramAdAdine lIdhe uttama ziSyo paNa vAraMvAra bhulo to ka2vAnA ja. guru jo badhAne emanI bhulo badala Thapako AvA maMDI paDe to gurue to keTalo krodha karavo paDe ? Avo krodha karAto haze ? kaSAyo to jIvane durgatimAM laI jAya. guru : tane paramAtmA upara khUba anurAga che. tArA guru u52 tane apAra bahumAnabhAva che. cAritra dharma tane prANathI paNa pyAro che. to A deva-guru-dharma uparano tAro rAga e paNa kaSAya ja che ne ? e tane durgatimAM na laI jAya ? ziSya : e rAga kaSAya ja che. paNa e prazasta rAga hovAthI koI nukasAna na kare. guru : zAbAza ! jema e rAga prazasta hovAthI AtmAne hitakArI che. tema guru potAnA ziSyo upara saMyama paLAvavA mATe, emanA doSo dUra karAvavA mATe je krodha kare e paNa prazasta kaSAya ja che. gurunI bhAvanA eTalI ja che ke, "mArA ziSyo bhulo, doSono tyAga karI paramapada tarapha AgaLa vadhe" mATe e kaSAya koI nukasAna saMyama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI 7 240
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ gggggggggg Sa IcchAkAra sAmAcArI ) na kare. jhera e jIvanano nAza karanAruM hovA chatAM amuka prakAranI auSadhio sAthe mizraNa pAmeluM jhera mota 8 8 lAvavAne badale rogo dUra karavAnuM kAma kare che. ema kaSAyo AtmAne durgatimAM dhakelanArA hovA chatAM zubhabhAvothI karAtA A rAga ane dveSa (kaSAyo) che durgati ApavAne badale sadgati ane paramagati ApanArA bane che. # ziSya : gurudeva ! tame sauthI pahelA e vAta karelI ke sAdhuo svayaMdAsa che. to guru paNa sAdhu ja che je che ne ? e paNa svayaMdAsa ja bane. gura potAnA tamAma kAryo jAte ja kare. eTale pachI "ziSyone IcchAkArathI che che potAnA ke gacchanA vaiyAvaccAdi kAryo soMpavA, e na mAne to Thapako Apavo, krodha karavo" A badhI paMcAto che te dUra ja thaI jAya che. gura: e svayaMdAsa vizeSaNa guru mATe nathI paNa guru sivAyanA bAkInA sAdhuo mATe che. guru potAnA che ja kAma karavA samartha hoya, pratilekhana, gocarI pANI lAvavA, kApa kADhavo vagere badhA kAryo guru karI zakatA che ja hoya to paNa gurue A kAryo na karavA paraMtu potAnA ziSyAdine ja e kAmo IcchAkArAdi dvArA soMpI devA. 8 A ziSya : A to pakSapAta kahevAya. tame to gurune moTA mahArAjA banAvavAnI vAta karo cho. are, guru da. che paNa potAnuM kAma kare, karavuM ja joIe, emAM zuM vAMdho che? che guru guru jo potAnA pratilekhanAdi kAryo svayaM karavA mAMDe; ziSyane na Ape to traNa nukasAna thAya. 8 (1) guru ja potAnA badhA kAma jAte karI le che eTale ziSyone, nizrAvartIone gurunI vaiyAvacca karavA che na maLe. badhA dIkSito svArthI banI pota-potAnuM kAma karatA thaI jAya. bIjAne sahAya karavAnA, vaiyAvacca karavAnA saMskAro na paDavAthI e ziSyo svacchaMdI, abhimAnI bane. gurunI vaiyAvacca dvArA vinaya, puSkaLa nirjarA, puNyabaMdha vagere je lAbho thAya e badhA lAbho A ziSyo gumAve ane guru paNa ziSyonuM hita na karI zakavAthI moTuM nukasAna pAme. ziSyone sAcA saMyamI banAvanAra guru puSkaLa karmakSaya prApta kare. paNa A che 8 guru potAnA ziSyone vaiyAvaccAdi guNo zIkhavADatA na hovAthI emane sAcA saMyamI banAvI zakatA nathI mATe che e karmanirjarAdi lAbho na maLe. (2) upAzrayamAM bahArathI zrAvako, zrImaMto vaMdana karavA Ave tyAre gurune kAma karatA joI adharma pAme. "A 8-10 ziSyo che. chatAM guru pANI gALe che. guru potAnuM Asana jAte pAthare che. guru jAte pratilekhana kare che. arere ! A badhA ziSyo avinayI, uddhata lAge che. ame amArA bA-bApujIone keTalA sAcavIe che chIe ! A loko anaMta upakArI gurunI paNa bhakti nathI karatA ?" A vicAro emane adharma pamADe. (3) guru roja be-cAra pATha ApatA hoya. saMghanA aneka kAryo gurunA mAthe hoya. gacchanI javAbadArI 8 che gurue nibhAvavAnI hoya. A badhA mATe gurune puSkaLa samaya joIe ja. have guru jo potAnuM badhuM ja kAma che 8 jAte karavA lAge to ghaNo samaya emAM pasAra thaI jAya. pachI to A pATha ApavAdi badhA kAryo aTakI paDe che 8 athavA to game tevA thAya. guru paNa kAma karavAthI thAke eTale e badhA kAryo utsAhathI na karI zake. AnA che A kAraNe saMghane, gacchane, ziSyone khUba nukasAna thAya. | mATe gurue potAnA koI kAma jAte na karatA ziSyAdi pAse ja karAvavA, (sAvadhAna ! eka-be ziSyonA che guru banI gayelA saMyamIo potAnA mATe A vAta na lagADe. A vAta mAtra mukhya guru mATe che. 15 jaNanA 8 sapamAM guru padavI pAmI cUkelA to pAMca-cha saMyamIo paNa hoya, e badhA ja Ama karavAnA adhikArI nathI, strict EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE saMyama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI 0 241 RetrictEEti fittttttttttttttttttttttttttttt 6666666666666666666666666
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ va> tt6666666666EfficertifierritorigiEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE gs sssssssss IcachAkAra sAmAcArI ) paNa e paMdaramAM je mukhya hoya emanA ja puratI A vAta jANavI. sArAMza e ke, jyAM uparanA traNa nukasAno A ja thavAnI zakyatA hoya, tyAM te vyakti mATe A vAta lagADI devI.) AkhA grupanI kALajI je vyakti kare. AkhA grupanuM hita je vyaktine AdhIna hoya. AkhA gacchamAM saMyama, svAdhyAya, je vyaktinA kAraNe sArA cAlatA hoya e vyaktine to AkhA grupe khUba AdarapUrvaka sAcavavA, che kemake emanI sAcavaNI na thAya to AkhA grupanA saMyama, svAdhyAya, vyavasthA khalAsa thaI jAya. che ziSya : "mAre AvatI kAlathI aThThama karavAno che. tame gocarI jAo cho, to mArA mATe miSTAnna 8 lAvazo?" AvI vinaMtI sAMbhaLI sAdhu harSapUrvaka e vAta vadhAvI laI gocarI levA nIkaLe. paNa, ene che mIThAIno ekeya TukaDo na maLe. sAva sAdI gocarI maLe. to e sAdhu pelA tapa karanArAnI bhakti karI zakato che che nathI. eNe soMpeluM kAma pUruM karI zakato nathI. ahIM e sAdhune nirjarA, puNyabaMdhAdi lAbho thAya kharAM? te 8 guru avazya thAya. bhale e pelA sAdhu mATe eka paNa mIThAIno TukaDo na lAvyo hoya. paNa enA bhAva 8 to e hatA ke, "e mahAtmAnI khUba bhakti kare." vaLI ANe IcchAkAranuM barAbara pAlana karela ja che. eTale ? 8 ene avazya karmakSaya, puNyabaMdhAdi lAbho thAya. "huM mahAtmAnI bhakti na karI zakyo. emanI IcchA pUrI na zuM karI zakyo."Avo pazcAttApa e sAdhu kare to to hajIya barAbara. paNa "emane mIThAI na vaparAI zakyo che che eTale mAro phero nakAmo gayo. mane kAMI ja phAyado na thayo." evo vicAra jo e kare to e tenI ajJAnatA che ja kahevAya. 10 TukaDA lAvIne vaparAve to paNa jo aMdara khAne prazaMsAnI bhUkha, labdhidhArI dekhAvAnI lAlasA che paDI hoya to koI lAbha na thAya ane eka paNa TukaDo na vaparAvI zake to ya khUba uchaLatA bhAvo hoya to 8 avazya ghaNo lAbha thAya. R. TUMkamAM, jenA mAnasika pariNAmo zubha hoya ane e pariNAmane anusAra yathAzakti samyagu, prayatna paNa che che hoya ene avazya nirjarAdi phaLanI prApti thAya che. saMcama raMga lAgyo - IcchAkAra sAmAcArI 0 242 Reaning Englist of EcttEcttcttgtrcting criticistrict
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ ESEEEEEEEEEEE kapaDA 5666666666666666666666666E%6E%E666666666666666666666666666hEditiii&tEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE g gggggg= micchAkAra sAmAcArI ) (ra) micchAkAra sAmAcArI pAMca samiti, traNa guptio, nirdoSa gocarIcaryA, pratilekhana, vaiyAvacca, gurubhakti, svAdhyAya, bAra bhAvanA vagere vagere saMyamayogomAM anAbhoga, pramAda vagerene lIdhe je kaMIpaNa bhUlo thAya, AjJAvirUddha vartana thAya te vakhate "mAruM A pApa mithyA thAo, niSphaLa thAo, mane durgati vagere ApanAruM na bano" : AzayathI pazcAttApabhAvapUrvaka "micchA mi dukkaDuM" zabda bolavo e micchAkAra sAmAcArI che. micchA mi dukkaDa" A vAkyamAM traNa zabdo cheH (1) micchA = mithyA, (2) mi = mama = mAruM, (3) dukkaDa = duSkata = pApa. A vAkyamAM kula 6 akSaro che. e dareka akSarano judo judo artha thAya che. jyAre che che paNa A vAkya bolIe tyAre e 6 arthonA upayoga sAthe bolavuM joIe. to ja A sAmAcArI sAcA arthamAM che phaLa ApanArI bane. mi = mRdutA = hAtha joDI mastaka namAvavuM e zarIranI mRdutA ane hRdayamAMthI ahaMkArAdi bhAvo dUra che ja karI "huM aparAdhI chuM" e bhAvo keLavavA e mananI mRdutA. cchA = AcchAdana = DhAMkavuM = A je pApa thaI gayuM che e have pharIthI nahi kare evI pratijJA. mi = maryAdA = pApa karatI vakhate to cAritranI maryAdA oLaMgI. paNa atyAre huM pAcho maryAdAmAM AvI 8 jauM chuM. arthAt e pApathI pAcho haTI pAcho saMyamamAM sthira banI A vAkya boluM chuM. 6 = dugaMcchA - huM pApa karanAra mArA AtmAne niMduM chuM. % = karaNa = A pApa meM karyuM che. huM eno svIkAra karuM chuM. mAro koI bacAva nathI karato. ema 2 DhoLato paNa nathI. mArI sAthe bIjAo paNa pApa karanArA haze paNa mAre e jovAnuM che ja nathI. mAre mAtra mArA pApa aMge vicAravAnuM che. che Dam =ullaMghana=atyAre mArAmAM je prazamabhAva utpanna thayo che enA dvArA A thaI gayelA pApane 8 che oLaMgI jAuM chuM. ene niSphaLa banAvI dauM chuM. - A cha vastu mithyAkAra sAmAcArI mATe khUba upayogI che. (1) hAtha joDIne mastaka namAvavA rUpa mRdutA e zubha bhAvone utpanna karI Ape che tathA hRdayamAM kaThoratA, 8 che ahaMkAra hoya to A sAmAcArI sAcI na bane. mATe hRdayamAM komaLa pariNAma, namratA paNa khUba jarUrI che. (2) pharIthI e pApa na karavAnI daDha pratijJA na le ane vAraMvAra pApa karyA ja kare to to A mi.du. che eka ramata ja banI rahe. pelo bALa sAdhu patthara mArI-mArIne kuMbhAranA ghaDA phoDato jAya ane mi.du. bolato jAya. gusse thaI kuMbhAra paNa e sAdhune lAphA mArato jAya ane mi.du. bolato jAya. A be ya nA mi.du. jema sAva nakAmA che ema pharI-pharIne pApa karanArAnA mi.du. paNa nakAmAM jANavA. (3) dArUnA pIThAmAM rahIne dArU pIdhAnuM prAyazcitta kare e barAbara nathI. ema cAritranI maryAdA oLaMgIne pApa karyA bAda e pApathI pAchA haTI punaH cAritramAM sthira thaIne mi.du. karavuM. (4) AtmAnI niMdA karyA vinA e pApomAM heyatAnI buddhi ane enA tyAgano saMkalpa daDha banatA nathI. (5) "A pApamAM bIjA paNa bhAgIdAra hatA, huM ekalo na hato" AvA prakAranA khulAsAomAM sAco # pazcAttApabhAva utpanna thato nathI. ahIM be naya dvArA vicAraNA karIe. nizcayanaya : mANasa je bole enA arthamAM ja eno upayoga hoI zake. jIvavicAranA padArtho bolato ja ymu saMyama raMga lAgyo - micchAkAra sAmAcArI - 243
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ uEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 54444 44444444 micchAkAra sAmAcArI ) # hoya e vakhate eno upayoga navatattvanA arthomAM hoya e zakya nathI. upara cha akSaronA judA judA artho A # batAvyA che. e arthomAM upayogapUrvaka ja A mithyAkAra sAco thAya. have e arthomAM upayoga to tyAre ja ! 8 Ave jyAre arthone jaNAvanAra zabdo bolAya. "mi cchA mi dukkaDa" A akSaro ja e arthone jaNAvanAra che che. mATe A zabdo ja bolavA joIe. e ja mithyAkAra sAmAcArI kahevAya. "mArA pApo nAza pAmo" "jare 2 pApa utama ho nAmo" "pApone huM niduM chuM." vagere zabdo sArA hovA chatAM pelA 6 arthane jaNAvanAra che to nathI ja. A zabdo bolatI vakhate cha arthomAM upayoga zakya nathI. mATe micchA mi dukkaDuM zabda ja bolavo che paDe. bIjA koIpaNa zabdo na cAle. bhale e bIjA zabdothI bhAva jAge to paNa A mi.du.zabda dvArA ane che enA arthamAM upayoga dvArA je bhAvo jAge e to bIjA zabdothI na jAge. prazna: paNa jene e cha artho na AvaDatA hoya ene to mi.du. zabda karatAM "bhavobhavanA pApone mArA che aMtarathI huM niMduM chuM." vagere zabdomAM ja vadhAre bhAva jAge che. to eNe to e zabdo ja bolavA joIe ne? # uttara : jene e cha artho AvaDatA nathI ene to A mithyAkAra sAmAcArI pALavAno ja adhikAra nathI. ke pachI e game te bole amane enI sAthe koI nisbata nathI. hIrAnA dhaMdhAmAM eka karoDa rUpiyA kamAI zakAtA hoya e vakhate koIka kahe ke "mane hIrAno dhaMdho barAbara AvaDato nathI. huM jo hIrAno dhaMdho karIza to mAMDa nAnI-moTI dalAlI karIne mahine 1000 kamAI zakuM ema ja chuM. ene badale kApaDano dhaMdho karuM to mahine be hajAranI kamANI thaI zake tema che. to pachI mAre to kApaDano dhaMdho ja karavo ne ?" che enI vAta sAcI che. paNa jyAre karoDa rU. dara mahine kamAvavAnI vAta hoya tyAre pelo hajAra-be hajAranI che carcA kare eno zo artha ? ema cha arthanA upayogapUrvaka mi.duno prayoga e eka karoDa gaNI nirjarA karAve che ja che. tyAre e arthane na jANanArA ema kahe ke "mi.dune badale bIjuM bolavAmAM mane vadhu lAbha thAya che" to che che ene kahevuM ja paDe ke emAM tane be hajAra rUA. jeTalI nirjarA thAya che. ahIM to karoDonI vAta cAle che. tArI che ja sAthe A carcA karavAno koI artha nathI. vyavahAranaya : je AtmAo guranI vAcanA, kupA vagere dvArA viziSTa kSayopazamavALA banyA hoya teone to koIpaNa vAkyaprayoga vakhate cha arthomAM upayoga ane suMdara pariNAmo hovA zakya ja che. eTale teo game che te vAkyaprayoga kare teno koI vAMdho nathI. hA, teo zAstrAnusArI mi.du. prayoga ja kare to vadhu sAruM. paNa bIjA prayoga na ja karI zake evo Agraha khoTo che. jeone cha artho AtmasAt na thayA hoya teo paNa A sAmAcArInA hakadAra che ja. teo potAnI ruci 8 pramANe te te vAkyo bolI zubhabhAvothI bhAvita banI zake che. hA, emane lAbha ocho thavAno. paNa karoDa na kamAI zakIe eTale be hajArano dhaMdho paNa na karAya evo to niyama nathI. ziSya : A be nayamAMthI sAcuM zuM mAnavuM ? guruH be ya sAcA che. sAcI hakIkata e ja che ke cha arthomAM upayogapUrvaka mi.du. zabda bolavo e ja che vadhu nirjarAkArI che. paNa jyAM sudhI evI paripakvatA na Ave tyAM sudhI dareka jaNa potapotAnI ruci pramANe te te zabdaprayoga dvArA ochI-vattI nirjarA meLavI le e yogya ja che. A vacce thoDI agharI carcA AvI gaI. cAlo, mULa vAta para AvIe. HEHEHEHEHEHEHE EEEEEEEE EEEEEEEEE FEEEEEEEE EECE saMcama raMga lAgyo - micchAkAra sAmAcArI - 244
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ eeeee micchAkAra sAmAcArI mithyAtvIthI mAMDI sarvaviratidhara sudhInA AtmAone traNa vibhAgamAM vaheMcI lo : (1) gADha mithyAtvI (2) mArgAnusA2I banelA maMda mithyAtvIo ane samyaktvIo (3) sAcA sarvaviratidharo, sAcA dezaviratidharo. A traNeya vibhAganA jIvo mi.du., AlocanA vagere karatA hoya che, paNa emAM moTo taphAvata che. je gADhamithyAtvI jIvo che teo bahArathI sAdhuveSadhArI paNa hoya. teo gurune khuza karavA vagere kA2Nosa2 ke rojiMdI Teva pramANe potAnA pAponuM mi.du. Ape kharA, paNa e pApo karatA aTake nahi. roja mi.. ApyA kare ane roja e ja pApo karyA ja kare. dA.ta. niSkAraNa AdhAkarmI vAparavuM, vADAmAM Thalle javuM, pahele mALethI mAtru pheMkavuM vagere pApo karyA ja kare. aMdara koI pazcAttApa, duHkha paNa na hoya. ane sAMje pratikramaNamAM A badhA pAponuM mi.du. ApyA kare. AvA sAdhuonA mi.du. mAtra niSphaLa jAya eTaluM nahi paraMtu emane traNa nukazAno thAya. (1) mi.du. zabdamAM evI pratijJA karavAmAM Ave che ke, "A pApa huM pharI nahi karuM.' have A saMyamIo to roja pratikramaNamAM ghaNIvAra mi.du. bole che. bIjI bAju e ja pApo niSThura banIne karyA ja kare che. eTale A to cokhkho pratijJAbhaMga ja kare che, spaSTa mRSAvAda che. maLavA AvelA yuvAnane saMyamI AtmA bAdhA Ape ke, "tAre sigAreTa-bIDI na pIvI ane tamAkuM na khAvuM." pelo bAdhA laI nIce utarI, bahAra nIkaLatA ja bIDI pIvA lAge, tamAkuM cAvavA lAge ane jogAnujoga e bAdhA ApanA2 saMyamI e joI jAya to sakhata khakhaDAve ke, "alA! bhAna nathI ? bAdhA laIne ya sigareTa-bIDI pIe che?" e saMyamIne yuvAna upara tiraskAra thaI ja jAya. bhaviSyamAM ene bAdhA ApatA vicAra kare. e badhA saMyamIo roja nava vAra "karemi bhaMte' bolI eka paNa pApa mana, vacana, kAyAthI na karavAnI, na karAvavAnI, na anumodavAnI pratijJA le ja che. ane chatAM roja nAnA-moTA pApo koIpaNa kAraNa vinA, niSThura banIne sevatA hoya to teo paNa pelA yuvAna jevA ja che ne ? yuvAna to bicAro aNasamaju, saMsArI hato. A saMyamIo to samajadAra, saMsAratyAgI che. chatAM teonI A dazA hoya to e ghaNuM kharAba kahevAya. saMbodhisattarImAM kahyuM che ke "AjammaM jaM pAvaM baMdhai micchattasaMjuo koi / vayabhaMgaM kAumaNo baMdhai taM ceva aTTaguNaM" eka mithyAtvI AtmA AkhI jiMdagImAM ghorahiMsA, maithuna sevana, vyabhicArAdi dvArA je pApo bAMdhe enA karatA vratano bhaMga karavAnI IcchAvALo AtmA ATha gaNuM pApa bAMdhe. je saMyamIo roja pratijJA laI roja bhAMge teone to keTaluM pApa baMdhAya ? A khUba vicAravA jevuM che. (2) A gADha mithyAtvI saMyamI niSThura banI vAraMvAra pApa kare che ane gurune khuza karavA mATe, lokone khuza karavA mATe AlocanA, prAyazcitta kare che. Ano artha e ke A to guru vagere badhAne Thage che. AmAM kapaTa, ThagAI vagere doSo lAge. (3) "roja pApo karyA karavA ane pratikramaNAdimAM mi.du. ApyA karavuM" evI A saMyamInI pravRtti joI bIjAo paNa e ja zIkhe. A to bhayaMkara anavasthA UbhI thAya, khoTI paraMparA paDe. je saMyamIo aparAdho sevyA kare che ane prAyazcitta karyA kare che, aMdarakhAne niSThura che teo niyamA mithyAtvI jANavA. mAtra mithyAtvI ja nahi paNa mahAmithyAtvI jANavA. sAmAnya mithyAtvIo karatA A saMyamIo vadhAre bhayaMkara mithyAtvanA svAmI jANavA. saMyama raMga lAgyo - micchAkAra sAmAcArI 7 245
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE hajasssssssssssssss s ss micchAkAra sAmAcArI ) zuM enuM kAraNa e ja ke bIjA sAmAnya mithyAtvIo bIjAomAM mithyAtvanI prabhAvanA nathI karatA. A saMyamI to potAnA A vicitra vartana dvArA bIjAone paNa mithyAtva pamADe che. che. dA.ta. eka sAdhu koI zrAvakanA ghare Adeza karIne vadhAre pramANamAM zIro banAvaDAvIne vahore che. tyAre e zrAvaka ke zrAvikAne prathama to e vicAra AvavAno ja ke, "zuM sAdhuthI AvI rIte zIro vahorAra paramAtmAe A sAdhuone AvI rIte zIro banAvavAnI rajA ApI haze ? ke pachI A sAdhu jinAjJAnuM che ullaMghana karIne svacchaMdI banIne zIro vahore che ?" 8 sAmAnyathI AvA doSa sevanArA saMyamIo lagabhaga cAlAka, hoMziyAra hoya che. eTale teo pelA che 8 zrAvakane kaheze ke, "sAdhuone bhaNavA mATe A badhuM vAparavuM paDe. Aje vihAra karIne AvyA chIe eTale che thAka lAgelo hovAthI vAparavuM paDe che. ahIM gocarI durlabha che mATe A rIte vAparavuM paDe che." e saMyamI che che evI to mAyA karaze ke zrAvakane "A sAdhu kharAba che, AjJAbhaMjaka che" evo nizcaya nahi thAya. paraMtu evo re A ja nizcaya thaze ke "A sAdhu taddana sAco che. AvA prasaMgomAM zIro vAparavAmAM koI AjJAbhaMga nathI." R have kharekhara je prasaMgomAM prabhue dhAkarmI vAparavAnI rajA nathI ApI e prasaMgomAM paNa AdhAkarmI che ja vAparI zakAya evI zraddhA A zrAvakane pelA sAdhue karAvI. arthAta e zrAvakane khoTI vAtamAM, AjJAviruddha che padArthamAM zraddhA thavAthI ene mithyAtva lAgavAnuM ja. enuM kAraNa A niSpharatAthI pApo karanAra saMyamI bane. che ema yuvAna baheno sAthe ekalA vAtacIta karatA yuvAn sAdhune joIne paNa zrAvakane prathama zaMkA thAya che zuM ke "paramAtmAe AvI rIte baheno sAthe vAtacIta karavAnI rajA ApI haze ? ke pachI A sAdhu ja aMdarakhAne che duSTa vicArovALo che ?" che tyAM paNa e sAdhu zrAvakane kaheze ke "A mumukSuo che. emane mArgadarzana ApanAra koI nathI. bicArIo che mArI pAse AvI che. emanuM ahita na thAya e mATe emane upadeza to Apavo ja paDe ne ? athavA to A 8 baheno mArI sagI baheno, bhANejo, bhatrIjIo che. zrAvaka samajaze ke "mumukSu bahenone ekAMtamAM yuvAn sAdhu che upadeza ApI zake che. sagI bahena, bhANeja vagere sAthe ekAMtamAM vAta karavAmAM koI doSa nathI." kevI ghora che mithyAtvanI prabhAvanA ! 8 mATe ja AvA niSphara, zrAvakone khoTI vAtothI bharamAvanArA saMyamIo mahAmithyAtvI kahevAya che. A badhI pahelA vibhAganA jIvonI vAta karI. bIjA vibhAganA jIvo maMdamithyAtvI, samyagdaSTi che. teo paNa bahArathI sAdhuveSa dhAraNa karI cUkyA hoya che e zakya che. have AvA saMyamIomAM cAritra mohanIyano kSayopazama na thayelo hovAthI vAraMvAra mi.du. ApavA 8 chatAM vAraMvAra pApo thayA ja karavAnA. paNa emanAmAM mArgAnusAra maMdamithyAtva ke samyakta che eTale pApo 8 badala sAco pazcAttApa paNa thavAno. "A huM khoTuM karuM chuM. mArI jAtane dhikkAra ho. sAcI vAta jANyA chatAM che # huM enuM pAlana nathI karato. mAruM zuM thaze?" A badhA bhAvo bIjA vibhAganA A saMyamIone jAgavAnA ja. che che ane eTale teo vAraMvAra gurudroha, vijAtIyavAsanA, khAvAnI Asakti, kriyAmAM veTha, jIvadayAmAM goTALA che che vagere badhA pAponuM mi.du. Ape ane vAraMvAra e pApo kare. Ama A sAdhuomAM akaraNaniyama na hovAthI 8 8 emanA mi.du., AlocanA e kharekhara to sAcA na ja gaNAya. paNa A jIvomAM je pazcAttApabhAva paDyo che che ene lIdhe bhaviSyamAM A jIvo mi.du, AlocanAdi dvArA ja upara-uparanA guNasthAne caDavAnA che. mATe 8 che emanA mi.6. lAMbegALe hitakArI bane ja che.. che A jIvo paNa pratijJAbhaMga to kare ja che. chatAM pazcAttApabhAva paDelo hovAthI teonuM ahita thatuM nathI. saMcama raMga lAgyo - micchAkAra sAmAcArI * 246 RiteshGhatasatisfied officiasdE666666666666663ggggggggggggggggle
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ EFERE ha ssssssssssssssssssssssssssNa micchAkAra sAmAcArI ) hiM sAcA hRdayathI mi.du. ApatA hovAthI mAyA-kapaTa-ThagAI vagere doSo paNa Amane lAgatA nathI. tathA "mAro che AcAra khoTo che, AvuM na ja karAya" evuM spaSTa bolatA hovAthI prAya: anavasthA doSa paNa A jIvo Ubho B thavA detA nathI. Ama prathama vibhAganA jIvone je pratijJAbhaMga, mAyA, kapaTa, anavasthA doSa lAgatA hatA te lagabhaga 2 che A bIjA vibhAganA jIvone lAgatA nathI. ja A saMyamIo potAnA nimitte bIjA mithyAtva na pAme enI paNa kALajI karanArA hoya che. e saMyamIo che. | zrAvakone ucitakALe cokkhuM kahI de ke, "ame vigaIo, miSTAnna vAparIe chIe paNa paramAtmAe A badhI vastuno niSedha karyo che. ame Asakta, pramAdI chIe mATe prabhunI AjJA pALatA nathI. bAkI sAcI hakIkata R to A ja che." e rIte malina vastro, nirdoSa gocarI, brahmacaryanA kaDaka niyamo vagere tamAma vastuo zrAvakone spaSTa jaNAvI ja de ke jethI potAnA khoTA AcAro dekhI zrAvako mithyAtva na pAme. hA, A badhA khulAsAo che game tenI AgaLa, game te kALe na kare paNa avasara joIne kare. TUMkamAM potAnA nimitte koI paNa jIva mithyAtva na pAme enI kALajI A saMyamIo avazya kare. eTale A bIjA vibhAgavALA jIvo bIjAne mithyAtvanI prabhAvanA na karatA hovAthI mahAmithyAtvI che banatA nathI. - A jIvone samyagdarzana hovA chatAM nizcayanaya to ema ja kahe che ke, "gajavAmAM rUpiyAno sikko hoya che eTale kaMI dhanavAna na kahevAya, kemake e rUpiyo koI vizeSa kAmamAM to Avato ja nathI. comAsA daramyAna che mAtra aDadho IMca varasAda paDyo hoya to varasAda paDyo hovA chatAM loko ema ja bolavAnA ke "A vakhate che bilakula varasAda paDyo nathI", kemake e aDadho IMca varasAda koI kAmamAM Avato nathI. ema A saMyamIomAM che sasthAna hoya paNa e samyagdarzana nakAmuM che. virati na lAvI Ape, akaraNaniyama Ubho na karI zake de e samyagdarzanane huM samyagdarzana kahevA taiyAra nathI. eTale huM to e cothA guNasthAnanA mAlikone paNa ke | mithyAtvI ja mAnuM chuM. mAro to eka ja niyama che ke sAco sAdhu e ja samyaktvI. vyavahAranaya aDadhA IMca varasAdane paNa varasAda to gaNe ja. eka rUpiyAne paNa dhana tarIke ja gaNe. ema che virati vinAnA samyaktane paNa samyakta tarIke ja oLakhe. A bIjA vibhAganA jIvonI vAta karI. trIjA vibhAganA jIvo viratidhara che, cAritramohanIyanA kSayopazamavALA che. eTale teo pramAda, anAbhogAdithI pApa kare to pazcAttApapUrvaka mi.du. Ape. ane emanuM mi.du. evuM hoya ke e ja pApa, e 8 ja tIvra bhAva sAthe pharI na thAya. kAM to e pApa saMpUrNa baMdha thaI jAya athavA to e pApanI tIvratA ghaTI che ja jAya. A paNa akaraNaniyama ja gaNAya, kemake je tIvratA sAthe pUrve pApa kareluM e tIvratA sAthe to pharI che pApa nathI ja karatA, dA.ta. aDadhI rAtre mAtru karavA UThe, UMgha gherAyelI hovAthI pyAlo pUjyA vinA mAtru kare, game tyAM paraThavI de, iriyAvahi karyA vinA UMghI jAya. paNa pachI savAre UThI mi.du., AlocanA, prAyazcitta kare. eTale kAM to have pharIthI e pApa kadI na thAya. kadAca thAya to sAva pyAlo na pUjavAne badale pyAlo khaMkheravA jeTalI jayaNA rAkhe. IriyAvahi ja na karavAne badale upayoga vinA paNa avidhithI iriyAvahi karI le. eTale pelo doSa ocho to thayo ja. Ane paNa aMzataH akaraNaniyama kahevAya. samyaktI jIvo to e ja pApa, e ja paddhatithI, e ja tIvrabhAvo sAthe vAraMvAra kare e zakya che. mAtra che che teone pazcAttApa hoya. HEEEEEEEEEEEEEEEE saMyama raMga lAgyo - micchAkAra sAmAcArI 0 240 Radhikaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaakhaaiaegian Ginansagaranagarising
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEE I jajaja micchAkAra sAmAcArI ) nuM ziSya : Ape traNa vibhAgo pADI mithyAkAra sAmAcArInI khUba suMdara samajaNa ApI.paNa eka prazna mane A ja thAya che. keTalAka doSo evA che ke je kAyama sevavA ja paDe. to zuM e saMyamIo pAse sAcI virati na ja ja hoya ? akaraNaniyama na hovAthI e saMyamIo sAcI virati vinAnA ja mAnavA paDe ne ? paNa e vAta mAnavA mana taiyAra nathI, kemake e saMyamIo cokkasa kAraNosara ja e doSo seve che. kAraNa vinA game tema doSo che sevatA nathI. dA.ta. vigaI vAparavAnI nA hovA chatAM zarIra ja cAlatuM na hovAthI ghaNAone zarIra TakAvavA A vigaIo vAparavI paDe che. vayovRddha sAdhu-sAdhvIjIone cAlavAnI zakti na hovAthI vADAmAM ja thaMDila javuM paDe che. nirdoSa pANI lagabhaga azakya hovAthI AdhAkarmI pANI vAparavuM paDe che. AvA meM che che ke je kAyama sevavA ja paDe che. enuM mi.6. ApIe to ya e pApo baMdha thaI zake ema ja nathI. che guru H tuM traNa vastu barAbara samajI leze to A praznanuM samAdhAna maLI jaze : (1) utsargamArga (2) B 8 apavAdamArga (3) unmArga. utsargamArga e amadAvAdathI bombenA hAIve roDa jevo che. moTA bhAge lAkho vAhano A ja mA bombe 8 pahoMce che. ema moTA bhAganA AtmAo utsargamArganI ArAdhanA karatAM karatAM moze pahoMce che. che paNa jyAre e hAIve roDa uparano koI pula tUTe, moTo eksiDanTa thAya ane eTale e mArge bombe A javAmAM rUkAvaTa Ave tyAre loko kAcA raste AgaLa vadhe che. e kAco rasto kAM to cheka bombe pahoMcADe athavA che to AgaLa hAI-ve sAthe bhego thaI jAya. che ema utsargamArganuM pAlana karatA karatA ja mAMdagI, vRddhAvasthA vagere jevA kAraNo UbhA thAya ke jenAthI 8 8 utsargamArga pALavo azakya bane. tyAre utsarga mArgane choDI apavAdamArgano Azaro levo paDe. e apavAda : 8 mArga kAM to sIdho mokSamAM pahoMcADe athavA to pachI AgaLa utsargamArga sAthe joDAI jAya. che pAMca mahAvrato, aSTa pravacanamAtA, 17 prakAranuM saMyama, nirdoSa gocarI, nirdoSa aMDila bhUmi, 12 B A bhAvanAo vagere vagere sAdhuonA AcAro e utsarga mArga che. A caraNasittarI ane karaNasittararUpa utsarga mArganuM ArAdhana karatA karatA anaMta jIvo mokSane pAmyA che. paNa mAMdagI, durlabha gocarI, vRddhAvasthA, lAMbA vihAro vagere aneka kAraNosara A utsargamArganuM pAlana jyAre azakya bane tyAre zAstrAnusAre je kaMI chuTachATa ja levAya e apavAda mArga kahevAya. e kAraNo jo alpakALa mATenA hoya to AgaLa utsargamArga sAthe joDI 8 ApanArA bane. dA.ta. kamaLAnI mAMdagImAM be-traNa mahinA zeraDIno rasa vAparavo paDe. utsargamArge e rasa che nathI vAparavAno, paNa kamaLo thavAthI nAchUTake zeraDIno rasa vAparIe to e apavAda banyo. be-traNa mahinA bAda kamaLo maTI jAya eTale zeraDIno rasa choDI devo paDe. arthAt pAchA utsargamArga upara AvI javAnuM rahe. paNa agnikAputra AcArya vRddha thavAthI chelle sudhI sthiravAsa rUpa apavAdane AcaratA hatA. kUragaDu muni sakhata bhUkhanA kAraNe roja navakArazI karavA rUpa apavAdamArgane chelle sudhI AcaratA rahyA. e apavAdanA pAlanamAM ja teo kevalajJAna pAmI mokSa pAmyA. A apavAdamArga utsargamArga sAthe bhego thavAne badale sIdho mokSa sAthe ja joDAI gayo. have tArA praznano javAba ApuM. jema utsargamArga e jinAjJA hovAthI enA pAlanamAM puSkaLa karmakSaya | zuM thAya, saMyamapariNAmo vRddhi pAme tema apavAda mArga e paNa jinAjJA hovAthI enA pAlanamAM paNa karmakSaya che ane saMyamapariNAmonI vRddhi thAya ja. eTale jeo kAraNasara, zAstrAnusAre doSita vAparavuM, davAo levI R vagere doSo sevatA hoya teo jinAjJAnA ja ArAdhaka hovAthI pApa karatA ja nathI. eTale nizcayanayathI to che enuM mi.du. devAnuM ja nathI. e pApa ja nathI pachI enuM mi.yu. zene? eno akaraNaniyama vaLI kevo? eTale saMyama raMga lAgyo - micchAkAra sAmAcArI - 248 RagginagaziGhazaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaginagaziGanganagar
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ E FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE regress: micchAkAra sAmAcArI ) e saMyamIo jo kharekhara zAstrAnusAre apavAda mArga sevatA hoya to teo jinAjJAnA ArAdhaka ja gaNAya. A ziSya : paNa evA sAdhuo to e chuTachATa levA badala raDe che, AlocanA kare che, prAyazcitta vahana kare che. tame to ene pApa ja nathI kahetA to enA para raDavAdinI zI jarUra ? A guru: khUba suMdara prazna karyo. meM pahelAM ja kahyuM ke apavAda mArga eTale khADA-TekarAvALo vicitra mArga. e mArga mokSamAM laI jAya kharo. paNa enA upara cAlavuM agharuM che. kAcA mArga upara cora-lUMTArA vagereno bhaya hoya, eTale jeo kAcA mArge barAbara sAvadha banI na cAle teo yathAsthAne pahoMcavAnA badale yamarAjane tyAM pahoMcI jAya. ema jeo zeraDIno rasa, doSita gocarI vagere apavAda mArge vApare paNa pachI emAM Asakta banI jAya, mAMdagI vagere kAraNo gayA pachI paNa doSo sevavAnA cAlu rAkhe to eno apavAdamArga unmArga banI jAya. have e mokSamAM pahoMcavAne badale saMsArabhramaNa pAmanAro bane che. ziSya ! gaMgA nadInI upara bAMdhelA relve pula upara je pATAo che enA upara paga mukI mukI nadI pAra che karavI jeTalI agharI che enA karatAM ya zAstrAnusAre apavAda mArganuM sevana khUba ja kaThina che. e unmArga banI jatAM vAra lAgatI nathI. mATe ja apavAda mArge sevelA doSo badala paNa pazcAttApa thavo joIe, je AlocanAdi karavA joIe, jethI e doSo unmArga rUpa na bane. apavAdamArga rUpa doSasevananI paNa AlocanAdi karavAmAM Ave che enA mukhyatve traNa kAraNo tane batADuM. 8 - (1) e apavAdamArga je rIte sevavAno hoya e rIte sevavAmAM nAnI-moTI bhUlo pramAda ke anAbhogathI za thaI gaI hovAnI pAkI zakyatA che ja. eTale e bhUlonI zuddhi meLavavA AlocanA, mi.du. vagere karAya che. A A dA.ta. kamaLAmAM zeraDIno rasa vAparavo e apavAda che. paNa emAM Asakti nathI karavAnI. ene badale e = sAdhune Asakti thAya to enI zuddhi to karavI ja paDe. jema pratikramaNAdi zubha kriyA karyA bAda emAM jANatAajANatA thaI gayelI avidhio badala mi.du. bolIe ja chIe, evuM ja AmAM paNa samajI zakAya che. (2) bhale A apavAda mArga mokSa apAve che paNa enuM svarUpa to kharAba ja che ne ? emAM jIvonI che virAdhanAdi to thAya ja che. saMvigna mahAtmAo karUNAzALI hoya eTale A badhI virAdhanAo joine AMkhamAM che AMsu pADe, AlocanA kare, prAyazcitta vahana kare e zakya ja che. ghaNA mahApuruSo pAchalI jiMdagImAM kharekhara ke 8 apavAda mArge doSa sevatA hovA chatAM AMsu sAratA hoya che. A ja to emanI saMvignatA che. eka jagyAe to kahyuM che ke, jeo apavAdamArge doSa sevavA chatAM paNa pazcAttApa nathI karatA teo apavAdamArga sevavAne lAyaka nathI. (3) meM pUrve ja kahyuM ke apavAdamArga Asakti, pramAda vagerene lIdhe unmArga banI javAnI pAkI zakyatA ja che. ema na thAya e mATe ene pApa gaNI pazcAttApa, mi.du. karavA e yogya ja che. A viSayamAM mAre ghaNI vAto karavI che paNa atyAre e karato nathI. ziSya : "micchA mi dukkaDa' sAmAcArI pALavAthI bAMdhelAM pApakarmo khatama thaI jAya che ane tethI tenA phaLa bhogavavA paDatA nathI ema tame kahyuM. paNa pITha-mahApIThe pUrvabhavamAM bAhu-subAhunI IrSyA ane guru pratye asadUbhAva e be doSa sevyA pachI pratikramaNamAM enA mi.du. to ApyA ja che. to emanA ISyadithI utpanna ja thayelA strIvedAdi karmo dhovAI ja javA joIe ne ? to pachI teo strI-avatAra kema pAmyA ? brAhmI-suMdarI che zA mATe banyA? emanI mithyAkAra sAmAcArI niSphaLa kema gaI ? - guru : tArA UMDA ciMtana badala dhanyavAda. niyama e che ke je pApa jeTalA tIvra pariNAmathI karela hoya che eTalA ja ke enAthI vadhAre tIvra pazcAttApapUrvaka jo mi.du. karavAmAM Ave to e pApanI tAkAta tUTI jAya. & DEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE HELEEEEEEEEEEEEEEEEE saMyama raMga lAgyo - micchAkAra sAmAcArI 0 249 Reasotification Correction Griggggggggggggggggggggggggs
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchAkAra sAmAcArI enA phaLa bhogavavA na paDe. bAhu-subAhu IrSyA, guru pratye asadbhAva sevatI vakhate cheka mithyAtva pAmyA. mATe ja to strIveda bAMdhyuM. eTale e pApomAM emanI tIvratA khUba hatI. paNa e pachI tarata pariNAmo zubha thavAthI chaThThA guNasthAne AvI paNa gayA, pazcAttApa-mi.du. paNa karyA. paNa emAM pazcAttApAdinA pariNAmo pApanA pariNAmanI tIvratA karatA ochA hatA. mATe ja emanA pApo nAza na pAmyA ane strI-avatAra maLyo. ziSya : teo mithyAtva pAmyA bAda pAchA chaThTha guNasthAne AvI gayelA hatA enI zI khAtarI ? guru : teo anuttara vimAnamAM utpanna thayA che. ane tyAM to sAcA sAdhu sivAya koIno paNa upapAta thato nathI. mane to lAge che ke e chaDhe AvI gayA mATe ja strI-avatAra pAmavA chatAM e ja bhave mokSa pAmyA. jo IrSyAdi doSo sevyA bAda mithyAtve ja rahyA hota to to anuttaramAM utpatti ke e pachInA bhavamAM mokSa na thAta. pApo karyA bAda mi.du. ApavAthI pApo dhovAI jAya kharA. paNa A rIte pApo vAraMvAra thAya to pachI niSThuratA ghusI javAnI ghaNI zakyatA che. pachI mi.du.nI tAkAta paNa ghaTI jatI hoya che. mATe pApo karIne mi.du. ApavuM enA karatAM to pApo karavA ja nahi e zreSTha mArga che. mATe ja zAstrakAro kahe che ke utsarga mArge to pApo karavA ja nahi e ja pratikramaNa che. pApo thaI ja jAya to pachI mi.du. devuM e apavAdamArganuM pratikramaNa che. ziSya : pApa ja na karIe to pApo upara raDavAno avasara ja na Ave. amane to pApa karyA pachI puSkaLa pazcAttApa jAge che. emAM AtmA khUba hacamacI UThe che. emAM asaMkhya bhavonA pApakarmo khalAsa thatA haze. pApa ja na karIe to A badhA lAbho na maLe. eTale kharekhara to pApa thaI jAya e ja vadhAre sAruM jethI enA upara mi.du. ApIne, raDIne vadhu zuddhi meLavI zakAya. guru : vAha ! teM kutarka sAro karyo. pApa karyA bAda mi.du.mAM ja saMvega jAge ane niSpApa jIvana jIvavAmAM saMvega na jAge, ocho jAge evuM gaNita teM zI rIte mAMDyuM ? mana-vacana-kAyAthI koI pApa na karavuM e sau prathama jinAjJA che. e jinAjJA pALavAmAM pracaMDa karmakSaya thAya ja, zuddhino bhaMDAra pragaTa thAya ja. 'pApa karyA pachI mi.du. ApavuM' e jinAjJA to nA-chuTakAnI che, apavAda mArganI che. ziSya : pazcAttApanI dhArAmAM kuragaDu, mRgAvatI, caMDarudrAcAryanA ziSya vagerene kevalajJAna maLyuM che. eTale ema mAnavuM joIe ke niSpApa jIvana karatA pApa karyA pachInA pazcAttApAdivALuM jIvana vadhu Atmazuddhi karI Ape. guru : tane A badhA dRSTAnta dekhAyA. paNa niSpApa jIvana jIvanArA karoDo-abajo munio siddhAcala vagere sthaLe kevalajJAna pAmyA che e kema na dekhAyuM ? vaLI pApo karyA karavA ane mi.du. ApyA karavA emAM ghaNA moTA bhayasthAno che ja, niSThuratA ghusI javAnI zakyatA paDI che. mATe bhUtakALamAM pApa thaI ja gayA hoya to enA upara rUdana karI vadhu nirjarA meLavavI sArI. paNa e rUdana dvArA nirjarA meLavavA mATe jANI-joIne pApa karavuM, pApa thaI jAya to sAruM evI IcchA karavI e to narI murkhatA che. chellI vAta. je sAdhu pApatyAgano - nAnA nAnA koIpaNa aticAro na sevAI jAya eno tIvra prayatna karato hoya ane kyAreka pramAdathI, anAbhogathI, karmodayAdithI pApa karI bese to tene mATe mithyAkA2 sAmAcA2I khUba ja upayogI che. paNa je sAdhu jANI- joIne pApa kare athavA vAraMvAra pApo kare e kharekhara niSThura ja jANavo. vAraMvAra pApo anAbhogAdithI na thAya paNa niSThuratAthI thAya. e sAdhu mi.. sAmAcArI mATe lAyaka nathI. (pazcAttApa sAco hoya to satyakI jevAne vyavahAramArge mi.du. paNa hitakArI jANavuM.) saMyama raMga lAgyo micchAkAra sAmAcArI che 250
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ aans haegggggggggggggggggggg g tathAkAra sAmAcArI ) @ . (3) tathAkAra sAmAcArI guruH gItArtha ane saMvigna evA je mahAtmA barAbara upayogapUrvaka je zAstrIya padArthonuM nirUpaNa kare che te padArtho manamAM koIpaNa jAtanI zaMkA rAkhyA vinA, hRdayanA zubha bhAvapUrvaka svIkAravA ane e vakhate R 'tahatti "hAjI' ityAdi bolavuM, evA prakAranI mukhamudrAo karavI e tathAkAra sAmAcArI kahevAya. ziSya : IcchAkAra sAmAcArImAM paNa garanA pratyeka Adezone saharSa svIkAravAnI vAta Ave che. ane che A tathAkAra sAmAcArImAM paNa e ja vAta AvI to be mAM bheda zuM paDyo ? A gara : IcchAkAra sAmAcArImAM to e vAta hatI ke guru ziSyane vihAra karavAnuM, gocarI javAnuM, R vaiyAvaccAdi karavAnuM je kAma soMpe e kAma ziSya saharSa svIkAravuM. tyAM zAstrIya padArthonA nirUpaNAdinI che te vAta na hatI. che jyAre ahIM to gItArtha, saMvigna guru pATha ApatI vakhate, vAcanAmAM ke e sivAya paNa jyAre zAstrIya che che padArtho, AdhyAtmika padArthonuM nirUpaNa kare te vakhate e padArthomAM leza paNa zaMkA rAkhyA vinA emAM "tahatti ja karavAnI vAta che. ziSya: "e zAstrIya padArthonuM nirUpaNa karanArA guru gItArtha ane saMvigna joIe" evuM Ape kahyuM. 8 che paNa gItArtha eTale zuM? saMvigna eTale zuM? ja guru: utkRSTa kakSAnA gItArthanI vAta karIe to Avazyaka niryukti, dazavaikAlika vigere Agamo # abhyAsa karatA karatA jeoe tamAma Agamono talasparzI abhyAsa karI lIdho hoya. emAM ya cha chedasatro A khUba ja uMDANapUrvaka abhyAsa karyo hoya. e cha chedasUtronA jeTalA sUtro che e badhA jene kaMThastha hoya. ane che enA vizALa-virATa artho jenA manamAM ekadama spaSTa hoya. AvA munio vartamAnakALamAM utkRSTa gItArtha 8. kahI zakAya. paNa A pAMcamo Aro che, kALa ativiSama che. eTale chevaTe je sAdhuoe nizIthasUtranI pIThikA, 8 vyavahArasUtranI pIThikA ane bRhatkalpanI pIThikAno anubhavI guru pAse sArI rIte abhyAsa karI lIdho hoya che e paNa Aje jaghanyathI gItArtha kahevAya che. che saMvigna eTale bhavabhIra, vairAgI AtmA ! jene Dagale ne pagale saMsAra vadhI javAno bhaya satAve, mATe che A ja je pApothI khuba gabharAya, emAM ya zAstravirUddha vacana na bolAI jAya e mATe je atyaMta jAgrata hoya e ja saMvigna mahAtmA kahevAya. (AmAM A kALane anusarIne "gItArtha mATenA keTalAka khulAsAo huM AgaLa karIza.) he ziSya ! AvA munivara jyAre zAstrIya padArtho bole tyAre temAM 'tahatti karavuM. ziSya : Avo Agraha zA mATe ? ke gItArtha, saMvignanA ja vacanomAM 'tahatti' karavuM. guruH zAstrIya padArthonuM nirUpaNa karanArA sAdhuo pAMca prakAranA hoI zake. (1) gItArtha + saMvigna (2) gItArtha + saMvigna pAkSika (3) gItArtha + asaMvigna (4) agItArtha + saMvigna Ests EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkd6666666666666cEEEEEEEEEEEEEEEEEE saMcama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI 251 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE ssssssssssssss tathAkAra sAmAcArI : (5) agItArtha + asaMvigna che AmAM pahelA prakAranA sAdhuo zAstrIya padArthono sUkSmabodha dharAve che. mATe ja to e gItArtha kahevAya che che che. vaLI teo saMvigna paNa che. eTale zrotAone AkarSavA mATe ke koInI zaramathI ke evA koIpaNa 8 kAraNosara zAstraviruddha nirUpaNa na ja kare. eTale e je bole te bhagavAnane mAnya evo ja padArtha hoya. ane prabhune mAnya padArtha to bedhaDaka svIkAravo ja paDe. e ja samyagdarzana che. emAM samyakatvanI nirmaLatA che. che bIjA prakAranA sAdhuo zAstrIya padArthone barAbara jANe che. paNa karmonI vicitratAne lIdhe suMdara jIvana jIvatA nathI. saMyamajIvanamAM zithila banyA che. doSita gocarI kAraNa vinA paNa vAparavI, niSkAraNa eka 8 jagyAe lAMbA samaya sudhI rahevuM, pratikramaNAdi kriyAo vidhisara na karavI, niSkAraNa ujaLA vastro ! paheravA.... vigere nAnI-moTI zithilatAono bhoga banyA hoya che. che paNa A sAdhuo pAse eka vastu khUba ja suMdara che. e che; AjJApakSapAta = sAcA sAdhujIvana pratyeno che atizaya bahumAnabhAva = "huM je jIvana jIvuM chuM e khoTuM ja che" evo ekarAra. che mATe ja A sAdhuo potAnAthI nAnA paNa sAdhuo pAse vaMdana na le. e badhAyane vaMdana kare. e kadI che ziSyo na kare. zithilatAo hovA chatAM A badhI vizeSatAonA kAraNe teo bhaviSyamAM sAcuM sAdhupaNuM pAmanArA bane che. zAstromAM AvA sAdhuo "saMvigna pAkSika' nAmathI oLakhAya che. che paNa ziSya ! Aje AvA prakAranA saMvigna-pAkSiko dekhAtA nathI. ane vyavahAramAM AvA saMvigna che che pAkSiko have lagabhaga duHzakya bane che. che chatAM je sAdhuo niSkAraNa zithilatAo sevatA hoya ane enA pazcAttApavALA hoya te sAdhuo bhale A kALane anusarIne vaMdana levAnA baMdha karavAdi na karI zake. chatAM jo teo (1) potAnAthI vadhu suMdara jIvana jIvanArAonI bhArobhAra anumodanA kare, (2) potAnI zithilatAo badala AMsuo sAre, (3) potAnA che mAna-sanmAna zakya eTalA TALavAno prayatna kare to e paNa bhAvathI saMvigna pAkSika gaNI zakAya. ziSya ! A saMvignapAkSika aMge mAre ghaNI bAbato jaNAvavI che paNa hamaNAM e vAta nathI karato. mULa che vAta upara AvuM chuM. A bIjA prakAranA sAdhuo zithila hovA chatAM atizaya AjJA-bahumAna dharAve che mATe ja teo paNa huM kyAreya zAstraviruddha nirUpaNa na ja kare. pote vigaIo vAparatA hoya to paNa nirUpaNa to evuM ja kare che, "sAdhuthI vigaIo na vaparAya. niSkAraNa vigaIo vAparanArAone pApI sAdhu tarIke zAstromAM kahyA che. de pote aMdhArAmAM vihAra karatA hoya to paNa bole to ema ja ke, "A eka bhayaMkara pApa che. gADha kAraNa | vinA to ajavALAmAM ja vihAra karavo joIe." pote cokhA vastro paheratA hoya to ya bole to ema ja ke, "A to tAlapuTa jhera che. brahmacarya mATe che che nukazAnakArI che. zAsanaprabhAvanA vigere kAraNosara cokhA vastro paheravA paDe che judI vAta. bAkI to A ri atyaMta nukazAnakArI vastu che." TUMkamAM potAnA koIpaNa zithilAcArane chupAvavA mATe, "pote kharAba na dekhAya, asaMyamI na dekhAya' e che mATe zAstrIya padArthone chupAvavAnuM, khoTI rIte nirUpaNa karavAnuM, cAlAkIo vAparI zrAvako vigerene che aMdhArAmAM rAkhavAnuM, emanI pAsethI bhaktio lIdhA rAkhavAnuM akRtya A mahAtmAo kadI na kare. 6 mATe e paNa je bole te prabhune mAnya evuM ja vacana hoya. eTale enA vacanomAM paNa bilakula zaMkA che da daELI 6 EEEEEEEEEEEE saMyama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI 0 252 Rohiiiiiiiiiiiiiiiiii3SGGGGGGGGGGGGGGGGGangasa tion
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE jAphaphakajANagggggggggggg tathAkAra sAmAcArI na karavI. A mATe tene eka sarasa vAta karuM. aSTaka prakaraNamAM sUripuraMdara, bhagavAn haribhadrasUrijIe evuM nirUpaNa karyuM che ke, "sAdhuo gRhasthone che potAnI koIpaNa vastu na ApI zake. paNa evA gADha apavAdanA sthAnomAM karUNA vigerethI prerAIne ApI ja de to e zAstraviruddha na gaNavuM. dA.ta. prabhuvIre dIkSA bAda brAhmaNane vastranuM dAna karyuM.' A aMge tyAM ghaNI vistRta carcA karI che. keTalAkane haribhadrasUrijInA A vacana aMge zaMkA gaI. teo ema mAnavA lAgyA ke haribhadrasUrijI gocarI ja vAparatA pahelA bhakto pAse zaMkha vagAvaDAvI garIbone bhegA karAvatA ane bhakto dvArA emane bhojana 8 8 apAvaDAvatA. A rIte teo gRhasthone dAna ApavAnI pravRtti karatA hatA. A pravRttino bacAva karavA mATe che ja emaNe potAnA aSTaka prakaraNamAM A vAta karI che. eTale A padArtha zAstraviruddha ja che. emaNe potAno bacAva karavA mATe utsutra prarUpaNA karI che. AvI zaMkA dUra karavA mATe navAMgI TIkAkAra abhayadevasUrijInA guru zrI jinezvarasUrijIe lakhyuM che ke, che # "AvI zaMkA khoTI che, kemake bhagavAn haribhadrasUrijI saMvignapAkSika hatA. saMvignapAkSika kyAreya usUtra che. prarUpaNA na kare. mATe emanuM nirUpaNa zAstrAnusArI ja che." A ja vAta batrIsa-batrIsImAM mahAmahopAdhyAyazrI yazovijayajI ma.sAhebe karI che. Ano sAra e che ke sAdhu kadAca zithilAcArI hoya to paNa jo e saMvignapAkSika hoya ane gItArtha che R hoya to enA zAstrIya nirUpaNomAM koIpaNa prakAranI zaMkA na karavI. ziSya : to zuM A prathama be prakAranA sAdhuo je bole e AMkha mIMcIne svIkArI levAnuM ? gura : e be prakAranA sAdhuo je bole emAM ciMtana jarUra karI zakAya. padArtha na samajAya to jijJAsAthI # prazno paNa pUchI zakAya. paNa "A sAdhuo je padArtha kahe che te khoTo to nahi hoya ne !' ema zaMkA na karavI. R. have trIjA prakAranA sAdhuone vicArIe. teo gItArtha to che paNa saMvigna nathI, saMvignapAkSika paNa nathI. A sAdhuonA vacano zAstraviruddha che. hovAnI zakyatA che. teo sAcI vAta jANatA hovA chatAM saMvigna na hovAthI ahaMkAra, Asakti vagere doSone che 3 lIdhe zAstravirUddha nirUpaNa karI bese e zakya che. A aMge nIce pramANenA dRSTAnto banI zake. (1) gItArtha evo paNa je sAdhu vijAtIya sAthe vadhAre vAtacIta karavAnI TevavALo haze te kyAreya brahmacaryanI nava vADonuM varNana nahi kare. kadAca vyAkhyAnAdimAM e padArtha AvI paDe to "strIo sAthe sAdhuthI 8 vAta na karAya." e vADanuM varNana nahi kare. enuM varNana paNa karavuM paDe to A pramANe bolaze ke, "A je che niSedha che e to rAgabhAvathI, kharAbabhAvathI vijAtIya sAthe vAtacIta karavAno niSedha che. bAkI teone dharma pamADavA mATe, upadeza ApavA mATe, emanA praznonA samAdhAna mATe vijAtIya sAthe vAtacItAdi karavAmAM ja koI doSa nathI. re ! prabhu to "savi jIva karuM zAsanarasI'nI bhAvanAvALA che. e zA mATe sAdhuone strIone pratibodha karatA aTakAve ?' (2) e gItArtha-asaMvigna sAdhu potAno ziSya koI atyaMta bhayaMkara bhUla karaze to ya ene prAyazcitta che nahi Ape. kadAca dekhAva pUratuM Apaze. e ziSya niSThura haze, vAraMvAra pApo karanAro haze to paNa A ? BEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE FEEEEEEEEEEE saMcama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI - 253
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE gsssssssssssssssssss tathAkAra sAmAcArI ) asaMvigna sAdhu = guru ziSya pratyenA mamatvane kAraNe enA badhA pApone mApha karaze, yogya zikSA paNa nahi . ja kare. kadAca javAba Apavo paDaze to kaheze ke, "A kALa ja bhayaMkara che. emAM A bicAro zuM kare? vaLI ? che eno to koI doSa na hato. kone zuM prAyazcitta ApavuM e mane khabara che. eNe koI pApa karyuM ja nathI." AvA che aneka uttaro Apaze. o ziSya ! AvA to keTalA dRSTAnto ApuM ? asaMvignatA eTaluM badhuM bhayaMkara pApa che ke emAMthI utsutraprarUpaNAdi ati bhayaMkara pAponI pedAza thAya zuM che. mATe ja zAstromAM kahyuM che ke "rAga-dveSa vinA, madhyastha banIne zAstrIya padArthonuM nirUpaNa karanArAo che kharekhara atyaMta durlabha che.' 8 pelI AnaMdaghanajInI kaDIo ! "abhimatavastu vastagate kahe re, e viralA jaga joya." zAstrAnusArI che 8 padArtho e ja pramANe kahenArA mahApuruSo to virala ja hoya che. eTale je sAdhuo asaMvigna hoya teo gItArtha= ghaNuM bhaNelA hoya to paNa emanA vacanomAM jaldI che B vizvAsa na mUkavo : 'tahatti' na karavuM. cothA prakAranA sAdhuo saMvigna to che paNa gItArtha nathI. A sAdhuo paNa ghaNuM nukasAna karanArA bane. bhale teo dekhAvamAM tapasvI, vairAgI, aMtarmukha vigere dekhAtA hoya paNa gItArthatA = zAstrono sUkSma bodha ? na hovAthI emanA vacanomAM vizvAsa mUkavAthI nukasAna thavAnI zakyatA che. ziSyaH zithilAcArI sAdhuo to nukasAna karanArA bane, paNa suMdara AcArasaMpanna dekhAtA sAdhuo paNa che nukasAna karanArA bane e samajAtuM nathI. guru : e vAta tane dRSTAnto dvArA samajAvuM. (1) moTI mAMdagImAM paTakAyelA buddhimAnuM vyaktine emanA svajano, mitro vigere sAcI lAgaNIthI 8 jAtajAtanI davAo levAnI salAha ApatA hoya che. paNa chatAM e buddhimAna vyakti koInI vAta svIkArato che nathI. e to sArAmAM sArA DokTaranI ke utkRSTa vaidyanI salAha pramANe ja davAo kare che. hA, koIka mitra che. vagerenI vAta manamAM jacI jAya to paNa potAnA mAnItA DokTarane pUchayA vinA to e davA na ja le, kemake e jANe che ke A badhAnI bhAvanA sArI hovA chatAM A aMgenuM vizeSa jJAna to nathI ja, eTale emanA kahyA che che pramANe karavA jatA kyAMka maravAno vakhata Ave. ema saMvigna sAdhuo paNa paropakAra karavAnI bhAvanAvALA hovA chatAM paropakAra kaI rIte karavo enI che sUkSma jANakArI na hovAthI, mAtra skUla bodha hovAthI sAcA arthamAM paropakAra to na ja karI zake paNa kyAreka moTuM nukasAna karI bese. (2) pAkistAna sAthe eka-be divasamAM ja yuddha zarU thaI jAya evI atyaMta sphoTaka paristhiti hoya ane e ja divase bhAratanA lazkaranA mukhya senApatinuM mRtyu thaI jAya, ane tAtkAlika e pada upara bIjA vyaktine 8 besADavAno vakhata Ave tyAre bhAratadeza mATe marI phITavAnI taiyArIvALo, gAmaDAmAM rahelo koI ajaina { saMnyAsI AvIne kahe ke "mane senApati banAvo. huM bhArata mATe marI phITIza." to zuM enI vAta svIkArAya? 8 ene yuddha kevI rIte karavuM ? enI leza paNa samajaNa nathI. ene jo senApati banAvavAmAM Ave to e to che yu pAme paNa enI aNa-AvaDatane lIdhe karoDo lokone jIvane jokhamamAM mukAya. saMvignatA, paropakAranI bhAvanA e rASTradAjha jevI che, paNa e vyaktimAM gItArthatA na hoya to sva saMyama raMga lAgyo . tathAkAra sAmAcArI - 254 Re Gita GEEEEEEEEEEEEEEEEda666666666666666666666cEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ para be ya ne atyaMta ahitakArI paNa banI zake. hA, A avasare dasa varSa pUrve bhArate pAkistAnanA ja koI atyaMta cAlAka senApatine pakaDIne keda karelo hoya evA e kedI pAkistAnI senApatine paNa bhAratanA senApatipade na mukAya, kemake e zatrudezano hovAthI bhAratanuM ja nikaMdana kADhI nAMkhe. ema saMvignatA vinAnA, sAcI paropakAranI bhAvanA vinAnA, mAna-sanmAna, yaza-kIrti, bhojanAsakti vigerethI kharaDAyelA atyaMta vidvAn gaNAtA sAdhuonA vacano paNa vizvasanIya banI zakatA nathI. emAM khUba jokhama saMbhave che. mATe A saMvigna, agItArtha evA sAdhuonA vacanomAM jaldI 'tahitta' karAya nahi. ziSya : gurudeva ! Ape dRSTAnto dvArA to A vAta barAbara samajAvI, paNa zAstrakAro paNa zuM ApanA jevuM ja nirUpaNa kare che? tathAkAra sAmAcArI guru : tane mArA vacanamAM zaMkA kema thaI ? e ja Azcarya che. chatAM tArI IcchA che to zAsravacano paNa tane batAvuM. jaM jayai agIyattho, jaM ca agIyatthanissio jayai / vaTTAvei a gacchaM anaMtasaMsArio hoi // (upadezamAlA-398) bhagavAna vardhamAnasvAmInA ziSya, avadhijJAnI dharmadAsagaNi kahe che ke agItArtha AcArya bhale ne game eTaluM utkRSTa saMyamajIvana pALe. e agItArtha AcAryanI nizrAmAM rahelo virATa gaccha paNa bhale ne utkRSTa saMyamajIvana jIve. e agItArtha AcArya bhale ne hoMze hoMze AkhA gacchane saMbhALe. paNa e agItArtha AcArya ane emanI nizrAmAM rahelo Akho gaccha anaMtasaMsArI thAya. AvA to aneka zAstrapATho gurutattvavinizcaya, gacchAcAra vigere granthomAM che. paNa mane lAge che ke uparano eka ja zAstrapATha pUrato che eTale have bIjA zAstrapATho Apato nathI. ziSya : agItArtha evo saMvigna zI rIte nukasAnakArI bane ? e mATe jIvanamAM ja anubhavAtA koIka prasaMgo jaNAvazo ? guru : saMvigna sAdhuo utsargamArganA ati AgrahI hoya che eTale yogya sthAne apavAda sevavA na de. nirUpaNa paNa ekAMta utsarganuM ja kare. pariNAme nukasAna thAya. dA.ta. eka ziSyane kamaLo thayo. DokTare be mahinA ze2DIno rasa pIvAnI sUcanA karI. enA guru saMvigna, agItArtha hatA. emaNe ziSyane kahI dIdhuM ke, zAstramAM phaLonA rasa vigere vAparavAnI spaSTa nA che. eTale ApaNAthI A na ja vaparAya. ApaNA mATe saMyama mahAn che.' ziSye emanI vAta svIkArI. zeraDIno rasa na pIdho. kamaLo vakaryo. aMte mRtyune bheTavuM paDyuM. saMyama gumAvI devuM paDyuM. jo rasa pI laI, sAjA thaI pachI varSo sudhI sAdhanA karI hota to mokSa ghaNo najIka lAvI zakAta, kemake mokSamArganI sAdhanA mukhyatve saMyama vinA to zakya ja nathI. rastAmAM ja eka sAdhuno eksiDanTa thayo. agItArtha, saMvigna gurue bAkInA sAdhuone kahI dIdhuM ke, 'Ane gADImAM nAMkhIne zahe2mAM laI jaIe to kadAca bacI paNa jAya. paNa prabhue vAhanano upayoga karavAnI nA pADI che. eTale ApaNe tene ahIM ja navakArAdi saMbhaLAvI daIe.' AvI paristhitimAM bicArA ziSyanI samAdhi zI rIte Take? bhayaMkara rIbAmaNa sAthe mRtyu thayuM. kaI gatimAM jIva gayo e to kevalI jANe paNa eNe ati moMgheruM munijIvana gumAvI dIdhuM. e rIte ko'ka ziSya kahe ke 'gurujI ! ekAsaNA mane khUba agharA paDe che. Apa rajA Apo to besaNA saMyama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI 0 255
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI karuM. tyAga khUba karIza.' e vakhate agItArtha-saMvigna guru kahI de ke 'ekAsaNA ja karavA paDaze. besaNA karavA hoya to ghare jatA raho. mArA grupamAM AvI zithilatA nahi cAle.' bicArA e ziSyanuM zuM thAya ? koI guru vaLI saMghATaka gocarInA AgrahI hoya. 15-20nA grupamAM e sacavAtuM hoya. paNa dhAro ke kAraNasara be grupoe judA paDavuM paDyuM. eka grupamAM be-traNa sAdhuo mAMdA paDyA. e vakhate paNa e agItArtha guru evo ja Agraha rAkhe ke 'saMghATaka ja javuM paDaze' to zakya che ke vaiyAvacca karanArA zeSa sAdhuo ghaNA herAna paNa thAya. hA, badhA samartha hoya, pahoMcI vaLatA hoya to e zreSTha ja che. TUMkamAM AvA saMvigna-agItArtha guruo potAnI dezanAmAM utsargamArgane eTalo badho ekAMte sthApita kare ke jethI emanA ziSyo paNa ati utsargamArgI banI jAya, jemAM upara kahelA ghaNA prakAranA nukazAno thavAnI zakyatA UbhI thAya. A utsarga ane apavAdanI vAta karI. e rIte saMvigna agItArtha koIka guru svAdhyAyanA ekAMte AgrahI hoya to e potAnA sAdhuo pAse svAdhyAya ja karAvyA kare paNa vaiyAvacca, vinayAdi bIjA yogonuM nirUpaNa na kare. e ema na vicAre ke dareka AtmAnI rUci eka- sarakhI na hoya. pUrvabhavonA saMskAro pramANe darekane judA judA yogo gamatA hoya. eTale emane e ja yoga pradhAna banAvIne AgaLa dhapAvavA joIe. guruonI muzkelI evI hoya ke 'mannAya sama tavo nastya' evA koIka vacano sAMbhaLI, ene ja sarvasva mAnI laI bAkInA tamAma yogone sAva nakAmA gaNI le. pariNAme ziSyo vAstavika mokSamArga ArAdhI na zake. je ziSyo pUrvabhavamAM vaiyAvacca, japa vigere yogone sAdhatA AvyA hoya teone A bhavamAM e yogono niSedha thavAthI ane aNagamatA svAdhyAyAdi yogamAM baLajabarI thavAthI saMyamajIvana hArI javAno vakhata Ave. jeo vaLI gurunA kahevAthI ekAMte svAdhyAyamAM ja lIna banIne bAhyatapa, vaiyAvacca, vinaya, aucitya vigere pratye taddana upekSAvALA bane teo paNa mokSamArga gumAve, potAnA dvArA anekonA mokSamArgano vinAza karanArA bane. e rIte AMbilanI ja rucivALA agItArtha guru ziSyAdine AMbilanI ja preraNA kare. bAkInA yogo pratye lakSya ja na Ape. vaiyAvacca, prabhubhakti ke japa vigerenI ja rucivALA guru vaiyAvaccAdine ja bhArapUrvaka ziSyo pAse svIkAra karAve. o ziSya ! dareka mokSArthI AtmAe sAmAnyathI potAnA jIvanamAM svAdhyAya, tapa, vaiyAvacca, japa Adi koIpaNa eka yogane pradhAna banAvavAno hoya che, paraMtu bAkInA tamAma yogonuM potAnI zakti pramANe ucita sevana jo teo na kare to teo mokSamArgathI dUra pheMkAI javAnI ghaNI badhI zakyatA che. svAdhyAyI sAdhuo niSkAraNa navakArazI kare, vaDIlono vinaya na kare, vRddhonI sevAdi na kare, puSkaLa vigaIo vApare e zuM ucita che ? tapasvI sAdhuo svAdhyAya bilakula na kare, kare to ya rUci vinA kare, bahirmukhatAmAM ja lIna rahe, pramAda khUba kare, saMyama na pALe to e zuM ucita che? japa karanArA sAdhuo Avazyaka kriyAo game tema kare, beThA beThA ka2e, zAstrono sUkSma bodha na meLave (zakti hovA chatAM) e zuM ucita che ? vyAkhyAnakAra sAdhuo zakti hovA chatAM ekAsaNAdi tapa na kare, sAdhujIvananI maryAdA oLaMge, mAnasanmAnamAM aTavAI jAya, bahirmukhatAmAM phasAI jAya e zuM ucita che ? saMcama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI che 256
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI paNa jyAM guru agItArtha haze tyAM emanA ziSyone sAcuM mArgadarzana na maLavAthI AvI ghaNI anucita pravRttio thavAnI ja. karUNApAtra e ziSyo kadAca anaMtakALa mATe mokSaprAptinI taka gumAvI bese to paNa navAI nahi. joyuM ne ziSya ! saMvigna evA paNa agItArtha guru keTalA nukasAnakArI banI zake che ! mATe zAstrakAroe emanA vacano upara 'tatti' ka2vAno niSedha karelo che. pAMcamA prakAranA sAdhuo to agItArtha ane asaMvigna che. eTale tyAM to be ya rIte nukasAno thavAnA che. prathama be prakAranA sAdhuo paNa upayogapUrvaka bole to ja emanA vacanamAM nirvikalpa tathAkAra karavo. jo bolatI vakhate teono upayoga na hoya, mana bIje kyAMka hoya to pachI emAM nirvikalpa tathAkAra na karavo. ziSya : paNa mahAgItArtha ane saMvigna guru paNa upayoga na rahevAthI khoTuM nirUpaNa karI bese e zuM zakya che ? emane anupayoga thAya ? guru : dazavaikAlikasUtranI e gAthA tuM bhUlI gayo ? AyA5ttiyAM viTTIvAyamahinnamAM / vAvivavRttimaM naththA na taM vase muLI / dRSTivAdane bhaNanArA sAdhuthI paNa bolavAmAM skhalanA thaI jAya kharI. emAM enI mazkarI na karavI. dazapUrvadhara banI gayA pachI AvI bhUla na thAya. paNa enI pUrve to nava pUrvenA jJAnavALAothI paNa anupayoganA lIdhe bhUla thavAnI zakyatA nakArI zakAtI nathI. vartamAnakALanuM dRSTAnta ApuM. 'kammapayaDa' u52 jemanuM apratIma prabhutva hatuM, jemaNe potAnA ziSyo pAse lAkho zloka pramANa kammapaDi upara taddana navuM lakhANa taiyAra karAvyuM evA mahAgItArtha pUjyapAda AcAryadeva premasUrijI ma.sAhebanI paNa kammapayaDinA eka padArthamAM bhUla thaI gayelI. pAchalI uMmare emane e vAtano khyAla Avyo tyAre emaNe aMtaHkaraNathI kSamA mAMgI hatI. alabatta, AvuM kyAreka ja bane. ziSya : Ape bIjA vibhAganA sAdhuonA vacanomAM 'tAtti' karavAno niSedha karyo che paNa emAM to ghaNI muzkelI UbhI thAya : (1) koIka zrAvaka vyAkhyAnamAM suMdara padArtho sAMbhaLI ghare jaI badhAne e padArtho kahe tyAre e gharavALAo to e padArtho svIkArI ja na zake ne ? kemake zrAvaka to agItArtha che. (2) sAdhusAdhvIjIo jaina-ajaina paMDitajI pAse bhaNe tyAre paNa paMDitajI to agItArtha ja hovAthI emanA vacanono svIkAra na ja thaI zake ne? (3) atyAre ghaNA sAdhuo evA che ke jeo vyAkhyAna Ape che paNa gItArtha nathI, kAM to saMvigna nathI. mAtra sthUla bodha che. kadAca koIka zrAvaka sUkSma prazna kare to javAba paNa na ApI zake. to emanA vacano paNa sAdhuoe, zrAvakoe na svIkA2vA ? (4) Aje dareka grupomAM paraspara sAdhuo ja ekabIjAne pATha ApatA hoya che. jIvavicAra bhaNelo sAdhu tarata navA sAdhune jIvavicAra bhaNAvavA lAge. emAM jo navA sAdhuno kSayopazama tIvra hoya ane kaMIka prazno kare to pAThaka sAdhu guMcavAI jAya evuM ya jovA maLe che. to A rIte agItArtha sAdhuo je pATha Ape emAM pATha lenAre 'tahitta' niha karavAnuM ? guru : tathAkAra sAmAcArImAM evuM spaSTa lakhyuM che ke bIjA vibhAganA sAdhuo je padArtho prarUpe emAM 'tatti' na ja karavuM evuM nathI. paNa e padArtho yuktiyukta hoya to emAM paNa 'tatti' karI zakAya che. dA.ta. 'AtmA ane zarIra bhinna che.' e padArthanI coTadAra dalIlo A bIjA vibhAganA sAdhuo ApatA hoya to saMyama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI che ha
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmArI A vAta to sAcI ja che. dalIlo paNa ekadama vAstavika lAge to pachI eno svIkAra karavAmAM koI ja doSa nathI. jyAM e padArtha yuktiyukta na lAge, zAstraviruddha lAge tyAM e padArtha saMvigna-gItArtha gurune pUchI laI pachI eno nirNaya karI zakAya. ziSya : paNa badhA zrotAo ziSyo pAse evI buddhi ja kyAM hoya che ke teo samajI zake ke, "A sAdhu vigeree kahelo padArtha yuktiyukta che ke nahi ? zAstrAnusArI che ke nahi ?" teoe to je pramANe e vaktA bole e pramANe ja svIkAravAnuM hoya che. guru : AvI paristhitimAM evuM lAge che ke je padArtho yuktiyukta lAge e svIkAravA kharA, paNa e ja vakhate manamAM dRDha nizcaya karI levo ke bhaviSyamAM koIka gItArtha-saMvigna / saM. pAkSika sAdhu mane bIjI rIte samajAve to A padArthane choDI devAnI mArI taiyArI che. huM A padArtha upara kadAgraha bilakula nahi rAkhuM. eTale have zrAvaka svajanone zAstrIya padArtho kahe, sAdhu-sAdhvIjIo paMDitajI pAse bhaNe, sAdhusAdhvIjIo paraspara pATha Ape... A badhAmAM zrotAoe (1) vaktAnA je padArtho barAbara lAge, zAstrAnusArI lAge emAM 'tatti' karavuM. paNa sAthosAtha manamAM nakkI karI rAkhavuM ke gItArtha-saMvigna guru jema kaheze ema ja svIkArIza. A atyAre svIkArelA padArtha upara kadAgraha nahi ja rAkhuM. (2) vaktAnA je padArthomAM zaMkA paDe tyAM 'tatti' na karavuM. paNa gItArtha-saMvigna gurune pUchI laI e jema kahe e pramANe svIkAravuM. - Avo uttara mane sujhe che. A badhA pAchaLano mukhya Azaya e ja che ke prabhune je padArtha mAnya na hoya e padArthamAM ApaNI zraddhA na thaI jAya. jamAlie prabhune amAnya padArtha potAnA ziSyone kahyo, temAMthI jemaNe svIkAryo teo zAsananI bahAra pheMkAI gayA. ema jeTalA nihnavo thayA e tamAmanA ziSyoe potAnA ayogya gurunA asatya vacano upara zraddhA karI eTale zAsananI bahAra pheMkAI gayA. (jo ke sadnasIbe ghaNA bacI paNa gayA che.) ziSya : Ape kharekhara khUba suMdara samajaNa ApI. paNa eka prazna Ubho thayo che. je gItArtha-saMvigna hoya enA vacano to koIpaNa jAtanI zaMkA vinA svIkAravAnA che. have e gItArtha-saMvigna guru ja koIka bhUla karI bese, anupayogAdine lIdhe e padArtha khoTo nirUpaNa karI bese, paNa e vakhate ziSyane to ema ja lAge ke guru badhuM barAbara bolyA. eTale e to 'tatti' karaze ja, vadhumAM e padArtha 100% sAco ja lAgelo hovAthI ane vyAkhyAnakAra gItArtha, saMvigna hovAthI e padArtha aMge bIjA koIne pRcchA karavAno paNa avasara nahi rahe. Ama AvA sthaLe to e zrotAo zAstraviruddha padArthamAM zraddhAvALA banI jaze to zuM emane mithyAtva na lAge? guru : nA, zAstrakAroe kahyuM che ke samyaktvI jinavacana u52 ja zraddhA kare. paNa anAbhoganA kAraNe athavA guru vaDe anupayogAdine kA2Ne bolAyelA zAstraviruddha padArthomAM zraddhA kare to paNa enuM samyaktva nAza na pAme, kemake e ema ja mAne che ke, 'A ja jinavacana che.' mATe ja enI mAnasika bhUmikA evI che ke je vakhate ene khabara paDaze ke A mArI mAnyatA jinavacanaviruddha che e vakhate e svayaM choDI ja devAno che. ziSya : A rIte tathAkAra sAmAcArInuM svarUpa to samajAI gayuM. paNa e sAmAcArI na pALIe to zuM nukasAna thAya ? ane pALIe to zuM lAbha thAya ? e jaNAvo, jethI AnuM pAlana karavAmAM mAro ullAsa khUba vadhe. guru : gItArtha-saMvigna guru jyAre zAstrIya padArtho varNave tyAre emAM 'tatti' na karavAmAM be kAraNo saMyama raMga lAgyo tathAkAra sAmAcArI 7 258 -
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE B2B3 esses s tathAkAra sAmAcArI nuM hoI zake : (1) e vacana upara azraddhA (2) aucityano abhAva, sAmAcArInI samajaNano abhAva. AmAM ja jo gurunA vacana upara azraddhA thAya ane mATe e na svIkAre to ene mithyAtva ja lAge, kemake AvA gurunuM 6 e vacana e jinavacana ja che. emAM zraddhA na karIe eTale jinavacanamAM azraddhA karelI gaNAya. ekapaNa 6 jinavacanamAM zraddhA na karIe to mithyAtva ja lAge e to prasiddha ja che. o ziSyo ! jo tamArA guru vartamAnakALamAM sarerAza sArA gItArtha, saMvigna hoya to e je kahe e bedhaDaka svIkArajo . e kahe ke "vigaIothI brahmacaryanAza thAya che to enI sAme dalIlo na karazo. e kahe "svAdhyAya vinA na cAle' to enI sAme baLavo na karazo. e kahe ke "saMyamapAlanamAM chuTachATa na cAle' to ke che enI sAme kutarko na doDAvazo, nahi to sarvavirati ane samyaktva e be ya gumAvIne mithyAtvane pAmazo. 8 paNa keTalAka ziSyo vAcanAmAM uMghatA hoya. athavA kSayopazama ati maMda hovAthI guranA padArtho jene | samajAtA ja na hoya. athavA A tathAkAra sAmAcArIno bodha ja na hoya ane mATe je ziSyo gurunI vAtane aMtaHkaraNathI svIkAravA chatAM bahArathI tahatti, hAjI, mukha upara suMdara hAvabhAva ItyAdi na kare to e sAdhuo ke 8 mithyAtva to na pAme paNa tathAkAra sAmAcArIthI je lAbha thAya che e lAbha A sAdhuo gumAvI bese. ziSya : tathAkAra sAmAcArInA lAbho zuM thAya ? guru : tathAkAra sAmAcArInA cha lAbho thAya. (1) sAmAnyathI evo niyama che ke je kriyA je bhAvapUrvaka karavAmAM Ave te kriyA te ja bhAvane vadhAranArI bane. dA.ta. mAtA putra upara snehabhAvathI bhojana khavaDAvavAnI kriyA kare che, to e kriyA karatAM karatAM mAtAno e e nehabhAva vadhato jAya che. vijAtIya tattva upara rAgabhAvane lIdhe ene jovAnI kriyA karavAmAM Ave to e kriyA karavA dvArA e kAmarAgano bhAva vadhato jAya che. ema ahIM paNa paramAtmAnA vacano upara khUba zraddhAno bhAva hoya ane e zraddhAnA bhAvathI ja e ziSya che gurunA vacanomAM 'tahatti', "hAjI' kare che. eTale A kriyA enA zraddhAbhAvane vadhAranArI bane che. arthAt A che sAmAcArI samyagdarzanane vadhu ne vadhu nirmaLa karanArI bane che, kramazaH enAthI sarvaviratibhAvanI paNa prApti ke thAya. (2) gItArtha, saMvigna gurunI vAcanA sAMbhaLavA mATe ghaNA sAdhuo, ghaNA zrAvako AvatA hoya. emAM che | ghaNA navA sAdhu-zrAvakone to khabara ja na hoya ke gurunI vAcanA sAMbhaLatI vakhate mukha upara AzcaryanA, jijJAsAnA hAvabhAva dekhADavA joIe, "hAjI' karavuM joIe. have e sAdhu-zrAvako A paripakva sAdhune che tathAkAra sAmAcArI karato jue, enA hAvabhAva, enA dvArA gurunI vadhatI jatI prasannatA vigere jue eTale zuM teone paNa khyAla Ave ke amAre A rIte vartana karavuM joIe. ane tethI teo paNa e ja rIte "tahatti' karatA thAya. emanuM samyaktva nirmaLa thAya. A rIte keTalo badho vyApaka lAbha thAya. eka ja sAdhunI tathAkAra sAmAcArI keTalo badho phAyado kare ! (3) vaDIlo, gItArtha jevA ziSyo paNa gurunA vacanomAM 'tahatti kare e joIne badhA ziSyo-zrAvako che vicAre ke nakkI A guru gItArtha-saMvigna ja haze. e vinA emanA vacanone AvA moTA sAdhuo zI rIte tahatti kare? ghaNA vidvAn evA paNa A sAdhuo jo A gurunA vacanane svIkAre che to e viziSTa gItArtha che na ja hovA joIe. Ama e guru pratye badhAnI zraddhA vadhe. . (4) tathAkAra sAmAcArI e guru pratyeno UMcI kakSAno vinaya che. enA dvArA gurune khUba ja AnaMda che zuM ApavAno lAbha maLe. EEEEEEEEEEEEEEE SEEEEEEEEEE saMcama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI * 259
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEEEEEEEE gggggggggggggggggggggg g tathAkAra sAmAcArI ) (5) sauthI mahattvanI vAta e ke A sAmAcArI pALavI e jinezvaradevanI AjJA che. eTale AmAM to E A jinAjJApAlana karavA maLe. AnA karatA vadhAre bIjuM zuM hoI zake ? (6) guru je vAcanA Ape che, e emanuM ghaNuM moTuM sukRta che. eTale emAM 'tahatti' karavuM e gurunA sukRtanI A anumodanA gaNAya. Ama tathAkAra sAmAcArInuM pAlana karavAthI AvA cha lAbho thAya che. sAra : dareka sAdhu-sAdhvIjIe A khAsa zIkhavuM joIe ke ApaNA guru, ApaNA vidyAguru, ApaNA 8 A vaDIlo jyAre paNa zAstrIya padArtha vigerenuM varNana kare, jyAre paNa vairAgya vigerenI vAto kare, jyAre paNa 8 saMyama aMge sUcanAo Ape tyAre hAtha joDIne ke chevaTe namra banIne khUba utkaMThA sAthe sAMbhaLavI. vacce 'hAjI' ke 8 vigere bolavAmAM gurune jo vikSepa paDato hoya to bhale e na bolIe paNa mukha upara AzcaryanA, ahobhAvanA, ke jijJAsAnA bhAva to avazya thavA joIe. ane vAcanAdi pUrNa thAya tyAre gurunI avasare anumodanA paNa 8 karavI joIe. Ape A padArtha khUba ja sarasa samajAvyo. Apa amArI keTalI badhI kALajI karo cho ! Apa R na hota to amane AvuM sarasa koNa bhaNAvata ? koNa amArI ATalI dekharekha rAkhata ?' A zabdo chadmastha che saragI gurune AnaMdI banAvaze. emano vAcanAdi ApavAno ullAsa bamaNo thaI jaze. paraspara vAtsalya, ja lAgaNInI vRddhi thaze. saMyamajIvana mIThuM-madhuruM banI jaze. kharekhara jinezvaradevane koTi koTi vaMdana ho ! jemaNe Avo atyaMta suMdara mArga batAvyo. E EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE saMcama raMga lAgyo - tathAkAra sAmAcArI 0 260 Notification Cartoon dancing Horce 2
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avasahi sAmAcArI (4) Avasahi sAmAcArI saMyamI AtmA (1) upAzrayamAMthI bahAra nIkaLe tyAre (2) caityavaMdanAdi karyA bAda derAsaramAMthI bahAra nIkaLe tyAre (3) sADAtraNa hAtha jeTalA gurunA cArebAjunA kSetramAM pravezyA bAda temAMthI bahAra nIkaLatI vakhate... A traNa jagyAe 'Avasahi' zabda bole e Avasahi sAmAcArI kahevAya. A sAmAnyathI vyAkhyA karI. vastutaH to nIcenI cAra zarato barAbara pALe to ja sAcI Avasahi sAmAcArI kahevAya, cAramAMthI ekapaNa zaratano bhaMga kare to e sAcI-nirdoSa Ava.sAmA. na kahevAya. ziSya : e cAra zarato kaI che ? e jaNAvazo. guru : (1) upAzrayanI bahAra nIkaLatI vakhate sau prathama gurunI rajA levI paDe, pachI ja Avasahi bolIne bahAra nIkaLAya. (2) bahAra nIkaLyA pachI paNa IryAsamiti barAbara pALe, bhASAsamitino lezapaNa bhaMga na kare. TUMkamAM badhI jinAjJAo barAbara pALe to ja enI 'Avahi' zabda bolavArUpa sAmAcArI sAcI gaNAya. (3) bahAra nIkaLyA pachI Avazyaka kAryo vinA bIjA koIpaNa kAryo na ja kare to ja enI A sAmAcArI sAcI bane. (4) bahAra nIkaLatI vakhate 'Avasahi' e zabda spaSTa uccAra sAthe bole to ja A sAmAcArI sAcI bane. A cAra zaratonuM je pAlana kare tenI e Avasahi sAmAcArI saMpUrNa zuddha bane. cAramAMthI 1,2,3 ke 4 zarato je na pALe enI sAmAcA2I saMpUrNa zuddha na bane. have A padArtho upara vistArathI vicArIe. pahelI zarata : koIka saMyamI khUba ja suMdara AcAro pALato hoya e saMyamI derAsara javA mATe ke gocarI javA mATe ke sthaMDila javA mATe ke bIjA koIka Avazyaka kArya mATe upAzrayanI bahAra nIkaLyo. nIkaLatI vakhate 'Avasahi' zabda paNa bolyo. IryAsamiti vigere AcAro ekadama sArI rIte pALyA. koI AjJAbhaMga na karyo. A badhuM karavA chatAM nIkaLatI vakhate eNe guru / vaDIlanI rajA na lIdhI. 'gurudeva ! huM amuka kArya mATe jauM ?' evuM pUchIne emanI anujJA na lIdhI. A sAdhunI Avasahi sAmAcArI sAcI na gaNAya. upAzrayamAMthI bahAra nIkaLatI vakhate gurunI ke gurunI gerahAjarImAM vaDIlanI rajA pratyeka saMyamIe levI ja joIe. rajA lIdhA vinA je bahAra nIkaLI jAya e svacchaMdI gaNAya, AjJAbhaMjaka gaNAya. e saMyamI jo rajA laIne nIkaLyo hoya ane pAchaLathI e moDo paDe to upAzrayanA sAdhuo tapAsa karI zake. paNa kahyA vinA nIkaLelA mATe koNa kALajI kare ? vaLI e vakhate saMyamIe e paNa kahevuM joIe ke, 'huM kyAM jAuM chuM ? zA mATe jAuM chuM ?' jethI avasare upAzrayanA sAdhuo badhI tapAsa karI zake. ghaNIvAra evuM bane ke saMyamI gocarI levA nIkaLI jAya e pachI vyavasthApakane khyAla Ave ke 'Aje to amuka sAdhuone upavAsa che. meM to rojanI TevathI emanI gocarI maMgAvI lIdhI che.' jo gocarI gayelo saMyamI 'huM kaI bAju jAuM chuM ?' ema kahIne gayo hoya to vyavasthApaka e bAju jaI ene vadhAre gocarI vahoratA saMyama raMga lAgyo - Avasahi sAmAcArI 0261
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEEdattttttttttttttttt gsss Avazlahi sAmAcArI aTakAvI zake. paNa khabara ja na hoya to zuM thAya? saMyamI AtmA gurane kahIne ghaMDila gayo. tyAM ene cakkara AvavAthI paDI gayo athavA eksiDanTa thayo. 8 # koIka kharAba mANasoe parezAna karyo. pariNAme e upAzraye na pahoMcyo. gurune khyAla Avyo ke roja to che 20 miniTamAM ja AvI jAya che, Aje 35 miniTa thaI chatAM kema nathI Avyo ? eTale gura bIjA saMyamIone che 8 mokalIne tapAsa karAve. pariNAme e saMyamI bacI jAya. paNa kahyA vinA nIkaLelA mATe to gurune kaMI ja khyAla che na hovAthI e zI rIte A badhI tapAsa karI zake ? A mATe "gurune kahIne ja bahAra nIkaLavuM" e Avasati sAmAcArInI prathama zarata che. bIjI zarataH gurunI rajA laIne saMyamI bahAra nIkaLyo. paNa rastAmAM Amatema joyA kare, nIce joIne huM na cAle, sAthenA sAdhu sAthe vAtacIta karato cAle, gocaramAM nAnA-moTA doSo sevI bese, paramAtmAnI AjJAonA pAlana pratye koI ja lakSya na rAkhe, "eka saMyamI tarIke mAre zI rIte vartavuM joIe ? zI rIte che cAlavuM joIe ?' e badhAno bilakula vicAra na kare to Avo sAdhu guranI rajA laIne nIkaLe to ya, & "Avasahi' bole to ya eno zuM lAbha? je jinAjJAone ullaMghe ene A badhAno zuM lAbha thAya? che mATe bIjI zarata e che ke bahAra nIkaLyA pachI badhI AjJAo barAbara pALavI. trIjI zarata : saMyamI AtmA gurunI rajA laI, Avasyahi bolI, IryAsamiti vigere pALato derAsara 8 8 jaI rahyo che. rastAmAM koIka zrAvaka, bhakta maLI gayo ane A saMyamI "kema? zuM cAle che? kema dekhAto che che nathI? upAzraye kema nathI Avato?" ItyAdi binajarUrI vAto karavA lAge. saMyamayogo mATe taddana anAvazyaka che A kAryo kare. kadAca koI zrAvaka bhakta ghera padhAravAnI vinaMti kare to vizeSa koI kAraNa vinA enA ghare pagalAM che E paNa karI Ave. koIkane vaLI upAzrayamAM kaMTALo AvavAthI bahAra pharI AvavAnI IcchA thAya to e rIte che A bahAra paNa jaI Ave. che TUMkamAM evA aneka nakAmA, binajarUrI kAryo che ke je kAryo A saMyamI upAzrayanI bahAra nIkaLyA pachI karI Ave. A sAdhu bhale guranI rajA laIne jAya, IryAsamiti vigere pALe, Avasyahi bole to paNa enI che A sAmAcArI sAcI vAstavika banatI nathI. za ziSya : A sAdhu binajarUrI kAryo mATe upAzrayanI bahAra jato hoya to zuM sAcA guru ene rajA Ape che kharA ? che guru : na ja Ape. paNa AmAM evuM bane ke (1) saMyamI AtmAe prathama to derAsara, gocarI, aMDila che e vigere Avazyaka kAryo mATe ja rajA mAMgI hoya, eTale tyAre to guru rajA Ape, paNa e saMyamI bahAra nIkaLyA che pachI te te binajarUrI kAryo karI bese. AmAM saMyamIe mAyA-kapaTa nathI karyA paraMtu pramAda sevyo che. (2) R keTalAka saMyamIo binajarUrI kAma mATe ja bahAra javA mAMgatA hoya, paNa teo jANatA hoya ke guru sIdhI che to rajA nahi Ape. eTale e vakhate juThuM bolIne, kapaTa karIne gurunI rajA meLavI le. eTale AvA prasaMgomAM che sAcA paNa guru rajA ApI de e zakya che. kevo viSama che A kALa ! mokSa meLavavA mATe samagra saMsArano tyAga karanArA saMyamIo pAchaLathI karmane ? 4 vaza banI, doSone AdhIna banI mahopakArI gurudevane paNa ThagavAnI pravRtti karI bese che. re karmarAja ! tAre ja sAmarthya kharekhara aparaMpAra che. A rIte trIjI zarata e nakkI thaI ke bahAra nIkaLyA bAda Avazyaka kAryo ja karavA. bIjA koIpaNa ke binajarUrI kAryo na karavA. Avazyaka kAryo mATe ja bahAra nIkaLavuM. Ramamanada saMyama raMga lAgyo - Avarasahi sAmAcArI , 262 Regdi GadGGc0066666666666666666666666666666666666666666666 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ EET GEEnterrestricitrict Ettricistrict official terms free stonesiressesssssssssssssssssssssssssed AvarsAhi sAmAcArI ziSya : Avazyaka kAryo kone kahevAya ? guruH re ! ATalI paNa tane khabara nathI. (1) derAsare darzana (2) caMDila javuM. (3) bhaMDAramAMthI pustaka kaDhAvavA. (4) bIjA upAzrayamAM rahelA bahuzruta munione vaMdanArthe javuM. (5) gocarI javuM. (6) vihAra che karavo. (7) zrAvaka moTI mAMdagI vigeremAM hoya to samAdhi ApavA javuM. (8) upAzrayamAM asakjhAya hoya to svAdhyAyAdi mATe anyasthAne javuM vigere je kAryo jJAna, darzana, cAritranI puSTi karanArA hoya e kAryo che Avazyaka kahevAya. ziSya : saMyamI upAzrayanI bahAra nIkaLyA pachI kadAca binajarUrI kAryo kare to ya e saMyamIe bahAra jatI vakhate "Avasahi' zabdano uccAra to karyo ja che. to ene Ava. sAmA. mAnavAmAM zuM vAMdho? jeTaluM che karyuM eTaluM naphAmAM ! 8 guruH "AvarUhi zabda bolavo e to moTI pratijJA che. A zabda bolatI vakhate saMyamI pratijJA kare 8 che che ke, "huM Avazyaka kAryo ja karIza, badhI jinAjJA pALIza" ItyAdi. have jo AvI pratijJA lIdhA bAda eno che. bhaMga kare to pratijJAbhaMganuM ghaNuM bhayaMkara pApa ene lAge. saMbodhasittarImAM kahyuM che ke : ra AjammaM jaM pAvaM baMdhai micchattasaMjuo koi / vayabhaMgaM kAumaNo baMdhai taM ceva aTThaguNo // che eka mithyAtvI AtmA AkhI jIMdagI daramyAna jeTaluM pApa bAMdhe enA karatAM AThagaNuM pApa, pratijJA vrata che R lIdhA bAda vratano bhaMga karavAnI IcchA mAtra karanAro saMyamI bAMdhe. che mATe ja o saMyamIo ! A "AvarsIhi' zabda bolavo e sAmAnya vAta na samajatA. A eka pratijJA che ja che. enuM barAbara pAlana karajo. koI gRhasthane rAtribhojananI bAdhA ApI dIdhA bAda ApaNane khabara paDe 8 8 ke eNe bAdhA bhAMgI nAMkhI che to ene bolAvI Thapako ApIe chIe. to ApaNe paNa A zabda bolI moTI che 6 bAdhA ja laI rahyA chIe. enuM jo pAlana na karIe to ApaNe keTalA ThapakAne pAtra banIe? guru to kadAca 2 za Thapako na paNa Ape, paNa karmasattA ApaNane zI rIte choDaze ? ziSya : paNa gurudeva ! pratijJA lIdhA bAda tUTI jAya to jo bhayaMkara pApa baMdhAtuM hoya to enA karatA ja pratijJA ja na levI sArI. "Avassahi' bolIe ja nahi to bAdhAno bhaMga thavAno bhaya ja nahi. pachI che binajarUrI kAryo thaI jAya, jinAjJA na paLAya to ya eTaluM ja nukasAna ne ? bAdhAno bhaMga karavA rUpa moTuM che A nukasAna to nahi ja ne ? hA, ame prayatna karaze ke AjJApAlana thAya, binajarUrI kAryo na thAya. paNa pratijJA nahIM laIe. guratuM mane javAba Apa ke (1) dhaMdho karavAmAM nukazAna javAnI zakyatA hoya chatAM zuM koIpaNa buddhimAnuM ! A vepArI nukazAnano bhaya rAkhI dhaMdho baMdha karI de e yogya che? ke dhaMdho karavo ane nukazAna na thAya tenI takedArI che ja rAkhavI e yogya che ? (2) bhojana karavAthI kabajIyAta thAya to zuM kabajIyAta thaI javAnA bhayathI bhojana ja choDI devuM e yogya che ? ke bhojana cAlu rAkhavuM ane kabajIyAta na thAya eno prayatna karavo e yogya che? 8 (3) vastro paherIe eTale te melA thAya, ju thAya to zuM e bhayane lIdhe vastro ja na paheravA e yogya che? ke vastro avazya paheravA paNa melA na thAya, ju na thAya enI kALajI yogya che ? A badhAmAM tAro zuM javAba e che e mAre pUchavAnI jarUra nathI. e ja rIte pratijJAno bhaMga thaI javAnA bhayathI pratijJA ja na levI e yogya ja nathI, paraMtu pratijJA levI ja ane eno bhaMga na thAya enI takedArI rAkhavI. saMcama raMga lAgyo - Avarasahi sAmAcArI 263
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ dadada dadadaY' Ana, gsss s AvarUhi sAmAcArI ziSya : paNa pachI bhaMga thaI jAya to ? guru : dhaMdhAmAM ghaNI kALajI rAkhavA chatAM nukazAna thaI jAya to e bharapAI karI ApavAmAM Ave che. # bhojana karatA kabajIyAta thaI jAya to haraDe vigerethI e dUra karavAmAM Ave che. vastro paheravAthI e melA ja thaI jAya to e dhoIne svaccha karavAmAM Ave che. ema pratijJA lIdhA bAda eno bhaMga thaI jAya to zuddha prAyazcitta karI laI e doSane dhoI nAMkhavAmAM Ave che. che ziSya : paNa pratijJAbhaMganI IcchA mAtra karavAthI paNa mithyAtvI karatA AThagaNuM pApa baMdhAI javAnI je vAta che enuM zuM? # guruH jeo nipura banIne, pramAdI banIne pratijJAno bhaMga kare ene to avazya AThagaNuM pApa baMdhAya. che paNa je saMyamIo pratijJAnuM pAlana karavA mATe khUba prayatnazIla hoya ane chatAM kyAreka anAbhogathI, sUkSma # pramAdAdine lIdhe pratijJAno bhaMga thaI jAya to e pratijJAbhaMga nukazAnakArI na bane. vaLI e saMyamI tarata enuM che prAyazcitta karI le che. eTale je pApa lAgyuM hoya e paNa dhovAI jAya che. eTale e AThagaNA pApano bhaya a Ubho karI pratijJA levAnuM ja baMdha karI devAnI vAta yogya nathI. # ziSya : gurudeva ! huM "Avasahi' na boluM paNa bhagavAnanI badhI AjJA pALuM, binajarUrI kAryo paNa che A na karuM, AvarUhi aMgenI badhI zarato pALuM, mAtra zabda bolavA rUpa pratijJA ja na karuM to mane e 'Avasahi 8 sAmAcArInA lAbho maLe ke nahi? 8 guru : yogazAstramAM kalikAlasarvajJa hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe kahyuM che ke, "mRtvA niyAM che che toSAmonanaDhiInamopi naM manena nirvAnaM na vRddhimaSita vinA' koI gRhastha rAtre bilakula che che khAto na hoya, divase ja jamato hoya tema chatAM e jo rAtribhojananI bAdhA na le to e rAtribhojanatyAganuM che phaLa pAmI zakato nathI. koIne paisA udhAra ApatI vakhate ja vyAjano dara nakkI karavo paDe. e na kare to ja 8 vyAja na maLe. che ema ahIM paNa pratijJA na kare e saMyamI badhI zarato pALe to ya Avasahi sAmAcArInA lAbho pAmI che zakato nathI. che nigodamAM rahelA jIvo zuM koInI hiMsA kare che? mRSAvAda bole che? corI kare che? maithunasevana ke parigraha zuM kare che? rAtre khAya che kharA ? nahi ja. to teo paMcamahAvratadhArI kema na kahevAya ? kemake e jIvoe A badhA pAponI virati svIkArI nathI. saMyamI paNa pratijJA na le to pratijJAnI zarato pALavA chatAM eno lAbha na ja pAme ziSya : A sAmAcArImAM cAra zarato che. saMyamI e badhI zarato bhale na pALe paNa jeTalI pALe eTalo che lAbha to maLe ne ? dA.ta. AvasTahi bolavArUpa ane gurune pUchavArUpa be zarata pALI paNa bahAra nIkaLIne che Isamiti vigere pALavA rUpa zarata na pALI, binajarUrI kAryo paNa karyo to be zaratano bhaMga karyo ane beno E @ karyo nathI to 50% Avastahi sAmAcArIno lAbha maLe ke nahi ? che guru : sAmAnyathI ema kahI zakAya ke ghaNA moTA doSo vidyamAna hoya tyAre nAnI nAnI jinAjJAonuM che R dekhItuM pAlana koI phAyado na karI zake. dA.ta. AkhA zarIramAM kensaranA kAraNe atizaya pIDAto mANasa bahAra suMdara vastro pahere, caMdananuM vilepana kare to ya enA sukhanI anubhUti ene thatI nathI. mATe ja nidvavo ghaNI, jinAjJAo pALatA hovA chatAM teomAM kadAgraha = Abhinivezika mithyAtva nAmano ghaNo moTo doSa paDelo B2BD2523535 saMcama raMga lAgyo - Avarasahi sAmAcArI * 264 RetrigggggggggggBBihikshitaikshanikhadaaiiiiiiiii6i
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ SiEEEEEEE : : kula 4444444444444444sssssssssssssss AvarUhi sAmAcArI jI che hovAthI e jinAjJApAlana emane hitakArI banatuM nathI. abhavyo, durbhavyo game eTaluM utkRSTa jIvana jIve A to paNa emanAmAM abhavyatyAdi je moTA doSo paDelA che enA lIdhe emane koI lAbha thato nathI. - ema Isamiti vigere AjJAo na pALavI, binajarUrI kAryo karavA e ghaNA moTA doSo che. eTale e saMyamIe bIjI be zarata pALI hoya to paNa enI koI jhAjhI kiMmata nathI. eka khAsa vAta karI lauM ke A sAmAcArI kAyama pALavAmAM AvatI hovAthI vyavahAramAM bhale e ja utsargamArga rUpa gaNAtI hoya paNa paramArthathI to A sAmAcArI apavAda rUpa ja che. # ziSya : gurudeva ! A to bhagavAnanI rojIMdI AjJA che. e apavAda mArga che ? apavAda mArga roja ja sevavAno hoya? guru : keTalAka apavAdo evA che jenuM sevana karavAno avasara kyAreka ja Ave. dA.ta. AdhAkarmI bhojanarUpa apavAda mArga mAMdagI vigere gADha kAraNo AvI paDe tyAre ja sevavAno hoya che. paraMtu keTalAka apavAdo evA che jenuM sevana karavAno avasara roja Ave, kemake enA kAraNo evA hoya che je rojeroja vidyamAna hoya. A vAta tane spaSTatA sAthe batAvuM. utsarga mArga e ke sAdhue halanacalana karyA vinA eka ja sthAne sthira besI rahevuM. niSkAraNa paganI AMgaLI paNa halAve, hAtha halAve to vAyukAyanI virAdhanA thavAthI doSa lAge. mATe ja sAdhune kAcabAnI upamA e ApI che. kAcabAnI jema AkhA zarIrane barAbara saMkocI rAkhIne sAdhu rahe. A utsargamArganuM pAlana karavAthI ghaNA lAbho thAya. (1) hAlavA-cAlavAmAM yoganimitte karmabaMdha thAya. sthira sAdhune kAyayoga sthira thaI javAthI e che thato karmabaMdha aTake. (2) gamana-Agamana vigere kriyAo karavAmAM eTalo samaya svAdhyAyano vyAghAta thAya. jo A badhI ja A kriyAo na hoya to eka ja sthAne besIne puSkaLa svAdhyAya karI zake. emAM khUba karmakSaya thAya. pUjyapAda che 8 AcAryadeva zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sAheba jyAre nyAyanA grantho bhaNyA tyAre svAdhyAyamAM bhaMga na paDe che huM e mATe emaNe chaThThanA pAraNe chaThTha karyA. eTale gocarI lAvavI, vAparavI, aMDila javuM vigereno samaya bacI che A javAthI ghaNo svAdhyAya karI zakyA. je saMyamIone traNa TAIma vAparavAnuM hoya che teo vAparavAdimAM eTalo A badho samaya gumAvI bese ke aNamola svAdhyAya karavAno avasara cUkI jAya. AthI ja zAstrakAroe navakalpI vihAra batAvyo che. ATha mahinA judA judA ATha sthAnomAM 1-1 mahino rokAI javAnuM ane cAra mahinA ja eka sthAne comAsuM karavAnuM. zeSakALamAM eka eka sthAne mahino mahino rokAvAthI vihAra ghaNo ocho thaI jAya eTale puSkaLa svAdhyAya thAya. zAstrakAronI A dIrdhadaSTino lAbha pUrvanA sAdhuo khuba letA. Aje paNa sA sAdhuo che ke jeo vadhu vihAra karavAne badale A rIte mahino-mahino rokAIne puSkaLa svAdhyAyAdi da A yogo sAdhIne saMyamane saphaLa banAve che. A (3) eka ja sthAne sthira rahevAthI zAstrIya padArthonuM khUba ciMtana thaI zake, navI raNAo thAya. kaThina padArtho paNa jhaDapathI samajAI jAya. vAraMvAra gamana-Agamana, vihArAdi karavAthI mAnasika ekAgratA na Ave, che pariNAme uparanA lAbho na maLe. . (4) gamana-Agamana vigere kriyAomAM kIDI vigere jIvo marI javAnI zakyatA che ja. kAMTo lAgavo, 333 P R saMyama raMga lAgyo - AvaRhi sAmAcArI : 25 CUECHEESECHCEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakaka Avazlahi sAmAcArI ja thAka lAgavo, eksiDanTa thavo vigere paNa zakya che. eTale gamanAgamanAdi kriyAomAM saMyama ane AtmA che. A be ya nI virAdhanA thAya. eka sthAne sthira rahelA sAdhune A badhA nukazAna thavAnI prAyaH zakyatA nathI. eTale utsargamArge eka ja sthAne, eka ja beThake sthira rahevuM e ghaNuM ja lAbhadAyI che. ja ziSya : to pachI ame sthiravAsa karIe to zuM khoTuM ? AjubAju zrAvakonA ghaNA gharo hoya eTale nirdoSa che meM gocarI maLe, aMDilanI nirdoSa jagyA hoya ane svAdhyAya khUba thAya. saMyamajIvana saphaLa banI jAya. che guru: mane hatuM ja ke utsargamArganA lAbho sAMbhaLI tane Avo vicAra Avaze ja. paNa ziSya ! "ghI che ja khAvAthI zakti vadhe evuM sAMbhaLI koI mANasa be glAsa ghI khAI jAya to zuM thAya? jhADA ja thAya ne? zakti che ja vadhavAne badale ghaTe ja ne ? che saMskRtamAM eka vAkya che : "mati sarvatra varjayet' koIpaNa vastu sArI hoya to paNa enuM pramANa che ja oLaMgavAmAM Ave to nukazAna ja kare. mIThI UMgha lAvI ApatI ghenanI goLI eka sAthe 20-25 khAI laIe che che to UMgha na Ave paNa mota ja Ave. ema upara batAvelA utsargamArganA lAbho ghaNA che, paNa eno artha e ke huM nathI ke sthiravAsa thaI javuM, kemake emAM strI vigere sAthe vadhu paricaya thavAthI brahmacaryano ghAta thAya. e sthAna che upara mamatva thAya to aparigraha vratano ghAta thAya. navA navA tIrthakSetro vigerenI sparzanA na thavAthI ja samyagdarzana nabaLuM paDe. gRhastho sAthe paricaya vadhavAthI sAvadya bhASA, niSpharatA vigere ghaNA doSo UbhA thAya. che | Ama sthira rahevAnA lAbho meLavavA jatAM pAMca mahAvrata rUpI mUDI ja gumAvI devAno vakhata Ave. A keTalI A badhI mUrkhatA kahevAya! che mATe zeSakALamAM judA judA ATha sthAnomAM eka-eka mAsa rahIe to uparanA lAbho thAya. paNa eka ja che # sthAne niSkAraNa eka mAsathI vadhAre rahIe to jinAjJAbhaMga vigere ghaNA nukazAna thAya. ziSya gurudeva ! A rIte to AkhA varSa daramiyAna mAtra nava ja sthAnonA lokone lAbha maLe. bAkInA che 8 loko upara upakAra na thAya. jo badhA sthAnomAM eka-be divasa ja rokAIne vihAra karavAmAM Ave to eka ke che ja varSamAM ghaNAM sthAnomAM aneka loko upara upakAra thAya. zuM A vicAraNIya nathI ? che guru: (1) tArI A paropakAranI bhAvanA zuM zAstrakAra mahApuruSonA manamAM na hatI? re ! sarva jIvo che upara atizaya karUNAne dhAraNa karanArA tIrthaMkaradevoe ja A navakalpI vihAranI AjJA karI che. zuM emanA che A haiye jagatanA jIvo pratye karUNA na hatI? te darzAvelo vicAra emanA khyAlamAM na hato? hato ja. chatAM emaNe che 8 navakalpI vihAranI AjJA karI che to ApaNe eTalI zraddhA rAkhavI ja joIe ke emAM ja ghaNA moTA lAbho 8i 8 thatA haze. ApaNA tarko zAstrane bAdhA pahoMcADanArA na ja banavA joIe. che (2) jinazAsanano traNe ya kALamAM kyAreya na badalAya evo A siddhAnta tuM kadI na bhUlIza ke, che "AtmakalyANa jevI sarvottama vastu bIjI koI nathI. parakalyANa karavA jatAM jo AtmakalyANa jokhamAya to te evA parakalyANano spaSTa niSedha che. AtmakalyANane AMca na Ave e rIte ja parakalyANanI pravRttio karavI joIe." che navakalpI vihAranI paddhatimAM svAdhyAya, saMyamAdi yogo pUrabahAramAM khIle che, jyAre satata vihAra che karavAmAM ghaNA nukazAna thAya che. TUMkamAM vadhu paDatA vihAromAM svAdhyAyano vyAghAta, thAkane lIdhe pratikramaNAdi che kriyAomAM dhIme dhIme ghUsI jatI kAyamI zithIlatAo, doSita gocarI dvArA pariNAmonI niSpharatA, divase che lAMbo samaya uMdhyA karavAnI kAyamI paDI jatI Teva vigere ghaNA nukazAnothI AtmakalyANa jokhamAya che. mATe che FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE BgreSTha saMyama raMga lAgyo - Avasahi sAmAcArI , 206
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avasahi sAmAcArI navakalpI vihAra ja khUba yogya che. (3) eka lAkha bhUkhyA garIbone eka eka mIThAIno TUkaDo khavaDAvavo enA karatAM dasa hajAra garIbone peTa bharAya eTaluM khavaDAvavuM zuM vadhu sAruM nathI ? eka lAkha sAdharmikone 100-100 rUpiyA ApavA karatAM hajAra sAdharmikone eka-eka lAkha rUpiyA ApavA e zuM vadhu yogya nathI ? teo enA dvArA AkhI jIMdagI mATe sthira banI jAya, AjIvikAnuM sAdhana meLavI zake. ema judA judA ghaNA kSetromAM 1-2 divasa rokAIne temane keTaluM pamADI zakAya ? e keTaluM Take ? ene badale mAtra nava ja kSetromAM mahinA sudhI vyAkhyAnAdi dvArA upakAra karavAmAM Ave to te jIvo evuM pAme ke AkhI jIMdagI sudhI e dharma na chUTe. enA mULIyA khUba UMDA jAya. hA, kAraNasara vadhAre vihAra karavAnI chUTa che ja. paNa vizeSa kA2No na hoya to A navakalpI vihAra apanAvavo vadhu lAbhadAyI che evuM mane lAge che. mULa vAta upara AvIe. utsargamArge halanacalana nathI ja karavAnuM, paNa apavAda mArge to halanacalana karavAnuM ja che. tyAre na kare to doSa lAge. (1) gocarI vahoravA javuM paDe. (2) sthaMDila javuM paDe. (3) guru, glAna vigerene mATe gocarI javuM paDe. (4) derAsara javuM paDe vigere ghaNA kAraNo evA che ke e mATe upAzrayanI bahAra javuM ja paDe. e vakhate A Avasahi sAmAcArI pALavAnI che. upara batAvelA Avazyaka kAryo vakhate paNa je sAdhu svAdhyAyAdi choDIne upAzrayanI bahAra javA taiyAra na thAya e AjJAbhaMjaka jANavo. ziSya ! A padArtho mArA nathI paraMtu tribhuvanapati devAdhideva sarvajJa bhagavAn mahAvIradevanA che. eTale tuM e dRSTithI ja e padArthone joje. ene jIvanamAM utArIza to A haLAhaLa kaLiyugamAM paNa sAcI sAdhutAne sparzI zakIza. saMyama raMga lAgyo - Avasahi sAmAcArI 7 260
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222222 VEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE datidadadadadada hAla g ggggggggggggggggggggggggggggggg4 nizIhi sAmAcArI che . (5) DisIhi sAmAcArI jyAre derAsara svarUpa devanA avagrahamAM praveza karavAno hoya athavA upAzraya vagere svarUpa guranA avagrahamAM ja praveza karavAno hoya tyAre sau prathama gurunI rajA levI ane pachI "mAre gurunA avagrahamAM jaIne kaI kaI bAbatonI kALajI rAkhavAnI che? kaI AzAtanA na thAya e rIte vartavAnuM che?' eno barAbara upayoga mukIne AzAtanAdino che che tyAga karI gurunA avagrahamAMsupAzrayAdimAM praveza karatI vakhate "nisIhi e pramANe bolavuM e nisAhi8 8 sAmAcArI kahevAya. derAsaramAM praveza karatI vakhate devanI rajA levI zakya nathI eTale tyAM A sivAyanA badhA niyamo jALavavA. te - "nisIhi' zabdano artha che niSedha : tyAga. A zabda bolavo eTale pratijJA karavI. A zabda bolIne sAdhu R. che pratijJA kare che ke, "upAzrayAdimAM praveza karIne huM tamAma pApono tyAga karIza. emAM ya mukhyatve deva ke gurunI che. AzAtanA na thaI jAya enI kALajI rAkhIza." | (jema upAzrayamAM praveza karatI vakhate nihi bolIe chIe ema gurunA sADAtraNa hAthanA avagrahamAM che javAmAM paNa 'nisIhi bolavAnuM hoya che. vAMdaNAmAM "mANunAda zabda bolI ziSyo guru pAse sADAtraNa che hAthanI aMdara pravezavAnI rajA mAMge che ane e meLavIne nisIhi' bolI aMdara praveze che. A paNa nizIhi hai sAmAcArI ja che. A rIte vicArIe to divasa daramyAna jyAre paNa gurunI pAse sADAtraNa hAthanI aMdara javAnuM che thAya tyAre "nizIhi' bolavuM joIe ane e vakhate dRDha upayoga rAkhIne gurunI leza paNa AzAtanAdi na thAya che e mATe apramatta banavuM joIe. vartamAnakALamAM Avo 'nisIhi' prayoga dekhAto nathI. paNa to ya saMyamIoe gurunI najIkamAM jatI vakhate emanI AzAtanA na thAya e mATe to atyaMta apramatta banavuM ja joIe. e ja AzAtanAdinA prakAro AgaLa batAvAze.) TUMkamAM nisIhi sAmAcArImAM traNa bAbato atyanta jarUrI che : (1) upAzrayAdimAM pravezatAM pUrve gurunI anumati. (2) pravezatI vakhate AzAtanAdi tamAma pApakAryono upayogapUrvaka tyAga. (3) praveza karatI vakhate "nisIhi' zabdano spaSTa uccAra. jo gurunI rajA vinA upAzrayAdimAM praveze to ekeya AzAtanAdi na kare, nisahi zabda bole to paNa e che 8 nisAhi sAmAcArI na gaNAya. gurunI rajA laIne praveze, 'nisIhi' zabda bole paNa AzAtanAtyAga mATeno daDha upayoga ke prayatna na rAkhe che che to e nisIha sAmAcArI na gaNAya. gurunI anumati le, AzAtanAtyAga mATe daDha yatnavALo bane, paNa avagrahamAM pravezatI vakhate "nisIhi che na bole to paNa A sAmAcArInuM pAlana karyuM na gaNAya. TUMkamAM devagurunI AzAtanAdi leza paNa na thaI jAya e mATe atyaMta satarka thavuM, sAvadha banavuM e ja A sAmAcArIno sAra che. ane e sAvadhatA lAvavA mATe ja "nizIhi' zabdarUpI pratijJA uccAravAmAM Ave che. ziSya : deva ane guruno nAnAmAM nAno avagraha keTalo? ane moTo avagraha keTalo ? guruH jinapratimAthI nava hAtha sudhInI jagyA e devano jaghanya avagraha che ane 60 hAtha sudhInI jagyA e che A utkRSTa avagraha che. jyAre gurunI cAre dizAmAM sADA traNa hAtha jeTalI jagyA e guruno avagraha gaNAya che. EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE R saMyama raMga lAgyo - nisIhi sAmAcArI * 268 a mamanadalaGanasapna aasaagassiziiigatanggaraba
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEE nisIhi sAmAcArI ziSya : 'nisIhi' vakhate sAdhu upayogapUrvaka badhA pApono tyAga kare ema kahyuM, paNa sAdhu pApa kare ja kyAM che ? ke ene pApono tyAga karavAno avasara Ave ? gRhastho pApo kare eTale teo derAsarAdimAM pApatyAganI pratijJA svarUpa nisIhi bole e yogya che. paNa sAdhuo badhA pApono tyAga karI cUkyA che. emane pApatyAga karavAno kyAMthI hoya ? guru : ahIM pApatyAgano artha e che ke guru vagerenI AzAtanArUpa pApa emanI najIkamAM gayA bAda leza paNa na thAya e mATe dRDha yatnavALA banavuM. arthAt 'upAzrayanI bahAra sAdhuo pApa karIne AvyA che ane have upAzrayamAM pravezatI vakhate eno tyAga kare che' evo artha na samajavo. paNa upAzrayamAM praveza karIne gurunI najIka gayA bAda je AzAtanA thaI javAnI saMbhAvanA che e bilakula na thAya e mATe atyaMta jAgrata banavuM enuM ja nAma upayogapUrvakano pApatyAga. vaLI upAzrayanI bahAra gocarI, vihAra, sthaMDila vagere kAryomAM sAdhu parovAyelo hoya eTale e vakhate amuka doSo lAgavAnI saMbhAvanA che ja. upAzrayamAM svAdhyAyAdi sthira pravRttio karavAnI hovAthI emAM koI muzkelI na paDe. eTale e dRSTie upAzrayanI bahAra anAbhogAdithI thayelA pApo upAzrayamAM bilakula na thAya e mATe teno tyAga karavAnI pratijJA paNa A 'nisIhi' zabdathI laI zakAya che. ziSya : gurunI pAse gayA pachI kaI kaI AzAtanAo thaI javAno saMbhava che ? guru : guruvaMdana bhASyamAM tetrIsa AzAtanAo batAvI che. chatAM atyAranA vyavahAra pramANe tane keTalIka AzAtanAo batAvuM. (1) guru sAthe vAtacIta karatI vakhate jo barAbara muhapattIno upayoga rAkhavAmAM na Ave to guru u52 thUMka uDavAthI emanI bhayaMkara AzAtanA thAya. (2) gurunI hAjarImAM paga upara paga caDAvI besavuM, niSkAraNa Teko daIne besavuM, paga lAMbA karIne besavuM e paNa gurunI AzAtanA che. (3) gurune muzkelI paDe e rIte moTA avAje vAtacIta karavI, gokhavuM, pATha Apavo. (4) gurunI sanmukha rahIne vAtacIta karavAne badale paDakhe ke pAchaLa ke dUra rahIne guru sAthe vAtacIta karavI. gurue mukha pheravIne vAta karavI paDe e rIte vAto karavI e paNa AzAtanA che. (5) zrAvaka bahA2thI vaMdana karavA Ave ane pahelAM potAne vaMdana karato hoya to ene vidyamAna guru pAse pahelA vaMdana karavA mokalavo. ene badale bahArathI Avelo zrAvaka gurune maLe, vaMdana kare e pahelA ja enI sAthe pote vAtacIta karavA lAge to e avinaya kahevAya. (hA, guru agatyanA kAmamAM hoya, ArAma karatA hoya to judI vAta che.) (6) guru sAthenI vAtacItamAM gurune leza paNa duHkha thAya evuM bolavuM, guru bolatA hoya tyAre vacce bolavuM, guru bole tyAre e sAMbhaLavAne badale paraspara vAtacIta karavI athavA gurunI sAme najara rAkhavAne badale Amatema joyA karavuM, gurunI vAta sAMbhaLatAM bIjA paNa pAtrApratilekhanAdi kAryo cAlu rAkhavA ityAdi paNa guruno avinaya kahevAya. AvI ghaNI bAbato hoI zake che. dareka saMyamIe samajavuM joIe ke deva ane guru A be tatvo ApaNA anaMta upakArI che. emanI AzAtanA svapnamAM paNa na thaI jAya e mATe pratyeka saMyamIe kaTibaddha banavuM joIe. upAzrayanI bahAra gurunI gerahAjarImAM athavA saMyamIo gurunI najIkamAM na hoya tyAre gurunI AzAtanA saMyama raMga lAgyo nisIhi sAmAcArI 7 200
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ nisIhi sAmAcArI thavAnI zakyatA nahivat hovAthI e vakhate saMyamIoe AzAtanAtyAgano joradAra'prayatna karavo na paDe. paNa jyAre gurunI najIkamAM javAnuM thAya tyAre te sAdhuoe AzAtanA-tyAga karavAno prayatna ekadama tIvra banAvavo paDe. bhAratanI sarahada upara javAno satata cokI- pahero bhare che. jyAre yuddhano kALa na hoya tyAre cokI- pahero bharatA hovA chatAM ekadama jAgrata nathI hotA. paraMtu jyAre yuddhanA bhaNakArA vAgatA hoya e vakhate te javAno atyaMta sAvadha banI jAya che. A ja vAta saMyamIomAM che. gurvAdinA avagrahanI bahAra saMyamIo AzAtanAtyAga mATe jAgrata hovA chatAM paNa tyAre AzAtanAnI zakyatA nahivat hovAthI ekadama sAvadha nathI hotA. paraMtu gurvAdinA avagrahamAM pravezatAMnI sAthe ja teo ekadama sAvadha banI jAya che. eTale 'nisIhi' zabda bolavA rUpa sAmAcArI e pApakarmono bhukko bolAvI denArI che e vAta sAcI, paNa e mATe avagrahanI bahAra je prayatna hoya enA karatAM atyaMta vadhu prayatna, vadhu jAgRti e paNa sahakArikA2Na tarIke atyaMta jarUrI che. A sAvadhatA lAvavA mATe avagrahamAM pravezatI vakhate A badhI bAbatomAM tIvra upayoga mUkavo. 'kaI kaI AzAtanAo mArAthI saMbhavita che ane zuM ka2vAthI te AzAtanAo na thAya' ityAdi barAbara vicAravuM atyaMta jarUrI che. ziSya ! eka hajAra sainikonI sAme koI eka zUravIra yoddho laDato hoya tyAre eka hajAra sainiko taraphathI dhodhamAra varasatA bANono pratIkAra karavA, ekapaNa bANa potAne vAgI na jAya e mATe e zUravIre keTalA sAvadha rahevuM paDe ? AnAthI ya vadhAre jAgRti saMyamIoe deva ane gurunI AzAtanA na thAya e mATe rAkhavAnI che. ziSya : Ape gurunI AzAtanAonA prakAro batAvyA. e rIte devanI AzAtanAo paNa batAvazo? guru : devanI coryAsI AzAtanAo prasiddha che. chatAM vartamAnakALanI dRSTie saMyamIoe je AzAtanAo tyAgavI joIe e tane batAvuM. (1) saMyamIo snAna na karatA hovAthI emanuM zarIra ane vastra sAmAnyathI malina hoya. eTale saMyamIone derAsaramAM vadhu samaya rahevAnI 2jA zAstrakAroe ApI nathI. saMyamIne bhakti karavAnA bhAva hoya to eNe upAzrayamAM ja jinapratimAnA AlaMbana vinA stavanAdi bolIne bhakti karI levI. (hA, A utsargamArga che. apavAdamArge gItArtha guruo Aje jenI anumati Ape te pramANe karI zakAya.) sAmAnyathI saMyamI alpakALamAM ja derAsaramAMthI nIkaLI jAya e ucita che. (2) saMyamIo gabhArAmAM praveze, pratimAnI atyaMta najIkamAM jAya e paNa devanI AzAtanA gaNAya. saMyamIoe e vAta bhUlavAnI nathI ke teonuM zarIra snAnarahita hovAthI malina che. gabhArAmAM pravezAdi dvArA je lAbha saMyamIo meLavavA mAMgatA hoya enA karatA vadhu lAbha devanI AzAtanAno tyAga karavAthI teone thAya. (3) zrAvaka-zrAvikA vagerene jinabhaktimAM khalela pahoMce evA sthAne caityavaMdanAdi karavA besavuM, moTA avAje stavanAdi bolavA e paNa apekSAe devanI AzAtanA che. hA, saMyamIo samUhamAM derAsara jAya to badhA sAthe stavanAdi bole emAM koI vAMdho jaNAto nathI. paNa eka-be saMyamIo moTA svare stavanAdi bole e cita jaNAtuM nathI. (4) derAsaramAM ja saMyamI koI zrAvakAdi upara krodhe bharAya, jematema bole to e paNa devanI AzAtanA saMyama raMga lAgyo nisIhi sAmAcArI 0 200
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ nisIhi sAmAcArI gaNAya. AvI aneka prakAranI devanI AzAtanAono tyAga karavA kaTibaddha banavuM joIe. ziSya : gurunA avagrahamAM pravezatI vakhate atyaMta sAvadha banavAnI, upayogavALA banavAnI tame vAta karI. paNa ame to ghaNIvAra AvI koI sAvadhAnI ubhI karyA vinA sahaja rIte ja guru pAse jaIe chIe. emAM kaMI AzAtanA thaI ja jAya evo niyama nathI. have je kaMI pApa baMdhAvAnuM che e to gurunI AzAtanAthI ja baMdhAvAnuM che. ame to jo A tIvraprayatnAdi na karIe ane chatAM AzAtanA paNa bilakula na thAya to pachI amane pApa na ja baMdhAya ne ? guru : 'gurvAdinA avagrahamAM pravezatI vakhate atyaMta sAvadha banavuM 'evI jinezvaradevonI AjJA che. tame bhale gurvAdinI AzAtanAthI kadAca bacI jAo, paNa A sAvadhAnI na svIkAro to A jinAjJAno bhaMga karelo kahevAya. ane jinAjJAbhaMga to pApakarmabaMdha, durgati vagere aniSTonuM kAraNa tarIke prasiddha ja che. deva-gurunI AzAtanAno tyAga karavA atyaMta sAvadha banavuM' e vAta samajAvavA tane zrIharibhadrasUrie kahelI eka vAta jaNAvuM. teozrIe paMcavastukamAM lakhyuM che ke 'zrAvako derAsaramAM, samavasaraNamAM javAnI IcchAthI ja gharethI ghoDA-hAthI, ratha, pAlakhImAM besIne nIkaLe. to jyAMthI emane derAsaranI dhajA, zikharAdi dekhAya tyAMthI ja emaNe potAnA ghoDA vagere vAhanone choDI, nIce utarI cAlatA cAlatA derAsara ke samavasaraNamAM AvavuM. derAsara sudhI hAthI-ghoDAda upara besIne AvavuM e devanI AzAtanA che. je zrAvako A vidhinuM pAlana nathI karatA, teo zraddhA vinAnA jANavA.' have jo pApomAM khUMpelA, jyAM jAya tyAM jIvonI hiMsAne karatA evA paNa zrAvako devanI AzAtanAno tyAga karavA mATe atyaMta sAvadha hoya to pachI kAyama mATe saMyamAdiyogomAM sAvadha rahenArA saMyamIoe to deva ane gurunI AzAtanAno tyAga karavAmAM atyaMta sAvadha rahevuM ja joIe. ziSya : tamArI A vAta to barAbara ke deva ane gurunI najIka jatI vakhate u52nI badhI kALajI rAkhavI. paNa upAzrayamAM praveza ka2Ine jyAre guru pAse javAnuM na hoya. potAnA sthAne jaIne svAdhyAyAdi karavA besI javAnuM hoya tyAre to tIvra prayatna lAvavAnI koI jarUra ja nathI.gurunI AzAtanAno tyAga karavA mATe tIvra prayatna-sAvadhAnI joIe. sIdhA svAdhyAyAdi karavA ja besI javAnuM hoya tyAM AnI jarUra ja nathI. eTale tyAre to 'nisIhi' na kare to cAle ne ? guru : are bhAI ! AzAtanAnA parihAra mATe tIvra prayatna jo joIto hoya to svAdhyAya, dhyAnaciMtanAdimAM to manoyogane ekAgra banAvavAno che. enA mATe to tIvra yatna joIe ja. svAdhyAyAdi karatA pahelA saMyamI jo A upayoga mUke ke 'mAre have svAdhyAya, dhyAna, arthaciMtanAdi ka2vAnA che. eTale mAre bIjuM kazuM vicAravAnuM nathI. AjubAju dhyAna ApavAnuM nathI. 'koNa AvyuM ane koNa gayuM ?' e mAre jovAnuM nathI. AjubAjunA saMyamIo zuM vAto kare che ? zuM kAma kare che ? e mAre sAMbhaLavAnuM ke jovAnuM nathI. mAre ekAgratAthI ja sAdhI zakAya evA svAdhyAyAdi karavAnA che. eTale bhale upAzrayanI bahAra huM bIjA ghaNA badhA vicAromAM vyAkuLa hato. gocarI, glAnasevA, gurubhakti, sthaMDilagamana, prAyogya AhArAdinI zodha vagere aneka aneka prazasta vicArothI bharelo hato. paNa e vicAro prazasta hovA chatAM mAnasika ekAgratAnA to pratibaMdhaka ja che. mAre have e badhA ja vicAro karavA nathI." AvA dRDha upayogapUrvaka ane e mATe 'nisIhi' bolIne e pApatyAganI pratijJApUrvaka jo saMyamI svAdhyAyAdi kare to e svAdhyAyAdi jhaLakI UThe. "gAthAo caDatI nathI, padArtho samajAtA nathI, bhaNavAdimAM rasa paDato nathI' A badhI phariyAdonuM eka saMyama raMga lAgyo nisIhi sAmAcArI 7 201
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Engage tel haggggggggg gs nisIhi sAmAcArI jI kAraNa e paNa che ke saMyamIo svAdhyAyAdi vakhate paNa bIjA aneka vicArothI gherAyelA ja hoya che. divAla S. zu tarapha mukha rAkhIne svAdhyAyAdi karavAne badale AvatAM-jatAM badhA dekhAya e rIte mukha rAkhIne svAdhyAyAdi karavAmAM zI rIte ekAgratA Ave ? AsapAsa thatI vAtomAM kAnano upayoga mukyA pachI zI rIte ke che svAdhyAyAdimAM ekAgratA Ave ? jyAM AjubAju vAtacIta na thatI hoya, jyAM Aju bAju gocarImAMDalI na hoya, jyAM avarajavara ochI che ja hoya evA sthAnamAM bhIMta tarapha mukha rAkhIne ane "mAre kaMI ja jovuM nathI, kaMI ja sAMbhaLavuM nathI. bIjA 8 che koI ja vicAro karavA nathI." evo daDha saMkalpa karIne saMyamIo svAdhyAya kare to pachI uparanI badhI phariyAdo che che lagabhaga dUra thaI ja jAya. 8 bAkI AvA daDhayatna, atisAvadhatA rAkhyA vinA ja mAtra rojIMdI Teva pramANe nisIhi' bolyA karavAmAM ke che koI vizeSa lAbha thato nathI. upAdhyAyajI lakhe che ke sIdho saMyamayo dRDhapraya vinA kSAmapi thAtuM mananujJAnAt sAdhuone che 8 saMyamayogamAM daDhaprayatna=atyaMta sAvadhAnI vinA eka kSaNavAra paNa rahevAnI rajA nathI. che "mAyAvayaMti zabda" e dazavaikAlika sUtranI gAthA to tane AvaDe che ne? "saMyamIo unALAmAM che | AtApanA le, ziyALAmAM bArI-bAraNA khullA rAkhI ThaMDI sahana kare.." e badhI vAto emAM karI che. tane che che A gAthAnuM rahasya khabara che ? che ziSya : emAM vaLI rahasya zuM? ApaNA karmono kSaya thAya e mATe A badhuM karavAnuM. A guruH nA, hakIkata sAva judI che. A garamImAM tApanA ane ziyALAmAM ThaMDI sahana karavAnI vAta emane che R ema nathI karI. paraMtu vAstavika hakIkata e che ke "sAdhue saMyama yogomAM atyaMta apramatta rahevuM joIe. have ke ja e pramattatA=tIvra yatna= sAvadhatA sAdhavAne mATe jinezvaroe svAdhyAya, vaiyAvacca dhyAna vagere yogo # batAvyA. emAM sAdhu tIvrayatnavALo banI jAya eTale apramattatAne pAmIne AtmakalyANa karI zake. evA che che svAdhyAyAdi utamayogo dvArA ja jeo tIvra yatnane sAdhI le che emane mATe sAmAnyathI A AtApanAdinI che A vAta nathI. che paraMtu jeo svAdhyAya, dhyAna, vaiyAvaccAdi karavA mATe asamartha che. uMmaranA kAraNe, atyaMta maMda che 8 kSayopazamanA kAraNe jeo svAdhyAyAdi karI zake ema nathI , to teo zI rIte tIvra yatnane - daDha prayatnane 2 8 sidhdha karaze ? che AvA jIvo upara upakAra karavA mATe, teo paNa daDha prayatna pAmI zake e mATe zAstrakAroe emane che A unALAmAM AtApanA levAnI ane ziyALAmAM ThaMDI sahana karavAnI vAta karI. Ama karavAmAM teo daDhayatna che zuM sAdhI zake ane AtmakalyANa karI zake. A badhI vAta yatidinacaryA nAmanA graMthamAM jaNAvelI che. ziSya : cAlo. gurnAdinI najIkamAM daDhaprayatna rAkhIzuM. AzAtanA tyAga mATe kaTibaddha banazuM. paNa e che che mATe "nisIhi' zabda bolavAnI zI jarUra che ? zabda bolavAthI zuM lAbha ? che guru : meM pUrve ja kahyuM ke "nizIhi' e eka bAdhA che. ane bAdhA-pratijJA e daDhayatnane lAvI ApavA che che mATe samartha che. aThThama karavAnI bhAvanAthI koI saMyamI pahelA divase eka ja upavAsanuM pacca. laI pachI bIjA che divase azakti lAgavAthI pAraNu karI de, enA aThThamanA vicAro nabaLA paDI jAya e dekhAya che. paNa ekavAra saMyama raMga lAgyo - nisIhi sAmAcArI , 2002 Rangaigainstasiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE gggggggggggggggggggggs nisIhi sAmAcArI che che e pahelethI ja aThThamanuM pacca. laI le. to pachI ApoApa enAmAM daDhatA AvI ja jAya che. sAmAnyathI che za bAdhA lIdhA bAda saMyamIne bhaya lAge ja ke "bAdhA lIdhA pachI bhAMgazuM to moTuM pApa lAgaze" eTale "nisIhi' che 8 e pramANe bolIne bAdhA lIdhI hoya to pachI enuM barAbara pAlana kare. bAdhA na lIdhI hoya to pAlana na 8 8 kare e svAbhAvika che.. che eTale (1) nizIhi pratijJA karo. (2) enAthI eka bhaya utpanna thaze ke "A pratijJAno bhaMga karIza. che gurvAdi-AzAtanAnA tyAgAdi nahi karuM to mane pApa lAgaze. (3) e bhayane lIdhe AzAtanAtyAgAdimAM daDha che A prayatna utpanna thaze. leza paNa AzAtanA A bhaya nahi thavA de. (4) A daDhayatnapUrvaka pachI je koI che gurusevAdi kriyA karAze e badhI ja kriyAo e te ja kSAyopathamikabhAvanI vRddhi karanArI banaze. (5) Ama 3 lAyopathamika bhAvanI vRddhi dvArA kSAyika bhAvanI prApti thaze. (6) enAthI mokSa maLaze. ja A eka niyama che ke daDhayatnapUrvaka je kriyA karavAmAM Ave te kriyA je aMdara paDelA kSAyopathamika bhAva # vaDe karAtI hoya te ja kSAyopathamikabhAvane vadhArI ApanArI bane. dA.ta. aMdara guru pratye bahumAnabhAva che. ane eTale e saMyamI guruno kApa kADhe che. e kApa vakhate jo 8 che daDha yatna hoya. mAtra kApa kADhavA puratI ja kriyA na hoya, to e kApa kADhavAnI kriyA e saMyamInA che gurubahumAnabhAvane khUba vadhArI Ape. paNa aMdara bahumAnabhAva hovA chatAM zarIranI mAMdagI, thAka, bIjA koIka kAmanI utAvaLa vagerenI lIdhe kApa kADhavAnI kriyA karavA chatAM jo e daDha prayatnapUrvaka na karavAmAM Ave to pachI emAM kSAyopathamikabhAvanI vRddhi na thAya. - ahIM nisIhi sAmAcArI pUrNa thAya che. vartamAnakALamAM jyAM sudhI evo upayoga, daDhayatna, sAvadhatA, apramattatA na Ave tyAM sudhI e badhuM prApta karavAnI IcchAthI paNa mAtra "nizIhi' zabda bolavA rUpa paNa sAmAcArI dareka saMyamIoe pALavI joIe. spaSTa saMbhaLAya e rIte A zabda bolavo joIe. khedanI vAta che ke anaMtA tIrthakaroe je AjJAo pharamAvI che. te Aje vilopa thaI rahI dekhAya che. A vyavahArathI paNa nisahi' zabda bolavA jeTalI sAmAcArI lagabhaga paLAtI nathI. jeo A pALaze, teone gaNadharonI maryAdAnuM rakSaNa karavAno, tIrthano AMzika uccheda thato 8 aTakAvavAno, A maryAdAo navI peDhIo sudhI jIvatI pahoMcADIne paropakAra karavAno lAbha sAMpaDaze. Reachi&ternational and raMga lAgyo - nisIhi sAmAcArI * 203 internati&giEagggggggggggggggggggaisoni
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. paM. pravarazrI candrazekharavijayajI ma.sAhebanI preraNAne jhIlIne have...| 'deza videzamAM parvAdhirAja paryuSaNanI ArAdhanA | karAvavA mATe yuvAnonI sAthe tapovanIo susajja jaina saMghanA agraNI mAnanIya TrasTIvayoM ! ApanA gAma ke nagaramAM jo pavadhirAja paryuSaNa parvanI ArAdhanA karAvavA mATe pUjya sAdhusAdhvIjI bhagavaMto padhArI zakyA na hoya to te mATe amArA yuvAno tathA tapovanI bALakone dara varSe jarUrathI bolAvajo. 'A yuvAno tathA tapovanIo ApanA jaina saMghamAM (1) aSTAlikA tathA kalpasUtranI pratanuM suMdara vAMcana karaze. (2) rAtre paramAtmabhaktimAM badhAne rasataraboLa karI deze. (3) banne TAImanA pratikramaNa vidhi-zuddhipUrvaka karAvaze. (4) zrIsaMghanA ullAsa pramANe rasaprada vividha pravRttio karAvaze. jo ApanA saMghamAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto padhArI zakyA na hoya to ja nIcenA saranAmethI phorma maMgAvIne bharIne amane mokalI Apo. nama sUcanA 'phorma bharIne mokalavAnuM saranAmuM ArAdhanA karAvavA paryuSaNa vibhAga. saMcAlaka zrI | zrIyuta lalitabhAI dhAmI, rAjubhAI AvanArane gADIbhADuM vagere C/o. tapovana saMskArapITha zrI saMghe bahumAnarUpe mu. amIyApura, posTa: sughaDa gAMdhInagara - 382424. ApavAnuM raheze. phona : 079-3ra0ra03
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArAM vahAlAM bALakone chevaTe traNa varSa mATe to 'tapovana'mAM mUko ja jUna mAsathI zarU thatuM satra cAre bAju vikRtinA vAyarA vIMjhAI rahyA che. khUba ja nAnI-dasathI cauda varSathI ja bALakomAM kharAba saMskAro paDavA lAgyA che. 'gaMduM' kahevAya te badhuM temanA jIvanamAM pesavA lAgyuM che. samAja tarapha sUkSma najara karatAM A ati kaDavuM darzana koI paNa saMskRtipremIne thaze ane te tIkhI cIsa pADI deze. saMsArI jIvonI vahAlAmAM vahAlI cIja temanA saMtAno gaNAya. jo temanuM ja jIvanagulAba khIlyuM na khIlyuM tyAM ja karamAvA lAge; temAM doSonA kIDA paDavA lAge ane karamAI jAya to e mA-bApoe kyAM javuM ? kyAM rovuM ? zuM ApaghAta karI nAkhavo ? potAnA gharamAM ke game tevAM borDiMga vageremAM rAkhIne bALakone zikSaNa ApI zakAze, paraMtu saMskAro to nahi ja ApI zakAya. gharamAM mA-bApo ja TI.vI. vagerethI samayanI barabAdI karatAM cakkaromAM ja jo phasAyA hoya ane borDiMgonA saMcAlakone ja bALa-saMskaraNa mATenI koI gaMbhIratA na hoya to saMskAra tyAM zI rIte maLaze ? tapovanamAM dhArmika ane vyAvahArika - banne prakAranuM zikSaNa che. e zikSaNa paNa UMcI guNavattAvALuM che; paraMtu tenI sAthosAtha ahIM bALakonA jIvanabAgamAM susaMskAronA choDonuM vAvetara karavAnuM kArya temaja zArIrika, zaikSaNika, sAmAjika vagere rIte suvyavasthita karavAnI sAthe tene mAnasika ane AdhyAtmika rIte atyanta suMdara banAvavAnuM sauthI pradhAna lakSa che. te vaDIlono ane devaguruno bhakta bane; sahuno mitra bane, jAtano pavitra bane... ane e badhuM banIne e zUravIra bane; jethI rASTrarakSA, saMskRtirakSA ane dharmarakSAno e sabaLa yoddho bane e ja A tapovananuM ekamAtra lakSa che. enAmAM dhArmiktA, mAnavatA ane rASTrIyatA (rASTradAjha) jo lAvI na zakAya to tapovanane nIcuM jovAnuM thAya evuM tamAma kAryakaragaNanuM maMtavya che. jo A badhI vicAraNAmAM ane enA AdhAre goThavAyelA tapovananA mALakhAmAM mA-bApone rasa paDato hoya to temanAM bALakone vikRtionAM jhaMjhAvAtamAMthI ugArI levA mATe tapovanamAM (dhoraNa 5 thI 12nI zALA mATe) kamase kama traNa varSa mATe to mUkavAM ja joIe. bALaka to nAdAna che. enA bhAvinA ghaDataranA A kAmamAM ene kyAMka agavaDatA paDe; enI ghareluM svacchaMdatAne ahIM poSaNa na maLe tethI te tapovanamAM dAkhala thavAmAM aruci batAve to kaThaNa kALajAnA banIne paNa mA-bApoe bALakonA samagra jIvananA hitamAM tene ochAmAM ochuM traNa varSanuM saMskaraNa tapovanamAM ApavAno nirNaya karavo ja joIe. yAda rAkho lADamAM ke lAgaNImAM mA-bApo taNAze to bALakonA jIvanane AraMbhamAM ja evuM moTuM nukasAna thaI jaze je jIvanabharamAM bharapAI thaze nahi; jenAthI AkhuM kuTuMba trAhimAm' pokArI jaze. nA... have zA mATe krizrcAniTIno ja pracAra karavAnI nemavALI konvenTa-skUlamAM ApaNAM bALako jAya ? dho. 4 sudhI konvenTamAM bhaNanArA bALakone tapovanamAM jarUra mUkI zakAze. have to mAtra tapovana e ja ApaNAM saMtAnono taraNopAya.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ ucca saMskAra sAthe ucca zikSaNanA sopAna sara karavAnA lakSane varelA ( tapovanamAM bhaNatA bALako ) II & atithione namonamaH kare che. ...roja navakArazI kare che. ...roja aSTaprakArI jinapUjA kare che. ... roja rAtribhojanano tyAga kare che. ...roja guruvaMdana kare che. ...roja navI navI vArtAo sAMbhaLe che. ...roja kumArapALa rAjAnI Arati utAre che. ...roja navI navI vaMdanAo gAya che. ...roja navA stavananA rAga zIkhe che. ...komyuTara zIkhe che ...karATe zIkhe che... ...skeTIMga zIkhe che ..yogAsana zIkhe che... ...saMgItakaLA zIkhe che... nRtyakaLA zIkhe che... ...lalItakaLA zIkhe che ...citrakaLA zIkhe che.. ...vakatRtvakaLA zIkhe che ...abhinayakaLA zIkhe che... ...aMgrejImAM speech ApatAM paNa zIkhe che... mAtApitAnA sevaka bane che. prabhunA bhakta bane che. garIbonA belI bane che. prANIonA mitra bane che. zaktimAna banavA sAthe guNavAna bane che.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhapRSTha citra paricaya AtmasAdhanA karavA nIkaLelA saMyamInA saMyamarathanI sAthe jJAna ane kriyArUpI be azvo joDAyelA hoya ! sArathi tarIke gItArtha gurUbhagavaMta beThA hoya ! ane dazavidhacakravAla sAmAcArI pAlana rUpI be cakro (paiDA) joDAyelA hoya ! tevA ziSyane paraMparAe sAkSAt 'paramAtmA ane paramapadanI prApti jhAjhI dUra kyAMthI hoya? |