Page Text
________________
BEEE તથાકાર સામાચારી
"वायणपडिसुणणाए" इति गाथायां चतुर्थपादस्यादौ = "पणिसुणणाए तहक्कारो" इति चतुर्थपादस्य प्रारंभ 'अविगप्पेणं' इति परावृत्या लिखितं = "पडिसुणणापदं" दूरीकृत्य "अविगप्पेणं तहक्कारो" इति लिखितमिति भावः । तथा च तत्र 'पणिसुणणाए' इति पदस्यैवाभावात् न काचिदपि बाधेति । ततश्च पञ्चाशकगाथाया अर्थोऽयं भवति यत् " वाचनाप्रति श्रवणादौ अविकल्पेन 'अवितथमेतद्' इति तथाकारः कर्तव्यः इत्यादि । अधिकं तु तट्टीकातोऽवसेयम् ।
अत्र वयं वदामः → महोपाध्याय श्रीमद्यशोविजयैः अत्रैव एकत्रिंशत्तमगाथाटीकायां → आदिशब्दात् चक्रवालसामाचारीप्रतिबद्धे सामान्योपदेशे, अर्थव्याख्यानविधौ, प्रतिपृच्छोत्तरकालं गुरुभणिते च निश्चयेन तथाकारः भवेत् ← इत्यादि निगदितम् । ततश्च प्रतिपृच्छोत्तरकालं गुरुभणिते वचनेऽपि तथाकारः उपाध्यायैः प्रतिपादितः । अथ "वायणपडिसुणणाए" इति विवक्षितायां आवश्यकनिर्युक्तिमूलगाथायां वाचनाप्रति श्रवणे, उपदेशे, सूत्रार्थकथनायाञ्च तथाकारः प्रतिपादितः दृश्यते, किन्तु प्रतिपृच्छोत्तरकालं गुरुभणिते वचने तथाकारस्य निरूपणं न दृश्यते । एवं च एतत् वक्तुं शक्यते यदुत 'पणिसुणणाए तहक्कारो' इति चतुर्थपादस्थं 'पणिसुणणाए' इति पदं प्रतिपृच्छोत्तरकालं गुरुभणितस्य वचनस्य वाचकं । एवमपि प्रतिपृच्छोतरकालं गुरुवचनस्य श्रवणं प्रतिश्रवणं वक्तुं युज्यत एव । एवञ्च सर्वं सुस्थं भवति । तथा च चूर्णि :- प्रतिपृच्छोत्तरकालं आयरिए कथयति सति पडिसुणणाए ।
एष तावदस्माकमभिप्रायः । अधिकं पुनः गीतार्थाः विदन्ति ||३१||
ત્યાં વળી ત્રીજો મત બતાવ્યો છે કે જેઓ પહેલા મત પ્રમાણે જ બધું માને છે.
પંચાશકમાં શ્રીહરિભદ્રસૂરિજીએ આ ગાથા તો લીધી જ છે. પણ એના ચોથા પાદની શરૂઆતમાંથી "पडिसुणणाए” प६ अढी नांजी त्यां "अविगप्पेणं" ५६ भूडी हीधुं छे. खेटले “वायनाना श्रवशमां, उपदेशमां, सूत्रार्थऽथनमा “सा सायुं छे” से माटे या भतना विल्प विना 'तहत्ति' 5 से 'तथाअर' छे.← खेम अर्थ थशे.
(મહોપાધ્યાયજી મહારાજે ચાર જગ્યાએ તહત્તિની વાત લખી છે, જે હમણાં જ જોઈ ગયા. એમણે શિષ્યની પ્રતિકૃચ્છા પછીના ગુરુના ઉત્તરમાં તત્તિ કરવાની વાત લખી છે. એટલે ઉપાધ્યાયજી મહારાજ આ ગાથાનો અર્થ આ પ્રમાણે કરતા હશે કે “સૂત્રના શ્રવણમાં, ઉપદેશમાં=ચક્રવાલસામાચારી સંબંધી સામાન્ય ઉપદેશમાં, સૂત્રાર્થકથનમાં=અર્થવ્યાખ્યાન વિધિમાં તથા પ્રતિશ્રવણમાં=પ્રતિકૃચ્છા કર્યા બાદ ગુરુ વડે અપાતા ઉત્તરમાં અવિકલ્પથી તહત્તિ કરવું જોઈએ.” આ વાત ચૂર્ણિમાં પણ કરી જ છે.
ઉપાધ્યાયજી મહારાજની પોતાની ટીકાની પંક્તિઓ જોશો તો આ વાતનો ખ્યાલ આવી જશે.) ૫૩૧।। यशो. नन्वेताद्दशे वक्तरि क्रियतां नियमेन तथाकारोऽन्यत्र तु कथम् ?
इत्याशङ्कायामाह—
इयरम्मि विगप्पेणं सो य विगप्पो ववद्विओ एसो । संविग्गे गीयम्मि य तहेव अण्णत्थ जुत्तिखमे ॥ ३२ ॥
મહામહોપાધ્યાય યશોવિજયજી વિરચિત સામાચારી પ્રકરણ – ચન્દ્રશેખરીયા ટીકા + વિવેચન સહિત ૭ ૧૩૨
| SR No. | 022206 |
| Book Title | Samachari Prakaran Part 01 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Maharaj |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan Trust |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 286 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |