Book Title: Prabuddha Jivan 2009 Year 19 Ank 01 to 12 - Ank 03 is not available
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525994/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vArSika lavAjama rUA. 125/- tA. 16 jAnyuArI, 2009 chUTaka nakala rUA. 10/- 1 * * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvana | vikrama saMvata : 2065 vIra saMvata : 2535 poSa vada - tithi - 6 jina-vacana saMyama-dharma ane siddhapada cauraMgaM dullahaM mattA saMjamaM paDivajjiyA / tavasA dhuyakammaMse siddha havai sAsae / / -3tta{Tdhyayana-rU-20 cAra aMgo (manuSyajanma, zAstrazravaNa, dharmamAM zraddhA ane saMyamamAM puruSArtha) durlabha jANIne jIva saMyamadharmano svIkAra kare che ane tapa dvArA karmono nAza karIne zAzvata siddhapadane pAme che. __ cAra aMgoM (manuSyajanma, zAstrazravaNa, dharma meM zraddhA aura saMyama meM puruSArtha) ko durlabha samajha kara jIva saMyama kA svIkAra karatA hai / phira tapasyA dvArA sabhI karmoM ko naSTa kara jIva zAzvata siddhapada prApta karatA hai| Realizing that four things (viz human birth, listening to scriptures, faith in religion and strength to practise self-control) are difficult to obtain, one who observes self-control and destroys all the past Karmas through penance, becomes Siddha for ever. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "jina-vana' mAMthI) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 Amana gAMdhI gaMgA tAgato camatkAra sAbaramatI AzramamAM sAMjanI prArthanA pUrI thaI che. kinArAne dhasAIne sAbaramatInA nIra khaLakhaLa vahI rahyAM che. AkAzamAM vasaMtanI pUrNimA khIlI che. prArthanA pachI eka bichAnAmAM takiyA para jamaNA hAthano Teko rAkhI gAMdhIjI ADA paDyA che. teo uMdhADe zarIre che. ThaMDI lAgaze ema mAnI bA emane eka cAdara coDI karIne oDhADe che. cAdarano ardho bhAga pITha pAchaLa che. sAme rAvajIbhAI beThA che. vAto karatAM rAvajIbhAInI najara bharaDA paranI sapheda cAdaramAM paDelI kALI bhAta para jAya che. are kALo sApa ! sApa cAdara upara thaI gAMdhIjInA baraDA para caDe che ane bIjI bAju UtaravA Doka laMbAve che. rAvajIbhAInuM dhyAna vAtamAMthI khase che e joI-ane potAne paNa kAMIka hoya ema lAgavAthI-gAMdhIjI pUche cheH zuM che ? rAvajIbhAIno jIva addhara thaI gayo che. gAMdhIjI hAlyA to sApa DaMkhavAno. pote bhayathI kaMI bole to hAjara rahelA bhaDako. dhImethI e javAba Ape che. kAMI nahi, e to sApa che. sAMbhaLIne bA vagere ciMtAthI UThe che, paNa prabuddha jIvana gAMdhIjI ane rAvajIbhAI cira o che. sApa AgaLa vadhato nathI. paNa cAMdanImAM kyAMya jato paNa dekhAya niha. pITha ane cAdara vacce chupAyo haze ? rAvajIbhAI dhImethI kahe che, bApujI, Apa saheja paNa hAlatA nahi. huM to nathI hAlavAno, paNa tame zuM karo cho? pakaDIne huM A vALelI cAdaranA cAra khUNA tene dUra pheMkI dauM chuM. sApa temAM haze to cAdara sAthe dUra paDaze ane cAlyo jaze. paNa Apa hAlo nahi.. huM nahi hAluM, paNa tame sAcavazo. krama (1) (2) (3) (4) tA. 16 jAnyuArI, 2009 rAvajIbhAI cAdara UMcake che. ThIkaThIka vajana che. jorathI cAdara ne dUra pheMkI de che. sApa cAdaramAMthI bahAra Ave che. rAvajIbhAI vagere ane pakare che. ane dUra nAkhI Ave che. chApAMe vAta cagAvIH 'mahAtmAjIne mastake nAge dharelI pheNa.' lokamAnyatA che ke nAga mastaka pa2 pheNa dhare to mANasa cakravartI thAya. A badhI camatkAranI rIte daMtakathA cAlI. paNa moTAmAM moTo camatkAra gAMdhIjInA ne nAganA prasaMgamAM e hato ke teo zAMta citte svasthatAthI rUMvADuM paNa na pharake e rIte, je sthitimAM paDyA hatA te sthitimAM paDyA ghaumAzaMkara jozI rahyA. sarjana-sUci kartA kRti gAMdhI bApu ! daMDo laIne have to Avo! bhaviSyavANI mahAtmA gAMdhI ane paMca mahAvrata muMbaI jaina yuvaka saMghanA 80mAM varSamAM padArpaNa nimitte yojAyo bhavya samAroha (5) (6) zrI yu. je. 5. saMgha H prApta thayela anudAnanI yAdI y. zuM gAMdhIjI bhAratIya tattvajJAna jANatA na hatA ? jayabhikhkhuM jIvanadhArA (7) (8) jUjavAM rUpa mananAM (8) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-3 (11) sarjana svAgata (12) jaina pAribhASika zabdakoza (13) paMthe paMthe pAtheyaHeka amUlya salAha DaoN. dhanavaMta zAha DaoN. raNajita paTela DaoN. yogendra pArekha ketana jAnI Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com email : info@mumbai_jainyuvaksangh.com pR karyuM 3 5 prA. pratApakumAra je. ToliyA DaoN. kumArapALa desAI zrI zAMtilAla gaDhiyA 7 10 11 12 18 20 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 22 DaoN. kalA zAha 25 27 DaoN. jItendra bI. zAha vijayAlakSmI paMDita 28 prabuddha jIvana H grAhaka yojanA - 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) = 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 0 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) * kyAreya parA jAXkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra "prabuddha jIvana' pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabhu he jIvana' vinA mUlye pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A 'prabuddha jIvana'ne saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. * vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. *'prabuddha jIvana nidhi' ane 'kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. ceka 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI betavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 Qmenejara Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 | 0 varSa : (50) + 1900 aMka : 1 0 0 tA. 16 jAnyuArI, 2009 0 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 pra[pha IvI prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa00 vArSika lavAjama rUA.125/-00 chUTaka nakala rUA. 10/-00 | mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha gAMdhI bApu! daMDo laIne have to Avo! kuSNa janma kAliMdI taTa, soraTha taTa hata prANa hue, soraTha taTa janma mohana, kAliMdI taTa hata prANa hue, gagana vihArI garuDa vartama, kisa dharatI para Ana caDe ? pakSa hina kI bhUmi hamArI, yahAM kahA~ tuma bhUla paDe ? dulerAya kArANI ('gAMdhI bAvanI'mAMthI) pU. bApu! tamane vidAya karyAne Aje 61 varSanA vahANA vAI bANa caDAvavA kahyuM hatuM tema tame tamArA bodhika jJAnanI to esI cUkyA, tamane vadAya karyA pachI A deze ghaNI bhautika pragati karI che tesI karIne tamAro daMDo gophaNanI jema pelA guMDAo tarapha ghumAvo? bApu... sAcuM bolajo ho bApu, tame to satyanA pUjArI cho. rAma dhanuSya, satya ane vacana pAlanane laIne, kuNa sudarzana cakra 'tamArA eka gAle koI tamAco mAre to tamAro bIjo gAla dharajo,' ane karma-kartavya temaja bhaktino Adarza laIne, isu prema ane kSamAno ema Izue kahyuM hatuM paNa bIjA gAle paNa pelo "koI tamAco mAre saMdezo laIne, mahaMmada payagaMbara sAheba samAnatA, baMdagI, ane dAnano to zuM karavuM evI koI InsTrakzana ke upadeza Izue Apyo hoya evuM Adarza laIne, sokreTIsa kAMI vAMcavAmAM nathI AvyuM. | A aMkanA saujanyadAtA DahApaNanA vicAro laIne ane to Aje amArI bhArata | zrImatI nirmaLAbena caMdrakAMta DI. zAha gAMdhI bApu tame to A badhAMnA mAtAnI A AtaMkavAdI-oe saravALA jevA A bhAratanI smRtiH sva. kumArI smitA zAha cheDatI karI che, tamAcA mAryA dharatI para padhAryA. AvA to ane harniza zAhanA smaraNArthe che, bolo ame zuM karIe? A aneka mahApuruSo A dharatI saMjogomAM prajA jyAre trasta che upara avataryA, paraMtu kRSNane tIra, Izune vadha staMbha, sokreTIsane tyAre, atyAre amArA deza netAo to potAnI carcA surakSA ane jherano pyAlo ane tamane goLI... TApaTIpamAM vyasta che. emanI TApaTIpamAM zobhe evA zaNagAra zodhIne bApu ! eka prazna pUchuM? be adabI mApha, tame pU. bA sAthe gItAnA e zaNagAra emane paherAvavA mATe AkrozabharI prajA have jAgI rahI sthitaprajJa bhAvathI cAlatA ho, pU. bA paNa tamArI sAthe mIThI mIThI che. A aMdaranA AtaMkavAdIothI amAruM lohI garama thaI rahyuM che. vAto karatA hoya ane ekAeka koI guMDo pragaTa thaIne amArA e pU. paNa bhoLA bhAratIyajanone potAnI mIThI mIThI vANI ane dhananI bAno hAtha pakaDe to tame pati puruSa zuM karo ? tame pelA guMDAne ema vaheMcaNIthI e lohIne ThaMDuM karavAnI e badhAmAM gajabanI AvaData che. to na kahone ke 'le bhAI, mAro A daMDo le tane tArA rakSaNa mATe kAma amArA aMdaranA AtaMkavAdIo to netA-abhinetAnuM adbhUta mizraNa Avaze." ke gItAno sthitaprajJa bhAva korANe mUkI, kuSNa arjunane che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 bApu, tamArA nAme AjanA rAjakAraNIo tarI gayA, ane bhAratanI AjanI lokazAhIne Aje gAMdhInI nahi, parazurAmanI prajAne DUbADI dIdhI. eka be dAyakA pahelA jemanI pAse nokarI jarUra che, parazurAma avatAranI rAha che, ane e parazurAma eTale paNa na hatI evA deza netAnA suputrInA lagnamAM Aje karoDonA prajAnI pUrI jAgRti, matAdhikAranuM zastra. kharca thAya che. bApu, tamArA sAdAInA pATha to Aje bacAro garIba bApu, AzIrvAda Apo ke prajA parazurAma thaI jAya, ane daMbhI, ane madhyama varga lAcArIthI sAcavI rahyo che. tamane khabara che? bhraSTAcArI ane nakAmAM rAjakAraNI ane amaladArone nIce utArI tamArI khAdIne to A badhAMe choDI ja nahi paNa tarachoDI dIdhI de. che. ane khAdImAM paNa kRtrima tAMtaNAnI milAvaTa svIkArAI gaI che, bApu, pratyeka dezavAsIne hukama karo ke, A "hoziyAra' zAsako ane tamArI dArU na pIvAnI jhuMbezanA to ahIM dhaMdhA ane vikAsanA nAme matadivasanI AjubAju rajAnA divaso rAkhe to paNa pratyeka nAgarika, cUrecUrA UDI gayA che, e paNa bApu, tamArA gujarAtamAM to khAsa. dhaMdho grAmapaMcAyata, nagarapAlikA, vidhAnasabhA ane lokasabhAnI cUMTaNImAM lAvo, pAva, pIvaDAvo ane paisA ugADo.... potAnA mata adhikAranA "parazu'ne laIne jAya ane vINI vINIne bApu, A badhuM sAMbhaLIne raDatA nahi, tamArA vatI sAmAnya takasAdhu ane bhraSTAcArIone emanA ghara bhegA karI de ane potAnA ane AdarzavAdI prajA raDI rahI ja che! zubha matathI A dezane zubha ane kalyANamaya banAve...svarAjane bApu, have daMDo laIne Avo..ahiMsAnA pUjArI jaina maMtrIo surAjano AkAra Ape. A dharatI puNyazALI che. eTale A zraddhA che. savAra sAMja pratikramaNa karI dezanI rakSA kAje yuddhamAM jaIne talavAra DahoLAyelA pANImAMthI kacaro kADhI, gALIne, garama karIne zuddha to calAvatA hatA ja. svadharma karatA samayadharmane vaphAdAra rahevuM e ja sAco karavuM paDaze ja. dharma che. bApu, A dharatI upara tamArA jevA aneka mahA mAnavanA caraNo bApu, baso varSonA zAsaka aMgrejone tame ahiMsAnA zastrothI padhAryA che, e sarvenA amArA upara AzIrvAda utaro. ame amArI haMphAvyA, harAvyA ane emane ravAnA karyA, paNa Aje ame tamArI rakSA karavA sarva zaktimAna banIe, bhautikanI samAMtara AdhyAtmika sAthe zarata lagADIe chIe ke tamArA A dezavAsIonI AvI siddhi pAmIe ane jagatanA sarve jIvo pratye prema, karuNA ane kSamAno cheDatI-paristhiti joIne gusse thaIne tame jo tamAro daMDo laIne bhAva amArA sarvenA hRdayamAMthI dhvanita thAya, pharI kRSNanI vAMsaLI Avo to vartamAna deza netAo ane amaladAro tamane gAMThavAnA vAge, mahAvIranA vacano jharaNAMnI jema khaLakhaLa vahe ane e madhura nathI, tame emane mahAta nahi karI zako, samajAvI nahi zako, nAdo vizvanA kaNakaNamAM goraMbhI UThe. viSakanyAne jhera ke koI auSadha ApavAthI e maratI nathI evA A he mahAmAna bApu, amArA koTi koTi praNAma. rIDhA baudhiko kyAMka tamane koI kAyadAnI jALamAM evA "phITa' karI adhanavaMta zAha aMdara 'phITa' karI deze, kadAca tamAruM enkAunTara paNa thaI jAya, to tame e 30 mI jAnyuArInA goLI khAdhI hatI e A enkAunTaranI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA prakAzita goLI karatA vadhu sArI hatI evuM tamane lAgaze. pachI raDI rahelA DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita amAre pharI raDavAnuM? ame keTaluM raDIe? have to amArA AMsu paNa - navA graMthonuM prakAzana sUkAI gayA che! 1. jinatattva graMtha-1-AvRtti bIjI, julAI-2007, pRSTa bApu, tame ahIM hatA tyAre AjhAdI mATe ghaNAM kArAvAso ane saMkhyA-503, mUlya rUA. 300/- 1 thI 5 bhAgamAM vitarita A upavAso sahyAM hatAM. eTale bApu have tame na Avazo, tamArA apamAno graMthamAM jainadharma viSayaka 47 lekho che. amArAthI sahana nahi thAya. pAkistAnamAM janAba jinhAnI zuM dazA 2. jinatattva-graMtha-1, oNgasTa-2007, pRSTa saMkhyA-364, mUlya thaI hatI e tamane khabara che bApu? vaLI A dezamAM hamaNAM 'vRddhAzramo' rU. 240/- chathI bhAga 9 sudhI vistarita A graMthamAM jaina dharma viSayaka paNa vadhI rahyAM che!! bIjAM 26 lekho che. bApu, tamArI jIvana kathAmAM sAcA sukhano mahAsAgara che. 3. prabhAvaka sthaviro (bhAga-1 thI 6) AvRtti-bIjI mArca-2006, deza-paradezanI yuvA peDhI hoMze hoMze e vAMce che, vicAre che ane pRSTa saMkhyA-6 12, mUlya-rU. 350/-. cha bhAgamAM vistarita A graMthamAM 25 jaina prasiddha ane siddha sAdhu tamArA cIMdhelA Adarza pramANe jIvavAno saMkalpa kare che. tamArI gAMdhI bhagavaMtonA caritranuM vigate Alekhana thayuM che. kathA amArI vyathA upara gaMgAjaLanuM kAma kare che. amane emAM ghaNAM A pustako eka sAthe kharIdanArane 25% DiskAunTa. 'ukelo' dekhAya che. bApu, tame amArA upara ghaNAM upakAro karyA che. 1 menejara) paNa Aje tame na Avazo. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana (1) bhaviSyavANI DaoN. raNajita paTela (anAmI) salAmata nathI, e puravAra thavAno divasa Aje sAme AvIne Ubho rASTrapitA pU. gAMdhIjI kevaLa AdarzavAdI, bhAvanAvAdI ja nahotA che, ane jarUra e satya sAbita thaze ke - paNa vyavahAradakSa krAntadarzI maniSI paNa hatA. potAnA samayanI 'adharmaNeute tAvat tato bhadrANi pazyati | maryAdAone atikramIne AgaLanuM joI zakatA hatA ne koIpaNa tataH sapatnAt jayati samUlastu vinazyati || yakSapraznane pUMchaDethI pakaDavAne badale zIMgaDethI pakaDatA eTale to gokhale matalaba ke adharmathI mANasa amuka vakhata pUrato saMpattimAna thAya ane lokamAnya tilaka sAthe paNa meLa pADI zakyA. aMgrejomAM zraddhA che, sukho pAme che, harIpho upara vijaya meLave che, paNa aMte samULago rahI tyAM lagI vinIta, mavALa valaNa rAkhyuM paNa zraddhAlopa thatAM 'tame nAza pAme che." "daridranArAyaNa' zabda ApanAra hatA svAmI vivekAnaMda, TaLo' (kviTa InDiyA) jevuM uddAmavAdI valaNa paNa dAkhavyuM. mahAtmA gAMdhInA purogAmI jemaNe siMhagarjanA karI uddhodhana karyuM: sane 1930 sudhInA bhAratabharanA rASTranetAomAM pU. gAMdhIjI UTho, jAgo, ne zreSTha puruSo pAsethI jJAna prApta karo. (uriSThata, ja eka evA netA hatA-lokanetA hatA-jemaNe rASTranI nADa nakhazikha jAgrata prApya varAtni bodhata) bhAratanA A bhagIratha saMnyAsIe parakhelI. ApaNI rASTrIya vizeSatAo-maryAdAonA teo acchA bhagavAM dhAraNa karIne rASTravAdane jAgrata karyo ne bhAratanA bhUtakALanI pArekha hatA. vartamAnanA dhummasane bhedIne bhaviSyano prakAza parakhI bhavyatA darzAvI. bhAvi mATe ujjavaLa AzAvAda pragaTAvyo. emaNe zakatA hatA. eTale to svarAjya-prApti pachI bhAratanI zI sthiti kahyuM: 'jenuM jIvana anya jIvonA kalyANa mATe vyatIta thAya che, tenuM ja haze tenI AgAhI...AgAhI nahIM paNa AjanI paristhiti jotAM to jIvyuM sArthaka che. te ja yathArtharUpe jIve che. te sivAyanA bIjA jIvo 'bhaviSyavANI' emaNe sane 1922mAM bhAkhelI. emanA ja zabdo jIvavA chatAM maraNa pAmelA jevA ja che.' vAMcIe-sAMbhaLIe: zrI araviMda to rASTrIyatAnA jyotirdhara jevA hatA. temanA "svarAja, kaMI lAMbA vakhata sudhI paNa cAlu rAjya (briTIza rAjya) 'vaMdemAtaram' patre dezamAM cetanA jagAvelI. patnI paranA eka patramAM karatAM bahu sAru hovAnuM nathI...svataMtra thaIzuM, tenI sAthe ja cUMTaNImAM teo lakhe cheH "loko svadezane jaDa padArtha-keMka medAna, khetara, vana, rahelA badhA ja doSo, anyAya, zrImaMtonI sattA, julama temaja vahIvaTI parvata, nadI ityAdi samaje che. svadezane huM mA samajuM chuM., enI bhakti binaAvaData-e badhuM ApaNI para caDhI besavAnuM. loko aphasosanI karuM chuM, pUjA karuM chuM, huM jANuM chuM ke A patita jAtino uddhAra karavAnuM sAthe gayA dahADA (aMgreja rAjyanAH yAda karaze...lAbha eTalo ja baLa mArAmAM che-"zArIrika baLa nahIM' talavAra, baMdUka laIne ja huM yuddha thayo haze ke eka jAti tarIke ApaNA mAthethI apamAna ane kalaMka karavA jato nathI. mAruM baLa jJAnanuM che. kSAtrateja e ja kevaLa baLa utaraze. AkhA dezamAM keLavaNIno pracAra karIe to ja AzA che. nahi nathI, brahmateja paNa che. A teja jJAnanI upara pratiSThita che." "noleja to julamano bharelo ghora naraka AvAsa ja haze.' Ijha pAvara' e emaNe siddha karI batAvyuM. lagabhaga eka ja dAyakAmAM mane to, AjathI 82 sAla pUrve bhAkhelI A bhaviSyavANImAM AvI caccAra vibhUtio pAke ne teya gulAma hiMdamAM e vizvanuM moTuM mahattvanA traNa muddA Ajeya te so TakA nahIM paNa savAso TakA sAcA Azcarya gaNAvuM joieH lAge che. (2) pU. bApunI bhaviSyavANIno bIjo muddo vahIvaTI bina (1) cUMTaNInAM badhAM aniSTo teo joI zakyA che. lokazAhImAM AvaDatano svarAjyaprApti TANe to sAco hato ja paNa Ajeya te zo Aje moTe bhAge mastaka nahIM paNa dhaDa matadAna kare che. "manI pAvara'ne bhalIvAra che?" phrIDama eTa miDanAITa' maLyuM. rASTranA dehachedana sAthe....ne masalsa pAvara'nI bolabAlA che. "rASTra ke rAjyakakSAe nahIM paNa e pachInI arAjakatAe kALo kera vartAvyo. vyavasthA ne 'lo enDa kSetrIya ne kyAMka to jJAtiya kakSAe lokazAhInuM adha:patana thayuM che. oNrDara' mATeya vadAya letA mAunTa beTanano sahAro levo paDyo! e hAthe kaMkaNa ne arIsAmAM zuM jovuM? AvI bhaviSyavANI uccAranAra kaTokaTInA kALe javAharane saradAra paNa DaghAI gayelA. javAhara karatAMya krAntadarzIno janma thayo sane 1869mAM. sane 1861 thI 1871no saradAre AI.sI.esa. keDarano samayocita sadupayoga karI paristhitine e maMgala dAyako eka nahIM paNa caccArakrAntadarzIone janma ApanAra ThekANe pADIne bhAratanA pAMcaso bAsaTha (pa62) rajavADAMne ekatrita che. sane 1861mAM kavivara ravindranAthano janma thayo, sane 1863mAM karI bhAratanI akhaMDatAne akabaMdha rAkhI. Aje ardhI sadI bAda vicAra svAmI vivekAnaMdano, sane 1869mAM mahAtmA gAMdhIno ne sane karIe to paNa vahIvaTI bina AvaDatano prazna to aneka rAjyo pUrato 1871mAM maharSi araviMdano. "saMskRtinuM saMkaTa' nAmanA eka udbodhaka saLagato ja rahyo che. netAgIrI uttarottara UtaratI kakSAnI jovA maLe lekhamAM ravIndranAthe bhaviSyavANI uccArI cheH "Aje huM eTaluM kaheto che. are! eka samaya hato jyAre bhAratano vahIvaTa gujarAtIonA jAuM ke prabaLa pratApazAlInAM paNa sAmarthya, madamattatA, AtmabharitA hAthamAM hato. saradAra vallabhabhAI, morArajI desAI, zrI dhIrubhAI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 ema. paTela, zrI manubhAI zAha, zrI bI. pI. paTelano e jamAno garimAne gaurava Ape evI carcAnI bhASA nahotI. kalamanTa eTalI hato. Aje kendramAM gujarAtIonI zI sthiti che? "greTa nezana' ne (Clement Attlee) svarAjya ApavAnI tarapheNamAM hatA. vinsTana carcila puvara lIDara'no meLa zI rIte maLavAno? ApaNI vahivaTI ekadama viruddhamAM hatA. carcile prahArAtmaka bhASAmAM kahyuM: 'pAvara vila binaAvaDatane kAraNe anyAya, julama ne anadhikArIonI sattA jovA go InTra dha hensa opha rAskalsa, rojha enDa phrI buTsa, noTa e maLe che. ekavAra eka abajopatie kaheluM ke pAMcaso karoDamAM bhAratanI boTala opha voTara ora lopha zela eskepa Teksezana. onlI era lokasabhA kharIdI zakAya! AyArAma-gayArAmanAM lAkha lekhAM hatAM vila bI phrI enDa dha blaDa opha dhIjha haMgrI miliyansa vila bI ona dhI te have karoDoye pahoMcyAM che! Ajeya nirdalIyanA bhAva AsamAne heDa opha klemanTa eTalI. dhIjha Ara mena opha sTro opha huma no pahoMcI gayA che! jyAM AvA sodA thatA hoya tyAM rASTrabhakti, sTresa vila bI phAunDa AphTara e kyU Iyarsa. dhe vila phAITa emonga vyavasthAzakti ke sevAniSThAnI zI vAta karavI? jo ApaNAmAM vahIvaTI dhemaselvajha enDa inDiyA vila bI losTa Ina poliTikala skavebalsa." AvaData hota to byurokrasI, reDa TepIjhama, lAMcarUzvata, pramAda, (phiphTI Iyarsa AphTara (pR. 3) eDITeDa bAya esa.vI.rAju vilaMbanIti, hotI hai calatI he vRtti jevAM lokazAhIne vighAtaka tattvo svarAjya mATe vyavasthita, dezavyApI laData ApanArAomAM te kALe na hota balake pramANamAM ochAM hota. je bihAramAMthI buddha, mahAvIra, mukhya netAo hatA pU. mahAtmA gAMdhIjI, saradAra vallabhabhAI paTela, rAjendrabAbu, jayaprakAza jevI vibhUtio prApta thaI tyAM rAbaDIdevInuM zrI javAharalAla naheru, maulAnA abula kalAma AjhAda vagere rAjya! lAluprasAda yAdava "rImoTa kanTrolathI calAvatA! jenA para sphaTIka-zuddha rASTrIya netAo eTale carcile A vaMdanIya vibhUtio karoDono ghAsacArA kaubhAMDano kesa cAlato hoya! zI balihArI che kAje "rAskalsa, rojha enDa phrI-buTarsa' evA AkarA zabdo nahIMvAparyA ApaNI lokazAhInI! hoya ema mAnI laIe to pachI Avo, A badho Akroza kone mATe ? (3) sane 1922mAM ApaNA dezamAM keLavaNInuM pramANa ghaNuM ja bhArata mATeno carcilano pUrvagraha bolato hato? 'bhAgalA pADo ne ochuM hatuM, ane temAM ya bhAratanA keTalAka bhAgomAM to te pramANamAM rAja karo'nI briTIzaronI kUTanIti to vizva-vikhyAta hatI. muslima na-gaNya jevuM hatuM. svarAjya Ave to gAMdhIjIne mana lAbha eTalo lIganA mahammadaalI jhINA emanuM rAjakIya pyAdu hatuM. hiMduomAM kharo ke eka jAti tarIke ApaNe mAthethI apamAna ne kalaMka TaLe paNa paNa bhAgalA paDAvavA harijanonA svataMtra matAdhikAranI sogaThI kyAM jo AkhA dezamAM keLavaNIno vyApa ne pracAra na vadhArIe to paristhiti vAparI nahotI? carcilanuM sAmrAjyavAdI mAnasa bhAratanA eTalI hade vaNase, kathaLe ke, svarAjamAM 'julamano bharelo ghora rASTrabhaktone mUlavavAmAM gothuM khAI gayuM hoya ema bane? pU. naraka-AvAsa ja hoya." gAMdhIjIne mana keLavaNI eTale kevaLa gAMdhIjInI 1920-21nI, 1930-31nI ne chelle 1942nI akSarajJAna ke upAdhionI prApti ja nahIM paNa heDa, henDa enDa "kvITa inDiyA' mUvamenTa carcilanA mAnasane rIDhuM ne saMvedanAvihIna hArTa..matalaba ke buddhino vikAsa, karmazaktino vikAsa ane hRdayano banAvyuM hoya? briTIza lokazAhInI rIti-paddhatie A koMgresIo kahetAM lAgaNItaMtrano vikAsa abhipreta hoya. svataMtra prajA tarIke ApaNe rAja karI zakavAnA nathI evI dRDha mAnyatAthI prerAI carcile AvA ApaNA hakko ne pharajo samajIe, nAgarika dharma samajIe, dezanA AkarA prahAro karyA hoya e saMbhavita che. Ameya carcilanuM vyaktitva sAmAjika, Arthika, rAjakIya praznonI ApaNI samaja vadhe ne lokazAhI a-gamya hatuM. dvitIya vizvayuddhanA vijayamAM bhAratano sAtha-sahakAra prajAtaMtramAM ApaNI bhAgIdArI ne javAbadArI samajIe. AvI kaika na-gaNya nahoto, paNa carcile e pahADa-moTA muddAne najhara aMdAjha emanI kalpanA hoya; jo ke gAMdhIjI to keLavaNIno artha vyaktimAM karelo. kyAMka vAMceluM e pramANe, A muddAne ujAgara karavAmAM ne cAreya varNanI zaktino AvirbhAva ne vikAsa evoya samaje che. dareka carcila tathA presiDenTa rUjhavelTanuM dhyAna doravAmAM zrImatI rUjhavelTanoya vyaktimAM brAhmaNanI jJAna-sAdhanA, kSatriyanuM kSAtrateja, vaizyanI phALo hato. vyavahAra dakSatA ne zudranI sevAvRtti vikasAvavAnuM lakSya keLavaNInuM carcilanA dhakhadhakhatA bakhALAne saumya uttejana Ape evI vicAra hovuM joie. evo gAMdhIjIno khyAla che. samagra prajA keLavaNInA A saraNIvALA keTalAka ardhadagdha rAjakAraNIo paNa tatkAlIna bhAratamAM lakSyane siddha na karI zake e vAta sAcI paNa prajAjIvananA prANapraznone hatA. prathama to mane e samajAtuM nathI ke lokazAhImAM ATalA samajavAmAM sArAsArano vicAra viveka karI zake eTalI keLavaNI to badhA-DajhanabaMdha-rAjakIya pakSo hoI zake ? vadhumAM vadhu traNeka pakSothI samagra prajAne maLe e AzA vadhu paDatI na gaNAya. 'ITaranala vijilansa cAle. ApaNe tyAM, 'deDakAMnI pAMcazerI" jevA rAjakIya pakSono rAphaDo Ijha dha prAIsa opha libarTI' niraMtara ataMdra jAgrati sivAya svataMtratA phATyo che! lagabhaga be Dajhana pakSonA sAtha-sahakArathI zrI salAmata nathI. e sUtra satata smRtimAM rahevuM joie. aTalabihArIe je lokazAhI-taMtra calAvyuM che te to 'mirekala' gaNAya ! carcile aMtamAM kahyuM che: "InDiyA vila bI losTa Ina poliTikala 'hiMdane svarAjya ApavuM ke nahIM?' enI briTIza pArlAmenTamAM skavebalsa' eno Acho aNasAra meLavavo hoya to lokasabhAnA sAMprata carcA cAlatI hatI. e carcA khUba ja ugra prakAranI hatI. pArlAmenTanI adhyakSa zrI somanAtha ceTarajInA tAjetaranA A zabdo yAda rAkhavA (2) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana jevA che. "saMsada sabhyoe bhegA maLIne A mahAna lokasabhAne vAta karelI tyAre AMkaDA ApatAM kaheluM ke lokasabhAnI kAryavAhI akhADAmAM pheravI nAkhI che.A vidhAnamAM keTalo badho Akroza, calAvatAM eka miniTe rUpiyA chavvIsa hajArano kharca thAya che. karoDono puNyaprakopa ne kaTu anubhavanI baLatarA che ne mahAna lokasabhAnI kharca karyA bAda paNa A sAMsado emanI niSThA ne kAryakSamatAno kevo garimA jALavavAnI cIvaTa paNa. tAjetaramAM ja zrI ceTarajIe bIjI hisAba Ape che? hAthe kaMkaNa ne darpaNamAM zuM dekhavuM? eka agatyanI vAta kahI teH- dhera masTa bI e sisTama opha rAITa Tu zrI esa.vI.rAju likhita "mInu masANI' pustaka vAMcato hato. rikola emapIjha enDa emaelaejha Tu DIla vItha misabiheviyara opha emAM eka evuM vidhAna Ave che ke "ApaNA dhArAsabhyo ke sAMsado ile reDa riprejhenTeTIgjha-matalaba ke geravartana karatA emanA pagAra vadhArAnI vAta Ave che tyAre pakSApakSI bhUlI jaine dhArAsabhyo-sAMsadone pAchA bolAvavAno adhikArano amala karavAnI badhA DAhyA DamarA thaI jAya che.' masANI haMmezAM AvI vAtano virodha koI vyavasthA hovI joie." khUda lokasabhAnA adhyakSa ja jyAre AvI karatA hatA ne sabhyone paNa virodha karavA Adeza ApatA hatA. 'voTa ne ATalI badhI gaMbhIratAthI vAta kare tyAre carcilanI 'bhaviSyavANI'nI heva dha emapIjha Dana?' evo aMtarmukha karanAro emano prazna hato. upekSA karI zakAya tema nathI. sAMprata rAjakAraNa ne rAjakAraNIoe carcilanA mIThuM pAyelA - briTIza rAja-paddhatie, khoDaMgAtI cAle cAlatI ApaNI cAbakhAmAMthI kaika to zikhavA jevuM che ja. lokazAhIne karadAtAonA parasevAnI kamANIno kevaDo moTo hisso * * * Apavo paDe che tenI jANa A sAMsadone nahIM hoya? sane 2007nA 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-7 sapTembaramAM somanAtha ceTarajIe "rAITa Tu rikola riprejhanTeTIva'nI phona naM. : (0265) 6621024 mahAtmA gAMdhI ane paMca mahAvrata | DaoN. yogendra pArekha jaina yuvaka saMgha-paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA adhyakSa mAnanIya DaoN. ArAdhaka teo hatA. temano veza-paheraveza paNa kevo! jaina sAdhu dhanavaMtabhAI zAha, zrotAo, AjanI A sabhAmAM "mahAtmA gAMdhI jevo. Ama juo to rAjanetA! paNa vastrone eka paNa khisyuM na ane paMca mahAvrata' viSaya para vyAkhyAna ApatI vakhate bharapUra AnaMda hoya evo hindustAnano kadAca prathama ane AkharI netA. satyanuM ane saMkocano samAMtarapaNe anubhava karI rahyo chuM. prastuta vyAkhyAna- AcaraNa to bALavaye 'harizcaMdra' nATaka joyuM tyArathI saMkalpapUrvaka zarU mALAnA maMca parathI varSothI je pUrvasUrio-prabuddha vaktAo, sAkSaro thayuM. khissA vagaranA vastroe parigrahanA pravezane ja aTakAvI dIdho. vaktavya ApI cUkyA che temanuM smaraNa A kSaNe mArI javAbadArIno satya, ahiMsA, aparigraha, asteya ane brahmacarya-ema pAMceya mane ahesAsa karAve che. 1986 thI 1990nA cAra varSanA mArA vratanuM parasparanuM anusaMdhAna. ekanA paNa abhAvamAM anya cAranuM muMbaI nivAsa daramyAna A vyAkhyAnamALAnuM zravaNano yuvAna zrotA pAlana azakya. eka vratanA pAlana mATe paNa anya cAra mATenI niSThA tarIke, sahRdaya zrAvaka tarIke meM pUrepUro lAbha lIdhela che. mohamayI Avazyaka. A paMca mahAvratanI ArAdhanA mATe atyaMta anivArya che muMbaI nagarI A vyAkhyAnamALAnA divasomAM puNyabhUmi bane che evI aMtarAtmAnA avAjanuM anusaraNa. satya vratanA pAlananI vAta karIe AstikatA dareka zrotA-vaktAnI jema mArA hRdayamAM paNa che. tyAre A vAta vizeSa lAgu paDe. "satya eTale zuM?' eno tarkathI mArA vaktavyano viSaya che, "mahAtmA gAMdhI ane paMca mahAvrata." sIdho javAba ApI zakAya tema nathI. gAMdhIjIe kahyuM, "satyano jaina zrAvako paMca mahAvratathI paricita che. mahAtmA gAMdhI janmathI jaina zodhaka chuM. satya hajI jaDyuM nathI. tethI pote paNa satya eTale zuM? e na hatA paNa karmathI jaina hatA. sAva sAcukalA vaiSNavajana paNa hatA. praznano aMtima abhiprAya ke javAba ApatA nathI. AtmakathAnI mahAvIranI jIvadayA, buddhanI karuNA ane IsunI kSamAnA saMgamatIrtha prastAvanAmAM ja temaNe noMdhyuM che ke, "eka ja satya che ane bIjuM badhuM samA mahAtmA gAMdhI koI paNa khristI abhyAsune-zraddhALune parama mithyA che. e satya mane jaDyuM nathI paNa huM eno sAdhaka chuM. e satyano arthamAM IsunA sAcA vArasadAra lAge eTalA khristI hatA. jagatanA sAkSAtkAra na karuM tyAM lagI, mAro aMtarAtmA jene satya gaNe che te koIpaNa dharmanI vyApaka svIkRti ane sahamati bhaLe evA pAMceya kAlpanika satyane mAro AdhAra gaNI, mArI dIvAdAMDI gaNI, tene mahAvratanA pAlanakartA hatA. ane e arthamAM mahAtmA sAcA arthamAM Azraye mAruM jIvana huM vyatIta karuM chuM.' - Ama, nirmaLa aMtaHkaraNane paMca mahAvratadhArI hatA. jaina sAdhunI jema temaNe paMca mahAvratanI je samaye je satya lAge te AcaraNamAM mUkatA gayA. jIvanabhara satyanA pragaTapaNe pratijJA nahotI lIdhI. paNa sahaja rIte pAMceya mahAvrata emanI AcaraNe ja emane anya vratono bheTo karAvyo. gAMdhIjIe jIvanabhara jiMdagImAM vaNAI gayA. alpa AtmAthI mahAtmA sudhInI jIvana sapharamAM satyanA prayogo karyA. prayogavIra hatA tethI paraMparAthI muThThI UMcerA paMca mahAvrata uparAMta bIjA cha vrata-ema badhA maLIne agiyAra vratanA sahajapaNe siddha thayA. paMca mahAvratanI zAstra saMmata pratijJA nahi paNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 aMtaHkaraNa-pUrvakanuM AcaraNa. jIvAtA jatA jIvananuM, prayogazIla kahyuM, 'huM itihAsano adhyApaka chuM. ahiMsA dvArA rASTra svataMtra thayAno jIvananuM sahaja rIte nItareluM navanIta eTale paMca mahAvrata. eka paNa dAkhalo mane mAnavajAtinA itihAsamAM maLyo nathI.' aMtaHkaraNano avAja cheka bALapaNamAM ja emane satyanI prApti gAMdhIjIe atyaMta namratApUrvaka paNa pUrA AtmavizvAsathI javAba Apyo, karAve che. gharanuM pAyakhAnuM sApha karavA AvanAra ukAne aDakAya nahi 'tame itihAsa zIkhavanArA cho, huM itihAsa ghaDanAro chuM. ahiMsaka ema mAtAe kaheluM. AjJAMkita ane vivekI evA mohane to mAtAnI pratikAra dvArA ApaNe bhAratane svarAjya meLavI ApIzuM. pachI AjJAnuM pAlana ja karavAnuM hoya. paNa nA! mAtAnI AjJA karatAM itihAsanA adhyApako enA para vyAkhyAno Apaze.' aMtarAtmAnA avAjane sarvopari gaNavAnI temanI samaja cheka caLavaLanA stare ahiMsAno prayoga eTale ahiMsA dvArA rAjyakrAMti. bALapaNathI ja sAbadI hatI. koI manuSyane nIco gaNavA mATe temanuM vyaktigata stare paNa ahiMsA pratyenI zraddhA jAnanA jokhame paNa hRdaya teyAra na hatuM. eka manuSya bIjA manuSyane potAnAthI nIco bulaMdIe pahoMce che. caMpAraNanA nIlavaro eTale ke gaLInI khetI gaNe e vAta temanA hRdaye tyArathI ja avagaNI. pariNAme aspRzyatA karanArA gorA jamInadAro khUba atyAcAra karatA. tethI gAMdhIjI nivAraNa sudhI A bhAvanA vistarI. A aspRzyatA nivAraNa to caMpAraNa gayA. temanI hAjarIthI svAbhAvika rIte janacetanA jAgRta ekAdazI vratamAMnuM eka mUlyavAna vrata. potAne sanAtanI hindu gaNavAmAM thaI. gorA jamInadAro mATe to gAMdhIjInI hAjarI ja bhAre musIbatarUpa gaurava anubhavanAra mahAtmAe ema paNa kahyuM ke, "jo koI paMDita thaI paDI. bApu emanI AMkhamAM kaNAnI jema khUMcavA lAgyA. evAmAM mArI AgaLa ema siddha karI Ape ke vedamAM aspRzyatA upadezAI che, koIe kahyuM ke, "amuka jamInadAra bahu mAthAbhAre che ane ApanI to huM vedono tyAga karIza paNa aspRzyatAne nahIM mAnuM' - gAMdhIjI hatyA karavA teNe mArA rokyA che." ahiMsAno mAtra upadeza nahi, pUrve ke pachI koI zaMkarAcAryae Ama kahyuM hota to mAnavadharmanI lAja sIdhuM ja AcaraNa. gAMdhIjI to pahoMcyA pelA mAthAbhAre gorAnA jaLavAI hota. narasiMha mahetAe harijanavAsamAM jaI bhajana karyA baMgale. tyAM jaIne eTaluM ja kahyuM, "mane mArI nAkhavA Ape mArA ane gAMdhIjIe pasaMdagIno avatAra maLe to harijanane tyAM janma rokyA che tema meM sAMbhaLyuM che. Ape vadhAre kaSTa na levuM paDe tethI huM levAno saMkalpa vyakta karyo. jAte ja koI na jue ema ApanI pAse Avyo chuM.' - pelo bicAro ahiMsAno padArtha pATha sahuprathama temane sAMpaDe che pitAe temane stabdha thaI gayo. gAMdhIjIne svarakSaNa mATe AzramamAM baMdUka rAkhavI mApha karyA te khUba jANItA prasaMgamAMthI. sajA karavAne samartha evA paDI nahotI. ahiMsA pratyenI zraddhA ane abhayanI sAdhanA hoya to ja pitA kizora mohananI ciThThI-corIno ekarAra vAMcI raDI paDe che. A A vAta zakya bane. bApu hiMduhRdaya samrATa na hatA, hindustAnanuM azru-motIbiMduthI emanuM aMtaHkaraNa zuddha thAya che. hRdaya hatI. satya ane ahiMsAnA bhoge svarAja paNa temane khapatuM na hatuM. gAMdhIjIe prabodhelA-AcarelA ekAdaza vratamAM "abhaya" paNa sAdhya zuddhi ane sAdhana zuddhino apUrva samanvaya. je mahAbhAratakALamAM eka mahattvanuM vrata che. "abhaya"no artha bApumAM vistare che. "abhaya" durlabha hato. dharmarAja yuddhiSThira azvatthAmAM haNAyo? - nA javAbamAM eTale koithI bhaya na pAmavo eTaluM ja nahi koIne bhayabhIta paNa na naro vA kuMjaro vA' karI zake. arjunanA prANanI rakSA khAtara kRSNa karavA. pU. nArAyaNa desAIe gIta lakhyuM che, koIthI ame DarIe nA, sUryAstane thaMbhAvI zake. paNa mahAtmA gAMdhInI yuddhanItinA mULamAM ja koIne paNa DarAvIe nA." pratipakSane parAjita karavAnI pUrI kSamatA satya ane ahiMsA. sAbaramatIno A saMta 'binA khaDaga binA DhAla' ane saMjogo hoya tyAre pratipakSanA sanmAnanuM jatana karI tenuM hRdaya AjhAdI levA nIkaLyo hato. 1922mAM asahakArano kAryakrama parivartana karavA sudhInI dhIraja gAMdhIjImAM hatI. saphaLatAnI caramasImAe hato. savinaya kAnUnabhaMga ane nA-karano aparigrahanI vAta karIe to mULa to gAMdhIjI varSe 105 pAunDanA kAryakrama zarU karavAno nirNaya levAI cUkyo hato. e vakhate gAMdhIjI vaLatarano karAra karI dakSiNa AphrikA vakIlAta karavA gayelA. satyaprIti bAraDolI hatA. e vakhate temane jANavA maLyuM ke hAlanA uttara pradezanA ane nItinA kAraNe vakIla tarIkenI zAkha eTalI vadhI ke karAra karatAM gorakhapUra jillAnA corI corA gAmamAM lokonA uzkerAyelA ToLAe 50-60 gaNI kamANI thavA lAgI. dunyavI dRSTie jAhojalAlI kahI polIsa cokI saLagAvI jemAM 21 sipAIo ane 1 adhikArI baLIne zakAya evI raheNI-karaNI sAva saraLa banI gaI. dakSiNa AphrikAmAM bhaDathuM thaI gayA che. gAMdhIjIne lAgyuM ke hajI loko ahiMsAno dharma-marma gorAone AMjI de evI mobhAdAra jIvanazailI gAMdhIjI mATe sahaja samajyA nathI. ane temaNe saphaLatAnI pUrI zakyatA hovA chatAM caLavaLa banI. paNa aparigrahanI bhAvanA vIstaratI gaI. temanI kamANI parivAra ATopI lIdhI. Ama kahI zakAya ke temaNe ahiMsAnuM rASTrIyakaraNa karyuM. pUratI sImita rahetI nathI. dezamAM vaselA kuTuMbIjanoe emanA bhaNatara mujhaphpharapuranI kaoNlejamAM kRpAlAnI itihAsanA adhyApaka. kAkA ane emanA kuTuMbanuM gujarAna calAvavA mATe kharcelA nANAthI bamaNuM sAhebe temane tAra karI gAMdhIjIne maLavA bolAvyA. kRpAlAnIe bApune vaLatara cukavIne dhIre dhIre tyAgapaMthe jiMdagI AgaLa dhapAve che. patnI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 ane bALakonA bhaviSyane dhyAnamAM rAkhI utarAvelo vImo paNa rada karAve che. badhI kamANI dakSiNa AphrikAnI hiMdI koma mATe, giramITiyAonI sevA mATe, phiniksa Azrama mATe ane 'InDiyana opIniyana' calAvavA mATe kharcI nAMkhe che. garIbo mATe ane jAhera kAmo mATe maphata vakIlAta karI aMte vakIlAta paNa choDe che. apAra bhautika sukha ane vaibhavane tilAMjali Ape che. aparigraha mAtra vastuonA tyAga ke saMpatti visarjanamAM ja nahi, paNa samAja dvArA maLatA sanmAnano paNa parigraha nahIM; evI sUkSmatA gAMdhIjIno viveka che. muMbaInA ekselasiyara thiyeTaramAM temanA sanmAna mATe yojAyelI sabhAmAM zrI jamanAdAsa dvArakAdAsa gAMdhIjI pratye pUro Adara hovA chatAM 'mahAtmA' zabda uccAratA nathI. upasthito 'gAMdhIjI' nahi 'mahAtmA' karyo evo zorabakora karI durAgraha rAkhe che. jamanAdAsa jANe che ke bApune mahAtmA saMbodhanathI vAMdho che. paNa anuyAyI zrotAono durAgraha jamanAdAsanA apamAna sudhI vistare che tyAre gAMdhIjI madhyasthI karIne mahAtmA zabda mATeno aNagamo jAhe2 ka2Ine zora macAvanArA zrotAone jamanAdAsanI mAphI mAMgavAnuM kahe che. jamanAdAsano avinaya karanAra Akhare kSamA mAMge che. ApaNA samayamAM to 'mahAtmA"nuM vizeSaNa nAnuM paDe eTalAM ane evAM saMbodhano calaNamAM che. pa. pU. dha. dhu, 1008, vizvavaMdanIya, mahAmaMDalezvara, jagadaguru, pragaTa brahma svarUpa ane zrI zrIno TrAphika jAma che. hamaNAM vaLI dakSiNa bhAratamAM eka navA mahApuruSano udaya thayo che jeo che traNa vakhata zrI zrI zrI ema lebala lagADe che. mane thAya che ke bIjo koI jAge e pahelAM cAra vakhata zrI zrI zrI zrI nI peTanTa ke rajisTrezana karAvI lauM. prabuddha jIvana dakSiNa AphrikAmAM phiniksa AzramathI agiyAreka mAIla dUra verUlamamAM eka dhanavAna hiMdustAnInI sakhAvatathI lakSmInArAyaNanuM maMdira bAMdhavAmAM AvyuM. gAMdhIjIne maMdiranuM udghATana karavA mATe vinaMtI karavAmAM AvI. udghATana bAda gAMdhIjIne cAMdInA tALA-cAvI ane sonAnA patarAthI maDheluM 'gItA'nuM pustaka bheTa ApavAmAM AvyuM. gAMdhIjIe kahyuM, "gItA svayaM jhagamagatuM ratna che. hIrAne kathIrathI DhaMkAya nahi.' - ane sonu-cAMdI vecI tenI rakama Azrama khAte jamA karI. aparigraha ane anAsaktinA AvA DhagalAbaMdha udAharaNo samagra gAMdhIgAthAmAMthI maLe 9 garIbI e hiMsAnuM sahuthI varavuM svarUpa che. ema kahIne gAMdhIjIe ApaNI hiMsaka jIvanazailI para UMDI mImAMsA pragaTa karI che. chevADAnA mANasa mATenI sAcukalI prIti ja A prakAranI jAgRti pragaTAve. bApu khUba moMbaMdhane pachI 1906mAM 37 varSanI vaye brahmacarya vrata aMgIkAra kare che. kasturabAnI sahamati bhaLe che. ekAdaza vratamAMnuM eka te asvAda, svAdendriya para kAbu meLavAya to brahmacarya atizaya saraLa che e temanA anubhavano nicoDa. khorAkanA prayogo brahmacaryanI che e dRSTie ja thayA. upavAsanI anivAryatA paNa brahmacarya sAdhavA arthe paNa vizeSa rIte samajAya che. temane mana brahmacarya eTale mana, vacana, kAyAthI sarva iMdriyono saMyama. pUrA satyavAdI. tethI ja brahmacarya aMgenI potAnI sAdhanAmAM pote mAnasika vyabhicAramAMthI kasturabA pratye mukta nathI rahI zakyA evo ullekha paNa moTA putra harilAla paranA eka patramAM kare che. brahmacarya aMgeno temano vivAdAspada prayoga paNa satyaniSTha jIvananI caramasImA. svajano-mitronI nA chatAM agnipathamAMthI saphaLatApUrvaka pasAra thayA. AjanA tathAkathita sAdhuo niSphaLa javAnI pUrI taiyArI sAthe Avo mAtra prayoga nahi - prayogo kare che ane emanA proganI sI. DI. bahAra paDe tyAre ja ApaNAne khabara paDe che. asteya eTale corI na karavI evo sthULa artha nahi. aparigrahano artha vistAra. potAnI pAse jarUriyAta karatA vadhAre vastu hoya to te paNa anyanuM paDAvI lIdheluM gaNAya evI sUkSma samaja. Arthika asamAnatAne dUra karavA mATe gAMdhIjInI asteya vrata aMgenI samaja Aje paNa keTalI prastuta che. temaNe to tyAM sudhI kahyuM ke, 'jo ApaNI jANamAM eka paNa mANasa bhUkhyA peTe hoya to bharapeTa bhojana levuM e paNa aparAdha che.' gAMdhIjI Avo tIvra aparAdha baudha anubhavatA. duniyA AkhIe kahyuM ke, 'Izvara satya che' tyAre bApue kahyuM ke 'satya Izvara che.' jIvananI paLepaLa satyanuM AcaraNa sahaja banyuM. temaNe kahyuM, 'je ekane mATe zakya che te sahune mATe zakya che.' pote kazuM viziSTa karI rahyAM che ke kahI rahyAM che evo lezamAtra ahaMkAra nahi. sAva sAdhAraNa prasaMgamAM paNa asAdhAraNa satyaniSThA nitaratI. gAMdhIjI yaravaDA jelamAM hatA tyAre kasturabA emanI mulAkAte AvyA. jela adhikArIne thayuM ke pote vaccethI khasI jAya to banne nirAMte vArtA karI zake. aradhA kalAka pachI adhikArIe AvIne pUchyuM, 'tamAre vAtacIta thaI gaI ?' bApue kahyuM, "Apa jelanA niyamo jANo cho. jela adhikArInI gerahAjarImAM mulAkAtI kedI sAthe vAta na karI zake. ame to ApanI gerahAjarImAM mUMgA ja besI rahyA.' jarUra paDye rASTra hitamAM savinaya kAnUna bhaMga karanAra mahAtmA potAne mATe thaIne savinaya kAnUna jatana paNa karI jANatA. paMca mahAvrata uparAMta asvAda, abhaya, aspRzyatA nivAraNa, sarvadharma samabhAva, svAzraya ane svadezI ema badhA maLIne agiyAra vratanI AdhArazIlA mahAtmAgAMdhInuM jIvana. vaiSNavajananI aMtima paMkti che ke 'bhaNe narasaiyo tenuM darzana karatA kuLa ekotera tAryA re'-AvA nirALA vaiSNavajananuM jemaNe sadehe ke akSaradehe bhAvapUrvaka darzana karyuM che tevA sarva gAMdhIjanane vaMdana karI viramuM chuM. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 2008nI paryuSA vyAkhyAnamALAmAM tA. 1-9-2008nA prastuta thayela vaktavya prema nivAsa, mukAma koTaDA (4), tAluko nakhatrANA-370 605. mobAIla : 9427103536, 9725274555 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 muMbaI jaina yuvaka saMghanA 80mAM varSamAM padArpaNa nimitte yojAyo bhavya samAroha ketana jAnI sevA, karuNA ane zubha-vicAronA prasAra mATe kAryarata muMbaI gautama svAmI ATha varSa moTA hatA. divasa rAtrinA ATha prahara che. jaina yuvaka saMghanA 80mAM varSamAM padArpaNa nimitte prabhAdevI sthita aSTApada para jaI jinabiMbanA darzana kare tene jaladI kevaLajJAna ravIndra nATyamaMdiramAM tA. 10 jAnyu. 2009nA jaina samAjanA zreSThI prApta thAya che. gautama pRcchAmAM gautamasvAmI bhagavAnane dIpacaMdabhAI gArDInI adhyakSatA heThaLa bhavya ane dabadabAbharyo samAroha aSTamI-AThamanI tithinuM mahattva pUche che tyAre teo teno mahimA yojAyo hato. dharamapura sthita zrImad rAjacaMdra AzramanA DaoN. rAkezabhAI varNavatA kahe che ke "goyamA, suda ane vada AThame ATha bhagavAnanA jhaverI nAdurasta tabiyatane kAraNe upasthita na rahetA dIpacaMdabhAI vividha kalyANako thayA te RSabhadeva, ajItanAtha, saMbhavanAtha, gArDIe adhyakSasthAnethI AzIrvacana ApyA hatA. abhinaMdana, munisuvrata, nemanAtha, neminAtha ane pArzvanAtha. A kAryakramano prAraMbha dIpacaMdabhAI gArDIe dIpa pragaTAvIne karyo hato. kAraNathI AThamanI tithino mahimA viziSTha che. je jIva A tithi adhyakSasthAnethI dIpacaMdabhAI gArDIe jaNAvyuM hatuM ke gujarAtanA pALaze, sAdhanA-ArAdhanA karaze tenA ATheya karmono kSaya thaze." aMtariyALa vistAromAM cAlatI gotama svAmIne kevaLajJAna 80mAM varSe saMsthAo-sevA pravRttiomAM prANa puravA bhakti yAtrA ja prApta thayuM hatuM ema DaoN. dhanavaMtabhAI A saMsthAe traNa karoDa rUpiyA ekaThA karyA | smaraNikA ane sI. DI. zAhe umeryuM hatuM. A uparAMta eozrIe che. to tenA potAnA mATe eka karoDa | zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA eMsImAM varSanA saMghanI anekavidha pravRttiono ahevAla rUpiyAnuM bhaMDoLa ekatrIta karavAnuM muzkela pravezanA avasare yojAyela "bhakti yAtrA" kAryakramanI| prastuta karyo hato, ane A 80 varSanA nathI. paramANaMda kApaDIyAnA samayathI huM A vI.sI.DI. ane sI.DI. saMghanA kAryAlayamAMthI upalabdhI praveza nimitte saMghane rUA. 80 lAkhathI 1 saMsthAmAM rasa lauM chuM ane cImanabhAI thaze. karoDa rUpiyAnuM sthAyI bhaMDoLa ekatrita karI cakubhAI zAha lakhatA hatA te samayathI | A avasare ekaso eMsI pAnAnI "prabuddha | ApavAnI saMghavatI dAtAone vinaMti karI 'prabuddha jIvana" vAMcuM chuM. zIrSakathI prakAzita thayela suzobhita smaraNikA paNa hatI. A vikaTa paristhitimAM paNa chellA kAryakramamAM atithivizeSa tarIke | praba ddha jIvana'nA vAcako vinA mulya saMghanA ka 'prabuddha jIvana'nA vAcako vinA mUlya saMghanA traNa mahinAmAM saMghe samAja tarapha vinaMti upasthita rahelA bipInabhAI jene jaNAvyuM kAryAlayamAMthI prApta karI zakaze. karatA rUA. 41 lAkha jeTalI mAtabara rakama hatuM ke A saMsthA lAMbA samayathI samAjamAM | mAjanI A smaraNikA mAtra jA..no saMpUTa ja nathI, eka ara ekatrita thayAnI harSabhera jAherAta paNa karI sAhitya ane saMskAra siMcavAnI pravRtti |paraMtu emAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano sacitra 6 calAve che. teno huM 40 varSathI sAkSI rahyo |ct ItihAsa ane aneka vigato sAthe 'prabuddha jIvanamAM A kAryakramamAM upasthita rahI nahi chuM. A saMsthAnI pravRttio bhAvi peDhI mATe pragaTa thayela "paMthe paMthe pAtheya' vibhAganA lagabhaga zakanArA prA. tArAbahena ramaNalAla zAhano ati upayogI che. DaoN. ramaNabhAI zAhe | saMdeza temanA putrI zailajAbahena zAhe vAMcI |cotrIsa satya ghaTanAtmaka prasaMgo paNa samAyelA che. | lekho ane pustako dvArA vitarAgadarzana ane | saMbhaLAvyo hato. A saMdezamAM prA. 'prabuddha jIvana'nA vAcakone A smaraNikA prApta jJAnano bhaMDAra rajU karIne ApaNA upara| tArAbahena zAhe jaNAvyuM hatuM ke mArA pitA karavA vinaMti. upakAra karyo che. | ane saMsthAnA bhUtapUrva maMtrI dIpacaMda zAha menejara, | 'saMgha'nA mAnadmaMtrI 'prabuddha jIvana'nA ' ane mArA pati ane saMsthAnA bhUtapUrva taMtrI DaoN. dhanavaMta zAhe upasthita atithionuM svAgata karatAM jaNAvyuM pramukha Do. ramaNalAla zAha thakI huM 58 varSathI saMsthA sAthe saMlagna hatuM ke I. sa. 1929mAM pAyadhunI pAse dhanajI sTrITamAM sAta jaina rahI chuM. karuNA ane zubha vicAronA prasAra mATe kAryarata saMsthAnI AgevAnoe A saMsthA sthApavAno nirNaya lIdho hato. te nirNaya jhoLI ApaNe sahue prema ane dhanathI chalakAvI devI joIe. koI zubha ghaDImAM levAyo haze ke A saMsthA Aje 80 mAM varSamAM pravezI che. A kAryakramamAM ArogyanA kAraNasara ToranTa audyogika juthanA saMsthAnI pragatimAM 25muM, 50muM, 75muM ane tenI jema 80mAM zAradAbahena mahetA ane udyogapati dAmajIbhAI enkaravALA upasthita varSanuM paNa adakeruM mahattva che. AThano AMkaDo viziSTha che. jainomAM rahI zakyA nahotA. amadAvAdamAM 'jIto'nA kAryakramane lIdhe udyogapati aThThama, aThThAI ane aDhAra abhiSeka hoya che. bhagavAna mahAvIra karatAM rasikalAla dhArIvAla hAjara rahI zakyA nahotA. maMca upara 'saMgha'nA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana | 11 pramukha rasikalAla zAha, upapramukha caMdrakAMta zAha, maMtrI zrImatI haMsikA aiyara ane vibhAvarI jozIe gIta-saMgIta rajU karyA hatA. nIrubahena zAha, koSAdhyakSa zrI bhUpendra javerI phaMDa reijhIMga kamiTInA tenuM saMcAlana kavi aMkita trivedIe karyuM hatuM. kAryakramanA aMte "saMgha'nA adhyakSa caMdrakAMta gAMdhI, zrI lalitabhAI zAha ane zrI nItina maMtrI nIrubahena zAhe AbhAravidhi karI hatI. sonAvAlA upasthita rahyA hatA. A 80 mA varSanA praveza avasare saMghe 170 pAnAnI daLadAra muMbaI jaina yuka saMghanA 80mAM varSamAM praveza nimitte phaMDa reijhIMga smaraNikA "prabuddha' zIrSakathI prakAzita karI che. emAM mAtra jAxkha ja kamiTInA sabhya zrI nitInabhAI sonAvAlAnI parikalpanA anusAra nahi paraMtu saMghano yazabharyo sacitra itihAsa ane "paMthe paMthe pAtheya" yajAyelA 'bhakti yAtrA'nA kAryakramamAM kumAra ceTarjI, solI kApaDIyA, e ciMtana prasaMgo paNa prastuta thayA che. * * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha phaMDa reijhIMga abhiyAnamAM tA. 7-1-2009 sudhI prApta thayela anudAnanI yAdI 11,00,000 me. veleksa InDiyA prA. li. 11,111 me. kompasara pArTasa ku. 2,50,000 zrI lAlajI velajI ceriTebala TrasTa 11,000 me. vI. guNavaMta enDa kuM. 2,00,000 me. eziana sTAra ku. lI. 11,000 me. nyUoTarIka InpharameTIka lI. 2,00,000 zrI praviNabhAI zAMtilAla koThArI 11,000 zrImatI ramAbena vI. mahetA 2,00,000 zrI rojhI bla DAyamaMDa 10,001 zrImatI mInala vI. paTela 2,00,000 me. eca. dipaka enDa kAM. 10,000 zrI ghelANI ceriTebala TrasTa 2,00,000 me. phAIna javelarI lI. 10,000 zrI eka sagRhastha 1,21,000 zrI bhaNazAlI TrasTa 10,000 zrI yazomatIbena zAha 1,00,000 zrI onavarDa phAunDezana haste hareza mahetA 10,000 zrI ThAkuralAla kezavalAla mahetA 1,00,000 me. jayazrI enjiniyariMga ku. 10,000 zrI kalAvatIbena hasamukhalAla vorA ceri. TrasTa 1,00,000 zrI bipInabhAI kAnajIbhAI jaina 10,000 zrI nItinabhAI kAMtilAla sonAvAlA 1,00,000 zrI kAntilAla nAraNadAsa zAha 10,000 zrI rAjena caMdrakAMta zeTha (ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa) 9,225 zrImatI biMdu zrIkAMta zAha 51,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 9,225 zrI zrIkAMta pramodacaMdra zAha 51,000 zrI kamalAbena gaMbhIracaMda zAha ceriTebala TrasTa 5,000 zrImatI tArAbena mohanalAla zAha ceri. TrasTa 51,111 zrImatI savitAbena nagInadAsa TrasTa 5,000 zrI anIza zeleza koThArI 50,000 zrImatI AzAbahena hasamukhabhAI 5,000 zrImatI bhAratIbena dilIpabhAI zAha 50,000 zrImatI kaMcanabena zAha 5,000 me. eDavAnsa Tekano TAIma InDasTrIjha 51,000 zrI guNavaMta bhAIlAla dozI 5,000 zrI suzIlAbena ane sevaMtIbhAI kapAsI 51,000 zrImatI uSAbena praviNabhAI zAha 5,000 zrI lInA vI. zAha 25,000 zrImatI ramAbahena je. vorA 5,000 zrI zivAnaMda mizana 25,000 zrI arUNabhAI gAMdhI 5,000 zrI tarUlatAbena nAnajI zAha 21,000 me. minala kvelarsa 5,000 sva. atula parIkha ane nItina parIkha 21,000 zrImatI nirmaLA caMdrakAMta zAha 3,000 sva. guNavaMtIbena rasikalAla zAha 15,750 zrI pramodacaMdra somacaMdra zAha 3,000 zrI ramaNikabhAI gosalIyA 15,000 zrImatI nIrUbahena subodhabhAI zAha 3,000 zrI hIrajI vasanajI gosara 15,000 zrImatI kusumabena bhAu 1,500 zrI devacaMda jI. zAha 15,000 zrI amIcaMda Ara. zAha 5,60,000 prabuddha smaraNikA dvArA prApta 15,000 zrI cImanalAla cakubhAI mAnavarAhata TrasTa 41,51,923 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 zuM gAMdhIjI bhAratIya tatvajJAna jANatA na hatA? 3 prA. pratApakumAra je. ToliyA bhUmiputra'nA sundaram janma-zatAbdI vizeSAMkanA 36mA pAne anekonI jema A paMktilekhake svayaM paNa potAnI kumArAvasthAmAM zrI araviMda sAthenI vAtacIta' (AzramavAsIo sAthe tA. 9-4- pUnAmAM nihALI ane mANI che. ApaNe sau jANIe chIe tema 1924) zIrSaka nIce gAMdhIjI viSe zrI araviMde Ama kahyuM hoya te gAMdhIjInA AdhyAtmika uttarAdhikArI ane prathama satyAgrahI chapAyuM che: AcArya vinobAjIe gAMdhIjInI A yugadharma zodhayAtrAne potAnI (zrI araviMda gAMdhIjI viSe kahe che) -emanAmAM mane haMmezAM ciMtana ane dhyAnapUrvakanI sarvodaya- bhUdAna grAmadAna AMdolana mizraNa jaNAyuM che (?). A bAbatamAM to vaLI vadhAre goTo vALyo padayAtrAo, zAMtisenA sthApanAo, 'OM tatsat' jevI sarvadharma che. pahelAM TaoNlasTaoNya, khristI dharma ane jainadharmanuM zikSaNa hatuM. have prArthanAnI padaracanAo, sarvadharmo nA ('samajutta' jevA) emaNe temAM veda, kurAna ane gItA umeryA che! paraMtu mAruM kahevAnuM graMthanirmANo ane vIsa jeTalA vinobA-sAhityanA lakhANa juduM che. emanA magajanuM AkhuM ye valaNa yuropiyano jevuM che. saMgraho, vagere dvArA AgaLa dhapAvI che, vistArI che, mUrtimaMta bhAratIya tattvajJAnanA vicAro viSe emane pakaDa hoya ema mane lAgatuM karI che e A gAMdhI-uttara yuganI koI nAnIsUnI ghaTanAo nathI! nathI (?) vaLI, teo haMmezAM amuka vastune jIvanamAM ThokI besADe gAMdhIjInI A yugadharma-zodhayAtrA pAchaLa A "vartamAna che, ane teno eka niyama ke vrata banAvI de che. e paNa yuropiyana samayanI mAMga' (Demand of the Age)no sAro saMdarbha ane valaNa che - dareka vastune amuka niyama ke kAnUnamAM palaTI nAMkhavI. samAnAMtara itihAsa pAchalI ghaNI sadIothI racAto Avyo che gAMdhIjI tene bhAratIya paribhASAmAM rajU kare che eTaluM ja.." eno abhyAsa thavo joIe. bhAratIya saMskRtinI prAcInamAM prAcIna ahIM ghaNAM prazno UThe che : AhatudhArA, zramaNa dhArAe "paMdara bhede siddha' hoI zake evo (1) zrI araviMda jevA gaMbhIra krAntadRSTA Ama bolyA hoya kharA? udAratAbharyo siddhAMta Apyo ane "sAmAnI-anyanI-dRSTimAM paNa (2) jo temaNe Ama kahyuM ja hoya-gAMdhIjI viSe-to temAM temanI bIjI bAjunuM, A bAjuthI nahIM dekhAtuM evuM satya zodhI zakAya pUrNayoganI sAdhanAnI paripakvatAnuM darzana thAya che kharuM? che' evI saraLa samajabharyo anekAMtavAda, syAdvAda anaMta anaMta (3) temanA jevA parAvANInA pAragAmIo e AvI (cinhita naya-nikSepavAda Apyo. adbhuta rahyA A abhigamo. A zabdo - vAkyovALI) rajUAta karI hoya te gaLe utare tevuM asamAnya pradAnathI vizva saMskRtinA puraskartAonA AdinAthathI che kharuM? mAMDIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI Arvat paraMparAnA (4) gAMdhIjI bhAratIya tattvajJAnane A yugamAM, jANatA-jIvatA- mahAvIrottara-kAlIna aneka yugadraSTA jaina AcAryoe samaya samaya prasarAvatA sarvAdhika saphaLa ne siddha thayA na hatA? para A samudAratA bharelA abhigamone vyakta karyA. chelle chelle A ane AvA bIjA AnuSaMgika praznonA samAdhAna mATe to zrI hemacaMdrAcArye somanAtha maMdiramAM jaI mahAdeva samakSa paNa prathama temanA A vaktavyanI adhikRtatA (authenticity)nI cakAsaNI "vavInara nananA'nA zloka-zabdo dvArA brahma vA viSNu vA mahezvarI thavI joIe. ane teo jo Ama bolyA ja hoya to e kayA vA' kahIne rAgAdi kSaya prApta sarva mahApuruSone vaMdanA karI ane saMyogomAM, kayA pUrvApara saMdarbhamAM, kaI dRSTithI kahyuM hoya teno mahAyogI AnaMdaghanajIe "rAma kaho, rahamAna kaho kou, kAnta vizada ne spaSTa tAga meLavavo-apAvavo joIe, jethI zrI kaho mahAdeva rI" gAIne sarvanA aMtarastha rahelA "sakala brahma araviMdane paNa TAMkavAmAM temane koI anyAya na thAya. jo ke svayamevajJa'nI je abhivyaMjanA ane adhyAtmanA rahasyodghATananI 'bhUmiputra' jevuM javAbadAra patra jyAre A udhdharaNa TAMke che tyAre udghoSaNA karI te asAmAnya sarvadharma-udAratA ane satya-tattva tenI adhikRtatA mAnIne cAlI zakAya. niSkarSa-saMzodhanAnA udAharaNo che. AvA to aneka dRSTAMtothI A thaI prathama vAta. zramaNa paraMparA bharI paDI che. te ja rIte madhyakALanA jainetara dhArAnA have bIjI vAtaH mahAtmA gAMdhIjI ane mahAyogI zrI araviMda prAya: AnaMdaghana-samakAlIna kahI zakAya tevA rahasyavAdI, sarvadharma jevA A yuganA be mahAna puruSo (bhAratanI AjhAdI temaja samanvayI, saMta kabIre paNa "ghaTa ghaTa meM vaha sAMI ramatA' ane terA bhAratanI AdhyAtmika asmitA-saMpadA baMne Azayone varelA sAMI tujhameM jevI aneka padaracanAo dvArA AvI ja vAta karIne, evA)nA jIvananAM mUlyAMkano ane tenI jagata para asara A praznonA AvA ja samanvaya sUromAM nathI gAyuM? akabara bAdazAha jevAnA, saMdarbhamAM pharIne chaNAvA joIe. niSphaLa gayelA chatAM, 'dIne-IlAhI'nA samanvita dharma zodhana ahIM khAsa karIne gAMdhIjInI sarvadharma samanvaya-samabhAvanI, pAchaLa paNa AvI ja dRSTi, AvI ja bhAvanA kaMIka aMze na hatI? A yuganI AvazyakatA bharelI yugadharmanI zodhayAtrAnA upakramamAM A yugamAM paNa zrI rAmakRSNa paramahaMsanI sarva dharmonI eka Ama thavAnI AvazyakatA che. gAMdhIjInI A yugadharma-sarvadharma pachI eka upAsanAnI ghaTanA zrI ziraDI sAMIbAbAnI "sauno mAlika samanvaya- samabhAva-zodhayAtrA temanI sAyaM prArthanAomAM eka'nI sarvadharma samanvaya bhAvanA, thiyosophisTo ane zrI je. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha kRSNamUrtinI badhA ja dharmothI upara UThIne AtmAnI satata, sarvatra, pasaMdagI vihIna, sajagatA-jAgRti' (Constant, choiceless Awareness) sAdhavAnI preraNA A badhI sAdhanAo zo saMketa Ape che. A sarve saMdarbhomAM A kALanA yugadharma evA sarvadharma samanvayanA, 'svAtmAmAM sakala brahma'nA darzananA, 'nAmadhArI atIta' evA zuddha sarjaMga AtmadharmanA Artha-darzanabharyA gAMdhIjInA sarvadharma samabhAvanA abhigamane 'mizraNa' zI rIte kahI zakAya ? emAM yuropiyano jevuM valaNa' kema joI zakAya? jo tene AvAM laeNbala lagADavAnuM aMtardarzana zrI araviMdane thatuM hoya to sarvadharmothI upara UThIne, judA paDIne, maulika rUpe, divyajIvanane pRthvI para utAravAno, 'atimanas'nI sAdhanAno temano je je abhigama che, dAvo che, (e keTalo zakya, saMbhava, saphLa che te jUdI vAta) e zuM che? gAMdhIjInA yugadharmarUpa sarvadharma darzanamAM paNa pRthvIne hiMsAkaluSazUnya ane dezane, bhAratane, 'rAmarAjya'mAM pariNata karavAno puruSArtha nathI? ene 'mizraNa', 'gorTo', yuropiyano zuM valaNa - AvA badhAmAM ghaTAvI zakAya ? (3) gAMdhIjInA A aopalabdhikALanA prAthamika AdhAro temanA potAnA bhagavadgItA jevA adhyayano uparAMta zrImad dharmothIrAjacaMdrajI dvArA muMbaIthI prerita, temanI ja mULa hiMdudharmanI bhUmikAnA yogavasiSTha mahArAmAyaNa, paMcadarzI, maNiratnamALA, zrImad bhAgavata Adi graMtha (jemAM paNa zrImadanA potAnA jainadharmano koI graMtha na hato e zrImanI dharmodAratA mATe noMdhaNIya che, jenuM pachIthI vinobAjI jevAe zrImad pratye aMjali-anumodana karyuM che!) ane zrImanA ati mahattvanA pAttaro hatA. temAM gAMdhIjInA prathama vistRta jijJAsA-patra dvArA 27 UMDA maMthana-ciMtanabharyA prazno ane tenA tevA ja UMDAAbharyA, nirAgraha taTasyabharyAM zrImadjInAM vizada pratyuttaro adhyayanogya che. 20-101894nA roja lakhAyela A vistRta patrottara pachI bIjA paNa be pauttaro agatyanA che. (A sarve 'mahAtmA gAMdhIjI ane zrImad rAjacaMdra vacceno patravyavahAra' zIrSakathI zrImad rAjacaMdra jJAna pracAraka TrasTa amadAvAda, zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa, I. dvArA prakAzita thayela che.) 'ayAo brahmajijJAsA' bharelA gAMdhIjInA A ciMtana-maMthana- amRtopalabdhikALanuM avazya mahattva che. temanI bhAratIya tattvajJAnanA vicAronI pakaDa mATe. A gAMdhIjIne sarva dharma pratye udAratA ane samabhAvano saMdeza ApanAra temanA AdhyAtmika mArgadarzaka zrImad rAjacaMdranuM gAMdhIjI pratyenuM A kathana ke- "tuM game te dharma mAnato hoya teno mane pakSapAta nathI, mAtra kahevAnuM tAtparya e ke je rAhathI saMsAramaLa nAza thAya te bhakti, teM dharma, ane te sadAcAranuM nuM sevana karaje.'-saMdarbhaH 'puSpamALA'-15) koI eka nAmadhArI dharmathI upara UThavAnuM ane saMsArakalpa toDI sarvasAmAnya, sadAcAra-dharma apanAvavAnI preraNA nathI ApatuM ? saMkSepamAM gAMdhIjInA sarvadharma samanvayanI sAdhanAnA sArA abhigamane, tenI pAchaLanA ko-paribaLo zodhanA vikasatA upakramo ane yugAMkAMkSAonA saMdarbhomAM mulavavo joIe. tene 'mizraNa' kahI daI gAMdhIjInI Ama AlocanA ke mUlavaNI karI. devI samucita, sahelI ke suSuktisaMgata nathI jaNAtI. tenuM vizada,talasparzI sarvasaMdarbhayukta samagra mUlyAMkana ane vizleSaNa thavuM ghaTe che. 'bhAratIya tattvajJAnanA vicAro viSe emane pakaDa hoya ema mane lAgatuM nathI.'-AvuM zrI araviMdanuM vidhAna-kaMIka AkSepAtmaka tAraNa paNa jo adhikRta hoya to te adhUruM jaNAya che, cakAsaNInI apekSA rAkhe che ane UMDANamAM viSleSA mArga che. kemake, ochAmAM ochuM, gAMdhIjInA jIvananI nIcenI ghaTanAo ane racanAomAM temanuM bhAratIya tattvajJAna aMgenuM zodhapUrNa ciMtana ane spaSTa pratyakSa amalIkaraNa maLe che H jIvana (1) videzamAM adhyayanakALa daramyAna thayeluM temanuM ciMtana ane muMbaImAM zrImad rAjacaMdranuM prathama milana. (2) videza-AphrikAmAM kAryakALa daramyAna anya dharmIo sAthenA temanA saMparka ane hiMdudharma-viSayaka saMdeha ane sAgaramaMthanamAMthI, adhyayana ciMtana ane gurugama-vat 13 mArgadarzanamAMthI temane lAdheluM amRta-darzana (zuddha buddha caitanyadhana, svayaM jyoti-sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma'nA 'Atma-siddhi' varNita tattva nyAya). (4) samagra bhAratIya tattvajJAnanA padarzano sametanA niSkarSa ane AtmajJAnanA sarvocca suvarNa zikhara evA zrImad rAjacaMdra racita, vizvanA darzanomAM sthAna prApta karanAra graMtha 'nAtmasiddhi zAstra'nA gahana adhyayana bAda teno svayaM gAMdhIjIe pote karelo gujarAtImAMthI aMgrejA anuvAda, je pachIthI laMDanamAM basamAM khovAI gayelo! (5) 'satyanA prayogo-AtmakathA' 'gAMdhIjInuM dharmadarzana' sarvodaya, maMgaLa prabhAta, gItAno anAsaktiyoga, merA karma, dakSiNa AphrikAnA satyAgrahano itihAsa, hiMda svarAja, nisargopacAra, ArogyanI cAvI, gAMdhIjInuM dharmamaMthana, gAMdhIjInuM zikSaNadarzana, zikSaNa vicAra, ityAdimAM dekhAtuM jIvananA anekavidha samagra pAsAMone AvarI letuM eka saMpUrNa navIna jIvana darzana navajIvana', 'harijanabaMdhu', Yung India I. patromAMnA temanA lekho. (6) dakSiNa AphrikAnA phiniksa Azrama sthApana bAda bhAratamAM AvIne 1916mAM amadAvAda sAbaramatI AzramanI ane vardhAsevAgrAma AzramanI sthApanA dvArA, bhAratIya paraMparAonA ja mahAtronA nutana rUpe 11 ekAdaza vronI sAdhanA, te AdhAre gAMdhIjIe svayaM jIveluM potAnuM jAhera jIvana-lokajIvana! (7) vividha satyAgrahomAM caMpAraNA ane dAMDIyAtrAomAM-satya ane ahiMsAnI niSThApUrvakanI sAdhana-sAmagrI sAthe abhUtapUrva ahiMsaka yuddha', duzmana pratye paNa dveSa rAkhyA vinAnuM svamAna, svAtaMtrya ane svAdhikAra mATenuM premayuddha, je bhAratIya saMskRtinA prAk AdikALanA bAhubalI bharata vaccenA ahiMsaka yuddha pachI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 yugo ane zatAbdio pachI paNa kyAMya jovA maLatuM nathI! zuM dekhAya che? vaNabhAlAM vaNabarachI, vaNa talavAra vaNa to! e ja ne ke, Ama bhAratIya tattvajJAnane mAtra jAyuM ja nahIM, tAruM kaTaka kALo ko5, vaNa hathiyAre vANiyA! IzAvAsya upaniSad'mAM temaNe ja navAjelA jIvana Adarza mujaba (zrI meghANI) gAMdhIjIe pote "jIvI paNa jANya' ane tanusAra sArA yugane gAMdhI terA nAma maine dUra dUra sunA, jIvADI, zIkhavADI paNa jANyuM! eTaluM ja nahIM, mAtra jIvI-jIvADIne duniyA Dola Dola UThI...' ja nahIM, potAnA apratima balidAnamaya jIvanotsarga dvArA, e ja | (zrI dukhAcalajI) dharmasamanvayanA jANe dRSTAMtarUpe, marIne ya te siddha karI batAvyuM !! -AvI to kaMI kaMI biradAvalIo, prazastio gAMdhIjInI temaNe vizva vicArone AvavA devAnA bhAratIya saMskRtinA udAra keTakeTalA kavioe lakhI ane gAI!! dvArone khullA rAkhyA ane chatAM bhAratanI dharatI para rahyA. thI 8 nI lIsAno anAsatiyoga to temaNe apanAvI dehathI maryA chatAM potAnA e tattva-vicAra dvArA jIvatA rahyA. te siddha zastrAstra pratikAra temaNe vivekathI apanAvyo temanA e bhAratIya tattvajJAna-AdhArita, tyAganA, saMyamanA, nahIM, e temanI "ahiMsaka yuddha zodha'nI keTalI badhI moTI maulika satya ahiMsAnA, sarvadharma samanvayanA jIvana darzanane temanA ane AgavI upalabdhi che!!! 'AdhyAtmika vArasadAro' jevA vinobAjI-jayaprakAzajI jevA temanA mArgadarzaka zrImad rAjacaMdrajIe vyavahAra zuddhi ane dayA- anekoe sarvodaya, bhUdAna, grAmadAna, grAmarAjya, rAmarAjya, ahiMsAnI potAnA vyApAra-dharmamAM aNIzuddha anupAlanA karI saMpUrNa krAnti, zAMtisenAdi abhigamo, abhiyAno, AMdolano batAvI ane ahiMsaka mahAsenika gAMdhIjIe tenI potAnA dvArA vikasita karyuM. (e taddana jUdI ane viparita viDaMbanAnI rASTra dharma- satyAgrahadharma-sevAdharmamAM, dharmakSetro karukSetra! vyathA-kathA che ke gAMdhIjInA nAmane dUSita-pradUSita karI rahelA upavAsonuM navuM arthataMtra zastra! ane temanA dharAra vArasadAra' banI beThelA rAjakAraNI vArasadAro (8) zAMtiniketanamAM gurudeva ravindranAthanuM milana. anyonyanuM temanA ja jIvanAdarzothI UlTI ja dizAmAM jaI temanI ane agaNita 'gurudeva' ane 'mahAtmA' rUpe anumodana ane preraNApAna. zahIdonI zahAdatane cheha ApI cUkyA ane ApI rahyA che ! jo A (9) AjhAdInA lohiyALa bhAgalA pachI, bhAMgela hRdaye ane cheha, A vizvAsaghAta, gAMdhIjI sAthe karyAnI vAta satya na hoya ekalA" ja noAkhalI jevA durgama sthaLonI zAMtiyAtrA jene to gAMdhIjInA A dezane temaNe Avo na karI melyo hota!! gAMdhI gurudeva ravIndranAthanA "ekalo jAne re!' ane kavizrI umAzaMkara vicAra viruddhanI ja A dezanA rAjakAraNIonI kevI kevI videzI jozInA "noAkhalIno yAtrI' jevA aneka ArSa-kaviomAM vyakta havAnI paMcavarSIya yojanAo "yathA rAjA tathA prajA'nA-nyAyataMtra karAI! paMDitazrI sakhalAlajIe paNa, ahIM AgaLa TAMkIzuM tema, su dhI paNa paho e lA, bhISaNa bhA STAcAro , AjhAdI pachI noAkhalI, kalakattA AdinI Ago vaccenI temanI yAtrAo vaNabadalAelI cAritryazUnya zikSaNaprathAnA taMtro; dezanA pazudhanane biradAvI. haDapI jatAM jaMgI rAkSasI katalakhAnAo ane mAMsAhAra pracAro, (10) gAMdhIjIno jIvanadharma' jevA prajJAcakSu DaoN. paMDitazrI anAja, khetI, phaLa ane sthaLa-vAyune ja nahIM, jaLane-jIvananA sukhalAlajI jevA dArzanikonA gAMdhIjInI bhAratIya tattva sAdhanAne AdhArane-paNa dUSita ane durlabha karI detI sophTa-Driksa ane AcarI batAvatI siddhine aMjali ApatAM aneka lekho, lakhANo minarala voTarsanI nobata lAvatI A yojanAo, sAva sastA ane ane "zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI jevA aneka pustako jemAM saraLa evA gAMdhIjInA nisargopacArane sthAne ati hiMsaka, ati 'gAMdhI : joyA-jANyA' (kAnti zAha), "mAruM jIvana e ja mArI khacoLa, ati khataranAka alopathI; bALakone ya pharajiyAta vANI' (nArAyaNa desAI) vinobAjInA aneka pravacano-lekho kAma-vyApAra, seksa-vyabhicAra bhaNI dhakelatA berokaToka, ane videzI lekhakonA pustako paNa samAviSTa che. vaNaniyaMtrita evA bibhatsa TI.vI. sinemAnI bichAvelI jALanA (11) videzanA 'bhaviSyanI prajA Avo saMdeha karaze ke neTavarko; 'sarvadharma'nA vikRta aMcaLA heThaLa eka be dharmone khuza vIsamI sadImAM AvA hADamAMsano paraSa A gharatI para vicaryo karavAnI vaoNTa-benko, cUMTaNI prathAmAMnI gerarItio ane saMvidhAna haze ke kema? bhAvi peDhIonA mAnyAmAM paNa bhAgye ja Avaze temaja kAnUnanI chaTakabArIo; ekabAju malTInezanala kaMpanIo ke, emanA jevA hADamAMsanA mAnavIe A dharaNI para kadAca pagalAM vadhatI jatI ne thoDAne dhanasamRddha banAvatI bolabAlAo ane bIjI mAMDayA hatAM!' jevA vaijJAnika AlbarTa AInsTAIna ane ciMtaka taraphathI khataranAka garIbI ane asahya moMghavArImAM lekhako baTAnDa rasela, barnADa zo, I.thI mAMDIne erika phroma jevAnI raheMsAto-pIsAto vizALa janasamAja, ane bApu no gAMdhI aMjalio. 'daridranArAyaNa', bhAMgI naMkhAyelA gAmaDAo, grAmodyogo, uparyakta maniSIo-ciMtakonA kathano, vacano, tAraNo, grAmadhaMdhAo ane rAkSasI hade vistaratA ane hoM phADIne bharakhI ghaTanAo, kSubdha vartamAna vizvanI gatividhio ane gAMdhIjInI jatAM mahAnagaro; hiMsAnA tAMDavo ane AtaMkavAdane DAmavAmAM svayaMnI jIvana sAdhanA-sArA saMsAra sAmenI khullI "jIvana niSphaLa-sarakArI taMtro; A sAruM ye UlTI gaMgAnuM svarUpa zuM sUcave che? sAdhanA'nA sarva saMdarbhomAM samagratAthI vicArIe to ApaNane gAMdhI kyAM, gAMdhInuM savekalyANakara ahiMsaka, savodayI jIvanadezane kyAM, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana temanA jIvana dharmanuM tattvajJAna kyAM ne A sarva kyAM?' pahoMcADanArA nArAyaNa desAI ! ane A chatAM ye, bhale laghumatImAM paNa, gAMdhIe UbhI karelI gAMdhIjInA bhAratIya tattvadarzanathI niSpanna ane kamAMnA thoDA ane pAchaLa mUkelI aparaMpAra ciMtako, sAdhako, kAryakartAo, evA A mauktika ratno! A sarve upara ane sarve dvArA sArA ye kavimanISionI phoja Aje paNa cupacApa, ekalakhUNAomAM yuga upara potAnA tattvajJAnamaya pratyakSa jIvanano kevo kAryarata che ane aMdhakAra vacce bhAvinI AzAnuM kiraNa banela che. amiTa-prabhAva pAtharyo yugapuruSa gAMdhIjIe ! A vizALa gAMdhIjInI A ahiMsaka phojanA gAMdhIyugIna purogAmIo, gAMdhI-ratna saMpadAmAMthI Aje sadehe zeSa rahelAo pAse satyAgrahIo, kAryakartAo, sAdhako, ciMtakomAMthI thoDAnuM gAMdhIvicAranuM mArgadarzana levA javAnuM ApaNA rAjanetAone sUjhe pAvanasmaraNa karIne A ciMtanapatranuM ahIM samApana karIzuM. bhAratanA che kharuM? bhavya lokasAgaranA thoDA-zA mahAmUlA motIonuM sarjana, ATalA virATa prabhAvanuM kAraNa zuM? rahasya zuM? zodhana, nirmANa e gAMdhIjInA virATa jIvanadarzananuM keTaluM moTuM kAraNa ane rahasya gAMdhIjIno jIvato-jAgato-pratyakSa dhabakato pradAna che! teo potAnA A jIvaMta, sadA dhabakatA bhAratIya jIvanadharma ! tattvajJAnabharyA jIna darzanane, temanA keTakeTalA suyogya uttarAdhikArI "tu kahatA kAgajha kI lekhI, meM kahatA AMkhana kI dekhI'vALI ratnapuruSo jagatane ApavA dvArA, prasArita karI gayA che. te to saMta kabIranI uktine siddha karatuM evuM-'pothImAM nahIM, "prayogamAM juo ! ke Take TalA kSetronA, ke Take TalA nAnA-moTA mUkAyela temanuM tattvajJAna, temanuM adhyAtma!! jIvanasamarpito!! pAraMpArika arthamAM "pratyakSa dIkSA' ApyA vinA nathI lAgatuM ke yugothI, sadIothI bhAratanuM adhyAtmapotAnA prabhAvamAM sahaja, svayaM ja prabhAvita ne pratyakSa-parokSapaNe bhAratanuM tattvajJAna prAyaH "vAtonuM ja adhyAtma" ne "vAtonuM ja taiyAra thayelA A keTakeTalA dhanyAtmAo !!! tattvajJAna' banI gayuM hoya? potAnA AMtarika anubhava sAthe, vinobAjI-jayaprakAzajI uparAMtanA A rahyAM thoDAH jIvAI rahelA jIvana sAthe jANe eno koI saMbaMdha ja na rahyo hoya? prabhAvatIdevI, sarojinI nAyaDu, mIrAbena, saradAra vivekAnaMde jene 'cokAno dharma" karI paDakAryo te dharma ane vyavahAranA vallabhabhAI, vijayAlakSmI paMDita, javAharalAla naheru, jamanAlAla jUdA jUdA "kampArTamenTa' paDI gayA hoya? jANe pratyakSa jIvana sAthe bajAja, ravizaMkara mahArAja ne viSNubhAI, babalabhAI mahetA, A "vAtonA adhyAtma'no koI anubaMdha-saMbaMdha ja nahIM! bALako bAjI-zivAjI bhAve, mahAdevabhAI, pyArelAlajI, rAjasthAnImAM eka hasavA jevI marmabharelI kahevata che ke je ApaNI kedAranAthajI, mazarUvALA, kAkA kAlelakara, AcArya kRpalANI, 'vAtonA vaDA' vALI kahetI yAda apAve cheHmAmA sAheba phaDake, surendrajI, svAmI AnaMda, dharmAnaMda kosakhI, | 'bAtAM pApaDa, bAtAM vaDI; bAtAM rI vahu gadheDe caDI!' muni jinavijayajI, paMDita sukhalAlajI, paMDita becaradAsajI, A vAtonA adhyAtmane, vAtonA tattavajJAnane navuM darzana, puruSottamadAsa TaMDana, kRSNadAsa jAjujI, ThakkarabApA, kumArappA, navuM jIvana, maDadAmAM prANa phUMkatuM jIvana gAMdhIjIe ApyuM e emanuM AryanAyakam, saMtazrI moTA, gurudayAla mallikajI, siddharAja DhaDhA, koI nAnuM sUnuM pradAna che bhAratIya saMskRtine? te ja rIte "ahiMsaka munizrI saMtabAlajI, munizrI nAnacaMdajI "saMtaziSya', dAdA yuddhane saphaLa karI batAvyuM e to sArAye vizvanI mAnava saMskRtine dharmAdhikArI, vimalA ThakAra, nirmalA dezapAMDe, vallabhasvAmI, temanuM maulika ne asAmAnya pradAna nathI? A badhAnuM saMpUrNa, gopabaMdhu ane manamohana caudharI, dhIrendra majumadAra, parIkSitalAla samucita ne vAstavika mUlyAMkana thavuM to hajI zeSa che. ApaNe majumadAra, gaNeza mAvaLaMkara ane puruSottama mAvaLaMkara, nArAyaNa kadarahIna ane sukha zA samakAlIno nahIM? bhaviSyano savaMga khare, chaganabhAI jozI, naTavarakAkA, narahari parIkha ane mohana itihAsakAra e karavAno che ane karavAno che-trasta, azAMta, parIkha, ImAma sAheba, taruNa gAMdhI, kanu gAMdhI, puruSottama gAMdhI, zAMti tRSAtura bhAvi vizvasamAja ! nArAyaNa gAMdhI, devadAsa gAMdhI, morArajI desAI, maNibhAI desAI, aMtamAM, pUrvasaMdarbha para AvIne kahevAnuM ke gAMdhIjI ke zrI maganabhAI desAI, dhIrubhAI desAI, prabhudAsa paTavArI, araviMdanI athavA temanAM darzanonI tulanA nathI karavI. e sau harajIvanadAsa koTaka, mULazaMkara bhaTTa, nAnAbhAI bhaTTa, manubhAI potapotAnA sthAne che. "bhU. pU.' mAM zrI abhiprete potAnA A paMcoLI 'darzaka', UmAzaMkara jozI, sundaram, sneharazmi, jhaveracaMda lekhanA prAraMbhathI lakhyuM che tema A baMne darzanono samanvaya karI meghANI, dulA kAga, haMsarAja yuddhakavi, du:khAcalajI, rAmadhArI siMha zakAya. paraMtu ahIM mULa vAta che gAMdhIjIne-gAMdhIjInA AvA dinakara, maithilIzaraNa ane siyArAmazaraNa gupta, munzI premacaMda, maulika ne apUrva darzanane samajavA ne mUlavavAmAM zrI araviMdanI sumitrAnaMdana paMta, subrahmaNyam bhAratI, IkabAla, vajubhAI zAha, thaI rahelI bhUlanI. e sApekSa, samagra, sarvAgI, sarvadaSTipUrNa DaoN. dvArakAdAsa joSI, jugatarAma dave, prabodha cokasI, DaoN. vasaMta pariprekSya (in integrated perspective)mAM thavI jarUrI che, je parIkha, harIvallabha parIkha, paramAnaMda kApaDiyA, sUryakAMta parIkha, samudAra ane ane ka nayo-dRSTiothI zodhatA kisana trivedI, amRta modI, manu paMDita, kAnti zAha, ma. jo syAdvAda-anekAMtavAda dvArA saMbhava che. paTela, cunIbhAI vaidya, DaoN. rAjIva dIkSita ane "gAMdhIkathA' dvArA ane A lakhatAM kahevuM prApta thAya che ke, prastuta paMktilekhakano gAMdhIne sadA jIvatA rAkhI Aje nUtana peDhI sudhI hADohADa mAtra jaina darzana-rAjacaMdra darzana ke gAMdhIdarzanano ja thoDo-zo Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 abhyAsa nahIM, zrI araviMda darzanano paNa kiMcit abhyAsa thayo che kharI, paNa temaNe potAnA sarva kalyANakArI sAmAjika dhyeyanI che. paMDitazrI sukhalAlajI ane prophesara AthavalenI saMyukta siddhi arthe te ahiMsAnA arthano eTalo badho vistAra karyo che ke beThakomAM amadAvAdamAM aneka divaso ne mahinAo sudhI besIne AjanI sthitimAM gAMdhIjIno ahiMsA dharma e eka potAno ja zrI araviMdanA sudIrgha ciMtana- vAkyo bharelA THE LIFE DIVINE' ahiMsA dharma banI gayo che. e ja rIte A deza ane paradezanI graMthano zrI araviMda Azrama poMDIcerI para anekavAra jaIne zrI aneka ahiMsA viSayaka mAnyatAone temaNe potAnA lakSanI siddhine aMbubhAI purANI ane zrI suMdaram sAthe pratyakSa anukULa thAya evI rIte jIvanamAM vaNI che ane te ja temano svataMtra carcA-vicAraNAo, patravyavahAro ane temanA SAVITRI' temaja dharma banI temanI anekamukhI pravRttionA dvAra khullAM kare che. A 'THE HUMAN CYCLE' (AdhyAtmika samAja) jevA pustako paranAM dRSTie vicAratAM ema kahevuM ja paDe ke gAMdhIjInA jIvanamAM jaina pravacano-A badhAnuM zravaNa-manana thayuM che. 'Letters of Shri dharma enA mULa artha ke pAribhASika arthamAM nathI ja. e rIte ema Aurobindo' vagere paNa vAMcavAnuM -samajavAnuM banyuM che. AvI paNa kahI zakAya ke temanA jIvanamAM bauddha ke bIjA koI dharmo tenA svayaMnI jijJAsAnI bhUmikAne kAraNe ahIM zrI araviMda pratye paNa sAMpradAyika arthamAM nathI ja e chatAM temanA jIvanamAM je jAtano sadbhAvapUrvaka, mAtra gAMdhIjIne samajavAmAM thatI temanI bhUla dharma sakriyapaNe kAma karI rahyo che temAM badhA ja sAMpradAyika dharmono dekhAtA A ciMtana-prazno ane vidhAno sujJa, prabuddha ciMtako ane yogya rIte samanvaya che.' dRSTAo samakSa mUkI rahyo chuM. AzA che e sarva A viSaya para gAMdhIjI vizenA A tAraNanA zabdo koI sAmAnya abhyAsInA vizeSa prakAza pADaze, AvI AzA sAthe gAMdhIjI viSenA zrI nathI, paraMtu jemanI jidvAgre chellA 2500 varSono itihAsa jhaveracaMda meghANI ane zrI dulakAganA marmabharyA kAvyodugAro ane ane bhAratanA sarva darzano kaMThastha hatA evA adbhuta paMDitazrI sukhalAlajInA gahana adhyayanabharyA thoDA tAraNarUpa zabdo, prajJAmRtivAna ane bhAratanA rASTrapati ne vartamAna dArzanika DaoN. vagere vyakta karIne A ciMtananuM, ahIM puratuM, samApana karuM chuM. sarvapallI rAdhAkRSNan dvArA paNa sanmAnita eka evA virala zrI meghANInAM, bAlyakALathI svayaM suNelAM, jhIlelAM evA aneka prajJApuruSanA che, ke jemaNe potAnA jIvanakALamAM pratyakSapaNe nikaTa gAMdhI-kAvyo-gItomAMthI A ekAda prAsaMgika che : rahIne gAMdhIjIne bhAratIya tattvajJAnanA navInarUpamAM joyA che! so so vAtuMno jANanAro, gAMdhIDo mAro; AvA prajJAtmAe, potAnA aMtarthakSa dvArA gAMdhIjInuM kevuM suMdara, jhAjhI vAtuMno jANanAro...' ciMtanIya ane sadAsmaraNIya darzana potAnI rasamaya kAvyAtmaka ane lokakavi bhaktazrI dulAbhAyA 'kAga'nuM A A ArSadRSTinuM zailImAM karAvyuM che te darzanIya che : nUtana gAMdhIdarzananuM gAMdhIjI pratyenuM aMjali gIta paNa tevuM ja 'jo koI paNa sAdhaka mAnavajIvananA vividha kSetromAM niyanavA prAsaMgika jaNAze : UbhA thatA koyaDAono ukela dhArmika dRSTithI karavA Icche to te 'navAM purANa lakhAze jogIDAM ! tArAM, navAM purANa racAze, sahelAIthI gAMdhIjInA jIvanadharmanI dizA jANI zake. tethI ja huM hATe ne vATe vaMcAze, gAMdhIDA! tArAM navAM purANa racAze.. mAnuM chuM ke gAMdhIjIno jIvanadharma jIvaMta ane navIna che. navIna UMcA khoraDAM nIcA namaze, ne jhUpaDAM UMcA thAze, eTale te jUnA upara abhUtapUrva mahela che. e ja kAgaLa, e ja olyAM ghaTaze, ne olyAM vadhaze te di', duniyA svarga dekhAze- pIMchI ane e ja raMga chatAM te adRSTapUrva citra che. sAregamanA e ja gAMdhIDA ! tArAM... svaronuM abhUtapUrva saMgIta che. aMgo ke avayavo e ja chatAM e pazu paMkhI ne mAnava je di' haLI maLIne khAze, apUrva tAMDava ane alaukika nRtya che; kAraNa ke gAMdhIjInI dRSTimAM bheMza ne bakarAM tajI bhavAnI (kALakA) je di' chAza ne roTalA A loka ane paraloka vaccenI bhedarekhA bhUMsAI gaI che. temane khAze manuSya jIvanarUpa ke baLatI mithilAnI aMdara ja rahI tenI Aga gAMdhIDA ! tArAM navAM purANa racAze.. zamAvavAnA prayatnamAM ja pAralaukika narakayaMtraNA nivAravAno A svayaMspaSTa gIta paMktionI sAthe ja paMDitazrI sukhalAlajI saMtoSa che, ane mAnavajIvanamAM ja svarga ke mokSanI zakyatA siddha jevA aMtardaSTAnA gAMdhIjInA jIvanadharma darzana viSayaka nimna karavAnI tAlAvelI che.' tAraNamAM to svayaMthI araviMdanA ja saMnyAsa-vihIna (-'gAMdhIjIno jIvanadharma' lekhaH artha: 'darzana ane ciMtanaH' karmayoga-pUrNayoganA darzanano Life Negation vinAno, samanvaya pR. 18, 19). karI zakAya che : gAMdhIjInA A 'jUnA upara UbhA thayelA abhUtapUrva navIna ..gAMdhIjIno ahiMsAdharma AtmalakSI ane samAjalakSI hoI mahela'mAM vasyuM che temanuM jIvaMta dharmadarzana, bhAratabhUmimAM ja temAM dunyavI nivRttino Agraha saMbhavI ja zakato nathI. samAjanA UgeluM tattvajJAna ne adhyAtma. enA be pAyArUpa tattvo hatA prema ane zreya arthe anekavidha pravRttio calAvavI-e vizALa mahAkaruNA ane RtaMbharA prajJA'bhAvanA ja temane aneka prakAranA paraspara virodhI tevAM vidhAno 'je mahAkaruNA ane RtaMbharA prajJA thoDA vakhata pahelAM eka karavA prere che. jo ke vastutaH te avirodhI ja gaNI zakAya. gAMdhIjIe maryAdita dehanI vATe kAma karI rahI hatI, te karuNA ane prajJA potAne jaina paraMparAne mAnya evI nivRttipakSI dekhAtI ahiMsA apanAvI avalaMbana ApanAra kRza kAyano aMta thatAM mAnavatAnA mahAdevamAM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 samAI gaI, temAM vasatA aMtarAtmAnA zuddha tattvone sparzI te potAnuM kAma sadA anaMtamukhe jArI rAkhaze emAM zaMkA nathI.' (gAMdhIjInA prabuddha thayA pachI lakhAyela-'karuNA ane prajJAmUrtinuM mahAprasthAna' lekhaH 'darzana-ciMtana' 56. 'mahAkaruNAno viyoga paDyo che. bApujInI karuNA koI paNa saMta ke mahaMtanI karuNA karatAM nokhA ja prakAranI hatI. trividha duHkhanA tApathI tapI rahela mAnavatAne zAnti ApavAnI temanI dhagaza ane temanA prayatnoe paNa jagate Aja sudhI nahIM joyela evI ja vastu che. ane bApujIno duHkhanI mahAkoLI ThAravAno prayatna paNa kevo adbhuta ? noAkhalImAM vartela kALAM keranA agnine teonI karuNA eka rIte ThAre, to kalakattAmAM vartela hatyAkAMDane bIjI rIte. bihAramAM saLagelI hoLIne eka rIte zamAve to dilhInA mahAdAvAnaLane bIjI rIte...AvuM mahAkaruNAnuM virATa dazya zuM jagate kadI joyuM hatuM ?' ('darzana ane ciMtana' pR. 7-8) hakIkatamAM gAMdhIjIe bhAratIya tattvajJAnane bhUta-vartamAnanI saghaLI vizvavibhUtimAMthI sarvathA vegaLIne maulika rIte pratyakSa jAvuM, jItyuM. pacAvyuM ne prasarAvyuM! bApujInI karuNA ane temanI prajJA vizvanI vartamAna vibhUtio paMca paMthe pAtheya (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu prabuddha jIvana mArI pravRtti pramANe koI paNa kArya adhUruM athavA kAcuM rahI jAya te mane bilakula nApasaMda hatuM. sAMdhya-bhojananA be-traNa divasa pahelAM ja meM taiyArI zarU karI dIdhI. mAtra bhojananI vAnagIo ja nahIM, bhojana-khaMDa tathA bhojana Tebalane yogya zaNagAra ApavA mATe puSpagucchonI pasaMdagIthI laIne mINabattInA raMgonahotuM. suddhAM meM manomana nakkI karI rAkhyA. samaya thatAM ja atithivizeSa tathA anya mahemAno mAre tyAM AvyA ane sAmAnya vAtacIta pUrI thatAM ja sahune jamavAnA Tebala para potAnuM sthAna lIdhuM. Diksano pahelo dora zarU thayuM ane pUrI thayo paraMtu rasoIgRhamAMthI jamaNa bahAra na AvyuM. koI kAraNasara moDuM thayuM haze tema samajI ame Drinksano bIjo dora zarU karyo ane te paNa pUro thavA Avyo to paNA jamavAnI vAnagIo pIrasavA bAbata koI jAtanI hilacAla zarU na ja thaI. tyAM UbhA rahelA baTalarane meM IzAro karyo. paraMtu te potAnI jagyA 52 ja Ubho rahyo. mane bhAre Azcarya thayuM ane mAre Drinksano trIjo do2 17 temaja bhUtakALanI vibhUtio karatAM paNa sAva nokhI tarI Ave che. teo harakoInA Adhibhautika, Adhidaivika ane AdhyAtmika duHkhane nivAravA mATe ja jANe janmyA ane mRtyune bheTyA na hoya! tethI ja temanI karuNA mahAkaruNA koTinI hatI ema mAnavuM rahyuM,' darzana ane ciMtana pU. 3 4) -gAMdhIjInI bhAratIya tattvamULanA A mahAkaruNA ne RtaMbharA prajJA Aje paNa satata jIvaMta che, gatizIla che. gAMdhIdarzananA uparyukta mauktikaratnonA zrImukhe vahetI 'gAMdhIkathAo' dvArA ane temanA sAdhanA, zikSA, sevA AdinA nisargopacAra Azrama, urulI kAMcana, samanvaya Azrama bodhagayA, paramadhAma Azrama pavanAra, gAMdhIgrAma saMsthAna madurAI, gujarAta, vidyApITha amadAvAda, lokabhAratI saNosarA jevA anekAneka sAdhanA kendro ane prajJA-karuNAvaMta mAnavomAM! 'jina bhAratI', vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana, prabhAta kaoNmplekSa, ke. jI. roDa, beMglora 560 00. phona H 080-65953440, zarU karavo paDyo ane mahemAnonI mAphI mAMgI te paNa mane maMjUra nahotuM. meM rasoIgRha prati jANI doTa ja mUkI! rasoIgRhanI hAlata jotAM ja huM tana stabdha thaI gaI! rasoDAnA eka pUrNa rasAMyakA gabharAyelI hAlatamAM UbhI hatI. bIje eka khUNe gharanokara bApAnI jema beTho hato. mukhya rasoyo rasoDAnA Tebala para hAthamAM eka kaDachI va DrinksanI asara heThaLa 'samAdhi' dazAmAM beTho hato. tene samaya athavA sthaLanuM koI ja bhAna paga nIcethI bhUmi sarakatI hovAno A anubhava hovA chatAM meM khUba zAMtithI rasoyAne pUchyuMH 'jamavAnuM kema hajI sudhI taiyAra nathI ?' 'taiyAra che, meDama, bilkula taiyAra che.' keTalIka vAnagIo taiyAra thaI na hovA chatAM abhAna rasIyAe potAnI mastImAM ja mane uttara Apyo. huM gussAthI lAlacola thaI UThI. hoMTho para zabdo AvI gayA -'geTa AuTa, mAre tArI koI jarUra nathI.' pharI gAMdhIjInI salAha smRtipaTa para AvI gaI. meM vicAryuM ke A saMdhyA bagaDI to rasoyAne kyAM koI nukazAna uThAvavuM paDe tema hatuM ! je kaMI nukazAna bhogavavAnuM Ave te mAre ja bhogavavuM paDe tema hatuM. atithiomAM hAMsIpAtra thavuM paDe meM khUba zAMti pakaDI lIdhI. jeTalI paNa vAnagIo taiyAra hatI te jamavAnA Tebala para laI AvavAnI meM nokarone AjJA karI. vAnagIo AvatI gaI, mahemAno jamavAmAM paDyA eTale aniSivizeSane meM jaNAvyuM ke sAMdhyojanamAM zA kAraNe gaDabaDa thaI hatI. briTiza vaDApradhAne samaya saMbhALI lIdho ane haLavI majAka karatAM kahyuM: 'rasoyo pIdhelI hAlatamAM AvI sarasa vAnagIo banAvI kADhyo to pIdhelo na hoya to kevI sarasa vAnagI banAvI zake ?' haLavA vAtAvaraNamAM sAMdhyabhojana pUruM thayuM. ApaNe game tyAM hoIe athavA game te kSetramAM kAryabhAra saMbhALatA hoIe paraMtu gAMdhIjInI amUlya salAhane kyAre paNa avagaNI na zakIe-"tame ja tamArI jAtane nukazAna pahoMcADI zako, anya koI te na pahoMcADI zake.' (saujanya : rIDarsa DAIjesTa saMtipta bhAvAnuvAda : jitendra zAha 201, 'vasuMdharA' epArTamenTa, 29-A, nUtana bhArata sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-390 007. phona naM. : 99258 35527. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. prabuddha jIvana | tA. 16 jAnyuArI, 2009 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 2 uDaoN. kumArapALa desAI [jIvanane jiMdAdilIthI jIvanAra ane mUlyaniSTha sAhitya racanAra sAkSara 'jayabhikhu'e kalamane khoLe jIvana vyatIta karavAno saMkalpa karyo hato. rASTraprema, nArIgaurava ane mAnavamUlyone AlekhatAM 300 jeTalAM nAnAM-moTAM pustakonI emaNe racanA karI hatI. emanI janmazatAbdI nimitte emanI jIvanakathAnuM A bIjuM prakaraNa] ApaNA karamanA ApaNe dhaNI pharI vAra mAsIbAne cakkara AvatAM bhIkhAlAlanA mAsA temanA eNe bhagavA raMganAM kapaDAM paheryA hatAM. nIce madrAsInI mAphaka dhotiyuM mATe davAkhAnethI davA laI AvyA. vIMTALyuM hatuM. zarIra para pahoLuM phALiyuM vIMTALyuM hatuM. dhoLI lAMbI - bALaka bhIkhAlAlane kAje mAtA, pitA ke parivAra, badhuM ja dADhI ane DarAmaNI lAladhUma AMkho. jevo eno dekhAva DarAmaNo, vahAlasoyAM mAsIbA hatAM. AkAzanA tArAomAM bhIkhAlAle svargastha evo ja eno avAja ghogharo ane bhayaprada. enA moTA ghogharA mAtAne ghaNI zodhI, paNa kyAMya koI aNasAra maLyo nahIM. AthI avAjathI nAnAM bALako chaLI paDatAM. enA hAthamAM rahelI jhoLImAM hRdayamAM mAtAne sthAne mAsInI mUrtine birAjamAna thayelI anubhavI jANe tilasmI saMsArano khajAno bharyo hoya tevuM lAgatuM hatuM. ema hatI. AvAM mAsInI kathaLelI tabiyate bhIkhAlAlane mUMjhavI nAMkhyA. kahevAtuM hatuM ke tenI A jhoLImAM kaMI keTalIya camatkArika vidyAo emanI bALapaNanI AnaMdollAsabharI sRSTimAM ekAeka jhaMjhAvAtI vase che. emAM allAdInanI jAduI vIMTI che. alIbAbAno ekAeka tophAna AvyuM ane jANe saghaLuM Amatema phaMgoLAI gayuM. davAkhAnethI daravAjo kholI deto tilasmI maMtra che. sahune nidrAdhIna karavAnI mAsA davA lAvyA, paNa e kAragata nIvaDI nahIM ane roga to vadhato khAparA-khoDiyAnI vidyA paNa emAM paDelI che. kaMI keTalIya siddhiothI cAlyo. enI jhoLI bharapUra hovAnuM manAtuM. gAmaDAgAmamAM pharatA eka jozI AvI caDyA. emaNe mAsAne DarAmaNA gAruDIne bImAra mArI pAse lAvavAmAM Avyo. eno kahyuM ke tamArA para zaninI vakra dRSTi paDI che. panotI tamArI chAtI para dehaDolato hato. mAsIne joIne eno cahero vadhu taMga ane bihAmaNo loDhAnA pAye caDIne barAbara besI gaI che. ene koI paNa hisAbe banyo. lAladhUma AMkhothI e ekITaze mAsIne joI rahyo. mAsA enA haThAvavI joIe. bhedane sAMbhaLavA mauna dhAraNa karIne UbhA hatA. bALaka bhIkhAlAlane bALaka bhIkhAlAlane panotInA parAkramanI ke zaninI vakra dRSTinI A saghaLo tAla samajAto nahoto. maMtradhArakanA dekhAvathI hRdayamAM kazI khabara nahotI, paNa eTaluM lAgyuM ke mAsIne koI herAna-parezAna thoDo bhaya jAgyo, paraMtu mAsInI bImArInI enAthI vadhu moTI ciMtA kare che. mAsAe jozI mahArAjane hAtha joDIne vinaMtI karatAM kahyuM ke AgaLa e bAjue rahI gayo. gAruDI thoDI vAra lAladhUma AMkhe mAsIne kaMIka evo upAya batAvo ke jethI A panotI TaLI jAya. jozI mahArAje dhArIdhArIne joI rahyo. thoDA aDadanA dANA ADA-avaLA nAMkhIne kahyuM ke "zanivAre upavAsa rAkho ane bAra brAhmaNane jamADo. to ja kaMIka UMDo vicAra karato hoya tema mUMgo banI gayo ane pachI ekAeka zaninI vakra dRSTithI sarjAtA aniSTamAMthI UgarI zakazo. Ama nahIM koI bheda kaLI Apato hoya e rIte gAruDIno ghogharo avAja gAjI thAya to copAsa ApattithI gherAI jazo ane duHkhanA dariyAmAM DUbI UThyo: "are ustAdanA ilamanI balihArI che. mAI, tane koie jazo.' bhAre mUTha mArI che. oma, kAlI, mahAkAlI, khudAI khapparavAlI, terA bALaka bhIkhAlAla jijJAsAbharI AMkhe ane AturatAbharyA kAne vacana na jAya kabu khAlI, are bhAI, kaho to sAmI mUTha pheMku. lohInA A saghaLI vAta sAMbhaLI lAcAra banatA jatA hatA. mAsInI mAMdagImAM jhADA karAvuM. ustAdanA ilamanI parakha to juo.' AkhuM ghara nirAdhAra avasthAmAM AvI gayuM. bhIkhAlAlanA caherA paranuM gAruDInA A zabdo sAMbhaLIne sahu koI uzkerAI gayA. bALaka nUra UDI gayuM hatuM. dhIMgAmastIne tilAMjali ApIne e bImAra mAsI bhIkhAlAlane thayuM ke sAmI cUMTha pheMkavAmAM have vAra zI? mAsI jevA pAse sUnamUna banIne besI rahetA hatA. bhagavAnanA mANasa para mUTha pheMkanArA mahApApIno to tatkALa nAza AjathI ekaso varSa pahelAMnA jamAnAmAM ane teya nAnA gAmaDAmAM thavo ghaTe. A pRthvI parathI AvA adharmIno bhAra to haLavo karavo vahemo ane mAnyatAone mahArAjya hatuM. jIvananI pratyeka du:khada joIe. bhIkhAlAlane thayuM ke abaghaDI e mUTha mAranArane sAmI mUTha ghaTanAnA kAraNa rUpe koI vahema ke mAnyatAne sAMkaLI devAmAM AvatI pheMkIne mArI nAkhavo joIe. ene lohInA jhADA karAvavA joIe. hatI. pApIno to Avo ja aMta hoya ne! Ama sahu eka avAje gAruDIne AthI garuDI jevA lAgatA eka snehI maMtradhArakane bolAvI lAvyA. saMmati ApavA taiyAra thaI gayA hatA, tyAM mAsIe uzkerAIne koI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana kazuM bole, te pahelAM utsAha para ThaMDuM pANI DhoLatAM hoya tema bolyA, vALavAnI taiyArI rUpe muThThIo paNa vALI dIdhI hatI. AvuM bhAre darda 'bhAI utsAdajI, mAre koIne lohInA jhADA-UlaTI karAvavAM nathI. ApanArane oLakhIne sajA karavI joIe. bhIkhAlAlane nAma koI ApaNuM bhUMDuM zuM kare, e to ApaNAM karama. vaLI karanAranAM karama jANavAnI caTapaTI hatI, paNa udAra mananAM mAsIe ghasIne nA pADI. karanAra jANe. ApaNe ApaNAM karamanAM dhaNI. koI bhUMDuM thAya to ghaNI samajAvaTa chatAM mAsInI 'nA' 'hA' thaI ja nahIM. sAmAM ApaNe bhUMDA zA mATe thavuM? ema ne ema sAruM thatuM hoya to e pachI gAruDI roja ghera Avato hato. dhIre dhIre gharobo thatAM karo.' chokarAo sAthe hasIne vAto karato ane sAthe enI jhoLI kholIne mAsInA uttarathI AkhuM vAtAvaraNa palaTAI gayuM. emano paragaju bhIkhAlAla ane bIjAM bALakone batAvato. e jhoLImAM ekAda-be ane lAgaNIzIla svabhAva gaMbhIra bImArImAM kapare samaye paNa pragaTa sApa hoya, ekAda AMdhaLI cAkaNa hoya, be pATalA-gho hoya, thayo. gAruDI game te kahe, paNa teo koInA para sAmI mUTha mAravA koDA-zaMkha ane morAMno to pAra nahIM. bALako enI vAto sAMbhaLe. taiyAra nahotAM. jo potAnA para koIe mUTha mArI haze to ene e gAruDI kaheto hoya ke duniyAnA koI paNa mANasanuM jIvana ane mota duSTa karmano badalo cUkavavo paDaze. eno nyAya ke sajA karanAra pote enI muThThImAM che. e dhAre ene mArI zake che, e Icche ene bacAvI koNa? karma ja mAnavInA jIvanano adhipati che. zake che. maraNanI aNIe pahoMcelAne pharI jIvatA karI zake che. dhIre Aja sudhI mahArAjasAhebo pAsethI vyAkhyAnomAM karmanI vArI dhIre bhIkhAlAlano bhaya jato rahyo. gAruDInI mAyAvI sRSTimAM thoDA gatinA upadeza sAMbhaLanAramAsI aMtima veLAe e dharmasaMskAra bhUlyAM divasa viharatA rahyA. abhuta rasa bharelI e duniyAnuM keTaloka samaya nahIM. jIvaleNa bImArIthI DaryA vagara ane kazAya ilAjathI lobhAyA emane AkarSaNa rahyuM. vagara emaNe potAnI bhAvanA nikhAlasa dRDhatAthI pragaTa karI. gAruDIne mAsIno roga vadhato cAlyo. AvI bImArImAM paNa e satata lAgyuM ke A to enI dhAraka-mAraka zaktino samULago InkAra che. e bhIkhAlAlanI ciMtA karatAM. kyAreka khUba vahelAM UThIne rasoI karI bhayanuM eka evuM vAtAvaraNa racato ke bhalabhalA hiMmatavAna paNa enI nAkhatAM hatAM. paDozIne tyAMthI potAne mATe nahIM, paNa bhIkhAlAlane vAta sAMbhaLIne tharatharavA lAgatA hatA, paraMtu mAsIe svastha citte mATe vATako dALa ke kaDhI mAMgI lAvatAM, to koIka vAra bAjunA ghera ene javAba vALyo. mAsA cUpa rahyA. bhIkhAlAlane AvI nAmaradAI jaI loTa ApIne bhIkhAlAlane mATe cAreka roTalI karAvI AvatAM. pasaMda paDI nahIM. bhIkhAlAlane mATe badhuM kare, potAne mATe kazuM nahIM. ene mATe paDozInI gAruDIe navo dAva ajamAvyo ane eNe pharI vAra jarA vadhu madada le, paraMtu potAnI bAbatamAM bhAre TekIlAM hatAM. AthI zarIra karaDAkIbharyA avAje kahyuM, saheja svastha lAge tyAre thoDuMka rAMdhI le. jo ke e rAMdheluM paNa ghaNI 'bhAI, A to mUThanuM kAma. pheMkavI sahelI, paNa vALavI AsAna vAra ema ne ema paDyuM rahetuM. e khavAya ke na paNa khavAya. rogano nahIM. 'bhalA bhalAI nA taje' e paNa ustAdanA bola che. tamArI kyAreka ekAeka humalo thaI Ave ane rAMdhyAM ghAna rakhaDI paDe. ghaNI marajI haze to tema karIza.' vAra to chAsa ane pANI para divasa pasAra karatA. bhIkhAlAlane satata gAruDIe mAsA tarapha joyuM ane bolyo, tamAre phakta dasa rUpiyA mAsInI ane mAsIne bhIkhAlAlanI ciMtA rahetI. Ave samaye eka vadhu ApavA paDaze. mUTha huM jhIlI laIza ane pachI enuM vamana karIne divasa mAsIe kahyuM, bahAra kADhI nAMkhIza. bAkI kaho to gunegAranuM nAma-ThekANuM suddhAM "mAruM mota huM dekhuM chuM. te mArI pAMgate AvI beThuM che." ApuM. A kaMI baDI baDI bAtAM nathI. jIvatI-jAgatI bidyA che." ane cAreka divasamAM to mAsInI kudaratI hAjato baMdha thaI gaI. gAruDI 'vidyA' zabdane badale 'bidyA' zabda bolyo, tenuM uccAraNa mRtyune sAme jotAM hoya e rIte auSadha nahi levAno niyama lIdho. bALaka bhIkhAlAlane khUba gamI gayuM. 'bidyA' zabda para kevo lahekAdAra bhajana, stavano ane sajhAyo sAMbhaLavA mAMDI. aMta samayane oLakhI bhAra mUke che! sahune ema thayuM ke AvuM aniSTa karanAranuM nAma to gayelAM mAsIe sagAMvahAlAMone saMbhArI- saMbhArIne bolAvyAM ane jANavuM joIe, to ja bheda kaLAya ane to ja gunegAra jhabdha thAya. moTI jAtrAe jatAM hoya, tema sahune khamAvI (khamApanA karI) lIdhAM. kALuM kRtya karanAranuM nAma jANavA sahu utsuka hatA ane te mATe mAsA dhIre dhIre pANI paNa gaLAnI nIce UtaratuM baMdha thayuM. cAra divasathI to vadhu dasa rUpiyA ApavAnuM svIkAre e pahelAM ja mAsIe kahyuM, "nA re vAcA paNa baMdha thaI gaI hatI. bhAI, mAre nAmaThAma kaMI jANavAM nathI. thanAruM thaI gayuM. have vaLI sahune lAgyuM ke mAsIno aMtakALa AvI gayo che. ghaDI-be ghaDInAM nAma jANIe, eTale manamAM jhera-ve2vadhe. mAre to ustAdajI, bahota mahemAna che. sagAM-vahAlAMo AvI gayAM hatAM. sahu AsapAsa ToLe gaI ne thoDI rahI.' vaLIne beThAM hatAM; paNa paragaju mAsIno jIva kaMIka kahevA mAMgato sahunA utsAha para ThaMDuM pANI pharI vaLyuM. bhIkhAlAle to vera hoya ema sahune lAgyuM. bhIkhAlAla sAme ekITaze joyA kare ane Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 , AMkhamAMthI daDadaDa AMsu nIkaLe. cAra bahenomAM moMjoNAM jevo eka e pachI bhIkhAlAlane mAsI marI gayAnA samAcAra maLyA. e A chokaro ane te paNa aLavItaro, zaramALa, khAudharo, nabaLo jANIne AMkhamAM AMsu AvyA hatA ke nahIM, e to bhIkhAlAlamAMthI ane kajiyAvALo. are, na jANe A namAyA akoNA bALakane koma sAhityakAra banelA 'jayabhikhkhuM'ne yAda nahotuM, paraMtu jIvanabhara emane jALavaze? aMtaranI dayA-mAyA vinA A rIsanA choDane koNa ucheraze? jyAre koInAM mAsInA avasAnanA samAcAra sAMbhaLavA maLe tyAre anubhavI sagAMo A vAta samajI gayA. emane thayuM ke jyAM sudhI jeTalo saMtApa thato, eTalo saMtApa ke eTaluM du:kha koInI mAtAnA A chokaro najara sAme che tyAM sudhI AMkhamAMthI AMsu aTakavAnA avasAnathI thatAM nahIM. (kramaza:) nathI. enA taraphanuM vahAla enA jIvane muMjhave che ane tethI jIva jato 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, nathI. AthI bhIkhAlAlane samajAvI, khAvAnuM ane ramakaDAM khoLAmAM amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602675 bharAvIne mosALa mokalI Apyo. mo. 09824019925. jUjavAM rUpa mananAM 1zAMtilAla gaDhiyA = 21, mana caMcaLa markaTa che. ane nirIkya paNa mana. A asaMbhava che. udAharaNArtha, zoka, prema ke mana ja manuSyano mitra ane zatru che. krodhanI paristhitimAM vyaktine kevo mAnasika anubhava thaI rahyo che, mukti ane baMdhananuM kAraNa mana che. e jANavA vyaktie manane ja kAme lagADavuM paDe che ane ema karavA sukhaduHkha to mananA khela che. jatAM pelo mAnasika anubhava cAlyo jAya che. bIjA zabdomAM kahIe jeNe mana jItyuM eNe jaga jItyuM. to, manovyApAra cAlu hoya ane manovyApAranuM nirIkSaNa karavuM, e mana viSe zAstrakAro, saMta-mahAtmAo, ciMtako, sAhityakAro, yaMtranA gatizIla cakrane pakaDavA jevuM duSkara che. cakranI gati samajavA jJAnIo uparakathita vidhAno kare che, to ya Ajaparyata manano tAga cakrane thaMbhAvavuM paDe. ema ahIM manovyApArano aMta Ave tyAre ja pRthvI para koI pAmI zakyuM nathI, manovijJAna suddhAM nahi. tenuM kAraNa smRtinA AdhAre vyakti enuM svarUpa jANavA koziza kare che. tethI che mananuM jaTila svarUpa. sva-mana-nirIkSaNa paddhatinI TIkA thaI ke e to "pazcAt nirIkSaNa' mana + zarIra = mAnava, e sAduM sUtra svIkArIe to temAM zarIra (Retrospection) che. anubhava cAlyo jAya pachI vyakti eno Indriyagamya che. arthAt Indriyo vaDe tenuM astitva anubhavI zakAya ahevAla Ape che. Ama karavAmAM smRtidoSa ke hakIkatadoSa rahI javAno che, paNa mana Indriyagamya nathI. te Anubhavika ke prayogamUlaka (em- pUro saMbhava che. pirical) padArtha paNa nathI. jo ema hota to prayogazALAnA Tebala vaLI vyakti potAnA viSenA nakArAtmaka khyAlo chupAvI sAruM para eno paddhatisara abhyAsa thaI zakata. vastutaH mana AMtarika che, sAruM ja kaheze. Ama tATazyano lopa thavAthI mAhitI vizvasanIya ane je AMtarika hoya enuM nirIkSaNa karavuM kaI rIte? rahetI nathI. ogaNIsamI sadInA uttarArdhamAM je vidvAno manovijJAnane 'pUrNa sva-mana-nirIkSaNa bAhya nirIkSaNa (Observation) jeTaluM vijJAna'no darajjo ApavA khUba utsAhI hatA, temaNe eka paddhati vastuniSTha (Objective) hotuM nathI. Tebala para paDelA lokhaMDanA TukaDAne zodhI hatI : sva-mana-nirIkSaNa (Introspection). amuka be vijJAnIo lokhaMDa ja kaheze, paNa krodhano anubhava karatI be paristhitimAM vyaktinA vicAro ane bhAvo amuka prakAranA hoya che. vyaktio svanirIkSaNa dvArA je mAhitI Apaze temAM noMdhapAtra bhinnatA bIjI vyakti A badhuM joI-jANI zakatI nathI, sivAya ke enuM bAhya haze, kemake vyaktinA aMgata bhAvo, abhiprAyo, pUrvagraho vagere temAM vartana, hAvabhAva vagere khabara paDe. anubhavamAMthI pasAra thatI vyakti pravezI jAya che. pote potAnA mananI bhItara DokiyuM karI mananA AMtapravAhonI noMdha vizeSataH virodhano sUra manovizleSaNavAda taraphathI Avyo. A le, e ja eka mArga bace che. Ama sva-mana-nirIkSaNa eTale mAnasika vicAradhArAno praNetA simaMDa phroIDa (1856-1939) gaNAya che. anubhavanA svarUpa pratye vyakti pote dhyAna Ape che. muzkelI e che ke te kahe che, "jJAta mananA anubhavanuM svanirIkSaNa kadAca thaI zake, paNa aMtarmukha thaIne svanirIkSaNa karavuM e darpaNamAM mukha jovA jeTalI saraLa mananA ajJAta pradezanuM zuM?' vAcake mananA traNa stara-jJAta, ardhajJAta kriyA nathI, kAraNa ke vyaktie dhyAnane be vibhAgomAM vaheMcavuM paDe ane ajJAta (Conscious, Sub-Conscious and Unconche. mana svayaM dRSTA ane dRzya viSaya bane che. nirIkSaNa karanAra mana scious) samajI levA jarUrI che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 atyAre huM hAthamAM pena pakaDI lakhI rahyo chuM, to mAro lakhavAno anubhava jJAta manano pradeza che. je anubhavathI ApaNe pote sabhAna hoIe, jAgRta hoIe, e ApaNA jJAta manano anubhava che. lakhatI vakhate sAme divAla para eka jIvaDuM cAlI rahyuM che, eno paNa mane jhAMkho khyAla che. e thayuM ardhajJAta mana. lekhana daramiyAna dhAro ke, 'manana" zabdanI jagyAe mArAthI 'magana' lakhAI jAya (bhUla nahi ja karuM evA saMkalpa chatAM, to e bhUla Slip of Pan nahi, paNa ajJAta mananA kAraNe hoI zake che. koI kahe che ke nItimattA, dharma, saMskAra vagere jene amAnya kare che evA ApaNA vicAro ke bhAvone jJAta mana dhakko mArIne ajJAta mananA pradezamAM dhakalI de che (damana - Repression - kare che), jethI roja-ba-rojanA ApaNA vyavahAramAM A vRttio vikSepa na pADe ane ApaNe sabhya, susaMskRta dekhAIe. (kevo daMbha AcarIe chIe ApaNe !) jJAta mana eTale susaMskRta mana ane ajJAta mana eTale duvRttiothI sabhara ApaNuM khAnagI mana. ajJAta mananI sAmagrI paNa bahAra AvavAnI koziza to kare ja ne! tophAnI bALakane bAtharUmamAM pUrI dIdho hoya, paNa e mukta thavA dhaDI dhaDI .......karyA karaze ane taka maLatAM ja bahAra nIkaLI Avaze. evuM ja che ajJAta mananuM. prabuddha jIvana dhAro ke mane vyaktigata rIte mArA pitarAI bhAI 'magana' sAthe aNabanAva che. kALakrame aNagamo bhayaMka2 tiraskAramAM pariName. pachI samAja-saMskRtinA mUlyo (je jJAta mananI sAmagrI che) mane kaheze, Avo verabhAva na rAkhavI joIe. huM cUpa thaI jAuM chuM, paNa A vRtti ajJAta manamAM dharabAI rahe che. dhyAnamAM rahe, ApaNI koI vRtti kadI nAza pAmatI nathI. eno sthAnaphera thAya che eTaluM ja . jema pIDAzAmaka davA thoDA samaya pUratI rAhata Ape che, ema vRttinuM damana kSaNika vizrAMti Ape che. have jyAre huM sabhAnapaNe 'manana' lakhavA jAuM chuM, tyAre ajJAta manamAM paDelo 'magana' UMcInIco thaI bahAra AvI jAya che ane jJAta manane mAta karI mArI pena pAse 'magana' lakhAvaDAve che ! taMtrIzrI ke vAcako mArI bhUla pratye dhyAna dore to huM ajANa thaI mAro bacAva karIza ke are, AvuM kema thayuM haze ? mAre to 'manana zabda ja lakhavo hato. A ajANa hovuM e ja ajJAta mananI sAbitI che. phroIDa vyaktinA jIvanavyavahAramAM ajJAta manano prabhAva keTalo badho che, e samajAvavA manane himazilA sAthe sarakhAve che. samudramAM himazilAnI Toce dekhAya che, paNa e to phakta 1 10 bhAga che. bAkIno 9/10 bhAga to pANInI aMdara hoya che. tevI ja rIte jJAta mana dvArA prerita vicAra vANI vartana e to phakta Toca che. zeSa mahattama bhAga ajJAta mana dvArA prerita hoya che. 21 pote mahAkavi kAlidAsa che. divasa daramiyAna to pote kahI zake nahi ke 'huM kAlidAsa chuM', kAraNa ke jJAta mana ema kahetAM roke. bahumAna prApta karavAnI jhaMkhanA ajJAta manamAM cUpacApa paDI rahe che. rAtre nidrAdhIna thatA jJAta manano cokIpahero khasI jAya che. tyAre ajJAta manamAM chupAyelA taskarone chUTo dora maLI jAya che. kavi mahAzayane svapna Ave che ke nagaramAM bhavya kavisabhAnuM Ayojana thayuM che. pote maMca para AkarSaka siMhAsane birAjamAna che. gaLAmAM maghamaghatA phUlono hAra che. cAre tarapha 'mahAkavi kAlidAsano jaya ho..jaya ho...' prazastigAna saMbhaLAya che. kavi rakhAya che, paNa re ! savAranuM elArma ghaDiyALa raNake che. svapna AzIrvAdarUpa che, kema ke jIvananI aNagamatI vAstavikatAne parokSa rIte IcchApUrti dvArA sahya banAve che, paraMtu kyAreka svapna vyaktino pIcho karI jIvana kevuM aMdhakAramaya banAvI de che, enuM eka dRSTAMta : be bhAIonuM saMyukta kuTuMba che. sukha, saMpa ane premathI haryuMbharyuM kuTuMba, duHkha eka ja vAtanuM ke nAnA bhAInI vahu niHsaMtAna che. rannAde khoLAno khUMdanAra kyAre Apaze, enI aharniza ciMtA kare che. jeThANIne vahAlasoI eka dIkarI che. eka divasa derANI jeThANI AgaLa dila khole che, 'bhAbhI, jIvatara dohyaluM thaI gayuM che. kyAMka cAlI jauM ema thAya che.' ATaluM kahatAM e raDI paDI. jeThANI stabdha thaI gaI. sAMtvana ApyuM. dhIraja dharavA kahyuM, paNa derANInA AMsu rokAtA nahotA. Akhare aMtaramananA dvAra khulI ja gayAM ke 'keTalAya divasathI satata mane svapna Ave che ke huM nAnI rIcAne tamArA bichAnAmAMthI upADI mArA paDakhe suvaDAvI dauM chuM. ekabe vAra to UMghamAMthI jAgIne tamArA bichAnA tarapha AvI hatI ane lajjita thaI pAchI pharI hatI. bhAbhI, huM trAsI gaI chuM AvA duHsvapnonI bharamArathI ' ApaNAM keTalAka vismaraNanuM kAraNa 'damana' hoya che. carcageTavAsI yuvAnane virAranI eka kaMpanImAMthI nokarIno InTaravyU Ave che. vahelI savAranI Dabala phAsTa Trena pakaDe che. niyata thaye pahoMcIne AvakArakhaMDamAM bese che. eno naMbara Ave che. thelI phaMphosatAM jANa thAya che ke pramANapatronI phAIla bhUlI gayo che. vIle moDhe pAcho Ave che. manovaijJAnika samakSa vAtavAtamAM kahI de che ke virAra sudhI nokarIe javAnI ene IcchA na hatI. aMdherI-borIvalI sudhI ThIka che. Ama ajJAta manamAM paDelo aNagamo gherathI nIkaLatI vakhate yuvAnane agatyanI phAIla levAnuM bhulAvaDAvI de che. re mana, jUjavAM che tArAM rUpa! e-6, gurukRpA sosAyaTI,zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, svapna ajJAta manano o2 purAvo che. eka kavine svapna AvatuM ke vaDodarA-390 006. phona : 0265-2481680, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-3 rUpa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa tRtIya adhyAya : karma yoga 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM trIjo adhyAya karmayoga che. A prakaraNamAM 229 zloka che. yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'karmayoga'nI vAta mAMDe che tenuM vistaraNa, UMDANa ane mArmikatA dhyAnArha che. jaina dharma je karmanuM tattvajJAna kahe che te eka adbhUta vijJAna che. jIvane thato karmabaMdha, temAMthI nipajatI sukha-duHkhanI mAyA ane bhavabhramaNa ityAdi je sUkSmatAthI jainadharma samajAve che te vizvanA ekapaNa dharmamAM nihALavA maLatuM nathI. jainadharmano pAyo ja karmamuktinA hetu para ubho che. karmavijJAna Karma Philosophy samajavA mATe UMDuM ciMtana, agAdha zraddhA ane AMtarika mathAmaNa joDavA paDeH karmanI tIvratA mApavI sahelI nathI. e eka kSaNamAM mukti ApI zake, eka kSaNamAM kaMpAvanArI dUrgatimAM pheMkI de-karmanI amApa sattAne paDakAravA mATe joie samatA, tapa ane zraddhA. jaina dharmanuM karmavijJAna A vizvanI ajAyabI gaNavI joie, evuM e mahAna darzana che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'karmayoga'mAM je bhUmikA bAMdhe che te jaina dharmanA paraMparAgata karma vijJAnathI bhinna che. 'karmayoga'mAM zrI gautama svAmIe pUchyuM ke, bhaktiyoga nizamyAtha, prapacchu gautamAdayH / maLavat sarvathA siddhiryana, svAttatrivedyatAm / z // (karmayoga, zloka 1) 'zrI gautama vageree bhaktiyoga vize sAMbhaLIne pachI pUchyuM ke, he bhagavAna, jenAthI sarva siddhi meLavI zakAya te jaNAvo !' zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI prathama zlokathI ja potAne je dizA nirdeza karavo che te mATe spaSTa che. jIvanamAM saphaLatA meLavavAnI tamannA pratyeka vyaktinI hoya che. sukha, unnati, samRddhi mATenI AzA saune hoya che. AjanA mAnavajIvananI rojanI mahenata, doDadhAma paNa te mATe ja che. AzA ane nirAzA AjanA mAnavajIvananA be abhinna sAthIdAra banI gayA che. AzAthI doDatA mAnavIne kAyama saphaLatA ke niSphaLatA maLatA nathI paNa je maLe che tenAthI te tRpta paNa nathI. AkAMkSAonI ArapAra jovuM sahaja nathI paNa mAnavI mAtranI akhUTa sukha mATenI taDapana kalpanAtIta hoya che. tA. 16 jAnyuArI, 2009 zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'karmayoga'nA bIjA zlokamAM sau prathama 'pravRtti'ne prAdhAnya Ape che. zrI vIraH procivAnkarmayogaM, pravRtti lakSaNam / yasyArAdhAnato lokaH, vrajanti paramaM padam / / 'zrI vIre kahyuM ke, karmayoga eTale pravRttinuM lakSaNa. jenA ArAma dhanathI loko paramapadane pAme che.' A 'pravRtti' zabda ja badhuM spaSTa karI de che. je vyakti potAnA jIvana vize spaSTa che tene pravRtti vinA eka paLa paNa cAlavuM joie nahi. pravRttithI ja unnati sAMpaDe. bhagavAna mahAvIra 'uttarAdhyayana sUtra'mAM zrI gautamasvAmIne satata apamatta rahevAnuM kahe che te sUcaka che. koIpaNa kAryamAM satata maMDyA rahevuM ja paDe. pravRttizIla rahevuM paDe. prayatnazIlane ja saphaLatA maLe, je prayatna ja karato nathI tene saphaLatA zuM maLe ? 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrI mahAvIra svAmIno spaSTa nirdeza che ke pravRttimaya raho. 'jenA (dharma)nA satata ArAdhanathI loko paramapada pAmI jAya che.' sadaiva dharmamaya-dharmanI pravRttimaya rahenAra to mokSa paNa meLavI le che to bIjI to zI visAta? pravRtti, karma, kAryaH pragatino pAyo che. jIvananuM kAryacakra Score board of life satata ghUmatuM rahe to unnati tarapha gati thAya. niSkriyatA, pramAda, ALasa to jIvanane khaMDera banAvI mUke. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI svayaM karmayogI sAdhupurUSa hatA; e satata pravRttimaya rahetA. mAtra 24 varSanA sAdhujIvanamAM emaNe je kAryo karyA che te vAMcIe to ApaNI vicAradhArA stabdha thaI jAya tevuM che! 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrI mahAvIra vANI mArmika to che ja, spaSTa paNa cheH 'karmayoga'nA trIjA zlokamAM zrI mahAvIra vacana juoH pravRtti lakSaNo dharmaH sarva dharmopakArakaH / madbhaktaiH sarvadA sevyo, nivRttikAMkSiyogibhiH / / (karmayoga, zloka 3) 'pravRttiparAyaNatA badhA dharmomAM upakAraka dharma che, mArA bhaktoe, nivRtti icchanArA yogIoe (paNa) haMmezAM tenuM sevana karavuM joie.' saue sakriya rahevuM joie-koie paNa niSkriya na thavuM joie tevI spaSTa sUcanA ahIM prApta thAya che. saMsArI hoya ke sAdhu (yogI)-saue pravRttimaya rahevuM joie. saMsAramAM rahIne je pravRtti vinA jIve te chevaTa duHkhI ja thAya. sAdhu banIne dharmapravRtti vinA jIve te paNa chevaTa AtmakalyANa sAdhI nahi ja sake. jJAnI ane sAdhunI pravRttiparAyaNatA sva-52 kalyANakAraka hoya che. zAMta dekhAto sajjana paNa nAnakaDI pravRttithI ghaNuM moTuM kAma karato hoya che. AvatI kAlano samaya pravRttimaya jIvanane ja saphaLatA ApavAno cheH doDadhAma e pravRtti nathI paNa samajaNapUrvakanuM pratyeka pagaluM e pravRtti che. vizvano je jhaDape ane je svarUpe Arthika vikAsa goThavAI rahyo che te evuM siddha Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 karI rahyo che ke pratyeka mAnavIne mATe ALasa choDIne satata mahenata ane sattata karmaniSThA anivArya che. juoH pravRttimantarA zakti: kutrA'pi nApapadyate / pravRttimantarA kAryaM, sAdhyate naiva yogibhiH / / prabuddha jIvana (karmayoga, zloka 12) 'pravRtti vinA rAkti kyAMya hoya nahi, pravRtti vinA yogIo paNa kArya siddha karI zakatA nathI.' AvatIkAlanuM suMdara svapna nihALavAno tamane haka che paNa tamane niSkriya banIne besI rahevAno haka nathI. pravRttimAMthI zakti janme che, samartha banAya che. jIvananA, dharmanA, sAdhanAnA pratyeka kSetromAM pravRttimaya rahevuM paDe. alabatta, e mATe dareke potAnI buddhi mujaba samajaNa pUrvaka AgaLa vadhavuM joie. A mATeno mArmika nirdeza juo jJAnayogaM samAsAdya, pravRttiH svA'dhikArikAH / kSetrakAlAnusAreNa sAdhyate karmayogibhiH / / (karmayoga, zloka 10) 'karmayogIoe kSetra ane kAla anusAra potAnA adhikAra pramANe jJAnayogano Azraya laIne pravRtti karavI joie.' tame mAtra satata pravRttimaya rahe eTaluM ja jarUrI nathI paNa tamArI yogyatA mujaba, yogya hoya tevI ane yogya dizAmAM pravRtti karo te paNa jarUrI che. tame je karo te spaSTa samajaNa sAthe, tamArI yogyatA anusAra karazo to samaya nahi bagaDe, kArya siddhi najIka Avaze! sAyansanA vidyArthIne e ja kSetramAM javAnuM yogya Thare, tene ArTsamAM na mokalAyaH ema karavAthI samaya, paisA, zakti badhuM ja veDaphAya; enA jevuM. ApaNI AsapAsa anekavAra jovA maLe che ke potAne lAyaka kSetra pasaMda karavAmAM aneka loko thApa khAI jAya che. 'karmayoga'nA 26mAM zlokamAM kadAca ethI ja kahyuM cheH 'badhA kAryo karanArA loko pota potAnA karma anusAra zubha ane azubha phaLa meLave che, jyAre yogIo brahmazuddhatA prApta kare che.' yogIjanone temanI pravRti brahmazuddhatA Ape che tema kahyuM tenI spaSTatA paNa 'karmayoga'nA 28mAM zlokamAM cheH 'Asakti vinA karavAmAM AveluM karma nirjarA rUpa che. sakAma ane niSkAma jevI vRtti hoya tevuM thAya che." jaina dharma mAne che ke tIrthaMkara paramAtmA anaMta zaktisaMpanna hoya che. zrI jaina mahAvIra gItA'mAM mahAvIravANI sAMbhaLoH yatra yatra mahAzaktistatra tatra vasAmyaham / sarvazakti svarupaM mAM jAnanti karmayoginaH / / 23 rahIe chIe, temAM je kAma ka2vAnA che te karIe chIe paNa aMtaradazA zuddha che ke "A kazuM mAruM nathI.' A nirlepapaNuM ja ApaNane tyAgadazA sudhI pahoMcADaze, tevuM jainadharma kahe che. 'karmayoga'mAM kahyuM che, 'karmayogIo jJAna dvArA moha rAkhyA vinA nirlepa banIne karma kare che. jema pANImAM kamaLa rahe che tema!' (karmayoga, zloka 10) 'jyAM jyAM mahAzakti hoya che tyAM huM vasuM chuM. karmayogIo mane sarva zakti rUpa jANe che.' jainadharma mAne che ke pratyeka pravRtti karatI vakhate manathI temAM lipta thavuM na joie, e mumukSunuM kartavya che. saMsAramAM rahevuM paDe che mATe (karmayoga, zloka 43) vaLI kahe che, 'karmayogIo pravRtti vaDe ja sarvazakti prApta karI zake che, jema mAtA vinA putranuM astitva nathI tema pravRtti vinA zakti saMbhava nathI.' (karmayoga, zloka 43) dhArmika vyakti ArAdhanAthI AtmakalyANa mATe mathe che tema dharmanA rakSaNa mATe potAnI AhUti ApatA paNa kadIya khacakAto nathI. 'karmayogamAM mahAvIra svAmI kahe che, madhdharmasya vivRddhayarthaM rakSArthaM karmayoginaH / madhyastai dharma karmANi kartavyAni vizeSataH // dvArA savA madhyA nIratA virANa ahaM vIryAtmanA labhyo, nirbalairna kadAcana / / (karmayoga, zloka 47, 48) 'mArA dharmanI vRddhi mATe, rakSA mATe karmayogIoe, mArA bhaktoe dharmakAryo vizeSa karavA joie.' 'bAhya ane AMtarika evI vizvanuM rakSaNa karanArI vIratAnuM ArAdhana haMmezAM karavuM joIe, huM vIravyakti dvArA prApya chuM, nirbaLathI kadI nahi, ' sAcA bhaktanI haMmezAM zraddhA rahI hoya che ke prabhu sadAya mArI sAthe che. gAMdhIjInI prArthanA yAda karavA jevI cheH 'nirbala ke bala rAma !! prabhuno Azraya moTI vAta che. jo ApaNe prabhunI najIka chIe to prabhu to sAva najIka cheH He is nearer to me than my self. eka anubhUti sAthe cAlavuM paDe, to kaMIka aMdara saLavaLe. AnaMda niSpanna thAya. evo AnaMda ke je tame varNavI na zako. You can't explain it. yes, you can experience it. zrI mahAvIrasvAmInuM A TaMkazALI vacana, sAva jUdI rIte mamaLAvavA jevuM cheH karmabhyo naiva bhetavyaM madyaktaiH karmayogibhiH / yeSAM citteSvahaM vIrastatra mohasya kiM balam / (karmayoga, zloka 61) 'mArA bhakta evA karmayogIoe karmathI DaravuM joie nahi, jemanA cittamAM vIra evo huM chuM temane mohano Dara kevo ?' zrI yazovijayajI mahArAja zrI zItalanAtha prabhunA vanamAM AvuM ja kare che. viSaya lagana kI agana bujhAvata, tuma guNa anubhava dhArA; bhaI maganatA tuma guza 2sa kI, huMza kaMcana huMza dvArA ? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 jyAre vAsanAno agni bhabhUke tyAre prabhunA guNanI zItaLa dhArA prabhAvaka evA dharmAcAryo vizvanA uddhAra mATe janme che.' (gAthA, 87) varasavA mAMDe, temAM tanmaya thaI javAya to kaMcana ke kAmInInI yAda "gRhasthoe gRhakAryamAM ane tyAgIoe tyAgakAryamAM kadI bhraSTatA paNa nahi Ave! karavI joie nahi tevI mArI AjJA che." (gAthA, 94). jIvanamAM sadAcAranI vADa-Border-jarUrI che. jIvananI sapharamAM "mArA bhakto brAhmaNo, saMto, kSatriyo, vezyo, zUdro vagere dharmarakSako ekAda pagaluM cUkIe eTale pavitratA, pratibhA ane pratiSThA-saghaLuMya che, ane bhaktinI zaktinI sAdhanA karanArA che.' (gAthA, 96) khaMDita thaI jAya. gurUjano, zikSako, vaDilo dvArA maLelA saMskAra "jainadharmamAM parAyaNa evA lokoe haMmezAM karmayoga sAdhavo joie, sAcavavA ane pAmavA jarUrI hoya che. enAthI je lAbha thAya che te tene sarvalokonA jIvana mATe sajjanoe Avazyaka gaNyo che." (gAthA, tarata nahi samajAya paNa enA samaye samajAze ane tyAre thaze ke 109) saMskAra kevuM kImatI dhana che! "zrI jaina mahAvIra gItA' karmayogamAM "jaina dharmamAM vijJAnano samAveza thayelo che, te mArA svarUpa che ane vIra vacanAmRta juoH tenI utpatti yogathI thayelI che." (gAthA, 133) kAyikAdi balaM rakSyaM brahmacaryAdi sad vataiH / asaMkhya mokSamArgo che. tene karmayogIoe jANavA joie. te sarvazakti prakAzArthaM kartavyaM karma maanvaiH|| paraspara virodhI nathI, te sanAtana che, temanuM rakSaNa karavuM joie." brahmacarya vagere vrato dvArA kAyika ityAdi baLanuM rakSaNa karavuM joie, (gAthA, 150) ane sarva zaktinA prakAza mATe manuSya prayatna karavo joIe.' 'jaina dharma jevo dharma thayo nathI ane thavAno nathI, sajjanoe jaina (karmayoga, zloka 62) dharmanI vRddhi mATe kartavya karma karavA joie.' (gAthA, 160) brahmacarya eka amApa zakti che. pratyeka dharmamAM tenuM varNana jovA "mane sarva brahma tarIke mAnIne je rAgIo varte che te tyAgI hoya ke maLe che. yogIjanone sAdhanAnA kSetramAM brahmacaryanA pAlanathI asAmAnya karmayogI paNa zuddha brahmapada pAme che." (gAthA, 175). saphaLatA maLe che te sarva vidita che. zarIramAM zakti, manamAM daDhatA, 'yogIo nirAsaktithI karma karanArA hovAthI karmathI baMdhAtA nathI, jIvanamAM teja brahmacaryanA pAlanathI pratidina vadhe che. naiSThika brahmacaryanA teoe kAmyabhAvanAno tyAga karIne potAnI zakti pramANe kArya karavA pAlanathI aneka bhavanA pApa dhovAya che ane aneka navA karmabaMdhathI joIe.' (gAthA, 188). bacI javAya che. pUrvasUrio brahmacarya e vrata jagamAM dIvA' samAna "dharmarakSako 'mahAvIra' evI bhaktithI mane bhaje che teo dharmabhAvanA kahIne tenuM ghaNuM mulya varNave che. ahIM paNa "karmayoga'mAM teno ja karIne svarga ane mArApadane pAme che." (gAthA, 190) nirdeza che. sarvazakti ane sAmarthya mATe brahmacarya vagere vratonuM pAlana 'mArA AcAryo ane saMtho vagereno dveSa karavo joie nahi. jarUrI che. mauna vize sau jANe che. jene nirmaLa ane pavitra jIvana kaliyugamAM saMghabaLathI ja jaina zAsana TakI rahe che.' (gAthA, 201), jIvavuM che tene eka vizeSa monanI jarUra paDe, te che AMkhanuM mauna. 'potAnI zakti pramANe AjIvikA meLavavAmAM ajANatA karavAmAM Sight Restrain. jyAM tyAM bhaTakatI ane bhamatI AMkhane rokavI te AvelA doSomAM (moTuM) pApa lAgatuM nathI." (gAthA, 205) ziyaLa vrata-Celebacy- pAlana mATe upayogI che. sarvasva samarpaNa karIne paNa dharmaprabhAvanA karavI joie, dhArmika thoDAMka zlokArtha joie : AcAra ane vicAramAM mane pUrNa bhaktithI jovo joie." (gAthA, 'zaktivALA jIve che, sArA baLavALA rakSaNa kare che, ane 219) dharmasaMsadanA rakSaNa mATe karmayogIo samartha che.' (gAthA, 63) "haMmezAM badhA dehadhArIoe udyoga karavo joIe, yogIone zuM 'nirahaMkArI vRttithI sarva kartavya karanArA, satyanA AgrahI saMto durgama che? prayatnathI zuM adhyAya che?' (gAthA, 221) ane karmayogIo jaya pAme che.' (gAthA, 67) "he manuSyo! tame kartavya kAryonI siddhi mATe svAzrayI bano, AtmAthI je loko sarva jIvone AtmasamAna mAnIne vaiSamya choDI de che karAyelA karmo svarganI siddhi ane svAyattA Ape che.' (gAthA, 228) teo sArA kArya kare che, temane huM zAMti ApuM chuM.' (gAthA, 74) "kartavya karma na karavAthI jJAnI paNa zuSka bane che, AthI zraddhAnuM sarva tIrthakaroe sevAdharmane sanAtana dharma kahyo che. meM paNa tene AlaMbana laine tame karmayogI bano !' (gAthA, 229). sarvajIvono kalyANa karanAra mAnyo che." (gAthA, 78) 'pUrNa niSkAmI evA meM lokakalyANanA, loka saMgrahanA nyAyathI 'nAstiko mohathI saMmUcchita che, teo karmayogIo nathI, jemanA kRta kRtyatAne laIne sukhAvaha evo A karmayoga' kahyo che." (gAthA, cittamAM mArI bhakti nathI teo karma karavA chatAM nirbaLa che." (gAthA, 212) satata sakriya rahevAnI ane kartavya mATe kyAMya cUkI na javAya tevI 'teo mahA avatAra rUpa che ane bhaktithI mArAmAM rahelA che, akhUTa preraNA Apato 'zrI mahAvIra gItA'no A "karmayoga' jema Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana jema vAMcatA jaIe chIe tema ApaNane Azcarya mugdha kare che. A joine je thanaganI na uThe tevA ALasu mATe A duniyAnA nakazAmAM prakaraNamAM zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI samAja, jIvana, kuTuMba, dharma koI sthAna nahi rahe. pratyeka prabhAta Agekadama mATenI gUMjatI jhAlara ane sAdhanAnA ekapaNa kSetrane preraNA ApavAthI mukta rAkhatA nathI. samAna che. AjanI savAra koyalanA TahUkAnI rAha jotI nathI, ApaNI paraMtu te sarva kSetrone prerIne navapallavita karavAnuM dhyAna rAkhe che. savAra paNa takanI pratIkSA para AdhArita nathIH savAra paDe eTale koIka sAMprata jagata ekadama najIka AvI gayuM che ane samagra vizva kArya mATe macI paDavAnI navI zaktino abhyadaya thavo joieH "zrI ekabIjA para AdhArita banI gayuM che. Arthika jagata kalpanAtIta jaina mahAvIra gItA'no 'karmayoga' e preraNA Ape che, e viveka caDhAva-utAra joI rahyuM che ane vadhumAM vadhu upabhoga mATe duniyA zIkhave che, e dRSTinuM dAna kare che. talasI rahI che tevA samayamAM jIvananI sthiratA ane AtmAnI unnati (kramaza:) samajAvanArA saMtapuruSo sau mATe zAtAdAyaka vaDalA jevA banI rahetA pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, jaina upAzraya, hoya che. karmayogI banavA mATenI preraNA AjanA samayanI sauthI 7, rUpa mAdhurI sosAyaTI, saMghavInA relve krosIMga pAse, mahattvanI preraNA che. potAnI AsapAsamAM thatI pragati ane vikAsa nAraNaparA,amadAvAda-380013.0 pustakanuM nAma : smaraNam...madhuram puNyazALI AtmAo A pustakanuM paThana karIne svAgata lekhaka : bhAratI paMDita AtmAne AtmadhyAnamAM lIna banAvaze. prakAzaka: jIvana smRti svAdhyAya maMdira, DDaoN. kalA zAha XXX manu paMDita -17, vasaMtanagara sosAyaTI, pustakanuM nAma : vINelAM phUla (40 TUMkI vArtAo) bhairavanAtha mArga, maNinagara, kiMmata rUA. 10, pAnA : 30, AvRtti-dvitIya, guccha-16. rUpAMtara : harizcaMdra amadAvAda-380 008. I. sa. 2006. prakAzaka: jagadIza zAha, yajJa prakAzana, bhUmiputra, kiMmata rUA. 25, pAnA : 112, AvRtti-prathama A nAnakaDI pustikAmAM lekhake phlorensa hajaratapAgA, vaDodarA-390 001. ogasTa-2008. nAITiMgalanuM jIvana caritra vAMcyA pachI iMgleDanA kiMmata rUA. 30, pAnA: 80, AvRtti-prathama 2007 mANasanuM jIvana vahetI saritA jevuM che. dhanADhya gharanI putrI garIba dardIonI sevA mATe prastuta vArtAonA rUpAMtarakAra eka vyakti saritAmAM akhaMDa jaLa vahyA kare tema mAnavajIvana aneka avarodho vacce jIvana samarpaNa kare che ane nahi paNa be vyaktio che. banne strIo, ekanuM paLa paLa vahyA kare. temAM kyAreka khaTAza to kyAreka e rUDhicusta samAjamAM strIone kaI paNa nAma caMdrakAMtA ane bIjInuM nAma haravilAsa che. mIThAzanA anabhava thAya che. bhAratIbena paMDite sevAkArya karavuM keTaluM muzkela che teno ane banne vinobAnI ziSyAo, sevAyajJamAM sakriya. potAnA jIvananA 75mA varSamAM pravezatAM keTalAMka phlorensanA jIvana saMgharSano paricaya karAvyo che. AjIvana kArya karanArI vratadhAriNIo che. jemaNe madhura saMsmaraNone lakhyA ane ene "smaraNama eka mahAna mahilAnA jIvanamAMthI aneka sAhityanA rasa ghaMTI ghUMTIne pIdhA che. lekhake madhuram' e nAma ApyuM che. vAcakone A nAnakaDI pustikA preraNA Apaze. dezabharanA lekhakonI vArtAonuM rUpAMtara karyuM che. rASTrIya bhAvanAne samarpita evA kuTuMbamAM XXX dareka vArtA mAtra be ja pAnAnI, 60 liTI ane janmelA ane uchera pAmelA, parizramabharyuM jIvana pustakanuM nAma : bhaktithI mukti sADA sAtaso zabdomAM. jIvanArA bhAratIbene Alekhela 21 saMsmaraNomAM saMpAdaka-prakAzaka : rAyacaMda maganalAla zAha kula 40 vArtAonI pasaMdagImAM rUcinI pU. ravizaMkara mahArAja, maNibA nANAvaTI, borIvalI (vesTa), muMbaI-400 092. uccatAnI ane jIvana ane samAja vizenA babalabhAI mahetA, navalabhAI zAha, zrIkAMta kiMmata rU. 15, pAnAM : 124, AvRtti-prathama dhyeyaniSTha chatAM kalAtattvane vaphAdAra evA ATejI sAthenA saMsmaraNo noMdhapAtra che. nA saMsmaraNo noMdhapAtra che me-2001, abhigamanI pratIti thAya che. A vArtAomAM strI bhAratIbene amata parva nimitte sevAgrAmanI bhakti eTale paramAtmA sAthe vAta karavAnI jIvananuM sAcuM chatAM sarekhabharyuM citra vAcakanA tAlIma ane vAtsalyadhAmamAM guhamAtAnA aNamola taka. AtmAne paramAtmA sAthe vAta anubhavonA AlekhanamAM emanA sAcA jIvananA karavA mATe bhakti sIdhuM ane saraLa mAdhyama che. I XXX AsvAdano anubhava karAve che. sAcA hRdayathI karelI bhakti mAnavane bhagavAna pustakanuM nAma : jIvananuM sarvAgI vijJAna 'smaraNam...madhuram'nI AnaMda yAtrAmAM satya banAvI zake che. A vAtane najara samakSa rAkhI ane sauMdaryanI pratIti vAcakane thaze ja thaze. anubhavabaddha zAsanarasika, paramazraddhALu zrI prakAzana: yajJa prakAzana, bhUmiputra, hajaratapAgo, XXX rAyacaMdabhAIe 95 varSanI jaipha vaye khUba parizrama vaDodarA-390 001. pustakanuM nAma : phlorensa nAITiMgala karI bhaktajanone upayogI thAya evA bhaktibhAva kiMmata rU. 25, pAnAM : 80, AvRtti-prathama, melekhaka : uSAbena jAnI-gulAbabhAI jAnI bharapUra, prAcIna stavano, stutio, maMgalakArI 2007. prakAzaka: sisTara niveditA pablikezana, navasmaraNa, rAsa ane prabhAtiyA vagereno A chellA cAlIsa varSanA samayagALAmAM mAnave C/o. sisTara niveditA pablikezana TrasTa, pustakamAM saMgraha karyo che. bhautika padArtha vijJAnanA kSetre moTI haraNaphALa yunivarsiTI roDa, rAjakoTa-360 007. zrI jinezvara bhagavaMtanI bhakti karatI vakhate bharI che. Adhunika vijJAnano bhAre prabhAva Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 vartamAnakALamAM mAnavajIvana para paDelo che. paraMtu have dhIre dhIre tenI maryAdAo paNa samajAtI jAya che. mANasanI vikAsayAtrAnA bhAvi patha mATenuM manomaMthana zarU thaI cUkyuM che. e saMdarbhamAM zumAkharanuM I. sa. 1977mAM pragaTa thayela (muMjhAyelAne mArgadarzana) upayogI thAya tevuM che. emaNe bhautika vijJAnanI maryAdAo darzAvI che tathA jIvananA anya kSetromAMnA tenA anAdhikAra pustakanuM nAma : namaskAra mahAmaMtra mahimA AkramaNa ane ApakhudI sAme jehAda jagAvI che. satya ghaTanAo (hindImAM) uparokta pustakanA nicoDa rUpa vicAro kAnti lekhaka : pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrazAhe ahIM rajU karyAM che. Aje vijJAna-sUrIzvarajI mahArAja; anuvAdaka : zrI je. ke. AdhyAtmanA samanvayanA navA yuga bhaNI jyAre ApaNe AgaLa vadhI rahyA chIe tyAre ciMtanamaMthanamAM A pustaka ghaNuM madadarUpa banI raheze. XXX pustakanuM nAma : yAkinI mahattarA dharmaputra zrI haribhadrasUrijI (jIvana caritra-hindImAM) lekhaka : zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI anuvAdaka : DaoN. kezubhAI desAI-gAMdhInagara prakAzaka : paMca prasthAna puNyasmRti prakAzana-surata prAptisthAna : (1) sohanarAja sUrajamalajI surANA, jaina sansa ambrelA menyuphekcararsa,60, nabartha, uthalasara, thAne (5.) 400 601, (2) campAlAla jaina, jitendra pradharsa, 100, bhaMDArI sTrITa, muMbaI-400 004, mUlya : rUA. 15/-, pAnA 72, AvRtti-prathama navemba2-2008. pa. pU. AcAryadeva vijaya pUrNacandrasUrijI racita 'yAkinI mahattA dharmaputra-zrI haribhadra sUrijI', 'kalyANa' mAsikamAM kramazaH prakaTa thayela jIvana kathA-eka dhArAvAhika kathA che, je vAcakane laghunavalano anubhava karAve che. A jIvanacaritra dvArA eka jainAcArya potAnA eka pUrvAcAryanI parAkrama gAthAne gUMthI jinazAsananI ujjavaLa AcArya paraMparAnA vilakSaNa nAyakane tarpaNa karyuM che. A viziSTa racanAmAM be mahattvanA jina siddhAMtonuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. (1) vAtsalya, (2) avera. pU. AcArya haribhadrasUrijInuM jIvana A be uttuMga zikharonuM vArA ratI ArohaNa kare che. prabuddha jIvana caritra anupama che. temAM vAtsalya, karuNA, kSamApanA, ahiMsA ane avera jevA uccattara mUlyonI pratiSThA thaI che. jaina sAhityanA itihAsamAM viziSTa sthAne birAje tevI laghunavala-jIvanakathA vAcakanA rasane preraNA Ape tevI che. X X X yAkinI mahattarAne haribhadrasUri, jIvana paryaMtanA dharmamAnA rUpamAM aMgIkAra karI potAnI dareka racanAomAM temanuM smaraNa kare che. pU. AcAryadeva vijaya pUrNacandra vijayasUrijInI kalama dvArA saMpradAyanA prazasta zAstrakAranuM A jIvana surata. prAptisthAna : caMpAlAla sI. jaina, jitendra jvelarsa, 100, bhaMDArI sTrITa, muMbaI-400 004. mUlya H navakAraniSThA, pAnA 72, AvRttiprathama, navembara-2008 tA. 16 jAnyuArI, 2009 A pustakanI prastAvanAmAM zrI ke. TI. zAha lakhe cheH 'vividhalakSI AyAmo siddha karatuM AnaMdopalabdhi karAvatuM A pustaka saue vAMcavA-vasAvavA lAyaka che.' lekhake potAnA cazmAmAMthI je joyuM, vAMcyuM, anubhavyuM teno nicoDa A pustakamAM che. A pustakanI prathama vizeSatA e enuM viSaya vaividhya che. saMgIta, philmI gIto ane bhajanonuM suMdara prakAzaka : paMca prasthAna puNyasmRti prakAzana-saMpAdana, Arogya ane AhAra tathA vyAyAma saMghavI-thANA. viSayaka saraLa ane sarasa Alekhana uparAMta mahAtmA gAMdhIjI, rajanIzajI, je. kRSNamUrti tathA jaina sAdhu bhagavaMtonA upadeza vagere viSayo pustakane lokonA hRdaya sudhI pahoMcADaze, A pustakanI bIjI vizeSatA e che ke temAM vyakta thayela viSaryA vistArapUrvaka lAMbAlacaka ane zuSka nathI paNa nAnA nAnA UDIne AMkhe vaLage ane sIdhe sIdhA dathamAM soMsarA utarI jAya tevA 5. pU. AcAryadeva vijaya purNacandrasUrijI mahArAja racita 'namaskAra mahAmaMtra mahimA'- satya ghaTanAo hindImAM lakhAyela pustaka che. A nAnakaDA pustakamAM AcAryadeve jinazAsananA sAra, cauda pUrvano samyag uddhAra evA namaskAra maMtrano prabhAva rajU karI karatI keTalIka satyaghaTanAonuM Alekhana karyuM che. A hindI suvAkyo ane bhAvakanA cittamAM cira smaraNIya banI jAya tevA sUtro che. lekhakazrI candrakAntabhAI zAhe A pustakamAM mabalakha mAhitI ApI che. mahAna ciMtakonA jIvana pustaka mULa gujarAtImAM 'rakSaNahAra eka navakAra'viSayaka vicAro, narasiMha, mIrA jevA bhaktonI jIvana e zIrSaka nIce lakhAyeluM che. jhalaka, jIvanopayogI sonerI sUtro, salAha, vasIyatanAmA vizenI samaja, gRhiNIone upayogI zabdakoza, aMgrejI zabdo paryAyo, jaina tIrthaMkaro, jaina mUrtionI tathA maMdironI prAcInatA, gujarAtI philmo vizenuM potAnuM ciMtana ityAdino suMdara samAveza karyo che. A pustakamAM lekhake ApelA yAdagAra philmonA gItonA mukhaDA saMvedanazIla bhAvakonA hRdayane sparzI jAya tevA che. to AdhivyAdhi, vRddhAvasthA, auSadhi, AhAra-vihAranuM Ayojana vagere vartamAna jIvanamAM upayogI thAya tema che. A nAnakaDA pustakamAM gurudeve kUla bAra satya ghaTanAo AlekhI che. jenA vAMcana dvArA jaina samAjanI prajAnA hRdayamAM navakAra maMtra pratye zraddhA jAgRta thAya che. navakAranI sAdhanA dvArA samarpaNanI bhAvanA tIvra bane che. pU. zrInI kalamamAM evo jAdU che ke dareka prasaMgo vAcakanI najara samakSa tAdeza banI taravare che. A pustakanA vAMcana dvArA vAcaka navakAra prati deDha zraddhAvAna banI siddha gatine prApta kare e ja abhyarthanA. DaoN. pI. ena. kharoDa lakhe cheH 'A pustaka saue vAMcavA jevuM, mitra varga-snehIone bheTa ApavA jevuM, jarUra lokapriya ane lokopayogI banaze te niHzaMka che.' vartamAna yugano mAnavI jyAre Tenzana nAmanA rogathI pIDAine potAnA jIvanane DhasaDI rahyo X X X pustakanuM nAma : (Through the looking che tevA samayamAM A pustaka manovaijJAnikanI glass) bhUmikA pUrI pADe evuM che. (gujarAtI AvRtti) lekhaka-prakAzaka : candrakAnta vardhamAna zAha 29, jayahinda sosAyaTI, jInatAna roDa, surendranagara-363002. lekhaka candrakAntabhAie A pustaka dvArA bhAvakane bRhat caitanya sAthe joDavAno prayAsa potIkI rIte karyo che. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, mUlya H rU|. 250/- pAnA H 256, AvRtti-1 Disembara-2006, e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400063, phona:022-22923754 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 2 7. tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (Disembara-2008nA aMkathI AgaLa) 514.5 kaprabhA : paMka-kAdavanI adhikatAvALI cothI narakabhUmi. paGkaprabhA : pa-jIvaDa zrI dharAtA vAnI vauthI naravabhUmi | PankPrabha : The fourth hellish ground is named so as owing to an excess of panka or mud. 51 5.5kabahula : ratnaprabhA bhUmino bIjo kAMDa je kAdavathI bharelo che. paGkabahula : ratnaprabhA bhUmi kA dUsarA kANDa jo kIcaDa se bharA hai / Pankbahula : The middle part (kanda) of the hell ratnaprabha so called because of its predominance of mud. 51 6 paMcendriya (jIva). : jene pAMce IMdriya hoya che te. paMncendriya (nIva) : pavo ndriyavAjo nIvAM. Pancendriya : Those who possess five indriyas (sense organs). 5 17.paMceMdriya jAti(nAmakarma) : puNya gaNAtI 42 prakRtimAMnI prakRti. paMcceMdriya jAti(nAmakarma) : puNya rupa se prasiddha 42 prakRtiyoM meM se eka prakRti / Pancendriya Jati : One of the Karmaprakrti from the 42 auspicious Karma Prakrti. (namkarma) 5 18.5Taka (dava) : vyaMtara nikAyanA pizAca jAtinA eka deva. paMTa (Teva) : vyaMtara niAya ve ziva nAti ke prazna Treva . Pataka (Dev). One of the Sub-types of Pisacas of the Vyantanikaya. 5 19.paTukrama : paTukramamAM iMdriyanI sAthe bAhya viSayano saMyoga thayA vinA ja jJAnadhArAno AvirbhAva thAya che, jeno paTakrama : prathama aMza arthAvagraha ane aMtima aMza smRti rUpa dhAraNA che. paTukrama meM indriya ke sAtha grAhya viSaya kA saMyoga hue binA hI jJAnadhArA kA AvirbhAva hotA hai jisakA prathama aMza Patukrama arthAvagraha aura carama aMza smRtirupa dhAraNA hai / pa20. paratva : The fast order of Succession in the production of matijnana paTa (Teva) : jyeSThatva. Paratva jyeSThatva | 52 1.paraprazaMsA : Superiority (as to age) paraprazaMsA bIjAnA guNonI prazaMsA karavI, uccagotrakarmanA baMdhahetuno eka prakAra che. Paraprasamsa : dusare ke guNoM kI sarAhanA paraprazaMsA hai / The nature of the cause of bondage obtaining in the Uccagotra Karma, to priase others pa22. paramANu : means to admire the merits belonging to others. paramANu : atIndriya sUkSma dravya. Paramanu : atIndriya sUkSma puddIna dravya | 523.paramAdhArmika (deva) Paramanu (atom) is suprasensuous yet rupin. paramAdharmi (Teva) : paramadhArmika eka prakAranA asura devo che, je ghaNA krUra svabhAvavALA ane pAparata hoya che. Paramadharmika(Dev): paramadharma prAra asura veva hai, no vata ra svabhAvavatte gaura pAparata hote hai | The Paramadharmikas are such a species of asura-gods as are extermely cruel by nature and ever engaged in sinful activities. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001.On 16th of every month Regd. No. MH/MR/ SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 JANUARY, 2009 barAbara eka dAyakA pahelAnI eTale ke nAnA-moTA prasaMgoe mane bacAvI lIdhI hatI. 194panI A ghaTanA che. bapora pachIno samaya paMthe paMthe pAtheya... meM uttara na vALyo eTale bApue potAnI hato ane te divasa paNa sUryaprakAzathI sabhara hato. vAta AgaLa calAvI. "sAMsArika duHkhothI bhAgI kAyamI nivAsa mATe amerikA jatA pahelAM eka amUlya salAha chUTavA tuM amerikA jaI rahI cho paraMtu tuM tArI pU. bApune-gAMdhIjIne maLIne javAnI tIvra IcchA jAtathI bhAgI chUTe te zakya kharuM? manamAM manamAM hatI. bApune maLI ane temaNe je amUlya 1 vijayAlakSmI paMDita aparaMpAra kaDavAza bharI hoya tyAre bahAra salAha ApI tenAthI mAruM jIvana sArthaka thaI gayuM. sukha-zAMti maLI zake kharA? premALa pati mAtra thoDA samaya pahelAM ja mArA patinuM duHkhada vijayAlakSmI paMDita-paMDita naherUnA bahena- gumAvyAnuM tAruM duHkha kyAM ochuM che ke manamAM nidhana thayuM hatuM ane temane sadA-sadA mATe I. sa. 1955mAM jyAre pote yu.ke. mAM bhAratIya kaDavAza bharI rAkhI tArI jAtane vadhAre duHkhI kare gumAvyAnA saMtApamAMthI hajI bahAra AvI nahotI - hAIkamiznara hatA tyAre A lekha "rIDarsa che?" ane mArA sAsarIjanoe mane jANa karI ke huM DAIjesTa' mATe lakhyo hato. temanuM nidhana bApu sAthenI mulAkAta to pUrI thaI paraMtu vidhavA thaI hovAnA kAraNe ane putravatI na 1990mAM daherAdUnamAM thayuM hatuM. temanA hRdayamAMthI sIdhA bahAra AvelA zabdo hovAnA kAraNe saMyukta parivAranA vArasA mane eka sonerI taka maLI AvI! jatAM pahelAM mAro keDo nahotA mUkatAM. manamAM eka mahAbhArata hakkamAMthI mAruM nAma ApoApa radabAtala thatuM bApunI sAthe mulAkAta karavAnuM nakkI karyuM. zarU thaI cUkyuM hatuM. sAsarInA saMbaMdhIone maLIne hatuM. eka nArI hovAnA ja kAraNe jANe mAruM sAmAnya vAtacIta pachI temaNe ociMto ja amerikA javuM ke "gUDabAya' karyA sivAya ja potAnuM koI svataMtra astitva ja nahotuM! eka dhAradAra prazna pUchyoH "amerikA jatA pahelAM amerikA pahoMcI javuM? divasonA saMgharSa pachI meM mananI bhItara eka UMDI vedanAnuM vaheNa vahevA parivArajano sAthe te pote samAdhAna karyuM ke nahIM?" mArA sAsarIjanone phona karyo ane bApunI salAha lAgyuM. mane yAda Avyo svAtaMtryanI laDatano te dilacorI karyA sivAya kahuM chuM ke temanA prazna mane pramANe te sahune maLIne amerikA javAnI IcchA samayagALo jyAre ame strIoe khabhekhabhA eka AghAta Apyo. temaNe mAro pakSa na letAM vyakta karI. mIlAvI puruSo sAthe aMgrejo sAmenA te saMgrAmamAM mArA parivArajanono pakSa lIdho hato tevuM meM te loko sAthenI dasa-paMdara miniTamAM ja mane pUrI tAkAtathI jhaMpalAvyuM hatuM. te saMgrAmamAM mardoe mAnyuM. khyAla AvI gayo ke mArA jatAM pahelAnI A je ane jeTalI Apatti sahI hatI teTalI ja 'huM kyAM koInI sAthe jhaghaDI chuM? anyAyI mulAkAtathI temanA mana parano bhAra ocho thaI vAtaMtrya maLyuM tyAM sudhI ame paNa sahI hatI. Ama kAyadAnI othe je lokoe mAruM apamAna karyuM gayo hato. amerikAgamananI meM temane vigatavAra chatAM paNa te vakhatanA jarIpurANA kAyadAkAnUna che ane mane mArA hakkathI vaMcita rAkhI che te vAta karI ane navajIvana pratye laI jatI mArI mujaba puruSo sAthenA pArivArika saMbaMdhomAMthI loko sAthe have huM saMbaMdha rAkhavA nathI IcchatI. yAtrA mATe temanI pAse meM mAtra zubhecchAnI apekSA ja amArA astitvane artha maLato hato-te sivAya meM thoDA UMcA avAje bApune javAba Apyo. rAkhI. temanI sAthenI vAtacItathI mArA haiyA parano jANe badhuM ja arthahIna hatuM! je khaMDamAM besI amArI vAtacIta cAlI rahI boja ocho thayAnI meM anubhUti karI. are! AzcaryanI vAta hajI kyAM pUrNa thaI hatI tenI bArImAMthI bApue kSaNabhara bahAra bApunI salAhe mane rASTrIya-AMtararASTrIya hatI? te samayano kAyado kaheto hato ke kauTuMbika joyA karyuM. pachI pharI dRSTi mArA para sthira karI rAjakAraNanA aneka praznomAM akAraNa pedA thatA vArasAmAMthI mAtra mAruM ja nAma radabAtala nahotuM potAnA lAkSaNika smita sAthe mane kahyuM: "ApaNo saMgharSamAMthI mane bacAvI hatI. thatuM. mArI kumaLI kaLI jevI be sagIra putrIonA vinaya-viveka kahe che ke te lokone "Avajo' ahIM mane mArA gharamAM ja pedA thayelI eka hakka paNa DUbI jatA hatA! jamAnAjUnA kAyadAno kahyA sivAya tArAthI amerikA jaI zakAya nahIM.' samasyAnI-eka ghaTanAnI mane yAda apAve che. Azraya laI mArA parivArajano mane jarA sarakho | 'bApu, mane kSamA karazo paNa mane mArA hakkathI eka salUNI saMdhyAe briTananA vaDApradhAna paNa sahakAra ApavA taiyAra nahotA. sahakAra to vaMcita rAkhanAra sAthe huM koI saMbaMdha rAkhavA nathI IDana tathA leDI IDana anya keTalAka mitro sAthe bahu dUranI vAta rahI-mArA para te lokoe je IcchatI.' AkrozathI bharela hovAthI mArAthI basa mAre tyAM sAMdhyabhojana levA AvavAnA hatA. mAnasika trAsa gujAravo zarU karyo tenAthI mAruM bolAI ja gayuM. bhAratanA hAI kamiznara tarIke mAre temanuM svAgata 'eka vAta noMdhI rAkhaje ke tArI jAta sivAya karavAnuM hatuM. te arasAmAM ja mAre amerikA javAnuM nakkI koI tane bhAre nukazAna na ja karI zake.tyAre to thayuM. sAMsArika duHkhamAMthI bhAgI chUTavAnI jANe bahu samajI nahotI tevI A salAhe anekavAra | (vadhu mATe juo pAnuM 17) Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I vArSika lavAjama rUA. 125/ tA. 16 mArca, 2009 zrI muMbaI jaita yuvaka saMghatuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvana ** vikrama saMvata : 2065 vIra saMvata : 2535 jina-vacana icchA anaMta che.. suvaNNaruppassa u pavvayA bhave siyA hu kelAsasamA asaMkhayA / narassa luddhassa na tehi kiMci icchA hu AgAsasamA aNantiyA / / chUTaka nakala rUA. 10/- I phAgaNa vada - -'ttarAdhyayana- 6-48 lobhI mANasane kadAca kailAsa parvata jevA sonA ane cAMdInA asaMkhya parvata maLI jAya to paNa tene saMtoSa thato nathI, kAraNa ke icchA AkAzanI jema anaMta che. kadAcit sone aura cAMdI ke kailAsa parvata samAna asaMkhya parvata mila jAe~ to bhI lobhI manuSya ko saMtoSa nahIM hotA, kyoMki icchA AkAza ke samAna anaMta hai / A greedy person is not satisfied even if he accumulates gold and silver worth numerous Kailas mountains because desire, like the sky, is endless. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'nina-vacana'mAMthI) tithi - 6 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 mArca, 2009 kartA kADhyo. temaNe pacAsa muslima yuvakone ja "zaheranA vikAsa ane suvidhA mATe A Ayamana masjida toDavAnuM kAma soMpyuM. temaNe masjida toDI pADavI jarUrI hatI." masjida toDI tyAM sudhI myunisipAliTI keTaluM umadA ane prazaMsanIya kArya! dareka eka preraNAdAyaka ghaTatA karmacArIo eka tarapha UbhA rahyA. masjida dharmanA netAo AmAMthI preraNA laI toDI pADyA pachI jagyA myunisipAliTIne bhAIcAro ane sadbhAva vadhAravA banatuM pUnAnI manuSA masjidanA minArA, soMpAI. ATaluM ja nahIM, jagyA soMpatI badhuM karavuM joIe. ghummaTa, daravAjo ane tenA sahitanI 360 vakhate masjidanA mukhya TrasTI zekha abdulano A sarvene abhinaMdana. * * * corasa phUTa jagyA pUnAnA relave guDajha yArDa adhikRta patra paNa ApavAmAM Avyo ke, saujanya: "satyAnveSaNa', 11 sapTembara, 2008 ane gumaTekarI mArkeTa yArDanI vacce naDatararUpa hatI. roja hajAro lokonI avarajavaramAM sarjana-sUci muzkelI thatI. paNa koI kazuM bolI zakatuM krama nahIM. kAraNa ke A eka dhArmika ImArata hatI. pRSTha kramAMka tenI viruddhamAM kazuM bolavAthI uhApoha (1) kalAne nAme karuNa vAstavikatA vecavAnI kaLA DaoN. dhanavaMta zAha (2) jaina sAyakolojI DaoN. pravINabhAI sI. zAha jAgavAnI pUrI zakyatA hatI. paNa nAnApeThanI eka baso varSa jUnI (3) mRtyu : kabIra ane TAgora DaoN. raNajita paTela masjidanA saMcAlakonA dhyAnamAM A vAta (4) jaina darzanamAM mRtyu vizenI avadhAraNA anu puSpAbena parIkha AvI. lokonI takalIpha temaNe joI ane (5) samayasuMdaranI zIkhaDI re, sukhaDI amRtavela DaoN. gulAba deDhiyA nirNaya karyo ke masjidavALI jagyA (6) zrI devacaMdrajI racita viharamAna myunisipAliTIne soMpI devI. zrI caMdrAnana jina-stavana sumanabhAI zAha to paNa muzkelI hatI. masjida toDaze makelI hatI padi to cho |(7) jayabhikhkhuM jIvanadhArA DaoN. kumArapALa desAI koNa? jo myunisipAliTI karmacArIo (8) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-5 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 20 masjida toDe to lokomAM komI taMgadilI (10) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha phelAya. daMgA thaI jatAM vAra na lAge. jUnI (11) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha masjidanA saMcAlakoe teno paNa rasto (12) paMthe paMthe pAtheya mAtAnI mahera manasukhabhAI upAdhyAya prabuddha jIvana : grAhaka yojanA *1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) *3 varSanuM lavAjama rU. 350/-(U.S. $ 40) *5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) *10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $150). * kyAreya paNa jAXkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra "prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana" vinA mUlya pratyeka mahine arpaNa karAya che. * Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A "prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. 'prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama" ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. * ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo. koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 Dmenejara * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com email : [email protected] Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 9 varSa : (50) + 19 0 0 aMka: 2 0 0 tA. 16mArca, 2009 0 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0 prabuddha QjIvana 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-00 chUTaka nakala rUA. 10-00 mAnad maMtrI : dhanavaMta ti. zAha kalAne nAme karuNa vAstavikatA vecavAnI kaLA kAvyaM yazase'rthakRte vyavahAravide zivatarakSataye / saI: paranivRtaye nAsaMmitatayopaddezayune 12 II kAvyazAstrajJa paMDita mammaTe potAnA 'kAvya prakAza' graMthamAM kAvyanI A siddha karI che. paraMtu potAnI kalAne ucca Asane besADavA philmakAre bhAratanI vyAkhyA ApI cheH "kavio kAvyanI racanA, yaza ane arthanI prApti mATe AvI garIbI ane lAcArIonI ja pasaMdagI karI? dharmane nAme jagatamAM temaja bhAvakane jagata vyavahAranI samaja ApavA mATe ane lokonA kalyANa thatI hiMsA ane enA thakI anekonA jIvana A dharatI upara Aje paNa mATe, uparAMta bhAvakane tvarita azubhamAMthI zubhanA anya jagatamAM laI veraNa cheraNa thaI rahyAM che evA dharmone sparza karavAnI hiMmata temaja mULa javA mATe ane priyatamA jevI rIte vAtavAtamAM priyatamane khabara paNa na paDe kathA kRtimAM pAdarIonI je vikRta viSaya lIlA dekhADI che e yathAtatha A e rIte premathI upadeza ApI daIne AnaMda pradAna karAvI de e pramANe sarjakoe dekhADI hota to A sarjakoe sAco kalAdharma bajAvyo lekhAta. karavAnI che." garIbI ane lAcArInuM pradarzana karavAthI e garIbI nathI haTavAnI. AvI A kavidharma che. A kavi karma che. garIbI vecIne aMte to enA sarjako ja zrImaMta banavAnA che. A philma A vyAkhyA mAtra kAvya mATe ja nathI, paNa samagra kalA prakAra mATe che. atyAra sudhI 11 abajano napho karyo che. ATalI rakamamAM to aneka oskAra jagatamAM bhAratanI dhArAvIono uddhAra thaI jAya. karuNa vAstavikatAne prastuta A aMkanA saujanyadAtA hakIkatamAM to bhAratanI AvI karatI briTIza philma kalA kRti garIbInA javAbadAra ApaNA upara zrImatI dInAbena jItendra vorA 'slamaDoga milyanara'thI bhAratIya baso varasa rAja karI bhAratIya kalAkArone emanA potAnA smRti : pitAzrI sva. ramaNIkalAla tArAcaMda vorA prajAnuM eTalI hade e aMgrejoe pradAna mATe, aneka puraskAro zoSaNa karyuM hatuM ke Aje ane bahumAna maLyA ethI bhAratIyajana chAtI phUlAvIne porasAI rahyo che AjhAdInA sATha varasa pachI paNa ApaNane kaLa vaLI nathI! alabatta hajI ane bhAratIya kalA jagata harakha harakha thaI gayuM che. AvI yathAtatha garIbI ane lAcArI mATe ApaNA rAjakaraNIo ane eka kalAkRti tarIke A philma ati uttama nahi paNa uttama to kharI ja. vahivaTakAro paNa eTalA ja javAbadAra che ja. philmamAM rahelI gati enuM moTuM yaza pAsuM che. paNa kathAnakanI eTalI badhI A philmanA sarjaka aMgrejo che. AjhAdInA sAMTha varSa pachI bhArata hajI gati emAM che--jANe bhAratanI ghaNI badhI garIbIo, gunAo ane lAcArI AvI garIbI ne lAcArImAM ja che, evuM kahI bhAratIya pAtrone Doga-kUtarA dekhADI devAnI enA nirmAtA-digdarzakane utAvaLa hoya-ke prekSaka saheja kahI bhAratIya prajAnuM nAka kApI enA upara madha lagADI e vepArIoe maTakuM mAre to enA rasa pravAhamAM vikSepa paDI jAya. kathAno tAMtaNo potAnI ApaNane e pAchuM ApyuM che ane e madhane cATavA kalA jagatanA ApaNA buddhi sAthe pharI joDatA prekSaka muMjhavaNamAM mUkAI jAya. mAMdhAtAo hoMze hoMze oskAramAM doDyA! ApaNA kalAkArone enI bhAratanI garIbInuM ane emAMthI pragaTatI aneka lAcArIonuM ane sarjakatAnuM bahumAna maLyuM e gauravanI ghaTanA che. paNa e gauravanI pAchaLa e lAcArIomAMthI janmatA aneka duSaNonuM sacoTa ane yathAtatha pradarzana keTalI badhI bhAratIya garimAnuM apamAna thayuM che e to A Dhola-nagArAnA philmakAre ahIM karyuM che ane darzaniya kalAnI eka UMcAI avazya sarjakoe ghoMghATamAM sAva visarAI gayuM! A philmane ATalA badhAM mAna-sanmAna Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 maLyA emAM philmanI kalA karatAM e philmanI mArkeTIMganI kaLAne vizeSa yaza to A ja dhArAvImAM AkAra letI mULakathA 'jekapoTa' vAMcavAnI bhalAmaNa Apavo joIe. karuM chuM. e vAMcanathI kalAno artha ane saMdeza vAcakanA hRdayamAM sthApita philmanA eka jugupsAkAraka dazyane-bALa kalAkAra amitAbhano thaze ja, e paNa mammaTe kahyuM che tema kAntA saMmita tayo upadezanI jema. oTogrApha levA jAya che e-patrakAroe bahu cagAvyuM paNa enI pAchaLa kalA vivecakono Agraha che ke philmane mAtra sinemeTika kalAnA saMdarbhamAM rahelA pAgalapaNane philmakAre tamatamato tamAco dharI dIdho che e dhvani ja mUlavavI joIe, paraMtu je jIvanamAMthI kalA janme che e jIvananuM zuM? koIe pragaTa karyo ja nathI.mULa kathAmAM A dRzya nathI. philmakAre A jugupsA jIvana che to kalA che, kalAe to jIvanamAMthI 'kAMIka zodhIne e 'zodha'ne dekhADI potAnA mAnasano paricaya karAvyo che enI carcA to koIe karI kalApUrNa rIte AsvAdya banAvIne jagata jIvanane kAMIka satya tattva sAthe ja nathI. ApavAnuM che. kalA khAtara kalAno siddhAMta svIkArAze to zubha ane suMdara bhAratIya lekhaka vikAsa svarUpanI aMgrejI navalakathA kyu enDa e' mAMthI ochuM pIrasAze ane kalAkArane potAnA pUrvagrahone pradarzana karavA mATe A philmanuM sarjana thayuM che, paNa e mULa kathA vAMco athavA enuM gujarAtImAM mokaLuM medAna maLI jaze. kalA jIvanamAMthI janme che eTale kalA jIvana mATe thayeluM bhASAMtara 'jekapoTa' vAMco to pratIti thAya ke mULa kathAnI mAtra kendra ja che. jIvanane suMdaratam ane sAcI samaja tarapha dore e ja kalAnuM karma che, ghaTanA "dhArAvI' ja e aMgreje potAnI samakSa rAkhI emAMthI potIkA marma-dharma che. vicAronI guMthaNI karI che ane enuM vikRta nirUpaNa karyuM che. mULa kathAnA ] dhanavaMta TI. zAha nAyakanuM nAma rAma muhammada thomasa che. sarva dharma samanvayanuM keTaluM sarasa nAma ! A nAyaka anAtha che. jyAre philmamAM ene musalamAna banAvI rajU prabuddha jIvanA karI enuM nAma jamAla malika rAkhyuM che. jANe bhAratamAM musalamAno ja (phorma naM. 4, rUla naM. 8) AvA garIba rahyAM che! uparAMta ATaluM ochuM hoya tema komI tophAnamAM rajisTrezana opha nyUjhapepara rUlsa 1956 anvaye 'prabuddha jIvana'nI mAlikI A jamAla potAnI mAtAne gumAve che e batAvyuM che, uparAMta pustakamAMnA ane te aMgenI mAhitI. enA mitra salImane ahIM jamAlano bhAI banAvyo che. A aMgreja sarjakano 1. prakAzana sthAna : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, A pheraphAra pAchaLa zo dhvani che? pustakamAM che e pramANe pAtro rAkhyA 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, hota to enI philma nabaLI to na ja banata. muMbaI-400004. dhArAvImAM AvI gaMdakI, vikRti ane lAcArI temaja gunAho ja che? kAmacalAu saranAmu : 33, mahammadI mInAra, e aMdhakArabharI lAcArImAM puruSArtha ane siddhinA, pramANikatA ane 14mIkhetavADI,muMbaI-400004. mahenatanA aneka tArAo jhagamage che. A philma sarjakanI gaMdakI ane 2. prasiddhino krama : mAsika. dara mahinAnI 16mI tArIkhe vikRti zodhavAnI dRSTi che eTale ene eja dekhAya ane emAM atizayokti 3. mudrakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha bharI enuM pradarzana karI kalAne nAme prastutI karavAno eno abhigama che. 4. prakAzakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha dhArAvInA tAralAo vizenI vigata "janmabhUmi-pravAsI'nA 8 mArcanA rASTrIyatA : bhAratIya aMkamAM jyotindra-bhAratI zAhe lakhelA "jaya ho...' lekha vAMcavAnI A saranAmuH : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, lakhanAra bhalAmaNa kare che. 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, AvI philma e eka bhAratIya philmakAre banAvI hota to ene oskAra muMbaI-400004. puraskAra maLata ? oskAra mATe nomineTa thayelI anya philmo manovizleSaNa 5. taMtrI : zrI dhanavaMta tilakarAya zAha ane vaicArika manomaMthana tarIke A slama DogathI ghaNI caDiyAtI hatI. rASTrIyatA ane ApaNe tyAM paNa A slamaDoga karatA pahelAM ane A varasamAM : bhAratIya paNa 'jodhA-akabara', 'veDanasaDe' vagere jevI vicAravaMta ane kalAvata philmo saranAmuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, banI hatI ja. je je vyaktine je je kalA pradAna mATe oskAra puraskAra maLyo 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, e kalAkAroe bhAratIya sine jagatamAM vartamAnamAM ja AthI vizeSa pradAna muMbaI-400004. karyuM che e siddha hakIkata che. emanI siddhi oskArathI ghaNI AgaLa che. 6. mAlikanuM nAma : zrI muMbaI jena yuvaka saMgha oskAra prApta InAmothI bhAratanuM bahumAna nathI thayuM, bhAratanI dharatI || ane saranAmu : 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, ane enI karuNa vAstavikatAnuM apamAna thayuM che. Ameya paradezathI prApta muMbaI-400004. thayelA sanmAnane ja ApaNe sanmAna samajIe chIe evI ApaNane Adata huM dhanavaMta tilakarAya zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara jaNAvelI vigato varasothI paDI gaI che. mArI vadhumAM vadhu jANa ane mAnyatA mujaba sAcI che. garIbI, lAcArI, adbhUta nirIkSaNa zakti, dRDha nizcaya, ajaba tA. 16-3-2009 | | dhanavaMta tilakarAya zAha, taMtrI smaraNazakti, pracaMDa puruSArtha ane bhAgyanI apratima ghaTanAo vAMcavI hoya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana jaina sAyakolojI 2 DaoN. praviNabhAI sI. zAha skUla kaoNlejomAM manovijJAna Ave che paraMtu jaina zAstromAM je karI che te A dravyamanathI thatA vicAra aMgenI che. paNa hakIkatamAM manovijJAnanI vAto Ave che temAM khUba taphAvata che; kAraNa ke jIvanA tamAma zubha-azubha karmabaMdhamAM A vicAranI jJAnI bhagavaMtoe je manovijJAnanuM vizleSaNa zAstromAM karyuM che asarakArakatA nahivat jevI che. magaja ke mana vicAratuM nathI paNa teno mukhya dhyeya AtmatattvanI prApti ja che. jyAre Adhunika AtmA vicAre che. jJAnataMtuonuM kendra-magaja ane magaja karatAM vaijJAnikoe, mAnavInA vicAronuM pradhAnapaNe mana upara bhAra mUkyo mana sUkSma che. che. Atmatattvano ullekha jarAya nathI. manano bIjo prakAra bhAva mana che. bhAva mana e paribhautika duniyAnI bhUmikA upara manovijJAnanI vAtomAM manane NAtmaka-saMvedanAtmaka mana che. bhAvamana e AtmAno pariNAtmaka koI eka viSaya upara kendrita karavAnI ane sAmenAnA manovicAra caitanyamaya pariNAma che. jANI tenA upara prabhutva meLavavuM, saMsAranI rIta rasamo potAnI bhAvamananA be prakAra che. (1) upayogamana-jAgRta mana (2) sukha sagavaDo ane potAnI jItamAM pariName evA manobhAva labdhimana-ajAgRta mana. keLavavA, plAna karavA, pravRttio karavI e mukhya Azaya hoya che. upayoga manamAM 24 kalAka mananuM kAmakAja cAlu che. uMghamAM temAM pachI nItimattA, pramANikatA, paropakAra, karuNA, satya, paNa upayoga mana cAlu che. uMghamAM paNa bhAvAtmaka lAgaNIo ahiMsA, saMyama vagere pAyAnA adhyAtmanA mulyonI avagaNanA- thAya che. sukhanI saMvedanA, duHkhanI lAgaNIo ajAgRta rIte thAya upekSA thAya to vAMdho nahi. potAno svArtha yenakena prakAre sadhAvo che. A lAgaNIo badhI smRtipaTa upara aMkita thaI zake evA joIe. saMskAro paDatA nathI mATe uThyA pachI tenI smRti rahetI nathI. jo adhyAtmanI duniyAnI bhUmikA upara manovaijJAnanI vAtomAM ke huM sukhathI uMghI rahyo chuM evI anubhUti uMghamAM paNa hoya che. anAdithI mananI azubha pravRttiono virodha karI manovijaya meLavI gADha niMdrAmAM mana maMdagatie cAlatuM hoya che. upayoga zUnya caitanya sAcA arthamAM dharma-sAdhanA karavAnI hoya che. A manovijJAna hoI zake ja nahIM. ghaNuM gahana-sUkSma che. jenA rahasyo atre rajU karavAmAM Avaze tyAre - upayogo jIvasa lakSaNAm mana viSenI zubhA-zubha karmabaMdha viSenI samajaNa sAMpaDaze, jIvonuM lakSaNa upayoga che. upayoga sAtatyarUpe vartI rahyuM che. AtmavikAsa aMgenI bhrAmaka bhramaNAo dUra thaI jaze ane mokSa khAtA-pItA, bolatA-vAto karatA-ApaNI cetanA jyAM-jyAM mArge caDavAnI sAcI dizA prApta thaze. jemAM pravarte tyAre tenA sArA-narasAnuM pRthakaraNa thavA ja mAMDaze. - sauthI prathama adhyavasAya zuM che? mana eTale zuM? te samajIe. vicArazUnya dazA hoI zake ja nahi, mana to koI ne koI viSayamAM duniyA jene mana mAne che te dravyamananI vAto che. jenuM mahattva pravRtta ja rahe che. upayoga e labdhimananI bArI che. labdhimanamAM adhyAtmanA vikAsamAM mAtra 1 TakA che. jyAre bAkI 99 TakA jeTalo dharabAyelA bhAvo upayoga dvArA mananI sapATI upara Ave che. AdhAra bhAva mana upara che. Aja vAta sAbita kare che ke, duniyAnuM upayoga dvArA labdhimananA bhAvo oLakhI zakAya che. adhyavasAyano manovijJAna keTaluM uparachalluM, sthaLa ane adhuruM che ane chatAM hajAro 99 TakA jeTalo bhAga labdhimAna che. lAgaNI, bhAvo, saMvedano, pustako deza-paradezanA ciMtakoe, vivecakoe lakhyAM che jenAthI pratibhAvo badhA saMgraharUpe labdhimanamAM che. ApaNA manano kharo sAcA arthamAM koI kalyANa thavAnuM nathI. adhyavasAyano zabdArtha bhAga labdhimanano che. tene je oLakhI zake te ja AtmAnA hAthamAM karIe to adhi+a+vasAya vastunuM cAre bAjuthI parijJAna jenA mananI lagAma AvI zake, mananI nADa pakaDI zake ane manovijaya dvArA thAya te caitanyanuM pariNAma tene adhyavasAya kahe che. meLavI zake, potAnA adhyavasAya upara kAbu-saMyama meLavI zake che. mananA be bheda che. (1) dravyamAna (2) bhAvamana. dravyamana e jaDa labdhimananA be vibhAga che. (1) mohAtmaka caitanya ane (2) racanA che. AkhA zarIramAM phelAyelI narvasa sisTama che. magajanuM jJAnAtmaka caitanya. senTara khoparImAM che. A racanAne jaina paribhASAmAM manaparyApti pratikSaNo baMne caitanya vartI rahyA che. jJAnAtmaka caitanya AtmAno kahe che. manovargaNA manaparyApti karatAM vadhu sUkSma che. jene vaijJAnika mULa svabhAva che. AtmAno guNa che. te AtmAnuM kaMI nukazAna karI sAdhanothI haju sudhI pakaDI zakAyA nathI. AtmA potAnI zake nahIM. mohAtmaka caitanya e AtmAnI vikRti che. manovijaya AsapAsanA vAtAvaraNamAMthI manovargaNA grahaNa karI dravya mananI eTale mohAtmaka caitanyane samajIne nAbuda karavuM te che. Tebala joIne racanA kare che je vicAra karavAnuM sAdhana bane che. jema AMkha e te Tebala che, nAnuM moTuM che, lAkaDA lokhaMDanuM che te jJAnAtmaka jovAnuM sAdhana che, AtmA AMkha dvArA jue che, AMkha pote jotI caitanyathI AtmA jaNI zake che. paNa te sAruM narasuM che, mAruM tAruM nathI tema AtmAe grahaNa karelA manovargaNAmAMthI banelA mana che evA zubha-azubha vicAro jo kaSAyo utpanna kare to te dvArA AtmA vicArI zake che. Ama duniyAe je mananI vicAraNA mAhAtmaka cetanyano prabhAva che. ApaNA badhA vicAro Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 pariNAmo-adhyavasAyo bhAvo kaSAyayukta che. pAMca viSayonuM thAya. A rIte bhAva mana rAga dveSathI saMkrAMta thaI sArAM-narasAnuM ApaNe sArA narasAmAM vibhAjana karIe chIe, rAga dveSa dvArA ke pRththakaraNa kare che mATe rati-arati, harSa, zoka, rAga, dveSa Adi rati-arati dvArA ke rUci-arUci, gamA-aNagamA dvArA te bhAvo kaSAyonI pariNiti satata cAlu ja che. A badhAne samajavA ApaNA mohAtmaka caitanyathI thAya che. bhAvamananI-labdhimananI mohAtmaka adhyavasAyano abhyAsa karavA AMtara nirIkSaNa karavuM paDaze. je tenA pariNati jAgatA-uThatA, khAtA-pItA, koIpaNa pravRtti karatA mATe taiyAra nathI te mokSa mArga mATe anadhikArI che. pratyeka sArA-narasAnI lAgaNI janmAve che. gaNA-aNagamAnuM pRthakaraNa cittavRttine sarvAgI parikSaNa dvArA tenI nADa pakaDavI joIe. karAve che. Ama jotA ApaNI duniyA kharekhara ApaNuM AMtaramana che jyAM labdhimanamAM mahAtmaka pariNAmono je vibhAga che te karmajanya sudhI manovijaya karI mana upara saMpUrNa prabhutva na Ave tyAM sudhI che tema kahevAya. vezyA labdhimanano ja eka bhAga che to te paNa vItarAga dazA ke kaivalyajJAna pAmI zakAya nahIM. karmajanya kahevAya. badhA karmono udaya pravRtti rahyo che tethI pariNiti mananI sapATI upara AvatAM vicAro e pUrNapaNe mana nathI. anusAra vezyA kahevAya. jema kaoNpyuTaranI memarImAM lAkho akSaro pramANa DeTA hoya che paNa hakIkatamAM anAdi kALathI mane ApaNA upara prabhutva jamAvyuM skrIna para to thoDA pramANamAM DeTA joI zakAya che. je paDadA para che. mana ApaNane jyAM laI jAya tyAM ApaNe jaIe chIe. ArAdhaka dekhAya che teTalI ja mAhitI nathI paNa tenAthI karoDagaNI mAhitI banavuM hoya to mananI sAdhanA karavI joIe. AnaMdaghanajI kahe che kaoNpyuTaranI memarImAM saMgrAhelI che ane jyAre jovI hoya tyAre ke "mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM." pU. yazovijayajI mahopAdhyAya paDadA dvArA joI zakAya che. ema dravya mana dvArA jeTalA vicAro kahe che ke "kaleza vAsita mana saMsAra kaleza rahita mana te bhavapAra.' karIe chIe eTalo ja manano vyApAra nathI paNa tenAthI anaMtagaNo pAMtajali maharSi kahe che ke cittanI saMkliSTa vRttiono nirodha e adhyavasAya manamAM dharabAyelo rahelo che. ja yoganI sAdhanA, e ja vikalpa rUpe mokSano upAya che. mananuM upayogAtmaka manamAM je gusso Ave che te kharekhara to bAhya prAdhAnya dharma zraddhAmAM Ave che. jaina paribhASAmAM te manane nimittothI AMtarika labdhimanamAM dharabAyelA asaMkhya bhAvomAMthI adhyavasAya tarIke varNave che. gussAno bhAva mananI sapATI upara Ave che. nimittane anurUpa sAco sAdhaka te ja kahevAya jeNe manovijaya prApta karyo che. lAgaNIo aMdaranA moTA koThAramAM bharelA saMgrahamAMthI bahAra Ave anAdi mananI azubha vRttiono nirodha karavo e ja sAdhanA che. che. krodha, lobha, abhimAna vagere doSonA maLavAthI te te prakAranA jo jIve jIvanamAM ArAdhaka banavuM hoya to teNe manane kAbumAM bhAvo mananI sapATI upara taravare che. A bhAvo aMdara paDelA hatA levA mATe agAu jaNAvyA mujaba mananuM svarUpa jANI mananA tethI ulecAIne bahAra Ave che. pariNAmonuM potAnA adhyavasAyonuM parimANa meLavavuM joIe. upayogamana ke vicAranI vizuddhi e saMpUrNa zuddhi nathI paNa je manathI ApaNe eka kSaNa vikhuTA paDatA nathI te mananI ribAmaNa bhAvAtmaka mananI vizuddhi e sAcI vizuddhi che ane tyAre ja mananA samajavAnI jarUra che. mana ApaNane kaI kaI rIte satAve che te jANavuM mAlika banI zakAya. vicAra, vRtti, prakRti, kaSAyanI pariNitio joIe. 24 kalAka je sauthI nikaTa che te manane oLakhavAnI vagere-jANavAthI bhAvamana jANI zakAya. upayoga mana ke vicAro ApaNane phurasada nathI. jayAre duniyAbharanI bIjI badhI cIjo pAchaLa koIpaNa vastu samajavA mATe uttama sAdhana che. vicAra kharAba hoya ApaNI satata doDadhAma rahe che. AyuSya kharAba vicAromAM bAMdhyuM, chatAM jIva sadgatimAM gayo are bhautika kSetramAM paNa jenuM mana niraMkuza asaMyamI rahe che te hoya ane vicAro sArA hoya, AyuSya sArA vicAromAM bAMdhyuM paNa saMsAramAM sukhI thato nathI. saphaLatA meLavato nathI. jIvonuM hoya to jIva durgatimAM gayo hoya evuM bane kAraNa ke adhyavasAya mana aMkuza vinAnA ghoDA jevuM che. mana je bAju laI jAya te bAjuM ke bhAvamana ja karma baMdhanuM kAraNa bane che. bhAvamana eTale bhAvono dhyeyazUnya banI ApaNe doDIe chIe, jIvanamAM eka lakSya, adhyavasAyono samUha. ekAgratA ke nizcayatA nathI AvatI. AvuM mana ApaNane lagAma ApaNA badhAM anuSThAno-dharma kriyAo A manobhAva-manane vinA kyAM pachADaze te nizcita nathI. bhAva manane jItavAnI kaDIo zuddha karavAnA prayojanavALA che. labdhimanane zuddha karavAnI jarUra che. hAthamAM AvI jAya to ja AtmavikAsa thaI zake. upayoga mana ke vicAronI koI vizeSatA nathI eTale ja uMghato manovijaya saMpUrNa karavA ghaNA tabakkAomAMthI pasAra thavuM kasAI jIvahiMsA nathI karato chatAM covIse kalAka hiMsAnuM pApa paDaze. mananI lAkSaNikatA kaI bAbatomAM kaI rIte pratibhAva Ape satata bAMdhato hoya che. labdhimanamAM rahelAM hiMsAnA bhAvo tene che te badhuM ja jANavuM mumukSu mATe anivArya che. eka vAta nakkI che tIvra karmabaMdha karAve che. jyAre krodhanA AvezamAM ghaDIbhara Avelo kaSAyo vinA ApaNA koI vicAra hotA nathI. ApaNA badhA ja saMtapuruSa karmabaMdha ocho kare che. avirati zrAvakane game tevI pravRtti vicAro kaSAyo saMkrAMta che. zubha vicAro zubha kaSAyothI ane karato hoya to paNa 24 kalAka aviratinuM pApa lAge che. azubha vicAro azubha kaSAyothI bharelA che. sAro zabda Apo te ApaNA rojIMdA jIvanano dAkhalo joIe. eka mANasa rastA game, sArA lAge tyAM rUci thAya, kharAba lAge ke na game tyAM arUci upara jAya che ane eka suMdara baMgalo jue che. raMga joIne tene rAga Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana thayo paNa rAga taraMga jevo che. thoDIvAramAM rAga visarI gayo. anAthatA samajAya che. AnI vedhaka anubhUti joIe, samajaNa bIjI vyaktie te ja baMgalo joyo tenI AMkha khasatI nathI. tenI joIe. jyAM sudhI talasparzI saMvedana na thAya, guNamAM sukhAnubhUti, DijhAIna, raMga, AkAra vagere jovAmAM mazagUla banI gayo. Ama doSamAM duHkhAnubhUti na thAya tyAM sudhI guNamAM rUci ane doSamAM baMnenA kaSAyAtmaka bhAvamAM phera che. trIjI vyaktie baMgalAne joyo arUci jevuM jIvanamAM parivartana na Ave. tene tIvra rAga thayo. ghare gayo to paNa bhUlyo nathI ane evo ApaNuM mana ApaNI mAnyatA upara cAle che. mananI gatinuM baMgalo karavAnA meLavavAnA manoratho sevavA lAgyo. cothI sukha ApaNI rUcimAM che. jeTalI mAnyatAo sAcI, sabaLa, sata vyaktie baMgalo joyo paNa samaje che ke baMgalAmAM rAga karavo teTaluM dharmamAM baLa vadhu. manano anubhava saMtoSamAM che ke asaMtoSamAM kharAba che. baMgalo kSaNika che, nAzavaMta che. enA mAlikane ekavAra te anubhavavuM kaThaNa che. javuM paDaze ane baMgalo tyAMno tyAM ja raheze AvA vairAgyathI jue mana salAmata to badhuM salAmata. che. teno kaSAya prazasta kaSAya che. zubhabhAva che. Ama zubha, azubha mana asalAmata to badhuM asalAmata. vicAro e adhyavasAyano nAnakaDo bhAga che. adhyavasAyano moTo jagatanI dareka vyaktine-dareka jIvane jemAM enI rUci che, tIvra bhAga labdhimAna che. upayoga ke vicAra e labdhimanane ja jANavAnI rUci che, atyaMta rasa che jemAM tenuM mana atyaMta sthira che. manane bArI che. lAgaNI, bhAvo, saMvedano, pratibhAvo badhA saMgraharUpe kaLathI sthira banAvavAnuM che. saMgIta gAto gAyaka tamAma vAMjitronA labdhimAna che. jenA lIdhe jIvane satata zubha-azubha karmabaMdha thayA sUra sAthe mana sthira rAkhI gAya che. phoTogrAphara citra mAtra vastu kare che. kUvo e labdhimAna che. havADo e upayoga che. kUvAmAM hoya tarapha mana sthira rAkhI phoTo le che. krikeTa ramanAra-jonAra gajabanI to havADAmAM Ave eTale upayoga zuddhi nahi paNa labdhimananI ekAgratAnA namUnA che. manane baLajabarIthI sthira karavAnI jarUra zuddhi mahattvanI che. labdhimanane oLakhI zake te AtmA mananI lagAma ApI ApIne manane keLavIne sthiratA lAvavAnI che. A kaLA kaI hAthamAM laI zake, kharI nADa pakaDI zake. dharma sAdhanA eTale upayoga te ApaNA karmazAstro, adhyAtma zAstroe suMdara rIte batAvI che. mananI zuddhi nahIM paNa labdhimananI zuddhi ja che. jagatanA moTA bhAganA jIvo jAta bAbata uMghatA hovA chatAM eka kUtaro zAMtithI beTho che. paraMtu kUtarAnA mana upara rUcI ema ja mAne che ke ame sajAga chIe. tethI karIne moharUpI coro kevI che? hiMsAnI rUci tenA mAnasa upara che mATe zAMta kUtarAne AvIne AtmakhajAnAne lUMTI jAya che. badhAM karmonuM mULa mAhAtmaka paNa hiMsAnI rUcirUpa-azubha karmabaMdha cAlu che, pachI bhalene te cetanA che. nirmohIne koI karmano baMdha hoto nathI. tene koI hiMsA karato nathI. Aja to labdhimananI khAsiyata che. AMtarika du:kha rahetuM nathI. ApaNane covIseya kalAka kevo karmabaMdha thAya che te ApaNI prathama mananuM parijJAna-darzana. rUcI-mAnyatA tapAsatA mAlUma paDe; pachI bhale bAhya pravRtti ApaNe pachI mananuM prabhutva-svAmitva. game te karatA hoIe, ughamAM paNa jo pApa rUci paDelI che to pachI manano nirodha-manojaya. pApabaMdha cAlu che. traNa tabakkAmAMthI pasAra thavAnuM pachI amanaska yoga prApta vicAro zAMta karavA karatA labdhimananA bhAvo rUci, mAnyatAo thaze. mahAtmaka cetanA upayoga manamAM to ghaNI alpa che. zubha karavAthI AMtarika navuM sukha juduM ja anubhavazo. ApaNI labdhimanamAM ja vadhu che. badhI kriyAonuM lakSya A manazuddhi che. manazuddhi kevI rIte thaze. zubharUci-guNarUci-puNyabaMdha. eka nAnakaDI dharmakriyA paNa vidhipUrvaka karavI hoya to ApaNuM mAnasa azubharUci-doSarUci-pApabaMdha. sthitaprajJa hovuM joIe. je sthitaprajJa nathI te bhAvakriyA saMpUrNa guNa gamavA te jamA pAsu che. doSa gamavA te mananuM udhAra rIte zuddha karI zake ja nahi. vaLI je kriyA dvArA rUci, mAnyatA, pAsu che. guNanA AtmAmAM prAdurbhAva jyAre prakRtimAM vaNAI jAya prakRti, pariNitimAM parivartana na thAya te kriyAmAM prANa pUrAyo te pariNiti bane che. ja nathI. mAtra tuccha puNya thoDuM baMdhAya che. (1) guNanI rUci hoya ane guNanI pariNati hoya-anAthi muni. vicAra e bhAvano eka prakAra che. eka manuSyamAM kAmano vicAra (2) guNanI arUci hoya ane guNanI pariNiti hoya kabUtara (ahiMsaka). eka ja vAra kyAreka Ave che paNa kAmavRtti covIseya kalAka rahe che ane tene anurUpa azubha karma covIseya kalAka baMdhAya che. = (3) guNanI rUci hoya ane guNanI pariNiti na hoya-mahArAjA zreNIka. gamavApaNe be mAMthI ekamAM ja hoya dharma paNa game te dhaMdho (4) guNanI arUci hoya ane guNanI parimiti na hoya-cakalI, gIloDI. paNa game e na bane. khAvAnuM-pIvAnuM game ane tapa paNa game te guNanI rUci ane pariNiti baMne Ave tyAre-sAdhakanI dazA zakya nathI, nakkara rUci to ekamAM ja hoya. anAthi manie jemAM ucI bane che. avirata samyagu dRSTine rUci vibhAga atyaMta vyavasthita anAthatA batAvI te nakkara satya che. badhI ja vastuo, saMpatti, haze paNa pariNatimAM ghaNo pAcho paDaze. vaibhava, kuTuMba jenA AdhAre ApaNane sahAya sukha maLaze te mAnI 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380 007 beThA che te badhAM vakhata Ave-niHsahAya bane che, tyAre ApaNane phona naM. 26604590, 266 12860 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 mRtyu : kabIra ane TAgora DDaoN. raNajita paTela (anAmI) "kAvyamAM AdhunikatA'nA lekhaka abU saIda aiyUbe kabIra ane sarvadezIyatA ane apAra hRdayagrAhitA prApta thaI che." TAgoranI sarakhAmaNI karatAM lakhyuM cheH "kabIra kevaLa cokhA bhakta kabIra ane TAgoranI ATalI pUrvabhUmikA sAthe have ApaNe e ja nathI, mULe bhakta che. kavitA temane mana goNa kArya hatuM, kavi na baMne kavionAM mRtyu-viSayaka kAvyono AsvAda karIzuM. thayA hota to ye temano bhaktirasa lagIre khaMDita thavAno nahoto. "ravIndranAthano sAhitya-vAraso-pustaka-1'mAM TAgoranA bIjI bAju, ravIndranAtha cokhA kavi che ane mULe kavi ja che. bhakti kAvyo che. 'loka milApa TrasTa' enuM saMpAdana karyuM che ne enA saMpAdaka to temanA kAvyasarjananuM upAdAna che ane te paNa ekamAtra upAdAna zrI nagInadAsa pArekha che. 'TAgoranAM kAvyo'mAMnuM prathama ja kAvya nathI, bhakta thayA vagara paNa teo ucca kakSAnA kavi thayA hota.' cheH he maraNa, tuM mAre zyAma samAna che." zrI pArekhano anuvAda A (kAvyamAM AdhunikatAH pR. 200) jIvananAM sittera varSa vaTAvatAM pramANe che:- "he maraNa' tuM mAre zyAma samAna che. tArI megha jaTAjALa teo, 'huM kavi chuM' e nAmanA lekhamAM kahe cheH "jIvananA e dIrgha meghanA varNanI che, tArA hAtha raktakamaLa jevA che, tAro adharapuTa cakrapathanI pradakSiNA karatAM karatAM Aje vidAyanI veLAe e cakrane lAla che, tApa dUra karanAro tAro karuNAbharyo khoLo mRtyarUpI jyAre samagra rIte joI zakuM chuM tyAre eka vAta mane samajAya che ke amRtanuM dAna kare che. "mArA paricayamAM huM kavi chuM.'- e sivAya bIjuM kazuM kahevAnuM nathI." Akula rAdhAnuM hRdaya atyaMta jarjarita thaI gayuM che. (enI) baMne ("ravIndra saMcaya'-pR. 507). AMkho kSaNekSaNa jharajhara jharyA kare che, tuM mAro mAdhava, tuM mAro vicAravaMta vyaktine mRtyu aMtarmukha banAve che ne tattvajJAna prati sAthI, tuM mAro tApa maTADa. maraNa, tuM Ava, Ava! mane bolAvIne abhimukha kare che. jIvana ane mRtyu, mAnavanI vikAsagatinA be tArA bhujapAzamAM le, mArAM popacAMne tuM baMdha karI de. tArA khoLAmAM caraNa che ne kavivara TAgore e baMnene vizvajananInA be stana kahyA raDI raDIne Akho deha nIMdarathI bharI daIza. tuM bhUlIza nahi, tuM che jethI mAnavano utkarSa thAya che. are, eka kAvyamAM to TAgora choDIza nahi, rAdhAnuM hRdaya kadI bhAMgIza nahi. roja roja, kSaNe kahe che: "maraNa! tuM mAre mana to zyAma!kahI mRtyune maMgalamaya kSaNe tuM hRdaya upara rAkhaje-tAro prema atulya che. kahyuM che, mAnyuM che. atyAre vAdaLAM gADhAM thayAM che, jagata aMdhArAmAM DUbI gayuM che, viziSTa AzayathI kavivara ravIndranAthe kabIranAM so kAvyono vIjaLI atizaya camake che, meghano avAja ati ghora che, zAla aMgrejImAM anuvAda pragaTa karyo paNa vIsamI sadInI zarUAtamAM tAlanAM vRkSo badhAM bhayathI stabdha thaI gayAM che, nirjana mArga ati to, pAzcAtya vivecananI paripATIne anusarIne, hiMdI bhASA- bhayAnaka che. sAhityanA mUrdhanya vivecaka zrI rAmacandra zukle to kabIrane kavi huM ekalI tArA abhisAre AvIza. tuM mAro priyatama che. nahIM paNa samAja sudhAraka tarIke gaNAvyA che. (He was a Social pariNAmano vicAra karyuM zuM? bhaya-bAdhA badhAM abhayanI mUrti dhAraNa reformer, not a poet). karIne mane mArga batAvaze. bhAnu kahe che : are rAdhA! chI! chI! mohanasiMgha kArakI emanA "kabIra' paranA pustakamAM kabIranA tAruM citta caMcaLa che; jIvanavallabha to maraNathI paNa adhika che; zikSaNa saMbaMdhe kabIranA ekarArano aMgrejImAM anuvAda karatAM lakhe have tuM vicArI jo ! "bhAnuM kahe che'mAM ravine badale bhAnu zabdaprayoga cheH - [masi kAgada chUo nahIM kalama grahI nahIM hAtha] karyo che-paryAyarUpe. I did not touch ink and paper, TAgoranA A kAvyano vicAra karatA pahelAM ApaNe kabIranA Nor a pen in hand did I hold; paNa mRtyu-viSayaka vicAro joIe. "avinAzIkI godameM, vilarse Essence of Four-Ages wisdom dAsa kabIra' kahI te tattvajJAnInI khumArIthI kahe cheH By words of mouth I did unfold. hama na mari hai, mari he saMsArA adhyAtmano aThaMga anubhavI ja AvI namra paNa sacoTa vANI hamako milA jiyAvana hArA. uccArI zake. -huM maryo nathI, A saMsAra marI gayo che. sadeva jIvADanAra mane ekottarazatI'nI prastAvanAmAM humAyUna kabIra ravIndranAthane (izvara) maLI gayo che. jagatanA zreSTha Urmi kaviomAMnA eka gaNAve che. teo sarva yugonA "aba na maro marane mana mAnA, ane sarva saMskRtionA vArasadAra che. aneka judA judA taMtuo teI mue jIna rAma na jAnA." ane viSayonA saMyojanane lIdhe ja emanI kavitAne lavacIkatA, - A saMsAramAMthI mAruM mana marI gayuM che. maraNa to tene che Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 jeNe rAmane izvarane jANyo nathI. 'sAkuMtha ma saMtajana jIve, bhAra bhAra rAma-rasAyana pIve. ka prabuddha jIvana -mare to che ajJAnI, izvarane jANanAra to amara che. te to rAma-rasAyaNanuM niraMtara pAna kare che. "hari marahe to hama huM marike hAra na marihe, hama kAhe ko marihe ?' -jo miMra maratA hoya to huM paNa muo, paNa jo phira na maratA hoya to huM kema maruM? aMtamAM te kahe che- kahe kabIra mana hI jillAvA, amara bhae sukha-sAgara khAvA.' kabIra kahe che, je prabhumaya thaI gayo che te to 'amara bhae' ane 'sukha-sAgara pAvA', jIva, jagata ne mAyAnA sUkSma bheda samajanArAo-TAgora ke kabIrane mATe to 'maraNa! tuM mAre mana to zyAma-svarUpa ja hoya ne?' TAgoramAM rAdhAno abhisAra e jANe ke 'AtmAve rAdhikAotA'-jIvarUpI rAdhAno zivarUpI paramatattva pratyeno abhisAra che. kabIranA eka padamAM te abhisArane badale puruSa eka avinAzI'nuM lagnasvarUpe varNana che. pada A pramAo cheH 'dulahanI! gAvo maMgala cAra hama ghara Ae rAjA rAma bharathAra.' tana rata karahu, mana rata karahu, pAMco tattva barAtI, rAmadeva more pAhuna Ae, meM jobana madamAtI. zarIra sarovara bedI kaccuM, brahmAya veda U~cArA; rAmadeva saMga bhAvara lezo, pina pina bhAga hamArA. sura tetIsauM kautuka Ae, munijana sahasa aThAsI; kahe kabIra hama byAha cale haiM, puruSa eka avinAzI.' 'mRtyurUpI amRtanuM dAna' to TAgoranA rAdhA abhisAramAM che je prakRtinA phalaka 52 uThAva pAme che to kabIramAM abhisArathI ya AgaLa 'puruSa eka avinAzI'no byAha che; alabatta, kabIra adhyAtmanI paribhASAmAM abhivyakti sAdhe che. AvuM ja eka prakhyAta pada cheH "kara le siMgAra catura alabelI! sAjana ke ghara jAnA hogA, nhAle - pAle, diza gUMthA le phIra yahAM nahIM AnA hogA 9 maMgalamaya rIte nirUpyuM che. rASTrakavi kAlidAse paNa jIvanane vikRti ne maraNane jIvAtmAnI prakRti gaNAvI che. mRtyu na hoya to vikAsa aTakI paDe. mRtyuvihIna vizvanI kalpanA karI juo. A anizcita vizvamAM jo koI nizcita vastu hoya to te mRtyu che paNa ajJAtanI bhItine kAraNe ApaNane te amaMgalakArI lAge che; bAkI, utkrAntinA kramamAM, vikAsanI dRSTie e maMgalakArI che, eTale ja kavivara ravIndra gAya cheH kara le siMgAra catura alabelI!' RgvedanI yamAmAM mRtyunA devatA yamane mAnavajAtino pitA kahyo che jeNe potAnI saMtati mATe (Eternal Aboda) anaMtadhAma zodhI rAkhyuM che; matalaba ke mRtyune karAlarUpe nahIM paNa 'maraNa! tuM mAre mana to zyAma. ane kabIra gAya cheH "dulahanI gAvo maMgala cAra hama ghara Ae rAjA rAma bharathAra.' ane gItAe paNa gAyuM che ke maraNa eTale jIrNa vAghA utArI navA jAmA sajavAno maMgala avasara. 2202, aruodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-390007. phona : 6621024 jainasAhitya jJAnasatra-5 arhama spIrIcyuala seMTara-muMbaI saMcAlita saurASTra kesarI prAjaguru jaina philosophikala enDa liTararI risarca seMTara dvArA guNavaMta baravALiyA saMyojita jaina sAhitya jJAnasatra-5nuM Arthojana karavAmAM Avela che. munizrI saMtabAlajI prerita mahAvIranagara AMtararASTrIya kendra cIMcaNI vAyAboIsara jillo thANA mukAme tA. 21 ane 22 mArca 2009 zanivAra-ravivAranA AcArya pUjya zrI pradyumnasUri ma.sA., ajarAmara saMpradAyanA pUjya zrI bhAskarajI svAmI Adi saMto- satIjIonI pAvana nizrAmAM yojAnArA A jJAnasatranuM pramukhasthAna padmazrI DaoN. kumArapALa desAI zobhAvaze. vidvAna lekhako ane saMzodhako mATe jJAnasatranA viSayo.. (1) sAMprata vizvanI samasyAonA samAdhAna mATe jaina dharmanA siddhAMtonuM yogadAna-ahiMsAnI prabhAvakatA, paryAvaraNanI samasyAnA ukelamAM jainadharmanuM yogadAna, sAMprata Arthika maMdinI samasyAmAM jainadharmanI vANijya draSTinuM mahattva, vartamAna jIvanamAM jaina mUlyonI AvazyakatA. (2) mahAtmA gAMdhIjI, AcArya vinobAjI ane munizrI saMtabAlajInA sarvadharma samabhAva tathA sarvadharma upAsanA vizenA vicAro (3) prabhAva jaina pratibhA, jJAnasatra-4mAM rajU thayelA nibaMdhono saMgraha jJAnadhArA-4nuM A prasaMge vimocana thaze. saMparka sUtra : saMyojaka : guNavaMta baravALiyA phona : 022-25010658; (mo.) 9820215542 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana jaina darzanamAM mRtyu vizenI avadhAraNA 1 le.: sva. DaoN. zrImatI zAMtA bhANAvata anu: puSpA parIkha A saMsAramAM je janme che tenuM mRtyu to nizcita che ja. jema prAtaHkALa pachI saMdhyAnuM Agamana nakkI che tema ja. janma sAthe mRtyu ane mRtyu sAthe janmano anAdikALathI ja saMbaMdha che. A saMsAramAM pratyeka jIva, bhale te sUkSmAtisUkSma hoya to paNa jIvana ja pasaMda kare che, mRtyu koI pasaMda nathI karatuM. anAdikALathI A rahasya, 'mRtyu eTale zuM' to vaNaukelyuM ja rahyuM che. AyuSya pUrNa thatAM A dehano saMbaMdha AtmA sAtheno pUrNa thavo; AtmAnuM alavidA....caMdrakAMtabhAI varSothI A saMsthA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sAthe saMkaLAyelA ane saMghanI vartamAna kArobArI samitinA saMnniSTha sabhya temaja saMghanI phaMDa reIjhIMga kamiTinA pramukha zrI caMdrakAMta dhuDAlAla gAMdhI 16 phebruArInA acAnaka A jagatane alavidA karI gayA. 79 varSanA jIvana paTa daramiyAna hIrA temaja khANa ane enjiniyariMga udyoga sAthe eo saMkaLAyelA rahyA paNa emano jIvanamaMtra to 'sevA' ane 'sevA' ja hato. tA. 16 mArca 2009 paramAtmAmAM vilIna thavuM eTale 'mRtyu' ane navI sphUrti prApta karavI eTale 'jIvana'. A jIvana maraNano krama ApaNA sarve karmonA baMdhanamAMthI AtmA jyAM sudhI mukta na thAya tyAM sudhI cAlu rahe che. manuSyane mATe mRtyu e to muktinI yAtrAmAM thAka utAravAnuM sthaLa kahevAya. mRtyu e kAMI jIvanano aMta nathI. e to jIvanane navI sphUrti ane zakti pradAna karavAnI prakriyA che. jema eka yAtrI ArAma karyA bAda tAjagI anubhave tevI ja rIte mRtyu pachInuM jIvana sadAya hAsya veratA ane sarva jIvone upayogI thavA tatpara evA hIrA jagatanA udyogapati, vizvapravAsI ane sAmAjika kAryakara evA zrI caMdrakAMtabhAI gAMdhIno janma pAlanapuramAM 30 julAI 1929mAM thayo hato. Ikonomiksa, poliTiksa ane soziyolojI sAthe muMbaI yunivarsiTImAMthI bI.e.nI padavI eo zrIe prApta karI hatI, ane e samaye 1942mAM 'bhArata choDo'dIrghadraSTA caMdrakAMtabhAInuM jIvana eka maghamaghatA puSpa jevuM hatuM temaja AMdolanamAM sakriya thayA hatA. eo svAtaMtra-senAnI ane aneka kSetre zAMta caLavaLakAra ane dIrgha dRSTA hatA. kuTuMba ane samAjanA A lADilA ane uttama dhyeyalakSI temaja emanuM jIvana kArya ja eka guladastA jevuM hatuM. eka preraka ane uttama jIvanakathA lakhAya evuM emanuM jIvana hatuM. ApaNe IcchIe ke emanA kuTuMbIjano AvuM preraNAtmaka kArya karI AvatA varSe eozrInI prathama puNyatithinA divaseAvA sarjana kAryathI caMdrakAMtabhAIne zraddhAMjali arpe! gujarAta mahArASTranI lagabhaga pacIsathI vadhu sAmAjika, zaikSaNika, dhArmika ane tabIbI saMsthAone emaNe tana, mana, dhanathI sevA ApI hatI. pAMjarApoLa saMsthAono emano abhyAsa zrI caMdrakAMtabhAInuM vividha viSayo ane aneka bhASAomAM vizALa vAMcana hatuM je emaNe potAnA jIvanamAM zakya eTaluM UtAryuM hatuM. jaina sAhityanI sevAnA kSetre paNa emanuM viziSTa pradAna hatuM. pAlanapura temaja pUnA virAlayamAM yojAyelA jaina sAhitya samArohanA eo yajamAna Ayojaka hatAM. eo pU. jaina sAdhu-sAdhvIzrIonA satata sAnnidhyamAM rahetA ane e sarve mahAtmAonI sevAmAM satata utsuka ane sakriya rahetA. aneka AcArya bhagavaMtonA eo prItipAtra hatA. A saMsthA jaina yuvaka saMghanA sthAyI phaMDanI vikaTa paristhitithI eo khUba ciMtita hatA ane saMghanI vartamAna phaMDa reIjhIMga kamiTinuM pramukhasthAna svIkArI chellA traNa mahinAthI A kArya mATe eo satata pravRtta rahyA hatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pratyeka kAryamAM eo sadAya smaraNiya raheze. caMdrakAMtabhAInI A vidAyathI aneka sAmAjika saMsthAone na pUrAya tevI khoTa paDI che. eozrInA dharmapatnI guNavaMtIbena ane putro, pautro ane gahana hato. ane jIvadayA kSetre emanI sevA khUba ja noMdhanIya emano vizAla parivAra A duHkha sahana na karI zake evI zrI caMdrakAMtabhAInI vidAya che, paNa kALanI pAse kyAM koInuM cAlyuM che ? hatI. A pUNyavaMta AtmA jyAM viharato ke birAjato hoya tyAM e AtmAne parama zAMti arpe evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAranI A bhAvabharI zraddhAMjali. OM zAMti Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana dhAraNa karanAra zarIranuM paNa che. karatA hoya che. AvI vyaktio A tathA paralokamAM samasta mRtyu to jIvananuM ciraMtana satya che. jeno svIkAra ApaNe kAmanAono parityAga karI prazAnta citte, Atmika ciMtana karatAM kyAreka to karavAno ja che to pachI eno Dara zuM? viliyama haMTare karatAM samabhAvapUrvaka prANotsarga karatA hoya che. mRtyu pahelAM ja ati mRdu svaramAM kahyuM hatuM, "jo mArAmAM lakhavAnI A prakAranA maraNa meLavanAra aMtima samaye potAnA bhUtapUrva zakti hoya to huM vistArapUrvaka lakhate ke mRtyu keTaluM sahaja ane samasta karmonI AlocanA karatA hoya che. A paNa eka prakAranuM sukhada hoya che." maraNAnta-anazana ja che. AmAM zrAvaka ke zramaNa AhArAdino aMtima samaye manuSyane kevo anubhava thato haze? mRtyu pazcAta tyAga karI samAdhipUrvaka mRtyune prApta kare che. AvA samAdhimaraNa e kevuM jIvana prApta karaze ? A sarve praznonA uttara e vyaktinI athavA paMDita maraNane saMthAro paNa kahI zakAya. aMtima samayanI mAnasika paristhiti tathA bhAvanA para avalaMbIta AgaLa kahyuM tema jeNe janma lIdho tenuM mRtyu to nizcita ja che che. (1) jo vyakti aMta samaye krodha, mAna, mAyA, lobha Adi to pachI mRtyuno bhaya zA mATe ? kAya ane kaSAyone naSTa karatAM kaSAyothI gherAyela hoya to te samaye tene anaMta zArIrika sallekhanApUrvaka mRtyune bheTavuM eja janmanI sArthakatA che. vyAdhionI anUbhuti thAya ane tenuM bIjuM jIvana paNa AvA ja kAyaratApUrvaka pazupakSI ke pataMgiyAnI mAphaka maravuM te to janma prakAranuM thAya. (2) jo tenuM mRtyu niSkAma bhAva sahita rAgadveSa maraNanA baMdhanane ucheravA barAbara che. bhagavAna mahAvIranuM kathana vagaranuM zAMta vAtAvaraNamAM thAya to tene pIDAnI jarAya anUbhuti che "he mAnava, tuM maravAnI kaLA prApta kara. jyAre mRtyu satya che to na thAya; tenuM AgavuM jIvana paNa Adarza jIvana banavAnI pUrI tene ziva ane suMdara banAva. tenA vikarALa svarUpanI kalpanA karI saMbhAvanA che. tuM mRtyunA nAme dhrujI uThe che paraMtu tene ziva-suMdara svarUpe kema jaina zAstromAM pahelA prakAranA mRtyune 'bAlamaraNa' ane bIjA nathI nihALato ?' prakAranA mRtyune "samAdhimaraNa" athavA "paMDitamaraNa' kahevAmAM mRtyu to jIvanano anivArya aMtima mahemAna gaNAya. AvyuM che. jenuM "paMDitamaraNa" ke "samAdhimaraNa' thAya te vyakti mahApuruSoe A anivAryatAne samajI jANIne eno bhaya TALI puNyavAna ane saubhAgyavAna gaNAya che. bAlamaraNamAM vyaktinuM saraLa ane sukhada banAvyuM che. temanuM kahevuM che, "jema thAka utAravA mRtyu svabhAvataH nathI gaNAtuM. AtmahatyAnA kissAo ApaNe ArAma athavA nidrAno Azaro laIe chIe to mRtyune bAlamaraNamAM Ave. AjakAla AvA kissAono ullekha ApaNane to adhika lAMbI nidrA gaNI teno Dara rAkhavo jarAya yogya nathI." lagabhaga roja vartamAnapatromAM thato jaNAya che. vizvabharamAM lagabhaga jyorja voziMgTana jyAre mRtyu thayA para hatA tyAranA emanA zabdo 32 lAkha vyaktio dara varSe AtmahatyAnI koziSa karatA hoya che, "mRtyunuM Agamana thayuM, cAlo, sAruM thayuM. pUro ArAma maLI che. AnI pAchaLa dharmarakSA ke saMyamazIlatAno bhAva nathI dekhAto. gayo.' henarI thore paNa mRtyuthI na DaratAM zAMta ane gaMbhIra mudrA AvA kissAomAMthI adhikAMza vyaktio mahArogathI pIDAtA, sahita mRtyunuM svAgata karatAM kahyuM, "mane saMsAra tyAgano koI parivAramAM azAMtinA kAraNe du:khI, garIbI, bhUkhamaro, bekArI, pazcAtApa nathI.' henarIe to aMtima samaye paNa potAnI alaMkArI premamAM nirAzA, athavA jIvanamAM dhArelI saphaLatA na maLavAnA bhASAmAM kahyuM, "dIvAo cAlu karo'-huM aMdhakAramAM nahIM jAuM." kAraNo hoya che. A sarve mahenata ane saMgharSathI dUra rahenArA tathA svAmI dayAnaMda sarasvatIe prasannatApUrvaka mRtyunuM svAgata karatAM kaSAyonA vazIkaraNane lIdhe potAnA jIvanane naSTa karavA cAhatA kahyuM, "Izvara, tArI IcchA pUrNa thaI." hoya che. mRtyu samaye AvI vyaktionA pariNAma zuddha nathI hotA. saMkSepamAM kahevAya ke je janme tenuM mRtyu nizcita che. mRtyu tathA bhAvAvezamAM kartavyAkartavyanuM bhAna rahetuM nathI. potAnA pAponI mRtyu bAdanuM jIvana suMdaratama ane sukhada kema banAvavuM enI saMllekhanA nathI karI zakatA ane A badhA kAraNone lIdhe sArI agatyatA jIvanamAM vadhu che. jIvanane ujjavaLa tathA pavitra banAvavA gati to nathI ja maLatI paraMtu samAjamAM paNa niMdanIya banavAno mATe samAdhimaraNa jarUrI che. jJAnIjanonuM tathA sAdhu puruSonuM kahevuM vAro Ave che. che ke je jIva samAdhipUrvaka dehatyAga kare che te sAta ATha bhavothI jeo mRtyune mitra samAna mAnI tene AvakAravA haMmezAM utsuka vadhu bhramaNa saMsAramAM karatA nathI. rahetA hoya tevA jJAnI jIvone ja "paMDita maraNa prApta thAya che. * * * mRtyu teone mATe viSAdanuM kAraNa nathI banatuM. teo potAnuM ('zrI satISa jaina abhinaMdana graMthamAMthI') AyuSya pUruM thavAnI anUbhuti karatAM potAnA jIvanamAM karelA 6/bI, kevane haoNusa, 1le mALe, vI. e. paTela mArga, satkarmo, puNyakarmo tathA dharmanuM phaLa prApta karavA mRtyunuM AhvAna muMbaI-400 004. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 samayasuMdaranI zIkhaDI re sukhaDI amRtavela re ggulAba deDhiyA kavi samayasuMdarano janma saMvata 16 10 (I.sa.1553)nI (varasAdanuM pANI). AsapAsa mAravADanA sAcora gAmamAM prAgvATa (poravADa) vaNika dohilau Ahija khetra e, dohilau mANasa jamma, jJAtimAM thayo hato. emanI mAtAnuM nAma lIlAdevI ane pitAnuM saMjoga gurunau dohilau vali jiNa dhammojI. nAma rUpasiMha hatuM. emaNe saMvata 16 30 nI AsapAsa dIkSA lIdhI mahAkavi premAnaMdanA pUrvasUri samayasuMdarajI davadaMtI ('damayaMtI' hatI. kharatara gacchanA yugapradhAna AcArya zrI jinacaMdrasUrie potAne mATe jaina nAma)nuM saundarya varNavatAM lakhe che ke svayaM brahmA paNa hAthe kavine dIkSA ApI hatI ane potAnA prathama ziSya ene ghaDyA pachI evuM bIjuM rUpa ghaDavAnI kalA bhUlI gayA. sakalacaMdramaNinA ziSya tarIke jAhera karI emanuM 'samayasuMdara' nAma eka rUpa uttama ghaDyau re, vali bIjauM na ghaDAya; rAkhyuM hatuM. samayasuMdarajInA janmanAmano kyAMya ullekha maLato nathI. viganyAyana mAharau vIsaryau re, vihi ciMtAtura thAya. saMvata 1640mAM gaNi pada, saMvata 1649mAM vAcanAcAryanuM pada guNa gaNivA bhaNI sarasatI re, hAthi grahi jayamAla, ane saMvata 1671mAM upAdhyAyapada maLyuM hatuM. pAra ajI pAmaI nahi re, ketau hI gayau kAla. | saMvata 1648mAM lAhoramAM akabara bAdazAhane AcAryazrI kavi samayasuMdara sAdhukavi che. emanI kRtiomAM dharmabodhanI jinacaMdrasUri, bAdazAhanA nimaMtraNane mAna ApI maLyA tyAre 31 pradhAnatA hoya te svAbhAvika che. saMsAranA sukhonI anityatA sAdhuomAM samayasuMdara paNa sAthe hatA. emaNe ATha akSaranA eka darzAvI verAgyabhAvane daDha karI zakAya evA kathAnako emaNe pasaMda vAkyanA ATha lAkha artha karI batAvyA hatA. saMvata 1702 (I. karyA che. jaina sAdhu kavionI sarjanAtmaka kRtiomAM anya rasa sa. 1645) mAM samayasuMdarajI amadAvAdamAM kALadharma pAmyA hatA. hoya paNa ziramora to zAMta rasa hoya. kavi lakhe cheH nevuM varSa jeTaluM AyuSya prApta karyuM hatuM. athira caMcala e AukhuM, jAta na lAgaI vAra jI; samayasuMdaranI sAhityasevA vipula ane bahumUlya che. saMskRta, janama maraNanA bhaya thakI, ko nahi rAkhaNahAra jI. prAkRta, gujarAtI ane rAjasthAnI bhASAmAM emaNe racanAo karI sahu ko vihaDaI (viyoga) jagi sahI, vihaDaI nahi jina dharma; che. saMskRtamAM vIsa ane gujarAtImAM trIsa jeTalI moTI kRtio ArAdhauM prema eka manAM, bhUlau mA bhava marma lakhI che. emaNe prabaMdha, rAsa, copAI, saMvAda, bAlAvabodha, saMyamanI kaThoratA darzAvatAM kavi lakhe cheH covIsI-chatrIsI, stavana, sakjhAya, gIta vagere prakAromAM emaNe dariyau tariyau bAMhi karI, agani ulhAmaNi pAya; sarjana karyuM che. gaMgAjala sAmau jAyavauM, tima saMyama kahivAya. samayasuMdaranA samakAlIna kavi RSabhadAse samayasuMdaranI prazaMsA zrAvakanA ekavIsa guNamAM sauthI pahelo pAyAno guNa te karatAM lakhyuM cheH vyavahArazuddhi che. te vize kavi kahe cheH su sAdhu haMso samayo suracaMda, zItala vacana jima zArada caMda, saMkhara vastu na kahaI nikhara, nikhara sakhara na koya; e kavi moTA, buddhi vizAla, te Agali huM murakha bAla. jiNa velA devauM kahyAM, tiNa velAM te deya. mRgAvatI caritra' copAImAM kavi zIlano mahimA darzAvatAM jUThuM kadi bolaI nahIM, sAcuM kahe nitameva; pahiluM vyavahAra zuddha guNa, Ima kahyo arihaMta deva. dAna sIla tapa bhAvanA cyAre dharama pradhAna; gurunA guNono mahimA karatAM kavie zabdAlaMkAranI sIla sarIkhau ko nahI, Ima bolaI vadhamAna. camatkRtivALI suMdara paMktio lakhI che: kanaka koDi ko dAna I, kanaka taNo jina geha; lalita vayaNa guru lalita nayaNa guru, sIla adhika e bihuM thakI, IhAM ko nahi saMdeha. lalita rayaNa guru lalita mati rI; zatAnIka rAjAno aMtakALa najIka Ave che tyAre rANI mRgAvatI lalita karaNa guru lalita varaNa guru, dharmopadeza ApatAM kahe cheH lalita caraNa guru lalita gati rI. asDa taNI ciMtA mata karaI, tuM samari zrI vItarAga; guru dIvauM, guru caMdramAM re, guru dekhADaI vATa; saMsAranI mAyA tajI, tuM vAli mana vayarAgojI, guru upagArI, guru baDA re, guru utAraI ghATa. jagamAMhi ko kehanau nahIM, kArimau sagapaNa eha; samayasuMdara vivadha rAgarAgiNIonA sArA jANakAra hatA. vihaDaMtA velA khiNa (kSaNa) nahIM, taDakaI paDaI jima 2hojI. madhyakAla to geya kavitAno hato. emanI geya racanAo saMgItanA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana 13 mAdhuryathI sabhara che. emaNe racela 500 jeTalAM stavana, sajhAya ane pada mATe kahevAyuM che ke, samayasuMdaranAM gItaDAM, kuMbhArANAnAM bhItaDAM, bhIto paranAM cItaDAM." 'vimalAcala maMDana Adi jina stavana'mAM kevI bhakti pragaTa karI kya na bhaye hama mora vimalagiri kyoM na bhaye hama mora; kyo na bhaye hama zItala pAnI, sIcata taruvara chora. ahaniza jinajI ke aMga pakhAlata, toData karma kaThora; kya na bhaye hama bAvanacaMdana, ora kesara kI chora; kyoM na bhaye hama mogarA mAlatI, rahate jinajI ke mora. kyoM na bhaye hama mRdaMga jhAlariyA karata madhura dhvani ghora, jinajI ke Agala nRtya suhAvata, pAvata zivapura Thora.. akaLa mana vize kavi lakhe cheH manA tane kaI rIte samajAvuM? sonuM hove to sogI re melAvuM, tAvaNI tApa tapAvuM; laI phaMkaNI ne pheMkavA besuM, pANI jema pagalAvuM. rUpaka zailInuM jANItuM pada Aje paNa gavAya cheH dhobIDA tuM dhoje re mana keruM dhotiyuM, mata rAkhe mela lagAra; INa maIle jaga melo karau re viNa dhoyuM tuM mata rAkhe lagAra. jina zAsana sarovara sohAmaNo re, samakita taNI rUDI pAla; dAnAdika cArUM hI bAraNA mAMhe navatattva kamala vizAla. AloyaNa sAbuDo sudho kare re, rakhe Ave mAyA zevALa re. nize pavitrapaNuM rAkhaje re, 5che ApaNA niyama saMbhALa re. rakhe mUkato mana mokaLuM re, paDa melIne saMkela re, samaya suMdaranI zIkhaDI re, sukhaDI amRtavela re. AvA pado atyAra sudhI thayelA sajhAya saMpAdanomAM vadhu saMgrahAyA nathI. udayaratna, yazovijayajI, RSabhadAsa, AnaMdaghanajI, mAnavijaya, jJAna vimaLa vagere sAdhu kavionI racanAo vizeSa jovA maLe che. "anAthI muninI sakjhAya'mAM samayasuMdara alaMkAra vAparatAM, Ama lakhe cheH goraDI guNamaNi oraDI, moraDI abaLA nAra, koraDI pIDA meM sahI, na koNe kIdhI re moraDI sAra. samayasuMdarajIe potAnI vAkachaTAthI siMdhanA mukhya adhikArI makhanma mahaMmada zekha kAjIne AMjI daIne emaNe samagra siMdha prAMtamAM gauhatyA para ane paMca nadIonA jaLacara jIvonI hatyA para pratibaMdha mukAvyo hato. teo anya gacchavAsIonI TIkAthI dUra rahyA hatA. sarva gaccha pratye emanA manamAM samabhAva hato. kSamA batrIsI'mAM upazamathI koNa koNa taryA tenA dRSTAMta ApI krodhathI aLagA rahevAnI vAta saraLa bhASAmAM karI che. Adara jIva kSamA guNa Adara, ma karIza rAga ne dveSajI; samatAe zivasu kha pAmIje, krodhe phugati vizeSajI. viSa haLAhaLa kahIye viruo, te mAre eka vArajI; paNa kaSAya anaMtI veLA, Ape maraNa apArajI. krodha karatA tapa japa kIdhAM, na paDe kAMI ThAmajI; Apa tape parane saMtApe, krodha zuM keho kAmajI ? kSamA karaMtA kharaca na lAge, bhAMge kroDa kalezajI; arihaMta deva ArAdhaka thAya, vyApe sujaza pradezajI. Adara. zrI sImaMdhara jina stavana'mAM vinaMtI che, saraLatA che, gharagaththu udAharaNa che. dhanya dhanya kSetra mahAvidehajI, dhanya puMDarigiNI gAma, dhanya tihAMnA mAnavIjI, nitya UThI kare re praNAma. jayavaMtA jinavara! kahIye re huM tamane vAMdIza, sImaMdhara. cAMdalIA saMdezaDojI, kahejo sImaMdhara svAma; bharata kSetranA mAnavIjI, nitya UThI kare re praNAma. rAyane vahAlA ghoDalAjI, vepArIne vahAlA che dAma; amane vahAlA sImaMdharasvAmI, jema sItAne zrIrAma. 'niMdA vArakanI sakjhAya'mAM bolacAlanI bhASAnI tAjagI ane sahajatA che, sAthosAtha vAstavikatAno svIkAra che. niMdA choDI paranA guNanI anumodanA karavAnuM kavi kahe cheH niMdA na karazo koInI pArakI re, niMdAmAM bahoLAM mahApApa. dUra baLatI kAM dekho tume re, pagamAM baLatI dekho sahu koya re. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 paranAM melamAM dhoyAM lUgaDAM re, zrI muMbaI jeta yuvaka saMgha kaho kema UjaLAM hoya re. prabuddha jIvana vidhi kAyamI phaMDa thoDe ghaNe avaguNe so bharyA re, 11,002 18/- tA. 1-7-2008 sudhI AvelI rakama. kehanAM naLiyAM rue kehanAM neva re. 10,000/- zrI aruNabhAI yu. saMghavI niMdA karo to karajo ApaNI re, 10,000/- zrI eka zubhecchaka jema chUTakabAro thAya re. 10,000/- zrI prajJA caMpakarAja korazI guNa grahajo sahuko taNA re, 7,000/- zrI lInA vI. zAha jehamAM dekho eka vicAra . 5,400/- zrI pramodacaMdra somacaMdra zAha 5,400/- zrI zrIkAMtabhAI pramodacaMdra zAha kRSNa pare sukha pAmazo re, 5,400/- zrI bindubena zrIkAMtabhAI zAha samayasuMdara sukhakAra re. 5,400 - zrI pramodacaMdra somacaMda zAha-HUF samayasuMdara saMgItanA sArA jANakAra hatA tethI emanI 5,000/- zrI DI. ke. sI. ceriTebala TrasTa racanAomAM mANavA jevA gItanA upADa maLe che. 5,000/- zrI jyoti zAha kisIkuM saba dina sarakhe na hoya, 3,001/- zrI premajI rAyasI gAlA praha ugata artagata dinakara 3,000/- zrI varSAbena Ara. zAha dina meM avasthA doya. 2,700/- zrI guNavaMtabhAI bI. zAha 2,501/- zrI bharatakumAra ema. zAha hari balabhadra pAMDava naLarAjA, 2,500/- zrI mahendra bI. vorA rahe jaTakhaMDa riddhi khoya. 2,500/- zrI manoja nemacaMda zAha caMDALa ke ghara pANI ApyuM, rAjA harizcaMdra joya, 2,000/- zrI mahendra Ara. zAha garva na kara tuM mUDha gamArA, 2,000/- zrI eka sagRhastha taraphathI caData paData saba koya. 2,000/- zrI hariza zAha samayasuMdara kahe Itara parata sukha, 1,500/- zrI ena. Ara. pArekha 1,000/- zrI kalAvatI zAMtilAla mahetA sAco jina dharma soya. 1,000/- zrI dhanezabhAI bI. jhaverI kavi potAnA sAdhu jIvananI dhanyatA, mano kAmanA "cAra 1,000/- zrI eka bahena taraphathI zaraNAM'nI prArthanA A rIte kare cheH 1,000/- zrI rameza ema. zeTha dhana dhana te dina muja kadI haze, 1,000-zrI gItAbena jaina huM pAmIza saMyama sUdhojI. 1,000/-zrI damayaMtI navInacaMdra zAha pUrve RSi paMthe cAlazuM, guru vacane pratibaddhojI. 1,000/-zrI caMdrakAnta maganalAla zAha 750/- zrI dilipabhAI kAkAbaLIyA aMtakAMta bhikSA gocarI, raNavane kAussagna karazuMjI. 501/- zrI bhAratI koThArI samatA zatru mitra bhAvazuM, saMvega sudho dharazuM jI, 500/- zrI azoka esa. mahetA saMsAranA saMkaTa thakI huM chUTIza jinavacane avadhArojI, 500/- zrI manoja rAjaguru dhanya dhanya samayasuMdara te ghaDI, 250/- zrI dhanasukha chAjeDa to huM pAmIza bhavano pArojI. 1,01,803/- tA. 1-7-208 pachI tA. 28-2-2009 dhana dhana te dina muja kadI hoze. sudhI AvelI rakama UMcI bhAvanA, saraLa prArthanA, sAdhutvanI ja jhaMkhanA A badhuM | |11,00,218/- AgaLanI rakama 12,02,021/- kula rakama tA. 28-2-2009 sudhI. samayasuMdaranA aMtaramAM ane lekhanamAM hatuM. vinaMti: 'prabuddha jIvana nidhi'mAM Apano amUlya dAna pravAha mokalI gujarAtI sAhitya pariSada ane zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapura Ayojita jJAnadAnano lAbha levA vinaMti. rUpiyA 25 lAkhanuM amAruM 'sAhitya parva'mAM 2-12-2007nA vaMcAyuM. lakSa che. to ja "prabuddha jIvananA pAyA majabUta bane. "prabuddha 59, ArAmanagara naM. 1, sAta baMgalA gArDana, jIvana' saMghanA sabhyo,vidvAno, pU. sAdhu-sAdhvIzrI temaja saMtone aMdherI (vesTa), muMbaI-400 061 vinA mUlya pratyeka mahine niyamita arpaNa karAya che. 1 pramukha) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana zrI devacaMdrajI racita viharamAna zrI caMdrAnana jina-stavana 1 sumanabhAI zAha bharatakSetramAM hAla duHsama-kALa pravarte che, jemAM kevaLI- potAne dhArmika-kahevaDAvatA dharmanA anuyAyIo mAtra bAhyabhagavaMta ke jJAnI puruSono abhAva varte che. pratyakSa jJAnI puruSonI kriyAkAMDamAM ja dharma samAyelo che evI mAnyatAo dharAve che, jemAM durlabhatA hovAthI manuSyagatimAM avataraNa pAmelAonI lezamAtra paNa zuddha-bhAvanA hotI nathI. AvI bAhya-kriyA ane viraha-vedanA prastuta stavanamAM vyakta thaI che. dharmanA nAme kahevAtA anuSThAno koI paNa lakSa vagaranI hovAthI te niSphaLatAne vare che. guruo, teonA anuyAyIone kaSAya-sahitanI prarUpaNA karatA bIjI rIte joIe to samyagU darzana-jJAna-cArityAdi jevA hovAthI teo zuddha-dharmathI vaMcita thayA che. vartamAna kALamAM ratnatrayonI rucino AvA jIvomAM abhAva varte che. Ama mahAvideha kSetre tIrthaMkara paramAtmA sadehe vicarI rahyA che eTale Atma-dharmanA ruci vagaranA ane zunyavat kriyAmAM racyA-pacyA sAdhaka teone prArthanA kare che ane bhAvanA seve che ke kyAre tene rahetA jIvonA upadezako paNa bahudhA teo jevA jaNAya che. pada, prabhunuM sAnnidhya sAMpaDaze. have stavanano gAthAvAra bhAvArtha joIe. pratiSThA, kIrti ane mohavaza upadezako pAsethI vItarAga-praNIta caMdrAnana jina, caMdrAnana jina, sAMbhalIe aradAsa re; bhAva-dharma pAmavo atyaMta durlabha che. AvI paristhitimAM jIva navuM muja sevaka bhaNI, che prabhuno vizvAsa re. kazuM karI zakato nathI. uparAMta je sAdhakone muktimArge prayANa karavuM caMdrAnana jina...1 che, tene suyogya dhArmika vAtAvaraNa ane mArgadarzana alabhya jaNAya vItarAga-bhagavaMta praNIta zuddha-dharma pAmavAno arthI zrI che. caMdrAnana jinane prArthanA karatAM kahe che ke he prabhu! he dehadhArI tasvAgama jANaMga tajI re, bahujana saMmata jeha; paramAtmA! A sevakanI arajI kRpA karI dhyAnamAM lezo. he prabhu! mUDha haThI jana AdaryA re, suguru kahAve teha re. mane ApanA pratye zraddhA ane vizvAsa che ke mArI prArthanA ApanA caMdrAnana jina...4 sudhI pahoMce ane mane ApanA jevA samarthanuM pratyakSa sAnnidhya prApta prastuta gAthAmAM stavanakAra kahevAtA-suguruonI pola khole thAya, jethI mAruM Atma-kalyANa nIpaje. che. zuddha Atmika jJAna-darzanAdi guNonA anubhavI evA samyagudRSTi bharata kSetra mAnavapaNo re, lAdho duHsama kAla; satpuruSane ArAdhavAnuM bAju upara mUkI mAtra gADariyA pravAha jina pUravadhara virahathI re, dulaho sAdhana cAlo re. jevA mUDha-jIvonA moTA samUhathI je saMmata hoya, sanmAnita hoya, caMdrAnana jina...2 mohAdhIna hoya tevA upadezako hAlamAM potAne sadguru tarIke muktimArganA prAthamika sAdhana tarIke bharatakSetra (je Atmika- khapAve che. AvA upadezakonA anuyAyIo paNa sAMpradAyika vikAsa mATe eka karma-bhUmi che) ane manuSyagatimAM avataraNa AgrahothI khaMDana-maMDana ane vAda-vivAdamAM paDI mAnava-bhava veDaphI Avazyaka jaNAya che. A vAta vyakta karatAM sAdhaka jaNAve che ke rahelA jaNAya che. mAtra potAnuM pada ane pratiSThA poSavA mATe kaMIka puNyayoge A sAdhano mane prApta thayAM che, paraMtu hAlamAM hAlanA kahevAtA dharmaguruo vizvAsu jIvone vItarAga-praNIta ahIM duHsama kALa varte che, jyAM sarvajJa ke cauda pUrvadhara dharmathI vaMcita karI rahelA jaNAya che. mAtra ziSyo vadhAravAnI tRSNAthI jJAnI-puruSono abhAva varte che. AvA vikarALa kaLikALamAM ane potAno ahaM poSavA mATe AjanA kahevAtA guruo samaya muktimArgane pamADI zake evA sadgurunI prApti atizaya durlabha vyatita karatA hovAthI mukti-mArganuM lakSa cUkI gayelA che. rucivaMta che. he caMdrAnana prabhu! AvI viraha-vedanAthI huM AkuLa-vyAkuLa mumukSuone A kALanI du:samatA pratyakSa dRSTigocara thatAM, evI thayo chuM, ke mAruM manuSyagatimAM avataraNa eLe to nahIM jAya! bhAvanA seve che ke kyAre teone koI AtmAnubhavI taraNatAraNano dravya kriyA ruci jIvaDA re, bhAva dharma rucihIna; bheTo thAya. upadezaka paNa tehavA re, zuM kare jIva navIna re. ANa sAdhya vinA kriyA re, loke mAnyo re dharma; caMdrAnana jina...3 daMsaNa nA cAritrano re, mULa na jANyo marma re. bharatakSetre duHsama kALamAM kahevAtA dharmanA anuyAyIo ane caMdrAnana jina...5 teonA upadezako mAtra yaMtravat bAhya-kriyA ane bhAva-vihIna "AjJA e ja dharma ane AjJA e ja tapa' evuM sarvajJa pratipAdita sAdhanone muktimArgamAM khapAve che, teno nirdeza prastuta gAthAmAM Agama-vacana che. samyagu-darzana, jJAna ane cAritrarUpa Atmadharma stavanakAre karelo jaNAya che. jeone pragaTapaNe AMtara-bAhya dazAmAM varte che, evA jJAnIpuruSanI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 AjJA e dharma che. eTale sadgurumAM pratyakSapaNe jJAna-darzanAdi gADariyA pravAhamAM he caMdrAnana prabhu! Apa sarvajJa ane sarvadarzI AtmikaguNo hovA ghaTe, to teonI AjJAmAM dharma samAyelo che. hovAne nAte bharatakSetramAM hAla pravartamAna dharmanI avadazAne pravartamAna duHsama kALamAM AvA sadguru ja jyAM alabhya hoya tyAM ApanI atIndriya jJAnadRSTithI joI-jANI zako cho. he prabhu! mULa-dharma kahevAtA guruo pAsethI kevI rIte maLI zake? laukika Apa sarva viSAda, kheda ane dharmanI durdazA sArI rIte jANo cho. mAnyatAo mujaba dhArmika-kriyAo ane bAhya-tapamAM dharma nAtha caraNa vaMdana taNo, manamAM ghaNo umaMga; samAyelo che enAthI jIva kevI rIte mULa-dharmano marma pAmI zake ? puNya vinA kima pAmIe re, prabhu sevanano raMga re. bIjI rIte jo Ie to AtmAno mULa svabhAva anaMta caMdrAnana jina..8 jJAna-darzana-sukha-vIryAdi che, jenuM jema che tema svarUpa pratyakSa- he prabhu! bharatakSetramAM ApanA jevA samartha jJAnI puruSanI khoTa sadguru pAsethI ja yathArthapaNe jANI zakAya, e dharmano mULa-marma amone vartAya che. ApanA caraNamAM vaMdana ane ApanA gaNI zakAya. AvA mULa-dharmathI ane sadgurunI AjJAnA AjJAdhInapaNAmAM rahevAno amone ghaNo umaMga ane hoMza thAya paripAlanathI Atma-kalyANa sAdhI zakAya. che, jethI amo paNa zuddha Atma-dharma pAmIe. paraMtu he prabhu! gaccha kadAgraha sAcave re, mAne dharma prasiddha; puNya vinA ApanI sevA ane pratyakSa darzanano yoga amo pAmI Atama guNa akaSAyatA re, dharma na jANe zuddha. zakatA nathI. Ama amo zuddha-upayogarUpa AtmadharmathI vaMcita caMdrAnana jina..6 hovAthI viraha-vedanA anubhavI rahyA chIe. Ama chatAMya amo pravartamAna duHsama-kALamAM kahevAtA upadezako ke guruonI bhAvanA sevIe chIe ke amone ApanA jevA samarthanuM sAnnidhya AMtara-bAhyadazA kevI kaSAya-yukta che, tenuM khedapUrvaka varNana sAMpaDe. prastuta gAthAmAM stavanakAre kareluM che. jagatAraka prabhu vaMdIe re, mahAvideha majhAra; hAlamAM dhArmika-guruo potAnA ja gacchanuM maMDana ane vastu dharma syAdvAdatA re, suNi karIe nirdhAra re. anya-matonA khaMDanamAM racyA-pacyA rahelA jaNAya che. AvA caMdrAnana jina...9 guruo potAnA gacchanI ja mAnyatAomAM dharma samAyelo che ane mahAvideha kSetramAM sadehe viharamAna he zrI caMdrAnana prabhu! Apa teno ja Agraha saghaLA anuyAyIomAM vartAve che. nAnI-nAnI jagatanA taraNa-tAraNa ane patita-pAvana cho. Apane amArA kSullaka mAnyatAone (jevI ke vastra, muhapattI, rajoharaNa ItyAdi) hRdayapUrvakanA namaskAra ane praNAma. jIva-ajIvAdi sat-tattvonA dhArmika kriyAo manAvI teno kadAgraha pravartAve che. uparAMta guNa-paryAyonuM svarUpa ApanI syAdvAdamayI madhura-dharmadezanAthI sarvajJa-bhagavaMte prarupela Agama-vacanonuM potAnI mati-kalpanAe sAMbhaLavAnI amArI abhilASA che. ApanI apUrva-vANInA arthaghaTana karI gaccha-kadAgrahAdi sAcavavAmAM ja vItarAgano dharma zravaNathI amone Atmatattva prAptinI ruci utpanna thAya, jethI samAyelo che evuM guruo ghaTAvatA hoya che. teo dharmano mULa-marma anAdikALanuM amAruM bhava-bhramaNa nirmULa thAya. athavA Apano ja bhUlI gayA che ke rAgadveSarUpa kaSAya ane "sva"-svarUpanuM ajJAnano subodha amone kevI rIte zuddha Atma-dazAmAM pariName e viSe kSaya thAya ane Atmika-guNo nirAvaraNa thAya temAM ja dharma nirNaya ane nizcaya thAya. paraMtu hAlamAM AvI bhAvanA amo bhAvIe samAyelo che. Ama zuddha-upayogarUpa vItarAga dharma visAre paDyo chIe ke amone suyogya kSetra ane kALa-labdhinI prApti thAya. che. athavA vItarAga praNIta Atma-dharma pratye kahevAtA guruonuM tuja karuNA sahu upare re, sarakhI che mahArAya; durlakSa najare paDe che. paNa avirAdhaka jIvane re, kAraNa saphala thAya re. tattvarasika jana thoDalA re, bahulo jana saMvAda; caMdrAnana jina...10 jANo cho jina rAjajI re, saghalo eha viSAda re. he caMdrAnana prabhu ! ApanI niSkAraNa-karuNA ane upakArakatA caMdrAnana jina..7 sarva jIvo pratye ekasarakhI hoya che, jemAM bhedabhAva hoto nathI. upara jaNAvyA mujaba he prabhu! hAlanA guruonI prarupaNA he prabhu! ApanI syAdvAdamayI dharma-dezanAnA zravaNathI aneka kaSAya-yukta hovA uparAMta gaccha, saMpradAya ane bhAva-zUnya bhavyajanonuM Atma-kalyANa avazya thAya che. AvA zrotAjano kriyAkAMDanA AgrahavALI hoya che. eTale upadezaka ja jo tattvajJa na Apano subodha lakSamAM rAkhI AjJAdhInapaNAmAM upAsanA kare che, hoya to teonA zrotAo ane anuyAyIo paNa tevA ja hoya teo muktimArganA adhikArI nIvaDe che. eTale ApanI karuNA ne! athavA to samagra janasamudAyamAM tattvarasika kahI zakAya tevA ane subodha (avirAdhaka) AjJAdhIna sAdhakane saphaLa nIvaDe che. bIjI bhavyajIva alpa-saMkhyAmAM hoya che, jyAre vizALa samudAyane rIte joIe to je AtmArthI jJAnI-puruSanI Azraya-bhaktimAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana muktimArganA kAraNo seve che, te chevaTe potAnuM lakSa pAra pADe bhakti guNakaraNa ane nAma-smaraNathI zarUAta kare che ane sAthe-sAthe potAnAmAM anAdi kALathI jaDa ghAlI gayelA doSo ehavA paNa bhavi jIvane re, deva bhakti AdhAra; oLakhI hRdayapUrvakano pazcAtApa kare che. uttarottara AvA sAdhakonA prabhu smaraNathI pAmIye re, devacaMdra pada sAra re. Atmika vizeSa guNo nirAvaraNa thavA mAMDe che. chevaTe bhavyajIvo caMdrAnana jina...11 devAmAM sarvotkRSTa evA siddhapada prAptinA adhikArI nIvaDe che. he caMdrAnana prabhu! je bhavyajano ApanI AjJAnA ArAdhaka che ane jeone niraMtara AtmalakSa varte che, teone ApanI ja pa63, AnaMda sosAyaTI, nyu samA roDa, Azraya-bhaktino parama AdhAra che. AvA bhavyajIvo ApanI vaDodarA-390 008. phona : 0265-2795439 prabuddha jIvata jIvana sabhya (tA. 18-3-2006 pachInA navA AjIvana sabhyo tA. 28-2-2009 sudhI) 2,500 zrI himAMzu je. saMghavI-muMbaI 2,500 zrI vipula kalyANajI deDhiyA-muMbaI 4,563 zrI vijaya epha. dozI-yuesae 2,500 zrI amita je. mahetA-muMbaI 2,500 zrI prakAzabhAI je. jhaverI-muMbaI 2,500 zrI harSA hemendra zAha-amarAvatI 2,500 zrI jayaMtIlAla jIvaNalAla zeTha-muMbaI 2,500 zrI ke. Ara. modI-muMbaI 2,500 zrI jayaMtIlAla epha. zAha-muMbaI 2,500 zrImatI sonala nagarazeTha-muM baI 2,500 pro. jazavaMta zekhaDIvAlA-zekhaDI 2,500 zrI mulacaMda lAlajI zAha-muMbaI 2,500 zrI aruNa pI. zeTha-muMbaI (manISA samIra zAha) 2,500 zrImatI prIti ena. zAha-amadAvAda 2,500 zrImatI kalpanA manojabhAI zAha- amadAvAda 2,500 zrImatI tArAbena maNilAla gAlA-muMbaI 2,000 zrI bAbubhAI ke. zAha-valasADa (zrImatI saMgItA ke. zAha) 1,25,000 zrI dIpacaMdabhAI gArDI-muMbaI 2,500 zrI mANekalAla morArajI saMgoI-muMbaI 2,500 zrI dharmasiMha morArajI popaTa-muMbaI 2,000 zrI jayendra vI. gAMdhI-muMbaI (zrImatI indubena khetANI) 2,500 zrI zAmajI verazI nIsara-muMbaI 2,000 zrI zAmajI verazI nIsara (mitala mayura kuriyA)-muMbaI 2,500 zrI bhavAnI narendrakumAra mahetA-muMbaI 2,500 zrI praviNA azvina mahetA-muMbaI 2,500 zrI jayaMta ema. zAha-muMbaI 2,500 zrI kumArI rezmA bipInacaMdra jaina-muMbaI (AcArya zrI ladhAbhAI gaNapata hAiskula) 2,500 zrI pRthvIrAja sI. zAha | (dhAriNI sacina jhaverI)-muMbaI 2,000 zrI khImajI DI. vIrA (manojJA vinoda keniyA)-muMbaI 2,500 zrI jAdavajIbhAI ela. zAha-muMbaI 2,500 zrI lakhamazI ratanazI kArIyA-muMbaI 2,500 zrI ramaNIka ratanazI kArIyA-muMbaI 2,500 zrI jIneza lakhamazI kArIyA-muMbaI 2,500 zrI maNIlAla ratanazI kArIyA-muMbaI 2,000 zrI lakhamazI ratanazI kArIyA (rInkI jIgneza deDhiyA)-muMbaI 2,000 zrI lakhamazI ratanazI kArIyA (jazomatI madhukAMta cheDA) 2,000 zrI lakhamazI ratanazI kArIyA (divALI lakhamazI gAlA) 2,500 zrI virajI ratanazI kArIyA-muMbaI 2,500 me. bI. sI. ema. korporezana-amadAvAda 2,500 DaoN. kavIna zAha-bIlImorA 2,500 DaoN. e. sI. zAha-muMbaI 2,500 zrI kiraNa pIyUSa vorA-muMbaI 2,500 zrI yogeza khImajI mArU-muMbaI 2,500 zrI bharata bhagavAnajI gAlA-muMbaI 2,500 zrI zaileza ena. zAha-muMbaI 2,500 zrI dineza bahuvA-muMbaI 2,500 zrI pArtha jayaMta ToliA-muMbaI 2,500 zrI nakula harSada zAha-muMbaI 2,500 zrI dhIraja esa. zAha-muMbaI (zAha zAha enDa ka.)| 2,500 zrI vasaMta cheDA-muMbaI 2,500 zrI rohita ke. Thakkara-muMbaI 2,500 zrI vijaya caMdulAla zAha-muMbaI 2,500 zrI pIyUSa I majumadAra-muMbaI 2,53,56 3 kula rUpiyA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 jayabhikhu jIvanadhArA : 4 | DaoN. kumArapALa desAI [sattvazIla sAhityanuM sarjana karanArA sAkSara jayabhikhkhae lakhelAM pustakomAM hiMdu dharma, bauddha dharma ane jaina dharmanI prANIkathAonAM pustako uparAMta pazuprema graMthAvali vagere maLe che. jayabhikhkhanI janmazatAbdInuM A varSa che. e sarjakanI prANIpremanI bhAvanAnAM bIja emanA bALapaNanI ghaTanAomAM pratibiMbita thAya che. emanA bALapaNanA prasaMgo Ale khatuM jIvanakathAnuM A cothuM prakaraNa.] mAyAnI mIThI gAMTha cAra varSanI vaye mAtAnuM vAtsalya gumAvanAra bALaka bhIkhA bhIkhAne chAtIsaraso cAMpyo ane kahyuM, 'tane sAthe laI jAuM, paNa (jayabhikhkhanuM hulAmaNuM nAma)nA saMvedanazIla hRdayamAM vAtsalyanI tArI nizALa paDe ne!" vaNachIpI jhaMkhanA satata rahetI hatI. e vAtsalya bALaka bhIkhAne A zabdoe bALaka bhIkhAne AMcako Apyo. eNe vicAra karyo maLatuM ane thoDo samaya enI hUMpha pAmIne mana TharIThAma thAya, te ke A nizALa te vaLI kevI che? A duSTa nizALa to mane vahAlAthIya pahelAM hAthatALI ApIne cAlI jatuM! jIvananI kevI viSamatA! viyoga karAve che! phaIbAnI sAthe javuM che, paNa A nizALa mane A sacarAcaramAM enI khoja mAtAnuM vAtsalya pAmavAnI hatI. ahIM bAMdhI rAkhe che. enuM bhIru-bIkaNa mana satata vAtsalyanI hUMphALI goda jhaMkhatuM hatuM. bALaka bhIkhAe kahyuM, "are, mane to e gamatI ja nathI. tamArA potAnA naTakhaTa tophAna ane dhIMgAmastIne bhUlIne potA para heta karatAM mAre mana nizALa vadhu nathI. mane tamArI pAse ja rAkho.' varasAve evI mAtR-mUrti enI zodha hatI. mAsInI pAsethI ene basa, e bALakanI to A eka ja hatI raTaNA. mamatA maLI, paNa mAsIe alpa kALamAM ja aNadhArI vidAya laI bhIkho nizALe jato hato ane dhIMgAmastI karato hato. lIdhI. mAmI pAse vasavAnuM banyuM, kiMtu e mAmI vidhavA thatAM goThiyAo vacce e gherAyelo raheto hato, paraMtu e nizALa karatAM mAmAnuM ghara kamane choDavuM paDyuM. pitAnI pAse varasoDAmAM AvyA, phaIbAnI goda ene vadhu vahAlI hatI. vaLI phaIbAnA hetanuM rakSAkavaca tyAre phaIbA maLyAM ane phaIbAnA hetamAM bhIkhAno jIva parovAI gumAvatAM ene Dara lAgato hato. gayo. nizALa choDavAnI bhIkhAnI vAta sAMbhaLIne phaIbA hasI paDyAM bALapaNamAM ghuvaDa ane cIbarIthI khUba DaratA A bALakane mATe ane bolyAM, "dIkaro na bhaNe ane dIkarI na paraNe, e be vAta kema phaIbAnI goda rakSAkavaca banI rahI, paNa A sukheya kyAM sadA TakanAruM cAle? nizALa to choDAya ja nahIM ane vAra-tahevAre ahIM bhAIne hatuM? eka divasa phaIbA sarasAmAna laIne nIkaLyAM. vaidhavya pAmelAM ghera huM jarUra AvatI rahIza." phaIbA kyAM jatAM haze? bALaka bhIkhAne thayuM ke jyAM mAsI gayAM sarasAmAna laIne phaIbA dezamAM gayAM. mAsI gayAM, tyAre A evA dUra-dUranA dezamAM jatAM haze? mAsI to kazoya sarasAmAna bALakane mAmI maLyAM. paNa phaIbA bIje gAma gayA, pachI koI na lIdhA vinA gayAM hatAM, jyAre phaIbA to emano sarasAmAna bAMdhI maLyuM ! rahyAM che. phaIbAne pUchavAnI bhIkhAne hiMmata cAlI nahIM. bIjI bAju banyuM paNa evuM ke phaIbAnI vidAya pachInA divasomAM ghuvaDe mananI akaLAmaNa vadhatI gaI. zA mATe ATaluM badhuM heta varasAvanArA bhAre upADo lIdho. roja rAtre kalAko sudhI ghuvaDa ghUrakyAM kare. eno phaIbA bhAInuM ghara choDIne jatAM haze? bALake paDozIne pUchayuM. avAja bALaka bhIkhAne khUba DarAve. e rUMve rUMve ghUjyAM kare. ghuvaDa paDozIe kahyuM, 'bhAI, tArA phaIbAne to ghaNuM sAruM che. emane bole ane bhIkhAnI rAta becena banI jAya. bhayathI tharatharato bALaka Azaro to maLe che ne! bAkI hiMdu vidhavAne mAMgyuM mota paNa pahelAM hUMphALI godamAM lapAI jato hato, paraMtu have evI koI maLatuM nathI, samajyo ?' goda nahotI ke jyAM lapAIne te bhayamukta banI rahe. AthI jema bALaka bhIkho A vAta samajI zakyo nahIM. manomana muMjhAto jema rAtanA aMdhArAM UtaratAM, tema tema bhIkhAnA manamAM phaDako rahyo. dhIre dhIre ene khabara paDI ke phaIbA to vRddha dAdImAnI vadhato. ghuvaDano avAja sAMbhaLI enAM gAtro kaMpavA lAgatAM. jANe sArasaMbhALa levA emane gAma rahevA jaI rahyAM che. bALaka bhIkhAnuM sAkSAt yamarAja gharamAM AvIne UbhA rahyA na hoya! mana phaIbAne choDavA taiyAra nahotuM. eNe phaIbAne vaLagIne kahyuM, bhIkho ghuvaDanA bhaya pamADatA avAjanI vAta goThiyAone mane tamArI sAthe laI jAo. mane tamArI pAse rAkho; huM kyAreya kaheto, to enA goThiyAo kahetA, "jo je alyA, bhUlecUkeya tophAna nahIM karuM." ene IMTano TukaDo ke mATInuM DhekuM mArato; nahIM to e ghuvaDa TukaDo ke phaIbAnI AMkhamAM AMsu UbharAI AvyAM. emaNe vahAlathI DhekuM laIne kUvAmAM nAMkhaze ane kUvAnA pANImAM jema jema DhekuM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana gaLatuM jaze tema tema tuM gaLato jaIza.' bhIkhAnuM saghaLuM heta enA prati vahevA lAgyuM. bhIkhAne bhAre mUMjhavaNa thaI. kahevAya nahIM ane sahevAya nahIM kUtarI paNa bhIkhAnI havAI banI gaI. bhIkho roja roTalAnI evI sthiti thaI. rAta paDe ane phALa paDe. ghuvaDa bole eTale bhayathI jhINI jhINI karaco dUdhamAM boLIne khavaDAvato. nizALethI AvIne chaLI UThe. emAM vaLI eka goThiyAne eNe khAnagImAM potAnI pahelAM enI bhALa meLavato. vAraMvAra ene bucakArato ane lAMbA AphatanI vAta karI, to eNe bhIkhAne kahyuM, 'vAta chUpI rAkhaje. jo, vakhata sudhI paMpALato. kyAreka enI sAthe gela karato ane rAtre rAtre gharanA mobhAre (chAparAnA TekArUpa mukhya ADA lAkaDAvALA bhAga kUtarI jANe eno pahero bharatI. dhIre dhIre manamAMthI ghuvaDano bhaya para) besIne ghuvaDa tAruM nAma bolaze. tane ema thAya ke tane koI cAlyo gayo. bIje gAma javAnI IcchA osarI gaI. e mitro bolAve che eTale tuM sAme bhUlecUkeya hoMkAro deto nahIM, hoMkAro sAthe moja mANato hato, paraMtu sukha kyAM jhAjhA divasa Take che? deze to tAruM dhanotapanota nIkaLI jaze." eka divasa A dhoLI kUtarIne ekAeka ghUrI caDI AvI, enI A vAta sAMbhaLIne bhIkhAnAM rUMvADAM UbhA thaI gayAM. phaIbA jIbha bahAra nIkaLI gaI, jIbha parathI lALa TapakavA lAgI, cakaLayAda AvavA lAgyAM. chAne khUNe besIne raDavA lAgyo. bhaya evo vakaLa AMkhothI e cAre bAju jovA lAgI. A joIne paDozIoe gherI vaLyo hato ke jIvana akAruM ane AkaruM thaI gayuM. kone kahevuM? bumarANa macAvI dIdhI. 'are, kUtarI haDakAI thaI che." basa, pachI kaI rIte jIvavuM? upara Abha ne nIce dharatI. manamAM vicAryuM ke ghara to badhA ekaThA thaIne haDakAI kUtarIno pIcho karavA lAgyA. lAThI, choDIne bahAra nIkaLI jauM. koI bIje gAma jato rahuM. A ghuvaDathI bhAlA, vAMsI (dAtaraDA jevuM phaLa besADelo lAMbo vAMsa) je maLyuM to pIcho choDAvavo ja che, paraMtu javuMya kyAM? mAsI cAlyAM gayAM te hAthamAM laIne loko bahAra nIkaLyA. koIe enI pAse jatA ane phaIbA bIje gAma rahevA gayAM. pote bIje gAma rahevA jAya bhIkhAne jorathI kheMcI lIdho ane ene gharamAM pUrI daIne bAraNAM to? paNa phaIbAne to rahevAnuM ghara hatuM. gAmanA gharamAM rahIne baMdha karI dIdhAM. bhIkhAne thayuM ke A loko kUtarIne AMtarIne mArI dAdImAne saMbhALavAnA hatA, paNa bhIkhAne mATe A duniyAmAM nAMkhaze. mAre ene bacAvavA javuM joIe. javA jevuM koI ThekANuM nahotuM. have karavuM zuM? eNe jorathI bUma pADIne kahyuM, "ene mArazo nahIM." paDozIo manamAM thayuM ke mAsI ane mAmA gayA, tyAM javAnuM maLe toya jANatA hatA ke bhIkhAne A kUtarI para ghaNI mAyA che. ethI ene sAruM; paNa tyAM javuM kaI rIte? ene mATe to sAro sathavAro joIe. bacAvavA bUmo pADe che. be jaNAe bhIkhAnuM bAvaDuM pakaDI rAkhyuM. bIje gAma javA mATe sathavArA vinA kaI rIte javuM? basa, koI enA gAla para ekAda tamAco paNa paDyo. thoDI vAra lAkaDIo sathavAro maLe ane bIje gAma cAlyo jAuM. paNa kyAMya koI evo vIMjhAtI rahI. jozabhera hoMkArA thatA rahyA. kUtarInI cIsa saMbhaLAtI sathavAro maLyo nahIM., AthI A bALaka ati ajaMpo anubhavavA rahI. bhIkhAnI AMkhe aMdhArAM AvyAM. e AMkho dAbIne nIce besI lAgyo. rahyo ane jyAre e bahAra nIkaLyo tyAre eNe joyuM ke enI vahAlI bhIkhAe sAMbhaLyuM hatuM ke bhagavAna khUba dayALu che. e koI ne kUtarInA mRta dehane doraDAthI bAMdhIne DhasaDIne laI javAto hato. koI sAtha ke sathavAro ApI rahe che. ghuvaDano bhaya lAgyA pachI bhAgyanI kevI chetarAmaNI ramata! je jhADano chAMyo lIdho hoya, bhIkhAne jamavAnuM bhAvatuM nahIM. maraNa gharanA mobha para AvIne te ja baLIne khAkha thaI jAya che. jenI pAsethI heta maLyuM hoya, beThuM hoya ane jamaNa kaI rIte bhAve? AthI bhIkho thoDuMka khAto ene ja nasIba haNI le che. zuM A duniyAmAM heta-prIta ochAM ane bAkInuM vadheluM zerInI kUtarIne ApI deto. thayAM che ke pachI potAnuM bhAgye ja evuM che ke e chInavAI jAya che? dhoLI bAstA jevI e kUtarI roja bhIkhA pAse AvIne UbhI bhIkhAe vicAryuM ke AvA durbhAgyathI jIvavA karatAM to rahe. pUMchaDI paTapaTAve, enI pILI AMkhothI ekITase bhIkhA sAme bhagavAnane ghera javuM zuM khoTuM ? vaLI jIvanamAM kyAM koIno sathavAro joI rahe. jANe kaMI kahetI na hoya! maLe che! bhagavAnane ghera javuM che, paNa koNa laI jAya mane ? basa, eka divasa bhIkho khATalAmAM sUto hato ane A kUtarI enI bhagavAnane ja prArthanA karuM ke "tame AvIne mane laI jAo. mAre pathArI para caDI gaI. bhIkhAne enA para heta jAgyuM. dUra hAMkI tamAre tyAM rahevuM che.' kADhavAne badale ene paMpALavA lAgyo. kUtarIe potAnuM moM UMcuM bhIkho vicAre che ke enI sAthe janmyAM hatAM te kALI kUtarInA karIne bhIkhAnuM moM sUdhyuM. evAmAM ghuvaDano avAja Avyo. kUtarI be kurakuriyAM, gharanI maMgaLA gAyano vAcharaDo ane gAmanA rAjAno enI sAme jorathI ghUrakI ane ghuvaDa cUpa thaI gayuM. bhIkhAnI bIka kuMvara e badhAM bhagavAnane khoLe jaIne nirAMte rahyAM, to bhalA, huM nIkaLI gaI. enuM bhayabhIta mana zAMta thayuM ane jANe enI kUtarIe kema nahIM? bhIkhAe sAMbhaLyuM hatuM ke bhagavAna khUba nyAyI che. e IDariyo gaDha jItI Apyo hoya evo AnaMda thaI rahyo. pachI to kadI koIne anyAya kare nahIM, Avo nyAya hoya to pachI mane kema Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 laI jatA nathI? mAro koI vAMkaguno ? bALakanuM mana divasonA divaso sudhI akaLAyeluM rahyuM. bhagavAnane ghera javA mATe bhAre mAthAkUTa karI keTalIya phariyAdo karI, keTalAya tarka ane vicAro karyA; paraMtu kazuM vaLyuM nahIM. vahAla jhaMkhatA A bALakane enA vahAlanuM eka bIjuM sthAna maLI gayuM. A boTAdathI mAmI pAsethI nIkaLIne varasoDA AvyA, tyAre mAmInA viyogane kAraNe pahelAM to varasoDA vasavuM vasamuM lAgyuM hatuM, paNa dhIre dhIre varasoDAnI bhUmi sAthe mIThI mAyA baMdhAtI gaI. bALakanuM mana e bhUmi para khelavA ane khIlavA lAgyuM. Aja sudhI je bhUmi akAgamatI lAgatI hatI, enA para haiyuM TharavA lAgyuM. prabuddha jIvana paMcama adhyAya : tIti yoga (5) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-5 35. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa tA. 16 mArca 2009 dharatInI mIThI mAyA lAgI. bALakane nizALamAM zIkhavavAmAM AvyuM ke bhUmi paNa ApaNI mAtA kahevAya. basa, pachI ene thayuM ke A ja mArI mAtA hoya, to ene khoLe rahuM. A kardI kyAMya jaze nahIM. sadA sAthe raheze. varasoDA gAmanA vana-jaMgalothI vIMTaLAyelA ane sAbaramatI nadInI UMcI bhekhaDa para vaselA e nAnA paNa sukhI gAma varasoDA sAthe bALaka bhIkhAnA hetaprItanI gAMTha baMdhAI. (kramazaH) 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007, Teliphona : 079-26602675 mobAila H 09824019925 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM pAMcamo adhyAya nItiyoga che. 'zrI jaina mahAvIra gItA mAM sauthI adhika zloka A prakaraNamAM che. tenI rNAka saMkhyA 469 che. jaina dharmanI prAcInatA vize kahevAnuM Ave tyAre niHsaMdeha vijJAno have ema kahe che ke e ati prAcIna dharma che. pahelA ema kahetA hatA ke jainadharma ghaNo prAcIna nathI paNa jema jema samaya vItato gayo tema tema vidvajjano kahetA thayA ke jainadharma ghaNo ati prAcIna che. jaina dharmanI paraMparA ema mAne che ke jainadharmanI hayAtI A pRthvI para anAdi kALathI che ane anaMtakALa paryaMta raheze H utsarpiNI kALa ane avasarpiNI kALanA be virATa tabakkAmAM, cha cha ArAmAM pRthvI paranA bharata/ airAvata kSetramAM eka evo samaya hoya che ke jyAre koI dharma ja hoto nathI paNa punaH punaH zrI tIrthaMkara paramAtmAnI padharAmaNI thAya che ne jaina che ne dharmanI punaH sthApanA thAya che. yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI nItioganA prAraMbhamAM kahe cheH sarvAgamA samApalambya jainadharma pravartate / RSayAdyaiH kRtA jainadharma satya prakAraNA / / jIvA'jIvAdi tattvAnAmriSTaneminA kRtA / vyAkhyA kRSNAdi yaktAnAmadhe mukti pradarzikA / / (nItiyoga, zloka 1, 2) jaina dharma badhA Agamono Azraya laIne cAle che. RSabhadeva vageree jainadharmanA satyano pracAra karelo che. mukti ApanArI evI jIva ajIva tattvonI vyAkhyA kRSNabhakto samakSa pariSTanemie karI che.' jainadharma mAne che ke vartamAna covIzInA prathama tIrthaMkara zrI AdinAtha prabhue A pRthvI para saune jIvana, kuTuMba, samAja, rASTranA nItiniyama zIkhavyA. 'nItiyoga'nA vizALa phlUkane vaizvika kakSAe mUkavAno prAraMbha karatA zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI prathama gAthAmAM ja zrI RSabhadevano ullekha e hetuthI kare che ke 'nItiyoga'nI je vyAkhyA teo spaSTa karavA Icche che jenI mAMDaNI te samayathI thaI che, bAvIzImA tIrthaMkara zrI ariSTanemino ullekha paNa eja prAcInatAnI puSTinA saMdarbhamAM che, navatattvasvarUpa jainadharmanI maMgaLa vyAkhyA zrI ariSTanemie karI ema kahyA pachI nIniyogamAM kahe che: ariSTaneminAthena sarvadezA: prabodhitAH / pANDava kauravIyazca yuddhaM tatsamaye'jani / / (nItiyoga, zloka 4) 'ariSTaneminAthe sarva dizAmAM teno upadeza karyo hato, A samaye pAMDava/kaurava vacce yuddha thayuM hatuM.' te kALe ane te samaye zrI RSabhadevanA samayathI ane tyArapachI prasiddha mahAbhAratakALamAM paNa zrI ariSTaneminAthe nItidharmanI zikSA-dIkSA saune ApI te ja huM, mahAvIra svAmI, saune punaH kahuM chuM-e rIte zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI nItiyogano prAraMbha kare che. jIvananA utthAna mATenI nIti, nyAya-anyAya mATenI nIti, rASTranA saMcAlana mATenI nIti, jaina dharmanI nIti, jaina saMghanA saMcAlananI nIti, jainadharmanA rakSaNanI nIti, mAtRbhASA mATenI nIti, uMca-nIca jAtinA rivAjonI nIti, sUrijano dvArA dharmakathananI nIti, vepAra vyavasthAnI nIti, zaktinI prApti mATenI nIti jevA saMkhyAbaMdha maMtronI eka sAthe carcA nItiyoga'mAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana (: nihALavA maLe che. paraMtu te samajAvatA pUrve zrI mahAvIra svAmI prAmANikatAthI vyavahAra karavAthI sukha prApta thAya che, vijaya maLe che kahe che : jyAre apramANikatAthI parAjaya maLe che. apramANika lokono vizvAsa nItidharmo mayA proktA nityAnityA: svruptH| karavo joIe nahi. lokonuM kalyANa karanAra prAmANikatA eja moTo jainA: zrayanti tAnyuktA: deshkaalvivektH|| dharma che. apramANika vartana karanAra lokonI unnati thatI nathI, deza, | (nItiyoga, zloka 8) rAjya ke mahAsaMghamAM prAmANya e pUrNa zAMtidAyaka che.' 'nitya ane anitya svarUpavALA nItidharmo meM kahyAM che. jeno deza (nItiyoga, zloka 15, 16, 17) ane kALane AzrayIne vivekanI muktipUrvaka teno Azraya le che.' AjakAla koInuM levuM ane pachI na ApavuM, paDAvI levuM e dravya, kSaya, kALa ane bhAvane AzrayIne samaye samaye je je phezana banavA mAMDI che. vacananI kiMmata jevuM jANe rahyuM ja nathI. parivartana AvyA temAMthI koI bAkAta rahI zake nahi. ahIM paNa have zrI mahAvIra vANI sAMbhaLoH eja sUcana upalabdha thAya che ke have je nItiyoganuM kathana thaze te "ApelA vizvAsano ghAta karavo e mahApApa che." vivekanI muktipUrvaka sau mAnaze ane te paMthe cAlaze. (nItiyoga, zloka 23). nItiyogamAM darzAvAyela dharmono zo hetu che te vize graMthakAra pratyeka dharmI mATe zrI dena, guru ane dharma to zaraNAdhAra che. spaSTa che. zrI mahAvIra vANI sAMbhaLoH tenI sadAya pUjA, bhakti, sevA karavA joIe. jainadharmamAM koInI sarva vizvanA hita mATe tathA vyavasthA mATe viveka ApanAra, dharmanA paNa niMdA pApa gaNAya che, vidharmInI paNa niMdA na thAya to potAnA sAmrAjyane vadhAranAra nItidharmo meM kahyAM che. deza ane kALano vicAra pUjya evA dharmanI niMdA to kema thAya? dharmanI niMdAthI ApaNe karIne gauNa tathA mukhyano viveka karIne sarvazakti vadhAranAra hoya te dharmathI to dUra thaIe ja chIe paNa je uttama prApti thaI che tenI nItine ja anusaravuM joie.' zraddhA gumAvIe chIe. sajjano koI paNa niMdA ke TIkAthI dUra ja (nItiyoga, zloka 11, 12, 13) rahe che kema ke tenAthI mananI zAMti khaMDita thAya che. vAMcoH prAmANikatA jIvanano pAyo che ne temAMthI ja unnati prApta "mArI niMdA karanArA guru vagerenI niMdAnA doSane kAraNe pApakarmanA thAya che. Aje sauthI vadhu jarUra ImAnadArInI ubhI thaI che.darekane vipAkathI narAdhama banIne narakamAM paDe che. jainadharmanI niMdA karanArA jaladI, game te raste zrImaMta thavuM che ne te mATenA prayatnamAM sauthI dharmaghAtako che. sAdhuone duHkha ApanArA loko narakamAM janArA bane vadhu bhoga prAmANikatAno ja levAya che. lobha mAnavI pAse zuM na che. paraspara vidharmI hoya tevA lokonI paNa niMdA karavI joIe nahi. karAve? pitA putrane haNe, putra pitAne haNe : mA parivAranI na satyano vicAra karIne haMmezAM satyano svIkAra karavo joIe.' rahe, saMtAno mAtAne haDe haDe kare! pelI jANItI ukti che ne ke (nItiyoga, zloka 24, 25, 26). mAtAnI jhUMpaDImAM pAMca putro samAya, paNa pAMca putronA mahelamAM mAtA, pitA ke mAtRbhASAnuM mUlya ghaNuM moTuM che. graMthakAra temane eka mA na samAya! lobhane kAraNe ja chetarapiMDI thAya, lobhamAMthI yAda kare cheH jAtajAtanA prapaMca ubhA thAya. dayA jeno dharma che tevo DaoNkTara haMmezAM mAtA pitAnI pUrNabhaktithI sevA karavI joIe. temaja, sempalanI davA vecIne dardIne lUMTato jovA maLe. majabUta kansTrakzana kuTuMba vagere potAnA jJAtibaMdhuonI sahAyatA ane pAlana karavA karavuM jenI pharaja che tevo bilDara halako mAla vApare, garIba vyaktine joie.' sastuM anAja ApavuM jenuM kArya che tevo vepArI bleka mArkeTamAM 'hamezAM mAtRbhASAnI sevA karavI joIe. deza prema rAkhavo joIe. rezanIMgano mAla vecI nAMkhe, skUlamAM sarasa zikSaNa ApavuM jenuM guru vagerenI premapUrvaka sevA karavI joIe.' kartavya che tevo zikSaka TyUzananA kalAsamAM ja bhaNAve-A badhuM zuM (nItiyoga, zloka 29, 30). che? dUdhamAM pANI bheLavavuM, peTrolamAM solavanTanI bheLaseLa karavI, vyasananI bhayaMkaratAno khyAla saune che. jIvana, parivAra, mAla ocho bharIne vadhu paisA paDAvavA, amalI ne nakalI copaDA samAja, rASTranA kalyANa mATe vyasanamukta samAjanuM nirmANa karavuM rAkhavA-A badhuM zuM che? dharmanA nAme paisA paDAvavA, TrasTI banIne joIe. vyasanamAMthI garIbI, kuTuMba kaleza, karmabaMdhana ane paisAnI golamAla karavI, ghAsacArAnA paisA ja hajama karI javA-A bhavAMtaramAM duHkhada bhavabhramaNa vagere kevI muzkelI sarjAya che te badhuM zuM che? jJAnIo haMmezAM kahe ja che. AjakAla khAvA-pIvAmAM dArU, lobhanuM lIsTa dhArIe teTaluM lAMbuM karI zakAya tema che. lobhanI mAMsAhAra je rIte vadhatA jAya che te mATe tamAma dharmapuruSoe cetIne vAtano koI aMta nathI. lobhane thobha nathI. lobhane aTakAve mAtra samAjane tenAthI mukta karavA virATa abhiyAna calAvavA jevuM che. eka ja cIja : saMtoSa. saMtoSanI sakhInuM nAma che prAmANikatA. sukhI thavuM hoya to A vilAsone choDavA ja paDaze. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI jaina mahAvIra gInA'mAM te mATenA nirdeza maLe che : 'je deza ne je samAjamAM surApAna thAya che tyAM sAttvika zaktino vinipAta hajAro rIte thAya che.' prabuddha jIvana 'surApAnathI mahAna mANaso mATe nIca bane che ane nIcanA saMgathI dharmanA mArgathI bhraSTa bane che.' 'nirdaya mANaso mAMsane mATe pazu pakSI vagerenI hiMsA kare che. teo hiMsAnA pApavALA thavAthI cAritra pAmatA nathI.' manuSyoe jANI levuM joIe ke jyAM hiMsA thAya che tyAM huM (prabhu, dharma, sukha) hoto nathI. (nItiyoga, zloka 59, 60,61, 62) anItinI jema ja anyAyanuM prAdhAnya paTTA vadhI rahyuM che. corI levuM, bIjAne nIce pADI moTA thavuM, bIjAnA sukhane joI duHkhI thavuM vagere ghaTanAo cAre tarapha puSkaLa pramANamAM banavA mAMDI che. A badhAthI chevaTa zuM thAya che? aneka Apatti, saMkaTa, upAdhi, khaDAM thAya che. 'zrI mahAvIra jaina gItA'mAM 'nItiyoga'mAM te dizAmAM je nirdeza maLe che te vAMcIe chIe tyAre ApaNuM AjakAlanuM vizva je rIte duHkhI, duHkhI che te joIne badhuM hastakamalavata spaSTa thaI jAya che. A kAryamAMthI maLato nirdeza bhaviSyanI AgAhI samAna jaNAya che. *je deza, samAja, rASTra ane saMghamAM dhArmikatA nathI ane anyAya vagere mahAdoSo rahelA che tyAM karoDo vipatti rahe che. jyAM anyAyI rAjA hoya che tyAM lokone khUba duHkha paDe che. jyAM duSTa prajA rahe che tyAM sarvatra duSkALano bhaya rahe che. jyAM loko dharmakAryono nAza karanArA, sAdhuonA virodhI, duSTo ane mahApApI hoya ke tyAM rogo paNa sthira nivAsa kare che.' (nItiyoga, zloka 68, 69, 30) A zlokomAM kahevAyelI vigata akSarasaH sAcI nathI? Aje sarvatra dArUpAna drinks keTaluM badhuM vadhI gayuM che ? nyAya AjanA jIvanamAM keTalo vaNAI gayI che? prajA ane sarakAra keTalI badhI sA vadhArI rahyAM che * karoDo Ato * lIlA ke sUkA dukALa * rASTrIya yuddho * prAdezika nonano * rAjakIya paritApa bheLaseLa ane dargo e AjanuM jIvanadhoraNa banI gayuM che. nyAyanA maMdiromAM nyAyanuM zAsana che? * sAmAjika kalaha * kauTuMbika kaleza * paraspara avizvAsa * rogono vasavATa tA. 16 mArca 2009 Aje ApaNI cAre tarapha zuM che? azAMti, hiMsA, AtaMkavAda, yuddhanA bhaThThAkArA, maMdInuM tAMDava ane vinAzaka rogonI asara : A badhAmAMthI chUTavAno prayatna samagra vizvae karavo paDaze. evI nIti ubhI karavI paDaze jene pUrvasUrio dharmanIti kahe che. zrI mahAvIra vANI sAMbhaLoH jyAM sAdhu puruSonuM dAna, sanmAna vagere dvArA satkAra thAya che, te deza ane samAjamAM zrI, kRti, kIrti ane kAnti hoya che, ' 'je dezamAM, sadAcAra hoya che, loko sadvicAravALA hoya che, tyAM vRSTi vagere thAya che ane tenAthI zAMti, yoga, zema, sukha vagera maLe che.' je dezamAM, samAjamAM, jJAtimAM loko nirvyasanI hoya che tyAM saMpatti, sukha, dAnavIro ane zUravIro prakaTa thAya che.' 'je dezamAM tyAgIonI, jJAnIonI, khAsa karIne yogIonI pUjA tathA satkAra thAya che tyAM dharma cokkasa rahe che.' 'je dezamAM bhUkhyAM mANasone annadAna, sahAyatA vagere ApavAmAM Ave che tyAM mArA prabhAvathI lakSmI nivAsa kare che.' (nItioga, bloka 76, 77, 78, 79, 80) sAMprata samayamAM mAnavIya saMvedanAnI kaTokaTI ubhI thaI che. samagra duniyA duHkhamAM vyAkuLa che. AjanI duniyAe bemAMthI eka anIti vinA sukhI nahi ja thavAya tevuM vAtAvaraNa jAmI gayuM vastu pasaMda karI levI paDaze, saMyama athavA vinAza. sau potAnI che. jAte, potAnA jIvanane saMskArathI ane saMyamathI ujjavaLa banAve. maitrI, proda, mAdhyastha ane karUNAnA bhAvathI sau jIvo sAthe ekAtmatA keLave. to, Aje vinAzanA Are ubheluM vizva ugarI nyAya meLavavo keTalo muzkela, kharcALa, lAgavagathI yukta banI zake. nahi to vinAza che ja. guNo nahi keLavIe to vinAza ApaNI gayo che? sAme ja che. bhaNatara vadhe che paNa temAMthI vinaya-viveke vadhyAM ke vilAsa vadhyo ? jaina dharma ja evo dharma che ke jeNe jJAti bhedanA baMdhana toDyA. jaina dharmanA niyama pALavAnI jenI saMpUrNa taiyArI hoya tevI koIpaNa prajA tathA rAjakIya netAomAM bhraSTAcAra keTalo badho vadhI gayo. jJAtinI vyakti dIkSA laI zake che. A eka krAntikArI ghaTanA che. che ? vyakti saMskArathI, guNathI mahAna bane che. 'zrI jaina mahAvIra AvA AvA aneka durguNo jIvanamAM vaNAI gayA pachI jIvanamAM gItA'mAM juoH 'karmanI (varNanI) uccatA ke nIcatA tAttvika rIte pragaTa thAya? hotI nathI, badhA ja varNamAM mane jonAra (bhajanAra) mahAna bane che.' Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana (nItiyoga, zloka 137) saMskAra ghaDatara nAnapaNathI ja karavuM joIe. niyamabaddha jiMdagInuM mUlya ghaNuM moTuM che. bALavayamAM, yuvAnImAM ane ghaDapaNamAM ApaNo sAthI saMskAra ja hoya che. nAnapaNamAM tAlImabaddha ghaDatara thavuM joIe, brahmacaryayukta vikAsa pAmavo joIe ane te mATe gurukuLa khaDuM karavuM joIe teno upadeza A zlokamAM maLe cheH 'vidyApITha jevA brahmacaryAzrama khaDAM karavA joIe ane deza, kALa anusAra tenI vyavasthA karI joie.' (nItiyoga, zloka 145) jainadharmamAM sAdhu dharma (sarva virati dharma) ane ane gRhastha dharma (deza virati dharma) ema be prakAre dharma pAlananA paMtha nirUpAyA che. je sarvathA tyAga kare che tevA sarva viratidharo to sauthI mahAna che ja paNa je hajI sarva tyAga karI zakyA nathI tevA deza viratidharonA mATe gRhastha dharmanuM pAlana yathAyogya svarUpe karavuM joIe ane kramabaddha vikAsa karatA karatA sarva tyAga sudhI pahoMcavuM joIe. gRhastha jIvana paNa uttama svarUpe jIvIne mahAna banavAnA paMthe jaI zakAya. '(zrI jaina mahAvIra gItA'mAM juoH 'jyAre gRhasthomAM vairAgyanI paripakvatA thAya che tyAre ja tyAganI yogyatA Ave che. nahitara to gRhasthonI yogyatA gRhakAryamAM ja che. gRhasthAzrama zreSTha che. gRhajIvananI zakti vaDe zreSTha che. jJAna ane vairAgyanA paripAka mATe dharma jenuM mULa che evo gRhasthAzrama zreSTha che. (saMsArI) strI ane puruSa brahmacaryavratanuM pAlana karIne gRhasthI banIne pachI tyAgI bane che. gRhastha dharmI lokono A krama che.' (nItiyoga zloka 149, 150, 151) yajJanI vyAkhyA paNa 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM graMthakAra mUke cheH 'sarva vizvanI vyavasthA mATe je je upAyo karI zakAya temAM sArA vicAranI pravRtti ane dhArmika upAya te mahAyajJa che. karmayoga mahAyajJa che. jJAnayoga tenAthI zreSTha che. darzana, jJAna, cAritra vagere (sAdhanA dvArA) paNa zubha yajJo che. dhArmika lokone sahAya karavI e pApa mArganA nivAraNanuM kArya che. 'Avazyaka kAryo (sAmAyika, caturvizati stava, vaMdana, pratikramaNa, kAusagga, paccakkhANa) rUpI yazo mokSa ApanArA che.' (nIti yoga zloka 198, 199, 200) 'sobata tevI asa2' jevI jUnI kahevata jeNe sAMbhaLI haze tene khyAla haze ke 'saMga'nuM keTaluM badhuM mahattva temAMthI vyakta thAya che. jIvanamAM anekano saMga saune thAya che. sArA lokono, kharAba lokono-jevo saMparka thAya teno prabhAva jIvanamAM oche-vatte aMze paDe ja che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI potAnA pratyeka kathanamAM jIvananI unnati, khumArI, uccAdarza ityAdino satata upadeza ApatA hoya che. 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM kahe cheH 23 'mArA bhaktoe sajjanonA saMga dvArA sadguNo prApta karavA joIe, duSTalokono vizvAsa karavo joIe nahi ane potAnI (tenAthI) rakSA karavI joIe. sajjano sAme prayatnapUrvaka laghutAbhAva dhAraNa karavo joIe, potAnI zaktithI duSTa loko sAme potAnA mahattvanI rakSA karavI joIe.' (nItiyoga, zloka 231, 232) dhArmika vyaktitva jIvanano aMtima hetu AtmasAdhanA, Atmazuddhi, AtmakalyANa ja hoya che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajIe potAnA tamAma lekhanamAM A vize satata ciMtana, manana, prarUpaNa che. zrI mahAvIra vANI sAMbhaLoH maitrI, pramoda, mAdhya, kArUNya-A zubha bhAvanAo che. dharmIjanoe te bhAvanA bhAvavI joIe, kAraNa ke tenAthI Atmazuddhi prApta thAya che. haMmezAM vyavahAramAM (paNa) maitrI vagere zubhabhAvanA rAkhavI joIe. kemake tenAthI parama padane pamAya che. (ane) jeno AtmA maitrI vagere bhAvanAnA guNavALo hoya che te A pRthvI para mahAna jagadguru svarUpa bane che.' (nItiyoga, zloka 245, 246, 247) jIvanamAM pratyeka miniTa kiMmatI che. bhagavAna mahAvIre pramAda choDIne sAdhanA karavI tevo upadeza vAraMvAra Apyo che. eka senApati mAtra eka ja miniTa cUke to AkhuM yuddha hArI jato hoya che. ahIM eja preraNA saMprApta thAya che. 'ALasa e duHkhadAyaka zatru che. tene AtmazaktipUrvaka jItavI joIe. apramAdathI mokSa maLe che. jyAre pramAdathI saMsAra maLe che. he loko, niMdrA choDIne, mArA Azraye AvIne zubha karmo karo ane duSkRtyono tyAga karIne akSaya padane pAmo.' (nItiyoga, zloka 249, 250) thoDAMka zlokArtha joIeH 'duSTa mANasono pakSa tyajIne dhArmika mANasono pakSa tamAre levo. badhAmAM huM rahelo chuM, ema jANIne tame guNavAna bano.' (gAthA, 251) 'kaliyugamAM saMghomAM yogya rAga-prema hoya to te sarva pApano nAza kare che. AthI jainomAM premabhAvanA hovI te mArI bhakti barobara ja che.' (gAthA, 255) 'jainonI saMkhyAmAM vRddhi karavAthI mArI bhakti thAya che. temAM sarvasva arpaNa karanArA zizna mArA padane pAme che.' (gAthA, 258) 'jainoe vidyAlaya vagere taiyAra karIne haMmezAM vidyA vRddhi karavI joIe. kaliyugamAM vidyA vaDe zUdromAM paNa zakti utpanna thAya che. (gAthA, 262) 'kaliyugamAM haMmezAM badhA prayatno dvArA saMghanI ekatA jALavI rAkhavI joIe. saMghanI ekatAthI ja jainonI mahattA vizvamAM vadhe che. dareka varSe mahAsaMghanuM saMmelana karavuM joIe, ane janasaMkhyAnI vRddhi mATe yogya Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana tA. 16 mArca 2009 karma karavuM joie." (gAthA, 263 ane 266) je loko judA judA gaNavALA (bhinna bhinna gaccha ke saMpradAyanA) "zaktidAyaka maMtro, rahasyapUrNa maMtro ane vyavahAra vaDe jenadharmanI muniono dveSa (ke niMdA) kare che teo vastumAtrathI mArA rahasyane unnati sAdhavI joIe. jena dharmanI vRddhi mATe sarva maMtra, yaMtra, taMtra jANatA nathI." (gAthA, 434) vagereno upayoga lokoe potAnI zakti-sAmarthapUrvaka karavo joIe.' vastra ke kriyA vagerenA bhedathI bheda karavo joIe nahi. badhA gacchanA (gAthA, 310, 311). jaino aMtarAtmAthI to nirgaccha che. sarva gacchanA jenone jeo mArA jo jaina bIjA dharmamAM jAya to te jaina saMgha mATe zokajanaka che. samAna jue che ane koI bheda jotA nathI te jaino mane pAme che. dharmanA (mAtra) abhimAnathI tIrthano nAza thAya che. tevA samaye jaina gacchanI kriyAomAM huM vAstavika rIte raheto nathI. huM to zraddhA ane mahAsaMghanI pragati mATe prayatna karavo joIe. yoga, sattA vagere sAdhano bhaktithI sarva jainomAM rahelo chuM." (gAthA, 445, 446, 447) vaDe sarva saMghoe pravRtti karavI joIe. upadeza, sahAya, zakti vagere 'zrI jaina mahAvIra gItA'no nItiyoga rASTra, dezakALa, sAdhuo prayatnothI anya dharmamAM gayelA jainone prAyazcita vaDe jaina dharmamAM pAchA ane gRhastho, vidyAbhyAsa, saMghanI ekatA ane saMghanI abhivRddhi, svIkAravA joIe. (gAthA, 314, 315 316) paraspara saMpa vagere aneka dizA tarapha ApaNane nirdeza karIne je je samaye je je parivartano karavA yogya hoya te te dharma, AcAra, vyavahArakuzaLa ane samayajJa banavA pratye dhyAna dore che. zrImad vicAra, rAjya vageremAM yogya rIte karavA joIe. sarvatra nItiyoganA buddhisAgara sUrIzvarajI haMmezAM icchatA hatA ke pratyeka jaina, jaina jainadharmanA pracAramAM badhI jAtanA upAyo ApatkAlamAM paNa karavA saMgha, atyaMta prabhAvazALI, zaktivaMta ane samartha hovA joIe. joIe.' (gAthA, 324, 325). jaina saMghanI abhivRddhi mATe temaNe aneka sUcano "zrI jaina mahAvIra jenoe paraspara yuddha karIne ekabIjAno droha karavo joIe nahi. gItA'mAM ane nepotAnA anya graMthomAM haMmezAM karyA che. dhyAna jenono virodha karanArA jeno mArA padane pAmatA nathI." (gAthA, sAdhanA, pravacana, lekhana, satata vihA2, tIrtha sthApanA, 331) vidyAlayonI sthApanA Adi anekavidha pravRtti dvArA nitya apramatta dharmajano pazcAttApa karavAthI nirdoSa bane che, ane pratikramaNa vagere jIvana jIvatA zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI prakhara kAntadarzI dvArA temanA doSono nAtha thAya che. (gAthA, 365) AcArya bhagavaMta che. nayasApekSa dRSTithI jyAre paNa A graMthanuM "jaina zAsana zAMti ane zreSThatA ApanAruM che. te sarva dharmanA lokone adhyayana adhyayana karIe chIe tyAre jainadharmanI virATatAnA mULa paNa zAMti Ape che." (gAthA, 378) keTalAM uDA che te samajAya che. mAtra itihAsa vAMcIne khuza thaIe jaina dharmanA pracAra mATe ane vidyAvyApAranI vRddhi mATe samudra pAra ke jaino keTalA mahAna hatA te na cAle, mahAna banavAnA paMthe svayaM javuM joIe. bIjA dvIpomAM ane khaMDomAM sarva jAtinA prabaMdha vaDe jaina cAlavuM ane mahAna banavuM emAM ja jIvananuM gaurava che. bhaviSya dharmanA pracAra mATe dharmopadezako mokalavA joIe. (gAthA, 385, tarapha dRSTi rAkhIne cAlIe tyAre ja unnatinA navA navA zikharo 386). sAMpaDe. himAlaya parathI paTakAtI gaMgAno virATa dhodha samudranA gRhastha nara-nArIo mATe sevA e sanAtana dharma che. ghare AvelAno amApa milanane jhaMkhe che te tenuM gaurava che. manuSya bhava pAmyA bhojana vagere dvArA premapUrvaka satkAra karavo joIe. gurujanonA sevA, pachI uttama zrAvaka jIvana jIvIe, zreSTha sAdhu banIe, saMghano navo satkAra ane bhakti premapUrvaka karavA joIe. khAsa karIne tyAgIjanonI ucca Adarza sthApIe ane AvatI kAlanA jaino mATe eka yazavAna sevA Atmabhoga ApIne paNa karavI joIe.' (gAthA 39 1, 392) samayanI sthApanA karIe e ApaNuM gaurava che. e A graMthanI preraNA 'jenoe paraspara namana karavA joIe, (jaya jinendra kahevuM che. joIe) paraspara vyavahAra rAkhavo joIe. sarva jainoe kadI paraspara (kramaza:) niMdA karavI joIe nahi, sarva jIvo paramezvara samAna che.' (noMdha : bIjA 'premayoga'mAM ullekha karelo ke tenI zloka saMkhyA "sAdhuoe paraspara namana karI hAtha joDavA joIe (mathae sauthI vadhu che, paNa te bhUla cheH pAMcamA adhyAya nItiyoga'nI vaMdAmi kahevuM joIe.) bAhya kriyA judI hovA chatAM saumAM brahma rahela zloka saMkhyA vadhu che. - lekhaka) che." (gAthA, 402, 403) pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, ghora pApa karanArAo paNa mArA svarUpamAM lIna thAya ane mArA C/o. anaMta cazmAghara, nAmanA maMtrano japa kare to tarata ja zuddha thAya che. bhinna bhinna kriyA ane manISa hola pAse, matavALA loko mane pUrNa premathI, bhaktithI ekavAra paNa namaskAra kare aMkura roDa, nAraNapurA, to paNa saMsAra sAgara pAra tarI jAya che. (gAthA, 420, 421) amadAvAda-380013. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 tA. 16 mArca 2009 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : samaya sparza sarjana svAgata ratnatrayI-prAptinA mArgamAM utkRSTa sAdhana bane. lekhaka : prIti zAha ratnatrayInA jijJAsu AtmAone sAdhano pUrA prakAzaka: kusuma prakAzana, dDaoN. kalA zAha pADavAnuM kArya rajanIbhAIe karyuM che. temaNe karelA 222, sarvodaya komarziyala senTara, rilIpha sinemA zAstradohana ane saMkalana be bhAgamAM mUkyA che. prApti sthAnaH (1) narendra mULacaMda zAha, pAse, amadAvAda-380001. prathama bhAga zrutasaritA jenA 27 prabaMdha che je 25, gotamadhana, dAdAbhAI roDa (kacchI cAla), phona naM. 25501832. eka sAdhunA guNasUcaka che ane saune mATe vilepArale vesTa, muMbaI. mUlya-rU. 180/-, pAnA : 222, AvRtti-1. preraNArUpa che. bIjo bhAga patrAvalino che. jeno (2) rajanIbhAI cunIlAla zAha, sapTembara-2008. 20. Brent Wood Lane, AMka 90 che. e patro vyakti vizeSa ke prasaMgane navacetana' mAsikanA saMpAdaka tarIke prItibena Cranbory, New Jersey-08512 anurUpa lakhAya che. temAM paNa jIvanadRSTi viSayaka zAhe lakhelA ane "samayano sparza'mAM saMgharelA Telephone : 609-716-0009 Atmonnatino bodha maLe tema che. lekhono A saMgraha je samayano sparza kare che te mUlya-abhyAsa adhyayana ArAdhana, aMtamAM lekhaka lakhe che. ekavIsamI sadInA prathama dAyakAno che. A pAnA : 448, AvRtti-1, 2008. A pustaka tamArA varad hastamAM Ave tyAre lekhomAM pravartamAna samayanI rASTrIya, AMtara- A pustaka (graMtha)nA lekhaka rajanIbhAI tene sau vadhAvajo, vAMcajo , vicArajo , Acarajo, rASTrIya ghaTanAo, dharma, samAja, zikSaNa ane I. sa. 1991mAM bhArata choDI amerikA gayA. AtmAzreya sAdhajo, sAthe jagatanA kalyANanI sAhityanI gatividhionuM Alekhana jovA maLe bhAratamAM aneka sAdhubhagavaMtonA sAnidhyamAM bhAvanA karajo. AnaMda ho maMgaLa ho." che. samUha mAdhyamanA judAM judAM pAsAonI vigate molika siddhAntono tema ja zAstrono abhyAsa XXX chaNAvaTa karI che. temaNe karelo. tethI aMtaramAM aMkAyelo hato. pustakanuM nAma : sauMdarya tana mananuM A pustakamAM banatA banAvo vizenI carcA amerikAnA vividha saMghomAM svAdhyAya karAvavA lekhaka: suvarNA jaina karavAmAM AvI che. bhAratIya janajIvanamAM mUlyone mATe teo chellA paMdara varSathI kAryarata che. jaina prakAzaka ane prApti sthAnaH suvarNA jaina, 2501, mosTrIala TAvara, bilDIMga . 31, 25 sAmAjika, rAjakIya, Arthika evI samasyAo para svAdhyAya te o karAve cheteo e evA me mALa, zAstrInagara, lokhaMDavAlA komleksa, vize carcA karI che. viSayo pasaMda karyA che je jinazAsana pratye dRDha aMdherI (vesTa), muMbaI-400 053. A pustakanuM nAma "samayano sparza jeTaluM anurAga pragaTAvavAmAM AlaMbanarUpa bane, mUlya-rUA. 100/- bhAratamAM, 20 Dolara sUcaka che tevuM ja pustakamAM saMgharelA lekhonA videzamAM. pAnA: 190, AvRtti-1. mathALAonuM che. vijJAna, kAyado, jaina darzana, tattvajJAna, jaina sAhityamAM nArInuM pradAna saMpAdakanI kalame deza ane duniyAnA prazno sAhitya, kAvya, citrakalA, yoga, prekSAdhyAna vagere haMsAbena u. gAlA jaina sAhityamAM nArInuM vizenI jAgrata ciMtA ghaNI jagyAe upasI Ave viSayomAM jeNe jJAna prapta karyuM che evA jijJAsu pradAna" e viSaya para mAnanIya vidUSI DaoN.| che. ekavIsamI sadInA prathama dAyakAmAM je dharakhama suvarNA jainanA A lekha saMgrahamAM sarvanA jIvanane kalAbena zAhanA mArgadarzanamAM muMbaI) parivartana AvyuM tenuM vizleSaNa A lekha saMgrahamAM sparza karatA aneka pAsAonuM sarasa ane rasaprada yunivarsiTImAMthI Ph.D.nI padavI mATe maLe che. prItibenanA ciMtananA paripAka samuM A Alekhana che. saMzodhana kArya karI rahyA che. jaina tattvajJAna ane pustaka enA viSayono vyApa emanI vyApaka yunivarsamAM koIpaNa dravya ke padArtha, taraMga, sAhityanA kSetramAM je koIpaNa saMpradAyamAM sAdhvI| vAMcana sRSTino paricaya Ape che. ane enI kiraNa, paMcatattvomAMthI koIpaNa eka ke ekathI bhagavaMto tathA jaina-jainetara sannArIoe| chaNAvaTa emanI UMDI abhyAsazIlatAnI pratIti vadhArenuM mizraNa hoya che. koIpaNa vastu je ApaNA karela racanAo athavA prakAzano nIcenA karAve che. vAtAvaraNanI AsapAsa che, ApaNA tana ane saranAme mokalavA-jANa karavA vinaMtI che. A saMpAdakIya lekhono A saMgraha sAhitya mana para asara kare che. vidvAno, vijJAnIo, mAhitI zodha nibaMdha mATe ati mahattvanI ane premIo ane patrakAro mATe mUlyavAna che ane RSi, munIoe potAnA anubhava ane jJAnathI upayogI banI raheze. AvanArA samayane oLakhavAnI maulika dRSTi pUrI prayoga karI yoga, ekyuprezara, ratna, raMga, phUla, saranAmuM : pADe tema che. jaDIbuTTI vagerethI thatI cikitsAnuM ApaNane haMsAbena umarazI gAlA XXX maLe tevuM Alekhana A pustakamAM karavAno prayatna 601, AviSkAra Immasa, citale patha, karyo che. XXX pustakanuM nAma : zruta saritA (patrAvali sahita) porTugIjha carcanI pAchaLa, dAdara (vesTa), lekhaka ane saMkalanakAra : rajanIbhAI cunIlAla muMbaI-400028. bI/42, dayAnaMda sosAyaTI,e 104, gokulazAha (U.S.A.) dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 06 3. phona : 65296930 prakAzaka: narendra mULacaMda zAha, phona naM. : 22923754 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 paMtha paMthe pAtheya (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu prabuddha jIvana eNe mAnavatAne maMDita vicArone AcaraNamAM mUkyo hoya te jarUra A dharatI upara mahAmAnavanI gaNanAmAM Ave che. kArya mahattvanuM che, paraMtu e kAryamAM emaNo potAnA aMtaranA avAjane mAnavIya mahora lagAvI hoya to enA jevuM puNyanuM kAma kyAM hoI zake? svarga ane narakanI bhAvanAno citAra sau koIne dharatI upara maLI rahe che. tyAM jAta-prAMta dharma, liMga, bheda ke raMgabhedanI bhAvanA bhUMsAI jAya che. sAsaNagIranI majA mANI ame eTale huM-mArI dharmapatnI jyoti ane mArI sva. bena nirmaLA trivedI avaDhavamAM paDI gayelA. ajANI bhUmi. chatAMya ame cAlatA cAlatA esa.TI. sTenDe pahoMcyA. ame traNa jaNA ja hatA. sAMje sADA-chano samaya hato. esa.TI. sTenDanI bAjumAM pAchaLa eka DosImAM garamA garama gAMThiyA banAvI rahyA hatA. enI soDama amane khAvA mATe uttejita karI rahI hatI eTale zrImatIe kahyuMH 'garamA garama gAMThiyAno nAsto karIe to kema?' ane e DosImAnA jhUMpaDA jevA sthaLamAM IMTo upara goThavelA pATiyA upara ane besI gayA ane gAMThiyAno orDaraApyo. paNa ame tyAM vicAratA hatA kyAM javuM ? kema javuM ? aMdhAruM utarI rahyuM che. rAne kevI rIte sthaLa meLavavuM ? enI carcA amArI vacce cAlu hatI. gAMThiyA taLatA DosImA amArI avaDhava samajI gayA. teNe sUcavyuMH 'Apa ajANyA cho ? pahelA vahelA AvyA cho ? to pachI ahIMthI verAvaLa sAva najIka che. tyAM pahoMcI jAo.' amane eka to gAMThiyAnA svAde madhuratA ANI dIdhI hatI. lIlA maracAM emAM anerI mIThAza mUlavI rahyA hatA. eTale DosI mAnI vAta amAre haiye UtarI kharI. tA. 16 mArca, 2009 vacA nehano-premano bhAva ogaLato o che. maracAM karatAMya tamArI bhAvanA amane gamI gai che,' ane mAjInA haiyAnI vAtane vAgoLatA ame bAjunA basa sTenDa pahoMcyA. nirmaLAe kahyuM: 'mAjI kevA udAra!' patnIe TApazI pUrIH 'gAmaDAmAM hajIya mAnavatAnA maMdiro aDIkhama 'verAvaLamAM bhAlakA tIrtha che. kAnuDAnuM anokhuM sthAna. somanAtha mahAdevanuM maMdira che ane Ama bhagavAnanA darzana-hiloLA leto sAgara paNa tamane sahune haiye AnaMda oraze.' DosImAe vigata samajAvI. zrImatIne maracAMno khAvA bhAre zokha moLA maracAM hatAM ane gAMThiyA hatA. paNa maracAM khalAsa thaI gayAM hatAM. mAjInuM dhyAna gayuM ane emaNe khobo bharI maracAM amArA nAstAmAM mUkI dIdhAM. nAsto pUro karyo. AnaMdano abharakho mana jItI gayo ane ame mAjIne gAMThiyAnA kharcanI rakama ApI. to emaNe gAMThiyAnA ja paisA lIdhA. maracAMnA nahi ja. meM pUchI nAMkhyuM, 'mA maracAM to tame amane khobo bharIne ApyA enuM zuM?' 'dIkarA A soraTha bhUmi che. soraThI mana ane haiyAM che. ame mAnavIyuMnuM mana pArakhI laIe chIe. tame ahIMA AvyA-tamArI vAta sAMbhaLI eTale meM tamane somanAtha darazananI vAta karI. bAkI to badhAya bhagavAnanA vicAra aMge maLe che, musAharo Ave ne jAya, paNa bahAragAmanA mAnavIyuM kyAMthI maLe ? tame Ama to amArA atithi. gAMThiyAnA rUpiyA na levAya.' mAjI emanI nikhAlasapUrvaka vAta jaNAvI rahyA hatA. 'mAjI, amArA muMbaImAM nAstAmAM eka maracuM mAgo to enA rUpiyA devA paDe.' meM hasatAM hasatAM kahyuM. 'dIkarA, jyArathI rUpiyA phadiyA AvyA che ne tyArathI mANaha mANaha che. meM kahyuM: 'gAmaDAnI dhULamAM Aja paNa devI haiyAnI maholAto sohama phelAvI rahI che. ame basa sTenDe UbhA hatA. ame verAvaLa kyAM kone tyAM UtaravuM e vicAratA hatA. tyAM zrImatI bolI UThyA. 'mArA mAmA verAvaLamAM nAnI havelInA mukhiyAjI che-paNa verAvaLamAM enuM ghara kyAM enI khabara nathI.' basa AvI. ame beThA. amArI pAchaLa eka yuvAna cazmAdhArI-majAnA caherAvALA bhAIe mane kahyuM : 'huM ahIMno giranAranI bhUmino enjiniya2 chuM. pANInA saMcayanuM saMbhALuM chuM. huM verAvaLano chuM ane nokarI mATe daroja sAsaNagIra AvuM chuM. tame kahelI nAnI havelInA sthaLe huM mUkI pachI mAre ghera jaIza.' ane ame 9-30 klAke rAtre verAvaLa UtaryA, pelA bhAI amane nAnI havelInA daravAjA sudhI mUkI gayA ane ame havelImAM mAmAne ghe2 pahoMcyA. lagabhaga dasa vAgyA hatA. mAmAne tyAM vALunI taiyArI thaI rahI hatI ane ociMtA ame pahoMcI gayA. keTalAya varaso pachI mAmA bhANakI (mArI dharmapatnI) ane mane ane mArI bahenane joI AnaMda vibhora banI gayA. *** 13-e, AzIrvAda, ploTa naM. 353-bI-14, vallabha bAga roDa, sAIbAbA maMdiranI sAmenI gallI, pATakopara (pUrva), muMbaI-400 077, phona naM. : 25069125 gujarAta vidhApITha AMtararASTrIya jainavidhA adhyayana kendra INTERNATIONAL CENTRE FOR JAINA STUDIES dhoraNa 12 pAsa thayela koI paNa jaina-jainetara bhAI-baheno mATe gujarAta vidyApIThanA sarTiphikeTa korsanA praveza mATe arajI maMgAvavAmAM Ave che. laMDana, muMbaI yunivarsiTImAM jaina philosophI DipArTamenTamAM cAlatA korsamAM jaina darzananA vividha viSayonuM prAthamika ane ucca kakSAnuM adhyayana karAvavAmAM Ave che. je have amadAvAdamAM AMtararASTrIya jainavidyA adhyayana kendra, gujarAta vidyApIThamAM paNa karAvavAmAM Ave che. vArSika satra jAnyuArI 2009 thI Disembara-2009 sudhI vArSika korsa DIza. 500/ dara zanivAre bapore 1-00 thI 5-00 no samaya raheze. praveza cAlu che. vahelI take saMparka karo. saMparka : DaoN. pUrNimA esa. mahetA, AMtararASTrIya jaina vidyA adhyayana kendra, gujarAta vidyApITha, amadAvAda-380014. phona naM. 27542098. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 mArca, 2009 prabuddha jIvana 27 531. paridevana 532. parihAra (prAyazcita) pa33. parihAravizuddhi 534. parISaha jaina pAribhASika zabdakoza 1 DaoN. jitendra bI. zAha (phebruArI-2009nA aMkathI AgaLa) : viyogI pAtranA guNo yAda AvavAthI utpanna thatuM karuNAjanaka rudana te paridevana. viyukta vyakti ke guNoM kA smaraNa hone se jo karuNAjanaka rudana hotA hai vaha paridevana kahalAtA hai / The pitiful weeping that ensure on recalling the merits of a departed one is paridevana. (bewailling) : doSapAtra vyaktine tenA doSanA pramANamAM pakSa, mAsa Adi paryata koI jAtano saMsarga rAkhyA vinA ja dUrathI pariharavI, te parihAra. doSapAtra vyakti ko useka doSa ke anusAra pakSa, mAsa Adi paryanta kisI kisma kA saMsarga na rakhakara dUrase tyAga krnaa| To keep an offender at a distance from oneself and not to have with him dealings of any sort for a fortnight, a month or the like as might suit the gravity of his offence that is called parihara. : jemAM khAsa viziSTa prakAranA tApradhAna AcAra pALavAmAM Ave che, te "parihAravizuddhi'. jisame khAsa viziSTa prakAra ke tapa:pradhAna AcAra kA pAlana kiyA jAtA hai vaha parihArazuddhi cAritra hai / That which is charaterized by a course of conduct dominated by certain special types of penance is called 'Pariharvisuddhi-Caritra. : mArgathI cuta na thavA ane karma khapAvavA mATe je sahana karavA yogya che te parISaha. mArga se cyuta na hone aura karmoM ke kSayArtha jo sahana karane yogya ho ve parISaha haiN| To remain steady in the path of religiosity that has been adopted and so as to annihilate the accumulated karmic bondages whatever contingencies are to be put up with, with a sense of equanimity-those are called Parisaha. : je jJAna iMdriya tathA mananI madadathI utpanna thAya che te parokSa. jo jJAna indriya aura mana kI sahAyatA se utpanna hotA hai vaha parokSa hai| That cognition which originates with the aid of the sense-organs and manas is Paroksa. : jenA udayathI prANI svayogya paryApti pUrI kare, te "paryApta nAma." jisake udaya se prANI svayogya paryApti pUrNata kare vaha 'paryAptanAma' karma hai ! The Karma whose manifestation makes it possible for a being to attain all the paryaptis appropriate to it that is called 'Paryapta Nama Karma' : mAnava buddhi vastuonA vizeSa aMta tarapha DhaLe tyAre teno te vicAra 'paryAyArthikanaya' kahevAya che. manuSya kI buddhi jaba vastuoM ke vizeSa aMza kI ora jhukatI hai, taba vaha vicAra 'paryAyArthika naya' kahalAtA hai| Man's intellect inclines sometimes towards the specific aspect it is called Paryayarthik Naya : vakragati jemAM eka vAra saraLarekhAno bhaMga thAya te 'pANimuktA'. jisameM eka bAra saralekhA kA bhaMGga ho vaha 'paannimuktaa'| The curved motion in which the straight line is broken. pa35. parokSa 536, paryApta (nAmakarma) 537. paryAyArthika naya 538. pANimuktA 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001.On 16" of every month e Regd. No. MH/ MR/ SOUTH-146/2009-11 PAGE NO. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 MARCH, 2009 (1) rAjakoTathI mArI bahena nirmaLA trivedI, dharmapatnI jyoti ane huM basamAM lImaDI pAse baLadANA gAme amArA kULadevInA darzana mATe nIkaLyA. esa. TI. basamAM beThA. savAranA lagabhaga daseka vAgyA haze. badhAya gAmaDAM karatI basa sAyalA thaI lImaDI javAnI hatI. dhoma dhakhato unALAno taDako. lU paNa vAya. basa sTezana para UMcANa upara eka chAparuM ane thoDAka bAkaDA. ame UtaratA UtaratA kanDakTarane pUchyuM : 'lImaDI javAnI basa kyAre maLaze ?' ane eNe javAba ApyoH 'sAMje poNA pAMce.' manasukhalAla upAdhyAya 10 thI 12 varasa pahelA esa.TI. baso cUka huM sI. ema. rAvaLa, gurukuLa hAIskUlamAM ThacUka cAle. gAmanA basa sTenDa upara UbhelA loko ghATakoparamAM ApanA hAtha nIce bhaNI gayo chuM. dhIme dhIme bAdazAhI rIte caDe. emane samayanI kiMmata nahi. hA, lagabhaga vIsa varasa thaI gayA. tame na oLakhI zako, kAraNa tamArA hAtha nIcethI hajAro vidyArthIo bhaNI gayA hoya, tame mane gujarAtI, aMgrejI ane samAja zAstra bhaNAvyA che. paNa tame ahIMyA kyAMthI ?' rAvaLe TUMkamAM vigata jaNAvI. baporanA 12-40nI AsapAsa ame sAyalA gAme pahoMcyA. kahevAya che ke sAyalA gAma eka bhagatanuM. enuM savAranA pahoramAM nAma lyo to jamavAnA ThekANA na rahe. A lokavAyakA keTalI sAcI haze enI amane khabara na hatI. paNa ame sAyalA basa sTezane UtaryA. ane kanDakTare amane kahyuM ke tame ahIM UtarI jAo. basa lImaDI nahi na meM kahyuM: "huM-mArI dharmapatnI, mArI nAnI bahena baLadANAmAM amArA kULadevI haoNlamAtAnA bahena baLadANAmAM amArA kuLadevI haoNlamAtAnA darzane nIkaLyA chIe paNa basa lImaDI nahi jAya eTale amane utArI mUkyA. ajANyuM sthaLa, taDako jAya. mAthAbhAre. eTale ame vicAratA hatA.' ame vimAsaNamAM paDI gayA. gAma ajANyuM loko ajANyA. cAra kalAka kyAM gALavA. taDako mAjhA mUkI rahyo hato. amArA kULadevInuM smaraNa karI ame chAMyaDo zodhavA mATe vicAratA hatA. na koIne pUchAya, na koInI saMge vAta thAya; kAraNa ke basa sTezana upara koI paNa musAphara rahyo na hato. eTalAmAM eka vyakti jANe dharatImAMthI phUTI nIkaLI hoya tema mArI pAse hAtha joDIne UbhI rahI. huM Azcarya saha enI sAme joI rahyo. eno goro vAna, AMkhe kALA cazmA, kapaDAM svaccha, cahero bharAvadAra, bharAvadAra mUcha ane khaDatala zarIra. paMthe paMthe pAtheya... (1) mAtAnI mahera (2) (2) soraThanI dharatInI soDama 'cAlo mArI sAthe. huM tamane hAI ve upara keTalIya TrakanA DrAIvaro musApharone besADe che ane rUpiyA laI utArI de che yogya sthaLe.' eNe samajAvyuM. 'pA...mAruM mana TrakamAM musApharI karavA nathI mAnatuM.' meM jaNAvyuM. 'juo upAdhyAya sAheba, huM ahIM zikSaka chuM. gAmamAM zikSakanI kiMmata moTI hoya che. koI ne koI TrakavALo oLakhIto maLaze. badhAya kharAba nathI hotA. vizvAsa to mUkavo joIe ne ?' eNe samajAvyuM. ane ame hAI ve upara AvyA. tyAM eka Traka AvI. ekI hA pADI. emAM DrAIvara pAse boka sITa hatI. e TrakamAM caDavAno paDathAra UMco. paNa rAvaLe amane caDAvyA. namaste thayA. Traka UpaDI. ane pAMceka miniTamAM baLadANA gAma pAse hAIve para utI. rUpiyA traNa traNa eka jaNanA lIdhA paNa ame zAMtithI utaryAM eno harakha haiye bhAre meM tene pUchyuM: "Apa koza? huM oLakhI hato. zakyo nathI.' miniTamAM mAtAjInA maMdire pahoMcyA. pUjAarcanA karyAM. eka vAgyA pahelAM to maMdiramAM darzana karI zakyA. AsthA, zraddhA hoya to devI devatA paDakhe UbhA rahe che eno sacoTa dAkhalo ame mANI zakyA. pUjA thaI. mAtAjInA darzana AnaMdapUrvaka karyA. hoMza-AsthA-mAnatA je kaho te pUrI thaI. pachI maMdiranA mahArAjane pUchyuM amAre lImaDI sTezane pahoMcavuM che to ene rIkSA maMgAvI dIdhI. ane ame traNeya jaNA rIkSA dvArA lImaDI basa sTezane pahoMcI gayA. eka kArya saphaLa bane eTale pachInA badhAya kAryomAM saphaLatA DokAtI rahe che. basa sTezane nAsto karyo. ane pachI ame tyAMnI sTezananI oNphisamAM rAjakoTa javAnI basa mATe pUchyuM. ane e samaye esa.TI.basa gaI kAla rAtanI baMgaDI gaI hatI te javAnI taiyArImAM hatI. e basa sIdhI rAjakoTa pahoMcavAnI hatI. vacce gAmaDA ka2vAnI na hatI. hAI ve para saDasaDATa javAnI hatI. ame traNeya goThavAI gayA ane basa to vega pakaDatI UpaDI. basamAM musApharamAM ame traNeya jaNa. kanDakTara ane basa DrAIva2. ame to A badhoya pratApa kULadevIne ApatA, Izvara smaraNa karatAM basanI musApharI mADI rahyo hato. ame pAMceka vAge rAjakoTa esa.TI.nA mukhya sTezane UtaryAM ane rIkSA ArA mArI bahenane ghera pahoMcI gayA. mArA banevI ane bhANiyAo to AzcaryamAM garakAva thaI gayA. ane ame zAMtithI badhIya vAta karI. zraddhA gumAvanAra jIvanano hetu gumAve che. mananI aMdara paramAtmA pratyeno ke devI pratyeno UMDo bhAva bhAremAM bhAre muzkelI mITAvI de che. kuLadevIno anokho upahAra ke camatkAra! (2) jUnAgaDhanA sAsA gIramAM siMhadarzanano AnaMda mana bharIne mANyo. tyAM zrI jADejAbhAI saphArInA cAlaka hatA. emaNe amane saMpUrNataH mANasAinA darzana karAvyA. mAnavIgame te kAma karato hoya paraMtu vanamAM baLadANA gAmamAM rasto pUchatA ame pAMceka (vadhu mATe juo pAnuM 26) Printed & Published by Niruben S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i vArSika lavAjama rUA. 125/- tA. 16 eprila, 2009 chUTaka nakala rUA. 10/- 1 *** zrI muMbaI jaina yuvaka saMghatuM mAsika mukhapatra ** * prabuddha jIvana | vikrama saMvata : 2065 vIra saMvata : 2535 caitra vadi - tithi - 7. jina-vacana AtmA sarvatra appA nadI veyaraNI appA me kUDasAmalI / appA kAmaduhA dheNU appA me naMdaNaM vaNaM / / -3ttarAdhyayana-20-3 6 AtmA pote ja vaitaraNI nadI che. AtmA ja kUTazAlmalI vRkSa che. AtmA ja kAmadudhA gAya che ane AtmA ja naMdanavana che. AtmA hI vaitaraNI nadI hai aura AtmA hI kUTazAlmalI vRkSa hai / AtmA hI kAmadudhA dhenu hai aura AtmA hI naMdanavana hai / The soul itself is the river Vaitarani. The soul is a Kutashalmali tree. The soul is Kama-duha (wish-fulfilling) cow and the soul is the Nandanavana (a park in paradise). (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita bina-vana' mAMthI) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 bArIka che.' hajarata phAtimA sAheba bolyAH "strI mATe Ayasana hajarata usmAna ganI sAhebe kahyuM: 'vidyA A lajjA A thALI karatAMya vadhAre pavitra che. ane thALI karatAMya vadhAre pavitra che. ane vidyA strInuM zIla A madha karatAMya vadhAre mIThuM che. paraMtu AtmajJAnanI salAmatI meLavavAnI tatparatA A madha karatAMya vadhAre mIThI potAnI jAtane bIjAnI kudaSTithI bacAvavI A che. paraMtu te pramANenuM AcaraNa karavuM A vALa vALa karatAMya vadhAre bArIka che." hajarata mahaMmada payagaMbara sAheba eka vAra karatAMya vadhAre bArIka che.' pachI hajarata mahaMmada sAheba bolyA: potAnA sAthIo sAthe hajarata alI sAhebane hajarata alI sAhebe kahyuM: "atithi A thALI 'AtmajJAna A thALI karatAMya vadhAre pavitra che. ghera virAjyA hatA. hajarata alI sAhebe karatAMya vadhAre pavitra che. ane temano AdarasatkAra ane AtmajJAna prApta karavuM A madha karatAMya atithionuM svAgata karavA mATe eka tAsakamAM karavo A madha karatAMya vadhAre mITho che. paraMtu vadhAre mIThuM che. paraMtu AtmajJAnane potAnA dilamAM madha mUkI teonI sevAmAM dharyuM. atithinuM dila jItavuM A vALa karatAMya vadhAre salAmata jALavI rAkhavuM A vALa karatAMya vadhAre evAmAM hajarata mahaMmada sAhebanI najara bArIka che." bArIka che." madhamAM paDelA eka vALa para paDI. e joIne payagaMbara sAhebe kahyuM: "A thALImAM paDelo A bArIka vALa joIne tamane badhAMne kaMI kahevA jevuM |krama | pRSTha kramAMka lAge che kharuM?" (1) he vANI devatA, A vizvanA aNu aNumAM pravezo! DaoN. dhanavaMta zAha mahaMmada payagaMbara sAhebanI sUcanA sAMbhaLIne (2) IlekTronano samudra ane nizcaya-vyavahAra DaoN. javAhara pI. zAha eka pachI eka jaNAe potapotAnI rIte potAnA ||(3) deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta DaoN. razmibhAI jhaverI vicAro darzAvavA mAMDyA. (4) mAna : kaSTadAyaka kaSAya zAMtilAla gaDhiyA hajarata abu bakara siddIka sAhebe kahyuM: |(5) cUMTaNI para eka vedhaka najara kAkulAla chaganalAla mahetA musalamAna A thALI karatAMya vadhAre pavitra che, (6) kasturabA sevAzrama-marolI-ceka arpaNavidhi kAryakrama mathurAdAsa TAMka ane musalamAnonA dilamAM rahelI zraddhA A madha |(7) 'gAmaThI Arogya vijJAna DaoN. raNajita paTela (anAmI) karatAMya vadhAre mIThI che. paraMtu zraddhAne jiMdagIbhara ||(8) caMdrAulA : kAvya paricaya DaoN. kavina zAha TakAvI rAkhavI A vALa karatAMya vadhAre bArIka che." (9) jayabhikhkhuM jIvanadhArA DaoN. kumArapALa desAI hajarata umara phArUka sAhebe kahyuM: 'hakUmata A (10) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-6 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 22 thALI karatAMya vadhAre pavitra che. ane hakUmata (11) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha karavAnI tamannA A madha karatAMya vadhAre mIThI che. (12) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha 27 paraMtu adala InsApha karavo A vALa karatAMya vadhAre (13) paMthe paMthe pAtheya pU. vimalAtAI prA. pratApakumAra ToliyA 28 sarjana-sUci kartA prabuddha jIvana : grAhaka yojanA 0 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $15) 0 3 varSanuM lavAjama rU. 350/-(U.S. $40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65)| 0 10 varSanuM lavAjama rU. 1000/-(U.S. $120) 7 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rU. 2000/-(U.S. $150) kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra 'prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone "prabuddha jIvana' vinA mUlya pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A "prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. 'prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama" ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. * ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA nAme mokalazo. koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com 2 menejara email : [email protected] Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa : (50) + 19 aMka : 4 7 tA. 16eprila, 2009 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvana 0 chUTaka nakala rUA. 10/ prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha he vANI devatA, A vizvanA aNu aNumAM pravezo ! jagata vatsala mahAvIra jinavara suNI, citta prabhu caraNane zaraNa vAsyo / tArajo bApajI biruda nija rAkhavA, dAsanI sevanA rakhe jozo / / [mahAvIra paramAtmA traNe jagatanuM hita karanArA che. ema sAMbhaLIne mArA citte ApanAM caraNonuM zaraNa svIkAryuM che. tethI he jagatAta! he rakSaka! prabhu! Apa tArakatAnA birudane sArthaka karavA mATe paNa mane A saMsAra-sAgarathI tArajo. paraMtu, dAsanI sevA-bhakti tarapha dhyAna na detAM arthAta A sevaka to mArI sevA-bhakti barAbara karato nathI, ema jANI mArI upekSA na karazo paNa mArI sevA tarapha joyA vinA phakta Apa mane e tAraka birudane rAkhavA mATe tArajo-pAra utArajo.] (zrI premala kApaDiyA saMpAdita adbhuta graMtha 'zrImad devacaMdra kRta covIsI'mAMthI RNa-svIkAra sAthe) bhagavAna mahAvIrane koTi koTi vaMdana. Aha ane zApanA zabdo nahi nIkaLe, koI abola prANIonI Aje bhagavAna mahAvIra janma kalyANaka divasa che. AjathI hRdayabhedaka ciciyArI nahi saMbhaLAya, koI paryAvaraNa samatulA nahi 2600 varSa pahelAM A bhAratanI dharatI upara eka bhavya AtmA gumAve, kosmika laya khoravAI nahi jAya, AkAzamAMthI comAsAnA viharato hato. ugra tapazcaryA ane sva cAre mAsa anarAdhAra varasAda anubhave e mahAmAnavanA varasaze, dharatI dhAnathI phATa phATa thaze, AtmAmAMthI jagata kalyANa mATe divya nadIo kyAreya sUkAI nahi jAya, vANI vahI hatI. A vartamAna gAya mAtA potAnA sarva sattvathI jIva jagatane Aje Aja vANI vizvazAMti pAse laI jaze. mAtrane poSaNa Apaze. mora, popaTa ane koyalanA saMgItathI dharatI guMjI UThaze. pachI svarga A dharatI para che, A dharatI para che evI pratIti thaze. eTale Avo, AjanA A bhavya divase e vANI devatAne prArthanA karI vinaMti karIe ke he mahAvIra vANIdeva Apa A jagatanA aNue aNumAM pravezo ane prANI mAtra upara upakAra varSAvo. savva jIvA vi Icchati jIvIa na mari jijaUM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha A pAMce vratonI UMDI samaja jIvanamAM 'rasAyaNa'nI jema ogaLI jaze. pachI koI koIno duzmana nahi bane. sarvane potAnA pUratuM maLI rahe pachI laDAI zenA mATe? pratyeka mAnava syAdvAda ane anekAMtavAdanI dRSTi keLavaze. pachI koI dharmoe potAnA astitva mATe 'UMcA' avAje garjavAnuM nahi rahe. A aMkanA saujanyadAtA zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa -daza vaikAlika sUtra-6/11 (badhAM prANIone jIvana priya che, ane pratyeka prANImAM jijiviSA ane sukhAkAMkSAnI cAha rahe che. badhAM prANIo jIvita rahevA cAhe che. koI paNa maravA cAhatuM nathI.) A vANIsUtra pratyeka AtaMkavAdI ane katalakhAnAnA karmacArImAM hRdayastha thAva. pachI koI goLIonI dhanadhanATI nahi saMbhaLAya, e goLIonA bhoga banela koI nirdoSa parivAranA mukhamAMthI je prApta thayuM che e badhuM anitya che. koI paNa padArtha, pudgala ke saMjoga nitya nathI ja. pachI mamatva zA mATe ? e siddhAMta samajAI jaze pachI ene pakaDI rAkhavAnI mathAmaNa nahi rahe, eTale duHkha to bacAruM dezavaTo laI leze, samajano sUraja ugaze tyAre jIvana jhaLAMhaLAM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana thaI jaze, tyAre aMdhakAramAM paNa prakAza dekhAze, zarIranI mAMsapesImAMthI yuddha nahi paNa aMtaramAMthI buddhatvanA aneka sUryA anerA prakAza laIne ugaze, e diromAMthI garamI nahi paNa jIva mAtra mATe cAMdanI jevI mInaLanA varasatI haze. svAdvAda ane anekAMtavAdanuM tattva samajAze tyAre mama satya'no Agraha ogaLI jaze, pachI yuddhanuM kAraNa zuM? mahAvIre kAma, krodha, lobha, moha, mada ane masara e ApaNA zarIramAM beThelA A cha ari-zatruone jANyAM ane sarva duHkhonA kAraNa A cha ja che evuM satya anubhavyuM eTale e chane jItyA. tethI ja mahAvIra arihaMta thayA. A puNya kArya karavAnI pharaja pratyeka jainanI che. mahAvIrano pratyeka anuyAyI potAnuM yogadAna A kArya mATe Ape to sAgara jevuM A mahAna kArya mAtra eka dazakAmAM siddha thAya. A mahAvIra vANI ja jagatano udvA2 ka2ze, e vANI ja jagatamAM zAMti pAtharaze. tA. 7-4-2009 dhanavaMta zAha (A lekha nimitte mArA parama mitra DaoN. guNavaMta zAhanuM eka adbhUta pustaka 'mahAmAnava mahAvIra' - je eozrIe be varSa pahelAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM padhArelA tyAre mane bheTa ApyuM hatuM-e vAMcavAno lAbha maLyo. 1985thI 2007 sudhI A mahAvIravANInI yAtrAnA aMte mAnavane zUnya maLe, mahAzUnya pustakanI sAta AvRtti pragaTa thaI che. koI jaina vidvAnanI mahAvIra maLe ane mokSa maLe. uparanA pustakanI ATalI badhI AvRtti bhAgye ja pragaTa thaI haze! A pustaka vize amArA DaoN. ramaNalAla zAha lakhe che: 'Agama graMthonA dohana rUpa 'samagra sutta' nAmanA graMthano AdhAra laI DaoN. guNavaMta zAhe bhagavAna mahAvIranI amara vANInA keTalAMka amUlya tattvonI vartamAna saMdarbhamAM suMdara chaNAvaTa A graMthanA lekhomAM manohara zailIthI karI che." mahAvIravANIe mAnavane jIvana jIvavAnI kaLA batAvI. karyuM. karAvyuM, anumodyuM enA sUkSma bheda samajAvyA. jIvananA zuddhikaraNa mATe zrAvakajanane pratikramaNa ane sAmAyikano bhavya upahAra Apyo. tamArA karmanA kartA tame ja cho, jevuM karma karazo evuM pAmazo evo karmavAda mahAvIra vANIe jagatane ApIne samAja racanAne svasthatA ApI. mahAvIranA anuyANIo Aje mahAvIrane yAda karaze. paryuSaNamAM e mahAmAnavanuM pUjana karaze, paNa tIrthaMkaranI vANIne UMDANapUrvaka samarjA ane anusaro to ja e vANI enA sevakane tAze. jJAna vagaranI kriyA eka pAMkhanA paMkhI jevI che. potAnA jIvana vyavahAranA aNue aNumAM mahAvIravANIne ogALe e sAcI mahAvIrano anuyAyI, pachI ene bAhya ADaMbaranI koI jarUra nathI. bhItaranI samajano sUraja ja ene mokSa yAtrA karAvaze. tA. 16 eprila, 2009 khUrNa yuddha nahi hoya, AtaMka nahi hoya, dharmanA bhedabhAva nahi hoya, enI khAtrI. pU. sAdhu bhagavaMto ane dAnavIra zreSThijano A kArya, A mahAna ane bhagIratha kArya karavA pUrA samartha che, e sarvanA hRdayamAM A bhAva pragaTo ane e sArthakatA mATe eka vizALa Ayojana thAya evI paramAtmAne prArthanA A pustaka vAMcavA sarva jijJAsujanane huM vinaMti karuM chuM, e vAMcananI sapharane aMte vAcakane potAnA pudgalamAM pheraphAra thayelo jaNAze ja. guNavaMtabhAI kahe che ke 'huM janme jaina nathI paNa paTela mahAvIranI sevA karavI hoya to mahAvIra vANInI sevA karI, chuM.' paraMtu huM to guNavaMtabhAIne savAI jaina kahIza. dha. jagata kalyANano A rAjamArga che. huM sAco mahAvIra anuyAyI AtaMkavAdIne paNa kSamA Apaze, kAraNa ke eNe zuM karyuM enuM ene bhAna nathI, karAvanArane ya 'samaja' nathI. enI pAse zastra karatAM syAdavAda hota to 'Ama' na thAta. bhale ApaNe bhavya rathayAtrAnuM Ayojana karIe, bhale uttuMga maMdironuM nirmANa karIe, paraMtu A bethI paNa eka bhavyAti bhavya kAma mahAvIranA anuyAyIoe ka2vAnuM che. bhagavAna mahAvIranuM jIvana ane mahAvIranI vANInesamAvatA eka pramANabhUta graMthanuM sarjana thavuM joIe ane e graMthane vizvanI pratyeka bhASAmAM- hA, pratyeka bhASAmAM e jIvana ane vANInuM avataraNa thavuM joIe ane e pustako tyAMnA yuvAnone arpaNa karIne e vANI e sarvane samajAvavI joIe. A dharma pracAra nathI, zAMti prasAra che, kAraNa ke A racanA dhvajanI upara spAAda birAjamAna haze. ATaluM thayA pachI traNa dAyakA pachI vizvanA koI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA koSAdhyakSa zrI bhUpendrabhAI jhaverIne putrazoka varasothI A saMsthAne koSAdhyakSa tarIke mAnada sevA ApatA zrI bhUpendrabhAI DAhyAbhAI jhaverInA yuvAna putra zrI prazAMtanuM tA. 20-3-2009nA acAnaka avasAna thayuM. zrI bhUpendrabhAI ane emanA kuTuMbIjano temaja emanA svajana ane mitro mATe A asahya ghaTanA banI che. A vedanA sahana karavAnI paramAtmA eo sarvene zakti Ape. bhAI prAMtanA AtmAne paramazAMti prApta thAya evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA, OM zAMti zAMti zAMti -zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAra Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana IlekaTronano samudra ane nizcaya-vyavahAra ghaDaoN. javAhara pI. zAha prAstAvika arvAcIna vijJAna astitva ke sattA (reality) viSe je kAMI paNa kahe che temAM ApaNI paraMparAnA prAcIna jJAnanuM kaMIka aMze punarAvartana thatuM hovAnuM jovA maLe che. jo ke banne svataMtra po niSkarSo tArave che. vijJAnanI paribhASA tene sUtro ke samIkaraNa dvArA vyakta kare che. jyAre prAcInakALamAM dhArmika pratIko ke zabda rUpako dvArA tenI rajUAta thatI ApaNane koI pUche ke tamArI dRSTie gaI sadInI mahAna zodha kaI? to ApaNe javAba ApIe ke AInsTAInanuM jAduI sUtra E=mc. A sUtramAM UrjA ane daLano saMkula saMbaMdha sthApita thayo che. prAcIna zAstronA avagAhana dvArA ApaNe tene lagatA pratIka ke zabdarUpaka zoSI zakIe. jaina darzanamAM puddagalanI vibhAvanA che. ApaNe bahudhA tene bhautika padArtha rUpe ja gaNIe chIe paraMtu zAstrIya vyAkhyAmAM jemAM pUraNa ane galananI prakriyAo sUcita thAya che te padArthane pudgala kahevAmAM Avela che. rUpiya; puvA : e tattvArthanI uktimAM anya arUpI padArthonI sarakhAmaNImAM tenuM vizeSa lakSaNa vyakta karavAmAM AvyuM che paNa vastutaH tenA mULabhUta ekama - paramANumAM rahelI zaktinuM paNa te prakriyAo arthaghaTana kare che. A jagata ke samasta brahmAMDamAM badhuM punarAvartana pAmatuM rahe che. jene Law of cyclla periodicity kahe che. ApaNA zAstromAM kAlacakranI avadhAraNA che. arvAcIna vijJAna kahe che ke kAla sIdhI lITImAM gati karato nathI. temAM vaLAMka che. (curveture of time). utsarpiNI ane avasarpiNI maLIne eka kAlacakra thAya che evI zAstrIya vAta tyAre keTalI saMgata lAge che! kvonTam philDa thiyarI darzAve che ke samagra AkAza (space) UrjA kSetro (energy fields)thI bhareluM che. aNunI nAbhimAM je nyuTrona che te ja dUra dUranI AkAzagaMgAomAM ke tArA vizvamAM nyuTronanA palsArsa tArAo che. IlekTrona, proTona ane nyuTronanI trimUrti kvArkasa nAmanA tethI paNa sUkSma konI banelI che. sigmA, nyuTrino, myuona, pAyona ke lepTona ke TAu vagere paramANu kaNo ekamekanA saMghAtathI utpanna thAya che. paramANu jagatamAM dareka kaNanA pratirUpo paNa che. Mater-dravyanuM pratirUpa-anti matter tarIke 5 IlekaTrona-pojhiTrona proTona-enTI proTona rUpe astitva dharAve che ane vAstavamAM babala cembara nAmanA upakaraNamAM tenI vAstavikatA cakAsavAmAM paNa AvI che. UrjAnA anaMta pravAhane samAviSTa karI kaNAM parivartananA avanavA rUpo tarIke A pArasparika asarone vyakta kare che. paramANvika kaNo UrjA rUponI sAtatyapUrNa vividhatAmAM sarjAya che ane nAza pAme che. karNAnI A pArasparika asaromAM cira saMracanA paNa UbhI thAya che je ApaNe sakhata-solid bhautika jugata rUpe nirakhIe chIe. bhagavAna mahAvIra temanI samavasaraNa sabhAmAM gaNadharonA i [[? e praznanA javAbamAM tattvanuM svarUpa darzAvatA kahyuM hatuM 'upame Tu vA, viname vA, dhruve vA|' Ama samasta lokomAM satata gati (pariskaMda) ke kriyA rUpe UrjAnuM vaizvika nRtya thatuM e che. DaoN. kriTApha kAmA paNa kahe che ke `Movement and rythm are essential position of matter, all that matter, whether here on the Earth or in outerspace is involved in a continuous cosmic dance.' moTA bhAganA kaNo eka sekaMDanA abajamAM bhAga karatA paNa ocho samaya astitva dharAve che! (1 sekaMDa= 10 pArTikala sekaMDa) bAdara ke sthULa padArtha UrjA rUpe palaTAI jAya che. pudgala paramANunI skUla ke sUkSma thavAnI vAta sthAnAMga ane bhagavatI-vicAraNAnA aMgone AkAra Ape che. jImAM yugopUrve kahevAmAM AvI che jene AjanuM vijJAna samarthana ApI rahyuM che. vaijJAnika vAstavikatAnA nirdezanamAM moTI muzkelI e che ke Adhunika vijJAnanA AdhArastaMbha samo hAIjhanabargano anizcitatA siddhAnta kahe che ke paramANu kaNanuM eka ja samaye sthiti ane vegamAnanuM nirdhAraNa azakya che. Ama vaijJAnika vAstavikatA svanirbhara nathI. je siddhAnto vaDe vaijJAnika vAstavikatA samajAvAya che te vAstavika satyanA akhaMDita pravAhanI amuka bAjuonuM khaMDagrAhI jJAna mAtra che. jo ke vijJAnIonA siddhAnto ane sAdhano amUrta (abstract) vaijJAnika sihAno vizva ke loka (jana paribhASAmAM loka ane kAMDa paryAyavAcI gaNI zakA)ne je vyavasthA ke orDaramAM goThave che temAMthI ja 'vAstavikatA' aMgenA khyAlo nirmita thatA rahe che. AInsTAInanI thiyarI opha rileTIvITI ke kvonTam thiyarI paNa lokanuM varNana karanAra pUrNa siddhAnto nathI. vijJAnIone ghaNIvAra evuM lAge che ke vizvanA baMdhAraNanA sUkSma dhaTarko-fundamental building blocks of Universeanizcita rUpe vartatA koI anirNita ane avyAkhyeya satyane rajU kare che. phreMca vijJAnI de Broglie puddagala kaNanI taraMga prakRtino siddhAnta Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 rajU karyo hato. aNuvijJAnano mULabhUta ekama-electron e kaNa che ke pheravatA hatA tenAthI avaLI dizAmAM (reverse direction)mAM taraMga che? dRSTA ene kaI rIte mUlave tenA para eno AdhAra che. pheravavAmAM Ave che. to sauthI pahelA, je trIjuM TIpuM glIsarInamAM paraMtu A be nirIkSaNomAM IlekaTrona e kharekhara zuM che? DaoN. DeviDa nAMkhavAmAM AvyuM hatuM te eka pAtaLI rekhAnA AkAramAM phelAIne homanI thiyarI IlekaTrona ane bIjA kaNone sAva navA pariprekSyathI chevaTe TIpAnA rUpe AMkha AgaLa chatuM thaI jAya che. pachI pharI jovA prerAya che. bhautika vijJAnamAM atyAra sudhI ema mAnavAmAM saLiyAne vadhu pheravatA bIjuM TIpuM agAu nAMkheluM te eka rekhAno AvatuM hatuM ke IlekaTrona e eka kaNa che je dareka paLe AkAzanA eka AkAra dhAraNa karI TIpAnI mULa dazAmAM vyakta thAya che. A samaye pradezamAM astitva dharAve che ane samaya jatA te potAnI sthiti (Po- thoDIvAra pahelAM dekhAyeluM trIjuM TIpuM sAmenI dizAmAM adazya thavA sition) badalato rahe che. homanI vicAra- saraNI pramANe IlekaTrona lAge che. trIjIvAra saLiyo pheravatA tyAM paheluM TIpuM bahAra pragaTa eka kaNa che je pilot wave dvArA guide thAya che. Ama ekI sAthe thaI jAya che ane bIjuM TIpuM pAtaLI rekhAnA AkAre adRzya thavA te-taraMga ane kaNa bane che. mahattvanI vAta e che ke te vAstavika lAge che. A rIte A moDelamAM TIpA vyaktamAMthI avyakta ke sUkSma (real) che ane tenuM varNana karI zakAya che. dazAmAM praveze che ke temAMthI bahAra nIkaLe che. DaoN. DeviDa hAme tenA wholeness and the Implicate order kvonTam mikeniksa paNa A ja vAta kare che ke IlekaTrona eka nAmanA pustakamAM kvonTam thiyarI ane AInsTAInanI rileTivITI samaye vyakta dekhAya ane bIjA samaye pAcho Avyakta paNa thaI thiyarImAM rahelI saiddhAttika kSationI pUrti karI. teNe akhaMDita jAya! zuM jaina darzananA paramANuvAdamAM A vAta nathI? samagratA (undevided wholeness)nA siddhAnta sAthe eka navA padArthanuM thatuM pratyakSIkaraNa satata cAlatI pratyakSa-parokSa ordernI vAta karI che. A siddhAnta gUDha che paNa vAstavadarzI che. sthitinI hAramALAthI thAya che. Ama samagrano vicAra karavAthI ja homa mAne che ke prakRtinI vyavasthA ke order samajavA mATe prajJA judA judA ghaTakonuM sAcuM jJAna prApta thAya che. ke AMtar darzananI jarUra che. - glIsarInamAM zAhInuM TIpuM nAMkhI tene tirohita karI devAmAM DaoN. vhomano pUrvanA tattvajJAna pratyeno Adara ahIM joI zakAya AvyuM che to pharIthI pragaTa thatuM TIpuM navuM sarjana hoya tema ja lAge. che. temanA akhaMDita samagratA siddhAntane prAyogika dhoraNe joIe. paNa vAstavamAM evuM nathI-ke banatuM paNa nathI. te to pravAhImAM A prayogane glIsarIna-DAya-eksaperimenTa tarIke oLakhavAmAM dareka jagyAe vyApeluM hatuM ja. tirohita dazAmAM hovAthI-ApaNe Ave che. tenuM sAdhana che eka evo naLAkAra (Cylinder) jemAM vacce tenA mULa AkAramAM joI zakavA samartha na hatA. vartuLAkAre pharI zake tevo pahoLo kAcano saLiyo rAkhavAmAM Avelo have ApaNe bIjI rIte glIsarInamAM TIpAM mUkIe. pahelA eka che. have A pramANe prayoganI zarUAta karavAmAM Ave che. TIpuM mUkI tene aMdara bheLavI do. pachI barAbara tenI bAjumAM Ave A silinDaramAM glIsarIna bhareluM che. tevI rIte bIjuM TIpuM mUko. tene paNa aMdara bheLavo. tevI ja rIte ( 1 zAhInI ToTI vacce goLa ghumAvI zakAya tevo kAcano trIjuM TIpuM paNa barAbara tenI bAjumAM tevI rIte bheLavI do. Ama saLiyo che. glIsarIna upara zAhI pUravAnI aneka TIpAM tirohita kramamAM laI jAva. have kAcanA saLiyAne ulaTI | glIsarIna ToTIthI zAhInuM TIpuM glIsarInanI uparanI dizAmAM ghumAvo. jhaDapathI ghumAvatAM chelluM TIpuM dekhAya pachI tenA sapATI upara nAMkhavAmAM Ave che. te TIpuM pahelAnuM, pachI tenA pahelAnuM ane e rIte avirata paNe jhaDapathI Glycerin dye glIsarInamAM DUbatuM nathI. paNa tyAM ja rahe saLiyo ghumAvyA karIe to te TIpAM vArApharatI pragaTa thatA jaNAze Experiment che, kAraNa glIsarIna eka ghaTTa ane cIkaNuM nahi paNa AkAzamAM paribhramaNa karatA eka mAtra TIpA jevA dekhAze. (Viscous) pravAhI che. A prayogamAM UMDA UtarI pheraphAra karIe. glIsarInanI sapATI have A silinDara vacce Avelo saLiyo goLa goLa pheravavAmAM para eka sthaLe eka TIpuM nAMkhI tene pravAhImAM bheLavI do. barAbara Ave che. eTale zAhInuM TIpuM pAtaLI rekhAno AkAra dhAraNa karI e ja sthAne bIjuM TIpuM nAMkhI tene paNa tirohita karI do. Ama dhIme dhIme adRSya thaI jAya che. AvI rIte koI bIjuM TIpuM nAMkhI aneka TIpA eka cokkasa sthAnethI bheLavatA tirohita kramamAM laI pharI e ja rIte saLiyo ghumAvatA te paNa adRSya thaI jAya che. AvuM jAo. have vaccenA goLAkAra saLiyAne UlaTI dizAmAM goLAkAra ja trIjA TIpAM pachI paNa bane che. ApaNe TIpAnI jagyAe IlekaTrona pheravo. badhAne Avirbhata kramamAM lAvavA prayatna karo. to zuM kalpIe to teo paNa avyakta jagatamAM tIrobhAva pAmI jAya dekhAze? aneka TIpAM hovA chatAM AkAzamAM sthira hoya evuM eka che. traNa IlekaTrona je AMkhethI joI zakAtA hatA te dekhAtA baMdha TIpuM ja dRzyamAna thaze. tirohita kramamAM laI jatI vakhate eka ja thaI jAya che. sthAnethI te TIpAM mUkavAmAM AvatA AvuM bane che je sUcita kare che have prayogano bIjo tabbako vicArIe. saLiyAne pahelA ke tirohita kramanuM A 'eka' vyakta svarUpa che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 glIsarIna bharelo silinDara to eka rUpaka che. temAM TIpAMnI gatinuM jJAna paNa yathArtha nathI. paramAvika kSetramAM to AvA koI vibhAgo nathI. DaoN. bromanI dRSTie paramANu karNA, graho, AkAzagaMgAo e badhA judA judA lAgatA AvirbhUta kramo paNa tirohita kramanA AdhAre rahelA che. silinDarane brahmAMDa samajI lo ane zAhInA TIpAMne paramANuo to A vAta sArI rIte samajAI A jo. prabuddha jIvana DaoN. jhome vizvanI avadhAraNA viSe navo vicAra rajU karyo. bhaunika rasAyaNa vijJAna (Physical Chemistry) mAM dhAtu ane adhAtu (metal and non metal) nI aNusaMracanAmAM mULabhUta bhedanI vAta ghaNI jANItI che. dhAtuo free electrons dharAve che jaino adhAtuomAM abhAva hoya che. A free electrons bIjA electrons sAthe pArasparika kriyA ke interactions karI zake che. dhAtuone Apaze free electransnA samudra tarIke paNa oLakhI phADIe. DaoN. jhoma darzAve che ke samagra IlekaTrona samudranI sAmUhika che gati samagratAthI saMkaLAelI che. dareka IlekTrona avyavasthita rIte varte che ane judA judA padArtho banAve che te siddhAnta khoTo che. samagratAthI saMkaLAela IlekaTrona samudrane mATe DaoN. jyorma no zabda prayojyo-IlekTrona-plAjhamA, AvI sAmUhika pramAlikA dareka IlekaTronanI gati uparachallI rIte joIe to ataMtra ke yAdacchika (random) jaNAya. asaMkhya IlekaTronanI sUkSma gatinI saMcI asara (collective effect) samagra sAthe saMkalita rahe che. prAogika rIte A sAmUhika asara siddha thaI cUkI che, jene teNe plAjhmona tarIke darzAvI Ama joIe to plAjhonanI gati dhAtumAM rahela dareka IlekaTronanuM vartana darzAve che. dareka IlekaTrona samagra rIte plAjhmonanI gati sUcave che. A siddhAMta darzAve che ke sAmUhika gatinA kramo dareka pRthakka lAgatI gatimAM chUpAelA hoya che. tirohita kramanI paribhASAmAM aneka TIpAMnI hAramALA hovA chatAM glIsarInamAM pharatA eka mAtra TIpAM ke kaNa jevuM pratyakSIkaraNa thAya che. ApaNe jANIe chIe ke tirohita kramanI dazAmAM TIpAnA raMgano kaNa padArtha rUpa che ja nahi, kevaLa saMkelAvAnI judI judI mAtrAvALA eka bIjAnI aMtargat rahelA ghaTakonI paraMparA ja che. tirohita kramamAM paramANvika kaNanI gati time and spacemAM eka biMduthI bIjA biMdu sudhI paribhramaNa karatA koI gatimaya padArtha jevI nathI paNa eka samAna samaye sarva samupasthita prAgaTyanI bhinna bhinna mAtrAo che. tethI tirohita kramamAM gatine eka biMdu sAthe saMkaLAelA bIjA biMdu jevI varNavavAne badale vartamAnamAM eka svarUpa (tirobhAvanI eka yAtrA) sAthe vartamAnanuM bIjuM svarUpa (tirobhAvanI bIjI yAtrA) saMkaLAeluM hoya che. DaoN. jomanA mata pramANe A badhA vartamAno koIpaNa kSaNe eka sAthe AvirbhUta ke pragaTa thatA rahe che. te pratipAdita kare che ke time and spacemAM koI vibhAgo ke khaMDo che ja nahi. ahIM to pravarte che sadA sarvatra ja'akhaMDita samagratA.' judI judI prakriyAo sAthe saMkaLAela A krama zuM che ? vijJAnanI dRSTie order ke krama vyavasthA eTale to give attention to similar differences and different similarities arthAt samAna taphAvato ane judI samAnatAone dhyAnamAM levI. khyAla Ave che. ahIM sarakhApaNAnI traNa DIgrI jovA maLe che. A uparathI ApAne prazna thAya ke ApaNe yAdaicchikatA (randomness) kone kahIe chIe ? avAvarU aMdhArA oraDAmAM prakAzanA kacchano zeraDo paDe tyAre temAM UDatI rajakaNo ApaNe joI zakIe chIe temAM koI vyavasthA hotI nathI. A prakAranI gatine brAunIana mozana kahe che. DaoN. jhorma A prakAranI yAdacchika A gatine tenI ataMtratAne paNa eka UMcImAtrAmAM kramabaddha suvyavasthA rUpe gaNAvI che. tenA mata pramArjo yAdacchika (random) dazA kramabaddhatAno bhaMga thatA UbhI thatI avyavasthA nathI paNa koI chUpAela (implicit order) krama vyavasthAnI ja sUcaka che. Ama Implict: Explicate order ke tirohita-AvirbhUta krama eka sikkAnI be bAjuo jevA che. -F A AkRtimAM judI judI -3 dizAomAM jatI sIdhI rekhAo vALI vakarekhA paNa juo. A B C D - rekhA paranA biMduo sahaja rIte sarakhA aMtare che. te rIte D E F G nI kramikatA paNa spaSTa joI zakAya che. jyAre ApaNe AkhI vakra rekhAne joIe chIe tyAre ApaNane tenA eka sarakhA taphAvato ane judI judI samAnatAono A B c D DaoN. bromanI thiyarI IlekaTrona ane bIjA kone navA pariprekSyathI ja kAryAnvita thatA jue che. tenI dRSTie IlekaTrona samastamAM tirohita vastu sthitinuM samagra darzana karAvato akhaMDita saMpUrNa samUha che. Ama brahmAMDamAM vyApta IlekTronano samUha to sadAya che ja. tenI utpatti ke nAza kevaLa AvibhUrta ke tirohita dazAno avasthA bheda mAtra che. tirohita kramAnusAra brahmAMDa satata ane asatata banne rUpe dekhAI zake che. tirohita sarvagrAhI ghaTaka samUho (Implicate ensambles) kevI rIte pragaTa thAya che tenA para eno AdhAra che. tirohita kramamAMthI AvirbhUta kramamAM AvelA ghaTako dazyamAna jagatamAM judA judA lAge paNa vAstavamAM te eka ja samudranA akhaMDa pravAhamAM dekhAtA vamaLo samAna che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prabuddha jIvana upasaMhAra : DaoN. bromanA nirohita krama (Implicit Ordar) anusAra sRSTi ke brahmAMDa sanAtana ane kSaNika ema banne rIte dekhAya che. 'kA' 'taraMga'no dvisvabhAva paNa tirohita krama aMtargata ghaTaka pragaTa thavAnI taiyArImAM hoya te samaye tenA mArgamAM avarodha mUkatA teno AvirbhUta krama badalAya jAya che. kvonTama phijhiksa ane thiyarI opha rileTivITIe jagatano dRSTikoNa badalI nAMkhyo che. anaMta vizvonA eka eka ghaTaka bAkInA eka eka ghaTaka sAthe joDAIne rahyA che. eka paramANu kaNa bIjA paramANu kaNAthI judo che ema jovuM ke mAnavuM ja bhUla bhareluM che. banne thiyarI brahmAMDa avibhAjya samagratA dhAraNa kare che te vAta sAthe saMmata che paNa temanA siddhAMtomAM kyAMka kyAMka matabheda paDI jAya che ane vibhakta thaI jAya che. DaoN. jyArma banneno UMDo abhyAsa karI te siddhAMtomAM rahelI truTio ane sImitatA dUra karI. sApekSavAda saMketo (Signal) 52 bhAra mUke che ane mAne che ke saMketo khaMDone joDI rAkhe che. spezyala rileTIvITI thiyarImAM saMketa prakAzanI niyata ke buddha jhaDape ja gati karI khaMDone joDe che tema mAnavAmAM AvyuM. prakAzaUrjA ke reDiyo taraMgo jevI bIjI vastu koI taMtranA eka svataMtra bhAgathI bIjA svataMtra khaMDa tarapha preSaNa ke tA. 16 eprila, 2009 ahIM AcArAMganI gAthA yAda Ave che. je egaM jAI se savva jAvar3a je savvaM jANai se egaM jANai / eka eTale samagra brahmAMDanA dareka padArthanA mULabhUta dravya rUpa pudgalano eka sUkSmAtisUkSma paramANu - sakala padArthanA sarjana mATeno ekama che; ane e eka paramANune saMpUrNa rIte jANavo eTale samagra brahmAMDanA dareka padArthane jANavA, kAraNa ke e eka paramANu A brahmAMDanA dareka padArthonA bhAga rUpe elo hato ane bhaviSyamAM dareka padArthanA mULabhUta ekama tarIke rahevAno che, eTale te eka ja paramANune jANavA mATe samagra brahmAMDanA dareka padArthanuM jJAna jarUrI che. tethI kahyuM che ke eka paramANunuM saMpUrNa jJAna meLave che tene samagra brahmAMDanuM jJAna thaI jAya che ane jene samagra brahmAMDanuM jJAna che, te dareka paramANune paNa saMpUrNa jANe che.' AcAryadeva zrI zIlAMka sUrinuM A vivecana keTaluM spaSTa darzana karAve che. A rIte DaoN, komano AvirbhUta krama (explicate order) bhautika vAstavikatAne jaina darzana nirdiSTa vyavahAra nayanA nirUpaNa sAthe dhaNe aMze maLato Ave che. maLI Ave che. bhAva nikSepanI mukhyatAno svIkAra karI nizcayanayanA jaina AgamomAM niya nayanuM svarUpa ane bhAva nikSepanuM varNana prakAzamAM AtmatattvanuM navuM ja rUpa jena dArzanikoe jagata samakSa mUkyuM che. temAM para dravya, paryAya, guNa, dharma ane dharmI, avayava ane avayavIno bheda samApta thaI svataH abheda sthapAI jAya che. che. jyAre apAramArthika ane azuddha svarUpanuM grahaNa vyavahAra nayathI vastunuM pAramArthika ane zuddha svarUpanuM grahaNa nizvaya nayathI thAya varNana banne no dvArA ja paripUrNa thAya che. te ja rIte homanA thAya che. banne naya paraspara sApekSa che ane parama tattva pudgalanuMAvirbhUta krama ane tirohita kramanA paraspara sApekSa nirUpaNathI ja akhaMDita samagrartA siddhAnta pUrNa thAya che. DaoN. jhoma kahe che ke AvirbhUta kramadazAmAM pRthakka bhautika vizvano ApaNane anubhava thayA kare che eTale ApaNuM astitva mahadaMze teno ja khyAla rAkhe che. paraMtu TAIma ane spesa samaya ane avakAzanI paraMparAgata maryAdAone atikramI tirohita dazAmAM aMtaHjJAna ke prasAnuM prAgaTya thAya che. saMcaraNa kare che tyAre ApaNe padArthagata pRthakkatAne to mAnyatA maLe ja che e visaMgatatA byome samajAvI. kvonTam mikenikasamAM paNa saMpUrNa akhaMDitatA jaLavAI rahetI nathI kAraNa ke 'veva phaMkzana' taraMgaviSayano khyAla paNa vastu gata che. 'veva phaMkzana' anusAra sattAnI judI judI prazAkhAomAM eka bIjAthI sAva juduM ghaTita thAya che tema darzAvela che. kvonTama sthitino ullekha eka pRthakka hayAtInuM ja pramANapatra che. jyAre vAstavika rIte to teno mULa maMtra ema kahe che ke pRthakka hayAtI jevuM kaMI ja nathI. grAnDa yuniphikezana thiyarImAM paNa kvonTama philDasane time and spacenA dareka biMdue svataMtra hayAtI dharAvatA darzAvavAmAM AvyA che. DaoN. homanA A prakAranA vizleSaNAthI ApaNe ema vicAravA prerAIe chIe ke koIpaNa vicAra, samaja ke anubhava para AdhArita siddhAnta ke vaijJAnika thiyarI e kevaLa eka pariprekSya ke dRSTikoNa che, je kudarata ke prakRti sAthe eka rahasyamaya saMbaMdha (mysterions relation) dharAve che je sImita mAtrAmAM hoya che. tattvajJAnI mArTina hI:gare ApeluM daSTAMta ahIM upayukta che. pIvAnA pyAlAnuM rUpaka samajIe to teno eka bhAga tamArI sAme dharI to bAkIno bhAga ApoApa dRSTithI jANe ojhala thaI jAya che. A rIte samagratAne paNa Indriyo pUrepUrI pakaDI zakatI nathI. samagratAne samajyA vinA ApaNe samagra ane tenA bhAgo vacceno saMbaMdha gUMcavI daIe tevuMkrama paNa nathI. bane. sAcI samaja ane UMDI anubhUtithI ekamAM anekanuM jJAna thaI zake che. AvirbhUta vizva aMgonA saravALA (Sub totals) thI bane che ane padArthanI saMracanA sthira lAge che. AvirbhUta krama ke tirohita krama paraspara virodhI ke svataMtra krama nathI. te eka ja sikkAnI be bAjuo jevA che. teo paraspara pUraka banI bhautika vAstavikatAno paripUrNa ke samagratAthI anubhava karAve che. jo saMsAra nathI to mokSa nathI evuM kyAMka vAMceluM yAda Ave che tema ahIM paNa kahI zakAya ke jo AvirbhUta krama nathI to tirohita *** 65, zivAlika baMgojha,100' roDa, seTelAITa, amadAvAda-15. Phone No. : (079) 26930998 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana deha chatAM jenI dazA varte dehAtItA DDaoN. razmibhAI jhaverI janaka rAjAnA samayanI vAta che. enA rAjyamAM eka brAhmaNe taraboLa banI jAya che. e rahe che aMdara ane jIve che bahAra. nizcaya eka evo guno karyo, jenI sajA "dezanikAla' hatI. sajA sAMbhaLI nayanI dRSTithI AtmAmAM jIve che ane vyavahAra nayanI dRSTithI e rAjadarabAramAM Avyo ane janaka rAjAne pUchyuM- he rAjana! bahAra-dehAdimAM jIve che. dRzyamAna yugalanI duniyAmAM rahevA mane Ape dezanikAlanI sajA karI che, to kaho ke tamAro chatAM e potAnI cetanAmAM masta rahe che. je padArthanI cetanAmAM deza-tamAro adhikAra kyAM sudhI che?' A prazna janaka rAjAne vicAra rahe che ane vyAmoha vyApe che, sadA ciMtita rahe che, Depression karatAM karI mUkyA. "mArA dezanI sImA to bahu moTI che, paNa zuM dUra karavA Prozac nI goLIono sahAro le che. UMgha lAvavA e badhA pradezo para mAro adhikAra che? nA. A badhAmAM to ghaNAM UMghanI goLIo khAya che. paNa A badhA bAhya upacAro Akhare cora-DAkuo ane aparAdhIo paNa vase che, je mArI AjJA virUddha to "nakAmA" banI jAya che. e phAyadA karatAM nukasAna vadhu kare che. kAryo kare che. to zuM mArA pATanagara para mAro adhikAra che? A roga mATe to padArthAtIta cetanAno vikAsa karavo abhipreta nA-emAM paNa evA ghaNA loko che je mArA adhikAranI avajJA che. ekatva anyatva bhAvanA dvArA AtmAne bhAvita karavAthI ja karI rahyA che. to zuM mArA rAjamahela para, rAjamahelanA mArA uThavA AvI 'dehAtIta' dazA prApta thaze. besavAnA kakSa para, mArA zayanakhaMDa para, mArA chatra palaMga para, AvI ja bhAvanAnuM darzana dhIrA bhagatanI racanAmAM jovA maLe che. mArA zarIra para-koInA upara mAro adhikAra che?' Ama vicAratAM 'taraNA othe DuMgara re, DuMgara koI dekhe nahI, vicAratAM ene jJAna thayuM ke mAro adhikAra to mAtra mArA AtmA ajA-jUtha mAMhI re, samaratha gAje sahIM. para ja che. eNe pelA brAhmaNanI sajA mApha karI. brAhmaNa potAnA dhIro bhagata paNa mahAna tattvaciMtaka hatA. emaNe aneka asala svarUpamAM pragaTa thayo ane kahyuM ke "he janaka! huM to dharma chuM. upamAo ApI AtmAnI pichANa karAvI che. gheTAMnA ToLAmAM tane pra tibodha devA Avyo hato. have tuM tArA AtmAmAM rahe.' siMha, kasturI mRganI nAbhimAM ja rahelI kastUrI, talamAM tela, tyAra bAda janaka rAjAe "videha' rUpe jIvana vitAvyuM. emanI lAkaDImAM agni, dahImAM ghI, Adi upamAo ApI Akhare bhagata putrI sItA "vaidehI'nA nAmathI jANItI banI. AnuM ja nAma "deha kahe che- "pote potAnI pAsa re." chatAM jenI dazA, varte dehAtIta,' AdhyAtmikatAno artha ja eka evI ja rIte bhakta kavi narasiMha mahetAe A philasUphI emanA che-cetanAnI jAgRti. bhajanamAM vaNI lIdhI che. janaka mahArAja jevuM ja eka dRSTAMta pramANa zAstramAM paNa "jyAM lagI Atma-tattva cInyo (ciMtavyo) nahIM ApavAmAM Ave che. sAta prakAranA niyamAM nizcaya dRSTithI to tyAM lagI sAdhanA sarva jUThI. sAtamo 'evaMbhUta' naya ja Akhare satya che. e samajAvavA 'vasati' bhajananA aMtamAM sArAMza chedRSTAMta ApavAmAM Ave che. eka bhAIe bIjAne pUchayuM ke "tame A che parapaMca sahu peTa bharavA tANA, kyAM raho cho?' e mANasa rASTravAdI hato. eNe javAba Apyo ke AtmArAma paribrahma na joyo; huM 'bhAratavAsI chuM bhAratamAM rahuM chuM.' pharI prazna karyo "bhAratamAM bhaNe narasaiyo ke tattvadarzana vinA, kayA prAMtamAM?' javAba maLyo "mahArASTramAM. pharI savAla pUchayo, ratnaciMtAmaNi janma khoyo.' "mahArASTramAM kayA zaheramAM?' "muMbaImAM.' muMbaImAM kaI jagyAe Ama A badhA kavio e jIvananI sAcI philasUphI saraLa to javAba maLyo sAyanamAM. ema karatAM karatAM nizcaya naya athavA zabdomAM samajAvI che. evaMbhUta naya Akhare kahe che ke "tuM" tArA AtmAmAM ja rahe che. AvI "vaidehI' dazA prApta karavA nIcenA japanuM ekAgratAthI bAkI badhuM "anya' che. Ama ekatva bhAvanA ane anyatya bhAvanA satata raTaNa karavAnuM jJAnIoe kahyuM chejeNe bhAvI che te dehamAM rahevA chatAM aMdarathI 'dehAtIta' rahe che. "huM dehAdi svarUpa nathI, deha, strI, putra Adi mArA nathI, huM zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparzanI duniyAmAM zabdAtIta, rUpAtIta zuddha cetana avinAzI, evo AtmA chuM." (amUrta), gaMdhAtIta, rasAtIta ane sparzAtIta thaIne rahe che. nAmanI atyaMta bhAvathI, tIvra ekAgratAthI ane saMpUrNa jAgRti sAthe duniyAmAM anAmI bane che. zoka ane harSanA dvandramAM zokAtIta A padanuM raTaNa karavAthI AtmAmAM sthita thaI zakAya che; ane harSAtIta banI jAya che. madhyastha bhAvanAnA samatA rasamAM parabhAvamAMthI svabhAvamAM AvI zakAya che. paNa jo dravya japa eTale Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 ke mAtra zabdonA uccAraNa sAthe jo arthanI jAgRti nahIM rahe to asuronI mAgaNIno tAbedAra banI jAya che. AtmA chuM' ne badale AtmA "chU' thaI jaze, vismRta thaI jaze. anyanA vartanathI sukhI-duHkhI banavA karatAM ApaNe pote ja zrI kRpALudeva kahe che tema jo "dehAdhyAsa' chUTe to ja Atma ApaNuM ciMtana, vANI, kriyA, pratikriyA, Adi para prabhutva meLavI svabhAvamAM ramaNa thAya. AtmAnA potAnA svabhAvagata cAra mULa laIe. priyanA saMyogamAM ke apriyanA viyogamAM sukha nathI guNa che-jJAna, darzana, AnaMda ane zakti. A meLavavA mATe enA zodhavAnuM. "sAgaravaragaMbhIrA'-sAgara jevA gaMbhIra samabhAvI para lAgelA jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane aMtarAya banavAthI pratyeka paristhitino zAMta svabhAvathI svIkAra karI, emAM karmano kSaya karavAnI AvazyakatA che. bahirAtmAmAMthI aMtarAtmA sAkSIbhAvanI sAdhanA karavAnI che. jyAre Avo jJAtA-daSTa bhAva pravezIne paramAtmA banI zakAya che. pragaTa thaze to ApaNe ApaNA gharamAM AvI jaIzuM. ApaNe ApaNA potAnA banavAnuM che. jagata sAthe mAtra AvI dehAtIta avasthAmAM ramaNa karavA mATe kundakundrAcAryakRta vyavahAra pUrato formal saMbaMdha ja rAkho. pU. namramuni lakhe che ke je samayasAranuM sAMgopAMga adhyayana karavA jevuM che. emAM nizcaya ane eka vakhata potAnA AtmAno thaI jAya che e jagata sAthe vyavahAranI yAtrA guMthAyelI che. enI eka gAthA AtmAnA kharA vyavahArathI jIvato hoya che. mAtra formality nibhAvato hoya che. svarUpane suMdara rUpe varNave cheene koInuM vaLagaNa-gamo-aNagamo nathI hoto. paNa "para' sAthe "ahaM ekko, khalu suddho, daMsaNa-nANa maIjo sadA arUvI, hoya che, tyAre e parabhAvamAM jIve che. e vaLagaNa vyaktinuM hoya, navi asthi majhA kiMcivi, aSNa paramANuM metta vi." saMbaMdhInuM hoya, pugalanuM hoya ke "sva' sivAya bIjA koInuM paNa huM eka chuM, kharekhara zuddha chuM, darzana-zAna maya ane sadA arUpI hoya; tyAre e svabhAva bhUlI jAya che. jyAM sudhI tame pArakAnA chuM. paradravyanuM eka paramANuM mAtra paNa mAruM nathI. gharamAM cho tyAM sudhI pArakuM tamArA gharamAM raheze. tame jevA tamArA paNa mANasa A cetanarUpa AtmAne kema bhUlI jAya che? kAraNa vyakti svagharamAM rahevA jazo eTale "pArakuM bahAra nIkaLI jaze. A pArakuM pratyakSane ja jue-jANe che. parokSanI-zAzvatanI avagaNanA kare che. koNa che? AtmA sivAya bIjuM badhuM pArakuM che. AvI anyatva ApaNuM potAnuM zAzvata ghara to ApaNo AtmA ja che. ene badale bhAvanA bhAvavAthI ja ekatva bhAvanA dRDhatara thatI jaze. vyakti azAzvata paNa pratyakSa evA zarIrane ApaNuM ghara mAnI levAnI bhUla ApaNe potAnA gharamAM kyAre hoya che? e jyAre kSamA, samatA, saraLatA, karI rahyA chIe. Aja duHkhanuM mULa kAraNa che. dhyAnanI satata sAdhanA namratA ane saMtoSa rAkhe che tyAre e svagRhamAM rahe che. paNa kaSAya, dvArA AtmAnaMdano sAkSAtkAra karavAthI badhAM duHkha dUra thAya che. nokaSAya, rAga-dveSa, IrSA, vera-jhera, badalAnI bhAvanA, tIvra AnaMdano-AtmAno svabhAva che. e kadI duHkhI thaI ja na zake-AvI vAsanA Adi jyAre vyaktino kabajo le che tyAre e "svabhAva'mAMthI bhAvanA sthira thAya to svagRhamAM-AtmAmAM rahI zakAya. *** parabhAva'mAM jato rahe che. mANasa jyAre IndriyonA viSayono ke ahama, Topa phlora, 26 6, gAMdhI mArkeTa pAse, sAyana (IsTa), mananI kalpanAono gulAma bane che tyAre e deha ane enA muMbaI-400022.phonaH(022) 24095040, 24094157 mAna : kaSTadAyaka kaSAya BzAMtilAla gaDhiyA zAstro kahe che, manuSyanA duHkhanuM kAraNa enA 6 AMtara-zatruo tasavIranA navA rUparaMga gamyA, paNa kAca para rajakaNa jotAM (Saripu) cheH kAma, krodha, lobha, moha, mada ane matsara. jaina dharma kArIgarane e lUMchavA kahyuM. kArIgare kAca sApha karyo. to ya grAhakane cAra kaSAya gaNAve cheH krodha, mAna, mAyA ane lobha. prathama yAdImAM saMtoSa na thayo. kArIgare pharI kAca lyo . chatAM grAhakanI e ja "mada' ane bIjImAM "mAna' samAna vRttino nirdeza kare che. koI phariyAda. Akhare kArIgare grAhakanI AMkha paranA cazmA joI kahyuM ke vaLI ahaMkAra kahe che, koI abhimAna kahe che, to koI garva ke ApanA cazmAnA kAca para dhULano kaNa che. ahaMkArI manuSyanI sthiti ghamaMDa. eka ja viSavRkSanuM kaTu phaLa. paNa AvI ja hoya che. ahaMkAra manuSyano zatamukhe vinipAta kare che. chatAM kevuM mahad rUpa, yauvana ane saMpattino ahaMkAra manuSyane kaThapUtaLInI jema Azcarya che ke manuSya emAMthI mukti meLavavA niSThApUrvaka prayAsa niraMtara nacAve che ane manuSya toramAM ne toramAM temAM DUbelo rahe karato nathI! manaHcakSu AgaLano ahaMkArano paDado jagatanuM che.DAyosthinIjha vijetA sikaMdarane pUchyuM, "ATalA vijaya pachI yathAtatha darzana karavA deto nathI. eka kArIgare tasavIrane suMdara phremamAM have tArI zI yojanA che?" "pelo pradeza jItavAnI'. sikaMdare javAba maDhIne teyAra rAkhI hatI. niyata samaye grAhaka levA Avyo. tene Apyo. 'tyAra pachI?' "bIjo pradeza jItavAnI.' Ama baMne vacce Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana 1 1 savAla-javAba cAlatA rahyA. chevaTe DAyosthinIjhe kahyuM, 'duniyA vyaktinuM mahattvAkAMkSA-stara (Level of aspiration) uttarottara jItyA pachI tuM zuM karIza?" "basa-vizrAMti laIza zAMtithI." "to UMce jAya che. pachI atyAre ja vizrAMti le ne!' sikaMdara mauna. lAlasA ane ahaMkAra AphatanA oLA tyAre Utare che, jyAre sva-bhAna ahaMkAramAM joDiyA bhAI-bahena che. rUpAMtarita thAya che. kadAca vyaktine khudane A avasthAtaranI jANa ahaMkArane duvRtti gaNI je rIte vyaktinI TIkA karavAmAM Ave hotI nathI. "mAruM rUpa', "mAruM ghara', "mAro deza' kahetAM kahetAM che, emAM atizayokti hoya che. ahaMkAra kyAMthI, kevI rIte janma vyakti "huM ja eka svarUpavAna", "mAruM ghara sauthI suMdara', "mAro ja che enI pUrI samaja ApaNane hotI nathI. zubhra zveta cAMdanI deza mahAna" evuM raTaNa karavA lAge che. gauravanI bhAvanA saMkucita relAvatA candramAM ya DAgha hoya che, parvatamAMthI khaLakhaLa vahetI garvamAM pheravAI jAya che. nadImAM ya kaMkara ne kastara hoya che; jyAre A to jIvato-jAgato "svarUpa garva' mATe aMgrejImAM Narcissism zabda che. enI mANasa. teno sva (Self) vikAsa pAmato hoya che tyAre ApoApa vyutpattinI kathA rasaprada che. grIka purANakathA che ke nArsisasa nAmano adbhanuM malina tattva temAM bhaLI jAya che. rAjakumAra ati svarUpavAna hato. eka vAra svaccha sarovaramAM potAnuM janmathI mAMDI kramazaH bALakano vikAsa eka saLaMga prakriyA rUpe pratibiMba nihALe che. suMdaratAnA vicAramAM pANImAM DUbI mRtyu thAya che. zArIrika-mAnasika vikAsane samAMtara bALakano sAmAjika pAme che. kALAMtare e jagyAe phulachoDa Uge che, je nArsisasa vikAsa paNa thato rahe che. lagabhaga 3 mahinAnI uMmare tenAmAM tarIke oLakhAya che. arabI bhASAno "naragisa" zabda enA parathI sAmAjika vartananI zarUAta thAya che. sAmAjika vartana eTale UtarI Avyo che. AthI ja svaprIti (svarati)mAM garakAva raheto AsapAsanI vyaktione anulakSIne thatuM bALakanuM vartana. A umare manuSya "nArsisijhama'thI pIDAya che, evuM kahevAya che. jagatriyatA bALaka amuka vyaktinI hAjarI-gerahAjarInI noMdha laI tadanurUpa maraka maraka hasato haze ke anyanA rUpathI AkarSita thato manuSya vartana kare che. 6 mahinAnuM thatAM gharanI paricita vyaktionA caherA khudanA rUpa para paNa mohI paDe che! oLakhatuM thaI jAya che. 8 thI 10 mAsanuM bALaka viziSTa avAjo vyaktine ahaMkArathI dUra rAkhavAmAM keLavaNI ane saMskAra karIne potAnI pratikriyA batAve che. aDhI-traNa varSanA gALAmAM mahattvano bhAga bhajave che. tenAthI vyaktimAM Adarzo ane mUlyo bALakanI sAmAjika pratikriyA suspaSTa bane che. "moTu'ne khAvuM vikAsa pAme che. vaLI AtmArthIe aMtarmukha thaI potAnI jAtane che," ema potAnA mATe trIjA puruSamAM vAto karato moTu have pUchavuM joIe-huM zuM chuM? A deha e huM chuM? dehathI para zuM che? mane khAvuM che' bolato thAya che. "A mAruM che, tane nahi ApuM,' A rIte Atma-svarUpanI oLakha thaze ane aham-muktino mArga kahIne te potAno "sva" anya samakSa jAhera kare che. pachI bALaka saraLa banaze. satsaMga, sagraMtha-vAMcana ane gurukRpAthI zALAe jato thAya che tyAre enAmAM mArA-tArApaNAno bhAva ahaMkAramAMthI chuTakAro maLI zake. bAlyAvasthAnuM smaraNa thAya che. daDhatara thAya che. pukhtAvasthAe A bhAvane ApaNe "mamatva'thI ame gharanA sau rAtre sUtA pahelAM stuti ane prArthanAonuM gAna oLakhIe chIe. "mamatA choDo." "mAyA choDo', evA karatA. eka stutinA zabdo hatAH Adarzavacano moTerA uccAre che. aham mamatvane TALI daIne sva'no udbhava jarUrI che. sva-bhAna na hota to ApaNuM zuM Atma svarUpa oLakhAvyuM thAta, enI kalpanA ja thaI zakatI nathI. dehaprANa dharAvatuM khoLiyuM trividha saMtApa haranAra mAtra hota ApaNe ! sva-sanmAna (self-esteem) ke sva-vizvAsa gurujIne koTi vaMdana ! (self-confidence) vagaranA ApaNe jaDa yaMtro hota. bagIcAmAM guNiyala goviMda svarUpa hIMcake jhUlavAnI bALakane hoMza hoya che. zarUAtamAM mammI jhUlAve gurujIne koTi vaMdana! che. dhIme dhIme bALaka pote jamIna para paganA TekAthI hIMcako khAya jo ke bAhya baLonI tulanAmAM svataHsiddha ahammukti sarvottama che tyAre potAnI zakti para vArI jaI khuza thAya che. manomana kahI zakAya, kAraNa ke te ciraMtana hoya che. mahAvIra, buddha, Izu bolI UThe che, "are, huM jAte hIMcako khAuM chuM. UMce havAmAM UDuM Adi vibhUtione A kakSAmAM mUkI zakAya. keTalI sahaja hatI emane chuM." bALakanuM A sva-sanmAna evaresTa sara karanAra tenasiMga- A sthiti! bhagavAna mahAvIrano eka prasaMga chehilerInI siddhi karatAM saheje UtaratuM hotuM nathI. sva-sanmAnamAMthI eka yajJamAM vidyAsabhAnuM Ayojana thayuM hatuM. temAM agiyAra sva-vizvAsa janme che ane vyakti navAM navAM sAhasa karI potAnA brAhmaNa vidvAno upasthita hatA. bhagavAna mahAvIrane sabhAmAM bhAga kAryakSetramAM noMdhapAtra upalabdhio sthApita kare che. phaLasvarUpa levAnI IcchA thaI. pagapALA cAlIne sthaLa para AvyA. bhArekhama Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana saMskRta bhASAmAM vAdavivAda cAlyo, paNa mahAvIre to lokabolImAM sIdhI saraLa zailImAM potAno mata rajU karyo ane pariNAma coMkAvanAruM AvyuM. tamAma vidvAno mahAvIranA caraNomAM ziSya banI gayA! A prasaMga sUcave che ke nihaMkArI manuSyanuM dRSTAMtarUpa vartana sAmI vyaktinuM paNa ahaMkAra-nirasana kare che. ahaMkAramAMthI saMpUrNa mukti meLavavAno mArga AtmArthIne kyAreka kaMTakamaya lAge che, kAraNa ke vacce vacce aham DokAya che ane prajJA asthira banatI hoya tevuM bhAse che. A saMdarbhamAM bhagavAna mahAvIrano bIjo prasaMga joIe. eka rAjA bhagavAna mahAvIrane pUche che, 'meM mArgamAM rAjA prasenacaMdranAM darzana karyAM. kevuM tapaHpUta mukhAraviMda! alaukika che emanI zramaNanA ane sAdhutA. jANavA mAguM chuM ke e sthitimAM emanuM nirvANa thayuM hota to emanI gati zI hota?' mahAvIra tA. 16 eprila, 2009 kahe, 'narakamAM.' kSaNArdha virAma bAda mahAvIre umeryuM, 'ane atyAre thAya to svargamAM.' rAjAne acarajamAM paDelo joI mahAvIre khulAso karyo, 'tame A mArgathI pasAra thayA te pahelAM tamArA sevA prasenacaMdrane kahetA hatA ke enA kArabhArIo durAcArI banI gayA che. turata ja prasenacaMdrano hAtha myAnamAMthI talavAra kheMcavA kamara para gayo. pachI hAtha mugaTa zodhavA mAthA para garyA; paNa talavAra ke mugaTa have kevA! potAnA sAdhutvanuM smaraNa thayuM. tame pasAra thatA hatA tyAre prasenacaMdranA manamAM rAjAzAhInA taraMgo doDatA hatA. hAtha heThe paDyA ene thoDI ja vAra thaI hatI, paNa atyAre emanuM citta saMpUrNa zAMta che.' ApaNuM rAjya eka prajAsattAka rAjya che. 18 varSathI uparanA dareka nAgarIkane vidhAnasabhA ke lokasabhAmAM potAne pasaMda umedavArane mata ApavAno adhikAra che. umedavArano artha zuM? umedavArano artha ahiM evo che ke matadAtA jene mata Ape te umedavAra te matadAtAnA hitanuM rakSaNa karavA baMdhAyelo che je rIte koI vyakti potAnI saMpattinuM saMcAlana karavAno ke potAnA hitanA rakSaNa karavA mATe koI bIjI vyaktine adhikAra ke "pAvara oMpha eTarnI Ape te rIte matadAtAnA vizvAsane ane hitane pramANikapaNe sAcavavAno hoya che. cUMTaNI para eka vedhaka najara JkAkulAla chaganalAla mahetA have ApaNe cUMTaNImAM zuM thAya che e tarapha eka dRSTi karIe dareka rAjakIya pakSa, sAmAnya rIte evI vyaktine umedavAra tarIke UbhA rahevA maMjUra kare che jenI zakti, yogya ke ayogya, koI paNa mArge jItI javAnI hoya. dekhItI rIte e vyakti je pakSa tene umedavAra banAve tene vaphAdAra banIne ja rahI zake, pakSanA hitanuM ja dhyAna rAkhavAnuM enuM kartavya banI jAya che. jyAre rAjakIya pakSano IrAdo na kevaLa sattA bhogavavAno paNa sAthe sAthe Arthika lAbha ane temAMthI udbhavatA anya lAbha ane mAnapAna meLavavAno hoya che. prajAsattAkamAM virodha pakSa hovo jarUrI che ema mAnavAmAM Ave che paNa e tyAre ja upayogI bane jyAre bheda saiddhAMtika hoya, paraMtu ApaNo anubhava e batAve che ke badhA ja rAjakIya pakSono IrAdo ane nIti eka samAna ja che. ApaNe e joIe chIe ke cUMTAyela vyakti maMtrIpada ke evA ja lAbhadAyaka hoddA mATe Agraha sevatA hoya che. aDhaLaka kharca karIne jItela vyakti svAbhAvika rIte ja pahelA karela kharcane vasula karavAmAM ane pachI bhaviSya mATe bacata karavAmAM *** e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI mukta jIvana svAmI bApA mArga, vaDodarA-390 006. lAgI jAya, bhraSTAcAranA pagaraNa ahithI zarU thAya che, muLiyA UMDA utare che. jyAre sattAdhArI vyakti pote ja bhraSTAcArI ane tyAre nokariyAtano bhaya jato rahe che ane e rIte bhraSTAcAra cheka nIce sudhI pahoMcI jAya che. sattAdhArI ke saMcAlakane jyAre A ja mANaso thakI kAma levAnuM hoya che eTale emanI sAme koI paNa jAtanA pagalAM levAnuM banI zakatuM nathI. eka nAgarIka ke matadAtA tarIke sarakAra sAthe kAma levAmAM ApaNo A anubhava che. eTale AvA umedavArane mata ApavAmAM murkhAI nahi to bIjuM che zuM? zikSita ane anubhavI matadAtA varga ema samajIne mata ApavAthI dUra rahe che ke AvA umedavArane mata Apavo eTale ulamAMthI culamAM paDavAnuM che. A rIte matadAtAno AMka ghaNo ja nIce AvI jAya che. je mata Ape che te mahada aMze grAmINa abhaNa varga che jeno krImatI mata eka sADI, dhotiyuM ke dArunI boTala ApIne kharIdI zakAya che. jyAM A nathI thaI zakatuM tyAM dhAkadhamakIthI athavA chetarapiMDIthI ane baMdUka batAvIne, koIne upADI jaIne ke khUna suddhA karIne paNa varcasva dharAvanAra pakSa phakta 30 TakA mata meLave to paNa pUrA pAMca varSa mATe sattA hAMsala karI zake che, kare che. A rIte matadAtA potAnI jAtane evI rIte baMdhanamAM jakaDe che ke emAMthI umedavAra vizvAsa bhaMga kare to paNa e chUTI nathI zakato. AmAM matadAtAne potAnA adhikArIne cUMTavAnI svataMtratA kyAM rahI? are khuda umedavAra paNa potAnA aMtarAtmAnA avAjane vaLagIne cAlavA cAhe to paNa pakSa ane chUTa nahi Ape. rAjya saMcAlana mATe lokazAhI paddhati sauthI sArI mAnavAmAM Ave che. bIjI pramukhazAhI paddhati mATe sUcano Ave che. lokazAhI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana paddhati ApaNe anicchAe svIkAravI paDI che. banne paddhati paradezI kaDhAvavA bALakane upADI janArane ke vizvAsane nAlAyaka vyakti hovA uparAMta emano udbhava paNa ghaNAM varSo pahelA ane judA ja para vizvAsa mUkavAnuM pasaMda karo kharA? to pachI tame zA mATe saMyogomAM thayela che je ApaNA ItihAsa, bhUgoLa, zikSaNa paddhati, kharekhara koI vizvasanIya vyaktine na pasaMda karo? alabatta AvI saMskRti, artha vyavasthA ane ApaNI AkAMkSA ane IrAdAne anukULa vyaktine zodhavA mATe khaMtapUrvaka prayAsa karavo rahyo ane emane nathI. pazcimanA dezoe je vikAsa sAdhyo che, emanuM zikSaNa ane vizvAsamAM laI emane jItADavA mahenata karavI paDe paNa e badhuM emanI rASTrabhAvanA ane umedavAranI kSamatAnuM pRththakaraNa karavAnI to sucAru rAjyavyavasthA ane aMte prajAnA lAbhArtheja hazene? zakti emane yogya vyaktine ja cUMTavAnI zakti arpe che je agara badhA sAthe maLIne vicAre ane prayatna kare to A kaMI azakya ApaNAmAM nathI. to nathI ja. kharuM joIe to Aja sAco ane vyavahAru mArga che. upAya zuM? zreSTha upAya e che ke matadAtAo pote ja potAnA cUMTaNI adhikArIe to sarakArane kAnUnamAM "AmAMthI koI nahi' matadAna kSetramAMthI koI eka ucca caritra dharAvanAra zikSita ane evo matapatrakamAM sudhAro karavAnuM sUcana aMdAje be varSa pahelA dezapremI vyaktine pasaMda karIne emane cUMTaNInA umedavAra tarIke karela che; paNa sarakAre koI nirNaya haju sudhI lIdho nathI ane leze UbhA rahevA vinaMti kare ane e cUMTaNImAM saphaLa thAya e mATe evI AzA rAkhavI paNa vyartha che kemake e to badhA ja pakSonA sakhata zrama UThAve ane jItADe. matadAtA jyAre pote ja koI vyaktine sthApita hitasaMbaMdhonI viruddha javAnuM te ema kema svIkAre? A pasaMda kare tyAre umedavArane khAsa kAMI kharca karavAno Ave nahi sudhAro na thAya tyAM sudhI ApaNI pAse koI upAya nathI. ane thoDA kharca mATe matadAtAo ja vyavasthA karI zake. Ama thAya IlekaTronika mazInamAM to eka ja baTana dabAvI zakAya eTale emAM to ja ApaNe svArthI ane saMvedanahIna rAjakAraNIothI chUTI to anicchAe paNa ayogya vyaktine mata ApavAno rahyo. cUMTaNI zakaze. A kAMI asaMbhava vAta nathI. AjhAdI maLI tyAre netAo AvI rahI che. prajAno vizALa varga ema nirNaya kare ke "AmAMthI A rIte ja cUMTAyelA. eka saphaLa prayoga evI ja saphaLatA mATenI koI nahi" evo sudhAro na thAya tyAM sudhI ame mata nahi ApIe hAramALA UbhI karI zake. Ama bane tyAre ja ApaNe tyAM sAcI to kadAca bahu ja nAnI TakAvArIthI jItI jAya to paNa e vyakti lokazAhI sthapAze. yuvAno dvArA vyavasthita prayAsa ane anubhavI, prajAnuM pratinidhitva nathI dharAvatI e vAta sAbita thaI jAya. mata zikSita, dezapremI vayaska nAgarikanA sahakArathI A cokkasa banI ApavAnI pharaja hovA chatAM Aja eka vyavahAru upAya sujhe che. zake che. AvuM na bane tyAM sudhI ApaNI sarakAra pakSasattAka ja yuvA varga A paDakArane jhIle e ja abhyarthanA. *** rahevAnI ane bhUlazo nahi ke pakSasattAka eTale vibhAjita-ekyano tA. ka.: vAcaka bhAI-bahenonA maMtavya AvakArya. 1704, grIna rIja TAvara-2, 120, liMka roDa, cikuvADI, borIvalI tame koI gunegArane, khUnIne, dagAkhorane, luTerAne, paisA (5), muMbaI-400 092. phonaH (022) 28988878 duzmana. kasturabA sevAzrama-marolI-ceka arpaNavidhi kAryakrama zrI mathurAdAsa TAMka zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA chellA 24 varSathI paryuSaNa vyAkhyAnamALA mArca 2009nA roja savAranA 11 kalAke rAkhavAmAM Avyo hato. daramiyAna gujarAta rAjyanI pachAta, AdivAsI ke zikSaNakSetre mAnavasevA, saMghanA hoddedAro, sabhyo ane dAtAo maLI kula 17 bhAI-baheno lokasevAnuM kAma karatI saMsthA mATe dAnanI apIla karavAmAM Ave che. gurUvAra tA. 19mI mArca, 2009nA roja savAre 6-25 kalAke zatAbdi dAnanI apIla karatAM pahelA saMghanA hoddedAro ane kAryavAhaka samitinA eksapresamAM muMbaI senTralathI ravAnA thaI savAre 10-00 kalAke surata sabhyo be ke traNa saMsthAnI mulAkAte jAya che. saMsthAnI vigatonI carcA sTezane utaryA. kasturabA sevAzramanA zrI karasanabhAI erakaMDIzanDa basa laIne karavAmAM Ave che. temAMthI Arthika rIte jenI vadhAre jarUrIyAta hoya te hAjara hatAM. badhA basamAM goThavAI gayAM ane marolI 11-30 kalAke saMsthAne madada karavAmAM Ave che. varSa 2008nI paryuSaNa vyAkhyAnamALA pahoMcyAM. saMghanA pravAsanuM saMcAlana haMmezAM amArA pramukha daramiyAna A varSe kasturabA sevAzrama-marolIne Arthika sahAya karavI ema zrI rasikalAla laheracaMda zAha ane upapramukha zrI caMdrakAMtabhAI dIpacaMda zAha saMbhALe TharAvavAmAM AvyuM hatuM. che paNa A vakhate bIjA rokANane lIdhe eozrI AvI zakyAM na hatAM. amane jaNAvatAM khUba ja AnaMda thAya che ke saMghanI apIlanA javAbamAM marolI mukAme pahoMcatAM AzramanA kAryakaro sarvazrI uSAbena gokANI rUpiyA pacIsa lAkha jevI mAtabara rakama kasturabA sevAzrama-marolIne mATe (pU. gAMdhIjInA pautrI) bhUpendrabhAI desAI, kanubhAI paTela, bhIkhubhAI maLI che. tene arpaNa karavAno kAryakrama marolI mukAme gurUvAra tA. 19mI paTela, temaja skUlanI bALAoe badhA mahemAnone cAMdalo karI gulAbanuM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 phUla ApI svAgata karyuM. paricayavidhi zrI bhUpendrabhAI desAI temaja zrI padhArelA saMghanA sabhyone puraskAra rUpe pustako ane pU. gAMdhIjInuM smRti bhIkhubhAI paTele karI. | cinha bheTa ApI abhivAdana karyuM. aMtamAM zrI bhIkhubhAI paTele marolI maMca upara beThelA AjanA atithivizeSa sarvazrI mahezabhAI koThArI, padhAravA mATe badhAno khUba AbhAra mAnyo temaja A AzramanI bhalAmaNa arjunabhAI dhoLakiyA, uSAbena gokANI, bhUpendrabhAI desAI, kanubhAI karavA mATe zrI nItinabhAI sonAvAlAne abhinaMdana ApyAM. aMtamAM paTela, DaoN. ramaNikalAla dozI, DaoN. dhanavaMtabhAI zAha, nItinabhAI sonAvAlA AzramanI bALAoe jana gaNa mana. maMgala gIta gAyA bAda sabhAnuM ane bhUpendrabhAI javerInuM phulahArathI abhivAdana karavAmAM AvyuM. visarjana karavAmAM AvyuM. prAraMbhamAM AzramanA TrasTI ane gAMdhI parivAranA mobhI uSAbena sabhA daramiyAna, moDuM thavAthI badhA bhojananI pratikSAe hatAM eTale gokANIe AzramamAM cAlatI zaikSaNika pravRttiono khyAla Apyo hato. jevI sabhA pUrI thaI ke tarata ja badhA bhojana haoNlamAM goThavAI gayAM. amAre eozrIe potAnA vaktavyamAM kahyuM: "ahIM pU. gAMdhIjInA mUlyonuM jatana bIjI saMsthA jovA javAnuM hatuM. bhojana pachI jarA paNa ArAma karyA vagara karavAno prayatna karavAmAM Ave che. zrI bhUpendrabhAI desAI ane kanubhAI badhA erakaMDIzanDa basamAM goThavAI gayAM. paTela baMne udyogapatio che paNa jyAre AzramanuM nAma Ave tyAre badhA surata-umarA gAme ame badhA 4-30 kalAke vikalAMganI saMsthA DIsebalDa kAma mUkIhAjara thaI jAya che. zrI arjunabhAI dhoLakiyA jeo hIrA bajAranA velaphera TrasTa opha IMDiyA jovA gayA. tyAMnA saMcAlaka zrI kanubhAI Telare moTA vepArI che, hajAro, lAkhanuM dAna emanA ane emanA moTAbhAI zrI badhAnuM svAgata karyuM. skUlanI bALAoe badhAne gulAbanuM phUla ApI goviMdabhAI dhoLakiyA Ape che. koIpaNa sevAnA kAmamAM teo pIchehaTha abhivAdana karyuM. zrI kanubhAI Telara jeo pote vikalAMga che, temaNe 10 nathI karatAM. cikhodarAnA AMkhanA sarjana DaoN. dozI kAkA pU. ravizaMkara varSa pahelAM A saMsthAnI sthApanA karI hatI. zUnyamAMthI emaNe eka moTuM mahArAjanI pratikRti hoya ema ja lAge che. 93 varSanI jaipha umare AvA sarjana karyuM che temAM jarAya atizayokti nathI. temaNe skUlanI zarUAtathI te jAhera kAryakramamAM hAjarI Ape che te Azrama ane zrI muMbaI jaina yuvaka AjasudhInI pravRttinI khUba ja saraLa ane saMkSiptamAM rajUAta karI badhAne saMghe garva levA jevI vAta che. emanI A sevAnI kadara rUpe gujarAta rAjya bhAvavibhora kya; kAraNa ke temaNe je kAma vikalAMga hovA chatAM 10 varSamAM temane mAnavasevAnA evaoNrDathI vibhUSita karyA che." karyuM te bIjA koI kadAca 25 varSamAM paNa na karI zakyuM hota. emanuM vIjhana atithivizeSa zrI arjunabhAI dhoLakiyA ane pramukha zrI mahezabhAI kharekhara adbhuta che. A skUlamAM hAlamAM 400 bALako abhyAsa kare che. koThArIe kahyuM ke obAmA (amerikana rASTrapramukha) gAMdhIjIno phoTo najara skUlamAM 12 dhoraNa sudhI abhyAsa thAya che. vadhAre paDatAM chokarA-chokarIo samakSa rAkhIne kAma kare che. zrI nelasana maMDelA paNa Aje e pramANe jIvana jhuMpaDapaTTImAMthI Ave che. bhaNavAnuM, skUla copaDIo, jamavAnuM, gharethI jIvI rahyAM che. gAMdhIjInA mUlyonuM jatana AzramamAM thAya evA prayatno lAvavA-pAchA mukavA javAnuM badhuM ja maphatamAM skUla karI Ape che. karavAmAM Ave che, jethI emanI yAda haMmezAM rahyAM kare. saMghanA mAnad maMtrI A skUlamAMthI 12muM pAsa karI be bALakone laMDana MBA karavA mATe DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe kahyuM ke bhASaNo thatAM raheze paNa ame je kAma mATe mokalyAM che. gujarAtanI judI kaoNlejamAM 7 bALako MBBSmAM dAkhala karyA muMbaIthI AvyAM chIe te pahelA pUruM karavuM joIe. cikhodarAnA cakSuroga che. temaja 17 bALako enjiniyarIMgamAM abhyAsa kare che. emano bhaviSyano niSNAta DaoN. ramaNikalAla dozIne DaoN. dhanavaMtabhAI zAhanA haste AzramanA plAna che ke vikalAMgonuM vRddhAzrama skUlamAM kholI zakIe to sAruM. rastA TrasTI uSAbena gokANIne ceka enAyata karavAmAM Avyo. DaoN. dhanavaMtabhAI upara eka paNa vikalAMga dekhAya nahIM evuM emanuM sapanuM che. zAhe potAnA vaktavyamAM kahyuM ke amane Azrame satkArya karavAnI aitihAsika saMghanA mAnad maMtrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe potAnA vaktavyamAM jaNAvyuM taka ApI te mATe ame AzramanA AbhArI chIe. ame koI dAna ApatAM ke koI parikathA sAMbhaLatA hoIe evuM varNana zrI kanubhAI Telare karyuM nathI. ApanA vatI ame paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM Tahela nAkhI tenA pratyuttara hatuM. AvuM paNa thaI zake che teno ahIM ame sAkSAtkAra thayo joyo.' amArI rUpe je phALo maLyo te ame Apane ahIM ApavA AvyAM chIe. ame phakta pAse vakhata ocho hato chatAM ochA samayamAM temaNe amane ghaNuM samajAvyuM, TapAlInuM kAma karyuM che. tamAruM hatuM ane tamane ApyuM emAM ame phakta batAvyuM. emanA khUba AgrahathI ame cA-nAstAne nyAya Apyo; kAraNa ke nimitta banyA chIe. saMghanA mAnad maMtrI zrI nIrubahena zAhe prArthanAthI amAre surata sTezane 5-30 kalAke pahoMcavuM hatuM kemake zatAbdi eksapresamAM zarUAta karI kahyuM ke ame dAna lenArane ozIyALA nathI karatAM. madada ame badhA muMbaI pAchA javAnA hatAM. karIe paNa lAgaNI na dubhAvavI joIe temaja AbhAranI ugharANI na jyAre badhA sTezane pahoMcyA ane zatAbdi eksapresamAM sITa upara beThA hoya ane lenAra upakArathI dabAI na rahe evI amArI haMmezAM zubha bhAvanA tyAre zrI kanubhAI TelaranI vAto vAgoLatA hatA. eka vikalAMga vyaktie che. DaoN. dozI kAkAe potAnA vaktavyamAM kahyuM ke teo badhI saMsthAothI dasa varasanA TUMkA gALAmAM keTaluM mahAna sarjanAtmaka kAma karyuM che te samaja khUba ja mAhitagAra che paNa saMghe je A saMsthAnI varaNI karI te khUba ja bahAranI vAta che. ame badhA rAtanA 9-45 kalAke muMbaI senTrala sukharUpa yogya pAtra gotyuM che ema temaNe kahyuM. saMgha emanI salAha sUcanAthI saMsthAnI pahoMcI gayAM hatAM. varaNI ghaNIvAra kare che. AzramanA mAnad sabhyo ne vyavasthApaka zrI bhIkhubhAI paTele muMbaIthI * * * Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana gAmaThI Arogya vijJAna' ToN. raNajita paTela (anAmI) huM sane 1932mAM kI-'sarva vidyAlaya'mAM bhaNato hato tyAre zrI DAhyAbhAI haragoviMdadAsa jAnI nAmanA eka taravariyA vijJAna-zikSaka hatA. zAstrIya vijJAnanI sAthe teo gAmaThI Arogya vijJAnanI vAto paNa karatA hatA. ekavAra emaNe AkhA vargane eka prazna pUchyoH nahotA! sAmAnya rIte rogI cattA sUtA hoya che ane sau koI DAbe paDakhe sUtA nathI hotA. rAtanI ATheka kalAkanI nidrAmAM ajANatAM paNa paDakhAM pharatAM rahe che.. DAbe-jamaNe, jamo-DAbe. DAbe paDakhe sUvAnuM kAraNa ApatAM kaheluM ke te bAju hRdaya AveluM che...eTale raktadhabaka ne saMcAramAM suvidhA rahe eTalA mATe DAbe paDakhe sUvAnuM mahattva. jogI loko kyA kAraNe jemaNe paDakhe sUrva che, na-jAne! duniyAmAM vadhumAM vadhu DosA kayA dezamAM che?" emano prazna rASTrIya AyuSya AMka (nezanala spena oNpha lAIphano hato.koI vidyArthI sAco javAba ApI zakyo nahIM eTale emaNe kahyuMH 'unmArka dezanA DosA-DosIo lAMbAmAM lAMbuM jIve che.' e pachI emaNe e dezanA dIrghAyuSyanA keTalAMka kAraNobadhuM zArIrika abhinaya sAthe zikhavatA hatA. DaoNka, karoDarajju, zrI jAnI sAheba, vargamAM pATalI para, gharamAM jamatI vakhate pATalA para ne dIrghazaMkA TANe saMDAsamAM kaI rIte besavuM joIe e gaNAvyAM temAM enA DerI udyoganA jabbara vikAsano ullekha karyo ne pachI ghI-dUdha-chAzanuM ApaNA AhAramAM zuM mahattva che te samajAvyuM, chAzanuM AhArazAstramAM gaurava karatAM kaheH kaTi pradezanI sthitino khyAla ApatA hatA. peTa sApha rAkhavAnuM mahattva samajAvatAM hatAM: 'takram zakrasya durlabham'-matalaba ke chAza to IMdra jevA IMdrane paNa durlabha che. paisAdAroe chAzanI maphata 'parabo' mAMDavI joIe. dhRtam tra Ayu;) m aa tam vinaMta! dhI e AyuSya che...devuM karIne paNa ghI pIo. suzrute kahyuM che ke je vyakti dararoja traNa rUpiyAbhAra (tolA) thI khAya che tenI AMkhonuM teja garUDanI AMkho jevuM thAya che. dUdhe vALu je kare te ghara vaidya na jAya! e dezI kahevata kahI bolyAH dUdha ne roTalo, dahI ne bhAta, lADavA ne vAla, khAo mArA lAla!' A kahevata kahI, dUdha-roTalo, dahIM-bhAta ne lADavA-vAlanA yugmanuM ArogyalakSI mahattva samajAvyuM. vAta, pitta, kaphanI vAta karI AhAranA sIkaraNanI carcA karI. e pachI ArogyanuM eka bIjuM sUtra saMbhaLAvyuMH na AMkhe pANI, dAMte lUNa, peTa na bharIe cAre khUNa; DAbuM paDakhuM dabAvI sUve, tenuM duHkha sImADe ruve.' eka vAra jAya jogI, be vAra jAya bhogI; ne traNa vA2 jAya rogI'. UMdho sUrve abhAgiyo, cano sUrve rogI; DAbe to sau koI sUve, jamaNe sUrve jogI maiM to anekane UMdhA sUtA joyA che paNa e badhA ke abhAgiyA 15 dararoja AMkhe, ThaMDuM pANI chAMTavAthI, mIThAthI dAMta dhasavAthI peTarna / UNuM rAkhavAthI ane DAbe paDakhe sUvAthI Arogya sAruM jaLavAya che. matalaba ke enuM duHkha sImADe poka mUkIne raDe che!o.' DAbe paDakhe UMghavAnI vAta AvI eTale kahe - jogI-bhogI ne rogIno prAsa maLelI jANIne AnaMda thayelo paNa vastuta: eka, be ne traNanI vAta taddana sAcI che. jAnI sAheba kahetA ke ApaNA eMzI TakA rogo viparIta AhAra ne ati AhAra akarAMtiyAveDAne kAraNe thAya che. ApaNe peTarna pUchIne khAtA nathI, jIbhane caTAkA karavA khAIe chIe ne ema samajIe chIe ke peTamAM dAMta che. mArA A ziyake AgaLa jatAM ArogyaviSaSaka keTalAMka pustako lakhelAM jemAMnA traNanAM nAma mane yAda cheH 'sAnamAM samajAvuM', 'dAyake daza varSa' ane 'vAsIdAmAM sAMbeluM'. mane evo khyAla che ke vaDodarAnI vizvavikhyAta saMsthA "prAgya vidhA maMdira' (orienTala InsTiTyUTa)nA ekavAranA adhyakSa DaoN. bhaTTAcArya likhita aMgrejI pustakano anuvAda zrI jAnI sAhebe karelo te pustakamAM Ayurveda ane homiyopethIno samanvaya karelo che. teo kahetA ke ApaNe mukhyatve vanaspati-AhArI chIe. vanaspati AhAramAM IMDA suddhAMno niSedha che. eTale mAtra pUrNa natrilo khAtara dugdhAnta upara AdhAra rAkhavo paDe che. zrI vinA cAle, dUdha vinA nahIM, dUdhamAM chevaTe separeTa dUdha paNa kama nathI, balke lagabhaga dUdha jevuM ja che-poSAmAM to vaLI vadhAre-pA jo te cokhkhuM hoya A jAnI sAhebano Agraha karyomAM maga mATeno hato. kahetAH maga calavye pA' ne maga kare Dhaga.' matalaba ke magathI cAlavAnI zakti vadhe ne 'DhA' kahetAM maLazuddhi kare. juvAra, bAjarI, maga ne ghauMnA 'toThA'-ghI-goLa mizritano temano Agraha bhAre hato. A pachI to AgaLa jatAM amane Arogya viSayaka keTalAMka Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 kavita-sUtro jANavA maLyAM...jema ke: Ijjata-AbarU bharamanI AMkhameM aMjana, dAMta meM maMjana ne dAlaroTI karamanI." nita kara, nita kara, nita kara' ane karamanI'mAM be artho abhipreta che. "karamaeTale Fate nAkameM aMguli, kAnameM lakaDI nazIba..nazIbamAM hoya to dALa roTI nazIba thAya ne karamano bIjo mata kara, mata kara, mata kara'. artha-karma-puruSArtha...puruSArtha karIe to dALaroTI pAmIe. zuM karavuM, zuM na karavuM...e vidhi-niSedhamAM Arogyano muddo eka jamAnAmAM surata zaheramAM navarAtrinA nava divasa sudhI garbhita che. sAdhAraNa rIte dALa, bhAta, khIcaDI, roTalI ApaNo paLAtA 'ghoghArANA'nA prasaMgamAM chokarAo mazkarImAM A prakArane AhAra che; to e AhAranI guNavattA paNa AvAM kavita-sUtromAM jADake lalakAratA:aMkita thayelI jANavA maLe che. dA. ta. : ghoghArANA, vAlavaTANA, khIcaDI kahe merA halakA khAnA, pAchalI rAte, thAya aghANA." mere bharose kahI na jAnA'. Ama to joDakaNAmAM kevaLa mazkarIno ja bhAva che paNa sAthe roTI kahe meM AvuM, jAvuM; sAthe vAlavaTANAnI khAsiyata-vAyaDApaNuM ne enuM recakatattva paNa dALabhAta kahe: maMjhila pahoMcADe.' emAM gUMthAI gayAM che. ApaNA moTA bhAganA dhArmika tahevAro A badhA AhAramAM rahelI pAcana-poSaka-zaktino khyAla sAthe saMlagna khANIpINIno jhINavaTathI vicAra karIzuM to temAM Apyo che. AhArazAstranI sAthe lokakavie vyavahAra zAstra ne mULe to vaijJAnika dRSTi rahelI jaNAze jenuM rUpAMtara AvA gAmaThI samAja zAstrane paNa A rIte sAMkaLI lIdhuM cheH prayogomAM jovA maLe che. amaladArI garamanI, 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-390007. vahu-beTI naramanI, phona : 6621024 caMdrAunA : kAvya paricaya 1 DaoN. kavina zAha jaina sAhityamAM vividha prakAranA kAvyo sarjAyAM che temAM alpa racanA zailI pramANe deva-gurunI stutithI thayo che. paricita kAvya prakAra caMdrAulA vizenI mAhitI A lekhamAM pragaTa sakala suri namaI sadA re, pAsa jiNesara devo, karavAmAM AvI che. mAnava bhava pAmI karI re, aharniza karaje sevo. padya racanAmAM chaMda prayoganI sAthe dezIono moTA pramANamAM kavie jIvAtmAnA cAra gatimAM paribhramaNa rUpa AtmavRtAMtanuM prayoga thayo che. dezIonI saMkhyA 2328 che tenI mAhitI jaina nivedana karyuM che. A nirUpaNakaryuM che. A nirUpaNa dvArA AtmAnI gUrjara kavio bhAga 8mAMthI prApta thAya che. karUNa sthitino paricaya thAya che. namUnA rUpe bhava bhramaNano paricaya | dezI, DhALa, valaNa, cAla vagere paryAyavAcI zabdo kAvya gAvAnI karAvatI paMktio nIce mujaba che. zailIno saMdarbha darzAve che. dezIonI vaividhyapUrNa sUcimAM vRSabha taNo bhava dohi lo re, bhAravahe nizIdIso. caMdrAulA-valA' e eka prakAranI dezI che jeno naM. 5471 che. hariNa samA bANe karI re, harakhatA pADe cIso. A dezIno prayoga karanAra kaviomAM kavi samayasuMdara saM. 1673, haNatAM chAga kare ali cIsa, tehanA duHkha laI kavi jayaraMga-saM. 1700, kavi jJAna kuzaLa-saM. 1707, kavi jagadAsa bhAra tala, dAjhalAM vRSabha pramukha ati duHkha sahatA. jayavaMta sUri saM. 1643. A dezIno prayoga karIne racAyelI jIrejI. ||17TI cAra kRtio prApta thAya che. 1. kavi RSabhadAsanA samayanA kavi nagara vAsa pAgu ari duHkha taNo bhaMDAro, lIMbonI kRti pArzvanAtha nAmanA saMvega rasa caMdrAulA 2. kavi kAdava durgadha pUriyo re, sAtaI naraga majhAro. jayaMtasUri kRta sImaMdharanA caMdrAulA (17mI sadI). uparokta be sAtaI naraga majhAraI, baMdhatA Aukhama kRtio apragaTa che. trIjI kRti ajJAta kavinI zrI pArzvanAthajInA sAgaropama caDhatA mobho, deha vAMchato te maraNa pAme. caMdrAvalA saMvata 1939mAM pragaTa thayela che. cothI kRti kavi jJAna ubho rAkhI duHkhe dAmI, jIrejI. II10nA sAgaranI nemicaMdrAvalA che. caMdrAulA dezImAM racAyelI kRtiono nArakInA jIvo duHkha-vedanA bhogave che tyAre paramAdhAmI deva paricaya nIce pramANe che. pUrve karelAM pApanI smRti tAjI karAvatAM kahe che ke, 1. pArtha nAmanA saMvegarasa caMdrAulAnI racanA kavi lIMboe deva kahe sAMbhalo, anDarIe kAM tu madamAto hAMDalo re, karI che. A kRtimAM 49 kaDI che. teno AraMbha paraMparAgata kAvya karato pApa aneko, pApa aneko padAtuM loka prataI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 vaLI kaheto ehavo, nathI sAta naraga. rAtribhojana, paradArAsevana, mahAAraMbha samAraMbha karyA, vegere pAponI yAdI apAve che. mAnusane bhava upano re, to pahiluM gartavAso re, ghora aorI jIva, manuza pIDe jaI dasamAso pIDikhAma, dasamAso magara taNA pare duHkha sahatuM, romi karavuM te AhAra, manusane bhiva duHkha apAra, jIre||30|| samakitadhArI jIva pApanA phaLane jANIne jina dharmanI ArAdhanA karI mAnava janma saphaLa kare che. jina pUjA-dAna-zIla tapa bhAva dharmanI ArAdhanA karavI joIe. manuSya gatimAM ArAdhanA thaI zake che. kavinA zabdo che. prabuddha jIvana mAnavanI gati maLe re, lIlA apAra, zrIjina zAsana AdarI 2 pAlai saMjama bhAra, pAle samakitasyuM vrata bAra, jANI jIvAjIva vicAra, paMcamI gati pAmI nirvANa, ke mANa laI amara vimAna aMte kavinA zabdo che. lIMbokI sAMbhalo re, abhaya taNAM dAtArI re, saraNaI lumhArIya AvIyo, svAmI jagadAdhAra re, svAmI bAu zrI jinacaMda dhyAna dharatA paramAnaMda. I, zAzvata sukha anaMta lIMbone ApauM bhagavaMta. 2. 49 // 84 lAkha jIvAonimAM paribhramaNa karatA jIvAtmAnA duHkhonuM varNana karIne AtmA samakitadhArI banI vrata svIkArIne karma khapAvI mokSa sukha pAme che evo sArabhUta vicAra vyakta karyo che. jinavANIno sAra sarvavarita dharmanI ArAdhanA ane tenAthI mokSa prApti eTale ke janma jarA mRtyunA cakramAMthI sarvathA mukti ane AtmAnA zAzvata sukhanI prApti. kavie zirSakamAM caMdrAulAno nirdeza karyo che paNa kAvyamAM koI jagAe A zabdano ke racanA samayano ullekha thayo nathI. samayanI mahattA darzAvatI A racanA zirSakanI yathArthatA sUcave che. 2. kavi samaya suMdare jinacandrasUri caMdrAulA gItanI cAra kaDImAM racanA karIne kharatara gacchanA mahAna gurudevanA Agamana ane tenAthI sakaLa saMghamAM harSollAsa pragaTyo che tenuM varNana karIne guru mahimA gAryA che. kavie caMdrAulA zabda prayoga karatAM jaNAvyuM che. 17 che. sImaMdhara svAmInA stavanamAM je vicAro pragaTa thAya che tenuM ja ahIM nirUpaNa thayuM che. navInatA e che ke kavie caMdrADelA dezano prayoga karyo che. 3. kavi jayavaMtasUrie sImaMdhara caMdrAulAnI racanA 27 kaDImAM karIne paraMparAgata rIte sImaMdhara svAmInA guNa gAvAmAM AvyA kavie sImaMdhara svAmIno mahimA gAtAM jaNAvyuM che ke, nuM tribhuvana manamohana svAmI, vijayavaMta puSkalAvatI, tribhuvana dIpaI, kevala nyAnaI kumata ja jIvaI, vagere vizeSaNo darzAvIne bhagavAnane vinaMtI rUpe caMdrAulAnI racanA karI che. bharatakSetrathI ghaNuM dUra vaselA ApanuM vAraMvAra smaraNa thAya che. kavio bhakta hRdayanA virahanuM karUNA rasamAM bhAvavAhI nirUpaNa karyuM che. sImaMdhara svAmI mahAvideha kSetramAM vicare che paNa bharatakSetranA mAnavIo tyAM pahoMcI zakatA nathI chatAM pratidina emanuM smaraNa jAgAna kare che. prabhu darzana kayAre thaze tenI AkAMkSA rAkhe che. dRSTAMtarUpa paMktio nIce pramANe che. arita abhUkha unAgaraOM hai, AvaraNavuM nizi dI hI, AhavA te dUrajana bolaDA re, teI saMtApyA neke, taI saMtApyA phiTira jhUrI jhUrI paMjara huI deha, tumhathI zIkha hava nahIM muja huI, nehana kIjaI nAM sukha tehII jI jIvana||13|| vaidha dAvAnaLa lAI rahyA re laI ke. ahI cavaTA manamAM haMI huM re, kuza jANaI pa2 pIThyo, paranI pIDA thoDA jANaI jeha naI bhAra paDaI, te tAMI, dhUli varAMsyA, haIDaI ApI, neha veli dhUrathI kApI jI jIvana ||12|| neha saMbhAraI duHkha dahaIre, gahivara huIzarIro kAgala zI pira moka laI re, koI nahIM gaMbhIro koI nahIM gaMbhIra je sAthaI, kAgala puhacaI tumhA raI hAthaI. guNa saMbhAraI haIDaI khIjaI AMsu nIraI kAgala bhIMjaI. jI jIvanajI ||14|| kAgala konA sAthe mokaluM ! saMdezo koNa laI jAya ? mArI viha vedanA kevI rIte pragaTa karuM ? he prabhu tamArA guNanuM varNana sAMbhaLIne AMkhamAMthI AMsu sarI paDe che. A to paradezInI prIta che. daiva vairI thayo. mane pAMkha na ApI. sagapaNa thAya pachI saMbaMdha jAhera thayo eTale tene DhAMkI zakAya nahi, tamArA guNo avarNanIya che. bhakta 'e caMdrAulA bhAsa maI gAI, prIti samayasundara mani pAI|| e caMdrA lauM gAI, hajUraI, tarka yu jhu ArI laI savi nUraI.'prabhunuM smaraNa kare che tenuM vividha upamAo dvArA nirUpaNa karavAmAM *e caMdrAulaDuM sAMbhala nyorI, huM balihArI pUtra jI torI.' caMdrAulA dezImAM A racanA dvArA guru mahimA gAvAmAM Avyo che ane 'caMdrAlA"no temAM spaSTa ullekha thayo che. AvyuM che. hAthI samaI vajhanaI (viMdhyAcala) re, cAtaka samaraI maiDo, cakavA samaraI sUrajaI re, pAvisa paMtha geho, pAvisa paMtha gRha saMbhAraI bhamarU mAlatI navI vIsaraI, thoDaI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kakSiNa dhaNau kira jANyo. jIvana jI ||19|| sImaMdhara svAmIne vInatInI anya racanAomAM prabhu guA gAvAnI bhaktonI samarthatA nathI tenuM rUpakAtmaka nirUpama karatAM kavi jaNAve che. - Abha maMDala kAgala karUM re, sAyara jala miSa thAI tajau tumhe guNa sura guru likhaI re, tuhaI pAra na AvaI, guNa saMbhAraI viraha saMtAvaI. jI jIvana jI. || 23 || aMtamAM kavinA zabdo che prabuddha jIvana jayavaMta sUri para thayA rasAlAM, bhagataI gAI jina guNa mAlA. sImaMdhara svAmInI bhakti karavAthI aMte ziva ramaNI prApta karaze ema phaLazrutino ullekha karyo che. A caMdrAulA sImaMdhara svAmInA guNagAna sAthe bhaktanI sAcA hRdayanI prabhubhakti ane vizkanI mAhitI prApta thAya che. rasa ane alaMkAranI dRSTie paNa kavitva zaktino paricaya prApta thAya che. 4. 17mI sadInA kavi jJAna sAgare saM. 1655 jaNNagaDha (jUnAgaDha)mAM nemi caMdrAvalA kRtinI racanA 144 kaDImAM karI che. A kRtimAM nemanAtha bhagavAnanA gukA gAvAmAM AvyA che. temAM caMdrAvalA dezIno prayoga thayo che eTale kRtinuM nAma mi caMdrAvalA nirdhArita thayuM che. AraMbhanA zabdo che. sa2ti bhagavatI mana dharI re, samarI zrI gurupAya nemakumara guNa gAyavA re, muja mana ulaTa thAya, muja ulaTa thAya apAra, vasyuM yAdava kula siNagAra, bAvIsamA jinavara brahmacArI, jaya jaya temaja jaMga hitakArI rAmanI bharathAra valI valI maMdIrgha re, tA. 16 eprila, 2009 che. jaina dharmamAM mithyAtvano tyAga karavAno bhagavaMtano sAco upadeza che. eTale mithyAtvamAMthI bacIne samakitane zuddha karavA-TakAvI rAkhavA mATe A prakAranI racanAnuM paThana-pAThana-zravaNa upakArI che ema samajAya che. A racanA caritrAtmaka hoI tenI vizeSa vistArathI noMdha na lakhatAM kRtino mitAkSarI paricaya ApavAmAM Avyo che. raivaMta giri titakAra, dekhyAM citta ANaMdI hai re. rAmatI A racanA apragaTa che. atre tenI saMkSipta noMdha ApI che. 5. zrI pArzvanAthajInA caMdrAvalA kRti zrI jaina hitecchu maMDaLa bhAvanagaranA eka sabhya dvArA saM. 1839mAM prakAzita thayela che. A kRtinI prastAvanAmAM nIce pramANe ullekha maLe che. kavie caMdrAvalA dezIno prayoga karIne pAMca prakaraNamAM vibhAjana dvArA pArzvanAtha bhagavAnanAM pAMca kalyANakanuM varNana karyuM che. caMdrAvalAnA kartA vize koI ullekha maLato nathI paNa prastAvanAmAM je mAhitI che teno prathama prakaraNanA aMtamAM saMdarbha maLe che. hitecchu nita dhArye paravarI ekTa para chappana dika kumArI, guNa gAve prabhu pAsa.' kavie vastu vibhAjana mATe prakaraNa zabda prayoga karyo che, ane aMte dohAvAthI pachInA prakaraNanI mAhitI ApI che. bIje saMge e karyo. pArvatI AdhikAra mana sthIra rAkhI sAMbhaLo, che bahu vAta rasALa. 'sarga' zabda prayoga vibhAjananuM sUcana kare che. kavie madhyakAlIna kAvya zailInuM anusaraNa karIne caMdrAvalAnI racanAnA AraMbhamAM deva ane sarasvatInI stuti karIne vastu nirdeza karyo che. prathama namI jIna rAjane, samarI sArada mAya, paNa pArja ANaMdanuM, janmatra chAMya |1 || kavie caMdrAvalAnI phLa zruti vize nIce pramANe jaNAvyuM che. eNIpare pArzvataNA guNa gAve, harakhe dharI mana mAMhI. zravaNe suNalAM pAtIka nAse samakita dIla uchAMhi. samakita dIla ukAMDhithI keze, Atama tattvano anubhava thaze, acaLa sukha amara pada pAve eNI paraM pArzva taNA guNa gAve, harakhIthakI manamAM hi / / 151 || (pA. 45) prathama prakaraNamAM prabhuno janma, bIjA prakaraNamAM prabhunA janma mahotsavanI ujavaNI, trIjAmAM prabhuno dIkSA mahotsava, cothAmAM kevaLajJAna, pAMcamAmAM nirvANa kalyANakanI mAhitI dvArA pArzvanAtha bhagavAnanA jIvana caritrano paricaya thAya che. kRti caMdrAvalAnI che paNa teno aMtara AtmA 'vadhAvA' paMca kalyANaka stavananI sAthe sAmya dharAve che. AjathI 165 varSa pUrve caMdrAvalA prakAranI kAvya kRti pragaTa thaI che. anya caMdrAvaLA hastapratamAM surakSita che teno samaya 17mI sadIno che eTale caMdrAvalA kAvyano 17mI sadIthI prAraMbha thayo che. jaina sAhityanA kAvya prakAronI vividhatAmAM eka abhinava svarUpano paricaya bhakti mArganI ane kAvya sRSTinI anokhI saphara karAve che. *** anya darzanIomAM vasaMta Rtune vize gAvAne mATe yudha vigere karmabaMdhananA heturUpa pAMDavavalA vagere caMdrAvalA dazyamAna thAya che. paraMtu ApaNA sarvotkRSTa jaina dharma tevA caMdrAvAga be-traNa uparAMta vizeSa banelA jaNAtA nathI. temAM vaLI chapAyelA to bilakula che ja nahIM. tethI evI lakhelI parato saghaLAonA upayogamAM AvI zakatI nathI. tevI tarahanI eka sAdhAraNa khoTa purI pADavAne arthe zrI jaina jJAna hitecchu maMDaLanA eka alpamati sabhAsade svazakti anusAra zrI zrI pArzvajInA janma caritranA vRttAMta yukta caMdrAvalA banAvelA che. 103 sI bilDiMga, jIvanajyota epArTamenTa, prastAvanAne AdhAre caMdrAvalA racanAnuM prayojana jANavA maLe vakhArIyA baMdara roDa, bIlImo2A-396 321. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 5 _DaoN. kumArapALa desAI [mUlyaniSTha sAhityasarjana karanAra sarjaka 'jayabhikhkhu'nI janmazatAbdInuM A varSa che. sAhityakAranuM sarjana ApaNI pAse hoya che, paraMtu sAhityakAronA jIvanacaritra bahu ochAM maLe che. A che sarjaka jayabhikhkhunA bALapaNanA prasaMgo AlekhatuM emanI jIvanakathAnuM A pAMcamuM prakaraNa.] mahAna devatAnI padharAmaNI jIvananA jhaMjhAvAtomAM Amatema phaMgoLAtuM bALaka bhIkhA (jayabhikhkhunuM hulAmaNuM nAma)nuM mana satata dvidhA anubhavatuM hatuM. vAraMvAra e UMDA vicAramAM DUbI jato ke cAra varSanI vaye mAtAne gumAvanAra bALakane kyAreya mAtA samA vAtsalyanI koI mIThI hUMpha nahIM maLe? bALaka bhIkhAne kyAMka hetano zILo chAMyaDo maLI jato ane mamatAnA vRkSa nIce nirAMte besIne snehabharI laharIono mAMDa thoDo anubhava karato, tyAM to jIvanamAM evI aNadhArI ghaTanA banatI ke hetanuM AkhuM vRkSa ja baLIne khAkha thaI jatuM. je chAparA nIce Azaro maLyo hato, te AkhuMya chAparuM ekAeka UDIne bAjumAM pachaDAtuM. sukhanI evI chetarAmaNI ramata hatI ke eno hAtha potAnA hAthamAM meLave, tyAM to e hAtha koI khUMcavI le ane duHkhada smRtino eka vadhu AghAta haiyAmAM mUkatuM jAya. sukhanI jarA tALI vAgI, tyAM to e AkhuM sukha ja chaTakIne kyAMka dUra dUra adRzya thaI jAya. bALakanuM mana vicAranA cagaDoLe caDe che ke AvuM banatuM haze kema? gamatuM ramakaDuM maLe ane thoDuM 2me tyAM koI khUMcavI le te kevuM? vicAra kare ke nasIba ja evuM vakra che ke sukha sAthe sadAnuM ADavera che. kayAreka ema paNa lAge ke A duniyAnA mAnavImAMthI hetaprIta ochAM thaI gayAM che. viMchIyA ane boTAda thaIne bALaka bhIkho enA pitA vIracaMdabhAI pAse varasoDA Ave che. satata mAnavInI mAyA zodhanArA A bALakane jIvavA mATe koI lAgaNInA AzarAnI jarUra hatI. Thera Thera bhaTakatA rahelA A bALakane kyAMka TharIThAma thavAnI IcchA hatI. mAtAnA vahAlane zodhatA bALakane eka evI mAtA maLe che ke je avasAna pAmIne AkAzano tAro bane nahIM ane kyAreya ene tyajI nahIM de. prakRtinI godamAM vaselA varasoDA gAmanI dharatImAM bALaka bhIkhAne mAnI hUMphano anubhava thayo varasoDAnI AkhI prakRtie A bALakane AnaMdasRSTimAM DubADI dIdho. mAnavInI mAyA jhaMkhanArA bALakane bhUminI mAyA lAgI gaI. mAnavInI mAyAmAM bharatI-oTa Ave, mAnavI paragAma ke paraloka paNa sidhAve, jyAre A dharatI to sadAkALa enI sAthe rahe. enA hetamAM kyAMya kazI khoTa-UNapa jovA na maLe. 19 sAbaramatI nadInA kinArAnI UMcI bhekhaDa para vaseluM, vaDa- jaMgalothI vIMTaLAyeluM varasoDA gAma bALaka bhIkhAnuM ati vahAluM gAma banI gayuM. e gAmanI pratyeka jagA sAthe ene atUTa bhAIbaMdhI baMdhAI gaI. enA maMdiro enA AnaMdasthAno banyAM ane enI vADI, kUvA ane bhoMyarAM rojanA enA sAthI banyA. savArathI sAMja sudhI A gAma bhIkhAne potAnI godamAM khelAve. A bALaka enA hetano evo to anubhava kare ke jiMdagInA saghaLAM duHkho vIsarI jAya. gAmanA cheDe AvelI zaMkaranI derI e bhIkhAnI rojanI jagA. A derI pAse AvIne e bese. enI mATInI bhekhaDamAM caDavAnI ane kUdavAnI bhAre majA Ave. e derI pAsethI kalakala nAde vahetA jharaNAno avAja sAMbhaLe ane pachI e jharaNAnI dhAre dhAre thoDo AgaLa cAle ane e jharaNu sAbaramatI nadIne maLe tenA saMgamasthAnane nihALe. e ja sAbaramatI nadIne kAMThe AvelA saMta RSirAyajIe bAMdhelI 'ekalasaMgI' pAse Ubho rahe. A ekalasaMgI vAdaLa sAthe vAto karatI lAge. enI nIce jalapravAha mIThuM-dhImuM guMjana karIne gAto hoya, bAjunI bhekhaDa para nAnA devavimAna jevuM dhoLI dhajA pharakAvatuM maMdira dekhAya. nAnAzA mAruti maMdiranI pAse nAnI dharmazALA paNa hatI. sAbaramatIne kAMThe A bALaka ghUmavA nIkaLe, tyAre zaMkaranI derI, mArutinuM maMdira ane saMta RSirAyajIno Azrama e enA rojanA sthaLo banI gayA. A bALaka zivajInA darzana kare, mArutine namana kare ane vaLI kulezvarI mAtAnA dhAma pAse jAya. gheghUra vaDalAnI chAMya nIce gAmanA pAdare thaIne sTezana jatA rastA para AvelA A kalesara (kulezvarI) mAtAnA darzananI bALakane bhAre laganI. enA gheghUra vaDalAnA chAMyaDe bese ane bAjumAM vahetI taLAvaDIne nIrakhe. ziyALAmAM ane comAsAmAM A taLAvamAM pANI hoya ane unALAmAM emAM kuMbhAra IMTo pADe. eka sarasa majAno bAga mAtAnA dhAmamAM rahetAM eka maiyAe ugADyo hato. sAMja paDe A bALaka tyAM pahoMcI jAya. bAgamAM doDe ane vaDalA nIce maMDaLI jamAve. romAMca ane rahasya, bhAva ane bhayanA keTalAM badhAM sthAno eka ja gAmamAM hoya che ! A gAmamAM AveluM bhoMyaruM allAuddInanI guphA jevuM lAgatuM hatuM. gAmamAM sahu koI kahetA ke A bhoMyarAmAM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 sAta khaMDa che ane enA bIjA traNa khaMDa UMDe jamInamAM che. vaLI e pachI to e ja ghaTamALa cAlu thaI jatI. khaMDomAM paNa sonAnI hiMDoLAkhATa ane pAtALakUvo che. bhoMyarAnI strInI AvI avadazA joIne bhIkhAnA mana para gAmaDAM pratyeno bahAra besIne goThiyAo vicAratA ke A bhoMyarAmAM to keTaluM tiraskAra jAgyo. ene thayuM ke gAmaDAnI strIone keTakeTaluM sahevuM badhuM haze? bALakanuM mana ghaNI kalpanA karatuM. eka-be vakhata paDyuM che! paNa tyAre ene koIe kahyuM ke strI gAmaDAMnI hoya ke mINabattI saLagAvIne bhIkhA ane enA bhAIbaMdhoe emAM dAkhala zaheranI hoya, badhI strIonI dazA sarakhI hoya che. gAmaDAnI thavAno prayatna karyo, paraMtu jevA thoDAMka Daga bharyA ke kAnakaDiyAoe strI kUve paDe che to zaheranI strI "prAyamasanA akasmAte rAMdhatAM (eka jAtanA cAmAcIDiyAoe) ekasAmaTI evI ciciyArIo karI ke dAjhI jatAM gujarI gayA'nA banAva banatA hoya che. mAtra rItamAM badhA bhAgIne bahAra nIkaLI gayA. bheda che, ApaghAtanA kAraNa samAna che. koIe kahyuM, "are, A kAnakaDiyA to bhoMyarAnA cokIdAra che. bhIkho ane tenA bhAIbaMdhone khabara paDe ke Aje gAmanA rAjA AgaLa vadhazo to nAka-kAna karaDI khAze.' rastA parathI pasAra thavAnA che tyAre emane mATe e AzcaryanI A sAMbhaLyA pachI bALaka bhIkho ane enA bhAIbaMdho bhoMyarA ghaTanA banI rahetI. bhIkhAe sAMbhaLyuM hatuM ke gAmanA rAjA e AgaLa ekaThA thatA. bhoMyarAnA bheda vize keTalIya avanavI, vicitra pATaNanA jayazikharI ane vanarAja cAvaDAnA sIdhA vaMzaja hatA kalpanAo karatA, paraMtu emAM paga mUkavAnI koI hiMmata karatA AthI bhIkho rAjAne joIne emanAmAM jayazikharInAM parAkramanI nahIM. jo ke thoDAM varSo pachI koIe bALaka bhIkhAne kahyuM, "A to kalpanA karato. teo jANe jayazikharIno avatAra hoya tema emane chappaniyA dukALanA kAme AvelA majUroe mATI khodatAM A rItanuM joIne bhaktibhAvapUrvaka mastaka namAvato hato. rAjA be ghoDAnI ghara banAvyuM hatuM. Ane kAraNe unALAmAM emAM thoDI ThaMDaka rahetI.' bagImAM besIne bahAra pharavA nIkaLatA hatA. suMdara mugaTa, jo ke AvA khulAsAo bALaka bhIkhAnI kalpanAsRSTine bahu pasaMda kinakhAbanA keDiyA, kamara para sonAnI talavAra, gaLAmAM paDyA nahotA. motI-mANekanI mALA, kAnamAM hIrAnI kaDIo, page sonAno gAmanA pratyeka kUvAo sAthe keTalIya kathAo vIMTaLAyelI hoya toDo, hAthamAM sonAnI poMcIo, suMdara vAMkaDiyALI mUcho ane che. dareka kUvAnI oLakhanuM potIkuM nAma hatuM. gAmamAM Avo eka rAjatejathI camakatuM prabhAvazALI mukha-A badhuM nizALiyA bhIkhAne 'dekhato kUvo hato. ema kahevAtuM ke eka vAra jIvAbhAthI nAmanA AzcaryamAM DubADI detuM hatuM. rajapUtano AMdhaLo baLada A kUvAmAM paDI gayo hato. e pachI bhIkhAnI nizALamAM rAjakumArI bhaNatI hatI. atyaMta rUpavAna mahAmahenate ene bahAra kADhavAmAM Avyo ane e dekhato thaI A rAjakumArI zIMgaDAvALA gheTAnI gADImAM besIne roja Ave gayo! e divasathI A kUvo gAmamAM "dekhatA kUvA tarIke jANIto hato. ane nizALamAM alAyadI jagAe besIne bhaNe. nizALiyA bhIkhAne varasoDAno bIjo kiyADIno kUvo hato. enuM pANI lAvavuM e mATe to A badhI devamUrtio hatI ane dUra rahyuM rahyuM enuM darzanabhAre mahenatanuM kAma hatuM. pANI bharanArIne aDadho mAIla cAlavuM pUjana karato hato. paDe ane pachI mAthe beDuM laIne UMco caDAva caDavo paDe. vaLI AvuM eka divasa rAjA khuda doDAdoDa karatA najare paDyA. gAmane pAdara eka beDuM na hoya, paNa babbe beDAM mAthA para hoya ane AvI rIte AMbalIomAM moTA moTA taMbU khoDAvA lAgyA. lazkaranA ghoDAo cAra-pAMca vakhata beDAM sArI lAvavAnA hoya. kiyADInA kUvAnA hamacI khUMdatA AvI pahoMcyA. AkhuM gAma jANe gADha nidrAmAMthI naravAM pANI uparAMta enuM mahattva bIjI bAbata mATe hatuM. enA ekAeka saphALuM jAgatuM hoya tema dhamadhamI rahyuM. nizALanA mAstaro jaLe keTalIya gAmaDAMnI nArIonA AMsu samAvyAM hatAM. paMdara divase bALakone saMvAda gokhAvavA lAgyA. gAmamAM, gharamAM ane nizALamAM ke mahine ekAda strI emAM paDIne AtmahatyA karatI hatI. AvuM badhuM sAphasUphI thavA lAgI. nizALiyo bhIkho vicAre ke khuda rAjA bane tyAre kUvAnI AsapAsa AkhuM gAma ekaThuM thatuM hatuM. maranArI ATalI badhI doDadhAma kare che, to AvanArI vyakti koNa haze? strI vize kaMI kaMI bolAtuM hatuM. enA kuTuMba vize keTalIya vAto evuM te koNa Ave che ke AkhuM gAma enA svAgata mATe thanagane thatI. enA AkhA vaMzane ukelavAmAM Avato. keTalAya AdhAro che! bhIkhAne to hatuM ke rAjAno te kaMI rAjA na hoya, paNa have ane keTalIya aTakaLo eka kAnethI bIje kAne pasAra thatI. strI ene lAgavA mAMDyuM ke jarUra rAjAno paNa koI rAjA che. putravihoNI hoya ke sAsariyAno trAsa hoya to te bAbato ochI cAra-cha bhAIbaMdhone laIne bhIkho AMbalIonI AsapAsa carcAtI, paraMtu e sivAyanuM koI kAraNa hoya to AkhA gAmamAM pharyA karato hato. evAmAM vaLI eka aNadhArI ghaTanA banI. divaso sudhI enI vAto lokakaMThe cAlatI. Avo banAva banyA varasoDAmAM mahAjananuM evuM jora ke khuda rAjA paNa jIvahatyA karI pachI kiyADInuM pANI be-cAra divasa koI pItuM nahIM, paraMtu e zake nahIM. Ave samaye eka divasa be-traNa savAro najIkanA gAmamAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana jaI mAchalAM ane mAMsa laI AvyA. nizALiyAo vicAravA lAgyA badhA phATI AMkhe nihALI rahyA. are A te kevuM? strI thaIne maradano ke evuM te koNa Ave che ke jene mATe ATalI badhI chUTa mukAI haze! poSAka pahere che, ghoDA para bese che ane maradanI hArohAra enI gAmanA pAdare moTo mAMDavo Ubho karavAmAM Avyo ane enA mAphaka ghoDo calAve che. pravezadvAra para suMdara kotaraNI karavAmAM AvI. vaLI dArUkhAnuM paNa nAmadAra poliTikala ejanTane sahu koI namI rahyA. gAmanA phUTavAnuM hatuM ane e mATe saghaLI goThavaNa taiyAra karavAmAM AvI. zeTha ane zAhukAra, veda ane purANI sahu koI emane namana karatA nizALiyAo mahAna devatAnI savArInI rAha joIne beThA hatA. hatA. are! gAmanA rAjAe khuda jyAre emanI adaba karI, tyAre kharekhara e ghaDI AvI pahoMcI ane ekAeka aneka jAtanA to A nizALiyAonI najaramAM e gorA strI-puruSa alokika hathiyArothI sajja be savAro UMcA pahADI azvo doDAvatA bAjumAM pratibhA banIne manamAM vasI gayAM. hArabaMdha UbhelI prajA vaccethI pasAra thaI gayA. badhA AMkhanI kIkI varasoDAnI bhUminA vAtAvaraNa sAthe nizALiyA bhIkhAnuM mana sthira rAkhIne ene nihALI rahyA. e pachI be pANIdAra ghoDA para gUMthAI gayuM. potAne paradezI mAnato bhIkho have dezI banI gayo. caDIne AvatAM gorA strIpuruSa dekhAyAM. eka hatA poliTikala ejanTa (kramazaH) ane bIjAM hatAM emanAM maeNDama. emano ruAba paNa anero hato. 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, jANe AkhI pRthvIno vijaya karIne AvatA na hoya! gAmalokonI amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602675 najara poliTikala sAheba karatAM emanA "maDama' para vizeSa gaI. mobAila : 09824019925 paMtha paMthe pAtheya eka paroDhanI vAta che. rahyAM che'-ane teo punaH dhyAnastha thaI (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) AgalI rAtanI satsaMga beThakane aMte DaoN. gayAM-paMDitajI sAthe temano dUrastha premalatA zarmAe ke jeo paMDita OMkAranAtha aMtara-tAra joDatA ! mAMdagInA bichAnethI bhakta bhAIne miThAI aMdarathI lAvIne mahoMmAM ThAkuranA ziSyA ane banArasa hindu muMbaIthI te o potAnA A vhAlAM mUkI khavaDAvI tyAre e moMgherA mahemAnaaMdara yunivarsiTInI myujhika phekalTInA DIna hatA, AtmajAne vAtsalyabharyuM chelluM divyasaMgIta padhAryA!" paM. omakAranAthajInA priya bhajano bhAva saMbhaLAvI rahyAM hatAM!! sADA pAMceka vAge vibhora banI gAI saMbhaLAvyAM hatAM. dIdIe AMkho kholI A khulAso karatAM 1967nA Disembara aMtanA divasonI paMDitajIe vimalAdIdIne potAnA AtmajA kahyuM: "paMDitajInI mahAyAtrA zarU thaI vAta che. gaNIne temane khUba vAtsalya ApyuM hatuM e gaI..temaNe potAnA pArthiva dehane choDI tyAre visanaga2 mahilA Arsa vAta paNa karI hatI. e divasomAM paMDitajI dIdho !!!' kaoNlejanA prinsipAla tarIkenA kAryakALa muMbaI bombe haoNspiTalamAM bimAra hatA. A punaH teo monamAM saMcarI gayA. veLAe ame anya sAthI-sahayoga meLavIne bhamikA sAthe te rAte sau nidrAdhIna thayA prAtaHkALa cha vAgyAnA ola inDiyA reDiyoe uttara gujarAtamAM goThavAtI, hatAH paMDitajInA "jo gI mata jA !' samAcAra paMDitajInA dehatyAganA ApIne vidyArthI-zibira zRMkhalAmAM mukhyapaNe bhajananA bhairavInA svaromAM ramatAM ramatAM. sAkSI ApI-dIdInA A dUrastha darzana ane amArI kaoNleja-chAtrAone lakSyamAM rAkhI paroDhe dIdI vahelAM to UThyAM ja hoya, zravaNanI-clairvoyance & Mental vimalAdIdIno traNa divasano paraMtu te paroDhe to bahu ja vahelA madharAta TelepathynI ! 'mata jA' gAto jogI pote zibira-yojelo. temanI anu graha pachI vahelA-UThIne padmAsana vALI dhyAnamAM ja agama-jAtrAe nIkaLI cUkyo hato...// saMmatithI temanuM ane temanI sAthe padhArelA besI gayA. meM paNa temane jotAM, temane OM zAMtiH | DaoN. premalatA zarmAnuM Atithya karavAno vikSepa karyA vinA, temanI sAme nIce bIjA divase zibira beThakamAM paMDitajIne amane lhAvo maLyo. zibiranI beThako vinamrapaNe Asana jamAvyuM ane temanA zraddhAMjali dIdIe ApI ane premalatAjIe uparAMta amArA nivAsamAM ja ama mauna-dhyAnanI aMtaryAtrAmAM joDAvAno "jogI mata jA !" hubahu omakAranAthajInA ja parivArajano, nAnI bAlikAo ci. prayAsa Adaryo. kalAkeka pachI jyAre dIdI svaromAM gAI saunI azrudhArA vahAvI dIdhI. pArula-vaMdanA-bhavitA ane sahadharmiNI laghuzaMkAthe javA UDyA tyAre temanA vadhu (Voyage within Vimalajee' nI sumitrAne temano alabhya lAbha maLe. rAtre vahelA jAgI javAnuM saheje kAraNa pUchayuM: lekhakanI kRtinA AdhAre) * * * satsaMga beThaka ane prAtaHkALe mauna dhyAna punaH dhyAnamAM besatAM besatAM temaNe mane 'jina bhAratI', vardhamAna bhAratI InTaranezanala beThaka jAme. AnaMdanI, aMtarAnaMdanI choLo eTalo ja uttara vALyo ke, "paMDitajI- phAunDezana, 'pArUla', 1580, kumArasvAmI UDe...! dIdInA pracaMDa hAsyanA phuvArAo omakAranAthajI mane temanI chellI nutana leAuTa, beMglora-pa60078. paNa chUTe...!! saMgIta-racanAo saMbhaLAvavA bolAvI phona : 080-65953440. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-6 pa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa SaSThama adhyAya : saMskAra coga banAvavA mATe purUSArtha Ama karAya : zrI jaina mahAvIra gItA'mAM chaThTho adhyAya "saMskAra yoga' che. 1. pratidina deva guru vandanAdi kArya karavuM. saMskAra yoganI zloka saMkhyA 54 che. 2. Avazyaka lokika kAryono viveka karavo. jIvananI sauthI moMghI mUDI saMskAra che. jagatanA tamAma dharmo, 3. gurue je pramANe AjJA pharamAvI hoya te pramANe vartavuM ane tamAma dezo, tamAma manuSyo saMskAranI mahattA jANe ja che. saMskAra bhaviSyamAM je pharamAve evA bhaviSya mATe vartamAnamAM pharamAve vinAnA jIvananI kazI ja kiMmata nathI te sau jANe che. bALakanA te pramANe vartavuM. janmathI mRtyu paryata saMskArano saMbaMdha joDAyelo rahe che. jIvananI 4. pratyeka manuSyanI sAthe sabhyatAthI vartavuM. dharatI parathI unnatinA zikhara para pahoMcavA mATe mAnavI pAse 5. koI paNa samaye krodha na thAya ane sarva kAryo karavAmAM Ave saMskArano pula-bridge joIe. teno abhyAsa sevavo. saMskAranuM ATaluM badhuM mahattva che? eka prasaMga kyAMka vAMcelo 6. rIsa,krodha TALavA mATe gurunuM smaraNa karyA karavuM. ke eka daMpatIne koI saMtAna nahotuM. emaNe bhagavAna zivajInI 7. koIpaNa manuSyane hRdayanI vAto pUrNa paricayathI anubhava upAsanA karI. zivajIe prasanna thaine pUchyuM ke "zuM joie che?' karyA vinA kahevI nahi. daMpatIe saMtAna mATe prArthanA karI. thoDIkavAra pachI zivajI bolyA 8. game tevA samayamAM magajanI samatolatA jALavavI ane ke "tane putra to thaze paNa tenAmAM duniyAnA badhA ja avaLA saMskAra sukha-duHkhanA vakhatamAM harSa zoka vinA AtmAnandanA haze to cAlaze?' daMpatIe mUMjhavaNa to anubhavI paNa pachI upayogI thavuM. vicArIne kahyuM ke, "putra to joIe ja che mATe amane Apo. enAmAM 9. gRhakaleza-kusaMpa vagere jema na prakaTe tema vartavuM. kusaMskAra haze to tame jema kaho tema paNa tenAmAM 'viveka' nAmano 10. game tevA prasaMge hiMmata dhAraNa karavI ane gabharAI javuM nahi. saMskAra jarUra mUkajo, jethI koIpaNa khoTuM kAma karatA te Daraze ane 1 1. manamAM sarva samajavuM paNa mukhathI koIne khAsa kAraNa vinA pachI te khoTuM kAma nahi kare.' kathA to ghaNI lAMbI che paNa daMpatIe khoTo kahevo nahi. viveka nAmanA eka ja saMskArathI te vyaktinI jiMdagI uttama banAvI 12. pratyeka manuSyanA hRdayanA Azayo samajavA ane samAgamamAM dIdhI hatI tema kahevAya che. saMskAranuM AvuM mahattva che. mAtA-pitA AvanAra koI manuSyathI chetarAvuM nahi. ke vidyAgurU dharmaguruo potAnI pAse AzIrvAda mAMgatA 13. kArya karatAM pahelAM mukhathI vAcALapaNuM batAvavuM nahi. bALakane saMskArI banaje' tevA AzIrvAda Ape che. vidyAnA saMskAra, 14. jema bane tema khAsa upayogI kAraNa vinA nakAmuM kharca karavuM lagnanA saMskAra, dharmanA saMskAra vagere anekavidha saMskAra-prakArathI nahi. jIvana sajja karavAnuM hoya che. namratA, saraLatA, udAratA, kSamA, 15. mukha vagerenI evI ceSTA rAkhavI ke jethI koIpaNa sujJa manuSya vinaya, viveka-A saMskAraratno ApaNane vidha-vidha svarUpe dhanya potAnuM dila jANI zake nahi. (khAsa prasaMge) banAve che. 16. jema bane tema pramANika vartananI chApa anya manuSyo para paDe sadguNa e jIvananI AdhyAtmika saMpatti Spiritual Property e rIte vartavA abhyAsa vadhAravo. che, e haMmezAM smaraNamAM rAkhavuM joIe. kArla mArksanI A vAta 17, mana, vacana, kAyAnI zaktio khIle ane AdhyAtmika jJAna gAMThe bAMdhavA jevI che: Our goal should be much not to have khIle evI rIte vartavuM. much. ApaNuM potAnuM jIvanalakSya potAnA bhItarane aMdarathI 18. dareka kAryamAM apramatta sAvadhAna rahevuM, ane koIpaNa kArya samRddha karavAnuM hovuM joIe; bahAranI samRddhinA Dhaga khaDakavAnuM karavuM temAM Atmazaktino prathamathI nirNaya karavo. nahi. jIvananI mahAnatA satyaniSThAmAM che, AtmasanmAnamAM che. 19. koInA bharamAvyAthI kuTuMba kaleza-gRhakaleza vagere na thAya yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInI eka aprakaTa evo upayoga sadA rAkhyA karavo. DAyarInuM pAnuM ahIM utAravAnuM mana thAya che. sarvakAlIna samAjamAM 20. sarvatra potAnA sahAyako vadhAravA ane sarva hitecchu saune sadAya upayogI evA 27 niyamothI temaNe potAnA jIvanane manuSyonA bhalAmAM bhAga levo. samRddha kareluM. A mAtra niyamo che ke jIvananA alaMkAra samAna 21. dararojanI potAnI sthiti tapAsyA karavI ane potAnA saMbaMdhI suvarNanA alaMkAra che te vicArajo, to samajAze ke jIvanane mahAna sarva manuSyonI bAhya tathA AMtarika sthiti tapAsyA karavI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana 2 3 22. pratyeka manuSyanI sAthe sabhyatAthI bolavuM paNa upayogathI zaraNa levuM to paDe ja - A saMskAranI siddhi che; saMskAranI yazokathA bolavuM. potAnA samAgamamAM AvanArAthI potAne lAbha asIma che, amara che. thAya ane potAnAthI anyone lAbha thAya evuM khAsa lakSyamAM saMskAranI jALavaNI ane saMskArI jIvana e dainaMdina sAdhanA rAkhavuM. che. abhimAnamAM jIvanArA, vyasanomAM masta rahenArA, ajJAnamAM 23. gaMbhIra rahevuM paNa mUMgA rahevuM nahi. potAnI zakti vadhe che jIvanArA, vAtonA taDAkAmAM samaya pasAra karanArA, bIjAne ke ghaTe che tenI AlocanA karavI. chetarIne sukhI thavAnA sapanA jonArAnI A dharatI para koI kiMmata 24. zraddhA, prema, bhakti, sadAcAra ItyAdi guNo khIlavavA mATe nathI : evA to asaMkhya AvyA ne bhUlAI paNa gayA. ucca Adarza kALajI rAkhavI. sAthe ja pragati thAya che. "saMskAra yoga'mAM kahe che: "saMskArayukta 25. parastrI Adi vyasanano tyAga karavo. niMdA bane tyAM sudhI saMskRtine choDI denAra mAro bhakta nathI, azuddha hRdayavALo ane koInI na karavI paNa niMdako/dvaSIothI sadA sAvadhAna rahevuM. (saMskArathI) khAlI svarganI siddhi pAmato nathI.' 26. gurune jyAre bane tyAre vandana karavA javuM ane emanA kahyA | (saMskAra yoga, zloka 6) pramANe AtmaguNo khIlavavA prayatna karavo. dhArmika vyakti, dhArmika jIvana, dhArmika paraMparA samAja, deza, 27. dararoja koIka navuM anubhavajJAna prApta karavuM. rASTranI mahAmUlI mUDI che. ApaNI lokazraddhA evI che ke ekAda yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInI saM. 1972nI puNyazALI vyaktithI paNa sonuM rakSaNa thAya che. AgamasUtromAM aprakaTa DAyarInuM mahA sudi 2nA lakheluM A pAnuM che. ema nathI lAgatuM Avo ullekha paNa maLe che. "kalpasUtra'mAM kathA maLe che ke kevaLajJAna ke A sarvakAlIna saMskAranI kiMmatI suvarNamudrAo che? pAmatA pahelA zrI vardhamAna svAmI naukAmAM nadI pAra karatA hatA zrI jaina mahAvIra gItA'mAM "saMskArayogano prAraMbha zrImad tyAre nAvike saune kahyuM ke "nadImAM tophAna macyuM che paNa A buddhisAgarasUrIzvarajI Ama kare cheH tapasvInA puNyaprabhAvathI saunI rakSA thaze." ema ja thayuM. saMskAranI manovAkkAya yedena saMskArAstrividhA smRtaaH| sugaMdha kyAMya chUpI rahetI nathI. saMskArathI jIvana ane samAja ane punaste kAryayogena bahudhA varNitA myaa|| rASTranI pragati thAya che, utthAna thAya che, rakSaNa thAya che. e mATe saMskArAjjAyate zuddhiH zaktiH saMjAyate ttH| ja saMskAranuM prayojana che. "saMskAra yoga'mAM vAMco : "sarva jAtinA zaktyA kArmANi siddhanti biijaadivaakraaddH|| jenono uddhAra nijakarmo vaDe thAya che. jenAthI pragati thAya tevA saMskAra sarvajAtIya saMskArA vidyAdizakti daaykaaH| keLavavA joIe. vizva ane samAjanI zAMti mATe ane rakSaNa mATe kartavyA maMtrayogena jainAnAM prgtiprdaaH|| vivekI lokoe sarvatra ane vidyAnA saMskAra keLavavA joIe. dharmayukta (saMskArayoga, zloka 1,2,3) saMskAra vizvane zAMti Ape che. adharmano nAza karavA mATe saMskAranuM ahIM paNa pUrvavat samajavAnuM che ke zrI gautamasvAmI vagerenA prayojana che.' (saMskAra yoga, zloka 10,11,12). pUchavAthI zrI mahAvIra svAmI bolyA ke, jagatabharamAM aneka ghaTanAo nihALavA maLe che ke vyaktitvano mana, vacana ane karmanA bhedathI saMskAra traNa prakAranA che. judA judA vikAsa/nikhAra thatAM pUrve vyakti AkarI kasoTImAMthI pasAra thaIne, kAryayogane kAraNe tenA ghaNA prakAra thAya che.' kaho ke kasoTInI agnimAMthI pasAra thaIne bahAra nIkaLI hoya jema bIjamAMthI aMkura vagere thAya che tema saMskAra vaDe zuddhi, zuddhi ane mahAna banI hoya paNa e AkarI tAvaNImAMthI zuddha kAMcana vaDe zakti, ane zakti vaDe kAryasiddhi thAya che.' jevuM jIvana e vyaktino to uddhAra kare ja che paNa saune mATe paNa sarva jAtinA saMskAro vidyA vagere zakti Ape che. maMtra yoga vaDe acUka preraka banI rahe che. kusaMskAramAMthI chUTelo mANasa keTalo te badhA jenonI pragati karanArA che.' badho sukhI che te to khuda ja kahI zake! saMskArI vyakti ja kahI zake AkhuM kathana spaSTa che ke prAraMbhathI saMskAranA maMDANa karavA joIe ke sArA saMskAranA kAraNe tene zuM zuM maLyuM che! eka bALaka prabhunI tathA mana, vacana, kAyAnA sahayogathI sAMskArika vikAsa karavo tasvIra sanmukha hAtha joDIne kaMIka gaNagaNato hato. koIe pUchyuM joIe. saMskAra ja eka evI amUlya saMpatti che ke je nizadina ane ke "zuM kare che?' bALaka kaheH "prabhune vinaMtI karuM chuM ke sAruM karajo." niraMtara sAthe ja rahe che. vidyAnI prApti, kAryakuzaLatA, dayAvAna pUchanAre kahyuM ke, "kharekhara evuM thaze?' bALakano javAba juo: buddhi, dIrghadRSTi, dharmabhAvanA, AtmakalyANa mATeno prayatna ItyAdi "mammI kahetI hatI ke, prabhu sAruM karaze paNa ApaNe prArthanA karIe saguNothI jIvana maDhavuM paDe. game tevA kUrane paNa chevaTa dayAnA eTale ApaNAMthI kharAba kAma thatAM aTake che. eTale prabhue sAruM zaraNe javuM to paDe ja, game tevA vyasanIne paNa chevaTa tyAganA karyuM ja kahevAya." pUchanAra cUpa thaI gayo. AnuM nAma saMskAra! zaraNe javuM to paDe ja, game tevA zrImaMtane paNa chevaTa nirdhana sAdhunA thoDAMka zlokArtha joIe: zaraNe javuM to paDe ja, game tevA mAyAvIne paNa chevaTa prabhunuM "AcAra ane vicAranI sArA saMskAranI paraMparA zaktivardhaka che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 tene deza ane kALa anusAra susaMskRta karavI joIe.' (gAthA, 8) 'mArAmAM ekAgra cittavALA lokonA saMtAno dhArmika, tejasvI ane sadAcArI thAya che.' (gAthA, 23) 'jenA vaDe guru ane ziSyonI vacce pUrNa premayukta evA saMbaMdho 'tyAgIoe potAnA adhikArathI yogya saMskAra sevavA joIe. thAya tevA maMtranI bhAvanAvALA saMskAro yogya che.' (gAthA, 47) ane susaMskAronA asyane jALavuM joIe.' (gAthA, 25) 'durguNono tyAga eja guNa saMskAra kahevAya che. kSAtra vageree baLanA saMskAra keLavavA joIe. (zaktimAna banavuM joIe) te vizvanA rakSaka che.' (gAthA, 28) 'anya dharmIo pAsethI paNa vizeSa zakti ApanArA dharma, artha, kAma ane mokSane ApanArA saMskAra prApta karavA joIe.' (gAthA, 35) je zreSTha mArgo vartamAnamAM uddabhavelA hoya, sarva zakti ApanArA hoya, ane zakti svarUpa hoya tene (pA) saMskAra gaNAvA joIe.' prabuddha jIvana (gAthA, 40) 'tyAgIjanonA sarva saMskAra pratyakSa zaktivardhaka hoya che. vivekapUrvaka temano upayoga AcAra ane vicAramAM karavo joIe.' pramukha: zrI risakalAla laheracaMda zAha |upapramukhaH zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha maMtrIo: zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha hatuM. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha sahamaMtrI: zrImatI varSAbahena rajjubhAI zAha koSAdhyakSa : tA. 16 eprila, 2009 'navI zaktinI pravRttimAM kadI Agraha karavo nahi, sarvakarmanA saMskAro deza ane kALanI rIte sApekSa hoya che.' (gAthA, 45) zrI bhupendra DAhyAbhAI javerI samitI sabhyo pro. zrImatI tArAbahena ramaNalAla zAha zrI lalitabhAI popaTalAla zAha zrI dilIpabhAI mahendrabhAI zAha zrI vallabhadAsa Ara. ghelANI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha H kAryavAhaka samiti 2008-2009 * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 07-03-2009nA roja tathA kAryavAhaka samitinI sabhA zukravAra tA.10-04-2009nA mAravADI vidyAlaya, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400 004 madhye maLI hatI. jemAM sane 2008-2009nA varSa mATe hoddedAro, kAryavAhaka samitinA sabhyo, koSTa tathA niyaMtrita sabhyonI varaNI sarvAnumate nIce mujaba karavAmAM AvI hatI. hoddedAro je saMskAro adharmano nAza kare, yuge yuge mahAzakti Ape tathA dharmanI vRddhi kare tenA saMskAro uttama che.' (gAthA, 49) 'je jeno zakti ane saMskAra vihIna che te mAtra nAmathI ja jena che. teo mUDha che ane parataMtranA vAhaka che ane nAza pAme che.' (gAthA, 52) saMskAranI satata preraNA ApatA A adhyAyamAM paraMparA jALavavAnI, krAMtinA paMthane anusaravAnI, navIna zaktine parakhavAnI ane apanAvavAnI tathA vanane saMskArI rAkhIne udaya prApta karavAnI dRDha preraNA prApta thAya che. samyak bhAvanA sAthe apAto bodha hRdayaMgama che. (kramaza:) pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, C/o. anaMta cazmAghara, manISa hola pAse, aMkura roDa, nAraNapurA, (gAthA, 41) amadAvAda-380013. zrI gAMgajIbhAI popaTalAla zeThiyA zrImatI uSAbone pravINabhAI zAha kuM. vasubahena caMdubhAI bhaNazAlI ku. mInAbahena zAha zrImatI kusumabahena narendrabhAI bhAu zrImatI puSpAbahena caMdrakAnta parIkha zrImatI ramAbahena vinodabhAI mahetA zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA zrI kiraNabhAI hIrAlAla zAha zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI zrI nitInabhAI kAMtilAla sonAvAlA ko-opTa sabhyo zrI zaileSabhAI hiMmatalAla koThArI zrI dilIpabhAI vIrendrabhAI kAkAbaLIyA zrI ramaNIkalAla bhogIlAla zAha zrI zAMntilAla maMgaLa mahetA zrI bharatabhAI meghajIbhAI mAmaNiyA nimaMtrita sabhyo zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA zrImatI zailajAbahena cetanabhAI zAha zrI jayaMtIlAla popaTalAla kAM zrI razmibhAI bhagavAnadAsa zAha kuM. dhomatIbahena zAha zrImatI kalAvatI zAMtilAla mahetA zrI kAMtilAla pAnAcaMda zAha zrImatI caMdrAbahena pIyUSabhAI koThArI zrI nItinabhAI cImanalAla zAha zrImatI alakAbahena kiraNabhAI zAha zrI mahendrabhAI zAmajIbhAI gosara zrI zAntibhAI karamazIbhAI gosara zrI kAkulAla chaganalAla mahetA zrI mANekalAla ema. saMgoI zrI prakAzabhAI jIvanacaMda koThArI zrI premaLabhAI ena. kApaDiyA zrI umezabhAI gAlA zrImatI nInAbahena gAlA zrImatI reNukA jinendra pauravAla Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarjana svAgata tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : karmano siddhAMta 2008. lekhaka: hIrAbhAI Thakkara pU.yogIrAja AnaMdaghanajIe potAnI stavana prakAzako: paMkajabhAI e. bhaTTa, vinoda je. vasA, DDaoN. kalA zAha covIzImAM adhyAtma rasane ghUMTI ghUMTIne pIdho che. bhogIlAla pI. mahetA ane jagatane adhyAtmarasanuM pAna karAvyuM che. A mUlyaamUlya, pAnA : 105, AvRtti-1, svarUpa lakSI 15 kAvya prakAronI mAhitI upalabdha mahApuruSanA hRdayamAM rahelA gaMbhIra bhAvone zrImad bhagavadgItA para aneka pustako thAya che. nahAtAjIe emanA pustakamAM nAnA kholavA ati kaThina che. 5. pU. A. vijayaghoSa lakhAyA che. gItA ma khyatve karmayo ga, moTA 117 kAvyaprakAronI sUci ApI che. ane surIzvarajI mahArAjanA ziSya AjJAvartI, zAMta jJAnayoga ane bhakti yoganI philasuphI temAMnA 80 kAvya prakAronI mAhitI darzAvI che; ane saraLa svabhAvI paM. muktidarzana vijayajIe batAvato graMtha che. je gujarAtI, hindI, DAM. kavina zAhe mukhyatve be prakAramAM samagra kAvya cAturmAsa daramyAna vyAkhyAno dvArA gahana aMgrejI, marAThI, kannaDa, telaga, siMdhI vagere prakAronuM vibhAjana karyuM che. svarUpalakSI ane padArthone saraLa zailImAM mukI adhyAtmarasanuM pAna bhASAmAM prakAzita thayela che. vastulakSI kAvya prakAro. svarUpalakSI kAvya prakAromAM karAvyuM che. karmanA siddhAMta mujaba A janmamAM nathI maLyA dareka kAvya prakAranA viziSTa lakSaNo che. vastulakSI AnaMdaghana covIzI upara temaNe lakhelA tevA asaMkhya karmonuM phaLa bhogavavA bIjo janma kAvya prakAromAM-bhakti pradhAna, upadezAtmaka, vivecana-hRdaya nayana nihALe jagadhaNI levo paDe che. karmaphaLa bhogavavA vAraMvAra janma jJAnAtmaka, chaMdamUlaka ane saMkhyAmUlaka ema cAra bhAga- 1-2-3 lo ko nA jIvanamAM levo paDe che ane badhAM karmo bhogavAI jAya pachI vibhAga karavAmAM AvyA che. A badhA prakAro jene samyagadarzananI prApti mATe dIvAdAMDI samAna banI bIjo janma levo paDato nathI. badhAM karmo karavA sAhityamAM lokapriya che. raheze. ' lokonI ruci bhinna bhinna prakAranI hoya che. A graMtha sAdhaka, sAdhana, sAdhyanuM svarUpa spaSTa zakAya te lekhake ahIM samajAvyuM che. karmanA temAM paNa kAvyarucivALA bhakto ochI hoya che. batAvanAra hoI te amalya bane che. adhyAtmathI siddhAMtamAMthI punarjanma kaI rIte nivArI zakAya chatAM kAvya prakAronuM jJAna prApta thAya to rUcino tarabatara A graMthane parizIlana ApaNane uttarottara te lekhake khUba ja saraLatAthI samajAvyuM che. vikAsa thAya. vizuddha bhUmikAe pahoMcADavA sakSama che. lekhaka hIrAbhAI Thakkare nivRtta thayA pachI kAvya prakAro uparAMta jaina sAhityamAM saMzodhana kAvya prakAro uparAMta jaina sAhityamAM saMzodhana bhautikavAdanI bolabAlAthI dUSita thayelA A gujarAta, mahArASTa. saurASTra, kaccha, uttara karavA lAyaka viSayonI sUci ApavAmAM AvI paMcama kALamAM adhyAtmanA ajavALA karavA e bhArata, dakSiNa bhArata, laMDana, sAutha AphrikA tathA sAutha AphrikA tathA che. vidvAno, jJAnamArganA bhakto ane sAhitya sa che. vidvAno, jJAnamArganA bhakto ane sAhitya saharAnA raNamAM khetI karavA jevuM kaThina kAma che; moreziyasa pravacano ApyA che. teo mAne che premI vargane A sUci upayogI thAya tevI che. A paNa adhyAtmanA viSayamAM . eka viziSTa sAhitya graMtha che. je dareka pustakAlaya kArya khaMta ane ullAsathI, UMDANa ane aMtarathI pastaka vAMco anyane vaMcAvo vecazo nahIM. tathA saMzodhana karanAra pIeca.DI.nA abhyAsIo AlhAdaka rIte pAra pADIne jena jagatamAM eka zrI hIrAbhAIe A pustaka vinA mUlya tathA vidvAnoe vasAvavA jevo graMtha che. navA ja prakAranI keDI kaMDArI che. A viSayanA samAjamAM vaheMcavuM hoya to chApavAnI maMjUrI XXX vivecanomAM pUjyazrIe karela A vivecana jaina Apela che. graMthanuM nAma : hRdaya nayana nihALe jagadhaNI jagatamAM tema ja covIzI sAhityamAM anerI bhAta XXX bhAga-1-2-3. pADe tema che. A stavanomAM pUjyazrIe pustakanuM nAma : (AnaMdaghana stavana covIzI vivaraNa) AnaMdaghanajInA bhAvone jANyA ane mANyA che. jaina sAhityanA kAvya prakAroH svarUpa ane samIkSA stavana racayitA : yogIrAja zrI AnaMdaghanajI tene pAmavA mathAmaNa karI che, e temanA svAdhyAya lekhaka: DaoN. kavina zAha vivaraNakartA : 5. pra. muktidarzana vijayajI ane sAdhanAnI siddhi che. prakAzaka ane prAptisthAna : zrutanidhi saMyojaka saMgrAhaka-suryavadana ThAkoradAsa javerI jaina zvetAMbara AmnAyamAM eka navI ja bhAta 303, vAlezvara skavera, Iskona maMdira, prakAzaka : zrI mATuMgA zvetAMbara mUrtipUjaka upasAvanAra A mahAkAya, vizALa, daLadAra uttama sarakheja, gAMdhInagara hAIve, amadAvAda. tapAgaccha jaina saMgha, mATuMgA graMtha gauravavaMto ane parama padanA paMthe prayANa mUlya-rUA. 400/-, pAnA: 372, AvRtti-1 prAptisthAna: karavAmAM dIvAdAMDI samAna nIvaDe tevo che. saMvata-2064. (1) sUryavadana ThAkoradAsa javerI XXX saMzodhanAtmaka, talasparzI ane uttama sAhitya 802, skAya hAI TAvara, zaMkara lena, pustakanuM nAma : sarjana jyAre bahu ochA pramANamAM thatuM jovA malADa (vesTa), muMbaI-400064. Jainism-The Cosmic Vision maLe che tevA samayamAM jaina sAhityanA vidvAna (2) lAvaNyazrIjI jaina upAzraya lekhaka: kumArapALa desAI ane saMzodhaka DaoN. kavina zAhano A graMtha jaina 003, sRSTi, epArTamenTa, prakAzako : mahAvIra phAunDezana, sAhityanA kAvya prakAro paranI vividha mAhitI saMjIvanI hospiTala pAse, navA zAradA maMdira roDa, 11. linDase DAIva, kenTona, laMDana, ya, ke. pUrI pADe tevo che. pAlaDI, amadAvAda-380007. prAptisthAna : (1) gurjara ejansIsa, ratanapoLa zrI agaracaMdajI nahATA (bikAneravAsI) "jaina mUlya-. 400/- (traNa pustakanA seTanI nAkAnI sAme, gAMdhIroDa, amadAvAda-380001. kAvyonI rUpa paraMparA' pustaka pragaTa karyuM che. temAM kiMmata), pAnA-1280, AvRtti-1 I. sa. (2) navabhArata sAhityamaMdira,134, prinsesa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prabuddha jIvana tA. 16 eprila, 2009 sTrITa, muMbaI-400 002. pAnA : 258, uparAMta bhAratanI aMgrejo sAmenI svataMtratAnI (1) zrI sarasvatI pustaka bhaMDAra AvRtti-1. jUna-2008. laDatamAM ahiMsAne zastra banAvI samagra vizvane hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda-380001. jaina dharma ane sAhityanA prakhara vidvAna zrI ahiMsAnI zaktinI pratIti karAvI. phonaH 079-25356692 kamArapALa desAI AMtararASTrIya kSetre deza-videzamAM gAMdhIvAdI vicArasaraNI dharAvanArA ane varSo (1) malTI grAphiksa, 18, trIje mALe, khoTAcIvADI, jainadarzana, tattvajJAna ane sAhityanA viSayo para sudhI vinobAjInI bhUdAnanI laDatamAM sahayoga vardhamAna bilDIMga, vI. pI. roDa, muMbaI-400004. temanI madhura vANImAM vyAkhyAno ApI paradezamAM ApanArA DaoN. gItAbena mahetAe "mahAvIra Tu phona:022-23873222 vasatA jaina ane jainetaromAM rahelI jaina dharma pratyenI mahAtmA' nAmanA graMthamAM ahiMsAnI vibhAvanA mUlya rUA. 550, pAnA : 481, prathama AvRtti jijJAsAne saMtoSe che. jaina dharmanA pracAra-prasAramAM suMdara rIte samajAvI che. 14-12-2008. kumArapALa desAInuM noMdhapAtra viziSTa yogadAna rahyuM dasa prakaraNamAM vibhAjita A graMthanA prathama "sadbhAvanA kalA akAdamI'nA praNetA, bhakti che. cAra prakaraNamAM ahiMsAnA vividha artho ApI saMgIta ane sugama saMgItanA jANItA kalAkAra aMgrejI bhASAmAM jainajhama-"dha komika vijhana' vividha darzano jevAM ke vaidika, jaina, bauddha, purANa evA DaoN. zephAlIbahena zAhe ati prAcIna jaina dharma-vaizvika darzana-pustakamAM lekhakanI vizALa vagerenA saMdarbhamAM ahiMsAnI vibhAvanA sadaSTAMta mahAtIrtha, aneka tIrthakaronI kalyANabhUmi dRSTinI pratIti thAya che ane sAthe sAthe jaina dharmanA AlekhI che. ane tyArabAda bhAratanA saMto sametazikharajInI sacitra zabdayAtrAno A graMtha vividha pAsAonuM vizleSaNa ane mAhitI aMgrejI tathAgata buddha, tiruvallavara, nAmadeva, tukArAma, taiyAra karI jina zAsanane suMdara bheTa ApI che. bhASAmAM prApta thAya che. rAmAnaMda, kabIra, nAnaka, tulasIdAsa ane narasiMha vArANasIthI zikharajInI yAtrAno A graMtha e mAtra A pustakane lekhake 16prakaraNamAM vibhAjita mahetA tathA zIkhapatrI vagerenA dRSTAMto dvArA mAhitI nathI paNa yAtrAno satya purAvo che. karI jaina dharmanI prAcInatA, jIvadayA, prabhu ahiMsAnI vibhAvanAnI paripUrti karI che. nayanaramya ane nayanagamya suMdara tasvIro prabhu mahAvIrano saMdeza, kSamApanA, ahiMsA, jIvana bhAratamAM sAmAjika sudhArAnA mAdhyama tarIke paramAtmAnI chabIne tAdeza kare che. prabhujInA phoTAo jIvavAnI kaLA, jenadharmamAM strIonuM pradAna, aMtima ahiMsA ane rAjA rAmamohanarAya, dayAnaMda sAthe temanI kalyANakArI bhUmirUpI thAvara tIrthanA sadImAM jaina dharmanI pravRttio vagere lekho dvArA sarasvatI, rAmakRSNa paramahaMsa, vivekAnaMda, citAranI noMdha paNa AbehUba che. te uparAMta A lekhaka mAnavIne AdhyAtmika, naitika ane ravIndranAtha TAgora vagerenA mate ahiMsA viSayaka pustakanuM Ayojana, saMyojana ane prakAzana jaina paryAvaraNIya prakRti dvArA jIvana jIvavAnI rItino dRSTikoNa samajAvyo che. satya e ja ahiMsA ane zAsananA ItihAsamAM ati mahattvanuM ane noMdhapAtra mArga darzAve che. to sAthe sAthe globalAIjhezanano satya e ja IzvaramAnI satyanA AgrahI bApu satyathI gaNI zakAya tevuM che jemAM bhaktibhAvathI aitihAsika sAmano jaina dharmanI dRSTie kevI rIte karavo te jIvyA ane rAjakAraNamAM paNa satyano Agraha rAkhyo saMdarbho, zilpakaLAnI sUkSma ane jJAnasabhara mAhitI samajAvI 'jIvo ane jIvanA do'no saMdezo Ape e vicArane spaSTa karyo che. chellA be prakaraNamAM uparAMta yAtriko mATe jarUrI AvAsa AhAra Adi gAMdhIjInA anuyAyI ane vicArakonA mate sagavaDonuM varNana paNa kareluM che. kumArapALa desAInA A pustaka kumArapALa desAInA jaina dharmanA "ahiMsAnA siddhAMtanI samaja ApI che. zabdomAM kahIe to, 'vArANasIthI zikharajI sudhInI saraLa ane aMgrejI bhASAmAM taiyAra karela A kalyANaka-bhUmio vAcakanA mAnasacakSu samakSa pasAra karAve che. pustaka videzIo tathA aMgrejI mAdhyamamAM thatI jAya che ane enuM hRdaya enA anupama aMgrejImAM bhaNatA deza-paradezamAM vasatA bhaNanArA yuvAnone prabhu mahAvIrathI zarU thayela AnaMdanI bharatI anubhave che. vaLI e kalyANaka vidyArthIo tathA jijJAsuo sarvane jaina dharma ahiMsAno siddhAMta gAMdhIjI ane vartamAna yuga bhUmionI sAthosAtha sAdhaka cAlato jAya, samajavA mATe ati mahattvanuM A pustaka che. sudhI kaI rIte prasthApita thayo te samajavA mATe stavana-vaMdanA karato jAya ane e rIte urdhvagAmI XXX atyaMta upayogI che. yAtrA cAlatI rahe che." pustakanuM nAma : XXX A pustaka dareka jainane temaja sameta Ahimsa From Mahavir to Mahatma pustakanuM nAma : samea zela tamahaM thuNAmi zikharajInI yAtrAe janAra pratyeka mumukSune suMdara lekhaka: DaoN. gItA mahetA (ema.e., DI.esa., (vArANasIthI zikharajI sudhInI kalyANa bhUmionI mArgadarzana pUruM pADaze ane je na jaI zake tene pIeca.DI.) bhAvayAtrA) pratyeka pRSTha pheravatAM tIrthonI bhAvayAtrA jevI prakAzaka: gAMdhI smRti ane darzana samiti lekhaka : DaoN. zephAlI zAha anubhUti thaze. sAmAnya yAtrikothI mAMDIne nyu dilhI. prakAzaka: sadbhAvanA kalA akAdamI AdhyAtmika sAdhako ane saMzodhakone paNa mUlya-rUA. 225-, pAnA : 200, AvRtti-1 401, hemadeva hAusa, dharaNIdhara derAsara sAme, upayogI thAya tevI vistRta ane vaividhyapUrNa mAhitI saMvata-2008. akSata phleTsanI bAjumAM, pAlaDI, pIrasIne A graMthane bahujanopayogI banAvavA tIrthapati prabhu mahAvIre jaina dharmanA pAMca vrato amadAvAda-380 007. gujarAta (bhArata) badala DaoN. zephAlIbenane abhinaMdana. XXX prarUpyA che, satya, ahiMsA, acaurya, brahmacarya ane phona : 079-26606414. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokulaaparigraha. pUjya rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjIe mobAIla : 98254 81402 dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400063. A siddhAMtone jIvanamAM utAryA ane jIvyA. te prAptisthAna: phona naM. : (022) 22923754 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 eprila, 2009 prabuddha jIvana 27. jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (mArca-2009nA aMkathI AgaLa) 539, pArigrahika kriyA : je kriyA parigrahano nAza na thavAne mATe karavAmAM Ave, te "pArigrahika kriyA'. jo kriyA parigraha kA nAza na hone ke lie kI jAya vaha 'pArigrahikI kriyA' hai| Action undertaken with a view to preventing the destruction of one's acquisitions. 540. pariNAmika (bhAva) : koI paNa dravyanuM svAbhAvika svarUpapariNamana ja pAriNAmika bhAva kahevAya. kisI bhI dravya kA svAbhAvika svarUpa pariNamana hI pAriNAmika bhAva kahalAtA hai / The natural self transformation undergone by a substance is called its parinamikbhava. 541. pAritApanikI kriyA : prANIone satAvavAnI kriyA "pAritApanikI.'. prANiyoM ko satAnevAlI kriyA pAritApanikI kriyA hai| Action of the form of inflicting pain the living beings. 542. pAriSadya : je mitranuM kAma kare che te pAriSadya che. jo mitra kA kAma karate haiM vo pAriSadya hai / Those who act as companion. 543. piMDaprakRti : nAma karmanI 42 prakRtiomAMnI 14 piMDa pravRtio kahevAya che. nAma karma kI 42 prakRtioM meM se 14 piMDa prakRti kahalAtI hai / Out of the 42 subtypes of Nama-Karma the 14 subtypes are designated Pindaprakrti. 544. pipAsAparISaha : game tevI tRSAnI vedanA chatAM svIkArela maryAdA viruddha AhArapANI na letAM samabhAvapUrvaka e vedanAo sahana karavI. tRSA kI cAhe kaisI bhI vedanA ho, phira bhI aGgIkAra kI huI maryAdA ke viruddha jala na lete hue samabhAvapUrvaka aisI vedanAoM ko sahana karanA kramaza: pipAsA parISaha hai| Should thus suffer these sensations with a sense of equanimity. These are respectively called trsa Patisha or Pipasaparisaha. 545. pizAca : vyaMtaranikAyanA devano eka prakAra che. vyaMtaranikAya ke deva kA eka prakAra hai / One of the sub types of Vyantaranikaya gods. 546. pudgalaprakSepa : kAMkarI, DhekuM vagere pheMkI koIne potAnI najIka AvavA sUcanA ApavI, te pudgalaprakSepa. (aticAra) kaMkaDa, DhephA Adi pheMka kara kisI ko apane pAsa Ane ke lie sUcanA denA-pulaprakSepa hai| Throwing outwards some physical stuff like a gravel. stone, or a lump of dry mud with a view to calling someone from outside to come near oneself. 547. pudgalaparAvarta : jyAre koI eka jIva jagatamAMnAM samagra mugala paramANuone AhAraka sivAya bIjAM zarIro rUpe tathA bhASA, mana ane zvAsocchavAsa rUpe pariNAvI ne visarjana kare. emAM jeTalo kALa lAge te pulaparAvarta. jIva pudgaloM ko grahaNa karake zarIra, bhASA, mana aura zvAsocchvAsa rUpa meM pariNata karatA hai| jaba koI eka jIva jagata meM vidyamAna samagra pudgala paramANuoM ko AhAraka zarIra ke sivA zeSa saba zarIroM ke rUpa meM tathA bhASA, mana aura zvAsocchvAsa rUpa meM pariNata karake unheM visarjana kare-isameM jitanA kAla lagatA hai, use pudgAlaparAvarta kahate hai| When in the case of particular it so happens that it appropriates all the existing material paricles of the univese and releases them after transforming them into each of the types of body except the aharaka type-also into speech, manasound breath (then the period of time required for all this is period technically called Pudagalaparavarta) 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16h of every month Regd. No. MH/ MR/ SOUTH-146/ 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 APRIL, 2009 paMthe paMthe pAtheya... (1) viduSI vimalAtAI ThakAra ane sUphI saMta AcArya gurudayAla mallikajI ezrI rASTriya caLavaLamAM sakriya banyA, paraMtu aMdara to koI ajabanI (2) mahAgAyaka omakAranAtha ThAkure "joja' hatI. e khoja tarapha eo vaLyA, AtmajAne aMtima bhajana saMbhaLAvyuM! AmyA ane anekanA ane rIta mArgadarzaka banyA. A parama ba vimalA kAranuM gujarAtI bhASA upara preraka prabhutva hatuM. gurjara girAnuM e sadabhAgya nIka brahmacAriNI vimalAtAI kharekhara sarasvatI svarUpA hatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha ane prabuddha jIvana' parama pUjya tAIne zabdAMjali ApI eozrInA ziSya prA. pratApabhAI ToliyA dvArA prApta prasaMgo prastuta karI pUjyazrIne zraddhAMjali arpI nata mastake e bhavya AtmAne koTi koTi vaMdana kare che. [dhanavaMta zAha siddha yogitI vimalAtAI Adhunika yuganA maitreyI ane gArgI, zrImad rAjacaMdra, gAMdhIjI, je. kRSNamUrtti, vinobAjI, dAdA dharmAdhikArI ane aneka ciMtakonA ciMtanane AtmasAt karI eka AdhyAtmika mahAkAvya jevuM jIvana jIvI janAra parama zAMginI vimalAtAI haMkAree 88 varSanI uMmare Abu zikhare potAnA dehane svaicchAe ane maLakAthI vidAya ApI deha vilayane mahotsava banAvyo. pU. vimalAtAInI hajArone maMtramugdha karI de evI, himAlaya-mAMthI RSikeza-haradvAranI gaMgA jevI nirmaLa ane odhavata vANIno lAbha A saMsthAnI paryuSA vyAkhyAnamALAne maLyo hato. 1963mAM e paramAnaMdabhAI ane prabhu vanamA pU. vimalAtAI vize lakhyuM hatuM. tyAre e lekhanA uttaramAM tAIne paramAnaMdabhAIne patramAM lakhyuM hatuM. 'huM 1953mAM bhUdAna AMdolanamAM jADAI tyAre loka kalyANanI kAMI eka prA. pratApakumAra je. ToliyA pravRtti samajIne joDAI nahotI, paNa e AMdolananI je eka AdhyAtmika bAju hatI tenAthI huM mugdha banI rahI ane te kAraNe huM AkarSAI hatI. mAnavImAM rahelI INNATE GOODNESS viSenI pAyAnA zubha tattva viSenI hA para AdhArita evA pU.krAMtikArI helane mAnavajAta pratyenA premathI bharelA mArA cittane AdaryuM hatuM. ene lagatI pravRtti pAchaLa mArAmAM rahelI kartRtva zaktine abhivyata karavAnI koI vaha hai terA sahavAsa, prabhujI! meM to terA dAsa... (1) zivakuTI mAunTa AbunA zAMta-prazAMta vAtAvarakAmAM ane vimalAdIdInA vimala sAnnidhyamAM adbhuta anahada aMtarnAda jagAvatI saMbhaLAvatI mona beThakane aMte anAhatamAMthI Ahata-nAda pragaTyA... sitAranA tAranA dhvani-pratidhvani raNA, dhvani-nAda pachI praNava-gAna ane ravIndra saMgItanA mRdula maMjula svaragAna guMjyA...ane aMte gavAyuM mallikajI racita hindI bhajana : zravaNAMte bAhyAMtara maunamAMthI anuguMrjita thatI dIdInI parAvANI pragaTI prabhuno divya sahavAsa jhaMkhatA cAcA pote ja potAnuM A bhajana gAvA ane saune potAnI mastImAM bhIMjavavA aneka veLAnI jema ekavAra acAnaka, aNadhAryA ja ahIM AvI caDhyA...na koI patra ke na koI pUrvasUcanA! 'zivakuTInA daravAje AvI UbhA ane 'prabhujI'tuM hI sabakucha jAne khatama! 'sahavAsa' mAgatuM A bhajana gAvA lAgyA phira maiM karuM kyoM klAsa re, meM to terA dAsa...ane pachI bUma pADI tyAMthI ja, aMdara paga aba to eka varadAna meM mAguM, fuu mukyA vinA ja khAsa vRtti nahotI, paNa mAnavajAta mATenA premane abhivyakata karavAno ArAma hAMto,' 'tAI re tAI ! AyA terA bhAI... khilA de kucha miThAI...!!' 'sAMbhaLIne ame saphALA daravAje doDyA...praNAma karI sAnaMdAzcarya anubhavanA aMdara AvavA vinavyA, nimaMtryA... 'paNa A masta maulA ema paga aMdara mUke zAnA? e to bALakanI jema haTha pakaDIne mAthuM purAvatA bevaDAvatA rahyA 'khilA de kucha miThAI tAI! taba Ave aMdara teza bhAI ! 'ane jyAre A bahene A moMghA-mazkarA (vadhu mATe juo pAnuM 210 Printed & Published by Niruben S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana varSa : 69 aMka : 5 muMbaI, me 2009 pAnA : 28 jina-vacana saMsAra samudra zarIramAhu nAva tti jIvo vaccai nAvio / saMsAro aNNavo vatto jaM taraMti mahesiNo / / -'ttarAdhyayana-23-7 zarIrane nAva kahI che. jIvane nAvika kahyo che. saMsArane samudra kahyo che. maharSio ene tarI jAya che. zarIra ko naukA, jIva ko nAvika aura saMsAra ko samudra kahA gayA hai / maharSi ise taira jAte haiM I The body is called a boat; the soul is called a navigator; worldly life is called an ocean. The great sages cross this ocean. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'jhina-vavana'mAMthI) kImata rUpiyA dasa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana me, 2009 nityakrama cAlu rAkhajo." tyAre pAchI caDhatI thaI. eka puNya-punita-pavitra Acamana 'e to cAlu raheze ja, gItAnA tamAma ane tyAganI bhAvanAnuM svarUpa pAmI nirmaLa thayo. adhyAya mane kaMThastha thaI gayA che." A sAMbhaLI ane 'mahArAja' eTale nirmaLa, pavitra tyAgamUrti, virala puruSArtha huM Azcarya sAthe AnaMdamAM DUbI gayo. kevo virala vAtsalyamUrti ane karmayoganI maraka maraka hasatI dAdA ravizaMkara mahArAja haMmezAM savAre traNa 3 dehayaSTI. vAge UThI jAya ane gItAjInA aDhAre adhyAyanuM mahArAja' zabdane UMce caDAvyo vizvamAM sarvatra Izvarano ja vAsa jonAra mahAna vAcana kare. prArthanA kare. pachI nitya karma. rAjA mahArAjAonA vakhatamAM "mahArAja' AtmAne karmo kadI lepatAM nathI ane temane so zabda sattA, zrImaMtAI ane saMpattinuM pratIka varasa jIvavAnI IcchA rAkhavAno adhikAra che. gItAjInA aDhAra adhyAya vAMcavA mATe dIvo joIe. dIvo thAya tyAre jene ghera UtaryA hoya gaNAto. rajasatamasamAM lapeTAyelo zabda addhara upaniSadanA maMtrone caritArtha karanAra parama pUjya UMce caDhelo. vakhata jatAM nisteja thaI jaI 'dAdAne - jJAnI, tapasvI ane brahmaniSTha arvAcIna tenI, savAranI UMghamAM khalela paDe eno temane ghaNo saMkoca thato. mane kahetA, 'tame tamAre sUI adhogatie pahoMcI nimna koTIno thato RSine-ApaNAM lAkha lAkha vaMdana. *** gayo. e mahArAja zabda jyAre dAdA pAse Avyo jajo. jAgazo nahi. mArI A Tevane lIdhe bIjAne saujanya : navanIta samarpaNa agavaDamAM mUkuM chuM. paNa zuM thAya? AkhI gItAjI sarjana-sUci kaMThastha thaI jAya to kevuM sAruM!" krama kartA pRSTha kramAMka meM kahyuM, 'dAdA, have pAke ghaDe kevI rIte kAMThalo (1) amArA pUjya dozI kAkA DaoN. ramaNalAla cI. zAha caDhe ? ATale varase vRddhAvasthAmAM have kevI rIte A badhuM kaMThastha thAya?' (2) sevA ane samarpaNanI jaMgama vidyApITha : temaNe kahyuM, "evuM nathI. zarIra vRddha thAya che ravizaMkara mahArAja zrI zAMtilAla gaDhiyA 3) vidheyAtmaka abhigama DaoN. raNajita paTela (anAmI) paNa buddhi, mana, smRti, yAdazakti e badhAM nirbaLa (4) caitanyamaya arUpI ane jIva ane rUpI jaDapudgalano nathI thatAM. dhAryuM hoya ane puruSArtha karIe to jarUra kaMThastha thAya.' anyonya nimitta-naimittika (aupAdhika) saMbaMdha sumanabhAI ema. zAha 'dAdA, have e puruSArtha A uMmare kevI rIte (6) jJAnasatra : adhyAtma rasamAM taraboLa thavAno utsava guNavaMta baravALiyA thAya?' mArA zabdo mArI pAse rahyA. jyAre (7) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-6 DaoN. kumArapALa desAI (8) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-7 visanagara 1958mAM mAre tyAM AvyA tyAre mane pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa kahyuM, "have tamane savAranA pahoramAM battI karIne (9) jaina pAribhASika zabdakoza Do. jItendra bI. zAha jagADIza nahi.' (10) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha kema dAdA? huM uThIza, battI karIzuM. tamAro (11) paMthe paMthe pAtheya... gAMgajI zeThiyA, cImanalAla galIyA 28 prabuddha jIvana : grAhaka yojanA 0 1 varSanuM lavAjama rU. 125/-(U.S. $ 15) 0 3 varSanuM lavAjama rU. 350/-(U.S. $40) 0 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rU. 1000/-(U.S. $120) 7 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $150) kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra 'prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone "prabuddha jIvana' vinA mUlya pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A 'prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. * 'prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama" ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. * ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com | menejara email : [email protected] Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa : (50) + 190 aMka: 5 0 me, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 2535 0 jeTha vadi - tithi 7 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0 prabhu QUGol prabaddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa00 vArSika lavAjama rUA.125/-00 chuTaka nakala rUA. 10/-00 mAnad maMtrI dhanavaMta ti. zAha amArA pUjya zrI dozIkAkA (amArA dozIkAkA eTale pU. ravizaMkara dozI kAkA eTale niSNAta cakSu sarjana Do. jIvananI aMtima paLa sudhI pU. dozI kAkAe mahArAjanI pratikRti. amArA mATe jaMgama tIrtha ramaNalAla dozI. pitA rAmajIbhAI, mAtA kula 83 5 netrayajJo karyA, 30, 10,826 svarUpe. A saMsthA zrI muMbaI jena yuvaka saMgha sAthe divALIbahena, janma sthaLa-rAjakoTa-1916. daradIone tapAsyA ane 4, 60, 545 (cAra emano paccIsa varasathI gADha saMbaMdha ane saMghanI 1940mAM bhAnubahena sAthe lagna. ujaLuM dAmpatya. lAkha sAMTha hajAra pAMcaso pistAlIsa) AMkhanA pratyeka pravRttine emanA satata AzIrvAda ane 1943mAM amadAvAdamAM prekaTIsa zarU karI. oparezano niHzulka karI aneka daridranArAyaNonI preraNA maLatAM rahyAM. pratyeka varSe paryuSaNa A niSNAta netra tabIbanA hRdayamAM bhArobhAra AMtaraDI ThArI. AjanA dhanADhya tabIbazrIo vyAkhyAnamALA samaye je saMsthA mATe dAnanI Tahela karuNA. hRdaya sevAthI bhIMjAyeluM. dharme uttama jaina zrAvaka sAMbhaLo cho ke ? nAkhavAnI hoya e saMsthAne zodhavAmAM eozrI eTale vinA mulya netra yajJo karavAno prAraMbha karyo. pU. dozI kAkAnuM jIvana ja evuM sAdhucarita ke pUratI madada kare, kAraNa ke gujarAtanI pratyeka emanAthI badhAM AkarSAya. amArA pU. sAmAjika saMsthAothI eozrI pUrA paricita | A aMkanA saujanyadAtA ramaNabhAIe dozI kAkA sadehe hatA tyAre A hatA. nakkI karelI saMsthAne dAna arpaNa karavA zrImatI zAradAbena bAbubhAI zAha dozI kAkA vize prabuddha jIvana mAM A RSi jaIe tyAre paNa potAnI nAdurasta tabiyata ati : sva. bAbubhAI jayaMtIlAla zAha , tulya dozI kAkAnA jIvananI suvAsa prabuddha hovA chatAM, uMmaranI maryAdAne oLaMgI e jIvana'nA vAMcakone arpI hatI. e ja zabdo prasaMge eo upasthita thAya ane mananIya pravacana 1949 thI 1972 sudhI 120 netrayajJo karyA. ane Aje pU. dozI kAkAne zraddhAMjali svarUpe punaH 'prabuddha Ape. hamaNAM ja 19 mArcanA gata paryuSaNa 100 mA netra yajJanI zubha paLe pU. ravizaMkara jIvana'nA vAcakonA karakamaLamAM mukatA viSAda sAthe vyAkhyAnamALA samaye maLelI rakama kasturabA mahArAjano paricaya thayo. banne vibhUtio maLyo. dhanyatA anubhavIe chIe. Azrama surata pAsenA marolI AzramamAM rUA. 2 5 anyonyathI prabhAvita thayA ane 'gujarAta netra rAhata A zabdo ApaNA jIvanane ujALe evA preraka lAkhanuM dAna arpaNa karavA ame gayA tyAM paNa ane Arogya maMDaLa saMcAlita' 'ravizaMkara mahArAja che enI pratIti vAcakane thaze ja. 93nI uMmare pU. dozI kAkA amArA sarvenA Azcarya AMkhanI haoNspiTalanuM ANaMda pAse cikhodarAmAM 18 e RSi tulya uttama zrAvakanA jIvanane ane vacce hAjarAhajUra! ame sarve ane sarva Azrama ekaranA vizALa paTamAM nirmANa thayuM. pU. dozIkAkA e bhavya AtmAne amArA koTi koTi vaMdana. vAsIo emanA A darzana ane zravaNathI dhanya ane pU. bhAnubahena A haoNspiTalane pUrepUrA samayA. pU. bhAnubahena mATe to aMtaramAMthI ApaNA thaI gayA. paraMtu kone khabara ke A amAruM emanI A hospiTalanA paTAMgaNamAM ja pU. ravizaMkara kavi kalApInI A ja kAvyapaMkti smRtimAMthI Uge sAthenuM e aMtima milana haze. tA. 10-4- mahArAjanI pratimAnI nikaTa ja hajAro zokAtura che: 2009nA 93 varSanI uMmare A bhavya AtmAe mAnavonA samUhanI upasthitimAM A pU. dozI 'mahAyuM tenuM smaraNa karavuM e ya che eka deha choDyo. kAkAnA dehane agni samarNAyo. lhANuM.' dhoyelAM svaccha paNa IstrI vagaranA khAdIno jhabhbho, baMDI ane varSanA koI kAkA ANaMdathI amadAvAdanI ke gAMdhInagara jatI balmo pAyajAmo paherelA, khabhe khAdIno AchA lIlA raMgano thelo caDe ane jagyA hoya to bese, nahi to dAMDo jhAlIne UbhA UbhA bharAvelA, gAmaThI caMpalavALA nIcuM joIne cAlatA sittera-eMsI pravAsa kare emane tame juo to samajajo ke e cikhodarAnI AMkhanI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana me, 2009 haoNspiTalavALA DaoN. ramaNIkalAla dozI-dozIkAkA che. amadAvAda- zrI kIrtanabhAI ane dozIkAkA padhAryA. kIrtanabhAIe emanI gAMdhInagaranI basamAM ja nahi, bIjI koI basamAM paNa tame emane kSayanivAraNa ane cikhodarAnI AMkhanI haoNspiTalano paricaya joI zako. gujarAtanI basomAM seMkaDo vAra emaNe pravAsa karyo Apyo." haze. gAMdhIjI ane ravizaMkara mahArAja dAdAnA prabhAva nIce AvelA, vAtavAtamAM kAkAe kahyuM, "koI vAra samaya kADhIne amArI ane lokasevAno bhekha dhAraNa karelA Do. dozIkAkAne Aje AMkhanI haoNspiTala jovA Avo." 89-90nI uMmare e ja taravarATathI kAma karatA tame joI zako! meM kahyuM, "hamaNAM huM kapaDavaMja pAse utkaMThezvara AvavAno chuM. emanA paricayamAM Avo to tamane emanI mahattAno khyAla Ave. paraMtu tyAMthI cikhodarA AvavAno samaya nahi rahe, kAraNa ke tyAMthI e cAlyA jatA hoya to emanA paheraveza parathI koI ajANyA pAMca vAge basamAM nIkaLI amadAvAdathI Trena pakaDavAno chuM. 'tamane mANasane khyAla na Ave ke A DaoNkTara che, AMkhanA moTAmAM moTA anukULa hoya to tame bhojana karI lo pachI sADA bAre utkaMThezvara DaoNkaTara che. tamAre mATe jIpa mokaluM. tyAMthI aDhI kalAkamAM cikhodarA AvI eka vakhata kAkAne ame pUchyuM ke, "kAkA, tamArI pAse jAva. pachI cikhodarA haoNspiTala joI jamIne cha vAge nIkaLo to saMsthAnI pAMca gADI che, to tame saMsthAnA kAma mATe amadAvAda ke amArI jIpa tamane nava vAge amadAvAda sTezane pahoMcADe. tamArI Trena gAMdhInagara basamAM kema jAva cho? kAkAe kahyuM, 'jo mAre ekalAe rAtanA dasa vAgyAnI che. tamane zrama na lAgato hoya to A rIte goThavo." javAnuM hoya ane samaya hoya to huM jIpa nathI vAparato. bIjA meM kahyuM, 'tame ATalI badhI sagavaDa karI Apo cho to pachI eka-be vadhAre hoya to huM jIpamAM jAuM chuM. amArI saMsthAnI badhI kema na phAve.' jIpa Akho vakhata kAma mATe kyAMthI kyAM jatI hoya che. koI vAra A goThavaNa pramANe kAkAnA DrAIvara ramezabhAI barAbara eka ja DaoNkTara hoya ane jIpa laI jAya che. paraMtu A niyama to meM sADAbAranA Takore levA AvyA. ame-huM, mArA patnI ane mAre mATe rAkhyo che. ethI saMsthAnuM peTrola bace che. jyAM sudhI nirubahena (saMghanA maMtrI) teyAra hatAM. ame jIpamAM besI cikhodarA mArAthI basamAM javAya che tyAM sudhI basamAM jAuM chuM. amArI saMsthA pahoMcyAM. zakya eTalI karakasarathI ame calAvIe chIe." cikhodarA pahoMcIne haoNspiTalanI mulAkAta lIdhI. dozIkAkAe kAkA TrenanA pravAsamAM sAdA bIjA vargamAM bese che. teo kahe, amAruM bhAvabhInuM svAgata karyuM. haoNspiTalamAM sarasa atithigruha rijharvezana'nA paisA bace eTale saMsthAnA paisA bace. sAdA bIjA hatuM. eTale bIjA mitrone laI AvIe to sagavaDa sArI maLe. vargamAM besavAnI jagyA maLI jAya. na maLe to vacce nIce besI nIrava zAMta vAtAvaraNa, vRkSo, moranA TahukA vagerene kAraNe upavana jAuM chuM. mane beThAM beThAM sArI UMgha AvI jAya che. kyAreya khIsuM jevuM lAgatuM hatuM. hospiTala paNa ame joI. sAMje bhojana vakhate kapAyuM nathI. mAro dekhAva joIne ja koI khIsuM kApavA na lalacAya. kAkAnA dharmapatnI mu. bhAnubahene paNa bhAvathI pIrasyuM. amane javA-AvavAnI TikiTa hoya pachI vadhAre paisA rAkhato nathI. eka sarasa Worth repeating, anubhava thayo. jIpa amane amadAvAda keTalAMye zaheromAM sTezanathI rikSA ke TekSI, anivArya na hoya to sTezane samayasara pahoMcADI gaI. amane ema thayuM ke paryuSaNa karato nathI. sTezanathI cAlI nAkhuM chuM.' vyAkhyAnamALA daramiyAna A saMsthAne sahAya karavAnI apIla karavA gujarAtamAM aneka gAmomAM netrayajJa karavAne kAraNe basa ke jevI che. TrenamAM kAkAne oLakhanAra koIka ne koIka to nIkaLe ja ane jagyA tyAra pachI bIjA keTalAka sabhyo paNa cikhodarA jaI AvyA. ApavA taiyAra hoya ja. vaLI kAkA kahe ke "A rIte pravAsa karavAthI ame yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitimAM kAkAnI haoNspiTalane sahAya janatAnI vacce ApaNane rahevAnuM maLe. ApaNAmAM moTAI AvI karavAno nirNaya karyo. e mATe ghaNI sArI rakama ekatra thaI. e rakama na jAya.' ApavAno kAryakrama cikhodarAmAM yojAyo. eno je pratisAda pUjaya dozIkAkAnuM nAma to mu. maphatakAkA ane anya keTalAka sAMpaDyo ane pariNAme dozIkAkA sAthe evo gADha nAto baMdhAyo dvArA sAMbhaLyuM hatuM. paNa emane maLavAno saMyoga prApta thayo ke varasamAM cAra-pAMca vakhata cikhodarA na jaIe tyAM sudhI game nahoto. 1984 daramiyAna eka divasa amArA vaDIla, amArA nahi. dozIkAkA ane bhAnubahena sAthe vaDIla svajana hoya evo rekhA bilDiMgamAM rahetA bhUdAna kAryakartA zrI kIrtanabhAI dhAriyAno saMbaMdha baMdhAI gayo. phona Avyo ke, "dozIkAkA atyAre amAre ghare AvyA che. tamane tyAra pachI amArA yuvaka saMghanA upakrame cikhodarAnI hospiTala anukULatA hoya to ame maLavA AvIe." dvArA varSamAM cAra-pAMca vakhata netrayajJa yojAvA lAgyA. e mATe meM kahyuM, 'jarUra Avo, gharamAM ja chuM." dAtAo taraphathI maLelI rakama ame haoNspiTalane pahoMcADIe chIe. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana taduparAMta bIjI rakamo mokalAvatA rahIe chIe. netrayajJanI tArIkho rAjakoTa rAjyanA dIvAna hatA. teo kAryadakSa, satyaniSTha, be mahinA agAu nakkI thAya. kAkA sthaLa jaNAve ane sAthe pUche ke prAmANika, daDhasaMkalpa, dhIragaMbhIra svabhAvanA ane pragatizIla A vakhate kayA tIrthanI jAtrAe jazo ?' vicAra dharAvanAra hatA. eTale rAjakoTanA nareza lAkhAjIrAja para muMbaIthI ame ATha-dasa sabhyo cikhodarA jaIe ane tyAMthI emano ghaNo sAro prabhAva hato. teo pote suzikSita hatA eTale netrayajJanA sthaLe jaIe. A rIte bAvIsa varSa daramiyAna amArA saMtAnone paNa ucca zikSaNa apAvavAnI dRSTivALA hatA. teo sitterathI vadhu pravAsa thayA haze ane eTalI ja tIrthayAtrA thaI haze. eTalA pramANika hatA ke rAjyanA kArabhAra mATe pena judI rAkhatA amArA jaina yuvaka saMgha taraphathI A rIte ANaMda, paMcamahAla, ane aMgata vaparAzanI judI rAkhatA. rAjya taraphathI maLela vaDodarA ane surata jillAmAM ghaNuM pharavAnuM thayuM hatuM. ame ThAsarA, Teliphonano upayoga teo aMgata kAma mATe karatA nahi. borasada, vaDavA, vaDatAla, bocAsaNa, dhoLakA, veDachI, nArezvara, rAmajIbhAIe be vAra lagna karyA hatAM ane emane sAta dIkarA sarabhoNa, sAgatALA, dhoLI DuMgarI, rAjapIpaLA, jhaghaDiyA, ane eka dIkarI ema ATha saMtAna hatAM. rAmajIbhAIe potAnA maMgalabhAratI, bAMdhaNI, kapaDavaMja, mAtara, godharA, dAhoda, devagaDha keTalAka dIkarAone abhyAsa mATe karAMcI mokalyA hatA. eTale bAriyA, boDelI vagere sthaLoe dozIkAkAnI AMkhanI haoNspiTala dozIkAkAe paNa thoDo vakhata karAMcImAM abhyAsa karyo hato. e dvArA netrayajJanuM Ayojana karyuM hatuM. keTaleka sthaLe eka karatAM vadhAre divasomAM bahu ochA vidyArthIo dAktarI vidyAno abhyAsa karI vAra netrayajJo yojAyA hatA. dareka netrayajJano judo ja anubhava DaoNkTara thatA. rAmajIbhAInA pAMca dIkarA DaoNkTaro thayA hatA. thato. vaLI kAkAnI sAthe satata pravAsa daramiyAna kAkAnA vividha dozIkAkA amadAvAdamAM ela.sI.pI.esa. thayA ane muMbaImAM anubhavonI vAta nIkaLe. koI vAra gAMdhIjI, koI vAra ravizaMkara DI.o.ema.esa. thayA. emaNe kacchanA bhacAumAM, tathA pAnelI, dAdAnI, koI vAra gaMgAbAnI preraka vAto jANavA maLe. koI vAra jAmajodhapura vagere sthaLe dAktara tarIke ane naDiyAdamAM te viSayonA najIkamAM koI jovA jevI saMsthA hoya te batAve. koI vAra najIkamAM prAdhyApaka tarIke sevAo ApI hatI. hoya evA kabIra vaDa, mAlasara, aMgArezvara, manana Azrama, bahAI dozIkAkAnA dharmapatnI bhAnubahena kAkAne dareka kAryamAM sahayoga maMdira, nArezvara, garuDezvara, narmadA Dema, vaNAkaborI Dema, agAsa ApatAM rahe che. jUnAgaDhanAM vatanI, paraMtu raMgUnamAM UcharelAM Azrama, vaDavA, bAMdhaNI, veDachIno Azrama, bAjumAM zabarIzALA, bhAnubahena bIjA vizvayuddha pachI potAnA mAtApitA sAthe jUnAgaDha vAtsalyadhAma, pAvAgaDha vagere amane batAvyAM hatAM. pAchAM pharyA hatAM. rAjakoTanA DaoN. ramaNIkalAla dozI sAthe emanAM kAkAne kheDA (ANaMda sahita) jillAmAM ane paMcamahAla lagna thayAM. dozI-daMpatIne saMtAna nahi, paNa teoe potAnA jillAmAM gAmegAma keTalAya kAryakaro oLakhe. kAkAnI saraLa, bhAIonA saMtAnone ghare rAkhI potAnA saMtAnonI jema sArI nirabhimAnI, prAmANika, sevAbhAvI prakRtine kAraNe kAkAnuM kAma rIte ucheryA. so koI karavA taiyAra. AthI ja kAkA gAmegAma netrayajJonuM bhAnubahena zrImaMtAImAM UcharyAM hatAM, paNa kAkA sAthe lagna Ayojana kare tyAre badhA sthAnika kAryakartAonI TIma vyavasthAnI pachI emaNe kAkAnI sAdAI, sevA ane samarpaNanI bhAvanAne badhI javAbadArI upADI le. pratyeka aThavADiye kAkAnA netrayajJo AtmasAt karI lIdhI hatI. ame vaDodarA jaIe to keTalIye vAra cAlatA ja hoya. cikhodarA haoNspiTalano sTApha khATalA, gAdalAM, tyAM bhAnubahenanI sAthe emanA bhAInuM paNa Atithya mANyuM che. anAja, oparezana thiyeTaranI sAmagrI, cazmAM-vagere mATe darekane haoNspiTalamAM bhAnubahena rasoDAnuM dhyAna rAkhe. dozIkAkA soMpavAmAM AvelI javAbadArI teo barAbara saMbhALe. sTApha paNa bahAragAma hoya to DaoN. choTubhAI ane aMbAlAla dhyAna rAkhe, atyaMta vinayI. kyAreya koI prazna Ubho thayo hoya to chevaTano paNa bhAnubahena paNa haoNspiTalanuM dhyAna rAkhe. videzathI AvelAM nirNaya kAkAno raheto. kapaDAMnuM garIbomAM vitaraNa kare. bhAnubahena savAranA AMgaNAmAM dozIkAkA sAthenA amArA anubhavanA keTalAka prasaMgo pakSIone caNa nAkhe tyAre mora, popaTa, kabUtara, kAbara, cakalI varNavatAM pahelAM dozIkAkAnA jIvananI ahIM TUMkI rUparekhA ApI vagere pakSIo ekasAthe maLIne caNe e raMgaberaMgI manohara dazya che. zrI Ara. ke. desAIe "karmayogI zrI ramaNIkabhAI dozI' nAmanI raLiyAmaNuM ane zAMtipreraka lAge. ANaMdamAM upAzraya baMdhAvavA pustikA lakhI che jemAM dozIkAkAnA jIvananI vistRta rUparekhA mATe phaMDa ekatra karavAmAM bhAnubahene ghaNe ghare pharIne sArI mahenata ApI che. karI hatI. Ama kAkAnI ardhAginI tarIke bhAnubahene paNa potAnA dozIkAkAno janma I. sa. 1916nI bIjI sapTembaranA roja jIvanane sArthaka karyuM che ane zobhAvyuM che. rAjakoTamAM thayo hato. emanA pitAzrI sva. rAmajIbhAI dozI tyAra pachI dozIkAkAe amadAvAdamAM rIlipha roDa upara eka Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana A DaoNkTara mitranI bhAgIdArImAM 'hiMda mizana haoNspiTala' zarU karI. A haoNspiTalamAM phakta eka rUpiyo phI laI dardIne AMkhanI sAravAra karI ApavAmAM AvatI. daramiyAna dozIkAkA pU. ravizaMkara dAdAnA gADha paricayamAM AvatA gayA. 1943mAM AjhAdI pUrve dAdAe rAdhanapuramAM netrayajJa yojyo hato ane emAM dozIkAkAne sevA ApavA mATe nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. dozIkAkAne vakhate dAdAnI sAthe rahevAnI ane emanI kAma karavAnI kunehanA darzana thayAM. dardIonI sTrecara ravizaMkara mahArAja pote paNa upADatA dAdAe dozIkAkAne zaherane badale gAmaDAmAM jaIne lokonI sevA karavAnI bhalAmaNa karI. eTale dozIkAkA amadAvAdathI ANaMda ane bocAsaNa sevA ApavA javA lAgyA. pachIthI to amadAvAda choDIne ANaMdamAM davAkhAnuM karyuM. pachI teo dara zani, ravi bocAsaNamAM netrazibira yojatA. emAM eka paNa dardIne pAcho mokalatA nahi. Ama dozIkAkAnI mata naibaMdhonI pravRtti vadhatI cAlI. 100mo netrayajJa vyArAmAM thayo. tyAra pachI dozIkAkAe potAnI ANaMdanI haoNspiTala, TrasTa banAvI TrasTane soMpI dIdhI. have potAnI aMgata milakata rahI nahi. kAkAnI pAse potAnI mAlikInuM makAna, jamIna, milakata, beMkamAM khAtuM vagere kazuM ja nathI. kAkAne InkamaTaeNkSa bharavAno hoto nathI. kAkAe potAnuM jIvana samAjane samarpita karI dIdhuM. dozIkAkAne gAMdhIjI, vinobAjI, ravizaMkara mahArAja, babalabhAI mahetA, pU. moTA, svAmI saccidAnaMdajI, gaMgAbA, dAMDiyAtrAvALA zrI kRSNajI vagere pAsethI lokasevAnI preraNA maLI che. DaoN. choTubhAI paTela, zrI goradhanabhAI Thakkara, DaoN. pro, bhAnuprasAda cokasI, ravizaMkara mahArAjanA putra paMDita vrata, DaoN. caMpakabhAI mahetA, DaoN. narendrabhAI mahetA vagereno sarasa sahakAra sAMpaDyo che. ahIM to thoDAMka ja nAma ApyAM che. dozIkAkAno nityakrama te vahelI savAre UThI sIdhA sAmAyikamAM besI javuM ane logassano jApa karavo. pachI dUdha pIne (cA to kAkAe jiMdagImAM kyAreya cAkhI nathI.) haoNspiTalamAM oparezana kare ane tyAra pachI ANaMdanA davAkhAnAmAM jAya. dozIkAkA sAMje jamIne bhAnubahena sAthe sArA graMthonuM vAMcana kare. rAtre dozIkAkA oNphisamAM Tebala para mAtra cAdara pAtharI, Teliphona pAse rAkhI sUI jAya. sUtAM ja UMdha AvI jAya. rAtre koIno phona Ave to dozIkAkA tana upADe. pachI jo UMdha UMDI jAya to tarata sAmAyikamAM besI jAya. me, 2009 maLyAM che. amerikA, IMglenDa, svitjharalenDa, svIDana, jarmanI vagere dezo taraphathI emane sahAya maLI che. dozIkAkAe keTalIya saMsthAmAM pramukha, mAnad maMtrI, TrasTI, samitinA sabhya tarIke kArya karyuM che. sarakAranI samitiomAM paNa kArya karyuM che. A badhAMnI vigato ApavAmAM Ave to eka moTI yAdI thAya. dozIkAkAe pAMca dAyakA karatAM vadhAre samayathI kSayanivAraNa ane aMdhatva nivAraNanA kSetre saMgIna, saMniSTha, sevAbhAvI kArya karyuM che. eTale emanI e kSetranI siddhionI kadararUpe vakhatovakhata judI judI saMsthA ke sarakAra taraphathI evorDa, sanmAnapatra vagere ghaNAM dazIkAkAe jyArathI maphata netrayajJanuM kAma upADI lIdhuM tyAra pachI cikhodarA haoNspiTala dvArA dara aThavADiye gujarAtanA judAM judAM gAmomAM netrayajJo thavA lAgyA. te mATe mahinA agAuthI nakkI karelAM gAmomAM sarve karavA mATe TIma rojeroja ravAnA thatI. dozIkAkAne keTalAye sevAbhAvI AMkhanA DaoNkTaronI sevA maLavA lAgI. Ama atyAra sudhImAM 800 thI vadhu jeTalA netrayajJonuM dozIkAkAe Ayojana karyuM che. dareka netrayajJamAM dozIkAkA pote hAjara hoya ja. cikhodarAnI haoNspiTalamAM agAu dozIkAkA oparezana karatA, hAla 89 varSanI uMmara thaI, paNa DaoNkTara na AvyA hoya to dozIkAkA pote oNparezana kare. atyAra sudhImAM aDhI lAkhathI vadhu mata oparezano thayAM che. kudaratanI maherabAnI kevI che ke 89-90 varSanI uMmare kAkAne potAne haju motiyo Avyo nathI. sAptAhika naitraya" uparAMta gAMdhI parivAra taraphathI jamazedapuramAM ane rAjasthAnamAM jayapura najIka jUnajUna jillAmAM eka sthaLe aMbujA simenTa taraphathI ATha-dasa divasano moTo netrayajJa yojAya che. kAkA emAM paNa samayasara pahoMcI jAya che. AMkhanA davAkhAnAmAM roja savArathI ja ghaNA mANaso AMkha batAvavA AvI jAya. dozIkAkA uparAMta AMkha tapAsanArA bIjA DaoNkTaro paNa hoya, paNa ghaNA dardIo potAnI AMkha dozIkAkAne ja batAvavAno Agraha rAkhe, eTale emane mATe ghaNI moTI lAIna thAya. eTale kAkAnA sahakAryakartAomAMthI koIke sUcana karyuM ke kAkA, tamane batAvavAno Agraha rAkhanAra dardI pAse pAMca ke dasa rUpiyAnI phI rAkhIe to kema? ethI thoDo bojo ocho thaze, vinA kAraNe Agraha rAkhanArA nIkaLI jaze ane saMsthAne Avaka thaze !' kAkAe thoDI vAra pachI hasatAM kahyuM, 'bhAI, daridranArAyaNa pAse phInI vAta karavI e mane yogya lAgatuM nathI. dardI e ApaNA deva jevo che. enuM darda dUra karIe e ja ApaNuM dhyeya hovuM joIe.' eka vakhata eka netrayajJamAM eka bApa potAnA nAnA dIkarAne laIne AvyA hatA. tenI baMne AMkha sadaMtara gaI hatI. kAkAe kahyuM tyAre bApa kAkAnA paga pakaDI karagaravA lAgyA. kAkAne kaDavuM satya kahevuM paDyuM. paNa e kahetAM kahetAM kAkA pote raDI paDyA. tyAra pachI kAkAe poparAnA abhAve bALakanI AMkhe na jAya e mATe bALakone khavaDAvavA mATe sukhaDI karI ane gAmegAma jaI vaheMcavAno-aMdhatvanivAraNano kAryakrama upADyo. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana I. sa. 1984 thI 2004 sudhImAM jena yuvaka saMgha taraphatI AMkho joI Ape. cazmAMno naMbara kADhI Ape. dAtAonA dAnathI cikhodarAnI "ravizaMkara mahArAja' AMkhanI eka vakhata ame gujarAtanA eka nagaramAM eka navI thayelI hospiTala dvArA gujarAtamAM keTalAMye sthaLe netrayajJa thayA che. hospiTalanI mulAkAte gayA hatA. haoNspiTala Adhunika sAdhanothI pahelI-bIjI vakhatanA anubhavathI amane ema thayuM ke netrayajJamAM sajja hatI ane DaoNkTaro paNa sevAbhAvI hatA. haoNspiTalamAM bIje avazya javuM ane garIba dardIo mATe thatI maphata AMkhanI zastrakriyA hoya enA karatAM paMcotera TakA cArja ocho hato. je mATe bIjI jAte nihALavI. gujarAtanI garIbIno ethI vAstavika khyAla maLe. haoNspiTalamAM so rUpiyA kharca thAya te mATe A hospiTalamAM pacIsa keTalAya garIba dardIo pAse netrayajJa sudhI AvavAnuM becAra rUpiyA rUpiyA kharca thAya. ekaMdare madhyamavarganA lokone sAro lAbha maLI jeTaluM paNa basa bhADuM na hoya. eTale A netrayajJomAM ame garIbone zake. bIjI paNa sahAya karatA. dozIkAkAnA judI judI saMsthAo taraphathI haoNspiTalanI mulAkAta pachI utAre ame AvyA tyAre dozIkAkAne thatA netrayajJo AkhuM varasa cAlatA hoya eTale ame amArA abhiprAya pUchyo. emaNe kahyuM, haoNspiTala ghaNI ja sArI che ane netrayajJanI tArIkha traNa mahinA agAu nakkI karI letA. amArA madhyamavarganA loko mATe ghaNI ja rAhatarUpa che. A vistAranA ghaNA saMghanI samitimAM sAta-ATha sabhyo evA che ke je avazya lokone eno lAbha maLaze. paNa... netrayajJamAM Ave. vaLI AraMbhathI ja kAkAne khAtarI thaI hatI ke kAkA bolatAM aTakI gayA. ame kahyuM, "kAkA, paNa zuM?" jyAM netrayajJa hoya tyAM najIkamAM je koI tIrtha hoya enI ame kAkAe kahyuM, 'paNa mAre karavAnI hoya to AvI haoNspiTala na yAtrA karatA. eTale A bAvIsa varSa daramiyAna saMgha dvArA sittera karatAM garIba loko lAbha le evI haoNspiTala karuM. mAruM kSetra juduM jeTalA netrayajJa yojAyA haze ane eTalI ja ame tIrthayAtrA karI che. amerikA ke yuropanA dezomAM lokonI Arthika sthiti evI che haze. dozIkAkA sAthe Ave ane pahelethI puchAve ke A vakhate ke koIne rAhata ApavAno vicAra thato nathI. ravizaMkara mahArAjanA tamAre yAtrA karavA kaI bAju javuM che? dozIkAkA eTale AMkhanuM hAthe tAlIma pAmelA ame loko gAMdhIjIe je raskinano vicAra mobAIla davAkhAnuM. meM keTalIye vAra joyuM che ke ame cAlyA jatA apanAvyo Un to this last eTale ame sAva chevADAnA garIba hoIe tyAM sAmethI Avato koIka mANasa kahe, "dozIkAkA, mANasono vicAra karIe. A haoNspiTalamAM sone badale pacIsa rAmarAma.' kAkA oLakhe nahi, paNa vAta karavA premathI UbhA rahe. rUpiyA cArja che. paraMtu jenI pAse pacIsa rUpiyA na hoya, are tyAM AvanAra vyakti kahe, "kAkA, mArI AMkha joI Apone, hospiTala sudhI AvavAnA basa bhADAnA rUpiyA nathI evA loko motiyo to nathI Avatone ?' mATe kAma karavuM e amAruM kSetra che. zaheromAM nahi, paNa dUra dUranA kAkA ema na kahe ke 'bhAI atyAre TAIma nathI. davAkhAne gAmaDAmAM ame jaIe tyAra cIMtharehAla dazAmAM jIvatA lokone batAvavA Avaje.' teo tarata thelImAMthI beTarI kADhe ane bilorI joI amane dayA Ave.' tyAre amane lAgyuM ke kharekhara, dozIkAkA kAca kADhe. pelAnI baMne AMkha vArApharatI pahoLI karI, TaoNrca mArIne eTale garIbanA belI. ane jarUra paDe to kAcano upayoga karIne jue ane saMtoSakAraka eka vakhata kAkA mAre tyAM jamavA padhAryA hatA. unALAno samaya javAba Ape. AvuM kAma karavAmAM kAkAne kyAreya moDuM na thAya. hato. kAkA savAranA jamavAmAM pAMca vAnagI le e amane khabara kAkAne mana dardI eTale daridranArAyaNa. kAkAe hajAro mANasanI hatI. ame amAre mATe paNa pAMca vAnagI banAvI hatI. jamavA AMkha rastAmAM ja barAbara dhyAnathI joI ApI haze. koI vAra evuM beThA tyAre unALAmAM kerInI mosama hatI eTale kAkAne paNa rasa bane ke AMkha joyA pachI kAkA kahe 'bhAI, tamArI AMkha mazInamAM pIrasyo hato. badhA besI gayA ane "sAthe ramIe, sAthe ja ramIe..." jovI paDaze. davAkhAne Avajo." e prArthanA karyA pachI jamavAnuM cAlu karyuM tyAre kAkAe rasanI vATakI ame yuvaka saMghanA ATha-dasa sabhyo netrayajJa mATe jyAre bahAra mUkI. ame pUchyuM, "kAkA, kerInI bAdhA che?' emaNe kahyuM, cikhodarA jaIe tyAre koIkane AMkha batAvavAnI hoya, naMbara "nA, paNa kerI khAvI nathI." "kema?' to kahyuM "pachI vAta!' ame kaDhAvavAno hoya to kAkA davAkhAnAmAM badhAnI AMkho joI Ape. pAMcamI vAnagI tarIke bIjI koI vAnagI ApavAnuM kahyuM to te kAkA naMbara kaDhAvavA mATe lAITa karIne nAnAmoTA akSaronA cArTamAM mATe paNa amane nA pADI. kAkAe rasa lIdho nahi eTale ame amane akSaro vaMcAve. emAM nIce jhINA akSaronI lITI Ave. la rasanI vATakI bahAra mUkatAM hatAM to amane AgrahapUrvaka aTakAvyAM. na ga ka 2. amArA eka mitre bhUlathI vAMcyuM "lagana kara' eTale jamyA pachI ame kAkAne kAraNa pUchyuM to emaNe kahyuM, "moTAM hasAhasa thaI paDI. tyArathI AMkho batAvavI hoya to ame kahIe, zaheromAM badhe kerI cAlu thaI gaI che, paNa amArA gAmaDAomAM "kAkA, lagana kara'. eTale kAkA tarata samajI jAya ane badhAMnI garIba lokone tyAM haju cAlu nathI thaI. kerI thoDA divasamAM sastI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana me, 2009 thaze ane emane tyAM cAlu thaze, pachI huM kerI khAIza.' kAkAnI AraMbhanA varSomAM netrayajJamAM 700-800 dardIo AvatA. garIbo mATe keTalI badhI sahAnubhUti che eno tyAre khyAla Avyo. kAkAnI suvAsa evI ke dardIone jamADavA mATe anAja vagere gAMdhIjInI jema vyavahAramAM karakasara karavI e dozIkAkAnuM paNa sAmagrI gAmanA zreSThIo taraphathI maLatI. baLataNa mATe lAkaDuM dareka jIvananuM mukhya lakSa. dareka viSayamAM karakasarapUrvaka vicAra kare. be gharethI eka eka Ave. eTale kazI muzkelI na rahe. kAkAmAM kuzaLa joDa khAdInAM kapaDAM AkhuM varSa calAve. phATe to sAMdhI le. sAMdheluM vahIvaTI zakti ane sUjha che. netrayajJa eTale AkhA gAmano utsava. kapaDuM paheravAmAM zarama nahi . dozIkAkA pAse eka garama koTa che. kAkA savAranA pAMca vAgyAthI rAtanA bAra sudhI kAma kare. koIka chellAM bAvIsa varSathI ame jotA AvyA chIe ke kAkAe ziyALAmAM vakhata to teo eka divasamAM 125thI vadhu oparezana kare, chatAM bahAragAma javuM hoya to A eka ja koTa paheryo hoya. kAkA karakasara thAkanuM nAma nahi. kare, paNa manathI daridratA nahi. jarUra paDe, anivArya hoya to game pahelAM sarakArI niyama evo hato ke je netrayajJamAM so ke tethI teTaluM moTuM kharca karatAM acakAya nahi. vadhu dardIo thayA hoya to te netrayajJa mATe sarakAra sahAya kare. eka dozIkAkA vaizAkha mahinAmAM oNphisamAM bapore eka divasa kAma vakhata eka netrayajJamAM badhuM maLIne navvANuM dardIo thayA. karatA hatA ane bhayaMkara garamI paDatI hatI. e vakhate eka zrImaMta kAryakartAoe kahyuM, "kAkA, koI eka mANasanI AMkha joIne pachI bhAI potAnI e.sI. kAramAMthI UtarIne kAkAne maLavA AvyA. enuM nAmuM-saranAmuM copaDAmAM lakhI daIe to so dardI thaI jAya emanAthI garamI sahana thatI nahotI. emaNe kahyuM, 'kAkA. AvI ane ApaNane sarakArI grAnTa maLe.' garamImAM tame kevI rIte kAma karI zako che?' kAkAe kahyuM, 'huM paraMtu kAkAe kahyuM, evI rIte khoTuM ApaNAthI na karAya." garamIthI TevAI gayo chuM.' pelA zrImaMte kahyuM, "kAkA, oNphisamAM kAryakartAono Agraha chatAM kAkA makkama rahyA hatA. mArA kharce e.sI. naMkhAvI ApuM chuM. enA vIjaLInA bilanI mahIkAMThAnA harilAlabhAI be AMkhe varSothI sadaMtara aMdha hatA. javAbadArI paNa mArI.' kAkAe kahyuM, 'bhAI, tamArI darakhAsta mATe eka vakhata sANaMdanI kaoNlejanA sevAbhAvI prophesara DaoN. bhAnuprasAda AbhAra. paNa e.sI.vALI oNphisa mane na zobhe.' cokasI emane kAkA pAse laI AvyA. kAkAe kahyuM ke kadAca netrayajJanI sabhAomAM kAkA ghaNI vAra kahetA ke AvA yajJanuM oNparezanathI pacIseka TakA teja Ave. e rIte oNparezana thayuM Ayojana traNa nArAyaNa ekatra thAya tyAre thAya. dardIo te ane harilAlabhAI thoDuMka dekhatA thayA. teone jANe ke navI jiMdagI daridranArAyaNa, dAktaro ane bIjA kAryakartAo e sevAnArAyaNa maLI. dozIkAkAnI teo roja sAMje eka mALA-'dezIkAkA, ane yajJa mATe dAna ApanAra, te lakSmInArAyaNa. kAkAnA vaktavyamAM dozIkAkA' e nAmanI mALA-japatA. A traNa nArAyaNa to hoya ja, paNa koI vAra prasaMgAnusAra kAkA eka vakhata amAro netrayajJa paMcamahAlamAM devagaDha bAriyA pAse bIjA ekabe nArAyaNa joDI detA. koI vAra lakSmInI vAta nIkaLe sAgatALA nAmanA gAmamAM hato. jaMgala vistAra pAse AveluM A gAma to kahetA ke lakSmI traNa prakAranI che, zubha lakSmI, azubha lakSmI che. amAro utAro jaMgala vibhAganA gesTa hAusamAM hato. ane mahAlakSmI. pApa karIne, chetarapiMDI karIne je dhana kamAya netrayajJa pachI bIje divase ame alirAjapura pAse madhyapradezamAM azubha lakSmI. pramANikapaNe je kamANI thAya te zubha lakSmI. ane AvelA lakSmaNI tIrthanI jAtrAe gayA. kAkAe A tIrtha joyuM lokasevAnA kAryo je kare tenI lakSmI te mahAlakSmI. azubha ane nahotuM. amArAmAMnA bIjA paNa ghaNAkharA pahelI vAra AvatA zubha lakSmI avazya nAza pAme. mahAlakSmI to kyAreya nAza na pAme. hatA. Akho rasto kharabacaDo. ame pahoMcI, pUjA karI, bhojana te bhavAMtaramAM paNa sAthe Ave. ane ArAma karI pAchA AvavA nIkaLyAM. paNa tyAM to rastAmAM jyAM netrayajJa hoya tyAM kAkA sthAnika kAryakartAone eka dhodhamAra varasAda cAlu thayo. aMdhAruM thaI gayuM hatuM. eMsI nAnakaDI sabhA yojavAnuM kahe. dardI ane emanA baradAsIo tathA kilomITarano rasto vaTAvatAM ghaNI vAra lAgI. rastAmAM thAkelA DaoNkTaro, kAryakartAo, sthAnika loko e amAro zrotAgaNa. aDadho hovAthI koI jholAM khAtA to koI vAto karatA. eka kalAka pachI kalAka kAryakrama cAle. amArAmAMnA koIka kAryakartAone A kAkAe gIta upADyuM: sabhAo dvArA jAheramAM bolavAno mahAvaro thayo hato. eka vakhata "AMkho pavitra rAkha, sAcuM tuM bola, eka sabhyane bolatAM bIjuM kaMI AvaDyuM nahi to emaNe Izvara dekhAze tane premaLano kola, dozIkAkAnA traNa nArAyaNanI ja vAta karI. eTale dozIkAkAne te satya e ja paramezvara, bApuno bola divase bIjo viSaya levo paDyo hato. dareka netrayajJamAM sabhA pachI tArAmAM Izvara che ke nahi khoLa." bhojananuM nimaMtraNa sthAnika kAryakartAo taraphathI hoya ja. badhAMe kAkAnuM gIta jhIlyuM. pAMca kalAka pachI ame sAgatALA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 AvyA. bIje divase kAkAe kahyuM, 'tamane khabara che, kAle ApaNe keTaluM jokhama kheDyuM? A bhIla vistAra che. rAtanA koI vAhana Ave to bhIlo jarUra lUMTI le. mane thayuM ke hemakhema pAchA pahoMcI jaIe to sAruM. Akhe raste huM manamAM bhaktAmara stotra bolato rahyo hato. vacce 'AMkho pavitra rAkha'nuM gIta jhilAvyuM ke jethI tamane Darano vicAra na Ave." prabuddha jIvana eka vakhata amArA saMgha taraphathI ThAsarAmAM netrayajJa hato. pacAsa jeTalA dardIonAM oNparezana hatAM. ame muMbaIthI saMghanA sAteka sabhyo cikhodarA pahoMcyA. AMgasTa mahino hato ane varasAdanA divaso hatA. cikhodarAmAM snAnAdi vagerethI paravArI, ame jIpamAM beThA tyAre kAkAe kahyuM ke kAle rAtanA bahu varasAda paDyo che ane joradAra pavana phUMkAryo che eTale dardIo ochA Avaze evo saMbhava che. ame ThAkarA netrayajJanA sthAne pahoMcI gayA. AMparezana mATe dAktaro AvI gayA hatA. khATalA patharAI gayA hatA. AMparezana thiyeTara taiyAra thaI gayuM hatuM. paraMtu nava vAgyA to paNa koI dardI Avyo nahoto. rAha jovAtI gaI, samaya pasAra thato gayo. ema karatAM agiyAra vAgyA to paNa koI dardI AvyA nahi. ame badhA besIne mAMhomAMhe gapATA mAratA rahyA. amArA mATe bhojananI vyavasthA tyAM ja thaI hatI eTale bAra vAge jamavA beThA. sADA bAra sudhI koI dardI na Avyo eTale eka vAge netrayajJa baMdha jAhera karavAmAM Avyo. kAkAne kahyuM, atyAra sudhI ATalA badhA netrayajJo karyA, paNa dardI vagarano A pahelo thayo, tenuM kAraNa dhodhamAra varasAda ane vAvAjhoDuM che. dozIkAkA ane bhAnubahena eka vakhata amerikA javAnAM hatAM. tyAre amArA yuvaka saMgha taraphathI ame vidAyamAnano kAryakrama yojyo hato. ATalI moTI uMmare tamane phAvaze ke kema ema ame pUchyuM tyAre kAkAe kahyuM hatuM ke 'mArA bhatrIjAo tyAM rahe che ane erapaoNrTathI erapaoNrTa amane eTalA badhA sAcave che ke amane jarAya takalIpha paDatI nathI.' A bhatrIjAo nAnA hatA tyAre kAkAe ane bhAnubahene potAne ghare rAkhIne sAcavyA hatA ane taiyAra karyA hatA. A amerikA javAnA prasaMge mArA dharmapatnI tArAbahene kAkAne khAdInI garama zAla bheTa ApI te kAkAe kahyuM ke 'mArI pAse eka zAla che ane ekathI vadhAre na rAkhavAno mAro niyama che. eTale tamArI zAla huM to ja svIkAruM ke mane jyAre yogya lAge tyAre koI yogya vyaktine huM ApI dauM, e mATe tamArI maMjUrI hoya to ja lauM.' A zarata arma maMjUra rAkhIne ame kAkAne zAla bheTa ApI. dozIkAkA ane emanA dharmapatnI bhAnubahena amerikA traNeka vAra gayA che. temanA bhatrIjAone tyAM rahe che. kAkA jAya tyAre haoNspiTala mATe kaMIka phaMDa laIne Ave. chelle gayA tyAre kAkAnI 9 uMmara 87 ane bhAnubahenanI 83, vRddhavasthAne lIdhe koI paNa temane amerikA javAnI salAha na Ape. paNa teo baMne manathI dRDha hatAM. vaLI ArogyamAM koI khAmI nahotI. bhAnubahenanuM zarIra bhAre, paNa teo kahe, 'amAre to badhA ja erapaoNrTa para vhIlacera maLavAnI che.' amerikA jatA hatA tyAre bhAnubahene kAkAne kahyuM, 'tamArA caMpala dhaNA ghasAI gayA che. amerikAmAM tUTaze to bahu muzkelI thaze. mATe tame navI joDa laI lo,' paNa koko jUno caMpala paherIne javAmAM makkama hatA. temano niyama hato ke eka caMpala ghasAIne tUTI jAya tyAre ja navAM caMpala kharIdavAM. eTale kAkAe kahyuM, 'caMpala tUTI jaze to tyAM ughADA page cAlIza. nahi vAMdho Ave. badhe gADImAM pharavAnuM che. vaLI tyAMno unALo che." dozIkAkAmAM AtmavizvAsa ghaNo. pAchA pharyA tyAM sudhI caMpalane vAMdho Avyo nahi. AvyA pachI jUnAM caMpala ghasAI gayAM tyAre navA caMpala lIdhAM. eka vakhata ame netrayajJa pachI eka tIrthanI yAtrAe gayA hatA. rAtano mukAma hato. thAkelA hatA eTale huM ane dozIkAkA sUI gayA ane mitrane paravAratAM thoDI vAra hatI. savAre vahelA UThI, snAnAdithI paravArIne ame taiyAra thayA. bahAra jatAM dozIkAkAe kahyuM, 'mArAM caMpala kyAM gayAM ?' to mitre tarata emanA caMpala batAvyAM. kAkAe kahyuM, 'A mArA caMpala nathI.' mitre phoDa pADatAM kahyuM, 'kAkA, rAtanA mArA bUTa pAlIza karato hato tyAM pachI vicAra Avyo ke tamArA baMnenAM caMpalane paNa pAliza karI lauM.' kAkAe kahyuM, "mane pUchyA vagara tame mArA caMpalane pAliza karyuM te barAbara na kahevAya, pAlizavALA caMpala mane zobhe nahi, have pAliza kADhI nAkho.' mitre lUgaDA vaDe pAliza kADhavA prayatna karyo, paNa pAliza bahu ochI thaI nahi, tyAM bahAra jaI kAkA mUThI dhULa bharIne lAvyA ane caMpala para nAkhI. eTale caMpala kaMIka barAbara thayA. apaMga kanyAo mATe gujarAtamAM kola pAse AvelI saMsthA 'maMthana'ne mATe ame paryuSaNa parva daramiyAna sahAya mATe zrotAone apIla karI hatI ane ekatra thayela rakama saMsthAne arpaNa karavAno kAryakrama ame goThavyo hato. e mATe kAkAne paNa padhAravAnuM nimaMtraNa ame ApyuM hatuM. kAkAe 'maMthana' saMsthA joI nahotI ane kyAMthI javAya e teo jANatA nahotA. eTale ame emane amadAvAdathI amArI sAthe basamAM joDAI javA kahyuM hatuM. amadAvAda sTezane 'InkavAyarI'nI bArI pAse teo UbhA rahevAnA hatA. paraMtu te divase TrenamAM amAro Dabbo ghaNo AgaLa Avyo eTale ame badhA pArsalanA phATakamAMthI nIkaLyA ke jethI tarata sAme basa pAse pahoMcAya. savAranI utAvaLamAM ame je bhAIne kAkAne laIne AvavAnuM soMpyuM hatuM te bhUlI gayA ane bIjA paNa bhUlI gayA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana me, 2009 ame zerisA pahoMcyA tyAre khabara paDI ke kAkAne levAnuM rahI gayuM amArI basa sAMjanA sAta vAge mahuDI pahoMcI. pahoMcatAM ja tyAMnA che. zerisA snAnapUjA karI ane maMthanamAM pahoMcyA to kAkA tyAM eka karmacArIbhAIe kahyuM, "dozIkAkA to tamArI be kalAka rAha AvIne beThA hatA. ame kAkAnI mAphI mAgI, paNa temanI vANImAM joIne basamAM cikhodarA gayA.' jarA paNa Thapako nahoto. emaNe hasatAM kahyuM, 'tame bhUlI gayA te A sAMbhaLIne amane bahu aphasosa thayo. jemanI jIpa che te sAruM thayuM. eTale tamArA karatAM huM vahelo ahIM AvI gayo." pachI basamAM jAya! amAre emanI jIpamAM javAnuM? vaLI emane be kalAka kAkAe kahyuM ke "badhA pesenjaro nIkaLI gayA ane koI mArI pAse rAha jovI paDI. AvyuM nahi eTale thayuM ke tame nIkaLI gayA hazo. pachI nimaMtraNa cikhodarA ame pahoMcyA to kAkAe pUchyuM, "kema moDuM thayuM?' patrikA joI ane emAMnA eka sabhyane phona karyo. teo haju ame emanI kSamA mAgI paNa emaNe e vAtane sahaja gaNI, jarA nIkaLyA nahotA. eTale emanA ghare pahoMcI emanI sAthe gADImAM paNa ciDAyA nahi ke na Thapako Apyo, balake teo hasatAM hasatAM ahIM AvI gayo chuM." amArI bhUla mATe emaNe hasatAM kahyuM, 'tame amArI sarabharAmAM lAgI gayA. dozIkAkAnI samatAnuM tyAre darzana bhUlI gayA te sAruM thayuM. mane gADImAM tamArA karatAM vahelA AvavA thayuM. maLyuM.' dozIkAkAnI bhojananI pravRtti atyaMta zAMta ane saMyamita. sAyalAnA zrI rAjasobhAga AzramamAM muMbaInI ratnavidhi TrasTa savAre teo cAra ke pAMca vAnagI le. AkhA divasamAM ATha vAnagI nAmanI saMsthA dvArA vikalAMgo mATe eka kempanuM Ayojana thayuM le. jarUra paDye dALa ane zAkanuM mizraNa kare. pachI Akho divasa hatuM. emAM dozIkAkAne paNa nimaMtraNa ApyuM. sAmAnya rIte maMca vacamAM kazuM na le. covihAra kare ane temAM phakta traNa vAnagI le. para besavAnuM dozIkAkA TALe ane AgaLanI hAramAM besavAnuM pravAsamAM ame hoIe ane sAMja paDavA Ave paNa pote kazuM bole paNa TALe. dozIkAkA thoDA pAchaLa beThA hatA. AgaLa AvavAno nahi. DrAIvara yAda rAkhe. sUkI traNa vAnagIono bhAnubahene Dabbo Agraha karyo tyAre kahyuM ke teo nizcita samaye nIkaLIne cikhodarA bAMdhI Apyo hoya to te Ape. cAlu pravAse ja teo AhAra le. pahoMcavA Icche che. sAyalAthI amadAvAda basamAM ane amadAvAdathI e mATe gADI thobhAve nahi. koI vakhata veLAsara hospiTalamAM basa badalIne teo sANaMda javAnA hatA. sabhAmAM eka sajjana pahoMcI javAnI dhAraNA hoya eTale bhAnubahene kazuM baMdhAvyuM na padhAryA hatA, teo kAryakrama pachI potAnI gADImAM ANaMda javAnA hoya, paNa moDuM thAya to DrAIvara kahe ke bhAnubahene kazuM ApyuM hatA. eTale meM temanI sAthe gADImAM javAnuM sUcana karyuM. paraMtu nathI. pachI pote ja rastAmAM koI keLAMnI lArI ubhI hoya to keLAM dozIkAkAe kahyuM mane ema koInI gADImAM javAnuM nahi phAve. lAve. temAMthI dozIkAkA eka athavA be le. koI vAra rastAmAM koIne moDuM vaheluM thAya. basa tarata maLI jAya che eTale mAre keLA na maLe to kAkA bhUkhyA rahe, paNa koIne kahe nahi, koInI moDuM nahi thAya." ame bahu Agraha karyo tyAre kahyuM, 'bhale joIzuM.' bhUla na kADhe ke koIne Toke nahi. mahemAnonuM premabharyuM svAgata paraMtu kAryakrama pUro thayo tyAre dozIkAkA to nIkaLI gayA hatA. karavuM, temane atithigRhamAM utAro ApI temanAM bhojanAdinI dozIkAkAne zrImaMto pratye elarjI che evuM nathI, paNa temane sagavaDa karavI, temanI sevAmAM karmacArIone judAM judAM kAma AmajanatA vacce AmajanatAnA thaIne, jANe ke koI potAne soMpavAM, gADImAM besADIne teone AsapAsa pheravavA ItyAdi oLakhatuM nathI evA thaIne rahevuM game che. emanA vicalita thayelA pravRttiomAM dozI-daMpatInA utsAhanI ApaNane pratIti thAya. mAnakaSAyanuM A pariNAma che. kAkA ane bhAnubahena atithigRhamAM AvI badhI vastunuM barAbara eka vakhata amAre AgaloDa ane mahuDInI yAtrAe javuM hatuM. dhyAna rAkhe. koI divasa evo na hoya ke mAtra kAkA ane bhAnubahenakAkA kahe "amArI jIpa laI jAva." ame kahyuM, 'paNa kAkA tamAre ema be jaNe sAthe bhojana lIdhuM hoya. atithi bAre mAsa hoya gAMdhInagara javuM che to tame ja jIpa laI jAva, ame bIjI vyavasthA ane temane utsAhathI jamADe. mahemAna vagara khAvAnuM na bhAve. karI laIzuM.' kAkA kahe, "ema karo, mAruM kAma patAvI huM mahuDI cikhodarAnI haoNspiTalane AMtararASTrIya khyAti maLelI che eTale AvIza ane vaLatAM tamArI sAthe pAcho AvI jaIza.' dezavidezathI mulAkAte AvanAra mahemAnonI avarajavara AkhuM varSa kAryakramanI vigato nakkI thaI. mahuDI pahoMcavAno amAro samaya rahe, chatAM nahi thAka ke nahi kacavATanuM nAmanizAna. teo kAma paNa nakkI thayo. paraMtu cikhodarAthI nIkaLyA pachI tarata amArAmAMnA karavAmAM cokkasa, paNa nokaracAkaranI kaMI bhUla thaI hoya chatAM eka mitre bIjuM paNa eka sthaLa samAvI levAno Agraha karyo. ane dozI-daMpatIe kyAreya gusso karyo hoya, barADA pADyA hoya cikhodarAthI pahelAM e sthaLe javuM ane pachI ja AgaloDa ane evuM kyAreya na bane. samatAno guNa temanA jIvanamAM vaNAI gayo mahuDI javuM. paNa e sthaLano rasto lAMbo hato. eTale ema karatAM che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 zrI Ara. ke. desAIe emanA jIvanavRttAMtamAM lakhyuM cheH 'dozIkAkAmAM krodha karamAI gayuM che, gusso gAyaba thaI gayo che. badhAM kAma premathI ja karavAnAM, adharAta-madharAta game tyAre game te kAma mATe emane maLI zakAya. tenI samakSa koI gusso laIne AvyuM to tarata ja AvanAra vyakti barapha banI ja. bhayaMkara gaNAtI kSatine paNa mApha ja karavAnI vRtti. sau sAthe premabhAvano bodha ja vaheto jaNAze. koInA pratye zatrutA nathI, ve2 nathI ke kaDavAza nathI. zithilatA darzAvanAra vyaktio pratye AkarA thavAnI vRtti nathI. narI zItaLatA, caMdrathI pA vizeSa zItaLatA. saunuM vizrAmasthAna eTale dozIkAkA; thAkyApAkyAnuM e vizrAmasthAna che. emane maLatAMnI sAthe ja boja haLavo bane che. teo AbAlavRddha saunA vAtsalyamUrti che. teo gheghUra vaTavRkSa samI zItaLa chAyA pradAna karanAra che. dozIkAkA eTale gAMdhIyuganA chellA avazeSomAMnA eka. bharatakumAra meSabhAI mALiyA haMsAbena DI. zAha nemacaMda hIrajI cheDA mItAbena gAMdhI manasukhalAla ke. kAmadAra parAga bI. jhaverI prakAza DI. zAha bharata kAMtilAla zAha prabuddha jIvana praviNAbena azvina mahetA hasamukha ema. zAha yanina ke. jhaverI dhIrajalAla ke. kApaDiyA to. snehala saMghavI arthokaDI. dozI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyone karelI vinaMtino uSmAbharyo pratibhAva 'prabuddha jIvana'nA oNgasTa aMkamAM 34 me pAne vartamAnamAM AjIvana sabhyapadanI phI rUA. 5,000/- che ane varSo pahelAM thayelA sabhyone vartamAna pramANe pU2ka 2kama mokalavA ame vinaMti karI hatI, eno amane uSmAbharyo pratibhAva maLyo che ane pariNAme nIce mujabanA mAnavaMtA sabhyoe amane pUraka rakama mokalI ApI che e sarveno artha hradayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. nAma rUpiyA tarUlattAbena bipinabhAI zAha anaMtabhAI khetANI 2500 2501 2500 2500 5000 2501 2500 5001 2500 5000 2500 2500 4500 2500 2100 4750 emanI keTalIka vArtA, bhaviSyamAM loko jaladI mAnaze nahi. jaeNmanI pAse potAnI mAlikInuM ghara nathI, milakata nathI, beMkamAM khAtuM nathI evA A lokasevake bharayuvAnImAM ravizaMkaradAdAnA prabhAva keThaLa AvI sevAno bhekha lIdho. teo sAcA vaiSNavajana che, sAcA zrAvaka che. emane gInAnI paribhASAmAM karmayogI tarIke oLakhAvavA te yogya ja che. bhAnubahena ane dozIkAkA pAse ame hoIe to jANe mAtApitA pAse hoIe evuM apAra vAtsalya anubhavyuM che. jANe ke janmAntarano saMbaMdha na hoya! pU. DaoN. dozIkAkA ane mu. bhAnubahenane bhAvapUrvaka vaMdana karuM chuM ane emanA zatAyu mATe prArthanA karuM chuM. _DaoN. ramaNalAla zAha (16, jUna 2005nA aMkamAM tema ja 'vaMdanIya hRdayasparza' (2007) pustakamAM prakAzita lekhanuM prasaMgocita punaH prakAzana) 11 nAma surekhAbena ema. zAha bhAratI upendra zAha khImajI zIvajI zAha kacarAlAla cunIlAla zAha (ke. sI. zAha) manISa mahetA bipIna nemacaMda zAha hInA esa. zAha navInacaMdra ritalAla zAha maheza kAMtilAla zAha rezmAbena bipinacaMda jaina manISa dhIrajalAla ajamerA vijaya DI. ajamerA prakAzabhAI jI. jhaverI mi. jhaverI USA savitA zAnti zAha UK, rUpiyA 2501 500 4250 2500 5000 5000 5000 5000 5000 5000 5000 5000 5000 5000 5000 1,20.604 je mahAnubhAva sabhyoe hajI sudhI pUraka 2kama na mokalI hoya e sarvene ame pUraka rakama mokalavA vinaMti karIe chIe. zakya che ke Apa kyAre AjIvana sabhya banyA hatA enI vigata ApanI pAse na hoya to Apa saMghanI ophisamAM phaoNna (phona naMbara-23820296) karI ApanuM nAma vagere jaNAvI amArA rekorDamAMthI vigata prApta karI zakazo. pratyeka mahine 'prabuddha jIvana' Apane arpaNa thatuM raheze ja. ApanI jJAna jijJAsA ane anumodanAne amArA abhinaMdana. -menejara Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana me, 2009 sevA ane samarpaNanI jaMgama vidhApITha: ravizaMkara mahArAja zAMtilAla gaDhiyA (pU. ravizaMkara mahArAjanI 125mI janma jyaMtI prasaMge mAnI A bhAvAMjali pUjya ravizaMkara mahArAja jevA sevAbhAvI saMto bhAratanI dharatI upara janma dhAraNa karatA rahe to bhAratanuM bhAvi ujaLuM ja ujaLuM che.) muzkelIthI kinArA tarapha AvatA hatA. ravizaMkara khUba thAkI gayA hatA. pANIno pravAha joramAM hato. mitra madade Avyo. baMnee maLIne sAdhune bahAra kADhyo. aMgrejImAM ukti cheH Example is better than precept. arthAt upadeza ApavA karatAM jAte AcaraNano dAkhalo besADavo uttama che. ravizaMkaramAM A sUtra pUrNapaNe vaNAyeluM jovA maLe che. eka divasa teo amadAvAda relve sTezana para TrenanI rAha jotA UbhA hatA. temane borIAvI javuM hatuM. Trena AvavAnI taiyArI hatI ane enAunsamenTa thaI ke amuka pleTaphormane badale amuka pleTaphorma para Trena Avaze. eka strI nAnA bALakane teDIne hAMphaLIphAMphaLI doDatI hatI. mAthA para sAmAna hato. dUrathI eka mANasa moTethI bolyo, 'are, Ane koI madada karo!' ravizaMkara tarata ja strI pAse gayA, sAmAna UMcakI lIdho ane niyata pleTaphorma para laI jaI TrenamAM besADI. pachI ravizaMkare pelA mANasane pUchyuM, 'tame bIjAne sUcanA ApI, paNa jAte madada karavA kema taiyAra na thayA tyAre pelAno javAba sAMbhaLI ravizaMkara daMga thaI gayA. ?' mAro dharmasaMpradAya koI bAImANasane aDavAnI nA pADe che! 'jo Izvara adalAbadalI karavA de ane tame udAra thaI jAva to jarUra tamArI sAthe adalAbadalI karuM.' A zabdo che gAMdhIjIe ravizaMkara mahArAjane uddezIne lakhelA patranA. svAmI AnaMda (1887-1976) mananI vAta ahobhAvathI kahetAM eka jagAe lakhe cheH 'huM to roja savAra-sAMja mALA prArthanA vakhate puNyaztojo nato rAnA puNyaztojo yudhiSThira: sAthe ja pUjya ravizaMkara mahArAjanuM nAma paNa Adhunika puNyazlokomAM Aje varasothI lauM chuM. zloka zabda joDe chUTa laIne kahuM to puNyazloka eTale puNyano pahADa.' kevo haze e mUThI UMcero mAnava ke jenI khuda gAMdhIjI mIThI IrSyA kare ane svAmI AnaMda Iza-prArthanAmAM jenI vibhutAno guNAnuvAda kare! gujarAtanA kheDA jillAmAM mAtara tAluko che. tyAMnuM rahe gAma ravizaMkaranuM janmasthaLa, mahemadAvAda tAlukAnuM sarasavaNI gAma emanuM vatana. tA. 24-2-1884, saM. 1940 mahAzivarAtrInA divase mAtA nAthIbAnI kUkhe ravizaMkara zivarAma vyAsano janma thayo. AgaLa jatAM teo ravizaMkara mahArAja kahevAyA. nAthIbA abhaNa hatAM, paNa emanA dharmasaMskAra UMDA hatA. ravizaMkarane A saMskAra vArasAmAM maLyA hatA. pitAjI zivarAma zikSaka hatA. teo sArI TevonI keLavaNI para bhAra mUkatA. ravizaMkaranuM jIvana uttama bane tenI teo kALajI rAkhatA. zivarAma zistanA AgrahI chatAM vidyArthIvatsala hatA. temane sAdhusaMnyAsIno satsaMga gamato. koI paNa agharuM kAma kaSTadAyaka na lAge e rIte karavAnI tAlIma ravizaMkarane pitAjI pAsethI maLI hatI. ravizaMkara 19 varSanA hatA ane pitAjI pleganA rogathI avasAna pAmyA. cAreka varSa pachI mAtuzrIne paNa e ja roga grasI gayo. ravizaMkarano abhyAsa phakta prAthamika 6 dhoraNa sudhIno. 'huM to bhaIlA, abhaNa gAmaDiyo chuM', ema teo namratAthI kahetA. jo ke emanI jIvanadRSTi ane anubhavajJAna gahana hatA. ravizaMkaramAM traNa mukhya guNo hatAH sAhasa, nirbhayatA ane pIDito pratye anukaMpA. ramato ramavI, vRkSo para kUdAkUda karavI, dUra dUra khetaromAM rakhaDavuM ane nadImAM taravuM, emanI gamatI pravRttio hatI. ravizaMkara taraNavidyAno upayoga anyanI prANarakSA mATe paNa karatA. eka divasa sarasavaNI gAmamAM ravizaMka2 mitra sAthe nadIethI pAchA pharatA hatA. evAmAM lokonI bUma sAMbhaLI ke koI mANasa pANImAM taNAyo che. amadAvAdathI Avelo koI sAdhu hato. ravizaMkare e tarapha doTa mUkI. eka strIe sogaMda khAIne ravizaMkarane pANImAM na paDavAnI vinaMtI karI. rakhe ne ravizaMkara DUbI jAya! paNa ravizaMkara ema kAMI mArge ? emaNe to jhaMpalAvyuM, sAdhune bocIethI pakaDyo. ravizaMkaranA lagna 21 varSanI uMmare borasada tAlukAnA nApA gAmanI kanyA sUrajabA sAthe thayA. sUrajabAnuM bhaNatara nahivat. prAthamika beeka dhoraNa sudhInuM. svabhAve paragaju. ravizaMkarano parivAra eTaluM spaSTapaNuM batAve che ke vyaktinI mahAnatAno mApadaMDa aupacArika zikSaNa (Formal Education) nahi, paNa jIvanalI keLavaNI che. daMpatIne cAra saMtAna mAgata, mahAlakSmI, viSNu ane lalitA. ravizaMkara sarasavANInI zALAmAM abhyAsa karatA hatA te gALAmAM nAgaradAsa sAhebanI asara temanA para ghaNI hatI. nAgaradAsa niSThAvAna ne saujanyazIla zikSaka hatA. zALA choDyA bAda ravizaMkarane choTAlAla kavino paricaya thayo. kavi AryasamAjI hatA. vIsa varSanA yuvAna ravizaMkara choTAlAlanA dharmajJAnathI AkarSAyA. maharSi dayAnaMda sarasvatI viSe jANyuM, AryasamAjanA dharmagraMtha 'satyArtha prakAza'thI paNa prabhAvita thayA. ravizaMkara yajamAnavRtti karatA. khetI paNa karatA. have A kAryomAMthI emano rasa ocho thavA lAgyo. bIjI bAju dezamAM cAlatI rASTrIya laData tarapha temanuM dhyAna gayuM ane aMtaramAM dezapremanI jyota pragaTI. choTAlAla kavi sAthe vaDodarA AvavAnuM banyuM tyAre kavie mohanalAla kAmezvara paMDyAno paricaya karAvyo. paMDyAjInA saMparka pachI ravizaMkarane gAMdhIjInA darzana karavAnI tAlAvelI lAgI. gAMdhIjI dakSiNa AphrikAthI parata AvyA bAda amadAvAdamAM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 kocaraba AzramamAM sthAyI thayA hatA. ahIM ravizaMkarane pahelI vakhata gAMdhIjInA darzana thayAM. teo mugdhabhAve gAMdhIvANInuM amRtapAna karI dhanya banI gayA. gAMdhIjInA vyaktitvanI emanA para adbhuta asara thaI. e divasa hato vi. saM. 1972, kArataka suda 15. paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdrano janmadina. ravizaMkara chipiyala (tA. kapaDavaMja)nA be sAthIdAro sAthe ahIM AvyA hatA. eka rUmamAM nAnA bichAnA para vinobA bhAve (18951982) beThA hatA. temane gAMdhIjI mAnI traNe jaNA page lAgyA. koI kazuM bolyuM nahi, evAmAM keTalIka vyaktio vAta karatI tyAM AvI. emanA bolavA parathI yuvA mitrone khyAla Avyo ke AmAMnA eka gAMdhIjI che. ravizaMkara ane sAthIo zaramanA mAryA mauna rahyA. gAMdhIjIne maLavA mATe traNeka kalAka pratIkSA karavI paDI. khAvApIvAnI ciMtA choDI tyAM ja besI rahyA. pachI ravizaMkare gAMdhIjIne AzramapravezanA niyamo, svarAjyano artha vagere viSe savAlo pUchyA. gAMdhIjIe sabhAmAM javAno samaya thaI gayo hoI TUMkamAM javAbo ApyA. premAbhAI haoNlamAM yojAyelI gAMdhIjInI sabhAmAM ravizaMkara ane sAthIo paNa joDAyA. sabhAkhaMDamAM puSkaLa ghoMghATa ane avyavasthA hatA kavi nAnAlAla, kezava dhruva, paMDita lAlana vagere vidvAno tyAM AvyA hatA. loko bUmabarADA pADatA hatA. bhoLA ravizaMkarane Azcarya thayuM. ekadama gAMdhIjI Tebala para UbhA thayA ane emanI bhAvavAhI vANI vahetI thaIH 'divyAtmA zrImad jIno janmadina manAvavA ApaNe ahIM ekatrita thayA chIe. prasaMgocita pravacananA mArA be bola sAMbhaLavA Apa sau Iccho cho, paraMtu AvA zoragulamAM huM zuM boluM ? chatAM Apa zAMti nahi jALavo tyAMsudhI huM. maMca choDIza nahi. huM bhAre jiddI chuM.' gAMdhIjInA hRdayamAMthI nIkaLelA zabdo kAragata nIvaDyA. zrotAvargamAM zAMti patharAI gAMdhIjInI marmabhedI vANI ane loko pratyenA AtmIya vyavahArathI ravizaMkara atyaMta prabhAvita thayA. kramazaH gAMdhIjIno vizeSa paricaya thatAM ravizaMkaranA aMtaranIramAM vismaya ane AnaMdanI lahero UThatI. temanA ja zabdo joIe prabuddha jIvana 13 1918mAM ravizaMkara svAmI nityAnaMdanA saMsargamAM AvyA. paraspara bhAvasetuM racAya. zraddheya svAmIjI Urdhva pathanA yAtrInA hoI ravizaMkare sau prathama sAbaramatI Azrama joyo. Ama to teo milanA henDalumanA vastro paheratA. ahIM temane reMTiyA 52 hAthathI kaMtAyelA sUtara pAchaLanI UMDI dRSTi samajAI. ravizaMkare zuddha khAdIno tAko kharIdyo ane haMmeza mATe khAdI pahe2vAno nirdhA2 karyo. kastUrabAne emane reMTiyo Apyo. A rIte ravizaMkarane jAte kAMtavAnI preraNA maLI. ekalA ja cAlI nIkaLyA. DAkorathI TrenamAM godharA gayA. sabhAmAM moTAmoTA netAone maLavAnuM thayuM. gAMdhIjIe dezasevA mATe kAryakartAone joDAvAnI apIla karatAM saradAra vallabhabhAie sau prathama potAnuM nAma noMdhAvyuM. ravizaMkara romAMcita thaI UThyA. 1919mAM muMbaImAM mAhima khAte roleTa ekTa virUddha sabhAnuM Ayojana thayuM hatuM. lokoe ravizaMkarane bolavA Agraha karyo. Akhare ravizaMkare sIdhIsAdI zailImAM dhyAnArha pravacana ApyuM. barpore mAdhavabhAgamAM gAMdhIjInI sabhA hatI. paMDyA (mohanalAla kAmezvara paMDyA) paNa AvyA hatA. teo ravizaMkarane potAnI sAthe rAkhatA, jethI mahAnagaramAM ravizaMkarane ajANyuM na lAge. gAMdhIjInI IcchA hatI ke kheDA jillAmAM 'hinda svarAjya' pustikAno pracAra thAya. temaNe ravizaMkarane A kAma soMpyuM. aMgreja sarakAra pakaDaze evo Dara rAkhyA vagara ravizaMkare kAma svIkAryuM ane pAra pADyuM. kheDA jillAnA loko emane 'svarAjavALo' kahIne bolAvatA. AMtarika parivartana sAthe ravizaMkaramAM paheraveza, khorAka Adi bAhyAcAromAM paNa parivartana AvyuM. rAtI pAghaDInuM sthAna sapheda TopIe lIdhuM. lAMbo koTa ane khabhA parano khesa paNa gayA. tenI jagAe baMDI AvI. 1920mAM amadAvAdamAM eka mitrane tyAM beThA hatA. pAchA pharatAM bahAra AvIne joyuM to paganA joDA gAyaba. 'cAlo, eka balA TaLI' vicArI joDA paheravAnuM baMdha karyuM. evuM ja hAthanI lAkaDInuM thayuM. rastA para cAlatAM pAchaLathI ghoDAgADInA cAlake bAju para khasavAnuM kahyuM. ravizaMkarane saMbhaLAyuM nahi. pelAne gusso Avyo. sAme ravizaMkaranA magajano pAroya UMce caDyo ane lAkaDI ugAmavA jatA hatA tyAM ja gAMdhIjInuM smaraNa thatAM manane rokyuM. tyArathI hAthamAM lAkaDI nahi rAkhavAno nirNaya karyo. deza mATe huM zuM karuM? AvuM ciMtana nitya emanA manamAM cAlyA karatuM khUba maMthananA aMte paradezI khAMDa nahi khAvAnI pratijJA lIdhI. beeka vAra ajANatAthI pratijJA tUTI tyAre dRDha nizcaya karyo ke dezI zuM ke paradezI zuM, khAMDa ja nahi khAuM, madha ane kesara paNa choDyA. huM "mArA dhaDataramAM aneka vyaktioe phALo Apyo che, paNa pU gAMdhIjI to mArA mATe preraNAmUrti che. emaNe mane jIvana jIvavAnI dRSTi ApI. mArA jIvanamAM vadhAremAM vadhAre AnaMda ApanAra vyakti gAMdhIjI che. e mahApuruSa na hota to huM kyAM hota ? emanA kALamAM mAro janma thayo che e mATe huM mArI jAtane haMmezAM dhanya mAnuM chuM." 1917mAM godharAnI rAjakIya pariSadamAM javAnI ravizaMkaranI IcchA hatI. sarasavaNIthI DAkora cAlatA javAnuM hatuM. bahAravaTiyAonI bIkanA kAraNe mitroe sAtha na Apyo. AthI sAMbhaLIne jhaveMracaMda meghANIe tene zabdadeha Apyo ane jemanI sanmukha thavAnuM to bAju para, jemanA nAma mAtrathI loko dhrUjI UThatA evA bahAravaTiyAo pAse ravizaMkara vizvAsa ane premapUrvaka jaI pahoMcatA ane ema karatAM karatAM emanuM hRdayaparivartana karAvatA. ravizaMkaranA mukhethI A badhA prasaMgo mANasAInA dIvA" pustaka lakhyuM. eka samaye gujarAta yunivarsiTInA abhyAsakramamAM tene pAThyapustaka tarIkenuM sthAna maLyuM hatuM. eka dRSTAMta atre prastuta cheH ravizaMkara chipiyalathI sarasavaNI pagapALA AvatA hatA. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prabuddha jIvana me, 2009 rastAmAM eka jaNe dhImA avAje emane cetavyA, "mahArAja, pAcho "cAlatAM cAlatAM ja UMgha thaI jAya che. tethI ApoApa thAka paNa vaLo.' 'paNa che zuM alyA pUMjA?" "kahuM ke jIva vahAlo hoya to UtarI jAya che.' chevaTe vaDodarA AvyA. polisa kamiznarane maLyA. pAchA jAva. bahAravaTiyA che.' DagaluM bharanAra ravizaMkara hoya tyAM kamiznara madadarUpa thayA. hAjarI purAvavAnI hINapatabharI pravRtti pAchA haThavAnuM kaI rIte saMbhave? gatimAM koI phera na paDyo. sAme aTakI. jo ke komanA AgevAnoe havethI corI nahi karavAnI ja eka bahAravaTiyo AvI Ubho. hAthamAM baMdUka hatI. ravizaMkaranA kabUlAta ApI. moM para smita pharakyuM. prazna karyo, "bIjA kyAM che?' AjubAjuthI 1941mAM amadAvAdamAM hullaDa phATI nIkaLyuM. ravizaMkara tarata badhA AvI caDyA. ravizaMkare emane potAnI pAse besADI dhIraja ja amadAvAda doDI gayA. sUmasAma rastA ane sarvatra bhayanuM ane zAMtithI vAta mAMDIH vAtAvaraNa. jIvaNalAla dIvAnano bheTo thayo. emanI sAthe sivila juo, ame paNa bahAravaTe paDyA chIe, paNa amAruM bahAravaTuM haoNspiTale gayA. tyAM narahari parIkha paNa hatA. cAlIseka zaba gaMdhAtA aMgreja sarakAra sAme che. bhalA, ApaNane gulAma banAvanAra AvI paDyAM hatAM. kSaNabhara ravizaMkara pote hebatAI gayA. mana makkama sarakAra kaMI calAvI levAya? amArI "ToLakI'no netA che gAMdhI. karyuM. pote maDadAMne agnidAha devA Icche che evI mAgaNI mUkI. tamane kadIka meLApa karAvIza." jillA mejisTreTe mAMgaNI maMjUra rAkhI. ravizaMkara myunisipAliTInI bahAravaTiyA manamAM gaNagaNyA, "mahAtmA gAMdhI?' basamAM zabone laI dUdhezvarane Are nadInA paTa para AvyA. mitronI ravizaMkare vAta AgaLa calAvI, 'tame sau amArI sAthe joDAva. madadathI ghaNI takalIpha sAthe zabone citA para caDAvyA. ane amane tamArI jarUra che, bhaIlA." bahAravaTiyA AMkho DhALI niHzabda agnisaMskAra karyo. cAra divasa A krama cAlyo. ravizaMkare A rIte banI gayA. zastro parathI hAtha heThe paDyA ane ravizaMkaranA bheru 83 zabone agnidAha Apyo. banI gayA. jyAM ApattinA eMdhANa vartAya tyAM mahArAja acUka pahoMcI jAya. - 1922mAM gAMdhIjIne 6 varSanI jelanI sajA thaI hatI. ravizaMkara e Apatti ativRSTinI hoya ke dukALanI, hullaDanI hoya ke rogacALAnI. emane maLavA gayA. gAMdhIjI muktapaNe hasatA hatA, paNa duHkhI pIDito tarapha ravizaMkarano hAtha madada mATe phelAyelo ja hoya. anyanI ravizaMkara raDatA hatA! gAMdhIjIe vAtano viSaya badalatAM kahyuM, vedanA svayaMnI vedanA bane evI saMvedanA ravizaMkaramAM hatI. 'tame pelA bahAravaTiyAono meLApa karAvI ApavAnA hatA. khabara 1952mAM cInanI yAtrAethI pAchA pharyA bAda ravizaMkara nahi, kyAre maLAze. paNa e komanI sevA karavAnuM tamArA mAthe vinobAjInA saMparkamAM AvyA. temanI bhUdAna-pravRttithI ravizaMkara nAMkhuM .' prabhAvita thayA. dAna karavAno rUDo avasara sAme cAlIne mAre 1923mAM nAgapuramAM jhaMDA satyAgraha thayo. vAta ema hatI ke AMgaNe Avyo che, ema vicArI ravizaMkare patnIne vAta karI. zaheramAM triraMgI jhaMDA sAthe saraghasa nIkaLyuM hatuM. aMgreja sarakArane sUrajabAe saharSa badhI jamIna bhUdAnamAM ApI devAnI IcchA e kheMcyuM. bahAnuM kADhyuM ke e vistAranA gorA lokone khalela batAvI. ravizaMkare gujarAtamAM padayAtrA karIne bhUdAnano pracAra pahoMce che. eTale triraMgI jhaMDA sAthe koIe e rastethI nIkaLavuM karyo. nahi, evo mejisTreTa pAse hukama kaDhAvyo. A anyAya sAme ravizaMkara mahArAje zrImad bhagavad gItA para "gItA satyAgraha thayo. dezanA khUNe khUNe tenA paDaghA paDyA. gujarAtamAM bodhavANI bhASya lakhyuM che. A graMtha emane 101 mA janmadine kheDA jillAnI TukaDIe pahela karI. emAM ravizaMkara paNa zAmela arpaNa karavAmAM Avyo. have haMsalo piMjaramAMthI UDavA Atura hatA. emane 7 mAsanI sajA thaI. jelavAsano pahelo anubhava hato. putra viSNubhAI "gItA bodhavANI' pitAzrIne vAMcI zarIranuM aMga aMga tUTI paDe evuM sakhata kAma karavuM paDatuM. saMbhaLAvatA. tA. 1-7-1984nA roja savAre 6-30 vAge pATaNavADiyA komane upara lAvavA mATe ravizaMkare bhAre parizrama ravizaMkara mahArAja borasada hospiTalamAM kALadharma pAmyA. sAMje karyo. vaTAdarA gAmamAM roja rAtre A komanA mAtra puruSoe nahi, 4 vAge bosAyaNamAM vallabha vidyAlaya khAte emanA nazvara strIo ane bALakoe paNa hAjarI purAvavA corAmAM ekaThA thavuM dehanA agnisaMskAra thayA. paDatuM. A dRzya joI ravizaMkaranuM haiyuM karuNAthI dravI UThatuM. mANasanI pU. vimalAtAI ThakAra kahe cheH "prabhuzraddhA ane mAnava sevAno dazA pazuthI ya badatara! AjubAjunA ATheka gAmomAM A sthiti eka anupama ane advitIya mahotsava eTale pU. ravizaMkaradAdAnuM hatI. A dUSaNa dUra thavuM ja joie evo ravizaMkare manomana nirNaya jIvana.' karyo. vaTAdarAthI vaDodarAno 40 mAIlano rasto bhUkhyA-tarasyA jemanAmAM kathanI-karaNIno subhaga samanvaya hato evA page cAlIne kApyo. garamImAM paga dAjhe, kAMTA vAge, paNa prAtaHsmaraNIya pU. ravizaMkara mahArAjane nata mastake zatazaH vaMdana... ravizaMkarane AvI pIDAnI koI asara thatI nahi. koI pUche to kahetA, "paga ja evA sakhata thaIne TevAI gayA che ke kAMTAnuM jora e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, cAlatuM nathI.' thAka, ArAma, UMgha viSe koI pUche to kahetA, vaDodarA-390 006. phona naM. : (0265) 2481680 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana 15 vidheyAtmaka abhigama QDaoN. raNajita paTela (anAmI) ATheka dAyakA pUrve, mArA vatana DabhoDA (jilloH gAMdhInagara)nI Amane sAmane AvI jAya che ne potAno kakko kharo karAvavAno kumArazALAmAM bhaNato hatA tyAre eka evo pATha Avato hato prayatna kare che. kavacit emanA haThAgrahamAM anyanA dRSTibiMdune (hAthI ane sAta AMdhaLA ?) ke jemAM keTalAka aMdhajano, hAthInA samajavAnI paNa bauddhika udAratA dAkhavatA nathI! akkeka aMgane sparzI, hAthI kevo che tenuM varNana karatA hatA. hAthI ApaNA vyavahAra-jIvanamAM jo syAdvAda ke saptabhaMgInayano thAMbhalA jevo che, evo eka aMdhano anubhava hato, kAraNa ke teNe "spIrITa' AvI jAya to ghaNo badho kaleza-kaMkAsa maTe ne jIvana kevaLa enA pagane sparza karIne anumAnathI kaheluM...e ja pramANe jIvavA mATe navuM dRSTibindu prApta thAya. jIvanano abhigama ja ko'ka peTa, sUMDha, puccha, dAMtane sparza karIne bhinna bhinna anumAna badalAI jAya ne vidheyAtmaka valaNa keLavAya. ahIM huM sAhityamAMthI karelAM. samagra hAthIno koIne anubhava ja nahIM, kAraNa ke teo badhA traNeka dAkhalA mArA muddAne spaSTa karavA rajU karIza. aMdha hatA eTale hAthInA bhinna bhinna aMgone teo samajatA hatA. Ama to laMgaDo, AMdhaLo, mUMgo, badhira-du:khI gaNAya. sau A to badhA aMdha hatA eTale koIne paNa samagratAno to khyAla pota potAnI zArIrika upAdhio mATe kacavATa kare ne duHkha vyakta AvI zake ja nahIM paNa je loko AMkhathI ne buddhithI dekhatA che teo kare to ApaNe emano doSa kADhIe nahIM balka sahAnubhUti paNa eka ja vastu ke ghaTanAne bhinna bhinna dRSTibiMduthI jue che neghaNIvAra darzAvIe, paNa A eka saMskRta zloka evo che ke jemAM kavie ekavAkyatA sarajI zakatA nathI ne kavacit laDI paNa paDe che. ApaNAM du:kha ke sahAnubhUti darzAvyA nathI paNa emanI maryAdAone SaDradarzano juo...jIva, jagata ne jagannAtha saMbaMdhe darekanA bhinna bhinna vizeSatAo rUpe nirUpI che ne mATe emane dhanyavAda ApyA che. mata che. "mANasa eTale zuM?' ema Dajhanekane pUchavAmAM Ave to teo 'paMgo vanyasvamasi na gRha yAsi yoDarthI pareSAM enI bhinna bhinna vyAkhyAo ApavAnA jemAM mAnavInA vyAvartaka dhanyoDampa-dhanamedavatAM nekSase yujjukhAnA lakSaNo chatAM thatAM hoya. saMskRtinA ugamakALathI vizvanA anekavidha glAdhyo mUka tvamasi kRpaNa stauSi nArthAzayA ya: tattvaciMtakoe manuSyanI bhinna bhinna prakAre vyAkhyA ApavA prayAsa stotavyatve vadhira na vaco ya: khalAnAM kRNoSinA karyo che. e badhI vyAkhyAo avyApti, ativyApti ke atizayokti matalaba ke "he laMgaDA mANasa! tuM vaMdana karavAne lAyaka che, jevA tarkazAstranA koI ne koI doSathI sAva mukta to nathI ja, chatAMye kAraNa ke tuM pArakAne ghera kaMI mAgavA jato nathI, te AMdhaLA mAnava! atyAra sudhImAM manuSya saMbaMdhI je vyAkhyAo baMdhAI che, te bhale tane dhanya che kAraNa ke dhanathI unmatta banAlA mANasonAM mukha tAre saMpUrNa na hoya, to paNa sUcaka dyotaka ne artha sAre tevI kAmacalAu jovAM paDatAM nathI, he mUMgA mANasa ! tuM prazaMsAne pAtra che, kAraNa to che ja. ke kaMjUsa mANasanI pAse dhana meLavavAnI AzAthI tuM prazaMsA karato koIke mANasane be pagavALuM pazu kahyuM to koIke tene hasatuM nathI. ne te baherA mAnava! tuM vakhANane pAtra che kAraNa ke tAre prANI' kahyuM (lAphIMga enImala). koIke vaLI tene sAmAjika prANI durjanonAM kharAba vacano sAMbhaLavAM paDatAM nathI." kevaLa je te kahyuM. eka tattvaciMtake mANasane bauddhika sAmAjika prANI kahyuM to vyaktinI zArIrika maryAdAonA rodaNAM raDavAM tene badale ahIM e prakhyAta aMgreja tattvaciMtaka sI.I.ema. joDe tene tarkazakti, maryAdAone vizeSatAo rUpe nirUpI kevuM taMdurasta samanidarzana sArAsAra viveka dharAvanAra ne sauMdaryadRSTi dharAvanAra prANI kahyuM. karyuM che! kothaLAmAM pAMcazerI rAkhIne samAjanA unnatabhU-vargane keTalAke tene dikkAlanuM bhAna ne jJAna dharAvanAra prANI kahyuM to DaoN. TIpyo paNa che! sigamaMDa phroIDe manuSyane sukhadu:khanA siddhAMta anusAra jIvavA mATe pitA dazarathe, bIjA divase to rAmano rAjyAzleka karavAnuM taraphaDatA prANI tarIke oLakhAvyuM. Ama, nRvaMza zAstrIo, nakkI karyuM che ne Agale divase ja kekeyI kothaLAmAMthI bilADuM kADhe mAnasazAstrIo, samAjazAstrIo, arthazAstrIo potAnI che ne rAmane cauda varSano vanavAsa ane potAnA dIkarA bharatane vicArasaraNIne anurUpa enI vyAkhyA karavAnA...paNa emAM saMpUrNa rAjagAdI mATe pati dazaratha samakSa be varadAna mAge che. vacanathI ekavAkyatA to AvavAnI nahIM, kAraNa ke darekanA dRSTi bindu bhinna baMdhAyela dazarathanI sthiti sApe chachUMdara gaLyA jevI thAya che." rAmanI bhinna hovAnA. jaina dharmanA, tattvajJAnamAM 'syAdvAda' yAne jagyAe anya koI hota to A prastAvano jabbara pratikAra kare ne 'saptabhaMgIna' mukhya che,. jemAM koIpaNa vastu AvI che ke tevI aneka prakAranI khaTapaToya kare paNa rAmano pratibhAva kevo che te che ema eka ja rUpe varNavI zakAtI nathI; eka ja vastu judAM judAM sAMbhaLoH "he mAtA! tame mane vanamAM javAnI AjJA ApI mAtra dRSTibiMduothI judI judI taheranI Thare che. A vastu dhyAnamAM rAkhatA, mArA jevAne potAnA zarIranuM ja rakSaNa karavAnuM soMpyuM che, ne matabhedanA ghaNA kajiyAo zamI zake che.' tamArA dIkarAne mAthe sakala bhuvananI rakSAno bhAra mUkyo..A bemAM bhAratIya rAjakAraNamAM keTalA badhA pakSo che? dareka pakSa garIbI vadhAre saheluM kayuM che teno vicAra karuM chuM, to mane lAge che ke he haTAvavA ne dezanI pragati karavAno dAvo kare che. keTalAya vAdo mAtA! tame mArA tarapha ja pakSapAta batAvyo che.' kaikeyIe konA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pratye pakSapAta darzAvyo che to sau koI jANe che paNa te tenI rIte sAcI che to rAma je daSTi biMduthI samagra paristhitine nihALe che te jotAM te paNa sAcA che! A baMnenI vicArasaraNImAM emanA AgalA vyaktitvanA vyAvartaka lakSaNo pA bakta thAya che. prabuddha jIvana cauda varSano vanavAsa veThIne rAma pAchA ayodhyAmAM Ave che tyAre emanA manamAM evuM thAya che ke jo huM prathama mArI mAtA kauzalyAne maLavA jaIza to ke kepImAtAnA aMtaramAM DaMkha rahI jaze...eno aparAdhabhAva ocho karavA mATe te prathama kaikeyImAtAne maLe che ne emanA premane pratApe vanavAsamAM rAmane zo lAbha thayo ne darzAvatAM kahe che:'tAta snehI bharata mahimA pauruSa vAyuhUrtoH sabhye cApi vagapataH kavApi saumitrabhaktiH / sItAsahyaM mama mujabalaM vaiAiM vairabhAvaH jJAtaM sarve tava caraNayormAMtareSa prasAda : / / matalaba ke 'huM mAtA! pitAno sneha e kevI amolI cIja che, bharatano baMdhubhAva kevo mahimAvaMta che, hanumAnanuM pauruSa, vAnaromAM paNa maitrI jALavavAnI saccAI, lakSmaNanI mUMgI bhakti, sItAnuM sata, mArI potAnI bhujAonuM pANI, vairIonuM ve2A badhAM kevAM che, te kevaLa tArI kRpA vaDe ja huM jANI zakyo chuM. (jo teM vanavAsa na Apyo hota to pitA mane keTalA UMDANathI cAhatA hatA ne bharata kevo amolo bhAI che, e badhuM huM kema jAvI zakata ?) A duniyAmAM badhI ja Apattio duHkhada nathI hotI; keTalIka to ISTApattio banI jatI hoya che. 'dharatInuM lUNa'mAM svAmI AnaMde monajI radaranI adbhuta kathA AlekhI che. jJAtibahiSkAranuM du:kha kevuM to asahya hoya tenuM tAdaza-vAstavikakaruNa-Alekhana monajI rUvara'mAM jovA maLe che paNa e ISTApAtrane kAraNe svAmI AnaMda lakhe che te pramANe 'bahiSkAra tenI kAramI vyAvedanAo chatAM monajI daMpatIne sAce ja ADakatarA AzIrvAda so nIvaDyo. monajI sadAya potAnA khetIvyavasAyamAM masta rahyA. bahiSkArane emaNe IzvaranA gharanI deza gaNI.; jene pratApe potAne nIcuM ghAlIne akhaMDa purazAratha karavA maLyo, ummarasADImAM AMbAnI kalamo ucheravAno udyoga emaNe ja pahelavahelo zarU karyo. (1300 lo ubhI karelI.) udyama bhAgyano teDAgara me, 2009 che-jIvananI aMtima sImA tyAM AvI gaI.' satyanI ekarUpatA siddha karavA mATe AvI anekAntavAdanI rIti nIti saravALe sahAyarUpa nIvaDatI hoya che. AmAM Positive Thinking anivArya hoya che. samagra prazna vimala draSTi ane taMdurasta abhigamano che. *** AgaLa ApaNe paMgu, aMdha, mUka ane dhiranI vAta karI. pU. bApue jene vizvano prathama satyAgrahI kahyo che evA sokreTIsanuM nAka cIdhuM hatuM. loko e para hasatA tyAre hasatAM hasatAM sokreTIsa kaheto; 'mAruM ja nAka suMdara che. moTAM nasakorAMvAluM nAka aMdara bharapura havA kheMce che mATe te ja suMdara che.' vastune aneka dRSTibiMduthI jovAthI syAdavAda ke anekAntavAdathI samagratAno khyAla Ave che ne ekAMgI vicArasaraNInA doSathI bacI javAya che. gInA pravacano'mAM, vinobAjIe, karma, jJAna ane bhaktinI carcA karatAM kevaLavAda, samuccayavAda, upayogitAvAda, kramavAda, sAmaMjasyavAda vagerenI carcA karI che ne sArarUpe hyuM che ke karma, bhakti, ane jJAna akSarazaH ekarUpa hoya evI parama dazAne puruSottamoMga kahe 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-390007, phona : 6621024 jainadharma tatvajJAna abhyAsa muMbaI yunivarsiTI muMbaI yunivarsiTImAM jaina tatvajJAnanA nIcenA korsa cAlu karavAmAM Avela che. 1) sarTIphIkeTa, 2) DIplomA, 3) ema.e., 4) pIeca.DI. saraLa, sacoTa tathA suvyavasthita abhyAsa dvArA jainadharma tatvajJAna vize pUrI jANakArI maLaze. 12 varSathI cAlI rahela A korsano lAbha 1500 thI vadhAre vidhArthIoe lIdhela che. uparanA korsa mATe khAsa anubhavI zikSako, lAIbrerI temaja bIjI suvidhAo upalabdha karavAmAM Avela che. "sarTIphIkeTa korsanI mAhitI' korsa samaya zailirAka lAyakAtaH abhyAsa : 1 varSa - julAI 2009 thI eprIla 2010. eca.esa.sI./DIplomA olDa esa.esa.sI. pAsa. (uMmara nI koI maryAdA nathI.) abhyAsanuM mAdhyama |uttaravAhinI OM vizvanA mukhyadharmo, jaina dharmanA siddhAMta, lokArloka, chatrya, navatatva, sAdhunA AcAro, zrAvakanA AcAro, karma sihAMta, covIsa tIrthaMkara, Agama graMtha, paMcaparameSThI, caturvidha saMgha, strIonuM sanmAna, ahiMsA ane zAkAhAra, jaina saMpradAya, paMcajJAna, jaina sAhitya, jaina yoga ane dhyAna, anekAMta, tapa, utsava, varNAzrama, mokSamArga .... sAdI aMgrejI (temaja bIjI bhASAmAM samaja) - aMgrejI, gujarAtI, marAThI ane hiMdI. saMparka :muMbaI yunivarsiTI, tatvajJAna vibhAga, jJAnezvara bhavana, lA mALe, vidyA nagarI, kAlInA kempasa, sAMtAkrujha (pUrva), muMbaI - 400 098. basa naMbara - 313, 318 (sAMtAkrujha - kurlA) basa. phona : 2652 7337 varSa 2009 - 2010 nA eDamIzana : 25 jUna thI zarU thaze. - : vizeSa mAhitI mATe saMparka karo : -: DaoN. minala kAtaranIkara - 9833369719 DaoN. kAminI gogarI - 9819164505 DaoN. bipIna dozI - 9821012413 zilpA cheDA -9323980615 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana caitanyamaya arUpI jIva ane rUpI jaDa puladravyano anyonyA nimitta-naimittika (aupAdhika) saMbaMdha sumanabhAI ema. zAha jIva ane pudgala dravyano mizrabhAve ghaniSTha saMbaMdha anAdikALathI kahI zakAya. sAMsArika jIvamAM cAlyo Ave che, jethI Atmadravya jIvanA 5. saMjogonI sApekSatAmAM AtmAnI cetanAzaktinA prayogane zarIrAdimAM purAyeluM rahe che. je bhavyajIvane sAMsArika baMdhanomAMthI upayoga kahevAmAM Ave che, je jIvanuM pradhAna lakSaNa che. eTale chUTavAnI tIvra jijJAsA varte che te koI AtmAnubhavI jJAnInI AtmA svayaM jyAre potAnI jJAna-darzanarUpa zaktino prayoga zodhakhoLamAM lAgI jAya che, ke jeo muktimArga pAmelA che ane nirAkAra ane jJAnaguNano prayoga sAkAra che. paraMtu Avo upayoga anyane pamADavAnI kSamatA dharAve che. AvA sadgurunuM jJAna-darzanaguNa upara karmarUpa AvaraNanA kSayopazama, kSaya AdinI puSTa-nimitta pAmI puruSArthI bhavyajIva muktimArganA taratamatAnA AdhAre thAya che. athavA jeTalA pramANamAM A guNo sasAdhanono upayoga sagurunI nizrAmAM kare che. urdhvagamanamAM AvaraNa rahita thayA hoya te mujaba jovA-jANavAdinuM kArya thAya AtmA ane pugaladravyanuM nimitta-naimittikapaNuM zuM bhAga bhajavI che. jIvadravyano A bhAvAtmaka vibhAga kahevAya che. zake tene prakAzita karavAno A alpa prayAsa che. . caitanyamaya jIvanI cetanAmAM kartutva-bhoknatvanI nimitta1 pUrvabhUmikA: bhUta mULazakti rahelI che ane te pAriNAmika svabhAva che, je AtmAnubhavI jJAnIoe nIcenI saiddhAMtika hakIkato jagata ApameLe kAryAnvita thayA kare che. astitvAdi mAtrathI. kalyANArthe pratipAdita karelI che te joIe. 7. jIvadravyanA koIpaNa guNanuM paryAyo mAraphata pariNamana thAya 1. jIva, pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAza che, tyAre saghaLA AtamapradezonuM sahiyAruM ke eka sAmaTuM pravartana e pAMca (paMcAstikAya) sandravyo utpA, vyaya ane dhRvAtmaka che. thAya che. pudgala dravyanA guNanuM pariNamana paryAyo mAraphata dareka sadravyo potapotAnA guNomAM drave che ke pariName che, jene vartanA pradeza alaga alaga thAya che ane te eka sAmaTuM nathI, jevuM jIvaparyAyo ke "svakALa' kahevAmAM Ave che. svakALa ke nizcayakALane dravyamAM thAya che. mATe jIvadravyamAM kartutva-bhoknatva zakti che evuM paNa eka aupacArika dravya gaNavAmAM AvyuM che. jJAnIonuM kathana che. 2. A pAMca svataMtra dravyo eka bIjAne maLe che, chUTAM paDe che, 2 jIva ane pugaladravyanuM nimitta-naimittika (opAdhika) pravartana : nimitta thAya che paraMtu potapotAnA svabhAvamAM pariName che ane uparanI saiddhAMtika hakIkato dhyAnamAM rAkhI jIvanI vartamAna e ja eno dharma che. avasthAmAM A banne dravyomAM nimitta-naimittika vartanA kevI rIte 3. paMcAstikAyanA jIva ane pudgala dravyo ekabIjAnuM nimitta thayA kare che te vividha apekSAe joIe. pAmI prabhAvita thAya che, jene vaibhAvika zakti kahevAmAM Ave (A) jIvAtma ke bahirAtmadazA: che. uparAMta A banne dravyomAM gati ane sthiti karavAnI zakti rAgadveSa ane ajJAnavaza jIva navAM karmabaMdha thAya evA kAraNo che, je dharmAstikAya ane adharmAstikAyanI udAsIna nimitta (jevAM ke mithyAtva, kaSAya, yoga, pramAda ane avirati-bhAvAzrava) kAraNatAthI thAya che. A banne dravyone avagAhana ke avakAza seve che jethI tene rAgAdi bhAvakarma, jJAnAvaraNAdi dravyakarma ane AkAzadravyanA nimitta kAraNatAthI thAya che. zarIrAdi nokarmanI paraMparAnuM sarjana thAya che. AnAthI jIva cAragatirUpa 4. sAMsArika jIvanA Atmapradezo zarIramAM vyApta thayelA hoya bhavabhramaNa kare che. che (svadeha pramANa) ane mana, vacana, kAyAdinI pravRtti ke prayogathI bIjI rIte joIe to jIvAtmAne "para' padArtho, saMjogo, Atmapradezo paNa kaMpAyamAna (parispaMdana) thAya che jene "yoga' pArivArika saMbaMdho ItyAdimAM "sva"paNAnuM AropaNa thayA kare che, kahevAmAM Ave che ane te jIvadravyano kriyAtmaka vibhAga apekSAthI je eka prakAranuM kartutva che. athavA bahirAtmadazAmAM sthita jIvane * levA karatAM ApavuM e vadhAre ISTa vastu che. ApaNI jAtane bhUlI javI joIe. bIjAnI jarUrIAtane pahelAM mUkavI joIe. jayAre A samajAya che ane amalamAM mUkAya che, tyAre manuSya mATe mAnasika zAMtinuM je nirmANa thayuM che, te vAstavika rUpe prApta thAya che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana me, 2009 ane mArApaNuM" "paramAM varte che jethI tene karmabaMdha-karmaphaLanI cArityAcAra AMtarabAhya paNe) vartAve che. uparanA banne puruSArthane paraMparA kudaratI niyamAnusAra thayA kare che. amuka apekSAe muktimArganA kAraNonuM sevana ke kartutva ghaTAvI jIvAtmadazAmAM nimitta-naimittika saMbaMdha kevI rIte kAryAnvita zakAya kAraNa ke te avalaMbanarUpa che athavA svAdhIna nathI. sAdhakanI thAya che te joIe. jIvAtmAne jyAre udayAdhIna karamarUpa saMjogo AvI vartanAnA pariNAmamAM tene zarUAtamAM udAsInavRtti prApta thAya che tyAre tenI AtmacetanA upayogamayI thAya che. AvI (saM jo gomAM) rahe che. ane je chevaTe uttarottara vItarAgatA cetanAmAM alpa mAtrAmAM darzana ane jJAnaguNanA pragaTIkaraNamAM karmanirjarAmAM vartAve che. jovA-jANavAdi kArya hovAthI, tene ajJAnadazA ke jJAnaguNanA uparanI jIva ane pugaladravyomAM kAraNa-maryAdi ekabIjAnuM prakAzanamAM rUkAvaTa karmarUpa AvaraNothI thatI hoya che. Avo nimitta pAmI naimittika kArya nIpaje che. temAM nimitta zuM bhAga avarodha dravyakarmothI thAya che, jethI jIvAtmAne rAgAdi bhAvakarmo bhajave che te joIe. thAya che. uparAMta cetanA zaktimAM kartutva-bhokatRtva mULabhUta AtmadravyanA nimittabhUta srotamAM darzana ane jJAnaguNano zaktino paNa saMcAra thayA kare che. banne nimittakAraNothI navAM upayoga (jovA-jANavAdinuM kAryo ane jeTalA pramANamAM A karmabaMdhanuM sarjana thAya che. athavA jIvadravyano Avo srota ke nimitta guNonuM pragaTIkaraNa thayuM nathI tenI pUrti mATe nirmaLa AtmasvarUpanI pAmI dravyakarmonI upasthiti navIna bhAvakarmamAM pariName che. mATe bhAvanAthI bhAvita rahevuM evuM avalaMbanarUpa kartutva hoya che. ja vyavahAradRSTie jIvane bhAvakarma, dravyakarma ane nokarmano kartA A prakAranuM nimitta pAmI dravyakarmorUpa kArmaNa vargaNAnA udayamAM kahevAya che. TUMkamAM jIva jyAre potAnA Atmika svabhAvanA bhAnamAM bhAvakarmanuM sarjana na thAya e prakAranI sAdhakanI AtmajAgRti vartatI vartato nathI tyAre tene vyavahAradRSTinI apekSAe karmanA prabhAvano hovAthI karma nirjarA ghaNebhAge saMvarapUrvakanI thAya che. Ama thavAthI naimittika kartA kahyo che athavA karma ja kartA karma. bIjI rIte joIe AtmikaguNo AvaraNa rahita kramazaH thayA kare che. A thavAmAM to AvI vibhAvadazAmAM karma ja naimittika kartA thaI paDe che, jeno mukhyapaNe prajJAzakti ke aMtaraAtmAnuM yogadAna mahattvapUrNa hoya srota AtmadravyamAMthI nimittabhUta thAya che. paraMtu AvuM kathana che. A apekSAe evuM kahI zakAya ke zuddha nizcayadaSTie aMtaraAtmA vyavahAradRSTinI apekSAe ghaTAvI zakAya. nirmaLa Atmika svabhAvano kartA che. (B) aMtaraAtmadazA ke sAdhanadazA : upasaMhAra : AtmadazAno sAdhaka e ke jene kSAyika samakita varte che ane je (1) jIvAtmadazAmAM dravyakarmonA udayanuM nimitta pAmI pote daraasalapaNe koNa che ane koNa nathI tenI niraMtara pratIti bhAvakarmonuM sarjana thAya che, jemAM jIvanI cetanAzaktino varte che. athavA je sAdhakane paramazrutajJAnarUpa subodha (bhedajJAna) kartutva-bhoknatva pAriNAmika svabhAvano strota vahe che. koI pratyakSa (dehadhArI) jJAnIpuruSa mAraphata vidhavat prApta thayo che ane (2) aMtara AtmadazAmAM dravyakarmonA udayanuM nimitta pAmI sAdhaka te AtmAnubhavamAM pariName e hetuthI AjJApAlanAdinA puruSArthamAM navIna bhAva karmo na sarjAya tevA puruSArthamAM rata rahe che, jethI rata rahe che. AvA sAdhakanI prajJAzakti ke aMtaraAtmadazA jJAnaprakAza jJAnAdi guNo nirAvaraNa thayA kare che. Avo puruSArtha, cetanApradAna kare che ane te cetanAzaktirUpe kArya kare che. AvI dhyeyalakSI zaktimAM kartutva-bhoknatva zakti che tenuM mukhya yogadAna che. sAdhakadazAmAM nimitta-naimittika (aupAdhika) kAraNa-kAryAdi pariNAmo (3) uparanI banne dazAmAM chevaTe Atmadravya ane pudgala dravya kevI rIte ghaTAvI zakAya te joIe. potapotAnA svabhAvamAM ja pariName che, jo ke banne dravyomAM pUrvakRta karmonA udayo athavA saMjogonI upasthitimAM sAdhaka vaibhAvika zakti rahelI che. potAnI cetanAzaktino prayoga (upayoga) kare che. AvA upayogamAM 'saurabha', 563, AnaMdavana sosAyaTI, bI/eca, navayuga skUla, nyu sAmA sAdhakano Atmika darzana ane jJAnaguNa kAryAnvita thaI jovA- roDa, vaDodarA-390002. (gujarAta). phona: 0265-2795439. jANavAdinuM kArya kare che. paraMtu sAdhakano darzana ane jJAnaguNa bhUla sudhAra amuka mAtrAmAM ja nirAvaraNa thayelo hoya che jenI tenA pariNamanamAM || 16 eprila, 2009mAM 'prabuddha jIvananA aMkamAM pragaTa thayela apUrNatA varte che. athavA sAdhakano darzana ane jJAnaguNa amuka 8amuka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI 2008/2009 mATenI kAryavAhaka pramANamAM jJAnAvaraNAdi dravyakramothI AcchAdita thayo hovAthI samitimAM nimaMtrita sabhya tarIke zrI prakAzabhAI jIvanacaMda pariNAmamAM kacAza varte che. AvI apUrNatAnI pUrti thavA mATe javerInuM nAma saratacUkathI chapAyuM che, enA badale zrI prakAzabhAI sAdhaka (1) eka bAju paramazrutajJAnarUpa subodhanuM avalaMbana le jIvanacaMda koThArI nAma sudhArIne vAMcavuM. thayela kSati badale kSamA. che (2) ane bIjI bAju AjJApAlanAdirUpa puruSArtha (vyavahAra Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana jJAnasatra : adhyAtma rasamAM taraboLa thavAno utsava guNavaMta baravALiyA ahama spIrIcyuMala seMTara saMcAlita saurASTra kesarI prANaguru desAInuM jaina sAhitya, DaoN. kalAbena zAhe amRtalAla kAlIdAsa jaina philosophikala enDa liTararI risarca seMTara Ayojita jaina dozInI jaina sAhitya sevA, DaoN. abhaya dozIe pU. puNyavijayajI sAhitya jJAnasatra-5 tA. 21 ane 22 mArca 2009nA ma.sA.nuM jaina sAhitya, DaoN. rekhAbahena vorAe AcArya mAnatuMgasuri, mahArASTranA muMbaI najIka cIMcaNI mukAme saMpanna thayuM. DaoN. chAyAbahena zAha-amadAvAdae prabhudAsa pArekhanuM jIvana ane - AcAryazrI pradyumnasUri mahArAja sAhebanA maMgalAcaraNathI kArya, DaoN. reNukAbahena poravAle 'bahumukhI pratibhAvaMta bhImajI kAryakramanI zarUAta thaI. pUjyazrIe maMgala pravacanamAM zrutajJAnanI harajIvana suzIla', DaoN. praphula rAvaLa-amadAvAda "jayabhikhkhanuM UMDANapUrvakanI ArAdhanA karavAnuM tathA vaividhyasabhara mahAna jIvana kavana', sejalabena zAha-muMbaIe "bhogIlAla sAMDesarAnuM upakAraka jaina sAhityanI saMzodhana-saMpAdana ane lekhananI pravRttine saMpAdana kArya', zrImatI jayazrIbena dozI-muMbaIe paMDita hIrAlAla vikasAvavAnI ane zramaNa saMskRtinA bhavya vArasAne loko sudhI duggaDanI sAhitya yAtrA, DaoN. javAhara zAha-amadAvAdamAM 'zubha pahoMcADavA mATe sakriya banI rahevAnI preraNA ApI hatI. vIra vijayajInuM pUjA sAhitya', ku. taralAbena dozIe dharmakrAMtivIra jJAnasatranA udghATaka zreSThIvarya zrI camanalAla vorAe loMkAzAha, praviNabhAI zAha-amadAvAde zAsana prabhAvaka AcArya jJAnasatrano zubhAraMbha jAhera karI bhagavAna mahAvIranI vANI pragaTa nemisurI ma.sA.nA jIvana kavana vize nibaMdho prastuta karyA hatA. karavA mATe padhArelA vidvAnone puruSArtha karavA vinaMtI karI hatI. jJAnasatranA pramukhasthAnethI DaoN. kumArapALa desAIe vidvAnone jJAnasatranA saMyojaka TrasTI guNavaMtabhAI baravALiyAe svAgata vaividhyasabhara abhyAsapUrNa nibaMdho prastuta karavA badala abhinaMdana pravacanamAM badhAne khUba ja umaMgathI AvakAryA hatA. caturvidha saMghanI ApyA hatA. temaNe suzIlanA sAhitya, khAravelanA zilAlekho, upasthiti hovAthI A jJAnasatrane temaNe samakitanuM AnaMdaparva aSTApada tIrtha aMge saMzodhana vize ane jayabhikhkhanA jIvananA gaNAvI AmaMtrita vidvAnonA subhaga milanane sahaciMtananI prasaMgo rasamaya zailImAM prastuta karyA hatA. yAdagAra dhanya pravRtti kahI hatI. munizrI saMtabAlajIe jyAM sAdhanA "vartamAna jIvanamAM jaina mUlyonI AvazyakatA' viSayanI beThaka karI hatI evA prAkRtika, ramya pavitra vAIbrezansathI sabhara kalakattAthI padhArela zrI harSadabhAI dozInA adhyakSasthAne zarU thaI vAtAvaraNamAM A jJAnasatrane adhyAtma rasamAM taraboLa thavAnI hatI. mosama gaNAvI hatI ne AcAryazrI pradyumnasUri ma.sA. tathA pUrvabhUmikAmAM harSadabhAIe viSaya aMge potAnA vicAro ajarAmara saMpradAyanA mona tapasvI pU. bhAskarajI svAmInA jaNAvyA hatA. abhivaMdanA karI hatI. bInAbahena gAMdhI, DaoN. utpalAbena modI, ramezabhAI gAMdhI zAsana aruNodaya pU. gurudeva zrI namramuni tathA adhyAyoginI ane DaoN. kavina zAha (bIlImorA)e nibaMdho prastuta karyA hatA. pU. bApajInA suziSyA pU. DaoN. tarulatAbAI ma.sa.jInA Azirvacana rAtri beThakamAM AzramavAsIo sAthe tamAma vidvAno sarvadharma saMdezAnuM vAcana yogezabhAI bAvIzIe karela hatuM. prArthanAmAM joDAyA hatA. pramukhasthAnethI padmazrI DaoN. kumArapALa desAI darzAvyuM ke A saMyojaka guNavaMta baravALiyAe saMtabAlajInI gadya prArthanAnuM jJAnasatra jJAnayajJa che. dharma sAthe karmane joDanAra A tapobhUmi che. paThana karyuM hatuM. saue tenA zabdo jhIlyA hatA. pAMtrIsa varSa pahelA jJAnanA sAgaramAMthI uttama jIvanamUlyo pragaTa karavA mATeno puruSArtha munizrIe lakhelA A zabdo sAMprata paristhitimAM paNa haMmezanI karavAno vidvAnone anurodha karyo hato. udghATana pravacanamAM teoe prArthanAmAM sthAna ApavA jevA che tema kahI A prArthanAnuM rasadarzana 'vIracaMda rAghavajI gAMdhInuM jIvana ane kartutva' vize mananIya vaktavya karyuM hatuM. ApyuM hatuM. | 'ahiMsAnI prabhAvakatA" beThakanuM adhyakSasthAna DaoN. dhanavaMtabhAI jJAnasatra-4nA nibaMdhonuM guNavaMta baravALiyA saMpAdita zAhe saMbhALyuM hatuM. jJAnadhArA-4'nuM vimocana zreSThIvarya zrI anilabhAI sutarIyAe vidvAnono paricaya ApavA sAthe temaNe jainadharmanI ahiMsAnI karyuM hatuM ane vidvAnonI sabhAmAM upasthita rahevAno AnaMda vyakta vartamAna vizvanI samasyAnA ukelamAM keTalI upayogItA che tenI karyo hato. vAta supere samajAvI hatI. DaoN. nalinIbena zAha ane DaoN. varSAbena prathama beThakano prathama vibhAga Do. kokilAbahena zAhanA adhyakSa zAhe A viSayanA nibaMdho prastuta karyA hatA. sthAne ane dvitIya vibhAga kalAbena zAhanI adhyakSatAmAM yojAyo. DaoN. rasikabhAI mahetAe lokasAhityanI rasalhANamAM sImaMta, DaoN. sudhAbahena paMDyA (vaDodarA)e nirbhika jaina ciMtaka vA. mo. putrajanma, lagnathI mAMDIne mRtyu sudhInA prasaMgonI lokasAhityanI zAha, kAMtibhAI bI. zAha (amadAvAda)e mohanalAla dalIcaMda kRtio bulaMda avAje viziSTa zailIthI rajU karI vAtAvaraNane haLavuM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. prabuddha jIvana me, 2009 ane prasanna banAvI dIdhuM hatuM. mahetA, razmibena (taru rima), zrI harSada mahetA tathA kizorabhAI 'sAMprata Arthika maMdInI samasyAmAM jainadharmanI vANijya dRSTinuM bATavIyA (bhAvanagara)e nibaMdho prastuta karyA hatA. mahattva' viSayanI beThaka DaoN. kAMtibhAI zAha (amadAvAda)nI jJAnasatranA pramukhasthAnethI pratyeka viSayonuM UMDANapUrvakanuM adhyakSatAmAM yojAI. zrI yogezabhAI bAvIzI, zrI pravINabhAI saMpAdana DaoN. kumArapALa desAIe karyuM hatuM. zAha, nItibahena cuDagara ane zrI ke. Ara. zAhe nibaMdho prastuta guNavaMtabhAI baravALiyAe vidvAno, sahakAryakaro, pU. saMtono karyA hatA. ane mahAvIra nagara saMsthAno AbhAra mAnyo hato. paryAvaraNanI samasyAnA ukelamAM jainadharmanuM yogadAna viSayanI jJAnasatranA banne divasa sAttvika ciMtananI AbohavA sarjAI beThakanuM adhyakSasthAna DaoN. abhaya dozIe saMbhALela. jemAM DaoN. hatI. vizeSa DaoN. kumArapALa desAI, DaoN. dhanavaMta zAha ane DaoN. kokilAbena zAha, pArulabena gAMdhI (rAjakoTa), zrI hiMmatabhAI abhaya dozIe pratyeka beThakamAM upasthita rahI darekamAM utsAha preryo zAha, Do. ramaNIkabhAI pArekha-amadAvAda, zrImatI ratanabena hato. chADavA ane zrImatI DaoN. dhanavaMtIbena modIe nibaMdho prastuta karyA yogezabhAI bAvIzIe kAryakramanuM saphaLa saMcAlana karyuM hatuM. hatA. guNavaMta baravALiyA saMpAdita pU jayaMtamuni kRta arihaMta tamAma vidvAnonuM mahAnubhAvonA hAthe sArasvata sanmAna karavAmAM vaMdanAvalInA vivecanonA graMthanuM vimocana zrI sI. DI. mahetA tathA Avela hatuM. vAtsalyanuM amIjharaNuM graMthanuM vimocana zrI dhanasukhabhAI bAvIzInA pU. pradyumnasUri ma. sAhebe bodhapreraka samApana pravacana karyuM hatuM. haste karavAmAM Avela. - vidvAnone rahevA-jamavAnI uttama vyavasthA, hola, sTeja, sAunDa, mahAtmA gAMdhIjI, AcArya vinobA bhAve ane muni saMtabAlajInA viDIyo vigerenI suMdara vyavasthA mATe zrI yogezabhAI bAvIzI, sarvadharma samabhAvathI sarvadharma upAsanA vizenA vicAronI beThaka zrI pradIpabhAI zAha, zrI prakAzabhAI zAha ane zrI surezabhAI DaoN. rasikabhAI mahetAnI adhyakSatAmAM maLI jemAM Do. gItAbena paMcamIyAe khUba ja jahemata uThAvI hatI. * * * paMtha paMthe pAtheya ronaka AvI. khulI rahevA detA nathI. emanI IcchA virUddha jIvananI viSamatAo e demU mAnA mArAthI bArIo khullI rAkhI na zakAya.' (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) svabhAvamAM kaDakAI ane thoDA pramANamAM pote paNa cAra putravadhUonA sAsu banI jALavatA. kaumArya avasthAmAM jhADa parathI jIda ANI hatI, jyAre AnAthI ulaTa gayelA devakAbAInuM AjJA pAlana ane paDI javAthI demUmA nAnapaNathI eka page devakAbAI sahanazIla,namra ane dharmaparAyaNa sAsu pratyeno AdarabhAva Azcarya pamADe kAyamanA mATe laMgaDA banI gayA hatA. A banyA hatA. demamA potAnA sAvakA sAsu eTalI ucca kakSAno hato. savAramAM vahelA khoDanA kAraNe emanA lagna moTI umaranA, hovA chatAM devakAbAIe e kAraNe sAsunI UThI devakAbAInuM paheluM kAma desUmAne 'beDa AgaLanA lagnathI saMtAno dharAvatA AdheDa sevAmAM koI ochapa AvavA dIdhI nahIM. TI' pathArImAM cahA ApavAnuM. tyAra pachI vayanA bIjavara sAthe thayA. pariNAma svarUpa devakAbAInA badhA putro paraNI jatA eka prAtaH karma patAvI emane pharI eka kapa caNA dabhUmAnuM lagna jIvana TUMkA gALAmAM samApta sUcana evuM AvyuM ke demUmA havethI emanA ane anukULa Ave evo garama nAsto thaI gayuM hatuM. sagA dIkarA bhegA rahe. dammAne e mAnya Ape. baporanA aDhI vAgyAnI ane rAtre demumA pachI lagabhaga aDhAra varSe e ja na hatuM. ane emaNe devakAbAI sAthe ja sUtI vakhate maLI AkhA divasamAM cAra-pAMca gharamAM putravadhU tarIke pravezelA devakAbAI rahevAnuM pasaMda karyuM. devakAbAIe A vakhata cahA banAvI Ape. ATalI badhI mATe jIvananI viSamatAo demUmA karatA nirNayano svecchAe svIkAra karyo. sagavaDa sAcavavA chatAM dammA jarAka vAMku jarIke ochI nahotI. devakAbAInA pati eka rAte garamInA ukaLATane kAraNe huM paDatA devakAbAI saMbaMdhIno potAno eka pramANika ane maryAdita Avaka gharamAM AMTA mArI rahyo hato tyAre rAtanA ukaLATa garama bhASAmAM ThAlavI de. sAme pakSe sva chAe svIkArI, saMtoSI jIvana naveka vAgyAnA sumAre meM devakAbenane sUvA devakAbAInI jANamAM A badhuM Ave; chatAM jIvanArA umadA jIva hatA. cAra putra ane purve emanA gharanA badhA bArI bAraNA baMdha manamAM kazuM ochuM na ANatAM samarpita bhAve eka putrInA parivAravALA devakAbena varSo karatA dIThA. A joIne meM emane prazna karyo denUmAnI sevA karavAnuM cAlu rAkhe. sarva mATe sudhI oramAna sAsu sAthe kacchanA gAmaDAnA ke, "tame bArIo baMdha karI rahyA cho. tamane parama upakArI saMyukta kuTuMba prathAne nAnakaDA gharamAM rahyA. putrone esa.esa.sI. garamI nathI thatI?' javAbamAM emaNe kahyuM devakAbAI jevA samarpita AtmAoe jIvIta sudhIno abhyAsa gAmaDAnI hAIskUlamAM ke, "garamI to ghaNI thAya che paNa demUmAne rAkhI che pUrNa karAvI emane kAmadhaMdhA arthe muMbaI bArIo khulI hoya to satata bhaya hoya che 409, hiMda rAjasthAna bilDIMga, dAdA sAheba mokalI ApyA. dhIre dhIre putro dhaMdhAmAM sthira ke gharamAM koIka ghusI Avaze ane amane phALake roDa, dAdara (pUrva), muMbaI-400 014. thaI saMpanna thayA tyAre devakAbAInA jIvanamAM mArI nAMkhaze ane enA kAraNe bArIo phona naM. : 241042 22. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana 2 1 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 6 nDaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityamAM navalakathA, navalikA, caritra, bAlasAhitya jevA svarUpomAM mUlyavAna pradAna karanAra sarjaka jayabhikhkhanA janmazatAbdInA varSamAM emanuM jIvanacaritra ahIM prastuta karIe chIe. pratyeka sarjakanA cittamAM enuM bALapaNa sauthI vadhu jaDAI jatuM hoya che. emanA bALapaNanA prasaMgo AlekhatuM emanI jIvanakathAnuM chaThTha prakaraNa. ] mahAna devatAnI padharAmaNI vyaktimAM bALapaNanI samagra sRSTinuM kendra enI nizALa hoya che, ene e jijJAsAbharI AMkhe joI raheto. A dharmazALAnA che. bAlyAvasthAmAM cittamAM nizALanuM smaraNa evuM jaDAI jAya che AMgaNAmAM dUra dUrathI AvatA bAvAo dhUNI dhakhAvIne beThA hoya. ke game teTalI moTI vaye paNa potAnI nizALanI chabI mAnasacakSuthI koI ADe paDakhe laMbAvIne paDyA hoya to koI paga para paga vALIne tAdaza karI zake che. A nizALa ene mitro, gurujano ane jIvanano calama phUMkatA hoya. rAha Ape che. varasoDAnI nizALa bhIkhAlAla (jayabhikhkhanuM dharmazALAnA AMgaNAmAM AvelA pIpaLA ane nAnI majAnI hulAmaNuM nAma)nA cittamAM enA ramaNIya prAkRtika vAtAvaraNane lIMbaDI pAse phATelA-tUTelAM vastrovALAM garIba bALako pharatAM kAraNe sadAkALa mATe vasI gaI. Ameya dUdha bharelI rUpALI sAbaramatI hoya. bAjumAM gulAbI kareNanA cAreka sarasa choDa AMkhone nadInA kinArAnI UMcI bhekhaDa para vaseluM varasoDA gAma bhIkhAlAlanA AkarSatA hatA. A dharmazALAnI parasALamAM bAjunA gAmomAMthI manamAM chavAI gayuM hatuM. mAnavInI mAyA jhaMkhanArA bALakane A anAja levA-vecavA AvelA kheDUto rAtavAso karatA hatA. bhUminI goda vadhu vahAlasoyI lAgI. gAmano kUvo, dharmazALA, nizALiyA bhIkhAlAlanA AkarSaNanuM kendra to dharmazALAnI cAra sTezana e saghaLAM enI bALasRSTinA ramaNIya sthaLo banI gayA. oraDIo hatI. gAmanA mAnavaMtA mahemAnone ahIM utAro apAto ahIM pharatI vakhate enA aMtaramAM evo mITho AnaMda thato ke mana hato. rAjanA salATa Ave to potAnA kAphalA sAthe ahIM UtaryA AnAthI dharAtuM nahIM, babbe vAraMvAra e jagAe rakhaDavA mATe preratuM hoya. gAmamAM rAmalIlAnI maMDaLI AvI hoya, tyAre eno mAlika hatuM. have svajanonI khoTa ene sAlatI nahotI, kAraNa ke gAmanuM divase ahIM ArAma pharamAvato hoya ane enI cAre bAju pAdara, nizALa, pAMjarApoLa ane sAbaramatI nadInA kotaro enA rAmalIlAvALA doDadhAma karatA hoya. koI jamavAnuM lAvatA hoya, priya sthAno banI gayAM hatAM. to koI rAjA-rANIno Dresa sIvatA hoya. varasoDAnI bhUmine cAhanAra bhIkhAlAlane mitro ke zikSako koIka vAra darabAragaDhanA goThavAyelA jalasA mATe AvelI karatAM vadhu AkarSaNa nizALanI AsapAsanI sRSTie jagAvyuM. sonaparI ke phUlaparI jevI gAnArIo ahIM dabadabAbhera UtarI hoya. nizALanA AMgaNAmAM nAno evo phUlabAga hato. gulAba, mogaro e pacaraMgI hIra-cIra oDhatI, pAna cAvatI, hokA pItI, pAra ane jAsUdanA phUlachoDa UgyA hatA. nizALanA thAMbhalA para caDIne vagaranuM attara vAparatI. nizALiyA bhIkhAlAle "arebiyana vIMTaLAyelI jAI-jUInI velIo A nizALiyAnI AMkhamAM anerI nAITsa'nI vArtAo vAMcI hatI. e vArtAomAM dUranA varNano camaka jagAvatI hatI. enA raLiyAmaNA AMgaNAmAM ane enA AvatAM. A gAnArIone jotAM jANe e dUra potAnA gAmamAM chAparA para mora Akho divasa mIThA TahukA karato raheto. jIvatI jAgatI UtarI AvI hoya tevuM lAgatuM! enI eka tarapha pArasaguMdI UgI hatI. nizALanA AMgaNAmAM A nAnakaDI dharmazALA moTI sRSTine samAvatI hatI. emAM roja Avelo gheghUra vaDalo bhIkhAlAlane sauthI priya. e gheghUra vaDalo navA navA loko Ave ane navAM navAM dRzyo jovA maLe. nizALiyA baLabaLatA unALe mITho chAMyaDo Apato hato ane chokarAo bhIkhAlAlane to bhAre majA paDavA lAgI. gharanI dIvAlomAM nizALanI risesamAM enI nIce pIpaLI-dAva ramIne vAtAvaraNane jIvanArane duniyA AkhInI jANakArI dharmazALAmAMthI maLavA lAgI. gajavI detA hatA. nizALanA chAparA para vilAyatI naLiyAM joIne bhUminA premamAM DUbelA ane bALakanI mugdha AMkhe kudaratane pItA nizALiyA bhIkhAlAlane bhAre Azcarya thayuM hatuM. kAraNa eTaluM ja nizALiyA bhIkhAlAlane sAbaranA kotaromAM ghUmatI vakhate navIna ke chAparA para AvAM vilAyatI naLiyA eNe pahelI vAra joyAM sRSTino anubhava thato. A kotaromAM AvelA judAM judAM sthAnonuM ane te paNa potAnI nizALa para. AthI jIvanamAM kyAreya nizALanI ene ati vaLagaNa hatuM. enI kathAo enA manamAM ghUmatI rahetI. gauravagAthAno vicAra karatA tyAre emane enA vilAyatI naLiyA kyAreka ekaloaTUlo hRdayamAM bhayanI kaMpArI vachUTatI hoya, tema yAda AvatAM hatAM. nizALiyA bhIkhAlAlane sauthI vadhu romAMca chatAM A kotaromAM e ghUmyA karato. kotaronuM AkarSaNa evuM ke to bAjumAM AvelI nAnI dharmazALAmAM laTAra lagAve tyAre thato. mana satata emAM ghUmavA mATe Atura rahetuM. duniyA kevI vaividhyamaya che ane emAM kevA bhAtabhAtanA loka vase kotaro para javAnA raste pIluDI, guMdI ane caNIboranA jhuMDa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana paDyAM hoya. pahoLA paTamAM sAbaramatI vistarelI hoya. magaphaLInA khetaro ane cIbhaDAnA vADA patharAyelA hoya. rasto evo raLiyAmaNo ke A rastethI bIje gAma jatAM kadI thAka na lAge. mAtra eTaluM ja ke keTalAMka kotaramAM jatAM thoDI bIka lAgatI gAmamAM sApa nIkaLe tyAre mahAjananuM jora eTaluM ke koI ene mArI zake nahIM, eTale ene sANasAmAM pakaDIne gAmanA bhaDavIro sAthe chokarAMonuM ToLuM thoDe dUranA kotaramAM mUkI AvatAM. AvA kotaramAM javAne badale nizALiyo bhIkhAlAla bIjo rasto pasaMda karato. eka vAra nizALiyA bhIkhAlAlane eka mitra maLyo. girajA jozI enuM nAma. eNe bhIkhAlAlane kahyuM, 'tAre rAmalIlA jovA AvavuM che 'kyAM che?' rAmalIlAnuM nAma sAMbhaLatAM nizALiyAnuM mana nAcI UThyuM. aMboDa gAmamAM." me, 2009 vALu (sAMjanuM bhojana) zarU karyuM. moMmAM dALiyA phAkatA girajAe kahyuM, 'jo, tAre ghera jANa karavAnI paNa jarUra nathI. huM tArA ghera thaIne Avyo chuM ane kaheto Avyo chuM ke rAtre lezana karavA besavAnA chIe. moDuM thaze to tuM mAre tyAM sUI rahIza, ema kahyuM.' nizALiyo bhIkhAlAla to potAnA varganA A vidyArthInI agamabuddhi para vArI gayo. eNe agamabuddhi vANiyAnI vAta sAMbhaLI hatI. paNa thayuM ke A girajo brAhmaNa to bhalabhalA vANiyAne AMTe evo che. vaLI bhIkhAlAlanuM mana vicAre caDyuM ke game tema toya girajo mArAthI eka varSa nAno che, huM moTo kahevAuM, AthI bhIkhAlAle jarA murabbIvaTa dAkhavatAM kahyuM, 'are, tuM to jUThThuM bolyo kahevAya! tane bhAre pApa lAgyuM!' girajA pAse javAba taiyAra hato. eNe kahyuM, 'A pApa sAme bhagavAna pAse meM kyAranuMya puNya jamA karAvI dIdhuM che. parama divase eka DAghiyA kUtarAe khisakolIne moMmAM pakaDI. badhA ene joI rahyA, tyAre e DAghiyA kUtarAnA jamanA mukha jevA DAcAne pakaDIne meM khisakolIne bacAvI hatI. have kahe, tuM jUThThuM bolyo enuM pApa mArA udhAra khAte lakhAze to khisakolIno jIva bacAvyo enuM puNya paNa bhagavAna jarma karaze ne! tuM ja kahe, A jamA-udhAramAM kayuM palluM nIcuM namaze ?' nizALiyo bhIkhAlAla niruttara thaI gayo. vALu patI gayuM. sAme sUraja dhIre dhIre DhaLI rahyo hato. rAmajI maMdiranA zaMkhanA svara saMbhaLAtA hatA. gAma para aMdhArapaTa bichAto jato hato, tyAre girajAe kahyuM, 'le, A joDAM paherI le." nA, nathI paheravAM. tuM paherI rAkha.' nA bhAI nA. e to have tAre ja paheravAnAM. koNa kone laI jAya che? mArA kahevAthI tuM Ave che. huM tane laI jAuM chuM. mATe tane jALavavo joIe.' tuM 'e vAta sAcI. paNa A kema bane ? huM tArAthI moTo kharo ne! udhADA page cAle ne huM joDAM paherIne cAluM te sAruM lAge! be mitro vacce khUba rakajhaka thaI. bharata rAmane gAdI para besavAnuM kahe ane rAma bharatane kahe evo savAla Ubho thayo. potAnAthI nAno giro khullA page rahe ane pote joDAM pahere te nizALiyA bhIkhAlAlane gamatuM nahotuM. girajo ema mAnato ke bhIkhAlAle mAruM veNa rAkhyuM to enI rAkha-2khApata mAre karavI joIe. Akhare joDAM hAthamAM rAkhI baMne mitroe hAthanA AMkaDA bhIDyA ane AgaLa vadhavA lAgyA. be goThiyA vArtA karatA hatA tyAMthI aMboDa gAma be gAu dUra hatuM, paNa sUryanArAyaNa dhIre dhIre astAcaLa para jaI rahyA hatA. A aMboDa gAma javAnA be rastA hatA. lAMbA raste jAya to to rAta paDI jAya ane aDadhI rAmalIlA pUrI thaI gaI hoya. vaLI rasto eTalo lAMbo ke ardhA rastA sudhI cAlatAM to sAva thAkI javAya. je TUMko rasto hato te evA kotaramAMthI jato hato ke jyAM sApa pakaDIne choDI devAtA hatA. Ama, lAMbe raste javuM zakya nahotuM ane TUMkA raste bhaya hato. karavuM zuM? vaLI ghera jANa paNa karavI paDe. pagamAM joDAM nahotA eTale paheravAM paDe ane ethIya vadhu rAmalIlAnI AratImAM nAkhavA mATe pAI ke paiso paNa AMTIe caDAvI levo paDe. rAmalIlAnI majA ja e ke rAya ane raMka sahu sAthe jue. pahelAM paisA pachI khela evuM nahIM, paraMtu khela game to koI rAmalIlA-mAre vALAone jamADe, dakSiNA Ape ane vastra-pAtra paNa Ape. vaLI AvuM karI na zake e AratImAM pAI-paiso nAkhe. koI nAMkhe ke na nAMkhe enIya rAmalIlAvALA phikara kare nahIM nAkhe toya vAhavAha ane na nAkhe toya vAhavAha, rAmalIlA jovA mATe bhIkhAlAlane aparaMpAra muzkelIono ukela zodhavo paDe tema hatuM. eka to ghe2 javuM, jamavuM ane pachI rAmalIlA jovA mATe rajA mAgavI ane enI AratImAM nAkhavA mATe paiso mAgavo. A badhA koThA bhedatAM ghaNo samaya thaI jAya. AvI kaparI paLomAM madada kare te mitra. girajo jozI mUMjhAyelA mitranI vahAre Avyo. eNe kahyuM, 'jo, ghe2 jaIne A badhI mAthAkUTa karavAnI kazI jarUra nathI mArA joDAM tane ApI daIza ane nAsto mArA gajavAmAM taiyAra che.' Ama kahIne girajAe tAjA pADelA AMbalInA kAtarA,maLaze maracAM-mIThAMnuM paDIkuM ane gaphura vorAnI dukAnanA zekelA dALiyA kADhyA. gaphura vahorAnI dukAnanA bora jevA moTA zekelA dALiyAnI mIThAza judI ane emAMthI maLatI tAkAtanI to zI vAta thAya? girajAe kahyuM, 'dosta, bane eTalI jhaDapa kara. barAbara jhapATo lagAva. jo vahelA pahocIzuM to rAmalIlAmAM AgaLa besavAnuM ane jovAnI bhAre majA Avaze.' baMne mitroe hAthanA AMkaDA bhIDIne jhapArTa lagAvyo. kotaramAM kUdatAM-ThekatAM AgaLa cAlavA lAgyA. thoDuM aMdhAruM thayuM. boraDInA jhuMDamAM pAkAM bora khAvA peThelAM ziyALiyAM A goThiyAone joIne be goThiyAoe sAbaramatInAM kotaromAM ja Asana jamAvIne nAsabhAga karatAM hatAM. sAbaranAM UMcAM ane UMDAM kotaro vacce Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'hA." me, 2009 prabuddha jIvana 2 3 eka pagadaMDI cAlI jatI hatI. makhamala jevI retI para A be mitro bhIkhAlAlanI vAta sAMbhaLIne girajo khaDakhaDATa hasI paDyo jhaDapabhera doDavA lAgyA. ane bolyo, "hAthe na mAravA ane bIjA pAse marAvavA - kharuM ne aDadhAthI vadhu majala kApI nAkhI hatI. paNa have pelA sarpavALA alyA, vANiyAbhAI!' kotaramAM AvI pahoMcyA. eno eka khetaravA jeTalo A bhayAvaha nizALiyA bhIkhAlAle vAtane vALI letAM kahyuM, 'huM to e mArga kApavo bhIkhAlAlane ati muzkela lAgato hato. bhIkhAlAlanI mATe kahuM chuM ke e koInA pagamAM na Ave, potAnA daramAM paDyA AMkho cakaLavakaLa thavA lAgI. kyAMya sarpa nathI ne! e jhINI rahe. koI ene mArI na nAkhe." najare cAre bAju jotAM hatAM. paga jANe vajanadAra thaI gayA hoya vAha re paragaju." Ama bolIne girajo moTethI hasyo. bhayabhIta tema lagAtuM hatuM ane zvAsa dhamaNanI peThe hAMphato hato. kaMI doraDI bhIkhAlAlane A hAsya apamAnajanaka lAgyuM. eNe girajAno hAtha jevuM dekhAya ke podaLo paDyo hoya, to paNa camakI jAya. girajAne choDI dIdho eTale girajAe kahyuM, bIka lAgatI hatI, paraMtu e bhIkhA jeTalo Darato nahoto "are dosta, ATalI vAtamAM AvuM khoTuM lAgI gayuM? dostImAM bIkanA bhArathI dabAyelA hRdaye bhIkhAe pUchayuM, 'girajA, khoTuM lagADavAnuM na hoya. mana moTuM rAkhIe to ja mitratA Take." noLiyA pakaDI zakAtA haze ?' ' are girajAe bhIkhAlAlano hAtha kheMcI jorathI AMkaDA bhIDyA ane vAtavAtamAM sarpavALo koTho pAra karI gayA. aMboLa gAmanI sarpavAlA koThAmAM AvelA nizALiyA bhIkhAlAle kahyuM, "boDA najIkamAM AvyA tyAre rAmalIlAnI bhUMgaLo saMbhaLAI rahI hatI. mukhInA khetaramAM noLiyA khUba che. paMdaravIsa ahIM lAvIne choDI (kramaza:) dIdhA hoya to "moTA jIva'no jarAya Dara lAge nahIM." gharaDAM DozImAoe bhIkhAlAlane kahyuM hatuM ke rAtre kadI sApanuM 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, nAma na levAya. jo kvacit levuM paDe to "moTo jIva' ema kahevuM. amadAvAda-380007. Teliphona: 079-26602675 baMne mitro sApanuM nAma adhyAhAra rAkhIne vAta karavA lAgyA. mobAIla : 09824019925 zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-7 3 . pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa saptama adhyAya : zikSA coga mATe sadAya upadeza paNa ApatA hatA. temaNe aneka zALA, borDIMga, zrI jaina mahAvIra gItA'mAM sAtamo adhyAya 'zikSA yoga che. gurukuLa, vAMcanAlaya, jJAnaprasAraka maMDaLanI sthApanA karAvelI tenI zloka saMkhyA 53 che. jemAMthI aneka saMsthA adyApi suMdara rIte cAle che! jaina dharmamAM zikSaNa, sAhityanuM prAdhAnya nihALavA maLe che. mAnava jIvananA vikAsa mATe zikSaNa ane AtmakalyANa mATe jaina dharma jJAnanI paNa pUjA kare che. vizvamAM jainadharma eka mAtra dharmajJAna vinA na cAle. vartamAna vijJAne je adbhuta siddhio evo dharma che ke jeNe "jJAna'ne potAnA sarvocca navapadamAM sthAna meLavI che tenI upekSA na karI zakAya. AjanI duniyA sAva nAnI ApyuM che, pUjA karI che ane jJAnabhaktine dharma mAnyo che. A eka thaI gaI che. kemake saMvAda-Communication-nA sAdhano khUba vadhyAM virala ghaTanA gaNavI joIe. jainadharmanuM eka viziSTa kathana che ke che. mAnavI potAnA dimAga karatAM vadhu madada vijJAna pAsethI meLave jJAna bhaNavuM jema mahattvapUrNa che tema svAdhyAya karavo te paNa uttama che. Adhunika davAo ane vADhakApa alopathy and surgery che. svAdhyAyathI anaMtA bhavathI baMdhAyelA pApakarmano nAza thaI haraNaphALa bharIne AgaLa vadhe che, e ja rIte Ayurveda ane jAya che! jJAnanA AvA abhUtapUrva mahimAne kAraNe jainasaMghamAM yogavijJAne jhaDapI vikAsa siddha karavo joIe. Adhunikane jyAM vipula sAhitya sacavAyuM, vipula sAhitya sarjana pAmyuM ane vipula sudhI paraMparA sAthe joDavAmAM na Ave tyAM sudhI vikAsanI navI saMkhyAmAM vidvAno A deza vizvane sAMpaDyA tema kahI zakAya. nUtana kSitijo vistaratI nathI. dharma pote ja eka saMpUrNa vijJAna che. paraMtu varSano prAraMbha thayA pachI jaino kArtakI pAMcamane jJAna pAMcama tarIke tenI mArmikatAne ujAgara karavA mATe Adhunika saMdarbha joDavo to manAve che ane tenAthI vArSika paryAraMbha kare che! evuM kahevAmAM paDe ja. saheja paNa atizayokti nathI ke jainadharme vizvane jJAna pAMcama "zrI jaina mahAvIra gItA'nA sAtamA adhyAya "zikSAyoga'mAM tarIke 'sTaDI De' Apyo che! zikSaNa mATe je dizAnirdeza maLe che te khUba mahattvapUrNa, Adhunika yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI zikSaNane khUba ane mArmika che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI potAnA svAnubhavano mahattva ApatA hatA. teo svayaM virala abhyAsI hatA tema zikSaNa nIcoDa A prakaraNamAM mUkI rahyAM che tevuM lAge che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana me, 2009 'zikSA yoga'no prAraMbha Ama thAya che? nihALavA maLe che tyAre brahmacaryAzramanI vAta kevI preraka banI rahe zikSAyogo mahAyogaH srvyogprkaashkH| zikSaNaM sarvayogAnAM zikSAyogaM satAM guruH|| pAThazALAnI uttama pravRttinA kAraNe jainasaMghamAM Aje paNa (zikSAyoga, zloka 1) dharmazikSA jIvaMta che ane pAThazALAnA kAraNe ApaNe aneka zikSAyoga mahAyoga che, te sarvayogano prakAzaka che. sarvayoganA saccAritryavaMta sAdhu-sAdhvIjIne meLavI zakyA chIe. pAThazALA zikSaNane zikSAyoga kahe che. zikSA yoga sarjanono guru che.' jaina saMghanI dharohara majabUta ane sakSama banAve che. e mATenI zrI jaina mahAvIra gItA" bhagavAna mahAvIra potAnA zrImukhe preraNA juo : "jenAthI mArAmAM zraddhA utpanna thAya te zreSTha zikSaNa che. zrI gautamasvAmI vagerenA pUchavAthI kahe che te mujaba ahIM AvuM sarva zaktidAyaka zikSaNa bALako, yuvAno, vRddho vagere saune A adhyAyano prAraMbha thAya che. prathama zlokamAM ja zrImad ApavuM joIe. mahAjanoe dharma, saMgha, samAja, vagerenA astitva buddhisAgarasUrIzvarajI zikSAyogane ja "mahAyoga' kahe che. tene mATe sarvanI unnatimAM sahAyaka evuM (jaina) dharmanuM zikSaNa sone ApavuM mArmika saMvedana ghaNuM UMDuM che. ApaNe je joIe chIe, jANIe joIe. (zikSAyoga, zloka 8, 9) zikSaNa aneka lAbha Ape che chIe, anubhavIe chIe tenAthI paNa aneka ghaNuM vadhu rocaka, te sarvavidita che. zikSita vyakti sarvatra potAno paMtha ubho karI romAMcaka A vizva che ane tenAthI paNa vadhu alaukika, adbhuta zake che. A mATeno nirdeza juo: "je mahAjano prANAnta paNa zikSAkArya ApaNI jANa bahAranuM vizva che. tene jANavAnI tatparatA, te mATeno choDatA nathI teo duSTo dvArA thatI koIpaNa pravRttinA kAraNe paNa kadIya pracaMDa puruSArtha e jevI tevI vAta nathI. e pAThazALAno vidyArthI parataMtra thatA nathI. (zikSAyoga, zloka 15). je zikSA prApta karavA mATeno yoga prAraMbha kare che te svayaM mahAyoga zikSaNathI sAra-asAranI dRSTi maLe che. zikSaNathI vivekadRSTiche. sarva jJAnanI kSitijo kholanAro e mahAyoga che. A zikSAyoga haMsadRSTi prApta thAya che ane zikSaNathI ja zraddhA dRDha bane che. zraddhAnI sajjanono guru ja che kemake tene to paLabhara paNa A vidyA vinA dharohara majabUta na hoya to tame kyAMya AgaLa vadhI zakatA nathI. nahi cAle. bhagavAna mahAvIranA samayamAM thayelI sulasA zrAvikAne yAda karavI zikSaNa kevuM ApavuM joIe ? zikSaNa mATe tamAma Adhunika joIe. aMbaDa zrAvake tene pArakhavA mATe vidhavidha devatAonA sAdhano apanAvavA joIe, boMtera kaLAo - eTale ke badhuM ja rUpa dhAraNa karelA paNa tenuM samyakatva eTaluM dRDha hatuM ke sulatA zikSaNa-zIkhavavuM joie, te mATe tamAma vyavasthA khaDI karavI zrAvikA calita na thaI. A jJAna, A zraddhA uMDI dharmazikSAmAMthI joIe vagere nirdeza nIcenA zlokamAMthI maLe cheH Ave che. "zikSAyoga'mAMthI A ullekha joIe : mArA bhakto, gRhastho, tyAgIo ane mArA Aptajanone dravya, "meM kahela sarvazikSAomAM gupta rIte virodha karanArAo jo satyanA kSetra, kALa ane bhAva anusAra zikSaNa ApavuM joIe.' AbhAsano upadeza Ape to paNa te moha pAmato nathI.' botera ke cosaTha kaLAnI zikSA mATe yuktipUrvaka (AyojanapUrvaka) | (zloka, 16) sarva zakti sajjanoe arpaNa karavI joie.' kahela sarva zikSAomAM mArA loko vizvAsa rAkhe che ane temAM 'putro ane putrIonA svarakSaNa mATe vyAyAma vagerenuM zikSaNa paNa kadI teo zaMkA karatA nathI. teo vegapUrvaka unnati kare che. ApavuM joIe. te saMghanA astitvanuM paNa rakSaNa kare che.' (zloka, 17) zreSTha evA brahmacaryAzramanI sthApanA karavI joIe ane brahmacaryanI "dharma, artha, kAma ane mokSanuM zikSaNa krama pramANe mArA lokoe rakSA mATe uttama jIvana jIvavuM joIe.' haMmezAM badhI rIte grahaNa karavuM joIe. tenAthI jaina dharmano prasAra thAya saMgha, dharma ane samAjanA svAtaMtryanA rakSaNa mATe je zikSaNa yogya che." (zloka, 20). hoya te ApavuM joIe." "viveka pUrvaka svadeza ane paradezamAM vidyApITha vagerenI sthApanA (zikSAyoga, zloka 3, 4, 5, 6, 7) karavI joIe, ane temAM mArA bhaktoe dakSa banIne kArya karavuM jIvananI unnati mATe zikSita hovuM jarUrI che teTaluM ja zarIra joie.' (zloka, 22) majabUta hovuM, mana saMskArI hovuM jarUrI che. zrImad buddhisAgara zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI haMmezAM mAnatA hatA ke jena sUrIzvarajI je samayamAM vidyamAna hatA te eka rUDhicusta samAja hato, gurukuLonI sthApanA Thera Thera karavI joIe. dharmazikSA koI zuSka te samayamAM dravya, kSetra, kALa ane bhAva anusAra zikSaNa paddhati ghaTanA nathI paNa dharmajJAnathI vyaktitvano sarvarUpeNa vikAsa thAya apanAvavI, putra-putrIone vyAyAma zIkhavavo tathA uttama che. jaina zreSThioe seMkaDo varSothI deza-videzamAM potAnI vyavahArabrahmacaryAzramanI sthApanA karavAnuM kahevuM vagere krAMtikArI ghaTanA hatI. kuzaLatAthI je prabhAva pADyo che te avismaraNIya che. jaina dharma vartamAna samayamAM yuvaka-yuvatIomAM TI.vI., InTaraneTa ane sadAya udAratA, sahiSNutA, dayA, paropakAranA je pAyAmAMthI guNa amaryAda vyasananA kAraNe saMskArano ja zatamukhI adhopAta zIkhavyA che te saMskArazikSAno vyApaka prabhAva jainoe nirmANa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana karelI asaMkhya paropakArI pravRttimAM jovA maLe che. paM. sukhalAlajI "zrI jaina mahAvIra gItA'nA 'zikSAyoga'mAM satata zikSaNa ane kahetA ke gujarAtamAM Aje je jIvadayAnI bhAvanA jovA maLe che. zikSAdAnanI pravRttine vega maLe, tenAthI jIvana ane AtmAnI tenA mULamAM kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya ane jagadagurU vijaya unnati sAMpaDe, samAjano vikAsa thAya teno upadeza nihALavA maLe hIrasUrijInI preraNA ja nimitta che. jaino sthApatya, kalA, zikSaNa, che. Arogya, pAMjarApoLa ItyAdi tamAma pravRttimAM bhAga le che kemake thoDAMka zlokArtha joIe : jainamunio niraMtara zIkhave che ke A kAryo karavA jevA che ane vidvAnoe AcArya, upAdhyAya, sAdhu vagerenI chatrachAyAmAM rahIne tenAthI sadgati maLe che. A zikSaNano ja A prabhAva che. mArA dharma ane zAstranI zikSA meLavavI joIe." (gAthA, 39) paropakAranA tamAma zubhakAryo e to uttama zikSaNanI zreSTha 'zikSaNamAM haMmezAM dhArmika jJAna zreSTha che. azAMti, kaleza, duHkha phalazruti che. ApanAra adhArmika zikSaNa choDavuM joIe.' (gAthA, 43). zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInI preraka paMktio yAda karavA 'haMmezAM jaina saMghanI unnati thAya evI zikSaNa pravRtti vikasAvavI jevI che: joIe. mArA vacanomAM kadI jenoe zaMkA karavI joIe nahiM.' kharI che e prabhu maLavAnI nizAnI (gAthA, 44). bhUkhyAne bhojana, tarasyAMne pANI moha karavo joIe nahi. mohane kAraNe jeo mArA vacanomAM bolo mIThI vANI AzaMkA (athavA pAlanamAM ALasa) kare che teonI Atmazakti haNAI uMca-nIcanA bheda gaNyAM viNa jAya che." (gAthA, 46) karo upakAra kamANI mAro bhakta pUrNa dhana vAparIne sarvathA yogya evA prabaMdhako kharI che e prabhu maLavAnI nizAnI | (vyavasthApako) sAthe rAkhIne tIrthasthAnomAM vidyApIThanI sthApanA kare, vidyAnI prApti mATeno puruSArtha zuM Ape che? vidyAthI zuM zuM tema karavuM joIe. (gAthA, 48). maLe che teno nirdeza 'zikSAyoga'mAM Ama jovA maLe cheH "vidyAnA "sarvajAtinA zikSaNamAM mArA-tArAno bheda karavo na joIe. yogya baLathI tattvajJAnanI prApti thAya che. tattvajJAnathI mArI prApti thAya che. vyaktine yogyavidyAnuM dAna vidvAnoe jarUra karavuM joie.' ane mArI prAptithI karmano nAza thAya che.' (zloka, 23) (gAthA, 49) jema zikSaNanuM mUlya che tema zikSaka paNa guNavAna hovo joIe. "parataMtra ane nirAdhAra bALakone mATe yogya zikSaNanI vyavasthA AjakAla zikSako zALA ke kaoNlejamAM nahi paNa TyUzanamAM vadhu karavI joIe. ema karavAthI mArI prApti thAya che." (gAthA, 50) zIkhAze tema kahIne paisA paDAvavAmAM vadhu vyasta jovA maLe che. 'mArA bhaktoe haMmezAM megha, vRkSa, nadI, sUrya vagerenI jema koIpaNa jAtanI taiyArI - home work - vinA vargamAM jato zikSaka udAratAthI, chUTA hAthe dhana ItyAdinuM dAna karavuM joIe.' ke TyUzanamAM ja otaprota raheto zikSaka ke vidyArthIne kUmArge (gAthA, 51) caDAvato zikSaka samAjane kalpanAtIta nukazAna kare che. bhAvanAnI zikSaNa samayAtIta dharma che. duniyAmAM viharato vidyArthI nirdoSa, aNasamaju ane duniyAdArInA zikSaNathI jIvananuM saMpUrNa, sAMgopAMga ghaDatara thAya che. vidyA bhAna vinAno hovAthI tene game tevA rUpa ApI zakAya che. e vyaktine mAnava banAve che. vidyA mAnavIne mahAna banAve che. vidyA takano lAbha uThAvIne zikSaNanA nAme zikSaka tene unmArge caDhAve, mAnavIne mokSa prApti karAve che. zoSaNa kare tenA jevI hIna ghaTanA kaI hoI zake ? 'zrI jaina mahAvIra 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI gItA'nA "zikSayoga'mAM vAMco : zikSAyoga'nuM Alekhana karIne potAnI vizALa krAnta dRSTino "duSTa AzayavALA, zaTha, vidha zikSako tyajavA joIe. mArA paricaya to karAve ja che paNa sAthosAtha jaina saMgha ane sarva uttamanA bhakta zikSakone (teyAra karavA joIe ane) svIkAravA joIe ane anurAgIone eka samyakajJAnanA paMthe mUkIne vartamAna samayanI temane dhana ItyAdi ApIne pUjavA joIe.' (zloka, 35) anivArya jarUrata para bhAra mUke che, e mArge cAlavA saune preraNA vidyAdAna e moTuM dAna che. eka dAnavIra bhAIne huM jANuM chuM. kare che. hamaNAM ja kyAMka vAMcyuM ke jIvana eka koruM kenavAsa che. e koIpaNa nAnA gAmaDAmAM jaIne garIba tathA nirAdhAra bALakonI jIvanamAM saMskAranA akSara paDatAM rahe che ane A jIvana A ja skUlanI phI bharI Ave che ane koIne jANa paNa thavA detA nathI. rIte koI buddha, koI kabIra, koI kRSNa, koI mahAvIra thaI jAya varSothI Ama kare che. emanA manamAM A kAryano khUba saMtoSa paNa che ! (kramaza:) che. potAnA satkAryamAMthI je saMtoSanI sugaMdha pAme te khUba sukhI pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, jaina upAzraya, hoya che. e bhAI bahu moTA zrImaMta nathI paNa potAne duniyAnA 7, rUpa mAdhurI sosAyaTI, saMghavInA relve krosIMga pAse, sauthI sukhI mANasa gaNe che. satkAryanI kevI virala prApti! nAraNapurA, amadAvAda-380013. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 prabuddha jIvana me, 2009 jaina pAribhASika zabdakoza DDo. jitendra bI. zAha (eprila 2009nA aMkathI AgaLa) 548. puruSa (deva) : vyaMtaranikAyanA kiMguruSa nAmanA devomAMnA eka devano prakAra che. vyaMtaranikAya ke kiMpuruSa nAma ke devomeM se eka deva kA prkaar| One of the subtype of Kinpursura type of Vyantaras god. 549. puruSavRSabha : vyaMtaranikAyanA kiMguruSa nAmanA devomAMnA eka devano prakAra che. vyaMtaranikAya ke kiMpuruSa nAma ke devomeM se eka deva kA prkaar| One of the subtype of Kinpursura type of Vyantara-nikaya god. 550. puruSottamadeva : vyaMtaranikAyanA kiMguruSa nAmanA devomAMnA eka devano prakAra che. vyaMtaranikAya ke kiMpuruSa nAma ke devomeM se eka deva kA prkaar| One of the subtype of Kinpursura type of Vyantara-nikaya god. 55 1. pulAka : mUla guNa ane uttara guNamAM paripUrNatA prApta na karyA chatAM vItarAgapraNIta AgamathI kadI paNa calita na thAya, te "pulAka nigraMtha'. mUlaguNa tathA uttaraguNa meM paripUrNatA prApta na karate bhI vItarAga praNIta Agama se kabhI asthira na honevAlA pulAka nirgrantha hai| He who has not yet developed full proficiency in the basic and derivative virtues of a monk but who never wavers in his faith in the scriptures composed by the personages devoid of passion - he is called Pulaka. 552. puSkarodadhi : puSkaravaradvIpane pharato puSkarodadhi nAmano samudra che. puSkaravaradvIpa ke cAro aura valaya kI AkRtivAlA puSkarodadhi samudra hai| The continent puskaravara is surrounded by the ocean Puskarodadhi from all sides. 553. pUrNa (IMdra) : bhavanapatinikAyanA dvIpakumAra prakAranA devomAMnA eka IndranuM nAma che. bhavanapatinikAya ke dvIpakumAra prakAra ke devo meM se eka indra kA nAma hai| One of the Indra of dvipakumaras a type of Bhavaniapati-nikaya god. 554. pUrNabhadra (IMdra) : vyaMtaranikAyanA yakSa prakAranA devomAMnA eka IndranuM nAma che. vyaMtaranikAya ke yakSa prakAra ke devoM ke eka indra kA nAma hai / One of the Indra of Yaksas a sub-types of Vyantara-nikaya. 555. pUrvadhara : pUrvanuM jJAna meLavanAra. pUrva kA jJAna prApta krnevaalaa| One versed in the Purva-texts. 556, pUrvaprayoga : pUrvabaddha karma chUTI gayA pachI paNa tethI Avelo vega-Aveza. pUrvabaddha karma ke chUTa jAne ke bAda bhI usase prApta vega-Aveza / The impulse imparted by the karma which had been bound down earlier but was released just now. 557. parvaratAnasmaraNavarjana : brahmacarya svIkAryA pahelAM je bhogo bhogavyA hoya temanuM smaraNa na karavuM te pUrvaratAnusmaraNavarjana. brahmacarya svIkAra karane se pahale ke bhogoM kA smaraNa na karanA pUrvarativilAsasmaraNa-varjana hai| To refrain from recalling the sexual enjoyments earlier experienced. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me, 2009 prabuddha jIvana 27. pustakanuM nAma : arihaMta vaMdanAvalI sarjana svAgata jenuM saMpAdana zrI guNavaMtabhAI baravALiyAe karyuM vyAkhyAna: parama dArzanika pU. jayaMtamuni ma.sA. saMpAdana : guNavaMta baravALiyA DDaoN. kalA zAha A pustakamAM kula 35 lekho che jemAM viSayanuM prakAzaka: esa. ke. pI. jI. jaina senTara, aham vaividhya najare paDe che. zrImad rAjacaMdra, avadhU yogI spIrIcyuMala senTara, muMbaI. hAthIkhAnA, amadAvAda-380001. kavi AnaMdaghanajI, videzamAM jaina dharmanI pravRtti, madhyarA 1 20. pAnA : 9 Avari-bIjI. mUlya-rUA. 60/-, pAnAM : 88, AvRtti-prathama, karma siddhAMta. vartamAnamAM yuvAno ane bALaka mATe mArca-2009. phebruArI-2008. jaina dhArmika zikSaNanI rUparekhA, prajJApanA sUtra, | sarva bhAvikonA hRdayamAM bhaktino prakAza gujarAtI bhASAnA kavi boTAdakare mA pratyenI jaina 8. A jaina darzana ane vidhinuM svarUpa, vijJAnanA saMdarbhe pAthare evA A pattakanI dareka paMkti AtmAne lAgaNI vyakta karatAM 'jananInI joDa sakhI nahi vagere lekhomAM dareka lekhake potAnA viSayane kalyANakArI bhAva pragaTAvanArI che. jaDe re lola" jevI zAzvata paMkti ApaNane ApI. saMparNa nyAya Apyo che, tenI pratIti thAya che. prabhu mahAvIre uttarAdhyayana satramAM vaMdanAnA e ja rIte 'vAtsalyanuM amIjharaNuM' pustaka A prakAranA "jJAnasatro'nA Ayojana dvArA ugatA phaLa svarUpa saubhAgyanI prApti batAvela che. A ApIne lekhake mAtRpremano mahimA vIze lekhomAM lekhakone svAdhyAya, saMzodhana ane lekhanakArya pustaka mULa prAkRta bhASAmAM racela che. teno vividha rIte AlekhIne mAtAnA vividha svarUponI teno vividha rIte AlekhIne mAtAnA vividha svarUponI karavAnI preraNA maLe che. ane vAcakone jaina bhAvAnuvAda saraLa gujarAtI bhASAmAM zrI pratIti bhAvakone karAvI che. mAtA eTale . zrI pratIti bhAvakone karAvI che. mAtA eTale dharmanI vividha tAttvika tathA sAhityika kRtionI caMdabhAie karyo che. "ahaMta vaMdanA' e mukhyatve janmadAtrI, saMskRtino AdhAra staMbha jIvanadAyinI gahanatA mANavAno avasara maLe che. namaskAra maMtranA prathama padanI vaMdanA che. ane saritA, vaibhavadAnanI devI mA lakSmI, vidyAnI devI XXX temAMya khAsa karIne devAdhideva ane tIrthakarone GS sarasvatI, tIrthakaronI mAtA vagerenuM svarUpa pustakanuM nAma : viSNusahastra nAma lakSamAM rAkhIne "arihaMta' zabdathI temanI vaMdanA ciMtaka-vicArakanI kalame lekhake pragaTa karyuM che. te lekha . lekhaka : vinobA; prakAzana : yajJa prakAzana karavAmAM AvI che. uparAMta Adarza mAtAnuM ane pitAnuM upaniSada bhamipatra, hajharAta pAgA, vaDodarA-390001. samagra kAvyamAM devAdhidevanA vaibhava, bAhya tathA prasaMge gRhajIvananA keTalAMka pATho paNa ApyA mUlya-rUA. 10/- pAnA-112, AvRtti-1, pratihArya tathA prabhumAM vizeSa zakti, camatkAra che to sAthe sAthe keTalIka jIvanopayogI vAto sAtama sAtamuM punarmudraNa. kTobara-2007. ane prabhAvanuM muktamane varNana karI AvI zaktinA paNa lekhake gUMthI lIdhI che. bhAratanA aneka loko dararoja 'viSNu sahastra dhAraka arihaMta prabhune vaMdyA che. A pustakanuM uDIne AMkhe vaLage evuM pAsuM nAma'no pATha kare che. vinobAjI ane brahmavidyA - A AkhuM kAvya maLa prAkata bhASAmAM che teno che lekhakanA saraLa, rasALa bhASA ane hRdayamAM maMdira pavanAranI sAdhikA baheno roja niyamita mahimA gujarAtImAM utAravAnuM caMdubhAIe sosarI utarI jAya tevI dRSTAMta zailI. ' viSNu sahastra nAmano pATha karatA. A pustikAmAM vicAryuM ane svayaM bhaktirUpe temAM joDAyA. A | mAtRvAtsalya ane pitAno mahimA gAtuM A mAtRvAtsalya ane pitAnA mAmA gag A 'viSNusahastra nAma'no mahimA Thera Thera varNavAyo viSaga 2 kAvya saraLa gujaratI bhASAmAM hovAthI jaina pustaka vAMcavA, vasAvavA ane navI peDhInA che. 25. che. zarUAtamAM zaMkarabhASya anusAra mULa pATha mAnasane sparze tevuM che. yuvAnoe samajavA jevuM che. Apyo che. ahIM vinobAjIne sAMpradAyika nahi 49 kaDInuM A sudIrgha kAvya bhinna bhinna prakAre XXX paNa sarvasaMgrAhaka svarUpa ja abhipreta che. devAdhidevanA darzana karAve che. "arihaMtavaMdanA' pustakanuM nAma : jJAnadhArA-3 pariziSTa-2mAM IslAmanA 'amAula husna" eka prayojana kAvya che. dainaMdinI kriyAomAM, saMpAdana : guNavaMta baravALiyA sAthenuM sAmya darzAvyuM che. 'viSNusahastra nAma'mAMnA upAsanAomAM tene sthAna ApavAmAM Ave to prakAzaka : saurASTra ke sarI prAguru jaina TeDhAM sarI prANaguru jana keTalAMka nAmonuM vivaraNa karIne vinobAjIe gA, tA ) dhI nI tIphilosophIkala enDa liTararI risarca senTara temano artha skaTa karI banAvyo che. artha mahAbhya to arihaMta vaMdanA e sarasvatI vaMdanA ja che. jaina kanyA zALA, kAmA lena, ghATakopara (vesTa), ane pATha mahAbhya paNa darzAvyA che ane tIrthakara bhagavAnanA ArAdhakoe vasAvavA muMbaI-400077. phona : 25125658 mahAbhAratamAMnA tenA sthAna vizenI mAhitI paNa mahAbhAratama jevuM A pustaka che. mUlya-rUA. 100/-, pAnA : 208, AvRtti-prathama, ApI che. XXX okTobara-2007. bhagavad ciMtanathI thatI AdhyAtmika jJAnanI pustakanuM nAma : vAtsalyanuM amIjharaNuM uvasaggahara sAdhanA TrasTa prerita tathA saurASTra anubhUti vinobAjIe karelI te A pustikAmAM lekhaka: guNavaMta baravALiyA kesarI prANaguru jaina philosophikala enDa liTararI che. prakAzaka: yogezabhAI bAvIzI risarca senTara dvArA Ayojita tA. 3 ane 4 Disembara, 2005nA muMbaI mukAme yojAyela bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokulaghATakopara (pUrva), muMbaI-400077. tRtIya jJAnasatramAM vidvAno dvArA rajU thayela nibaMdho dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400063. prAptisthAnaH sarasvatI pustaka bhaMDAra. ratanapoLa, ane zodhapatrono saMgraha eTale 'jJAnadhArA-3' phona naM. : (022) 22923754 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' paMthe paMthe pAtheya... Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month. Regd. No. MH/MR/ SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN MAY, 2009 bhAratIya saMskAranI sugaMdha tI. hA,I aso jharamara-jharamara varasAda zarU thatAM, nAnA AvI gayAM. gAmamAM beDa enDa breka phAsTanuM borDa joI, ravivAre savAre varasAda bahAra paDI rahyo DgAMgajI zeThiyA gADI UbhI karI. tapAsa karatAM gharamAM koI hato, tethI A daMpatI sAthe alaka-malakanI ja gesTa AvyA nahotA. meM makAna mAlika vAto karI. emanA sunA jIvanamAM khuzI vyavasAya arthe 1986-87mAM huM DozImAne daza pAunDamAM rAta rokAvAnuM banIne huM Avyo chuM. ema mane kahyuM. avAranavAra laMDana jato. laMDanamAM somavArathI - nakkI karyuM. zukravAra bijhanesanuM kAma karI, zani potAnA phoTo-Albamo batAvyAM. kuTuMbanI ravivAre laMDanathI kembrijha, bAtha, oksapharDa . lagabhaga 80-85 vayanAM vayovRddha vAto karI. mane emaNe ravivAre rokAI javA daMpatI ekalA makAnamAM hatAM. baMnenI kahyuM. mane kahe bhADuM nathI joItuM. tuM hajI jevAM sthaLoe pharavA jato. paraMtu mAruM mana tabiyata paNa thoDI narama hatI. gamatuM sthaLa to leIka-DisTrIkTa rahyuM che. ahiM rahe to amane gamaze. laMDanathI uttara tarapha jatAM hAIlenDa (skoTalenDa) thoDIka vAtacIta dvArA e loko keTalA meM emane kahyuM ke somavAranI vahelI Ave ne vacce mIDalenDa (leIka-DisTrIkTa) vAge UThe, kyAre nAsto kare, cA pIe ke savArathI mAruM kAma zarU thAya eTale Aje kophI e jANI lIdhuM. Ave. mAre javuM ja paDaze. prakRtinuM varadAna pAmeluM 40-50 rAtre sUtA pahelAM vicAra Avyo. mArA baMnnene page lAgI rajA lIdhI. mAtA-pitAne to huM gumAvI cUkyo hato, mAIlanuM A leIka DisTrIkTa khUba ja zAMta, A pravAsanA madhura saMbhAraNAM Aje praduSaNarahita, suMdara bAga-bagIcAo ne paNa AnaMda ane saMtoSanI lAgaNI janmAve taLAvothI zobhato ramya pradeza che. tamAro badho ja thAka utarI jAya ne manane praphullita AjathI 25 varSa pahelAM briTanamAM paraMtu mAtA-pitA jevA A daMpatInI kaMIka bhAratIyo tarapha aMgrejone sUga rahetI. pahelI karI de evo suMdara vistAra che. nAnA-moTA gAmo jevA ke kenDAla, sahAya karavI. vakhata bhAratIya saMskAronI mUDIe emanA mophata, vinDaramiyara. nAnAM pahADo, khUba - savAranA brahma mUhUrtamAM UThavAnI Adata hRdayamAM prema ropyo. emanA manamAM eka ja ochI vastI, phUlothI lathabatha bagIcAo hoI, vahelo UThI, kIcanamAM nIce jamAM suMdara chApa paDI. thayelAM vAsaNo-pleTo, hAthamAM glavajha ane zAMta sarovaro A pradezane manohara jIvanamAM deza-videzanA ghaNAM prayAso caDAvI, lIkvIDa sAbuthI dhoI nAMkhyAM. pachI karyA che paNa A eka anokho pravAsa sadAye banAve che. rUmanI saphAI karI. gharane cokhuM banAvI, yAda raheze. zazIkapuranI patnI sva. jeniphara A *** TosTaramAM breDa ane kophI mekaramAM pANI 12, tulIpsa71,nepiyana sI roDa, pradezanA kenDAla gAmanA hatAM. garama karavA mukyuM. upara jaI noka karI muMbaI-400006. phona: 65057767 IMgleMDamAM potAnuM makAna hoya jemAM daMpatInA beDarUmamAM baMnnene vArA pharatI page upale mALe 3-4 ke 5 beDarUma hoya ane lAgyo. bujhurga sAsu-vahunI joDa nIce rasoDuM tathA lIvIMga rUma hoya. riTAyarDa mAjI UTho, bApA UTho, cAlo nAsto loko vadhArAnA beDa-rUma pravAsIone bhADe |cImanalAla galIyA karavA nIce. baMnne dimUDha thaI mane jovA Ape. beDa enDa brekaphAsTanuM borDa makAna bahAra hoya. lAgyA. koNa che tuM? kayA dezano che? Ama phaLiyAmAM mArA gharanI sAme rahetA kema kare che? evA vicAro emane AvyA corANu varSanA demUmA ane chottera varSa pAra savAranA breDa-baTara, jAma, kornaphlekSa, dUdha-cA-kophI sAthe rahevA 1 beDarUma bhADe haze. tyAre sAthe nAsto karatAM meM bhAratIya karI gayelA emanA putravadhU devakAbena eTale saMskAronI vAto karI-pitR devo bhavaH, bhAgye ja jovA maLe evI virala bujhurga sAsu Ape. mAtR devo bhavaH, atithI devo bhava:nI vahunI joDa. hAkema jevA svabhAvavALA haoNTala karatAM A rIte sastI sagavaDa pravAsIone maLe ne ghara mAlikane Avaka | vigatathI vAta samajAvI. demUmAnI garjanAothI phaLiyAnA loko emaNe jyAre nIce badhuM kAma thaI gayeluM suparicita hatA ane sau emanI AmanyA maLe. . joyuM tyAre emanI AMkhomAM jhaLajhaLIyAM eka vakhata vIka enDamAM zanivAre sAMje (vadhu mATe juo pAnuM 20) Printed & Published by Niruben S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 69 prabuddha jIvana aMka H 6 muMbaI, jUna 2009 jina-vacana pAMca mahAvrato pAnA : 28 ahiMsaM saccaM ca ateNayaM ca tatto ya baMbhaM apariggahaM ca / paDivajjiyA paMca mahavvayAI carejja dhammaM jiNadesiyaM vidU / / -'ttarAdhyayana- 2 6-6 2 ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, ane aparigraha-A pAMca mahAvratone aMgIkAra karIne vidvAna munie jinezvaroe upadezelA dharmanuM AcaraNa karavuM. kImata rUpiyA dasa ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya aura aparigraha - ina pAMca mahAvratoM ko apanA kara vidvAna muni jinezvara kathita dharma kA AcaraNa kare / A learned monk having adopted the five great vows of non-violence, truthfulness, non-stealing, celibacy and nonpossessivenss should practise the religion preached by the Jineshwara. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'jhina-vattana'mAMthI) Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acamana tallInatA asalanA vakhatamAM yuropamAM AvelA grIsa dezamAM pleTo nAmanA eka mahAna philasupha thaI gayA. eka vAra sAIkyu sanA rAjA DAyanisiyase pleTone potAne tyAM bolAvyo. tyAM jaIne pleToe rAjAne eka zANo mANasa rAja zI rIte calAvI zake e badhuM samajAvyuM. pleTonA AvA krAMtikArI vicAro sAMbhaLIne DAyonisiyasa camakyo. tene thayuM, AvA mANasane jIvato rAkhavo e khataranAka vastu che. tethI teNe pleTone dehAMta daMDanI sajA pharamAvI. paraMtu pleTonA keTalAka mitroe rAjAne samajAvyo. eTale rAjAe pleTone gulAma tarIke vecI devAno hukama karyo. paraMtu sabhAgye pleTone kharIdanAra mAlika dayALu hato. teNe pleTone choDI mUkyA ane ethensa javAnI rajA ApI. pleTo ethensa pahoMcyA. eTale prabuddha jIvana jUna, 2009 DAyonisiyase temanA para patra lakhIne, konAthI cetavuM joIe? jaNAvyuM ke, tamArI vAta samajavAmAM meM eka vAra cInanA eka vicAraka cIjune bhAre bhUla karI che. mATe mane mApha karajo koIe pUchyuM: "ApaNe kevA mANasathI ane mArA mATe tamArA manamAM kazuM ochuM cetatA rahevuM joIe ?' AvyuM hoya to e kADhI nAkhajo tathA mArA cena cIju kaheH "bIjA mANasanuM kaMIka mATe sArA vicAro sevajo." sAruM sAMbhaLe tyAre haMmezAM je zaMkAzIla rahe mahAna philasUpha pleToe enA javAbamAM che, paraMtu bIjAnuM kaMIka kharAba sAMbhaLavA lakhyuM: "jIvanamA satyanI zodhamAM huM eTalo maLe tyAre ene tarata ja mAnI levA taiyAra to racyopacyo rahuM chuM ke tamArA vize koI thaI jAya, evA mANasathI sarvadA cetatA paNa rItano vicAra karavAmAM vakhata rahejo." bagADavAno mane avakAza ja maLato nathI." sarjana-sUci kuti kartA pRSTha kramAMka (1) DaoN. raNajita paTela (anAmI) : eka prAjJa vidyApuruSa DaoN. dhanavaMta zAha (2) zrImatu zaMkarAcAryaviracita "maNiratnamAlA'mAM strI DaoN. raNajita paTela (anAmI) 3) koMgresa jItI, have zuM? zrI kAkulAla cha. mahetA (4) cAdarano camatkAra zrI harajIvana thAnakI 12 (5) jhaLahaLatI jyotathI manAvyo mRtyu mahotsava zrI harSada dozI (6) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : phaMDa reijhIMga abhiyAnamAM prApta thayela anudAnanI yAdI (7) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-7 DaoN. kumArapALa desAI (8) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-8 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 21 (9) jJAna ane kriyAno samanvaya zrI sumanabhAI ema. zAha (10) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha |(11) sarjana svAgata Do. kalA zAha (11) paMthe paMthe pAtheya... cImanalAla galIyA --- prabuddha jIvana : grAhaka yojanA * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra 'prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlya pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A "prabuddha jIvana'ne saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. 'prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama" ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI- 400 004. TeliphonaH 23820296 Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com a menejara email : [email protected] Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 9 varSa : (50) + 190 aMka : 60 jUna, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 25 35 jeTha vadi - tithi 8 0 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0 prabhuThTha 9646 00 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa00 vArSika lavAjama rUA.125/-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha bichaDe sabhI bArI bArI DaoN. raNajita paTela (anAmI) : eka prAjJa vidhApuruSa eprilamAM amArA pUjya dozI kAkA gayA e zraddhAMjalinA pU. sAhebe 'prabuddha jIvananI javAbadArI mane soMpI ane sau zabdonI me mahinAnI zAhI haju to sUkAI nathI tyAM me 25mInA prathama protsAhanano patra mane pU. anAmI sAhebano Avyo, pachI vidyApuruSa ane 'prabuddha jIvana"nA "sTAra' lekhaka DaoN. anAmI to e protsAhananI dhArA satata vahetI rahI ja, te eozrInA sAhebanI vidAya vize A jUnamAM zraddhAMjali zabdo lakhatA huM apAra aMtima zvAsa sudhI. 'prabuddha jIvane' je kAMI pragati karI e zreyanA vedanA anubhavuM chuM. eozrI pUrA adhikArI che. mAtA pitAnI vidAyathI ApaNe chatrahina thaI jaIe, rAtorAta 2006mAM pU. sAhebanA graMthonuM saMpAdana kArya gatimAM hatuM ApaNe "nAnA lADakAthI "moTA' thaI jaIe, paNa jyAre koI tyAre e vize prA. jazavaMta zekhaDIvALAne tyAM peTalAda mAre javAnuM vidyAgurunI vidAya thAya tyAre to jANe ApaNA uparathI AkAza thayuM. zekhaDIvALA sAheba paNa anAmI sAhebanA parama mitra, jatuM rahyuM hoya evI dimUDha anAmI sAheba mATe emane UMDo avasthAmAM ApaNe UbhA rahI | A aMkanA saujanyadAtA Adara, e vakhate peTalAda jatAM jaIe. vINAbahena surezabhAI cokasI pahelAM huM vaDodarA anAmI 'prabuddha jIvana'nA vAMcana dvArA re 1 smRti : sva. sarasvatIbahena sArAbhAI cokasI sAhebanA darzane gayo. varSothI pU. anAmI sAhebano mane pU. anAmI sAheba sAthenuM mAruM zabda paricaya hato. vidyAjagatamAMthI emanA vize ghaNI ghaNI vAto e prathama milana. pitAthI vizeSa vahAla karyA ja kare. protsAhana sAMbhaLIne dina-pratidina emanA vizeno ahobhAva vadhato gayo ane vhAlano jANe 'nAyagrA' vaheto hoya evuM satata anubhavAya. hato. amArA sAheba pU. ramaNabhAInA eo khAsa snehI-mitra, ApaNo hAtha jorathI pakaDe, UMDA vhAlathI evo dabAve ke vAtsalyanI eo vaDodarA jAya tyAre anAmI sAhebane acUka maLe ja maLe, vijaLI vahetI lAge. jamavA to besADe ja, bhale tame jamIne AvyA 2005mAM sAhebe potAnuM che lluM pustaka jemAM vidvAna ho. eozrInI sevAmAM rata putrI raMjanabenane eka pachI eka vastu sAhityakAro, ciMtako, samAjasevako ane sAdhakonA jIvanacaritro lAvavA hukama kare, ane bhale tamane keTalo badho DAyAbiTIsa hoya, che e 'vaMdanIya hRdayasparza' anAmI sAhebane arpaNa karyuM hatuM. A paNa emanI sukhaDI to khAvAnI ja. sukhaDImAMthI tame chUTI na zako. nikaTa hRdaya saMbaMdhane kAraNe pU. sAheba anAmI sAhebanI ghaNI sAhitya ane sAhityakAronI vAto karatA ja rahe, ane khaDakhaDATa ghaNI vAto mane kahe. eTale pU. anAmI sAhebane maLavA huM khUba ja evA haze ke jANe devalokanA koI devanuM nartana! vidAya thaIe utsuka hato. paNa samayano meLa khAto na hato. prasaMgano janma tyAre jhAMpA sudhI mUkavA Ave ane 'have kyAre Avazo?' evA kALa pAke tyAre ja thato hoya che. ApaNo adhikAra to mAtra bhAva e vAtsalya nItaratI AMkhomAM dekhAya. A prasaMgo mArA IcchAo karavAno. jIvanamAM uttama zilpanI jema aMkita thaI gayA che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prabuddha jIvana jUna, 2009 amArI vacce patra vyavahAra to niyamita thato. emanA uSmA hAIskUlamAM meTrika pAsa thayA, meTrika pachI AjIvikA mATe kalakattA ane protsAhana bharyA patro pAmavA e paNa eka lhAvo hato. doDha be varSa thoDuM kAma karyuM. 1938mAM amadAvAdanI gujarAta mArI pAse emanA lagabhaga 50 thI paNa vadhu apragaTa lekho kaoNlejamAM bhaNavAnuM zarU karyuM, ane 1944mAM ema.e. bI.TI. prakAzana mATe paDyAM che, kAraNa ke dara mahine ekAda-be navA lekho ane "malayacaMdra kRta siMhAsana batrIzI', upara 1956mAM pIeca.DI. lakhIne mane mokale ja. "prabuddha jIvana' sivAya eo bhAgye ja sudhI abhyAsa karI DaoN. raNajita paTela banyA. koI sAmayikane lekho mokale. traNeka mahinA pahelAM koNa jANe 1950 mAM naDiyAda ArTsa kaoNlejamAM prAdhyApaka tarIke joDAyA. mane zuM sUjhayuM ke emanA lagabhaga 28 lekhonI hasta prato meM amArA pachI to adhyApana kSetrane ja jIvana samarpita karyuM, ane e javAharabhAI pAse kaoNpyuTaramAM opareTa karAvIne tapAsavA vibhAgamAM uttarottara pragati karI, chelle vaDodarAnI zrI mahArAjA mokalI, jethI karIne mArI pAse teyAra meTara paDyuM rahe. anAmI sayAjIrAva vizvavidyAlayamAM gujarAtI vibhAganA vaDA prophesaranA sAhebe dazeka divasomAM e lekho tapAsIne mane parata karyA. darajjA sudhI pahoMcI tyAM 10 varSa sudhI sevA ApI. 1977mAM tapAseluM meTara huM jovA beTho to jaNAyuM ke emAMnI ghaNI mudraNa nivRtta thayA. bhUlo sudhAryA vagaranI hatI. mane tarata ja aMtaramAM saMdeha thayo ke pU. anAmI sAhebanI vidyA prIti karatAM vidyArthI prIti viSeza jarUra A 93 varSanA RSi purUSane have zarIra sAtha ApatuM nahi hatI evA A gurujana potAnA vidyArthIonI badhI rIte kALajI hoya. tarata ja meM phona karyo, ane mAro saMdeha sAco paDyo. eo rAkhe, Arthika takalIpha hoya to e mATe paNa pUratI sahAya kare, hospiTalamAMthI pAchA AvyA hatA, paNa asvastha hatA. meM kahyuM, uparAMta potAnA vidyArthIne kArakirdI mATe paNa pUratuM mArgadarzana mAre 31 me ane 1 jUnanA sAmAjika prasaMge vaDodarA AvavAnuM Ape, temaja emanA mATe jIvanasAthI paNa zodhI Ape. pU. anAmI che, eTale ApanA darzane AvIza. gaNatarIo karavAmAM mAnavI sAhebanA eka tejasvI vidyArthinI bhAratI bhaTTa potAnA lekhamAM keTalI badhI bhUlo karI bese che, ane AvI sva-arthI gaNatarIone anAmI sAhebane muThThI UMcerA mAnavI tarIke saMbodhIne lakhe che. kAraNe ane badhuM bheguM karavAnI vAMchAmAM adRzya evuM keTaluM badhuM "mArA pitAzrInA mRtyunA samAcAra meM ApyA, ane vaLatA patramAM e gumAvI bese che enuM bhAna tyAre ene nathI thatuM ane kudaratanA temaNe lakhyuM "have te sthAna huM lauM chuM." saMketone e samajI zakato nathI. A satyano atyAre mane ahesAsa pitA banI jAya evA A guru jene jene prApta thayA e sarva thAya che. mAre e vakhate ja vaDodarA doDI javuM joItuM hatuM, mArA sabhAgI che. emanA eka vidyArthI DaoN. goviMda sI. kAchiyAe pitAnI AvI avasthA hota to huM doDI na jAta? eka sAMje anAmI sAhebanA jIvana ane sarjana vize ('anAmI vyakti ane acAnaka mArA parama snehI ane 'prabuddha jIvana'nA lekhaka vADamaya') pIeca.DI.nI thisisano daLadAra graMtha lakhyo che. anAmI zrI jitendrabhAI zAhe mane phona upara samAcAra ApyA ke pU. anAmI sAheba kadAca eka ja evA ja sAhityakAra haze ke jemanI hayAtimAM sAhebano AtmA 25 mI menA ja A dharatI uparathI vidAya thayo. jemanA upara pIeca.DI. no graMtha lakhAyo hoya. anAmI sAhebanA evA samAcAra maLyA tyAre mArI jAtane meM kSamA na apAya evI ghaNAM vidyArthIo gujarAta ane gujarAta bahAra bhAratamAM Aje gunehagAra gaNI. 'eka paMtha ne do kAja' karavA javAmAM huM kyAMyano ucca kakSAe birAjyA che. sAhitya ane adhyApana kSetranI bhAgye na rahyo! kevA pUnita darzanathI huM vaMcita rahyo? mArA hAthamAMnI ja koI evI vyakti haze je emanI suvAsane mahANavA sadbhAgI TikiTo phADI nAMkhavAnuM mana thayuM. banyuM na hoya. anAmIto emanuM sAhitya nAma, takhallusa hatuM. bALapaNanuM gujarAtI sAhityanA gadya-padya kSetre anAmI sAhebanuM sarjana nAma raNachoDa hatuM, paNa koI tattvajJa vidyApuruSe bALapaNamAM ja vipUla. kavitA emano prANa. uparAMta vArtA, nATaka, vivecano emane joIne emanA pitAne kahyuM ke A bALaka jIvananA koI ane lalita nibaMdhonI saMkhyA paNa moTI. 'kAvya saMhitA", "raTaNA', paNa "raNa"ne 'choDe' evo nathI, ane "raNajitI'ne ja AgaLa vadhe "anAmI bhakti sudhA', "ApaNI vAta', 'zivam', TAgoranuM 'jIvana evo che, eTale "raNajita' nAma pADo, eTale zALA rajisTaramAM kavana' vagere lagabhaga 25 thI vadhu pustako ane 200 thI vadhu nAma noMdhAyuM raNajita. abhyAsa lekhonuM sarjana. anAmI sAheba piMgaLa zAstranA adbhuta A pU. raNajita paTelanA pitAzrI mohanalAla paTela gAMdhInagara jJAtA hatA ane chaMda premI hatA. emanA kAvyomAM AtmabhAva, pAsenA DabhoDA gAmanA, vyavasAya khetIno, ApaNA raNajita- anaMta sAthenuM ekatva, bhAvanI alaukika anubhUti ane mana bhAIno janma 26 jUna, 1916. cAra saMtAnomAMnA raNajitabhAI pradezanI anaMta cetanAnI abhivyakti che. emAMnI ghaNI kRtione eka. prAthamika zikSaNa A DabhoDA gAmamAM ja, pachI kaDI gAme evorDa prApta thayA che. evA emanA A sattvazIla ane mAtabara AgaLa abhyAsa karavA gayA, carotaranI vikhyAta DI. ena. sarjanothI gujarAtI sAhitya sRSTi dhanya banI che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana 5 A sattvazIla sarjaka, vidyA pracAraka ane samAja sevaka anAmI zistanA AgrahI, jIvanamAM niyamita, ane vidyA prApti mATe evA sAhebane sAhitya jagata ane emanA samAje UMDA AdarathI cAhyA aMtilA ke samayasara thisisa pUrI karavAmAM eTalAM badhAM ujAgarA che ane "saMskAra evorDa', 'kamaLAzaMkara paMDyA sAhityakAra evorDa', karyA, khAvA-pIvAmAM aniyamita rahyAM che pariNAme esIDITI ane suvarNa caMdrako vagerethI vibhUSita karyA che. eka sanmAna samAraMbhamAM alsarano bhoga banyA, je roge emane jIvananA aMtima zvAsa eozrIe kahyuM hatuM, "A duniyA ane duniyAnA mANaso mane sudhI satAvyA. eTalA badhA sArA lAge che ke haju mane A umare maravAnuM mana thatuM urdU sAhityanA bAdazAha naTavara bhaTTa mArA jUnA murabbI mitra. nathI.' sArA mANasone badhA sArA ja lAge. jagatane cAhanAra A muMbaI choDI naTavarabhAI vaDodarA sthAyI thayA, ane vaDodare anAmI baMdAne lAkho salAma karavAnuM mana thAya che. sAhebane tyAM emanI mahephila jAme, A badhI vAto naTavarabhAI svAtaMtra senAnI, saMpUrNa gAMdhIvAdI ane khAdIdhArI A mane phonamAM kahe. anAmI sAhebanA dehavilaya bAda emanA udgAro zivabhakta anAmI sAheba kuTuMba vatsala paNa gheghUra vaDalA jevA. hatAH patnI lakSmIbahena anAmI sAheba jeTalA DIgrIdhArI nahi, chatAM ajaba terI anAmI sUrata, emanuM samajabharyuM dAmpatya jIvana kavi nhAnAlAla ane mANekabA najhara se gira gaye saba khUbasUrata. jevuM madhura prasanna hatuM. lakSmIbahena potAnI chellI avasthAmAM aneka jisa hasti kI "anAmI'se mulAkAta huI hai, bimArIthI gherAI gayelA tyAre anAmI sAhebe premaLa patnInI eka vaha insAna mahobbata ke payagaMbara se milA hai. pitA-mitranI jema sevA karI hatI. moTA mANasanA jIvananI A AvA anAmI sAhebanA paricayamAM je vyakti eka vakhata Ave, mahAna ghaTanA. 2002mAM lakSmIbahena A jagatamAMthI vidAya thayA e emano thaI jAya. e "mANasane jhaMkhato mANasa hatA'. saMparkamAM pachI anAmI sAhebe potAnA jIvanane pahelAMnI jema ja pravRttithI AvelI vyakti sAthe potAnA hUMphALA patro varasAvIne saMbaMdhanI dhamadhamatuM rAkhyuM ane kuTuMbIjano paNa evA saMskArI ke putra nADI dhabakatI rAkhe. "prabuddha jIvana'nA emanA lekho dvArA emanI rasikabhAI ane putravadhU indubahenanI pAse grIna kArDa hatuM, emanA sAthe ghaNAMnA navA navA paricaya thAya, emAMnA eka mArA murabbI putro amerikA sthAyI thayA hatA chatAM e daMpatI amerikA na gayuM mitra samAja sevaka ane sAcA zrAvaka sI. ke. mahetA vaDodarA jAya ane pitA anAmI sAhebanI sevAmAM tatpara rahyAM, eTaluM ja nahi tyAre anAmI sAhebane maLe ja, ane e badhI vAto mahetA sAheba sAsaravAsI putrI raMjanabahena to chellA aDhI traNa varSathI mane phona upara uSmA ane hoMzathI kare. evI ja rIte beMka opha sAsariyAthI dUra piyaramAM potAnA pitAnI sevAmAM khaDe page rahyA, baroDAnA pUrva ceramena mArA vidvAna mitra DaoN. e. sI. zAha jemanI te cheka anAmI sAhebanA aMtima zvAsa sudhI. anAmI sAhebano AtmakathAnA pustakanuM anAmI sAhebe vaDodarAmAM vimocana karyuM 91mA varSamAM praveza thavAno hato tyAre amerikA sthita potra hatuM, eo ane emanA dharmapatnI kokilAbahena paNa ahobhAvathI malaye dAdAnA 91 varSa praveza vakhate amerikAmAM beThA beThA ahIM anAmI sAhebanI vAto mane kare - AvA bharyA bharyA hatA anAmI eka Surprise saMmelananuM Ayojana karI dAdAne acaMbAmAM nAkhI sAheba. dIdhAM hatA. be putro, eka putrI ane potro, dohitrono Aje naTavarabhAInI jema ja vaDodarAnA bIjA mArA mitra jitendrabhAI lagabhaga 25 vyaktiono hilloLato anAmI sAhebano parivAra e. zAha jemaNe Do. e. sI. zAhanI aMgrejI AtmakathA Brick by anAmI sAhebanA saMskAra siMcananI bAMga pokAre che. samAja ane Brickno gujarAtI bhAvAnuvAda karyo hato ane 'prabuddha jIvanamAM jIvana banne kSetre saphaLa evI vyakti bhAgye ja jovA maLe. kuTuMbane chapAyelo - enuM nimitta paNa anAmI sAheba. A jitendrabhAI premanI saMpatti vArasAmAM ApI janAra anAmI sAheba AvA sAthe mAre anAmI sAheba vize ghaNI vAto thAya. jitendrabhAIe anAmI, nAmI hatA. vaDodarAthI beMgalora sthaLAMtara karyuM tyAre emanA upara anAmI eo kahetA, "mAtA-pitA ane gurunI sevA karo to bIjI sAhebe lakhelA be patronA aMzo ahIM pragaTa karuM chuM. koI jAtrA karavAnI jarUra nathI." (1). emanI kavitAmAM eka jagyAe emaNe gAyuM cheH vaDodarA-7, tA. 9-8-'07 mane have kyAMya kazAno raMja nathI, priya bhAI, koNa AvyuM ne koNa gayuM, vaLI. ...gAMdhIjIe ane jainoe ene aparigraha kahyo, atyAre ene koNa rahyuM ne koNa vaNa rahyuM, 'Small is beautiful' kahe che. jhAjhe gumaDe jhAjhI vedanA. hA, havA, svapneya eno aphasosa nathI. pANI, anna, vastra, Arogya ane zikSaNa vinA na cAle; ATaluM anAmI sAheba spaSTa vaktA, AkhAbolA paTela bhAyaDA, maLe pachI jhAjhAnA oratA ke dhakhArA e du:khI thavAnAM rAjamArga. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jUna, 2009 tRSNA tarUNI kadApi vRddha thatI nathI. ochAmAM ochI vastuothI sI.DI. ane sAhebanA patrono saMpAdita saMpUTa Ape) evA je calAvI zake tene bAdazAhI. pachI te cImana bAdazAha hoya ke saurabhanA sAgarasamA, satyam, zivam, sundaramnA ArAdhaka A samrATa azoka hoya! mane 92muM cAle che. purANuM alsara to che...have kharA mANasa pU. anAmI sAheba dehathI bichaDI gayA!! jaTharAgni sAva maMda paDI gayo che. khavAya ekadama alpa; e paNa mArI phAIlamAM emanA pacAsa lekho dhabake che, je pacAsa mahinA pace nahIM eTale azakti Ave. A badhI niyatinI noTIso che je sudhI to "prabuddha jIvana'nA vAcakonA haiye caMpAze ja - gayA to ya amuka avasthAe darekane maLavAnI. emAM apavAda ke proksIno anAmI ApaNI vacce ja raheze, ApaNuM keTaluM moTuM sadbhAgya! avakAza nathI. rahevA anAmI takhallusa dharyuM, anAmInA jaya ziva. "anAmI' a - nAmI tame, (2) anAmI' nAme nAmI kharA tame, tA. 2-10-'08 dunyavI du:khonI bAMdhI nanAmI, priya bhAI jitendra tathA cira nidrAmAM ahIM poDhyo anAmI." a. so. ci. nIlA anAmI sAheba tamane alavidA kema kahevAya ? tame kyAM tamAruM tA. 26-9nuM aMtardezIya tA. 1-10nA roja maLI gayuM bichaDyA cho? amArAmAM dhabakI rahyA cho, dhabakatA rahevAnA ja. che. sArA sAmayika mATe lekha lakhavAno tamAro saMkalpa zreSTha che. naTavarabhAI! have eka ze'ra saMbhaLAvo, anAmI sAheba bokhA haMmezAM kaMIka ne kaMIka vAMcavuM-lakhavuM-Creative rahevuM. kalApIe moDhe, khaDakhaDATa hasatA, 93nI karacalIone taMga karatA tamane gAyuM "jIvIza to kevaLa pustakothI.' harIndra dave kahetAH "lakhAya che "vAha' kaheze, e dhvanimAM ApaNI "Aha' to kyAMya ogaLI jaze. eTale jIvAya che." adhanavaMta zAha buddhivaibhava vadhe eTalo vadhAravo - bIjo vaibhava bhale sthira rahe! tamAre tyAM beMgaloramAM nAmI ghaNAM che, anAmI nathI to amAre mALAmAM 108 maNakA ja kema?: jaina dharma pramANe, ahIM 'indro'nI kaMI kamI nathI - kevaLa eka jitendranI ja khoTa varatAya mULa lekhaka: kaTAriyA azokakumAra jaina che! eka eka divasa jAya che tema tema lAge che anuvAdaka : puSpA parIkha 'di' aMjaLa khUTavAnA AvyA, 1. arihaMtanA 12 guNa, siddha bhagavAnanA 8 guNa, AcArya | di' ahIMthI UThavAnA AvyA bhagavaMtanA 36 guNa, upAdhyAya bhagavaMtanA 25 guNa tathA sAdhu saMbaMdhe je sIvyo mujane bhagavaMtanA 27 guNa hoya che. A hisAbe 12+8+ te TAMkA tUTavAnA AvyA. 36+25+27= ekaMdare 108 guNa parameSThInA hovAnA dina pratidina heDInA bheruo premagAMTha toDIne hAlyA jAya che. kAraNe mALAmAM 108 maNakAnI mAnyatA che. bheru vinA konI sAthe ramavAnuM?" 2. jyotiSazAstranA hisAbe 27 nakSatro che ane pratyeka jIvana saMkelAI jaze enI AgAhI A RSi puruSane thaI gaI hatI enI pratIti emanA ja zabdomAM ApaNe anubhavI. saunA nakSatramAM cAra vibhAga che jeno 27 sAthe guNAkAra karavAthI | 108 vibhAga thAya che. sAhitya bheru "anAmI' have ramavA kyAM gayA? kharekhara e to mukta thayA. paNa vaDodarAmAMthI eka vaDalo ja | 3. A nakSatronA AdhAre ja bAra rAziono udbhava thayo che. mULa sAthe ukhaDI gayo. have vaDodarA ane anya prAMtanA dareka rAzimAM 9 akSaro samAyela che jenA thakI ApaNane nAmAkSaranuM sAhityakAro, mitro, svajano ane saMbaMdhIo kaI DALe besaze? jJAna thAya che, tathA grahadazAnuM paNa adhyayana karavAmAM Ave che. A kaI hUMphALI vaDavAIne viMTaLAze? hisAbe bAra rAzionA paNa 108 akSaro thAya che. jemaNe zikSakatvane zobhAvyuM che, je karmane ja jIvanano marma | 4. samasta dRSTie omane bIja maMtra gaNavAmAM Avyo che. samajyA hatA e ajAtazatru, sarvamitra, "pATIdAra ziromaNi' (A A omanuM nirmANa a+a+A+u+ma A pAMca akSaronI zirapAva emanA pATIdAra mahA adhivezane Apyo hato), saMdhithI thayuM che. A omanA paNa 108 guNa gaNAya che. gujarAtanA AkAzavANI kendro uparathI satata sAMTha varSa sudhI jemanI | pa. tIrtha kara avatAra tathA paigambaranA paNa A jagatamAM sAhityavANI guMjatI rahI - (anAmI sAhebanA parivArane vinaMti 108nA nAma - (anAmA sAhebanA parivArane vinAta |108nA nAma smaraNa rUpa jApa japavAmAM Ave che. che ke sAhebanI prathama puNyatithie e ApaNane sAhebanA svaranI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana zrImata zaMkarAcArya-viracita "maNiratnamAlA'mAM strI uDaoN. raNajita paTela (anAmI) strInI prazaMsA-prazasti karavAmAM ne niMdA-badaboI karavAmAM adhama yoni. "pizAciNI' zabda bharsanAjanaka che. jJAnI karatAM dharmazAstro ne sAhityanA koIpaNa prakAre bAkI rAkhatI nathI. 'nArI vijJAnI vizeSa ne ethIya vizeSa pra-jJAnI. to prazna cheH jJAnImAM ratnanI khANa" ne "nArI narakanI khANa'...tarIke gavAI-niMdAI che. paNa mahAna jJAnI koNa? 'vijJAnmahAvijJatamoDasti ko vA?' to varSo pahelAM meM "paMcataMtra'mAM nArI saMbaMdhe eka lekha "prabuddha uttara cheH "nAryA pizAcyA na vaMcitoyaH'...matalaba ke je nArIrUpI jIvana'mAM lakhelo. hamaNAM zrImat zaMkarAcArya-viracita pizAcinIthIya na vaMcito...eTale ke ThagAto nathI te. e ja paMdaramA maNiratnamAlA" vAMcatAM punaH "paMcataMtra'nI nArI yAda AvI gaI. zlokamAM bIjo prazna cheH "A saMsAramAM prANIo mATe moTAmAM praznottarI rUpe lakhAyelI "maNiratnamAlA khaMDa 10mAM ardhA moTI sAMkaLa - beDI kai?' kA zRMkhalA prANa bhUtAM? to ekAkSarI DajhanavAra nArI-niMdA jovA maLe che..ne teya zaMkarAcAryane mukhethI javAba che, "nArI'.... nArI ja saMsAranuM baMdhana che. jemane sAMsArika bAbatono kazo ja anubhava nathI ne jemano janma kharekhara! nArI rahasyamayI che. ene atyAra sudhI koNa samajI ke eka sAdhvInnArInI kukhethI thayo che! maMDanamizra ne zaMkarAcAryanA pAmI zakyuM che? khUda nArI ja nArIhRdayane pAmI zakI haze? AI vAda-vivAdanI kathA to ApaNe jANIe chIe ! bhale emane DAuTa! ane ApaNe paNa kahI zakIeWho knows his own?' sAMsArika jIvanano anubhava na hoya paNa samAja-darzana ughADI evuM kyAMka vAMcyuM che. koIke mahAtmA TaoNlsaToyane prazna pUchyo-nArI AMkhe ne jAgrata manathI karyuM hoya eTale ane adhyAtma-yAtrAmAM aMge sto? emano javAba hatoH "huM kaoNphinamAM pUrAIza tyAre anekone nArI avarodharUpa banelI dIThI hoya tethI athavA paraMparAthI javAba ApIza.' maNiratnamAlAno prazna cheH "jJAtuM na zakya ca prApta thayelI eka prakAranI rUDha paripATIthI paNa Avo abhiprAya kimati sarva." matalaba ke sau koIthI jANI zakavuM azakya ane dRDha thayo hoya! asaMbhavita che te zuM? to javAba cheH "yoSinmano' ne vizeSamAM 'nArI narakanI khANa'nA saMdarbhamAM A prazna juo: 'yaccarita tadIyam' matalaba ke strInuM mana ane tenuM caritra jANavuM 'dvAra kimekaM narakayaM?...narakanuM dvAra kayuM? to uttara cheH "nArI' sarva koIne mATe azakya che. (dvAra kimeka narakaya! "nArI'..mULa paMkti). A vizvane TakAvanAruM koI tatva hoya to te vizvAsa che. samAjamAM "madirApAna" niMdanIya che bhagavAna kRSNano yaduvaMza vizvAsaghAtInI bharsanA karatuM nATyasamrATa zeksapiyaranuM eka pAtra madirApAne masta-chAkaTo banavAmAM nAza pAmyo. mAninIne bole cheH "yu TU bruTasa!' vizvAsaghAta jevuM jaghanya anya koI pApa madirApAna sAthe sarakhAvato prazna cheH-sammoha yatveva sureva kA? nathI. bhIru-caMcala prakRtinuM e saMtAna che. "phreIlaTI! dhAI neIma uttara che "strI'. Isa vumana.' lagabhaga A ja bhAvanI praznottarI ahIM jovA maLe che. ApaNAmAM kahevata cheH "jara, jamIna ne joruM, e traNa kajiyAnAM prazna cheH "vizvAsapAtra na kimasti?' uttara che, "nArI." choruM'...e traNano lAghavathI bemAM samAsa karavo hoya to kahI vizvano pratyeka jIva sukha icche ne duHkhathI dUra rahevA mAge che. zakAyaH "kaMcana ane kAminI.' 'maNiratnamAlA'mAM prazna cheH 'kimatra ApaNane to duHkhano vicAra paNa duHkhada thaI paDato hoya che. jyAre hemaM?..matalaba ke A duniyAmAM tajavA yogya zuM che? to uttara A praznotarImAM to sukhane tyajavAnI vAta Ave che. prazna che: 'tAjya cheH "kanake ca kAntA'...suvarNa ane strI. kavivara nhAnAlAlanA sukham kiM ?'...konuM sukha tyajavA yogya ? uttara che, gItanI eka paMkti che. arthAntaranyAsI satya samovaDa: "kAma jItyo 'striyameva.'..eTaluM ja nahIM paNa samyagu matalaba ke sarva prakAranuM... teNe saMsAra jItyo.' kAmadevanA bANothI paNa je vIMdhAto nathI sarva prakArathI. tenA zauryanI prazaMsA sarvatra thAya che. A ratnamAlAmAM zaurya- sameta rANI piMgalAe, bhartuharine paNa-rAjavI kavine saMsAranI anya be guNonI paprazasti karavAmAM AvI che. prazna cheH-prAjJauDaya bhekhaDe evo bhIDAvI-bhaTakAvI dIdho ke dvidhAvRttithI gAvuM paDyuM: dhIrazca samasta ko vA?' matalaba ke A jagatamAM prAjJa eTale 'na jAne saMsAra kima viSamaya? kimRtamaya? buddhimAna ane dhIra....samadarzI koNa ? to javAba cheH 'A saMsAra viSamaya che ke amRtamaya'na-jAne, huM jANato prApto na mohe lalanAkaTAkSeH..matalaba ke je koI strIonA nathI. AvaDo moTo anubhavArthI AvuM vidhAna kare to pachI ApaNuM netra kaTAkSathI mohita thato nathI te prAjJa-dhIra che. to zuM gajuM? "maNiratnamAlA'no prazna che - pizAca eTale avagatiyo jIva, preta...bhUtapreta jevI eka hIna, kintadviSa bhAti sudhopamaM?...matalaba ke evuM kayuM viSa che je Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jUna, 2009 amRta samAna jaNAya che? javAba cheH "strI'...matalaba ke strI mahilAo smRtikAra hota to temaNe puruSajAta mATe zuM lakhyuM amRtamaya-viSa che. uparathI amRta, aMdaratI viSa. Ama, "nArI hota? sAhitya vizvamAM puruSaaSiNI nArIo nathI evuM paNa emaNe tuM nArAyaNI !' e ja "nArI narakanI khANa' thaI gaI. narAdhama puruSo mATe ATalI badhI bharjanA ne aMtima koTinuM lakhyuM adhyAtmanI yAtrAmAM, nArI-bhIta-sAdhakone nArI saMbaMdhe je nathI. vizvAmitranuM patana thAya che emanI kAmukatAne pApe. nAna kahevuM hoya te kahe paNa kavivara ravindranAthane mate to "mANasonI karatI mahilAo vyAsathI lajjita thAya che jyAre zukadevanI sRSTimAM nArI purAtana che. nara samAjamAM nArIne Adyazakti kahI upasthitinI noMdha paNa letI nathI. mArI upara baLAtkAra karanAra zakAya. e te zakti che je jIvalokamAM prANane vahana kare che, prANanuM kinnaro ke kizoro nathI hotA...narakanA kIDA puruSo hoya che. puruSo poSaNa kare che...mAnavanA saMsArane racavAnuM ane tene bAMdhI para baLAtkAra karanAra nArIo keTalI? adhyAtmanI rAkhavAnuM Adiya baMdhana A ja che. badhA samAjanA, badhI sabhyatAnA yAtrA-sAdhanAmAM nijI alpatA-adhUrapone kAraNe mAyAnI mULa pAyA rUpa je saMsAra te A che. saMsAranuM A mULa baMdhana na mAyAne atikramavAmAM niSphaLa nivaDelAo kevaLa strIne ja hota to mANasa AkAra prakAra vagaranI varALanI peThe vIkharAI jAta; mAyAvinI samajI enI bharsanA kare che bAkI akSaya rasano jJAni saMhata thaIne kyAMya milanakendra sthApI zakata nahi. samAja bAMdhavAnuM kavi akho kahe che te pramANe to:A paheluM kAma strIonuM che. ane je ciMtako-sarjako ene "jhINI maLyA te chAnI charI, mIThI thaIne mAre kharI, rahasyamayI kahe che teno khulAso kavivara kare cheH Adi prANanI vaLagI pachI aLagI nava thAya, jJAnI-paMDitane mAMhyathI khAya. sahaja pravRtti nArInA svabhAvamAM rahelI che. eTalA mATe nArInA vaLI jo koIne jJAna upaje to jJAnI thaIne bheLI bhaje, svabhAvane mANase rahasyamaya kahyo che. ghaNIvAra acAnaka nArInA akhA je hoya tajavA joga mAyA teno ja karAve bhoga! jIvanamAM Avegano je ubharo jovAmAM Ave che te tarkathI para hAthe kaMkaNa ne arIsAmAM jonArane, mukhaDA kayA dekho daryanameM? che-te prayojana pramANe vidhipUrvaka khodelA jaLAzaya jevo nathI, sivAya bIjuM kahI paNa zuM zakAya? te jharaNA jevo che jenuM kAraNa tenA ahetuka rahasyamAM raheluM che." A lekha lakhAto hato ne muMbaIthI eka bahena zrImatI nArIne "amRta-maya viSa' kahenArAo e nathI karyuM hotuM maMjulAbahena mahetA AvyAM. temaNe A lekha vAMcyo. meM emano amRta-pAna ke viSapAna'. nArIne nArAyaNI-ratnanI khANa pratibhAva jANavA pUchyuM to kaheH "mAre puruSo mATe kaMI ja kahevAnuM kahenArAoe enA sevAnipuNa mAdhuryanA aizvaryane pramAyuM hoya nathI...kahevA jevuM tame kahI ja dIdhuM che. paNa mAre to adyatana nArI che jyAre viSapAna karanArAoe kevaLa camAradRSTie eno upayoga mATe kahevAnuM che. varSothI huM amerikA rahuM chuM. nArInuM Arthika karyo hoya che. nArIne nArAyaNI' ke 'narakanI khANa' kahenArA svAtaMtrya siddha thatAM ne puruSapradhAna samAjanuM Adhipatya ghaTatAM, lagabhaga badhA ja smRtikAro, samAjazAstrIo, kathAkAro ke lalita- nArI puruSa-samovaDa ja thaI che ema nahIM paNa keTalIka bAbatomAM lalitetara sAhityakAro puruSo ja che. "bhadraMbhadra'nA lekhaka zrI to te puruSathI AgaLa nIkaLI javAmAM mane mahilAjagatanI ramaNabhAI nIlakaMThe, samAja sudhArAnuM eka suMdara nATaka lakhyuM che. pragati-unnati jaNAtI nathI paNa A AgaLa nIkaLI javAmAM mane rAIno parvata." temAM haLavAzathI temaNe kahyuM che ke jo RtikAra mahilA jagatanI paNa adhogati jaNAya che. ApaNI AryasaMskRtinI koI mahilA hota to "sAma, dAma, bheda, daMDamAM eNe eka vadhArAno keTalIka suSu vArtAne abharAie caDhAvI, pazcimanA bAbarA bhUta muddo umeryo hotaH "azrupAta'. 'azrupAta pAMcamo lakhAta. zAstramAM jevA bhautikavAdanI varya vAtone ravADe caDhI che. bhautikavAdanA nahIM.' ramaNabhAIe bhale hAsyakAranI adAthI, haLavAzathI lakhuM nakalI prakAzamAM e aMjAI gaI che. ApaNI taMdurasta paraMparAne bAkI prabodhamUrti govardhanarAme to 'snehamudrA'mAM nArI-jAtinA samajyA vinA kevaLa vartamAnamAM ja hAlatI ne rAcatI adyatana zubhecchaka vakIla tarIke lakhyuM che: nArI Aje to bhAvino vicAra ja karatI nathI. A sthiti narakanI 'navajAta sukhI haze ahIM kadI mahAlatI svacchedathI, khANathI paNa badatara haze- evuM mane lAge che. paNa nArIne royA vinA nahi karmamAM, bIjuM kaMI' ane rASTrakavi AjathI ardhI sadI pUrve amerikAnI ema.bI.e.nI upAdhi maithilIzaraNa guptanI pelI prasiddha paMktio paNa yAda Ave che - meLavanAra mArA parama mitra zrI vinubhAI paTele zrImatI abalA jIvana haya tumhArI yahI karuNa kahAnI, maMjulAbahenanA vidhAnane samarthana ApatAM, dina-pratidina svakendrI AMcalameM hai dUdha ora AMkhoMmeM pAnI." banatA jatA tyAMnA jIvananI ane akarAMtiyA bhogavAdanI vAta mane eka vicAra Ave cheH puruSone badale jo moTA bhAganI karI. aDhAra aDhAra lAkha rUpiyA ApIne amerikA janAra traNa baheno Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jUna, 2009 prabuddha jIvana (copana lAkha rUpiyA)nI temaNe karuNa kathanI suNAvI mane kahe ke brahmAMDamAM aMdhakAra ne prakAza baMneya che ne baMne mATe che to ekano tamo gujarAtamAMthI sItA-sAvitrI jevI nahIM to gAMdhIjInAM ja aMdhakAra kema joI zakyA? puruSapradhAna samAjamAM AvuM badhuM ja kasturabA, darabAra gopAladAsanA bhaktibA, kavivara nhAnAlAlanA zakya che.' nArIne paNa puruSanA AthIya adhika viparIta anubhava mANekabA, zrImatI puSpAbahena mahetA jevI ekaso bahenonI yAdI thayA haze paNa nArIe puruSanI ATalI niMdA karI jANI nathI! Apo. emano kahevAno Azaya e hato ke nArI narakanI khANa jIvananI kaI avasthAe jagatane ne puruSane nArI vinA cAlyuM che? nathI, badhI ja nArIo kharAba hotI nathI paNa AjakAla bhautikavAda ane nArIne jANavAnI vAta karanAra puruSa potAnI jAtane jANI mAjhA mUkI che ne adyatana nArI temAM aMjAI jAya che-amerikAnA zakyo che? kAgaDA badhe ja kALA kahevAne badale Rju bhASAmAM DolariyA-svargamAM rahelA narkane joI zakatI nathI, bAkI nArI to kahuM to kALA DibAMga AkAzamAM tArA badhA ja sarakhA! bhartuharine Adyazakti che. dhAre to e vinAza sarje, dhAre to svarga race. nArI rANI piMgalAe bhekhaDe bharAvyo to torale jasalane saMsAra tarAvI enI nArAyaNI zaktine samaje e ekavIsamI sadIno moTo paDakAra dIdho ne yazodharAe jagatane siddhArtha-buddhanI bheTa dharI, nArI to mALAnA dora jevI che je motI-maNakAne eka seramAM rAkhI zake devadAsInI prathA ne dehano vepAra karavA mATe majabUra banAvatI che. rAjahaMsanI jema kSIranIrano bheda pArakhI na zakanAra puruSo hoya dhArmika- sAmAjika-Arthika paristhiti mATe nArI-jagata emAM nArIno zo doSa? zrImatI maMjulAbahenana mahetA ane zrI javAbadAra che? prabodhamUrti govardhanarAme "snehamudrA'mAM lakhyuM: vinubhAIno Akroza amuka aMze sAco che paraMtu te to baMne pakSa 'nArIne royA vinA nahi karmamAM bIjuM kaMI paNa." "sAdhanA'mAM mATe che. A samayamAM baMdhana koIne gamatuM nathI, baMdhanI judI judI sAhira ludhiyAnavIe samagra nArI-jagatano puNyaprakopa ne Akaro vyAkhyAo karI, potAne anukULa karI, samAjanA mALakhAne Akroza puruSapradhAna samAjaracanA paratve AvA Aga-jharatA astavyasta karavAno zirasato cAlI rahyo che ne ApaNe lAcAra, zabdomAM vyakta karyo cheH mUka prekSaka banI rahyA chIe; Ama chatAMye "nArI ratnanI khANa' ne oratane janama diyA mardo ko, nArI tuM nArAyaNI' kahenArAo ochA AzvAsanarUpa nathI ja. mardone use bAjAra diyA; pU. bApe kahyuM cheH nArI dhAre to jagatano uddhAra karI zake che ne jaba jI cAhA masalA kUcalA, dhAre to eno saMhAra paNa karI zake che. ApaNe to jagatanA jaba jI cAhA dhutkAra diyA.' mAtA-pitA evAM pArvatI-paramezvarane vaMdana karIne puruSa-prakRti A ja sAhira ludhiyAnavIne pati tarIke pAmavAmAM niSphaLa baMneyanI garimAne, enI yogyatane svIkArIe. * * * nivaDelAM vidrohI kavayitrI sva-amRtA prItama, mahAbhAratanA rasikabhAI raNajitabhAI paTela, C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgalonI kauravonuM darzana AjanA mAholamAM karIne AkrozapUrvaka pukArI sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380052. UThe che: mobAIla : 9898169069. A jIndagImAM paNa meM emane (kauravone) cotarapha joyA che. te pUjya sAdhu-sAdhvIjI yogya jAherAta navI navI copATa bichAvatA; paNa mAruM darda eka sImAne sparzI pa. pU. AcArya zrI bhadraguptasUrIzvarajI dvArA lakhAelA ane zrI gayuM jyAre meM joyuM ke sAhityanA nAme paNa teo eka navI cAla |vizvakalyANa prakAzana-mahesANA dvArA pUrva prakAzita ane AcAryazrI cAlavA lAgyA che." draupadInuM rUpa laI amRtA strIone uddhodhe ||kalAsasAgarasUri jJAnamaMdira, zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA che. 'UTha, jAga, tuM ja to tAruM svamAna sAcavIza. na samAja, na dvArA punaH prakAzita zrI mahesANA upanagara je. mU. pU. jaina saMgha-mahesANAnA dharma, na pati, na pitA tArI AbarUnuM lilAma thatuM aTakAvaze, huM saujanyathI jJAnasAgara tathA samarAditya mahAkathA bhAga 1 thI 3 sarva maLIne janma janmanI draupadI, huM pAMca tattvanI kAyA, huM pAMca tattavane paraNI | kula cAra pustako sAdhu-sAdhvIjIne zruta bhakti svarUpe vitarita thanAra che. ApazrIne je pustakonI AvazyakatA hoya te mATe nIcenA saranAme patra chuM.' AvI khumArI nArI-niMdAnI kabara banI raheze. ApanA saMpUrNa saranAmA sAthe lakhI maMgAvavA vinaMtI. vaDodarAnI alakApurI sIniyara sITIjanazIpanAM pIDha-proDha pustaka maMgAvavAnuM saranAmuM: pramukha pro. kokilAbahena cokasIe to A lekha vAMcIne zaMkAprazna vyavasthApakazrI karyo ke kharekhara A "maNiratnamAlA' zaMkarAcArya-racita che ke koI AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, anyanI? meM emane 'maNiratnamAlA'no 10mo khaMDa batAvyo eTale zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kahe: 'Azcarya to e vAtanuM thAya che ke zrImad zaMkarAcArya jevA kobA-gAMdhInagara-382007, gujarAta. vidvAna saMta, AcAryonA AcArya sthitaprajJa, kema na rahI zakyA? tA. ka. : gRhastho mATe ucita mUlyathI A pustako upalabdha che. eld Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana jUna, 2009 koMgresa jItI, have zuM? kAkulAla cha. mahetA 15mI lokasabhAnI cUMTaNInuM pariNAma zuM Avaze e viSe kula 215 pakSoe bhAga lIdhelo tenI sAme A vakhate sAta sakAraNa ciMtA sahune hatI jemAM samAnya prajAjana ja nahi paraMtu rASTrIya pakSo ane cAlIza sTeTa pakSo uparAMta 980 mAnya paNa miDIyA uparAMta banne mukhya rASTrIya pakSa ane bIjA badhA ja pakSono rajIsTarDa nahi evA maLIne kula 1027 pakSoe bhAga lIdhelo samAveza thAya che. kiMtu pariNAma aNadhAryuM ja AvyuM. koMgresa sabaLa jene kAraNe matanuM vibhAjana pramANa vadhI javAno lAbha koMgresane pakSa tarIke UbharI Avyo. A saphaLatAno yaza rAhulane ApavAmAM maLyo. Ave che emAM keTaluMka tathya jarUra che paNa bIjA keTalAka viparIta Ama koMgresa jItI che prajAnA nakArAtmaka matathI. kharAbamAMthI kAraNo paNa che ene tapAsIe. je pakSa ocho kharAba lAgyo tene mata Apyo che, Apavo paDyo * sapA ane rAjadae koMgresa jevI rASTrIya saMsthAne yupI ane che bIjA sArA vikalpanA abhAve ane vizALa pramANamAM bihAramAM nagaNya jevI paristhitimAM mUkI devAnI gaNatrIe sITa matavibhAjanane kAraNe. A dRSTie koMgresanI etihAsika jIta vaheMcaNImAM je zaramajanaka gaNAya evI mAmulI ophara karavAnI thaI che ke matadAtAno jabbara Adeza maLyo che evo dAvo mAnya murkhAI karI tenA pariNAme rAhulane svataMtra rIte laDI laI thaI zake nahi. koMgresane 38% jeTalI sITa maLI che. cUMTaNI pUrvanA koMgresanuM gaurava jALavI levAnI taka UbhI karI ApI.pariNAme yupIenA joDANane paNa 48% sITa maLI che. aitihAsika jIta ke muslima matanuM vibhAjana sapA, basapA ane koMgresa vacce thayuM. matadAtAnA jabbara janaAdezanI vAta e ka bhrama che, eka koMgresane aMdAja 10% matano lAbha thayo. atizayokti ane miDIA pracArano atireka ja che ema mAnavuM * cotho moraco racIne dago ramIne sAthe hovAno daMbha paNa karyo. rahyuM ane chatAM koMgresa nAnA nAnA pakSonA jabbara dabANamAMthI duzmananA duzmana sAthe hAtha milAvIne khela khelatA paNa na bahAra AvI che te eka zubha cinhano svIkAra karavo rahyo. paraMtu AvayuM. dabANathI svataMtra nathI ja. sAthI pakSonA jabbara dabANanIce ja * trIjA moracAe parasparanA avizvAsa chatAM ane saphaLatAnI nahi paNa bahArathI bInazarata Teko ApanAra paNa hakIkatamAM hAryA zakyatA ane sucAru rAjya saMcAlananI taiyArI vinA, kheladilI pachI 'bhUtanI coTalI' pakaDI rAkhIne potapotAno svArtha sAdhI vagara hAtha milAvyA eTaluM ja nahi paNa paLepaLe dareka pakSa jAheramAM moko maLe sogaThI mAravAnI rAha jotA raheze. koMgresa paNa jANe maMtavyo badalatA rahyA. che eTale sapA, rAjada sAthe jUnA sAthI tarIke kahIne mITho saMbaMdha * trIjA moracAnuM netRtva lenAra mArksasToe, potAnuM svataMtra jALavI rAkhe che. sapA, rAjada ane basapano bInazarata Teko emanI saMkhyAbaLa keTaluM che ane emAM paNa achata paDavAnI dhAraNA hovA sAmenA korTa kesomAM emane rAhata Apaze. chatAM, netRtva letA pahelAM e keTaluM asvAbhAvika che eno paNa A vakhatanI cUMTaNImAM 543 sITa mATe 8070 umedavAra UbhA vicAra na karyo. rahyA eTale eka sITa mATe sarerAza 14.86% umedavAre bhAga * trIjA moracAnA mahArathIone jayAre potAnAmAM ke aMdaroaMdara lIdho. 1027 pakSomAMthI A veLo 38 pakSonA 543 sabhyo paNa vizvAsa nahoto tyAre prajA emanA para vizvAsa kema mUke e cUMTAyA che jemAM ochAmAM ocho eka sabhya dareka pakSamAMthI cUMTAyo paNa na vicAryuM. che. bIjI rIte vicArIe to 1027 pakSomAMthI 989 pakSo khAtuM * rASTrIya paNa madhyama kadathI paNa nAnA ke rAjya kakSAnA pakSanA kholAvavAmAM niSphaLa rahela che. badhA ja nahi to paNa moTA bhAganA netAo paNa potAnI kSamatAno, anubhavano vicAra karyA vinA umedavAroe anAmata gumAvI che. A paNa eka AvakAradAyaka potAnI jAtane vaDApradhAna banavA lAyaka jAhera karavA lAgyA. pariNAma che. ethI AvatI cUMTaNImAM umedavAro ochA haze ane bhUlI gayA ke "baDe baDAI nava kare, baDe na bole bola, hIrA kharca ane kAryabhAra ocho thaze ema mAnI zakAya. prazna e che ke mukhase nA kahe lAkha hamAro mola." ATalI badhI vyaktio cUMTaNImAM zA mATe jhaMpalAve che? eka kAraNa * muMbaImAM zivasenA ane manase vacce vaheMcAyelA mate koMgresane e jaNAya che ke be mukhya rASTrIya pakSamAM lokazAhI taMtrano abhAva lAbha karI Apyo. che. je sattA upara che emane sattA choDavI nathI kAraNa ke sattA e * 2004nI cUMTaNImAM 6 rASTrIya pakSo ane 36 sTeTa pakSo sahita paisA banAvavAnuM sAdhana che. 2004mAM cUMTAyelA umedavAroe Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juna, 2009 prabuddha jIvana 11 nathI. 2009nI lokasabhAnI umedavArI karatI veLAe je milkatanI kalpanA karo ke garIba ane ajJAna badhA ja grejyueTa thaI gayA che. jAherAta karI che te batAve che ke pAMca varSamAM emanI milkatamAM zuM udyogo A badhAne nokarI ApI zakaze? udyogano pahelo 100% thI 800% ke ethI paNa vadhu vadhAro thayo che. Ama joIe Azaya to e hoya che ke ochAmAM ochA mANasothI kAma calAvavuM. to pakSomAM lokazAhI taMtranA abhAvanuM kAraNa umedavAronI sattA kalpanA choDIe, AvatA pAMca varSamAM keTalA grejyueTa bahAra jALavI rAkhavAnI bhUkha jaNAya che. eja kAraNe pakSamAM jemane taka Avaze? emane badhAne zaheramAM nokarI maLaze ? AuTa opha boksa maLatI nathI kAM to potAno pakSa race che ke pachI koI pakSa sAthe thiMkiMganI jarUrata che. joDAIne ke svataMtra umedavAra tarIke cUMTaNI laDe che; paNa dhyeya sevAnuM saMrakSaNa : cAre taraphathI AtaMkavAda, naksalavAda ane kAyadA nahi balka paisA banAvavAnuM ane emAMthI upasthita thatA bIjA kAnUnanA abhAvathI ApaNane koNa bacAvaze? AtaMkavAdanA lAbho UThAvavAnuM ja rahe che. bIjuM varavuM kAraNa e ke game tevo bahArathI racAtA kAvatarAno to aNaciMtavato sAmano karavo paDe moTo ke hIna guno karyo hoya to pakSamAM joDAvAthI tarata ja ane paNa dezamAMthI ja maLI rahetA chUpA sahArAne sikyulArijhamanA varSo sudhI kadAca kAyama mATe rAhata maLI jAya che. koI AMca AvatI ThekedAro pahoMcI vaLavAnI hiMmata dAkhavaze kharA? naksalavAda e AtaMkavAdathI kAMIka nirALo prazna che. naksalavAda garIbone thatAM eka vizleSaNa evuM che ke 2004nI sarakhAmaNImAM koMgrese anyAya ane zoSaNane kAraNe Ubho thayo che ane ene e dRSTie A vakhate aMdAja 2% ja vadhArAnA mata meLavyA che. be mukhya rASTrIya na nihALatA kevaLa kAyado ane nyAyano prazna samajI levAne kAraNe pakSo maLIne lagabhaga 48% mata meLave che ane emanI vaccenA eno satata phelAvo thaI rahyo che. sarakAranI dRSTi badalAze? vaimanasyane lIdhe koI pakSane 30-35% thI vadhAre mata maLatA zikSaNa : ucca zikSaNanuM Arthika pAsuM eTaluM moMghuM thaI gayuM che nathI. matAdhikArano upayoga 60% thI vadhu hoto nathI eTale ke prajAnA bhAgye ja be TakA eno lAbha uThAvI zake tema che. sarakArI 35% jeTalA mata meLavanAra pakSa paNa aMte to aMdAja 21% prajAnuM zALAonI vAta na karIe eTaluM ja basa che. sevAbhAvI saMsthAo pratinidhitva dharAve che. bhAgyamAM tame mAno yA na mAno, ema zikSaNa ane svAthyanA kSetre sastuM ane cAritra ghaDatara kare evuM nathI lAgatuM ke khuda koMgresane paNa anaapekSita evuM pariNAma zikSaNa Ape che tene sarakAra protsAhana Ape to ghaNuM sAruM AvyuM che e eka kudaratanI mahAmUlI bheTa che? huM mahAmUlI bheTa pariNAma AvI zake tema che. sattAbhUkhI sarakAra mAnI lIdhelA kahuM chuM kemake A je taka maLI che eno keTalo sadupayoga karIne e adhikAra choDavA taiyAra thaze? AgaLa vadhe che enA upara bhaviSyano AdhAra che. svAthya sevA : zikSaNa bAbatanI uparanI vAta svAcya sevAne - 17mI menA pariNAma AvyuM ane 18me menA roja sToka paNa eTalI ja lAgu paDe che. eksaceMjamAM 2111 poIMTano UchALo Avyo ane TreDiMga te kAyado ane nyAya : nyAyanI paddhati eTalI vilaMbI ane kharcALa divasa pUratuM baMdha karavuM paDyuM. udyogapatio ane sukhI samAje banI gaI che ke sAmAnya vyaktine emAM vizvAsa ja nathI rahyo. A UchALAne AvakAryo. paNa evo vizvAsa sAmAnya vargamAM ane saMjogovazAt korTamAM javuM paDe che to muMjhAIne marI javA jevI vizeSe garIba vargamAM jaNAto nathI. A eka gaMbhIra vicAraNAno hAlata thAya che. briTiza sarakAre ghaDelA kAyadA kAnUna to ApaNA muddo che. prajAnA moTA bhAganI apekSA viSe vicArIe. upara rAja karavA mATe ghaDelA. AjhAdInA cha dAyakA pachI paNa ApaNe garIbI : udyogono vikAsa thayo che. pracUra dhanasaMpatti pradarzita eja kAyadAonuM pAlana karIe chIe ane e rIte ApaNI mAnasika thaI rahI che. udyoganA vikAsano koI virodha nathI paraMtu dhanavAna ane baudhika gulAmInuM pradarzana karI rahyA chIe ema nathI lAgatuM? ane garIba vaccenI je khAI vadhI rahI che tenA ukelano koI Thosa sarakAre mAjI cIpha jasTisa opha iMDiyAnA vaDapaNa heThaLa eka prastAva najare caDato nathI. udyoganA vikAsamAM garIbI dUra thaze kamizana kAyadAonI pheratapAsaNI mATe nImeluM. moTA kharce ane evo khyAla khoTo che. 35 karoDa jeTalI vastI jyAre bhUkhamarA lAMbA samayagALe taiyAra karelo cAra volyumano aMdAje cAra hajAra nIce jIvatI hoya tyAre vikAsanA phaLo dhIme dhIme jhamIne vaMcita pAnAno rIporTa Apelo te bIjA aneka rIporTonI jema chAjalI varga sudhI pahoMcaze ema mAnIne calAvI laI na zakAya. Arthika upara dhULa khAya che. AmAM jeTalA kAyadA samayAMtare nirarthaka banI rIte sukhI che tene sarakArano sahAro na maLe to paNa emano mArga gayA che tene dUra karavA uparAMta je sudhArA karavAnI jarUrata che tenA zodhI leze ane kadAca nukazAnI paNa bhogavavI paDe to paNa emanI kAraNo sahita zuM pheraphAra karavA e paNa sucaveluM che. pariNAma? TakI rahevAnI zakti che. garIbo mATe to mRtyuno ja sahAro che. zUnya!! Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 prabuddha jIvana jUna, 2009 zuM badalAyuM ? viMTImAMthI buTI banI. hemanuM hemaja rahyuM. koMgresa kamANInA sAdhano banI cUkyA che. kahevAtA vaijJAnika dezonA ane yupIe banne mAyanoriTImAM hatA, Aje paNa emaja che. virodha AMdhaLA anukaraNane ApaNe pragatinA sopAna samajI rahyA chIe. pakSo sarakAranI virodhamAM hatA, Aje paNa emaja che. dabANa tyAre badhA ja kSetromAM jIvananuM koI mahattvaja nathI rahyuM. paiso, paiso, hatuM Aje paNa che ane rahevAnuM. rIta bhale jUdI hoya. Arthika ke paiso ane paiso e rAjakAraNa taraphathI ApaNane bheTa che. maro tyAM dezavideza nIti je hatI teja rahevAnI. ghaNuM badalAvA chatAM kAMI ja sudhI doDo ane doDatA ja raho paisA pAchaLa. kahevAtA kALA nANAMnA nathI badalANuM. sarjananuM zikSaNa paNa ApaNane AmAMthI ja prApta thAya che. siddhAMta mitro, je badalAyuM che te A che. mahenata vagara aDhaLaka lakSmI vihoNuM rAjakAraNa eTale bhraSTAcAra. sAmethI doDIne maLavA Ave evo vyApAra eja rAjakAraNa. cAritra chelle eTaluM ja kahevuM che ke ApaNA jIvanane ane ApaNA ghaDataranuM sAdhana hatuM je zikSaNa te banI gayuM kamANInuM sAdhana. vArasadArone saraLa ane sukhI banAvavAnuM ApaNe jAte ja karavAnuM kahevata che 'uttama khetI, madhyama vyApAra, kaniSTa nokarI' e nokarI che. koI sarakAra e karI ApavAnI nathI. rAjakAraNe ApaNA jIvana sonAnI beDI banIne navI peDhIne gulAma banAvI rahI che. eka pharate bharaDo lIdho che emAMthI jAte ja mukta thavA prayatna paNa yaMtranA saMcA banIne savArathI sAMja nahi paNa rAta sudhI vicAra- ApaNe ja karavAno che, svataMtratA jAte ja meLavavAnI che. zoSaNa vihoNuM jIvana jIvavA lAcAra banAvI rahI che. jIvananI sArthakatA vagara koI sattAdhArI banyuM nathI, banI zake paNa nahi. * * * jemAM samAyelI che te zikSaNanI sAthe svAthya jALavavAnI praNAlI (vAcakonA pratibhAva AvakArya). Aje roga ane hospiTala dvArA davAonA aneka prakAranA 1704, grIna rija TAvara-2, 120 liMka roDa, cikuvADI, enelAyasisa ane oparezano dvArA varSo varSa vadhatI jatI borIvalI (5), muMbaI-400 092. phona : (022) 28988878. cAdarano camatkAra aharajIvana thAnakI vaNakara kabIranI AkhI jiMdagI A cAdara vaNavAmAM ja pasAra thaI gaI. kIrtinA kAmaNamAM anubhavAI rahyuM che. cAdara melI thatI rahI che. temaNe hiMduonA tANA ane musalamAnonA vANAM vaNIne eka suMdara jIvananI bAjI jItane badale hAra tarapha dhakelAI rahI che. chevaTanI kaDImAM camatkArika cAdara vaNIne ApaNane bheTa ApI hatI. hari oma zaraNa gAya cheH tene melI (Dirty) koNe karI? zA mATe karI? e viSe vicAravAno che harihara! meM hAra ke AyA... samaya AvI pahoMcyo che! A rAjakAraNa (Politics) kaI balAnuM nAma aba kyA hAra caDhA... che? kabIrajInI camatkArika cAdarane mArA namaskAra! melI cAdara oDhake kaise, dvAra tumhAre A... ApaNAM bhakta kavi, hari oma zaraNa gAya cheH kabIrajInI A camatkArika cAdarane DAgha nA lAge, teno upAya paNa mailI cAdara oDhake kese, dvAra tumhAre A.. ! hAthavago che ja. jarUra che mAtra tene ajamAvavAnI. he paramezvara! meM, mana hi mana zaramA.. !! kabIrajI kahe cheH A ApaNI jIvana cAdarane melI karanArA paribaLone kabIrA, terI jhoMpaDI, galakaTiyana ke pAsa, oLakhavA-pArakhavA rahyAM, ke je ApaNane zaramAvI rahyAM che. jo karegA so bharegA, tuM kyo bhayo udAsa ! tune mujhako jagameM bhejA, nirmaLa deha lekara AyA, ApaNe sau udAsa zA mATe thaI gayA? ApaNe ApaNI tUTIphUTI jhUMpaDImAM Akara ke saMsAra meM mene, Isako dAga lagAyA. salAmata kema nA rahI zakyA? ApaNe sau dekhAdekhI, IrSA ane harIphAImAM janama janama kI mailI cAdara, kaise dAga chupA..! phasAI gayA! pariNAme pelI cAdara melI thatI rahI, thatI gaI, te eTale gAyaka, mannADe gAya cheH sudhI ke ApaNe sau kudaratane bhUlI gayA. thAkIne hArI gayA ane 'hAra' 'lAgA cunarI meM dAga, chUpAUM kese.. caDhAvavAnI lAyakAta gumAvI beThAM. ghara jAuM kese..lAgA cunarI meM dAga' karmo koIne choDatAM nathI, bhalabhalA camarabaMdhIne paNa nahIM! karmanAM A DAghamAM ja ApaNAM saunI kathA ane vyathA chupAyelI che. phaLa bhogavavAM ja paDe che. yuvAnI eka saMbhALavA jevI zArIrika avasthA che. kabIrajIe, 'jyoM kI tyoM dhara dInI cadariyA'nI vAta karI che. jIvana cAritryanI mAvajata te daramyAna thatI rahevI joIe. Character pAse daramyAna kudarate ApaNane saune oDhavA mATe je cAdara bakSI che, temAM DAgha Wealth ke Health nI koI visAta nathI. bahenonI cUMdaDI ane bhAIonI nA paDe tenI sAvacetI ApaNe rAkhavAnI che! rAkhIe chIe? nA. gaphalatamAM cAdara salAmata rahe e ja abhyarthanA...! rahI jaIe chIe ! jenuM pariNAma sattA lAlasA, saMpattino prabhAva ane sItArAma nagara, porabaMdara. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana 13 jhaLahaLatI jIvanajyotathI manAvyo mRtyumahotsava harSada dozI madhyama varganA kuTuMbamAM ucharelA renDI pAutha amerikAnI prakhyAta A cetavaNI sAme renDI pAuze asAdhAraNa nirbhayatA ane kArnegI melana yunivarsiTI, piTsabargamAM komyuTara sAyansanA makkamatA batAvyA. potAnA sukhacenanI temane koI ciMtA hatI prophesara hatA. varcyuala riAliTI temano khAsa viSaya hato. A nahIM. koI paNa rIte bIjAne madadarUpa thavuM te teno jIvanamaMtra hato. navI TekanolojI upara temaNe pAyAnuM saMzodhana karyuM hatuM. jenA jatAM jatAM paNa samAjane upayogI thavAmAM temane kharo saMtoSa pariNAme volTa DijhanI jevI aneka kaMpanIonA romAMcaka ane ane khuzI thatA hatA. temaNe bedhaDaka potAnI jAtane prayoga mATe abhuta kAryakramo astitvamAM AvyA che. potAnI jhaLahaLatI soMpI dIdhI. kArakirdImAM temane bhavya saphaLatA ane prakhyAti sAthe Arthika lAbha kArnegI melanamAM vidAya laI rahelA mahattvanA prophesara chelle paNa maLyA hatA. pravacana-Last Lecture-Ape tevI paraMparA che. paNa renDI pAuzanI 47 varSanA renDI pAuzane julAI 2007mAM jANa thaI ke temane patnI "jeI e pravacana ApavA sAme nArAja hatI. A prakAranA livaranuM kensara che. temanA livaramAM 10 jIvaleNa gAMTha hatI. pravacananI taiyArImAM ghaNo samaya lAge che ane zrama paDe che. jene DaoNkTarono abhiprAya hato ke te have lagabhaga 6 mahinA bacaze. bhaya hato ke kemotherapI, DaoNkTaro ane haoNspiTalanI satata mulAkAta aneka saMgharSamAMthI pasAra thayA pachI, kArakirdInI Toce pahoMce ane nabaLAIne kAraNe renDI pAuzanuM zarIra te zrama sahana nahIM karI tyAM mAthe Abha tUTI paDyuM hoya tevA samAcArathI game tevo zake. vaLI pravacana mATe varjiniyAthI piTsabarganI musApharInI paNa hiMmatavAna mANasa paNa bhAMgIne bhUkko thaI jAya. renkI pAuze zarIra upara mAThI asara paDe. jeInI icchA hatI ke renDI pAuza kahyuM, 'huM nasIbadAra chuM. have huM jANuM chuM ke mArI keTalI AvaradA vadhumAM vadhu samaya kuTuMba sAthe vitAve. bAkI che. baceluM jIvana ane samayanuM Ayojana karavAnI mane taka renDI pAuza pravacana ApavAnA nirNayamAM aDaga hatA. temaNe maLI che. lAMbA jIvana karatAM bIjA mATe jIvavuM vadhAre mahattvanuM jeIne samajAvyuM ke te pote pUro samaya kuTuMba sAthe gALavA icchatA hatA. paNa, temanA jIvana ane kArakirdImAM aneka mitro, sAthIo moTA bhAganA mANaso purepUruM jIvana veDaphI nAMkhatA hoya che, tyAre ane vidyArthIono moTo phALo hato. jIvananA chellA divasomAM renDI pAuza gaMbhIra jIvaleNa mAMdagImAM paNa jIvananI dareka paLano temane A chellA pravacana dvArA RNa svIkArano, badhAne maLavAno, pUro upayoga karavA mAMgatA hatA. potAnA anubhava ane jIvanadRSTi rajU karavAno avasara maLato renDI pAuza atyaMta lAgaNIzIla ane kuTuMbane samarpita pati hato. ane traNa bALakonA pitA hatA. jIvaleNa kensaranI jANa thatAM temanI chellI dalIla sauthI vadhAre sacoTa hatIH "ApaNAM bALako temaNe cAra nirNaya lIdhA. (1) kArnegI melanamAMthI nivRtta thavuM, atyAre nAnA che. moTA thaze tyAre temane pitAnI kevI yAdagIrI (2) patnI, sagAM varjIniyA rahetA hatA tyAM sthaLAMtara karavuM, (3) haze? temane to sAMbhaLelI vAtano ja AdhAra maLaze. mArA kensara upara zodha karI rahelI koI paNa prayogazALA ke haoNspiTalane pravacananI sI. DI. temane mArI jIvanayAtrAno vadhAre spaSTa khyAla potAnI upara prayoga karavAnI chUTa ApavI ane (4) potAnA Apaze. tuM mArA mATe temane je kaMIpaNa jaNAvIza tenA karatAM sAthIo ane vidyArthIone alavidA kahevA mATe kArnegI melanamAM paNa vadhAre uMDI asara e sI.DI.nI thaze. bALako potAnA pitA eka pravacana ApavuM. kevA hatA te jAte nirNaya laIne samajI zakaze.' temanA chellA be nirNaya hiMmatabharyA ane asAdhAraNa hatA. chevaTe temane pravacana mATe jeInI anumati maLI gaI. temanI patnI ane mitro avAka thaI gayA hatA. yunivarsiTIe pravacana mATe 18 sapTembara, 2007no divasa kemotherapI atyaMta kaSTadAyaka sAravAra che. tenI ADa asara eTalI nakkI karyo. te mATe renDI pAuze 17 tArIkhe piTsabarga pahoMcavuM prabaLa che ke daradI hatAza thaI jAya che ane kaMTALIne thAkI jAya che. joIe. temAM eka moTI aDacaNa UbhI thaI. 17 tArIkhe joIno temAM navI zodha, sAravAra ane auSadhanA prayoga mATe potAnI janmadivasa hato. pati-patnI banne jANatA hatA ke janmadivasa sAthe jAtane soMpI devI e naryuM pAgalapaNuM lAgatuM hatuM. ujavavAno A chello avasara hato. e samaye ja renDI pAuza DaoNkTaroe temane cetavaNI ApI ke prayoganA gaMbhIra pariNAma kuTuMbathI dUra rahe te joI koI paNa rIte svIkAravA taiyAra na hatI. paNa AvI zake che. kadAca tAtkAlika mRtyu paNa thaI zake che. bALakone sAthe laI jaI zakAya tema na hatuM ane bALakone ekalA kavA hatA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana jUna, 2009 mUkIne jeI nIkaLI zake te saMbhava na hatuM. chevaTe e nakkI karyuM ke renDI pAuze kahyuM ke "A vicitra, paNa abhuta koca pAsethI jeI 18mI tArIkhe varjIniyAthI nIkaLI sIdhI pravacananA sthaLe mane je zIkhavA maLyuM che te mArA jIvananA vikAsano pAyo che. huM pahoMce ane te ja divase pAchI phare. renDI pAuze madhyama mArgathI A koI kalabanI TImano paNa khelADI nathI banI zakyo. e rIte mAruM viTaMbaNAnuM samAdhAna karyuM. bALapaNanuM A svapna sAkAra nathI thayuM. paNa tene mArI niSphaLatA renDI pAuzanA pravacanano viSaya hato-"bALapaNanA svapnanI nathI gaNato, kAraNa ke phUTabolanA medAnamAMthI mane anubhavanA kharekharI siddhi' ( Really Achieving Your Childhood amUlya pATha maLyA che. koI paNa viSaya ke praznanA mULa sudhI Dreams)". A pravacana eTaluM prabhAvazALI, preraNAdAyI, pahoMcavAnI Teva mane A koca pAsethI maLI che." temaNe pharI pharIne bhAvabhInuM ane hRdayasparSa hatuM ke zrotAo maMtramugdha thaI gayA. bhArapUrvaka kahyuM ke majabUta pAyAnI kiMmata kyAre paNa ochI na e pravacanano cAre tarapha vAyuvege pracAra thaI gayo. pravacananI A kavI. lokapriyatA ane bhavya pratisAdane dhyAnamAM rAkhIne temaNe "Last koI eka samaye phUTabaoNla eka ja khelADI pAse hoya che, paNa Lecture" tarata ja pustakarUpe bahAra pADyuM, jemAM temaNe jIvananA bAkInA ekavIsa khelADIo paNa mahattvanA che. teo paNa ramata thoDA vadhu anubhavone AvarI lIdhA. e pravacana ane pustakane ramI rahyA che. eka khelADImAM paNa kuzaLatA ochI hoya to tenI AdhAre ahIM temanA adabhuta vyaktitva ane jIvanadRSTi upara prakAza TIma hArI jAya. A koca pAsethI temane bALapaNamAM ja cAritra pAtharyo che. ghaDatara mATe amUlya evA TImavarka, kheladilI, sAtha-sahakAra, khaMta temaNe pravacananI zarUAtamAM ja kahyuM ke temane potAnI ane dhIrajanA pATha zIkhavA maLyA. bImArInI ke sahAnubhUtinI vAta nathI karavI. te 'Last eka anubhavane TAMkatAM temaNe kahyuM ke jyAre koca temanI ramatathI Lecture"mAM potAnA bALapaNamAM joyelA svapna ane abhilASA, nArAja thato tyAre AkarI sajA karato. A sajAthI udAsa thayelA te sAkAra karavAmAM AvelA vipna ane potAnA puruSArthanI vAta renDI pAuzane koce eka sonerI zikhAmaNa ApI. 'jyAre tAruM dvArA jIvana jIvavAnI ane mANavAnI cAvI batAvavA mAMgatA hatA. pariNAma kharekhara kharAba hoya ane koI TIkA paNa na kare tyAre dareka bALaka bhaviSyanI mIThI kalpanAmAM ramato hoya che. renDI samajavuM ke koIne tArAmAM jarA paNa rasa nathI ke AzA dekhAtI pAuze kahyuM ke bALapaNamAM joyelA A svapna kharekhara sAkAra thayA nathI.' koI ApaNuM dhyAna paNa na dore ane ApaNA tarapha dhyAna ke nahIM te mahattvanuM nathI. paNa e mATe temaNe je prayAsa karyA ane paNa na Ape e moTI avagaNanA che, je AkarI TIkA karatAM paNa temAMthI je pATha zIkhyA tenuM jIvanamAM mahattva che. vadhu kharAba che. bALapaNamAM renDI pAuzane phUTabaoNlanA khelADI thavAnI hoMza renDI pAuze kahyuM ke "ApaNA TIkAkAra ApaNA sauthI moTA hitecchu hatI. nava varSano renDI phUTabaoNlanI tAlIma ApatI kalabamAM joDAyo che. A sUtra mArA jIvanamAM aMkAI gayuM che." pahele divase te jyAre phUTabolanA medAnamAM gayo tyAre tene Azcarya temano anubhava hato ke sAruM zikSaNa ane tAlIma parokSa rIte thayuM. tAlIma ApanAra koca pAse phUTabaoNla ja na hato !' paNa ghaNA jIvana upayogI pATha zIkhave che. sAthIo ane eka bALake kocane prazna karyo, "ame phUTabaoNla vagara ramata kaI vidyArthIomAM utsAha jagADavAnI khUbI te phUTabaoNlanA medAnamAM rIte zIkhIzuM?' zIkhyA hatA. utsAha jAge to pahADa jevA kAma paNa saraLa thaI A ajAyaba koce sAmo prazna karyo, "phUTabaoNlanA medAnamAM keTalA jAya che ane javAbadArI paNa prasannatAthI pAra paDe che. te khelADIo hoya che?' yunivarsiTInA abhyAsakramanuM haMmeza e rIte Ayojana karatA ke bAvIsa." bALakoe javAba Apyo. vidyArthIone parokSa rIte bIjA viSayonI jANakArI sahaja rIte 'bAvIsamAMthI keTalA khelADI pAse phUTabaoNla hoya che?' maLI jatI. gamata sAthe jJAna ApavAnI kuzaLatA temanI adhyApaka eka ja khelADI pAse." bALakoe uttara Apyo. tarIkenI saphaLatA ane lokapriyatAnuM rahasya hatuM. 'barAbara. have tame javAba Apo ke bAkInA khelADIo tyAre te ATha varSanA hatA tyAre DijhanIlenDa pharavA gayA hatA. tyAMnA zuM kare che?' herata pamADe tevA manoraMjananA kAryakrama joIne eTalI nAnI uMmare bALakhelADIo pAse koI uttara na hato. temane AvA kAryakrama banAvavAnA manoratha thayA. koce spaSTatA karatAM kahyuM ke "jenI pAse phUTabaoNla nathI evA DijhanIlenDamAM A jAtanA kAryakrama ghaDanArAone imagineer' ekavIsa khelADIo paNa ramata ramI rahyA che. e ekavIsa khelADIo kahe che. Imagination ane Engineer joDIne A zabda banyo che. kevI rIte rame che e huM tamane pahelA zIkhavIza." renDI pAuzane paNa imagineer' banavAnuM svapna hatuM. A svapna Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana 15 sAkAra karavAmAM temane aneka viTaMbaNAo ane vighnano sAmano savinaya InkAra karyo. have te potAnuM kAryakSetra yunivarsiTImAM ja karavo paDyo hato. rAkhavA mAgatA hatA. chevaTe DijhanIlenDanA Agrahane vaza thaI temaNe kArnegI melana jevI TocanI ane prakhyAta yunivarsiTImAMthI aThavADiyAmAM eka divasa salAhakAranI javAbadArI svIkArI. totiMga kaoNpyuTara sAyansamAM Ph.D. karyA pachI renDI pAuze DijhanIlenDamAM bhIMta jevA aneka vighna pAra karyA tyAre temanuM bALapaNanuM A himagineer' nA kAma mATe arajI karI. renDI pAuza kalpanAmAM svapna sAkAra thayuM! UDI rahyA hatA. te dhAratA hatA ke AvI mAtabara yunivarsiTInA jona snoDIe temane eka moTI zIkha ApI hatI. jyAre koI Ph.D.ne dhAre tyAM kAma maLI jAya. DijhanIlenDamAMthI nanaiyAno patra vipna Ave, aDacaNa UbhI thAya, kAma aTakatuM lAge tyAre koI maLatAM te nakkara dharA upara AvI gayA. temaNe vajIrniyA yunivarsiTI vyakti upara roSa ke dveSabhAva na rAkhatA dhIrajathI kAma levAnI ane tyAra pachI kArnegI melanamAM virtual reality upara saMzodhana mukti teNe samajAvI. jona snoDIe kahyuM ke sAmI vyakti tane cAlu rAkhyuM ane temAM jhaDapI vikAsa karyo. paNa te potAnA svapnane samajI zake te mATe tene pUrato samaya Apavo joIe. game tevI bhUlyA na hatA. vyakti hoya, lAMbe gALe e jarUra nyAya Apaze. jo hetu zuddha ane jona snoDI virtual realitynA prakhyAta niSNAta hatA ane pramANika hoya to pUrvagraha, IrSA, ahaM ane gerasamajUtIthI UbhA DijhanIlenDa sAthe joDAyelA hatA. renDI pAuze tenI sAthe kAma thayelA avarodho ApaNI niSThAthI lAMbe gALe dUra thaze ja. karavAnI taka UbhI karI. te mATe renDI pAuzane yunivarsiTInI maMjUrI renDI pAuze kahyuM ke A sonerI zikhAmaNa temaNe jIvanamAM meLavavI jarUrI hatI. te eka variSTha adhikArI pAse gayA. renDI vaNI lIdhI hatI. banI zake che ke tamAre ghaNo lAMbo samaya rAha pAuzano viSaya taddana navo ane vikasI rahelo hato. te viSayanA jovI paDe. koI mANasa sadaMtara duSTa nathI. darekamAM kaMIka sAruM tattva hoya che. jANakAra bahu ja ochA hatA. A adhikArIe radiyo ApatAM kahyuM phakta rAha juo. tenuM zubha tattva bahAra Avaze ja." ke "tAro prastAva kAmano che te kema khabara paDe ?' renDI pAuza temanA sAthIo pAsethI mAnavatA, sahiSNutA ane renDI pAuza saraLatAthI hAra svIkAre tevA na hatA. temaNe bIjA dhIrajanA amUlya pATha zIkhyA hatA. temaNe dareka vyaktitvamAM variSTha adhikArIno saMparka karyo. A adhikArIe sahAnubhUti sAthe chUpAyelI kuzaLatAne zodhI kADhavAnI sUjha hAMsala karI hatI. tene kahyuM, 'tArA viSayanI mArI pAse koI mAhitI nathI. nirNaya ApatAM dareka manuSyamAM rahelA zubha tattva upara akhUTa zraddhA hatI. A zraddhA pahelA mAre vadhu vigata meLavavI paDaze. paraMtu huM eTaluM jANuM chuM ke temanA jIvananuM preraka baLa hatuM. te mAnatA hatA ke mArgamAM bhIMta yunivarsiTInA tejasvI adhyApakano A prastAva che.' ADI Ave che te paNa kAmanI che. e bhIMta moTI parIkSA che. jene banne adhikArIoe e ja vAta kahI ke teo A viSayathI AgaLa vadhavAnI adamya tamannA che tene e bhIMta pAra karavAno aparicita hatA ane nirNaya laI zakatA na hatA. ekano uttara upAya maLaze ja. jenI niSThA thoDI paNa ochI haze te bhIMta pAsethI nakArAtmaka hato ane bIjAno pratibhAva protsAhaka hato. renDI pAcho pharaze. pAuza kahe che ke tenuM A svapna sAkAra karavAmAM ADI bhIMta jevuM eka sAthIe jyAre temanI saphaLatAnuM rahasya pUchyuM tyAre renDI vighna AvI gayuM hatuM. chatAM temaNe temAMthI paNa amUlya anubhava pAuze kahyuM, "koI paNa zukravAre rAtanA dasa vAgye mArI oNphisamAM meLavyo. maLo.' zanivAra ane ravivAranI rajA Ave tyAre moTA bhAganA aneka vighna pAra karIne renDI pAuza chevaTe yunivarsiTI pAsethI mANaso zukravAre sAMjanA ja oNphisathI bahAra nIkaLI jatA hoya anumati meLavIne ja rahyA. che tyAre te moDe sudhI kAma karatA hatA. te mAnatA hatA ke "taka' A ghaTanAe temane jIvanamAM sahakAra ane protsAhananuM mahattva ane taiyArIno saMgama thAya che tyAre ja nasIba khUle che." samajAvyuM, je temanI saphaLatAnI cAvI hatI. koI paNa rIte bIjAne renDI pAuze haMmeza phaLa karatAM pharajane vadhu mahattva ApyuM hatuM. upayogI thavAnI tatparatAthI temaNe aneka adhikArIo, temaNe A bhASaNamAM bhAra daIne kahyuM ke tamArI pUrI zakti kAmamAM sAthIdAro ane vidyArthIonA Adara ane prema meLavyA hatA ane reDo ane pariNAma tamArA karma upara choDI do. dhAryuM kAma paNa karAvI zakyA hatA. te kAryakSamatA, samayapAlana ane zreSThatAnA AgrahI hatA. jo na snoDI sAthe temaNe DijhanIlenDanA Imagineering sAthesAthe A Agraha mAnavatAthI maDhelo hato. kArnegI melanamAM vibhAgamAM pAyAnuM kAma karyuM. pariNAme tyAM virtual reality posTa grejyueTa ane Ph.D. mAM pravezanuM dhoraNa ghaNuM ja UMcuM che. AdhArita abhuta kAryakramo taiyAra thayA. have DijhanIlenDe temane te mAnatA hatA ke jJAnanI sAthe lAgaNInI bhinAza paNa jIvanamAM kAyamI dhoraNe rokavAnI darakhAsta ApI! paNa renDI pAuze teno eTalI ja jarUrI che. temanA prayAsathI aneka vidyArthIone praveza Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana jUna, 2009 maLyo hato. renDI pAuze saMtoSathI jaNAvyuM ke AgaLa jatA e AMkhamAM AMsunA buMda camakI rahyAM hatAM. vidyArthIo ghaNAM ja saphaLa puravAra thayA hatA. koInA svapnanI "mAruM A pravacana hakikatamAM mArA traNa bALako mATe che.' A siddhimAM pote nimitta thayAnI temane pArAvAra khuzI hatI. zabdo sAthe temaNe temanuM 'chelluM pravacana' pUruM karyuM. temane vizvAsa hato ke yuvakone temanA svapna siddha karavAnI zrotAoe UbhA thaIne 90 sekaMDa sudhI satata tALIonA taka Apazo to temanI pUrI zakti khIlI UThaze. temaNe potAnA gaDagaDATathI temanuM abhivAdana karyuM. vibhAganA dvAra yunivarsiTInA dareka vidyArthIo mATe kholI dIdhA. - TAIma megejhine varSa 2007nA sauthI vadhu prabhAvazALI 100 temaNe 50 vidyArthIone virtual reality upara be aThavADiyA vyaktiomAM renDI pAuzanI gaNanA karI che. TAIma megejhine temane potAnI kalpanA pramANe kAma karavAnI taka ApI. virtual reality prazna karyo hato ke tamArI zArIrika avasthA nAdurasta hovA chatAM jeno viSaya nathI e vidyArthIoe avanavA prayogo karyA, jenuM tame kaI rIte ATalA utsAhathI parizrama karI zako cho? renDI pAuze abhUta pariNAma AvyuM. A prayogane kAyamI svarUpa ApIne uttara Apyo, 'paristhitinI maryAdAmAMthI paNa uttama pariNAma meLavavuM temaNe hajAro vidyArthIonI manokAmanA pUrI karI ane temanA e mAruM jIvanadhyeya che.' jIvana utsAha ane umaMgathI bharI dIdhA. renDI pAuza kahe che ke koIne tenA svapna pUrA karavAno avasara ApavAthI vadhu saMtoSa A kensaranI jIvaleNa bimArI ane pIDA hovA chatAM reDI pAuzano kAraka ane prasannatAbharyuM bIjuM koI satkArya nathI. vidyArthIomAM utsAha aNanama hato. temaNe kahyuM, "mota sAme che chatAM huM jIvana saMpa ane sahacaryano vikAsa e kAryakramanI moTI Ara pedAza nI mANI rahyo chuM. chellA divasa sudhI huM jIvananI majA mANato rahIza." prasannatAthI jIvo ane bIjAne madada karo' e renDI pAuzano temane mATe majA eTale mojamastI nahIM paNa jIvananuM mAdhurya hatuM. jIvanamaMtra hato. DaoNkTaronI 6 mahinAnI dhAraNA sAme renDI pAuza 12 mahinA jIvyA. A kAryakramanI saphaLatAthI prerAIne kArnegI melane vizvamAM prathama Entertainment Technology CentrenI sthApanA karI, jene 'chelluM pravacana' sAmAnya mAnavI kaI rIte sAmAnya ghaTanAone renDI pAuze chevaTa sudhI doravaNI ApI. paNa asAmAnya rIte jIvanamAM vaNIne asAmAnya jIvana jIvI jAya che tenI jhalaka Ape che. Last Lecture eTaluM lokapriya thaI gayuM renDI pAutha Adhunika jJAnanA vistArane Teko ApatA hatA. ke U TubemAM eka karoDanI AsapAsa lokoe tene joyuM ane temanA prayatnathI kArnegI melane 3D graphicno Alice' nAmano sAMbhaLyuM che. te pustakanI paNa lAkho nakala vecANI che. kaoNpyuTara progrAma taiyAra karyo. potAnI meLe sahelAIthI zIkhI zakAya tevo A kAryakrama maphata upalabdha che. lAkho yuvakoe teno nikhAlasatA, vaphAdArI, kRtajJatA, kadaradAnI, bhUlano svIkAra, lAbha lIdho che ane potAnI zakti ane sUjhano kriyAtmaka upayoga TIkAono paNa Adara, darekane madada mATe sadA teyAra ane bIjAnA karyo che. A kAryakramanI e khUbI che ke Alice zIkhatA zIkhatA svapnane siddha karavAnI tatparatAthI renDI pAuzanuM jIvana jhagamagatuM tya kaoNpyuTaranI "jAvA' bhASA paNa AvaDI jAya che ! A teno moTo hatuM. temanAmAM dareka saMjogone haLavAzathI levAnI ane mANavAnI parokSa lAbha che. gajabanI kuneha hatI. bhASaNane aMte temaNe eka jAherAta karI. "huM tamAre mATe eka 2008nI 25 julAIe eka vIra senAnInI chaTAthI temaNe Azcarya rajU karuM chuM.' deha choDyo. e sAthe ja temanA mitro eka hAthagADImAM vizALa keka laIne renDI pAuze pUrA AnaMda ane prasannatAthI chalachalatuM jIvana sabhAgRhamAM hAjara thayA. A keka joIne temanI patnI jeI paNa jIvI jANyuM hatuM ane mota AvyuM tyAre tene paDakArI paNa jANyuM Azcarya pAmI. renDI pAuze jAhera karyuM ke "gaI kAle mArI patnIno hatuM. kensaranI jIvaleNa bimArIne paNa samAjane madadarUpa thavAnI janma divasa hato. teno janma divasa ujavavAno amAre mATe A taka 3 takamAM pheravI temaNe mRtyuno paNa mahotsava ujavyo. potAnA chello avasara hato. eTale te ekalA na ujavatA tamane badhAne javalaMta udAharaNathI temaNe lAkho yuvakonA jIvanamAM cetanAnI temAM huM sAmela karI rahyo chuM.' cinagArI pragaTAvI che. renDI pAuza jAherAta pUrI kare te pahelA ja joI takhtA upara doDI gaI. renDI pAuze kekano eka TukaDo jyAre jeIne Apyo tyAre 32/bI, cittaraMjana eNvanyU, kolakAtA-700 012. pUro sabhAkhaMDa lAgaNInA pUramAM kheMcAI gayo hato. darekanI Mobile : 09830564421. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha phaMDa reIjhIMga abhiyAnamAM prApta thayela anudAnanI yAdI A yAdImAM ApanuM pUNyazALI tAma hovuM ja joIe. eka saMsthAne saddhara karI anya mAtava sevA saMsthAne jIvatadAta Apo zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 80mAM varSamAM praveza kare che. A saMsthAe atyAra sudhI mAnava sevA karatI gujarAtanA pachAta vistAranI 25 saMsthAone rUA. traNa karoDa sudhInuM dAna pahoMcADI e saMsthAone pragatine paMthe caDhAvI che. pratyeka varSe paryubA vyAkhyAnamALA daramiyAna A dAna yajJa avirata yojAya che ane dAtAonA sahakArathI yojAto raheze ja. eTale A saMsthAne saddhara karazo to mAnava sevA karatI anya saMsthA paNa saddhara thaze ja. 80mA varSa daramiyAna 80 lAkhanuM thAyI bhaMDoLa ekatrita karavAno amAro lakSyAMka che. 'bhakti yAtrA' kAryakrama ane 'prabuddha' smaraNikAnA prakAzana dvArA nIce mujaba rakamano dAnano pravAha A saMsthA tarapha vahyo che. e sarve puNyazALI dAtAne amArA vaMdana-abhinaMdana. A saMsthAnI anya sevA pravRttithI Apa paricita cho ja. ceka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA nAme mokalavA vinaMti. ApanA taraphathI anudAna maLatA 80-G sarTiphikeTa Apane mokalI zakAze. 11,00,000 me, jveleksa InDiyA prA. ki haste zrI pIyuSabhAI zAMtilAla koThArI | 3,50,000 zrI lAla velajI ceriTebala TrasTa (enkaravAlA) 2,00,000 me. eziana sTAra kuAM. lI. |2,00,000 zrI praviNabhAI zAMtilAla koThArI 2,00,000 zrI rojhI blU DAyamaMDa 2,00,000 me. eca. dipaka enDa kuAM. 2,00,000 me. phAIna jvela2I lI. 1,21,000 zrI bharAvAI TrasTa 1,00,000 zrI onavarDa phAunDezana haste ghara mahetA 1,00,000 me. jayazrI enjiniyariMga kuAM. 1,00,000 zrI bipInabhAI kAnajIbhAI jena 1,00,000 zrI kAntilAla nAraNadAsa zAha (ke. ena. zAha ceri. TrasTa) 1,00,000 me. maskatI InavesTamenTa prA. li. 51,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 51,000 zrI kamalAbena gaMbhIracaMda zAha ceriTebala TrasTa 56,111 zrImatI savitAbAI nagInadAsa TrasTa 50,000 zrImatI AzAbahena hasamukhabhAI 50,000 zrImatI kaMcanabena zAha 51,000 zrI guDDAvaMta bhAIlAla dozI 51,000 zrImatI uSAbena praviNabhAI zAha 25,000 zrImatI ramAbahena je. vorA 25,000 zrI arUNabhAI gAMdhI 21,000 me. minala jvelarsa 21,000 zrImatI nirmaLA caMdrakAMta zAha 21,000 zrI jugArAja kAMtilAla enDa kuAM, 21,000 zrI maNIlAla cunIlAla sonAvAlA TrasTa 15,750 zrI pramodacaMdra somacaMdra zAha parivAra 15,000 zrImatI nIrUbIna suodhabhAI zA 15,000 zrImatI kusumabene bhAuM 15,000 zrI amIcaMda Ara. zAha 17 15,000 zrI cImanalAla cakubhAI mAnavarAhata TrasTa 15,000 zrI vinoda vasA enDa kuAM. 11,111 me. kompresara pArTasa kuAM. phaMDa reIjhiMga kamiTi ane zrI muM. jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhyo 11,000 me. vI. guNavaMta enDa kuAM. 11,000 me. nyUTarI InpharameTIka lI. 11,000 zrImatI ramAbena vI. mahetA 10,001 zrImatI mInala vI. paTela 10,000 zrI ghelANI ceriTebala TrasTa 10,000 zrI eka sagRhastha 10,000 zrI yazomatIbena zAha 10,000 zrI ThAkoralAla kezavalAla mahetA 10,000 zrI kalAvatI hasamukhalAla vorA ceriTebala TrasTa 10,000 zrI nItinabhAI kAMtilAla sonAvAlA 10,000 zrI rAjena caMdrakAMta zeTha 9,225 zrImatI biMdu zrIkAMta zAha 9,225 zrI zrIkAMta pramodacaMdra zAha 5,800 zrImatI nainAbena bAbulAla cunIlAla cokasI parivAra 5,000 zrImatI tArAbena mohanalAla zAha ceri. TrasTa 5,000 zrI anIza kolama koThArI 5,000 zrImatI bhAratIbena dilIpabhAI zAha 5,000 me. eDavAnsa Tekano TAIma InDasTrIjha 5,000 zrI suzIlAbena ane sevaMtIbhAI kapAsI 5,000 zrI lInA vI. zAha 5,000 zrI zivAnaMda mizana 5,000 zrI tarUlattAbena nAnajI zAha 5,000 sva. ramaNIkalAla pujA bhAI parIkha haste anula parIkha ane nItina parIkha 5,000 me. kusuma IlekTrIkala enDa enjiniyarIMga kaoN. 5,000 me. hemA rUpA jvelsa 5,000 me. maphatalAla bhIkhAcaMda phAunDezana 3,000 sva. guNavaMtIbena rasikalAla zAkA 3,000 zrI ramaNikabhAI gosalIyA 3,000 zrI hIrajI vasanajI gosara 1,500 zrI devacaMda jI. zAha 1,100 zrImatI gIrAbena zAha 1,001 zrI prakAza modI 6,00,000 prabuddhasmaraNikA dvArA prApta 43,71,824 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana jUna 2009 jayabhikhu jIvanadhArA : 7 0 DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityanA labdhapratiSTha sarjaka jayabhikhkhanA janmazatAbdInA varSamAM emanA jIvanacaritranuM ahIM Alekhana karIe chIe. vyaktinA jIvanamAM enA bALapaNanA prasaMgo citta para sthAyI prabhAva pADatA hoya che. traNaso jeTalAM nAnAM-moTAM pustakonuM sarjana karanArA jayabhikhkhanI bAlyAvasthA vizenuM sAtamuM prakaraNa.] bhagavAnanI mati maMjhAI jatI haze? bAhya sRSTi bhale sthira ane sthAyI lAgatI hoya, paNa vyaktinuM pAchaLa khATalA DhALIne beThA hatA ane koI jamInathI ATha-dasa manojagata to jIvananA AghAta-pratyAghAto anubhavatuM avirata phUTa UMce khATalA ke mAMcaDA jevuM bAMdhIne tenA para godaDAM pAtharI parivartana pAmatuM hoya che. vyaktinI AsapAsano pariveza pratyeka lAMbA paga karIne nirAMte rAmalIlAnI moja mANavA Atura hatA. tabakke ane pratyeka avasthAe badalAto rahe che. Aje enI sRSTi telanI dhAranuM vartana karIne cAcaracoka banAvyo hato. emAM svajanothI bharelI hoya, to AvatI kAle enI sRSTimAM mAtra mAtAno phoTo mUkyo hato ane enI AgaLanA dIvAmAMthI eka priyajano ja dRSTigocara thAya. eka samaye enI sRSTi prakRtinA raMge mANase AvIne mazAla pragaTAvI. cAcaramAM ajavALuM rahe ane raMgAyelI hoya, to bIje kALe e manosuSTi IzvaralIlAno rAmalIlA dekhAya e mATe emAMthI bIjI mazAlo saLagAvavAmAM rahasyagarbha anubhava pAmatI hoya. saMvedanazIla bALaka bhIkhA AvI. bhavAI jyAM ramAvAnI hatI, tyAM ATha vAMsanA thAMbhalA ('jayabhikhu'nuM hulAmaNuM nAma)nI sRSTimAMya satata parivartana bAMdhIne mAMDavI UbhI karI hatI. be paDadA bAMdhyA hatA. enI vaccenI AvatAM gayAM ane enI saMvedanA para e bhAvo eka yA bIjI rIte goLa jagAmAM bhavAI thavAnI hatI. vaLI kalAkArone taiyAra thavA aMkita thatA rahyA. mATeno gAmamAM je utAro Apyo hato, tyAMthI mAMDavImAM javA eka samaye enI sRSTi mAtAnA viyoga, mAsI-mAmInI mAyA mATeno rasto rAkhavAmAM Avyo hato. bhavAyA cAcaramAM jatA pahelAM ane pitAnA hetathI sabhara hatI. paNa e pachI svajanonI mAyA mAtAne vaMdana kare pachI ghUgharA bAMdhe. A badhuM joIne bhIkhAne to visarAI ane gAmanI dharatInI mAyA lAgI. varasoDA gAmanI prakRti ema thayuM ke e jANe judI ja duniyAmAM Avyo hoya! pRthvI para A bALakanA cittamAM mahoravA lAgI. enI sIma, nizALa, svarga UtaryuM hoya evuM anubhavato e romAMcaka AMkhe A saghaLuM dharmazALA ane kotaro enA jIvananI copAsa vIMTaLAI vaLyAM. nihALI rahyo. emAM nizALanA goThiyA girajAnI dostI thatAM vaLI navo raMga mAtAno mujaro ane pUjanavidhi thayAM. cAre dizAmAM bhUMgaLa jAgyo. dostIe bhIkhAnI duniyAmAM keTalAya navA khyAlo ne bhAvo vagADavAmAM AvyA. garabA gavAyA ane pachI sIdhI cAlamAM thanathana janmAvyA. Aja sudhI gharanAM sagAMo sAthe saMbaMdha hato, have kazI karatA vighnahartA gaNapati dAdA AvyA. badhI dizAmAM teo lohInI sagAI nahIM dharAvatA anya jJAtinA goThiyA sAthe saMbaMdha kaMkuvaraNAM chAMTaNAM karatA hatA. koI gaNapatine vaMdana karatA hatA baMdhAyo. brAhmaNa-vANiyAnI dostI thaI. to koI enA AziSa mAgatA hatA. bhIkhAne nartana karatA gaNapatine hiMmatabAja girajAno sAtha bhIru bhIkhAne goThI gayo. baMne jovAnI bhAre majA paDI. tyArabAda brAhmaNa vagere AvyA ane e dosto rAmalIlA jovA mATe varasoDAthI be gAu dUra AvelA aMboDa rIte bhavAIno pUrvaraMga pUro thayo. pachI to rAsanI ramajhaTa cAlI. gAmanA pAdare pahoMcyA. A samaye khullA medAnamAM vartuLa AkAranI gAmanA pAdaranI dhULamAM beThelo bhIkho mugdha AMkhe ane pArAvAra AsapAsa gAmaloko besI gayA hatA. bhIkhAe pahelI vAra AvA jijJAsA sAthe badhuM joto hato. vacce vacce goThiyA girajA sAthe bhinna bhinna varganA ane vayanA lokone eka sAthe ekaThAM thayelA vAta karato jAya ane ene kaMI pUchato paNa jAya. rAmalIlAno ane vAto karatAM-ghoMghATa macAvatA joyA. AraMbha thayo. sUtradhAre AvIne prAraMbha karyo. e pachI AvelA Ama to A samaye enI AMkhamAM uMgha DokiyuM karI jatI hatI, raMgalAno veza joIne to bhIkhAne khUba majA AvI. enA hAvabhAva paraMtu AsapAsanI jIvaMta sRSTi ane kIkImAM ramatI jijJAsAe ane veza joIne e khaDakhaDATa hasavA lAgyo. have kharekharo rAmaenI uMghane kyAMya dUra-dezAvara mokalI ApI. koI kheDUta hatA, rAvaNano khela zarU thayo. bALaka bhIkhAne bhUMgaLano avAja ati to koI vepArI hatA. koI yuvAna hatA to koI nAnAM bALako. keTalAka vaDIlo kothaLA pAtharIne beThA hatA, e ja rIte keTalAka karanAra lokono pradeza' evo paNa maLe che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana utsAhavardhaka lAgyo. bhUMgaLa vAge ane AkhuM vAtAvaraNa cetanavaMtu banI jatuM. kaMI mahattvanuM bane eTale bhUMgaLavALA bhAre jorathI bhUMgaLa vagADe ane bhIkhAnA AnaMdamAM anero vadhAro thato. emAM vaLI tabalacI, pakhavAja ane maMjIrAno sAtha raheto, dhUdharAnA avAje bhIkhAnuM mana mohI lIdhuM. page ghUgharA bAMdhIne nRtya karanAra jarA Theko mArato ane pachI to ghUgharAnA avAje nartana rUmajhUmabharyuM ane ghamaghamATavALuM banI jatuM. bALaka bhIkhAnI najara rAmalIlAnA hanumAnanA paga para evI to sthira thaI gaI ke e rAha jue ke kyAre e pagathI jozabhe2 Theko lagAve ane ghUgharAno avAja raNake. bhIkhAe joyuM ke AsapAsa nAnA-moTA sahu koI rAmalIlAnoe kAMI gAMjyo jAya tevo nahoto. AnaMda mANatA hatA. koI potAne rAma jevA mAnIne rAma AvatA ja hAtha UMcA karIne moTI bUma pADatA. koI vaLI sItA jevI patnI, lakSmaNa jevA bhAI ke hanumAna jevo sevaka hoya tema IcchatA hatA. pote enA jevA thAya evA Adarzo ajANapaNe paNa sahu koInA hRdayamAM utaratA hatA. khelanI vacce vacce kUdaDI jovA maLatI ane emAM paNa kUdatI vakhate khUba nAca thato ane eka nahIM paNa ghaNI phUdaDIo pharavAmAM AvatI. bhIkho manamAM vicAre ke phUdaDI pharavI to maneya game che, paNa AnI phUdaDInI jhaDapa judI che ane eno thanaganATa paNa judo che. rAmalIlAnA khela vakhate vacce vacce cA-pANI thaI jatA. emAM madhyAMtara na hoya paNa kalAkArane saMgItathI ArAma maLI raheto. evAmAM vacce vacce bhavAInA nAnA veza paNa bhajavAI jatA. kyAreka bhUMgaLanA sUra vahetA to kyAreka koI saMvAda vakhate ArAma laI letA.* vacce raMgalo AvIne bhIkhAne raDakhaDATa hasAvI gayo. bhUMgaLa vagADIne bhavAInI sUcanA karavAmAM AvI. dareka vezano AraMbha thAya tyAre AvazuM* gavAtuM ane pachI mukhya pAtra gIta ane nRtya sAthe pravezatuM. sItAvivAhano prasaMga Avyo. lagnaprasaMge rAma pAse aneka yAcako AvavA lAgyA. bhavAyAo kAMsakIvALo bAvo, phAtaDI, sarANiyo jevA judA judA veza laIne mAgavA Ave. rAma e sahune dAna Ape ane pachI rAmavivAha thAya. tyArabAda sItAjIne lagnamaMDapamAM lAvavAmAM AvyA. A samaye vivAhanA gItane 'Ta' karIne bolI bolavAnI zarU thaI. eka AnAthI cAlIsa rUpiyA sudhI bolI bolAtI hatI. eka vyakti bole enA karatA bIjI vyakti vadhu moTI bolI bolIne mAna meLavato hato. bhIkhAe upAzrayamAM AvI bolI bolAtI sAMbhaLI hatI, paNa ahIM bolAtI bolI jevA hoMkArA, paDakArA ne uzkerATa eNe joyA nahotA. A pachI rAma vanavAsanI vAta thaI ane sItAharaNano khela zarU thato. vacce rAvaNanI bahena zUrpaNakhA AvI ane lakSmaNane hAthe tenA * bhavAImAM AjanA nATakanI jema madhyAMtara nahoto. ** bhavAImAM mukhya pAtranuM Agamana sUcavatuM gIta 19 nAka, kAna kapAyAno abhinaya thayo. bhIkhAne bhAre majA AvI. rAmavirahano khela zarU thayo, tyAre rAma atyaMta vidyApa vRkSa ane choDane sItAnA virahanI AMsu sArIne vAta karatA hatA. rAmalIlAno raMga have kharekharo jAmavA lAgyo. rAma ane rAvaNanA yuddhano khela zarU thayo. daza mAthAvALA rAvaNane mAravA keTalAya medAne paDyA. jemanI AratI UtaratI, jemanI pUjA thatI ane vAraMvAra jemanA nAmano jayajayakAra thato evA bhagavAna rAma, emanA bhAI lakSmaNa ane emano sevaka hanumAna-e badhA rAvaNa sAthe laDatA hatA. rAvaNane raNamAM roLavA mathI rahyA hatA, paraMtu bhIkhAne thayuM ke rAvaNa kharekhara bhaDano dIkaro che. ATalA badhA mahenata kare che, chatAM koI eno vALa vAMko karI zakatuM nathI. e eka hoMkAro kare ane bicArA vAnara pUMchaDI dabAvIne bhAge. eka khoMkhAro khAya ane ToLe vaLelAM rIMchaDAM bhAgI jAya! koI rAkSasa kahetA ke enA peTamAM amRtarUMpo che. e kema mare? enA lohInuM TIpuM paDe to ekamAMthI eka hajAra rAvaNa pragaTa. A badhuM jANIne bhIkhAnA manamAM rAvaNa pratye ahobhAva jAgyo. manomana vicAre ke 'raMga che rAvaNa tArI janetAne. eka tarapha ekalo tuM ane bIjI tarapha ATalA badhA! chatAM tuM gAMjyo jAya tema nathI.' bhIkho rAvaNano pakSakAra banI gayo. rAmanI senA 52 rAvaNa AghAta kare tyAre gAmaloko stabdha banIne jotA; paNa bhIkhAnA manamAM bhAre utsAha jAgato. ane to rAvaNa eTalo badho gamI gayo ke na pUcho vAta. zuM enuM parAkrama? eko sahune bhAre paDe che! A laDAImAM lakSmaNa tIrathI mUrchita thaI jAya che ane jamIna para cartopATa paDe che. bhIkho vicAre che ke A bicArA lakSmaNe medhanAda ane rAvA sAme thavA jevuM nahotuM. AvA baLiyA sAme bAtha bhIDavAnI jarUra nahotI. chokarAthI te chAza pIvAtI haze ? yuddhanA medAnamAM lakSmaNa copATa paDatAM cArebAju hAhAkAra macI gayo. vAnaro hUpAhUpa karavA lAgyA ane rIMcha chIMkAchIMka karavA lAgyAM. jamIna para paDelA lakSmaNa pAse besIne rAme to taiyAphATa vilApa Adaryo. 'lIlI re ho lIMbaDI, zItaLa enI chAMya; bolakaNA te ho bAMdhavA, toya potAnI bAMya.' rAmane ati AkraMdabhera vilApa karatA joIne bhIkhAne thayuM, Amane te koNa bhagavAna kahe ? jo ne! bhAI maravA paDyo che, tyAre enI pAse raDavA beThA che. akaLAIne bhIkho bolI UThyo, 'are, bhAIne dhAyala karanAro sAme Ubho UrjA mUcho maraDe che ane A zuM raDavA beTho che ?! 'e bhIkhA, ema na bolIe; pApa lAge' girajAe Takora karI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana bhIkho enAthI moTo hato, tethI potAnI moTAI batAvatAM kahyuM, 'are sAcuM bolavAmAMya pApa che ? girajA, jarA jo to kharo, be hAthanuMya cheTuM nathI. A rAma chuTo ghA kare to ya rAvaNanA tamAma khela khalAsa thaI jAya. chatAM ghA karavAne badale raDe che. bhalA, zuM bhagavAnanI mati ya mUMjhAI jatI haze ? AvuM kema ?' Ama bolatAM bhIkho jozathI Ubho thaI gayo. girajAe ene hAtha pakaDIne besADatAM kahyuM, 'jarA dhIro paDa. nAto (garama) thA mA, A to rAmalIlA che; hajI joto jA.' 'are, rAmalIlA hoya tethI zuM thayuM? emAM rAmane mAratA aTakAve che koNa? paNa girajA, rAvaNa bhAre baLiyo hoM. ekalo sahune bhAre paDe che.' "are, tuM jo to kharo. A rAma ja rAvAne mAraze.' 'rAvaNane ? na bane. Avo baLiyo ema kaMI mare kharo ?' 'jarUra marAze.' rAmanA hAthe yuddhamAM ragadoLAze.' bhIkhAe kahyuM, 'to AvI jA zarata para.' 'zaratamAM tuM hArI jaIza, samajyo ? A carNopATa paDelA lakSmaNanI mUrchA vaLaze ane pharI laDaze ane A rAma rAvaNane jarUra mAraze." bALaka bhIkhAne AghAta lAgyo. ane baLiyo rAvaNa gamI gayo hato. enAthI rAvaNanI hAra khamI zakAya tevuM nahotuM. AthI eze girajAne pUchyuM, 'alyA, Avo bahAdura, hiMmatabAja ane sonAnI nagarI laMkAno dhaNI rAvaNa marAya zA mATe ? enuM kAraNa zuM ?' 'bhIkhA, kAraNa pUche che? alyA, vicAra to kharo, A rAvaNe sItAnuM haraNa karyuM che. pArakAnI strI para najara nAkhavI che, to AvuM ja thAya ne!' bhIkhAe vaLato savAla karyo, 'A pArakAnI strI para najara nAkhavI eTale zuM ? e kaI rIte thatuM haze ? rAvo evuM te zuM karyuM che ? 'are, eNe to sItA mAtA jevI strI para kharAba IrAdAthI melI najara nAkhI che. A enuM ja pApa. jo, Avo mANasa game tevo bahAdura hoya, toya karAvAno. enA pApa ene po'bI (pahoMcI) vaLavAnAM.' girajAnI vAta sAMbhaLI bhIkho vicAramAM paDI gayo. ene thayuM ke girajAe to bhAre moTuM sya kahyuM. ene thayuM ke pArakI strI para bUrI najara nAMkhavI e pApa che. e pApI game tevo baLiyo ane bahAdura hoya, topaNa enuM pApa ene jarUra gaLI javAnuM ane banyuM paNa evuM ke rAme rAvaNane mAryo. enAM dasa mAthAM kapAI gayAM. rAmanI AratI utArAvA lAgI. jUna, 2009 bhIkho to sAva khAlI khissuM hatA; AthI AratI laIne pharanAro Ave ane kaMI pAI-paiso nAMkhI zake nahIM, teM zaramathI bacavA mATe dUrathI ja darzana karIne bahAra nIkaLI gayA. rAmalIlA pUrI thaI tyAre rAtanA be vAgyA hatA. aMdhArI bArasano caMdra hajI Ugyo nahoto, paNa bhIkhAnI AMkha para UMdha savAra thaI gaI hatI. khela pUro thatAM kalAkAroe mAtAnI pAse jaIne chupA kADhyA. AratI karavA lAgI. sahue pAI paiso nAkhyA, paNa giro ane A rAmalIlAe bhIkhAne lokanA AnaMdanI oLakha ApI. lokasamUha kevo muktapaNe hasI-bolI zake che eno khyAla Apyo. jAtajAtanA varNanA loka ene jovA maLyA ane eTale A AnaMdanI sAthe ene jIvanano eka artha paNa maLyo. gaNezane bhAvathI darzana karatA gAmaloko ane bhagavAna rAmanuM kIrtana karatA gAyakoe bhIkhAnA manamAM dharma ane bhaktino raMga reDyo. vaLI eNe joyuM ke bUrI najara nAMkhanAra rAvaNano nAza thayo ane e manomana vicAravA lAgyo ke jIvanamAM sArI najara maLe to kevuM sAruM. ne enAmAM nIti ane dharmanA bhAvonI rekhA mananI ajANI dharatI para AkAra levA lAgI. AkAza nIce bhajavAtI bhavAIe bhIkhAnA mananA AkAzane jIvana vizenA keTalAya bhAvI ane vicArothI bharI dIdhuM. kazA upakaraNa vinA bhajavAtI A rAmalIlAe bhIkhAnA manamAM paraMparAnA ane mULanA sattvanA bIja ropyAM. enuM mana AnaMdasabhara dharmaraMgano anubhava pAmyuM. (kramazaH) *** 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602675 mobAIla : 09824019925 paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMdhanA upakrame sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA saujanyathI yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ravivAra tA. 16-8-2009 thI ravivAra tA. 23-8-2009 sudhI ema ATha divasa mATe yojAze. vyAkhyAnamALA sthaLa : pATakara haoNla, nyU marIna lAInsa, carcageTa, muMbaI-400 020 roja 7-30 vAge bhaktisaMgIta ane 8-30 thI 10-1pasudhI be vyAkhyAno yojAze. sarvane padhAravA nimaMtraNa che. maMtrIo Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-8 35. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa pa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa surIzvarajIno cAturmAsa praveza tA. 24-06-2009 nA muMbaIdAdara (pazcima)nA jJAnamaMdiramAM thaze. jijJAsuone pUjya AcAryazrIno jJAna lAbha levA vinaMtI aSTama adhyAya : zakti yoga hitaciMtaka hatA. emaNe potAnA sAhityathI saune samartha thavAnI 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM AThamo adhyAya 'zaktiyoga' che. preraNA ahIM karI che te to kharuM ja, potAnA jIvanathI paNa AvI ja zaktiyoga'nA zloka saMkhyA pa che. preraNA teo karatA hatA. te yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInA jIvanaprasaMgo nihALIe chIe tyAre temAMthI sAdhakajIvananI saurabha prApta thAya che : vyakti, samAja ane deza samartha, zaktizALI hoya to ja teno prabhAva paDe che. yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'zrI jaina mahAvIra gItA' aSTama adhyAya rUpe 'zaktiyoga'nuM Alekhana karIne saune samartha banavAnI preraNA Ape che ane temAM samagra vizvamAM jaina dharma, jaina saMgha ane jaina dharmI zrAvaka-zrAvikA sau atyaMta zaktizALI banIne jainadharmanI adbhuta zAsana prabhAvanA kare tevI upadezadhArA vahAve che, zaktiyoga'no prAraMbha Ama thAya cheH zaktiyoga samo yogo na bhUto na bhaviSyati / zrI zrI kAntyAdi vAsAyAM zaktyAM svAtantryAtmanaH / / (zaktiyoga, kyAMka 1) 'zaktiyoga samAna koI yoga thayo nathI ane thavAno nathI : buddhi, zrI, kAMti, ItyAdino vAsa zaktimAM (sAmarthyamAM) che ane tenAthI AtmAnI (potAnI) svataMtratA che.' vizva sadAya samarthane ja pUje che te jANItI vAta che. kahyuM che ke 'samaratha ko nahi doSa gosAMI.' samartha vyakti ja zAsaka bane che. samartha samAja ja varcasva pedA kare che. samartha rASTra je potAnuM rakSaNa kare che. samarthatA vinA sAra nathI. dhana, caturAI, pratibhAnI samarthatA jyAM che tyAM sau jhUke che. jyAre khabara paDe che ke hamaNAM tamArI pAse khUba paisA AvI gayA che tyAre ajANyo paNa hastadhUnana karI jAya che ane jyAre khabara paDe che ke tame hamaNAM takalIphamAM cho tyAre sago bhAI paNa tamane sAmethI AvatA joIne phUTapAtha badale che ! pratyeka vyaktinI IcchA to hoya ja che ke tenuM varcasva hoya. parataMtra ke gulAma hovuM kone game ? varcasva hovuM joIe eTalI IcchA mAtra pUratI nathI. e IcchA to joIe ja, paraMtu e IcchAnI sAthe ja, varcasva mATenI jarUrI sAmagrI paNa joIe. e sAmagrI eTale sAmarthya, paisA, caturAI, pratibhA, pratiSThA A badhuM ja zaktimAna banAve che. AvuM sAmarthya pAmavuM paDe. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI samartha banavAnuM kahe che. teo samartha jainAcArya to hatA ja, sAthosAtha prakhara samAja, deza 2 1 muni buddhisAgarajI ane zrI vinayavijayajI sthaMDilabhUmi (zauca) javA nIkaLyA hatA. nadIne pele pAra javAnuM hatuM. vinayavijayajI AgaLa gayA ane pula oLaMgIne nIkaLyA ke tarata tyAM UbhelA sipAhIe nAkAvero mAMgyo. sAdhu pAse to zuM hoya? emo potAnI vAta samajAvavA koziza karI paNa e sattAno bhUlelo mAnavI hato. eNe na mAnyuM. eNe vinayavijayajIne tyAM ja besADI rAkhyA. thoDI paLe pachI buddhisAgarajI mahArAja tyAM AvyA. emaNe vinayavijayane besADI rAkhelA joyA ne emanI AMkho phATI hIH *kona ho tuma? kyA Teksa cAhate ho? sAdhu-saMnyAsI se Teksa lene kA tumako kIsane kahAM?! sipAhI A pracaMDa paMjAbI jevA dekhAtA sAdhune joI habakI garyA. e sAdhunI AMkhamAMthI gajaba nUra prakaTatuM hatuM. koIne paNa tumAkhIthI javAba devAnI rojanI enI Adata bhulAI gaI! 'hamAre pAsa se Teksa lenA hai to yaha daMDa le lo! phira kahAM ke bhI nahIM rahoge ! dharabAra choDakara hamAre sAtha calanA hogA, samaje? jarA sAdhu-saMnyAsI ko to samajo bhAI ! sipAI ho to hI magara InsAna to nahIM mITa gaye ?' buddhisAgarajIe kahyuM. sipAhI caraNomAM DhaLI paDyo. munirAje tene zAMtithI bodha Apyo ke, 'bhAI! sAdhu-saMtanuM sanmAna karatAM zIkha. sanmAna na AvaDe to apamAna to kadI na karIe. sipAIdharma karatAM paNa manuSyadharma mahAna che. e na bhUlIza, Izvara tAruM kalyANa karaze.' sipAhI bhAvavibhora banI gayo. A ghaTanAne zuM kahevAya? paraco kahevo hoya to paraco kahIe, nahIM to anokhI pratibhAno ja e prabhAva che. vaMta AtmAhAno paDo haMmezAM paDe che! XXX Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana jUna, 2009 ekadA zrImad buddhisAgarasUrijI mahArAja vihAra daramiyAna "A sApa hamaNAM cAlyo jaze, e ApaNane upadrava karavA Avyo haNAdrA gAma pAsethI nIkaLyA. rastAmAM corano bheTo thaI gayo. nathI !' coranI IcchA hatI ke sAdhune lUMTavA! core paDakAra karyo. zrImadjI ane sAce ja, sarpa dhImethI sarakIne dUra jato rahyo! kSaNavAramAM vAta samajyA ne sAmA dhasyA. corane bAvaDAthI evo XXX jhAlyo ke bicArAne bhoM bhAre thaI paDI! have sUrijIe tene zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI sone, samartha ane zaktivaMta paDakAryo: thavAnI preraNA Ape che temAM nitAMta zubha bhAvanA bharI che. kahe 'tuM amane lUMTavA Avyo che? alyA, saMta ane satIne lUMTavAno che: tane vicAra kema Avyo? paNa khera, have huM tane lUMTIza. huM mAMguM zaktideva mahAdharma: sarvajJAtIyayogInAm | te tAre ApavuM paDaze, nahi to jIvato jaIza !' evaM jJA tvA mahAyogI, zaktidharma samAcaret / / cora muMjhAyo. e A pracaMDa pratibhAdhArI sAdhune joI rahyo. (zaktiyoga, zloka 2) ene to levA jatA devAnI dazA AvI paDI. zrImad buddhisAgara- "sarva loko mATe zakti e ja mahAna dharma che, ema mAnIne sUrIzvarajInI prabhAvaka dehamUrti ane temanA hAthamAM rahelo viziSTa mahAyogIoe zaktidharma Acaravo joIe.' daMDa joIne te DhIlo paDI gayo. eNe sAdhunI zarata kabUla rAkhI. vaLI kahe cheH zrImad buddhisAgarasUrIzvarajIe tene potAnA ISTa devanI zAkhe naina saMya nivRddharva, vaiSAvAra nivyatA | dArU nahi pIvo ane corI nahi karavAnI pratijJA ApI chUTo karyo. vartavya zaktiyona, phezanapekSayaTI XXX (zaktiyoga, zloka 3) zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI ekadA jaMgalamAM kotaranI pAse 'deza ane kALanI apekSA anusAra zakti-samarthatA dvArA veSa, dhyAnamAM magna hatA. je aMtaranI duniyAmAM pravezI jAya tene AcAra vagerenI navinatA dvArA jaina saMghanI abhivRddhi mATe kArya karavuM bahAranI duniyAnI tamA na hoya. zrImadjI jyAM dhyAna lagAvIne joIe.' beThelA tenI bAjumAM ja hatI sUvaranI boDa. boDamAMthI be sUvara zArIrika, mAnasika, AMtarika sajjatA vinA athavA to bahAra dhasI AvyA. emanI nAnI-nAnI tALIo bhAre krUra hatI. sAmAjika ke pArivArika sajjatA vinA vikAsa kadIya zakya nathI mAnavIne haNI nAMkhavA mATe sakSama hatI. sUvaroe potAnI bolDa te haMmezAM yAda rAkhavuM joIe. "zrI jaina mahAvIra gItA' graMthanuM pAse dhyAnamagna beThelA mAnavIne joyoH svabhAvathI ja hiMsaka Alekhana thayuM tyAre samagra bhAratavarSamAM AjhAdInI caLavaLa prANIo A yogIrAjane nihALIne ahiMsaka banI gayA. aDadho pUrajozamAM hatI ane te samaye parataMtratA zuM cIja che te graMthalekhaka kalAka vItI gayo. eka tarapha dhyAnamAM DUbelA yogI ane bIjI svayaM nihALI rahyA hatA tethI teno paDagho "zaktiyoga'mAM paNa bAju sUvara! sUrijIe dhyAna pUruM karyuM ane sUvarane joyA. emanA nihALavA maLe che. "zaktiyogamAM ja kahe cheH "parataMtratA haMmezAM aMtaramAM AnaMda vyApI rahyo. e divase emaNe AtmAnI pracaMDa choDI devI joIe, ane AtmAnI svataMtratA rakSavI joIe. parataMtratA zaktino anokho anubhava karyo. emane thayuM ke abhaya sAme bhaya karatA mRtyu zreSTha che. svAtaMtryathI jIvana che. svataMtratA naSTa thavAthI baLa nakAmo che, je pote bIto nathI ane bIjAne bIvaDAvato nathI e vagere badhuM naSTa thAya che. deza, samAja, dharma vagerenuM svAtaMtrya zAMti ja che sAco ahiMsaka! ApanAruM che.' (zaktiyoga, zloka 6, 7) sAcA AtmAnA saMgIne abhayanuM varadAna maLe che ! dharmanuM rakSaNa zaktithI ja thAya. jena ItihAsa ane vizvano XXX koIpaNa ItihAsano abhyAsI kahI zakaze ke parivAra, samAja, pethApuranA zrAvakanA pAMca saMtAnone zrImad buddhisAgara- rASTra ItyAdinuM rakSaNa zaktimAnoe karyuM che. hAtha para hAtha mUkIne sUrIzvarajI yoga zIkhavavA gAmanI bahAra medAnamAM laI gayA. besI rahevAthI kaMI ja na vaLe. dharmanuM rakSaNa zaktithI thAya ane zrImadjI samAdhi lagAvIne beThA hatA. e samaye otarAdi temAM haMmezAM saMgaThana zakti umeravI joIe. saMgaThanathI ja jItAya dizAmAMthI phUMphADA mArato sarpa zrImadjInI najIka sarakI Avyo. ane saMgaThanathI zAMti paNa jaLavAya te nirvivAda che. kahe che: "jaina bALakoe tINI cIsa pADI paNa zrImadjI avicala rahyA. emanA sAmrAjyanuM rakSaNa sarva zaktithI thAya che. saMghazaktinI vyavasthAthI aMtaramAM sarva pratye premano samudra ghUghavato hato. sAcA premanI zaktiyoga vaDe rakSaNa karavuM joIe. mAro dharma jIvanarUpI zaktivALo paribhASA mAnavI to zuM pazu paNa samaje che. zrImad che. te vizvanuM kalyANa karanAro che. sArA prayatnapUrvaka tenI sAdhanA buddhisAgarasurIzvarajIe hasatAM hasatAM DarI gayelAM bALakone kahyuM: karavI joIe.' (zaktiyoga, zloka 13, 14) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juna, 2009 prabuddha jIvana 2 3 saMgAtha haMmezAM sajjanano karavo joIe. sArA lokonI sAthe kudaratI rIte ja nirbaLa loko baLavAna lokonA bhakSya bane che. AthI rahevAmAM, sArA lokono saMga jALavavAmAM, sArA lokonI mana, vacana ane kAyAthI sabaLatA meLavavI joIe." (gAthA, 25) AgevAnI karavAmAM yazanI abhivRddhi thAya che ne saune AnaMda "sevA dharma zreSTha dharma che. mAtAnI jema (sarva duHkhIonI) sevA maLe che. kahe cheH "krUra lokonA AgevAna thavAthI sajjanono nAza thAya karavI joIe. karmayogIo sarva karma kare che.' (gAthA, 29). che. jyAre jenonA agraNI thavAthI alpadoSa ane mahAlAbha thAya che." "dharmakAryo karanArA yogIo (bhakto) kadI du:kha pAmatA nathI. teo (zakti yoga, zloka 16) svadharma seve che (paNa) paradharmano Azraya letA nathI. AvA (samartha) TUMkamAM, duSTa janonI sAthe rahevuM na joIe. jaino yuddha vagere kAryomAM (paNa) pAchA paDatA nathI. teo dharmayuddha kare jyAM dharma hoya che tyAM jaya thAya cheH yato dharmastato gaya: A che tathA duSTone aTakAve che.' (gAthA, 31, 32) akAlika satya che. "zrI jaina mahAvIra gItA"nA "zaktiyoga'mAM "jyAM jyAM zakti che tyAM tyAM mAro dharma vRddhi pAme che. vRddhimAM AvuM ja pAramArthika vidhAna jovA maLe che jenonA agraNI thavAthI hInatA e jenonI dharmahInatA che. AthI jenoe meM kahelA rahasyo deza, rAjya, vagerenI rakSA thAya che. jyAM dhArmika loko mukhya hoya che jANavA joIe. temaja sarva svarUpe zaktino pUrNa saMgraha karavo joIe." tyAM dharma hoya che ane tyAM ja hoya che. ( ka, 17) (gAthA, 42, 43) svadezAbhimAna e gauravapUrNa bAbata che. dharmanuM, rASTranuM "udyoga parAyaNa loko mahAsattAno Azraya le che. jeo upayogane abhimAna hovuM ke gorava karavuM te jIvananuM paNa gaurava che. AvuM tyaje che teo mane tyaje che. je thavAnuM che te thAya ja che tema nAstiko gaurava koI paNa paDakAra jhIlavAnI zakti Ape che. kahe cheH "Atma acala rIte mAne che (paNa) Astiko prayatna vaDe mAro Azraya le che." zakti ApanAra dharma ane dezanuM abhimAna karavuM joIe. saMghane mATe (gAthA, 55, 56) svAzraya ane svArpaNa karavuM joIe. (zaktiyoga, zloka 23). "karmabhedathI keTalAMka loko ucca che to keTalAMka nIca che paNa mAnavIya jIvananI to unnati thavI ja joIe paNa svabhAvathI jJAnayoganA tAratamyathI koI ucca nathI ane koI nIca nathI.' (balluM unnati pAmavI joIe te A upadezanuM lakSya che. mana, vacana, kAyA so samAna che). (gAthA, 59) zaktithI bharapUra haze to vijaya maLaze. nirbhaya thavAze. nirbhayatA "samayane jANanArA vidvAnoe saMghanI ekatAnuM rakSaNa karavuM joIe. haMmezAM AMtarika dRDhatAmAMthI pragaTe che. zrImad buddhisAgara- je saMghanI ekatAmAM bheda kare che te drohI che ane mArA dharmano vinAza sUrIzvarajInA pratyeka lekhanamAM sAttvikatA, khumArI jhaLahaLe che. kare che.' (gAthA, 62) zrI jaina mahAvIra gItA'no "zaktiyoga' paNa zaktipuMja che. samartha 'udAra AcAra tathA pratibodhathI dharmanI vizALatA sthapAya che. tene bano, ahiMsaka bano, parataMtra na raho, nabaLAne sAcavo, dharmanI haMmezAM vyAkhyAna vagere dvArA rakSavI joIe ane vadhAravI joIe. sevA karo, dharmanuM rakSaNa karono ghoSa pratyeka zlokamAM satata raNakato jenoe saMghabaLa vaDe ane deza, kALa mujaba vyavahAra goThavIne (saMgha) saMbhaLAya che, tyAre e ka tyAgI ane yogI sAdhu puruSanI zaktivardhaka kAryo ane upAyonI yojanA karavI joIe. khAsa karIne mahAnatAnA ApaNane sucAru darzana thAya che. mAnavajIvana amUlya dharmatIrthanI vRddhi mATe AvA prayatna karavA joIe ane mohAMdha banIne che. jIvana jo daDha, sadAcArapUrNa ane vivekI banAvyuM haze to game ALasa karavI joIe nahi balka puruSArtha karavo joIe.' tevA sukha-duHkhamAM AnaMdapUrvaka jIvI javAze. sukhamAM chakI javuM (gAthA, 63, 64, 65) ke duHkhamAM DarI javuM e nabaLAI che. ethI jIvananI zAMti khaMDita "cAra prakAranA saMghanI vRddhi mATenA zaktivardhaka kAryomAM deza ane thAya che. bhagavAna mahAvIre mAnavadehano-mAnava jIvanano je kALanI apekSA mujaba sabuddhi rAkhIne kArya karavAmAM Ave to temAM mahimA gAyo che temAM maulika dRSTibaMdu che. teoe potAnA pApa nathI. (gAthA, 71) jJAnaloka dvArA eka satyano ughADa karI Apyo: 'deva karatAM mANasa "saMgha vagerenI zaktinA lAbhArthe sarvakAryomAM sabuddhi rAkhIne dharmanA eka mUThI UMco. tiryaMca ane naraka karatAM paNa mAnavI moTo.' A anurAgI jenoe kartavya karmamAM adhikAra rAkhavo joIe. jaina dharmanA vidhAna smRtinI divAla para kotarI rAkhavA jevuM che. kema ke, A deha virodhIonI je je zaktio hoya te te zaktio jainoe prayatnapUrvaka dvArA satkarmanI virATa siddhine AMbI zakAya. eka lakSyAMka siddha karI jANavI joIe ane te meLavIne AgaLa vadhavuM joIe. jena dharmanA zakAya. ane mAnavI pAse zuM nathI? saMskAra che, zubha ane azubhano virodhIonA je je zaktivardhaka kAryo hoya tenAthI paNa vadhAre kAryo nirNaya karavAnI zakti che. sAruM ane kharAba pArakhavAnI haMsadRSTi jenoe prayatnapUrvaka karavA joIe. jenadharmanI vRddhi mATe sarvazaktine ekatra karavI joIe. sarvasaMghanI zakti vaDe ja (saMgaThana vaDe ja) saMgha thoDAMka zlokArtha joIe: TakI rahe che tema nakkI jANavuM joIe. jainonA sarva karmo vaDe jena Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana jUna, 2009 dharmanI pragati thAya che. puNyathI puNya udbhave che ane svarga tathA (chelle) samaye sIno tANIne TaTTAra thavuM ja paDe, jarUra paDe to hAthamAM zastra mukti paNa maLe che." (gAthA-73, 74, 75, 76, 77) levA ja paDe. evA samaye ema na thAya to te netAone prajA nirmAlya jainonI unnati viruddha je dayA hoya to te dayA paNa saMgha zaktino ja gaNe te bhUlavuM na joIe. nirmAlya netAgIrIne prajA ke ItihAsa nAza karanArI che ane vastutaH te hiMsA rUpa che mATe tenAthI dUra rahevuM kadIya kSamA na kare. joIe. vyavahArika ane dhArmika rUpavALI dayA zubha che mATe ja sevavA "zrI jena mahAvIra gItA'no 'zaktiyoga' je vAMcaze ane yogya che. jenonI sarvazaktino nAza karanAra (vastune) adharma kahevAya vicAraze tene sadAya preraka lAgaze. A eka sarvakAlIna preraNAnI che. jenonI sarvazaktine dhAraNa karanAra dharma kahevAya che. (mATe tenuM uttama ane mahAna racanA che. (kramaza:) pAlana karavuM joIe.) mahAsaMghanI rakSA karavAmAM badhA ja dharmo surakSita pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, che. (mATe tenI rakSA karavI joIe.) C/o. anaMta cazmAghara, manISa haoNla pAse, aMkura roDa, nAraNapurA, (gAthA, 82, 83, 84) amadAvAda-380 013. zaktivardhaka kAryomAM kadI virakti karavI nahIM. jJAna vairAgya vagere paMthe paMthe pAtheya (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) yoga vaDe bhogya karmamAM AgaLa vadhavuM joIe. bhogI loko sarva bhAgamAM bhAInI sevA karavAno lAbha levo. sevA karanArAomAM sauthI agresara niSkAma rahe to tenuM kalyANa thAya tethI gRhastha jeno potAnI zaktino koI vyakti hoya to te mAvajIbhAInI putravadhU bhAvanAbena. ekale hAthe nAza karatA nathI tema jANavuM. jeno zArIrika vagere sarvazakti mATenA nAjuka zarIravALI putravadhU bhAvanAbena potAnAthI vadhu vajanavALA zvasura nAzakAraka karmonA vyabhicAra vagere doSonA tyAga vaDe (brahmacaryanA pAlana mAvajIbhAInA puruSadehane koipaNa jAtanA aNagamA ke strIsahaja saMkoca vaDe) samartha bane che." (gAthA, 86, 87, 88, 89) vagara UMcakI le, emane vyavasthita rIte pathArImAM goThavIne palaMga para zreSTha jenoe paraspara zaktino vyaya karavo joIe nahIM paraMtu sUvaDAvI de, mA bALakane khavaDAve tema paMgu zvasurane khurazI para besADI zaktino zubha evo zaktivardhaka evo yoga karavo joIe.' koLiyA bharAvI premathI jamADe, emanuM moTuM tathA zarIra pANIthI dhoI (gAthA, 90) TuvAlathI lUMchI sApha karI Ape, A tathA AvI anekavidha sevAo dIkarInI badhAya lokoe potAnuM badhuM je kaMI che te saMgha mATe ja che tema jema khaDe page UbhI rahIne kare. e joIne huM to daMga ja rahI gayo. paryuSaNa mAnavuM joIe. karmayogIoe potAnI mukti mATe A bhAvanA haMmezAM parva daramiyAna pote ATha upavAsanI ugra tapazcaryA karI hatI tyAre paNa rAkhavI joIe." (gAthA, 92). bhAvanAbene zvasuranI A sevAo karavAnuM koI jAtano bhaMga karyA vagara mArA vacanomAM saMzaya rAkhanArA nAstiko che ane dharmanAzako che. cAlu rAkhyuM hatuM. kharekhara sala cAlu rAkhyuM hatuM. kharekhara sevAonI A parAkASTA hatI ane emAM ucca teo kutarka karavAthI apayaza pAme che ane durgatimAM jAya che.' koTinuM bAhyAMtara ane atyaMtara tapa mane dRSTi gocara thayuM. thoDA divasa pachI putravadhU bhAvanAbenane potAnA putranA zikSaNa artha (gAthA, 94) zvasuranI sevA potAnA pati hemaMtane soMpI muMbaI javAnuM thayuM tyAre je nAstikonA kutarkomAM mArA loko (bhakto) moha pAmatA nathI, hRdayadrAvaka drazya sarjAyuM ane huM kyAre paNa bhUlI zakIza nahIM. vidAya letI mArA Azraye rahelA mArAmAM yatkiMcita zraddhA rAkhanArA jeno (bhakto) veLAe bhAvanAbena bimAra zvasurane gAle hAtha pheravatI pheravatI keTalIka mArI gatine pAme che. (gAthA, 95) miniTo sudhI satata raDatI rahI ane AjubAju UbhelA saune raDAvatI rahI. zrI jaina mahAvIra gItA'no 'zaktiyoga" eTale preraNAno akhUTa raDatI jAya ane bimAra svasurane kahetI jAya, "zarIranI saMbhALa rAkhajo; srota. nIDaratA, nirbhayatA, samarthatA ane tejasvItA prApta karo huM jaldIthI divALInI rajAomAM tamArI sevAmAM AvI jaIza." kharekhara ane uttama jIvana jIvonI abhUtapUrva upadezadhArA A potAnA A vacanane pALavA bhAvanAbena ane anya parivArajano 22mI zaktiyogamAMthI pratyeka zlokamAMthI prApta thAya che. guNavAna ane okTobara, 2008nA roja Trena dvArA kaccha javA nIkaLI cUkyA hatA paNa dhArmikajano mATe preraNAnuM navya bhAthuM "zaktiyogamAMthI saMprApta eo badhA luNI pahoMce te pahelA mAvajIbhAI AyuSya pUrNa karI gayA thAya che. graMthalekhaka zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInuM prathama zlokamAM hatA. paramakRpALu sadgatanA AtmAne zAMti arpe. ja je nivedana che te satya che ke jaina sAhityamAM "zaktiyoga' jevI bhAvanAbena jevI Adarza putravadhUo, hemaMta jevA saMtAno, praphula jevA preraka racanA che ja nahi, mATe te abhUtapUrva gaNavI rahI. tyAga karo bhANeja temaja jarUra paDye sahakArano hAtha lAMbo karatA kuTuMbIjano ane dayA karonI satata vAtoe jIvanane jo nirmAlya banAvI dIdhuM mAvajIbhAInI jema vadhu ne vadhu parivArone prApta thAya ane e dvArA vadhu ne vadhunA jIvanabAga maghamaghatA bane evI prArthanA huM manomana karato rahyo.* hoya to te preraNAno saMdarbha badalavo paDe. pAkistAnanA pa-10. 2 409, hinda rAjasthAna bilDIMga, 4the mALe, dAdA sAheba phALake roDa, dAdara mAmulI mANaso AvIne bhArata para eTeka karI jAya ane bhArata (IsTa), muMbaI-400 014. phona : 24105500, 24104222. joyA kare to te mahAnatA gaNAya ke nahi te vicAravuM paDe. evA resI :- 24144010, 24145161. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna, 2009 prabuddha jIvana jJAna ane kriyAno samanvaya sumanabhAI ema. zAha muktimArgamAM jJAna ane kriyA e banne ISTa hovA chatAMya, ekAMkIpaNe teno upayoga karavAthI dhyeyanI sidghi azakyavat jaNAya che. jJAnIono evo abhiprAya che ke jJAna ane kriyA e bannenA samanvayamAM zuddha adhyAtma che. jIvanI asarathI prabhAvita thaI karmanA pudgalomAM sukha-duHkha ApavAnI zakti pedA thAya che ane karmanI asara taLe AvI jIva paNa vividha prakAranA sukha-du:kha, ajJAna ane mohanA viSAko anubhave che. A vastu-sthiti jeo jANatA nathI athavA viparItapaNe jANe che teo kAM to ekalI bhAvanA ke jJAnanA baLathI athavA ekalI kriyAnA baLathI mukti meLavavAno arthahIna prayAsa kare che. 25 apekSAe evuM kahI zakAya ke samparka-jJAnathI mithyA bhrama TaLe che ane samyak-kriyAthI karmanA baMdhano zithila thAya che. Ama kriSA ane jJAnanA samanvayamAM ja yathArtha adhyAtma samAyeluM che evo jJAnIono abhiprAya che. binA nayana pAve nahIM, binA nayana kI bAta; seve sadguru ke caraNa, so pAve sAkSAt muktimArganA sAdhakane jo vItarAga praNIta dharma aMgIkA2 ka2vo hoya to nizcaya ane vyavahAra e bemAMthI ekaneya choDavuM hitAvaha nathI, balke bannenA thathArtha samanvayathI hetu siddha thaI zake che. niya bahudhA bhAva-pradhAna che ane vyavahAra kriyA pradhAna che. jIva aMtaHkaraNanA sahayogathI bhAvAtmaka pariNAmo upajAvI zake jyAre -zrImad rAjacaMdra nizcayadRSTinuM lakSa ke dhyeya jijJAsu sAdhake evA dehadhArI jJAnIpuruSa pAsethI meLavavuM ghaTe ke jeo muktimArga pAmela che ane anyane pamADavAnI kSamatA dharAve che. AvA saddguru pAsethI maLela parama-zrutajJAnarUpa bodha bhabajaLamAM rahelI miAdaSTi ke mAnyatAono dhvaMza kare che ane samyadRSTi prasthApita kare che. AvA bhavyajIvane sadguru pratye zraddhA, ananyatA, Azraya-bhakti ItyAdi udbhave che. Avo sAdhaka sadgurunI nizrAmAM dhyeyane anurUpa mana, vacana, kAyAnA yogathI kriyAtmaka pariNAmo nIpaje, mohano muktimArganAM kAraNo sat-sAdhanothI seve che, je eka prakAranI samyakRkriyA ane puruSArtha che. sadgurunA AjJAdhInapaNAmAM rahI sAdhaka AdhyAtmika vikAsa sAdhe che. sAdhakathI thatI samyakakriyA pAchaLa prANidhAna, pravRtti, vighnajaya, siddhi ane vinimaya jevAM pAMca AzayI hovAthI teno dharma-vyApAra mokSanuM kAraNa banI adhikAra je bhavyajIvane cAlyo garyo che, evAonI AtmAne uddezIne karelI zuddha kriyAne vItarAgo adhyAtma kahe che. koIpaNa lakSa, hetu ke pariNAmanI zuddhi thavA mATe niyata karelAM kAraNo sevavAnI bhalAmaNa jJAnIoe karelI che ane temAM kriyA aMtargata zake che, je dvArothI paulika karmo Ave che, te hAro baMdha karI che. kriyAne kevaLa kAyAnI ceSTA mAnIne jeo mAtra bhAva ke navAM karmo rokI devAM ane pahelAMnA karmono kSaya thAya evA aMtaraAzayathI thayelI kriyAne amuka apekSAe puruSArtha kahI zakAya. AnAthI sAdhakanI prakSAzakti prajvalita thAya che ane Atmikaguo nirAvarA thavA mAMDe che. jJAna-darzanAdi guNo jeTalA zrutajJAnane adhyAtma gaNe che, teonuM jIvana daMbha rahita banavuM. azakyavat jaNAya che. AnuM kAraNa e jaNAya che ke chadmastha - avasthAmAM mana cittAdi bhaLyA sivAya kevaLa kAyAthI jANapaNe kriyA thavI azakyavat che. bIjI rIte joIe to AtmapradezonuM kaMpana thayA vinA mana-vacana-kAyA pravRtti karI zakatuM nathI. pramANamAM nirAvaraNa thayA hoya teTalA pramANamAM tenI zuddha-cetanA (darzana ane jJAnopayoga) kAryAnvita thAya che. chatAMya amuka pramANamAM apUrNatA rahe che, jenI pUrNatA mATe sAdhake satata udyamI athavA vANIno vyApAra kAyAnI apekSA rAkhe che ane manano rahevuM paTe che ane je eka prakAranI dhyeyalakSI kriyA che. sAdhake jJAna ane kriyAnA samanvaya vakhate paNa sadgurunI Azraya-bhakti choDavAnI nathI paraMtu tene niraMtara sateja rAkhavAnI che. vyApAra paNa kAyAnI apekSA rAkhe che, tema ja vANI ane kAyAno vyApAra paNa AtmAnI apekSA rAkhe che. jeo jIvane zarIrI avasthAmAM paNa sarvathA nitya ane nirlepa mAne che, teonA jIvanamAM vahelA moDA daMbhano praveza thayA sivAya rahetAM nathI. jo ke AvI paristhiti dehadhArI sarvajJa ke zrIkAmohadazAmAM sthita jJAnIpuruSone lAgu paDatI nathI. evuM kahI zakAya ke ekalA nizcayathI kriyAnI upekSA, pramAdanI puSTi, ahaMkAranI vRddhi ane ALasano Adara vadhe che. Ama 'jJAna kriyAbhyAm mokSaH' e jJAnI pururSAnuM vacana yathAyogya ja che evuM kahI zakAya. 563, AnaMdavana sosAyaTI, nyu sAmA roDa, vaDodarA-390 008. phona : (02650 3245439 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 prabuddha jIvana jUna, 2009 jaina pAribhASika zabdakoza 2 DaoN. jitendra bI. zAha (me 2009nA aMkathI AgaLa) 558, pRthakatva (bheda) : pRthakatva zabdano bethI mAMDI navanI saMkhyA sudhI vyavahAra thAya che. pRthaktva zabda kA do se lekara nau kI saMkhyA taka vyavahAra hotA hai| It is a technical term standing for the numbers two to nine. 559, pRthakatva vitarka-savicAra : zrutajJAnane avalaMbI koI paNa eka dravyamAM tenA paryAyono bheda arthAt pRthakatva vividha dRSTie ciMtavana karavuM, temaja mana Adi koI paNa eka yoga choDI anya yoga upara saMkrama arthAt saMcAra kare, tyAre te dhyAna pRthakatva vitarka-savicAra' kahevAya che. artha para se zabda para aura zabda para se artha para cintanArtha pravRtti karatA hai, tathA mana Adi kisI bhI eka yoga ko choDakara anya yoga kA avalaMbana grahaNa karatA hai taba vaha dhyAna 'pRthaktva vitarka-savicAra' kahalAtA hai| On the basis of whatever scriptural knowledge is available to him he in the interests of reflection he switches on from a meaning to a word, or lastly when he gives up one of yogas-e.g. that pertaining to manas in order to take up another, then the dhyana concerned is called Pruthaktva-Vitarkasavicara. 560. potaja : je koI paNa prakAranA AvaraNathI vIMTAyA vinA ja pedA thAya che te potaja. jo kisI prakAra ke AvaraNa se veSTita na hokara hI paidA hote hai vo potaja hai| The potaja are those species which are born without being wrapped in a coverage. 56 1, pauSadhopavAsa : AThama, caudaza, pUnama ke bIjI harakoI tithie upavAsa svIkArI, badhI varaNAgIno tyAga karI, dharmajAgaraNamAM tatpara rahevuM te pauSadhopavAsa vrata. aSTamI, caturdazI, pUrNimA yA dUsarI koI bhI tithi meM upavAsa dhAraNa karake aura saba taraha kI zarIra vibhUSA kA tyAga karake dharma jAgaraNa meM tatpara rahanA pauSadhopavAsa vrata hai| On the 8th, 14th or full-moon date of the lunEar month-or on any other date-to keeps fast, to refrain from bodily decoration, to keep awake during night time engaged in virtuous acts is called pauadhopavasa. 5 62. prakIrNaka : je nagaravAsI ane dezavAsI jevA che, te devo prakIrNaka kahevAya che. jo nagaravAsI aura dezavAsI ke samAna deva / Prakirnakas are those who are akin to the rank-and-file townsmen and countrymen. 563. prakRtibaMdha : karmapudgalomAM je jJAnane AvRtta karavAno, darzanane aTakAvavAno, sukha-du:kha anubhavavAno vagare svabhAva baMdhAya che, te svabhAvanirmANa e prakRtibaMdha. karmapudgaloM meM jJAna ko AvRtta karane, darzana ko rokane, sukha-duHkha dene kA jo svabhAva banatA hai vaha svabhAvanirmANa hI prakRtibandha hai| The binding of nature e.g. the nature to conceal Jnana, the nature to obstruct darsana, the nature to cause the experience of pleasure, pain etc. that takes place in the karmic particles is called praktibandha. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarjana svAgata jUna, 2009 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : kaho, kevA hatA prabhu mahAvIra? have gone, wrong' (lekhaka-raphIka jhakariyA) saMpAdaka : harSada dozI ane rASTra gaura musaktamAna' (lekhaka-nAsirA zarmA) pravacanakAra : parama dArzanika zrI jayaMta muni rUDaoN. kalA zAha A banne pustako vAMcyA pachI baMnenA lekhakoe (peTarabAra); prakAzaka : jaina ekeDemI kalakattA, rAjakAraNathI dUra rahIne A savAlanI chaNAvaTa 32/bI, cittaraMjana eNvanyu, pustakanuM nAma : vasuMdharAnuM vaMTheluM saMtAna ApaNA manamAM bharAyelA rAjakAraNI kacarAne kolakAtA-700012. lekhaka : DaoN. maheravAna bhamagarA sApha karIne eka navI ja zuddha havAno sparza karAve mUlya-rUA. 70/- pAnA-170, prakAzana : yajJa prakAzana che. hiMdu-muslima vikhavAdane rAjakAraNanA AvRtti-2003, oNgaSTa. bhUmiputra, hujharAta pAgA, vaDodarA-390001. ATApATAmAMthI bahAra kADhIne navesarathI navI rIte prApti sthAna : zrI yazvinabhAI ena. kApaDI mUlya-rUA. 15/- pAnA-32, AvRtti-1, vicAravA prere che. baMnenuM dhruvapada che. hiMdu-muslima punarmudraNa. mArca-2007. ekatA ane bhAratanI sahiyArI saMmizrita saMskRti 201, mIrAjha bilDIMga, bIje mALe, Izvare ApaNane mabalakha ApyuM che. paNa ApaNe che. nAnakaDI pustikA hiMdu-muslima ekatAnA 51, TI. pI. esa. roDa, borIvalI (pazcima), saMdezo Ape che. muMbaI-400 092. khapa pUratuM ja temAMthI levAnuM che. chellA 100 X X X. phona : 28333054, 28331898. varasamAM udyogIkaraNanA vyApa pachI mANase pustakanuM nAma : mananI zAMti ane zakti 'pucchirNa' e bhagavAna mahAvIranI ati prAcIna kahevAtI pragati pAchaLa AMdhaLI doTa mAMDI che. lekhaka : anubhavAnaMdajI tathA zrImatI lIlI jemsa stati che je ardhamAgadhI bhASAmAM che. zrI potAnA sukha sagavaDa ane bhogavilAsa mATe elana. anuvAdaka : zrI mohanalAla esa. mahetA. suyagaDAMga sUtra adhyayana 6, pucchisUrNa-vIra thaIne te nirdayatApUrvaka pazu-pakSI, jIva-jaMtu, prakAzaka: nayanA naMdalAla Thakkara. balarAma cembarsa, stutinA artha sAthe bhagavAna mahAvIranA anupama nadI-pahADo ane jaMgalono ADedhaDa nAza karI ame ma pame mALe, bloka naM. 21, bereka roDa, meTro dharma, guNa ane zaktinuM bhAvasabhara Alekhana rahyo che. mAnavIe mAjhA mUkI che. samagra sRSTine sinemAnI pAchaLa, muMbaI-400 02che. mukhya A pustakamAM karavAmAM AvyuM che. jIvavAlAyaka rahevA dIdhI nathI. te sRSTino saMhAraka vikretA : ena. ema. ThakkaranI kaMpanI, 104, zrImad bhagavadgItAmAM bhagavAna zrIkRSNa banyo che. prinsesa sTrITa, muMbaI-400 002. phonaH arjanane virATa darzana karAvyuM hatuM te rIte ahIM A nAnakaDI pustikA dvArA DaoN. bhamagarA A 22010633, 22033128. mUlya-rU. 45, paNa mahAvIra svAmInA kevaLajJAna-je samagra vasuMdharAnA veThelA saMtAnane potAnI karaNI bAbata pAnA vasuMdharAnA vaMThelA saMtAnane potAnI karaNI bAbata pAnA-75, AvRtti-bIjI, eprila-'07. lokavyApI che tene AdhAre zAstrakAre virATane jAgRta kare che. haju pralaya nathI thayo. ApaNe pANI anubhavAnaMdajIe jIvanane uzata kare tevuM darzana karAvyuM che. pahelAM pALa bAMdhIe, jAgIe ane anyane AdhyAtmika ane vicArazIla sAhitya gujarAtane vIra stuti karIne zAstranA racayitAe e samayanA jagADIe. vicAravaMta vAcakone saMkalpa karavA prere ApyuM che. brAhmaNa ane zramaNa saMskRtimAM je koI gatividhi tevI A pustikA che 75 pAnAnI A nAnakaDI pustikAmAM mananI zAMti dvArA jIvana vikAsanI khubIono paricaya hatI tene prastuta karI che. ane jaina darzananA ane X X X. lekhake karAvyo che. pustikAnA vibhAga lekhake karyA jaina bhaktiyoganA ghaNAM rahasyo udghATita karyA pustakanuM nAma : che. pahelA vibhAganA pAMca prakaraNamAM lekhake mananuM che. A samagra adhyayana covIza upamAomAM miyAM ne mahAdevano meLa paDaze ja paDaze cetanAmAM kevI rIte rUpAMtara karI zakAya ane temAM alaMkRta thayuM che. pratyeka upamAnuM anusaMdhAna lekhaka : kAnti zAha, prakAzana : yaza prakAzana zaktinA darzana kevI rIte karI zakAya te prakriyA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranA vyaktitvanI sAthe bhUmiputra, hujharAta pAgA, vaDodarA-390001. samajAvI che. lekhakanA mate zAMti eTale mana ja sAthe jaina darzananI mULagAmI bhAvanA sAthe mUlya rUA. 30/- pAnA-80, AvRtti-1, nahi paNa manathI mukta thayeluM mAnavInuM mULa svarUpa vaNAyeluM che. punarmudraNa, julAI-2006. tene caitanyamaya jIvana kahI zakAya. ane e ja A graMthamAM pucchissazuM sutranI dareka gAthAomAM 'bhAratanI sahiyArI saMmizra saMskRtimAMthI mahoreluM zAMti ane zaktinI pratIti karAve che. ane zabdazabdamAM jaina darzananI maulikatA pragaTa asala hiMdutva kevuM hoya te lokone premapUrvaka bIjA vibhAgamAM lekhake akhUTa ane ajeya zakti thAya che ane bhagavAna mahAvIranA guNadarzanamAM samajAvavuM paDaze. kaTTara hiMdutvavAdI, kaTTara Ape tevA pArasa muslimavAdI, kaTTara sekyularavAdI, kaTTara enTI zaktidAtA suvicAra ApyA che. je vAcakane mananI A vivecanamAM pU. gurudeva zrI jayaMtamuninA sekyularavAdI-A cAreyamAMthI bhinna evAM pAMcamAM zAMtinI khoja mATe atyaMta upakAraka thAya tevA gahana ciMtana, utkRSTa prabhubhakti ane sAhitya abhigama-nirUpAdhika-naryA mANasa tarIkeno che. nAnakaDI pustikA mananI zAMti ane zakti premano triveNI srota vahI rahyo che. abhigama ja A dojakhamAMthI ApaNane bahAra keLavavA mATe sahAya rUpa thAya tema che. *** A pustaka dharmajijJAsu ane ArAdhakone upayogI kADhI zakaze.' bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokulauparanuM kathana A pustikAmAM vistare che. lekhaka dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400063. XXX. zrI kAnti zAha Indian Muslims-Whare phona naM. : (022) 22923754 thaze. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16" of every month Regd. No. MH/ MR/ SOUTH-146/ 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN putranA kSemakuzaLa mATenI kurabAnI damayaMtI enA maMdabuddhinA putra dIpa sAthe, varSe be varSe mahinA doDha mATe amArA pazamAM rahetA enA piyarIe rahevA Ave tyAre ane maLavAnuM ane enI sAthe sukhaduHkhanI vAto karavAnuM thAya. vacce vacce thoDAka divasa mATe anukULatA pramANe enA pati paNa luNI AvI rahI jAya. saMyama sAthenuM saMvAdI jIvana jIvatA pati-patnInI e Adarza joDa. emanuM eka mAtra saMtAna dIpa lagabhaga be varSano thayo tyAre emane samaja paDI ke e maMdabuddhino che ane tyArathI tenI mAnasika sudhAraNA mATe A daMpatIe je prayatno karyA che eno joTo jaDavo muzkela che. dIpa nizALe javAnI uMmarano thayo tyAre A daMpatI karNATakanA mAMDyA zaheramAM rahetA hatA. te samaye maMdabuddhinA bALakane bhagAvI zake evI zALA mAMDyAthI cAlIseka kilomITara dUra mAyasora zaheramAM hatI. tyAM dayanI dararoja vahelI savAranA dIpane bhaNAvavA TrenamAM laI jatI. zALA cAlu hoya tyAMsudhI tyAM ja rokAya ane DhaLatA bapora mAMDyA pAchI phare. mAMDyA rahetA hatA tyAMsudhIno damayaMtIno A nitya krama. dIpanI sArasaMbhALa sAro evo samaya laI letI hatI e joIne daMpatIe vicAryuM ke daramiyAnamAM bIjuM bALaka avatare to dIpa pAchaLa yogya samaya na ApI zakAya. A nivAravA emaNe nAnI uMmaramAM bIjuM bALaka na janme e aMgenI bhISma pratijJA laI lIdhI. Aje damayaMtI ane mukeza anukrame cummAlIsa ane chetAlIsa varSanA thayA che tyAre teo banne dIpanA yogakSema pAchaLa potAnI sarva zakti ane samaya kharcI rahyA che. Aje jyAre potAnA zarIra sukha ane sagavaDane ADe AvatA garbhamAMnA bALakano paNa garbhapAta dvArA nikAla karAvanArAonI saMkhyA vadhI rahI che tyAre potAnA maMdabuddhinA bALaka mATe jIvananA sarva sukhane nyochAvara karanAra saiyA daMpatInuM dRSTAMta anekane preraNA Ape evuM che. dIpa have majabUta bAMdhAno aDhAra varSanI pukhtavayano thayo hato. mArA kacchanA rokANa daramiyAna ekavAra huM TekSImAMthI utarI rahyo hato. tyAre dIpa mane khaseDI e TekSImAM besavA utsuka tyAre dIpa mane khaseDI e TekSImAM besavA utsuka thatAM mArA para jozabhera dhasI Avyo. mane TelImAMthI kheMcI kADhI tamAco mArImane dUra karavA mATe dIpe jevo hAtha ugAmyo te joIne mane mATe dIpe jevo hAtha ugAmyo te joIne mane bacAvavA vacce paDavA damayaMtI doDI AvI. AthI ginnAyelA dIpe mArA badale eka tamAco damayaMtIne coDI dIdho. tamAco khAIne paNa kSamAdharitrI jevI mAnA damayaMtI zAMta rahI ane putrane vhAlabharyA saMbodhanothI samajAvavA mathatI rahI. AthI agAu paNa be vakhata dIpanA hAthe tamAcA khAtA meM damayaMtIne joI che. AvuM banI javA chatAM meM meM damayaMtIne gusse thatAM ke dIpane dhamakAvatA kyAre ke paNa joI nathI. pachI po pAroya... D cImanalAla galIyA bhagavAna mahAvIranA dharmopadeza para apAra zraddhA dharAvanAra damayaMtIne A viSama paristhiti pote sahI hI che emAM potAnA pUrva bhavanA karmo sivAya anya koIno vAMka guno dekhAto karmo sivAya anya koIno vAMka guno dekhAto nathI. banelI ghaTanAne anulakSIne meM damayaMtIne sUcavyuM ke dIpane thoDo zAMta pADavA ane eno gusso thoDo ocho thAya e mATe koI yogya manocikitsakane banAvI enI davA karAvo. javAbamAM damayaMtIe kahyuM ke, 'AvI davAothI dIpa zAMta jarUra thaI jAya, paNa AnI ADaasarane kAraNe enA thanArA saMbhavIta mAnasika vikAsanI kAraNe enA thanArA saMbhavIta mAnasika vikAsanI zakyatAo pratyakSa ke parokSa rIte ruMdhAI jAya je ame haragIjha pasaMda karI zakIe nahIM.' AvI uddAta mAtR-pitR bhAvanAne huM manomana vaMdI rahyo. dhULe DhaMkAyelAM ratno ApaNe zaheranI epArTamenTa jIvanazailIne apanAvI che ene kAraNe paDozIo sAthe nikaTatA JUNE, 2009 keLavavAnuM ane enI madhurapa mAphAvAnI taka ApaNe gumAvI beThA chIe, I. sa. 2008nA cAturmAsa daramiyAna mArA gAma luNI, kaccha khAte mAruM hevAnuM thayuM tyAre phaLiyAnA sahajIvanane mAAvAno anero moko mane anAyAse maLI garyA. cAturmAsa daramiyAna phaLiyAnA ekAda apavAda sivAya badhA ghara khulI gayA hatA. A sahavAsa daramiyAna dhULa DhaMkAyelA traNeka jeTalA ratnonA paricayamAM AvavAnuM sadbhAgya mane prApta thayuM. phaLiyAmAM mArA paDozamAM rahetA mAvajIbhAI jIvananI prAraMbhika kaThaNAIone pAra karI, keTalAka varSonA parizrama pachI dhaMdhArthe sthira ane sukhI thayA hatA. kuTuMba vatsala mAvajIbhAIe potAnA bhANeja praskula tathA keTalAka kuTuMbIjanone dhaMdhAmAM sAthe rAkhI amane jIvanamAM sthira thavAmAM sArI madada karI hatI. jIvana sukharUpa vahI rahyuM hatuM. tyAM acAnaka mAvajIbhAIe potAnA dharmapatnIne khoyA. emanA avasAna bAda thoDA samayamAM svasthatA prApta karI vahevArakuzaLa mAvajIbhAI potAnA cAre saMtAnone paraNAvI potAnI e aMgenI javAbadArIthI mukta thayA. samaya vahI rahyo hato tyAM to emanA paralakavAnA humalAno bIjo vajraghAta thayo; jethI eo paMgu banI gayA ane potAnI yAdadAsta bilakula khoI beThA. AjakAla karela upakArone tarata ja bhUlI janArA naguNAonI saMkhyA khUba ja vadhI rahI che tyAre mAvajIbhAInA sadbhAgye emanA putra hemaMta, putravadhU bhAvanAbena, traNa putrIo ane emano bhANeja praphulla sahita emanA parivArajano emanI lAcAra avasthAmAM emanI paDakhe aDIkhama UbhA rahyA. Aje jIvanamUlyonuM ghovANa ghaNuM thayuM che tyAre A parivAranuM Adarza dRSTAMta ApaNane saune preraNA Ape evuM che. cAturmAsa daramiyAna mAvajIbhAI paNa luNI badhA sAthe rahe jethI emane kuTuMbanI huMpha maLI rahe e hetusara evuM nakkI karavAmAM AvyuM ke saMbaMdhakartA saue vArApharatI guNI AvI mAvajI(vadhu mATe juo pAnuM 24) Printed & Published by Niruben S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 1 varSa H 69 aMka : 7 muMbaI, julAI 2009 pAnA : 28 kImata rUpiyA dasa ! jina-vacana kAma bhogo khaNamettasokkhA bahukAladukkhA pakAmadukkhA anikAma sokkhA / saMsAramokkhassa vipakkhabhUyA khANI aNatthANa u kAmabhogA / / -3ttarAdhyayana-24-23 kAmabhogo kSaNa mAtra sukha ApanArA ane bahukALa duHkha ApanArA che, ghaNuM duHkha ane thoDuM sukha ApanArA che. kAmabhogo saMsAramuktinA zatrurUpa che ane anarthonI khANa che. kAmabhoga kSaNa mAtra sukha aura cirakAla duHkha denevAle haiM, bahuta duHkha aura kama sukha denevAle haiM. kAmabhoga saMsAramukti ke zatru haiM aura anarthoM kI khAna haiM / Sensuous pleasures give temporary happiness but bring unhappiness for a long time; they give more unhappiness than happiness. They are great hindrances to emancipation and they are really a mine of misfortunes. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita bina-vana' mAMthI) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra Acamana dhyeyaprApti bhAvanagaranA vikhyAta bALaroga niSNAta DaoN. zrI vijaLIvALA bAramA dhoraNanA vijJAna pravAhanI parIkSA ApavA bhAvanagara gayA hatA. pitAzrI kAsamabhAInI Arthika sthiti sAmAnya. temaNe sArvajanika dharmazALAmAM cha rAta rokAvA, jamavA mATe pAMtrIsa rUpiyA ApyA. bIjA cAra rUpiyA basabhADA mATe ApyA. rAtre dharmazALAnI rUmamAM bhArekhama palaMga pheravatA acAnaka palaMga temanA paga para paDyo. eka pagano aMgUTho ane aDadho paMjo saune daDo thaI gayo. aMgUThAnA nakhamAM lohI marI gayuM. asahya duHkhAvo thavA lAgyo chatAM raDavAnuM dAbI rAkhyuM. sAravAra levA mATe to koI rakama hatI ja nahIM. page bhIno pATo bAMdhI rAkhyo. AkhI rAta pagamAM sabAkA vAgatA hatA. mAthuM bhAre thaI gayuM hatuM chatAM dhIraja rAkhIne rAtre vAMcyuM. savAre parIkSA kendra para pahoMcavAnuM hatuM. page AvelA sojAne kAraNe cappala paherI zakAya tema nahotuM. rikSAbhADA mATe paisA nahotA. zrI vijaLIvALA mana makkama karI paga ghasaDatA ghasaDatA be kilomITara cAlIne be kalAke parIkSA kendra pahoMcyA. page sojo vadhI gayo hato. pATalI prabuddha jIvana para paga rAkhavAnI nirIkSake nA pADI. laTakatA page paheluM pepara pUruM karyuM. bapore bIjuM pepara ApIne sAMje DhasaDAtA DhasaDAtA pharI dharmazALAe pahoMcyA. Aja rIte badhA pepara ApyAM aMtima divase paisA khUTI gayA hatA. chelluM para bhUkhyA peTe ApyuM tema chatAM mana vicatrita thayuM nahotuM. takalIphonI to Teva paDI gaI hatI to bIjI tarapha apAra jhaMjhAvAto sahana karIneya kArakirdI julAI, 2009 banAvavI hatI. DaoNkTara thavAnuM svapna, dhyeya sevyuM hatuM. parIkSAnuM pariNAma AvyuM tyAre teo bhAvanaga2 kendramAM cothA naMbare ane jIvanavijJAna (bhAolojI)nA viSayamAM samagra rAjyamAM bIjA naMbare pAsa thayA. (saujanyaH pravINacaMdra Thakkara likhita 'vananI saphaLatAnA sonerI upAyo') sarjana-sUci krama kRti (1) hAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA (2) munizrI saMtabAlajInI sarvodaya bhAvanA (3) adhyAtma vicAraNAno ItihAsa H naMbara-1 karmanuM mULa svarUpa (3) bhArata-cIna DaoN. pravINabhAI sI. zAha DaoN. raNajita paTela (anAmI) |(4) gAMdhI-AkAzagaMgAnI eka tejazikhA : mIrAMbahena zrI zAMtilAla gaDhiyA (5) paMca samavAya kAraNavAda DaoN. kavina zAha (6) jayabhikhkhu jIvanadhArA-8 (7) zrI jaina mahAvIra gItA H eka darzana-9 (8) upAdAna ane nimitta kAraNanA (9) jaina pAribhASika zabdakoza (10) sarjana svAgata (11) paMthe paMthe pAtheya...(vaikuMTha dUra nathI) kartA DaoN. dhanavaMta zAha DAM. gInA mahetA Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com email : [email protected] pRSThomAM zrI sumanabhAI ema. zAha DaoN. jItendra bI. zAha DaoN. kalA zAha zrI harSada dozI 3 & & & & DaoN. kumArapALa desAI 5. pu. AcArya zrI vAtsalyadIpa 21 24 17 26 27 28 prabuddha jIvana : grAhaka yojanA 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) 0 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.5. $ 150) - kyAreya paNa jAXkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra "prabuddha jIvana' pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTro, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlye pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A 'prabuddha jIvana'ne saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. 'prabuddha jIvana nidhi' ane 'kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. ceka 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 menejara Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa : (50) + 190 aMka : 70 julAI, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 2535 9 aSADha vadi - tithi 9 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 prabhuThTha @ 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa00 vArSika lavAjama rU.125/-00 chUTaka nakala rU. 10/-00 mAnad maMtrI : dhanavaMta ti. zAha vihAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA. hamaNAM hamaNAM thoDAM thoDAM samaye pAdavihAra daramiyAna jene pariNAme aMzataH jaina sAdhu-sAdhvI vAhanono upayoga karatA thayAM sAdhu-sAdhvIonA mArga vAhano dvArA akasmAta thayAnA samAcAra che, ane ethIya vizeSa vimAnano upayoga paNa thaI rahyo che, ke maLavA lAgyAM che. AmAMnA ghaNAM akasmAto to gaMbhIra IjA ane jenA cAlana ane uyanathI asaMkhya pAdacArI temaja vAyukAya jIvonI jIvaleNa-mRtyu sudhInA che. A hakIkato jeTalI duHkhada che eTalI hiMsA thAya che. temaja aMte A badhAM moTA kharcAno Arthika bhAra A yugamAM vicAra-carcA preraka paNa che. Ama paNa vartamAna kALamAM zrAvaka varga upara ja Ave che, jyAre sAme cheDe Arthika bhIMsamAM jaina sAdhu-sAdhvInI kula saMkhyAmAM prativarSa ghaTADo thato jAya che aneka abhAvo sAthe mAMDa mAMDa jIvatA jaina zrAvakonI saMkhyA e paNa eka ciMtA, carcA ane e dizAmAM jAgRtino viSaya to nAnIsUnI nathI! dezane AjhAdI apAvanAra gAMdhIjInI sAdagI che ja. A sAdhu-sAdhvI samAje ja jaina zAsanane sarvadA cetanavaMto yAda Ave che. uparAMta A aMzataH varga vijaLI ane vijaLIthI rAkhI jaina jagata upara agaNita upakAro karyA che. saMcAlita dIvA, mAIka, paMkhA, erakaMDIzana, liphTa, Teliphona, sAdhu jIvana mATe jyAre mobAIla ane lepaTopano paNa niyamo ghaDAyA tyAre e yugamAM saujanya upayoga kare che, jemAM sUkSma jIva Avo vAhana vyavahAra na hato. bhagavatIbena pannAlAla sonAvAlA hiMsA che ja. A upayogathI jaina temaja jaMgalanI keDIo ke kAcA jagatane anya ghaNAM lAbha thAya rastA ja hatA. ane Avo vAhana vyavahAra paNa na hato. uparAMta che evI dalIlo paNa Ano upayoga karanAra varga kare che. vAhana mATe cAlaka baLa mAtra prANIo ja hatA, eTale jaina dharma have saDako DAmara temaja konkrITanI hovAthI unALAnA tApamAM ahiMsA ane aparigraha pradhAna hoI, pazuone du:kha na pahoMcADAya ughADA page enA upara cAlavuM ati kaSTadAyaka ane kyAreka IjAkAraka e hetu evA vAhanono upayoga karavAnI A ane anya aneka paNa bane che; eTale have kapaDAMnA pagarakhA to lagabhaga svIkArAI kAraNe zAstra AjJA na hatI. to e yugamAM yaMtra cAlita vAhana gayA che. eja rIte zaheromAM rokANa daramiyAna nihAra mATe Adhunika hota to eno upayoga karavAnI saMmati maLI hota evI Adhunika zaucAlayano upayoga paNa sAdhu samAja mATe anivArya banyo che. dalIlo karI zakAya? AvI ja rIte tyAre vartamAnanA aneka vaijJAnika vihAramAM azakta sAdhu-sAdhvI mATe pahelAM DoLIno upayoga sAdhano-upakaraNo upalabdha na hatA. vihAra daramiyAna nadI pAra thato hato, be athavA cAra mANaso DoLInA cAlaka hoya, A karavA mATe nAvano upayoga anivArya hato, paNa eno artha e zramikone emanuM mahenatANuM e gAmanA saMgho taraphathI athavA koI nathI ke sTimarano upayoga karI zakAya; kAraNa ke sTimaranA calanamAM zreSThio taraphathI maLatuM. DoLI pachI vhIlacera AvI. AvI jaLa prANInI hiMsA che. jyAre nAvanA calanamAM jaLa prANInI dhULa hIlacerane ziSyo athavA zramiko calAvatA hoya, keTalIka hiMsA nathI. vahIlaceranI pAchaLa "vihAra vAhinI' lakhyuM hoya evuM paNa vAMcavAmAM vartamAnamAM AvI temaja anya AdhunikatAnI dalIlo thAya che. Ave che. ahIM hiMsApreraka yaMtrano upayoga nathI eTale paristhitivaza Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vyavasthAmAM anucitatA na ja jaNAya. AvA pAdavihArathI bhAratanA khUzAnA gAmomAM jaina dharmano saMdezo pahoMce che. temaja janasaMpathI jainasiddhAMto ane jainajIvana jIvaMta rahe che, have jo yaMtra cAlita vAhanano upayoga karanAra sAdhu-sAdhvInI saMkhyA vadhatI jo to A khUrNa beThelo jaina samAja jaina dharmanA siddhAMto ane tapazcaryA vagerenI preraNAthI vaMcita rahI jaze. tyAM koI jaina sAdhu jo ja nahi. pAdavihArathI jaina-jainetara sarvene jJAna lAbha maLe che, uparAMta sAdhu jIvanamAM aneka anubhavono vadhAro thAya che. tyAgapradhAna jaina sAdhu-sAdhvInA AcAranA siddhAMto ane niyamo 'AcArAMga sUtra'nA be zruta skaMdha, 'dazavaikAlika sUtra", ane 'cheda sUtro' ane 'prabodha TIkA' temaja anya graMthomAM spaSTa rIte darzAvavAmAM AvyA che. A sarve graMthono UMDo abhyAsa sAdhu jIvana daramiyAna pharajiyAta hoI, sarve jaina sAdhu samAje karyo hoya che ja; e paNa pratijJA patranI jema. e sarva siddhAMto ane niyamo pramANe vartamAnamAM sAdhu jIvana kadAca zakya na hoya, paraMtu AvI AdhunikatAne apanAvavAthI jaina dharmanA mULa tattvo ahiMsA ane aparigrahanI bAdabAkI thavI to na ja joIe. A sAdhanonA upayoga mATe A aMzataH varga jaina dharmanA siddhAMtonA pracAra prasAranI temaja yuvA vargane jaina dharma pratye AkarSavAnI dalIlo kare che. prabuddha jIvana maLyA hatA, tyAre jainadharma vize AcArya vinobAjI sAthe carcA karatA vinobAjIe e samaye jena sAdhu mATe uccArelA zabdo ahIM yathAtatha prastuta karuM chuMH julAI, 2009 samAja natamastaka che. saMta vinobA lakhe che ke jaina samAja pracAra pradhAna nathI, paNa AcAra pradhAna che. AcAra khoIne pracAra karavo te khoTanuM kAma che. pracAra khoIne ja AcAra jALavI rAkhavo te sthitisthApakatAno guNa hovAthI teo lAMbA kALa sudhI janasamUhanI sevA karI zake che." bIz2a AvRtti pAnA naMbara-144. samagra vizvamAM jaina sAdhu sAthI pratye aDhaLaka AbhAva che. e jena sAdhu samAjanA zAstraAjJA pramANenA A AcArane kAraNe ja. jaina zrAvaka-zrAvikA potAnA guru bhagavaMtothI atyaMta prabhAvita ane samarpita che. A varganI A zraddhA mugdha ane ahobhAvanI kakSA sudhInI che. paraMtu AdhunikatA ane pracArane nAme jyAre jyAM AvI sagavaDono upayoga thato jUe che tyAre A varganA mananA jarUra gaNagaNATa jAge che. A varga vaDIlone prazno pUche che ane samarpita saMskAravALo A varga potAnA guru bhagavaMtonI vANIthI prabhAvita thaI maunanI cAdara oDhI le che, ane mananI zaMkAone manamAM ja bharI rAkhe che, je eka divase jarUra tarka pAse pahoMcI yogya nirNaya pAse ene laI javAnI che. e samaye A varga paristhiti pramANe samAdhAna karaze athavA baLavo karaze athavA jaina dharmathI vimukha thaI jaze. vartamAnanI 'vAha vAha' jaina zAsananA bhaviSyane keTaluM khaMDita kare che enI ciMtA-carcA karavAnI paNa Aje eTalI ja jarUra che. atyAre mArI samakSa mArA vijJAna mitra harSada dozI likhita eka uttama preraNAdAyI jIvana caritra graMtha 'sAdhutAnuM zikhara ane mAnavatAnI maheMka' upasthita che. emAM bihAra ane jhArakhaMDamAM viharatA, sAdhu jIvananA saMpUrNa siddhAMtonuM AcaraNa karI e pradezanA AdivAsIonI Azcarya pamADe evI sevA karatA parama dArzanika pUjya zrI jayaMtamunijInI pAvana jIvanakathAnA prasaMgo che. potAnA vihAra daramiyAna eozrI eka vakhata vinobAjIne thato nathI. goravALI paraMparA H | yojAze. jaina ane jaina e potAnI paraMparA jALavI rAkhI che. sevA karatA hovA chatAM ane badhA pratye karuNAnA bhara devA chatAM tema sAdhuonI sarvoparitA TakAvI rAkhI che tenA kAraNe jaina bhUtakALamAM A pracAra ane anya vyavahArika mArgadarzana mATe jaina sAdhu samAjamAM ati-jati prathA hatI, jeo vAhanano upayoga karatA paraMtu e varga pratye paNa jaina zrAvakonI aho bhaktine kAraNe A ti-jita samAja rAjAzAhI sagavaDovALo banI gayo. tyArano jaina yuvA samAja jAgyo ane pariNAme vartamAnamAM A varga dazyamAna vizva kalyANa mATe jena siddhAMtono pracAra karavo e pratyeka jainanuM kartavya che. e mATe terA paMthamAM zramaNI vartano ugama thayo. jemane jaina zAstronuM UMDuM adhyayana karI traNa mahAvratanuM saMpUrNa pAlana karIne, A pracAra mATe ja vAhanono upayoga karavAnI anumati maLI. Aje bhArata temaja vizvanA aneka dezomAM poMcI A zramaNI varga 2 maMtrIo jaina siddhAMta ane AcArano pracAra karI jaina zAsanane dhabakatuM paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMghanA upakrame sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA saujanyathI yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ravivAra tA. 16-8-2009| thI ravivAra tA. 23-8-2009 sudhI ema ATha divasa mATe vyAkhyAnamALA sthaLa : pATakara haoNla, nyU marIna lAInsa, carcageTa, muMbaI-400 020, roja 7-30 vAge bhaktisaMgIta ane 8-30 thI 10-15sudhI be vyAkhyAno yojAze. sarvane padhAravA nimaMtraNa che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana rAkhavAnuM umadA kArya karI rahyo che. uparAMta A pracAra kArya mATe dIkSita zA mATe thAya che? vyakti jaina dIkSA zA mATe aMgIkAra kare jaina zAsana pAse prakAMDa saMsArI zrAvaka paMDito paNa che ja. che? mokSa prApti ane Atma kalyANa mATe? svakalyANa ke sarva bhUtakALamAM jaina AcAryazrIoe ja vIracaMda gAMdhI jevA jJAnIne kalyANa mATe? eka dhanya paLe A badhuM anitya choDavAnA bhAva A umadA kArya mATe paradeza mokalelA ane eo yaza prApti karI jAgyA, ane AtmA ja nitya che mATe e sAdhanA ja sarvottama che AvelA. vartamAnamAM paNa jaina zAsananA aneka vidvAna paMDito evuM satya jANI dIkSita thayA pachI navA mArge phaMTAvAnI jarUra kharI? yazapUrvaka A kArya karI rahyAM che. jo ke anyanA AtmAnuM kalyANa vAMchI anyone e mArge doravA e Adhunika upakaraNonA upayogamAM lepaTopa bhale jJAna ane paNa AtmakalyANano zreSTha mArga paNa che. paraMtu A umadA kArya mATe mAhitInuM sAdhana che, paraMtu A sAdhanamAM gaMgA ane gaTara baMnenuM upAzraya ja zreSTha sAdhana nathI? vaheNa che. kaI paLe, koNa kyAre kayo upayoga karaze e zI khabara evuM paNa sAMbhaLyuM che ke aMzataH sAdhu samAja potAnA nAmanuM paDe? A uparAMta je tapa, jJAna, vANI prabhAva ane sAdhu jIvananA TrasTa karI zrAvako pAsethI dhana ekatrita karI e dhanano vahivaTa pAlanathI saMghane prabhAvita karI Azrama ke saMsthA sthApavA mATe potAnI IcchA pramANe kare che. pachI A dhanane sAcavavA ane samAja pAsethI moTI dhanarAzI ekatra karI AzramonI sthApanA vadhAravA mATe keTalA kaSAyo pravezI jAya?! sAdhanAno to jANe karIne pachI enA saMcAlana mATe sAdhu jIvananA keTalAMka niyamo cheda ja UDI gayo! uparAMta keTalAMka sthaLe to upAzrayano upayoga tyajI devA e paNa keTaluM ucita? AvA niyamo pahelethI ja tyajIne tyajI phleTa athavA baMgalAomAM sthAyI nivAsa thAya che. sAdhu to pachI samAja pAse dhanarAzinI hAkala karI hota to samAja dhana calatA bhalA ane nadI to vahetI sArI e ukti to jANe bhUtakALa Apata? ahIM gAMdhIjInuM eka dRSTAMta yAda Ave che. varSonA sAdhu banI gaI! jIvana pachI eka hiMdu sAdhune samAja ane deza sevAnI IcchA thaI uparanA prazno uparAMta paNa jaina dharmanA pAyAnA siddhAMtonI eTale e sAbaramatI AzramamAM bApu pAse AvyA ane potAnI avagaNanA thAya evA ghaNAM nAnA-moTA prazno paNa che; jemake IcchA vyakta karI koI paNa kArya karavAno Adeza mAMgyo. banne vaibhavI rathayAtrA, vaibhavI sAmaiyA, dUdha pUjA, cAMdI sonAnA varakhano vaccenA vArtAlApano bhAvArtha kaMIka Avo hato. gAMdhIjIe kaMIka upayoga, rezamI vastrono upayoga, khUba ja moMghI patrikAo, AvuM kahyuM, "bhale, tamArA jevA badhAMja sAdhu saMto AvI sevAmAM moMghA kAgaLothI zaNagArelA pustako, tapa karyA pachI bhavya utsava lAgI jAya to deza jaladI beTho thaI jAya. have pahelo Adeza e che ane eja tapasvIonuM mUMgA pazuo dvArA cAlita ratha ke bagImAM tame A bhagavA kapaDAM utAro ane sAdA saMsArI kapaDAM paherI besavuM, A sarva kriyAmAM sUkSma hiMsA ane parigrahano vAsa che ja. lyo." pelA sAdhu mahArAjano krodha bhabhUkyo. bApune kahe "huM jhADuM A kriyAomAM AzAtanA nathI? AzAtanAno artha che. mAyazatinA kADhIza, saMDAsa paNa sApha karIza, upavAsa paNa karIza, paraMtu Ave eTale ratnatrayIne je haNI nAMkhe te AzAtanA! varasonA tapa sAthe paherelA A bhagavA kapaDAM to na ja tyaju.' A badhAM praznonA A varga pAse aneka baudhika uttaro haze ja, gAMdhIjI kahe, "A dezanA mAnavo eTalA zraddhALu ane bhoLA bhAvika paraMtu emAM zAstra anumatinuM pramANa nahi hoya. che ke A kapaDAMmAM tamane joIne prathama tamane vaMdana karaze ane chellAM thoDA dazakAmAM pUrA vizvamAM jIvananA aneka kSetre aneka pachI tamArA hAthamAMthI A jhADu laIne pote e kAma karaze, tamane parivartano AvyA che. e parivartanonI asara jaina samAja upara AvA kAma karavA nahi de. ahIM AvIne AMtara sAdhanAnA kapaDAMnA thAya e svAbhAvika che, eTale dareka varga potapotAnI IcchA pramANe niyamo tyajyA to have e kapaDAM paNa tyajo. sAdhanAno mArga ke sagavaDatA pramANe parivartana svIkArI le e ucita to nathI ja. svIkAryo to sAdhanAmAM raho, sevAno mArga svIkAryo to amArA svAdvAda-anekAMtavAda-e jaina dharmano prANa che ane vizvanA jevA banI jAva, badhAM tamane saraLatAthI sevA karavA deze." samagra dharmomAM A svAdvAdanI eka viziSTatA che. "mAtra huM ja sAco A prasaMga ApaNane pAyAnA prazna pAse laI jAya che ke vyakti nahi, tame paNa sAcA hoI zako cho', AkAza jevI vizALatA ane bhUla sudhAra 'prabuddha jIvana'nA gatAkamAM pAnA kramAMka trIjA para mathALe prastuta aMkanI tArIkha tathA anya vigato A pramANe chapAI hatIH 0 varSa : (50) + 190 aMka: 5 0 me, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 2535 - jeTha vadi - tithi 8 0 chApAnA bhUtanI bhUlane pariNAme Ama banavA pAmyuM hatuM, je badala dIlagIra chIe. vAstavamAM jUna '09nI vigata Ama hovI joItI hatIH 0 varSa : (50) + 190 aMka : 6 7 jUna, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 2535 - jeTha vadi - tithi 8 9 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prabuddha jIvana julAI, 2009 khullApaNuM temaja apratima sahiSNutA A jaina dharmanA siddhAMtamAM A bhAva zabdothI pragaTa nathI karato jyAre keTalAka yuvA varga vANI che. A badhA praznonA samAdhAna ane mArgadarzana mATe pharI ApaNe, prabhAvathI doravAI jaI saMmati ane sAtha ApI de che, to keTaloka jaina samAje, potAnA sAgara jevA gahana zAstro pAse javuM paDaze. boddhika yuvA varga vizyama pAse Ubho rahI jAya che, eTale have sarve zAstrajJoe ekatrita thaI vizada carcA karI navI niyamAvalInuM vizada carcA, saMvAda-parisaMvAdano samaya pAkI gayo che. nahi to caNatara karavuM paDaze. A Adhunika upakaraNanA upayoga karanAranI saMkhyA vadhatI ja jaze, bhUtakALamAM jyAre yuga parivartanane kAraNe keTalAMka parApUrva upakaraNanI saMkhyAmAM paNa vadhAro thaze. niyamo vize carcA karavAno avasara Avyo tyAre bhagavAna 'vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje pArzvanAthanI paraMparAnA vayovRddha gaNadhara zramaNa kezIkumAra ane Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe?' bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara guru gautama vacce e samayanI A prazna samagra jaina samAja pAse laI jaI ame sarve samasyAnA samAdhAna mATe saMvAda-parisaMvAda yojAyA hatA ja, prAjJajanone- saMsArI tema ja pU. sAdhu bhagavaMtone-patracarcAnuM kAraNa ke bhagavAna pArzvanAtha ane bhagavAna mahAvIranA kevaLajJAna AmaMtraNa ApIe chIe. patro Akroza ane pUrvagraha mukta temaja vacce lagabhaga 220 varSano samaya gALo hato, eTale A samaya ziSTa bhASAmAM hovA jarUrI che. maMthana karIzuM to ja satya pragaTa daramiyAna ghaNAM rAjakIya, sAmAjika ane dhArmika parivartano AvyA thaze. satya zAzvata che paNa pratyeka kALane kALa prerita satya paNa haze ja. uttarAdhyayana sUtranA 26mA adhyAyanA upasaMhAra rUpe ja hoya che; e kadAca bhUtakALanA satyathI alaga paNa hoI zake; paraMtu gAthA che e A pramANe che. emAM rahelA ciraMjIva satya tattvano to kyAreya lopa nathI thato. kesI goyamao nicce tami Asi samAgame | zAstra, satya ane zistanA triveNI saMgamathI ja ciraMjIva varganuM suya-sIla samukakariso, mahatthahatya viNicchao ||. nirmANa thaI zake. kezI ane gautamanA satata samAgama thayA. tethI zrata ane "pannA samikkhae dharmo-' dharmanI samIkSA prajJAthI thAya che. zIlano utkarSa ane mahAna mArga akasmAtane kAraNe jaina tattvonA arthanA nizcaya thayA.' ( AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna | sAdhu-sAdhvIne thatA akasmAtathI gaNadhara zramaNa ke zIkumAra Arthika sahAyanI saMsthA hRdaya dravita thayuM. ane hRdayano paraMparA, dIkSA ane vayathI gaNadhara | zrI loka vidhAlaya - vALukaDa, tA. pAlItANA paTAro khUlI gayo ane A lekha gautamathI moTA hatA ane baMne | dara varSanI jema A varSe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha zikSaNa kSetra lakhavAnI preraNA thaI. vacce pUrvagraha rahita nikhAlasa AgaLa paDatI saMsthA "zrI loka vidyAlaya' vALukaDa tA.| AdhunikatAnA nAme keTaluM carcA parisaMvAdane aMte ke zI pAlItANAnI pasaMdagI karI che. svIkArIzuM? kyAMka to aTakavuM ke svAmI gautama svAmIne kahe cheH | A saMsthAnI zarUAta 1963mAM thaI hatI. tenA Agha| aTakAvavuM paDaze ja ne ? nahi to sAhu goyam ! paDyA te chiao me sthApaka zrI nAnubhAI ziroyA che jeo hAlamAM khUba ja vyavasthita pANInuM vaheNa pUra banI jaze. saMsao Imo!" ane kuzaLatApUrvaka A saMsthAnuM saMcAlana kare che. hAlamAM A dizAmAM jAgavuM paDaze " he gatama! tArI prajJA zreSTha chAtrAlayamAM kula 950 bALako (kumAra-kanyA) ane bahArathI ane jene saMghoe cokIdAra paNa che. mArA saMdeha dUra thayA che.' |bhaNavA AvatAM 300 bALako maLI kula 1250 bALako abhyAsa banavuM ja paDaze. jaina samAjanuM A A lekha lakhavAno hetu koI kare che. skUlanA vizALa saMkulamAM badhI Adhunika suvidhAo che.[ kartavya paNa che. TIkAno nathI japaraMtu zAstra |A saMsthA loka vidyAlaye ghaNA pAritoSika meLavyAM che. ApaNA je joyuM, sAMbhaLyuM e ahiM AjJA ane AdhunikatA vacce je bhUtapUrva pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe 1985mAM A saMsthAnI lakhyuM che. koI hakIkata doSa hoya UMDI khAI sarjAI gaI che, e jaina mulAkAta lIdhI hatI. temaja saMsthAnA vartamAna padAdhikArIoe to mApha karazo. dharmanA pAyAnA siddhAMto mATe paNa A saMsthAnI mulAkAta lIdhI che. saMsthAno bhUtakALano[ A le khethI koI paNa bhayajanaka paristhitirUpa che. niMdA ItihAsa ujaLo che ane bhaviSya tenAthI paNa ujaLuM banaze. tethI jIvAtmAne du:kha pahoMcyuM hoya to karmano doSa lAge e bhayathI saMghanI kAryavAhaka samitie A varSe A saMsthAne Arthika sahAya e sarve nI A lakhanAra dharmacusta varga A aMzataH sAdhu kiravI ema TharAvavAmAM AvyuM hatuM. | aMtaHkaraNapUrvaka kSamA mAMgI samAjanI "AdhunikatA'thI nArAja zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patracarcA AvakAre che. ane asaMmata hovA chatAM potAno dhanavaMta zAha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 'prabuddha jIvana vizvavAtsalyanA ArAdhaka krAMtadaSTA munizrI saMtabAlajI mani zrI saMtabAlajInI sarvodaya bhAvanA DaoN. gItA mahetA saMtoe potAnA AtmakalyANanI sAthe sAthe samAjanA kavitvano sahajapaNe paricaya Apyo.' kacaDAyelA, garIba, abhaNa, vanavAsI tathA nArI samAjane AgaLa upara emaNe eka eka avatArI puruSonA guNo varNavI mArgadarzana, preraNA ane vAtsalya ApI madadarUpa thavuM joie evI sAtavAranI prArthanA lakhI che. emanA sarvadharma saMsthApaka smaraNo gAMdhIvAdI arthAt sarvodayavAdI dhAraNA dharAvanAra gujarAtanA paNa vAgoLavA jevA che. emanI sarvadharma prArthanA to keTalAMka gharomAM prasiddha jaina sAdhu zrI saMtabAlajI vIsamI sadInA eka viziSTa ane saMsthAomAM Aje paNa roja gavAya che. lokasaMta thaI gayA. kavi krAMtadarzI gAMdhIjIe raskinanA pustaka Unto this last nuM bhASAMtara karatAM munizrI saMtabAlajI kavi hatA eTaluM ja nahIM paraMtu kriAMtadarzI 1904mAM pahelAM aMtyodaya ane pachI "sarvodaya' zabda vAparyo. paNa hatA tethI ja to ekAMtavAsanI sAdhanA pachI je kAMI prakAza paraMtu e pahelAM paNa jaina Agamoe kahyuM che maLyo tethI temaNe kalyANamArganA patha para cAlavA mATenA keTalAka sarvApadAm aMtakaraM nirantaM sarvodayam tIrthaM idaM tavaiva / parivartanakArI vicAro pragaTa karyA. pariNAme temane temanA saMghe sarvodaya-sarvano udaya-sonuM kalyANa-A bhAvanA bhAratIya sAdhu tarIke amAnya karI bahiSkRta karyA. paraMtu temaNe sAdhutvanA saMskRtinA mULamAM rahelI che. sArA aMzonuM sAtatya sAcavIne vikRta ane binajarUrI aMzomAM sarve'tra sukhinaH santu sarve santu niraamyaaH| parivartana ANyuM. jaina sAdhu tarIke pAdavihAra, bhikSAcarI ane sarve bhadrANi pazyantu mA kazcid duHkhabhAga bhavet / / aparigraha sAthe potAnA nirdhArita lakSa tarapha teo AgaLa vadhatA A vaidika prArthanAne saMtabAlajIe sarva sAmAnya mAnava mATe rahyA. saraLa bhASAmAM utArI che saMtabAlajIne zraddhAMjali ApatAM vidUSI sAdhikA vimalAbena sarvathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro. ThakAra lakhe che-"saMtabAlajI gAMdhI-tattvajJAnanA tathA jaina tattvajJAnanA sarvatra divyatA vyApo, sarvatra zAMti vistaro. pAyAnA siddhAMtone vaLagI rahyA. tenAthI temanuM vyaktitva adbhuta A kaDIo phakta prArthanA pUratI na rAkhatAM temaNe potAnA rIte samRddha thayuM che. ahiMsA to temanA jIvanamAM vaNAI gaI hatI. jIvanamAM utArI che tethI ja to Aje paNa temane yAda karIne ApaNe temaNe potAnA samagra jIvana ane kAryamAM je mUka krAMti karI tenAthI ApaNA zraddhAsumana emane caraNe dharIe chIe. temanA samayanA jainamunio ane zrAvakonA manamAM gUMcavaNa ubhI jJAnasAdhanA thaI. temaNe dharmane sAmAjika sevA sAthe joDyo. samAjanI sevA karatAM rAgadveSa-ahaMkAra vagereno anubhava thAya sAmAjika kAryamAM paNa emanI paddhati pUrNarUpe ahiMsaka hatI. che. paraMtu sevA kSetrane jo jJAnanA pAyA para caDyuM hoya to A emanI paddhatinuM nAma che "zuddhiprayoga' eTale zuddha karavAnI prakriyA. badhAM kaSAyo naDatAM nathI. tethI ja to dIkSA pachInA pAMceka varSa samAja parivartana mATe kala, kAnUna ane karUNA e traNa mArgo saMtabAlajIe jJAna sAdhanAmAM samarpita karyA. saMskRta, prAkRta, che ema vinobAjI kahetA ane jamInano prazna emaNe karUNAthI aMgrejI, hiMdI vagere bhASAono temaja nyAya, pramANa, tarka, pAra pADavAno prayatna karyo. kala ane kAnUna zivAyanI trIjI paddhati sAhitya vagereno abhyAsa temaNe karyo. jaina dharmanA aneka zAstrono lokonI naitika tAkAtane upayogamAM levAnI che ema saMtabAlajI tathA duniyAnA mukhya mukhya dharmono abhyAsa karyo. tethI ja to kahe che. jo samAjamAM paDelI sAmUhika naitika tAkAtane saMgaThita ajameranA saMmelana samaye bhAratanA vidvAnoe temane "bhArata-ratna'nI karavAmAM Ave to tenAthI sAmAjika krAMtino pAyo avazya nAMkhI upAdhithI navAjyA. zakAya. vi. saM. 1989 thI 1994 sudhInA kALa daramyAna temaNe samAjasevAnA krAMtikArI prayogo gujarAtI samAjane ghaNuM sAhitya samarpita karyuM. uttarAdhyayana, vyakti sAthe samAjanuM ane sva sAthe paranuM kalyANa thaI zake dazavaikAlika, AcArAMga ane Avazyaka-A cAra mukhya sUtrone evI samAjasAdhanAnA saMtabAlajI puraskartA hatA. teoe saraLa tathA suMdara gujarAtI bhASAmAM parivartita karI mahAvIra garIbI, zoSaNa, anyAya, ajJAna ane rogathI grasta temaja prakAzana maMdira dvArA prakaTa karyA. chellAM varSomAM tattvArthasUtrano zAhukArI ane jamInadArI prathAnI bhIMsathI gherAyelI, veThaprathAthI gujarAtI bhASAmAM padyAnuvAda karIne potAnI agAdha vidvatA ane trAselI, vahema ane rUDhiparaMparAthI jakaDAyelI temaja AtmavizvAsa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha vana gumAvI beThelI hatAza janatAnI vacce temaNe atyaMta dhIraja ane vAtsalyabhAvathI sevAnuM kAma karyuM. 'sakaLa jagatanI banI janetA vatsalatA sahumAM reDuM' e paMktine e sAmudAyika prArthanAmAM vyApaka rIte pracalita ane lokabhogya banAvI racanAtmaka kAryanA aneka kendro ubhA karavAmAM prerakabaLa banyA 3 sahakArI pravRtti, nayI tAlImanuM zikSaNa, khAdI ane grAmodyoga, sudhArelI khetI ane gopAlana, paMcAyato, lavAdI prathAnI loka adAlato, suDhiprayoga samitio, mAtRsamAjo, auSadhAlayo, prAyogika saMgho, kheDUta maMDaLo, gopAlaka maMDaLo, grAmodyoga, majUra maMDaLo ema aneka saMsthAo ane racanAtmaka kAryonA ThekaThekANe dhAraNAM umAM karavAmAM saMtabAlajAe preraNA ane mArgadarzana ApyA. gujarAtanA bhAlanaLakAMThA jevA taddana pachAta ane napANiyA pradezanA gAmaDAomAM navuM cetana ane nava jAgRti ANI. julAI, 2009 kAMThe Avela juvAla gAmanA loko ziyALAmAM AvatAM suMdara pakSIono zikAra karanA, bahAranA loko paNa zikAra karavA AvatA. A vAtane temaNe aTakAvI ahiMsAtmakarIte prema ane samajaNathI. kabUtarone zekIne khAvAnI prathA paNa gAmanA juvAniyAone samajAvI dUra karI. paNInI rAhata mATe jalasahAyaka samitinI racanA karI lokone madada ApI kheDUtonA bhalA mATe kheDUtonuM saMgaThana ubhuM karyuM paraMtu te nyAya-nItinA mArge ja cAle enuM dhyAna rakhAtuM, saMtabAlajI ApaNA samAjamAM eka satata jAgRta, jANakAra, javAbadAra jIva tarIke vartyA ane rahyA. dharmanuM UMDuM ciMtana karavA sAthe emaNe samAjanI dhAraNA mATe utkaTa, UlaTabhera ne koIne vaLI ugra lAge evuM kArya hiMmatabhera karye rAkhyuM. temaNe jaNAvyuM che ke 'ApaNAM praznono ekamAtra javAba samAjanI dhArmika ane naitika pAyA para punarracanA che. svArthaprerita bhautika pAyA para nahIM. bhAla naLakAMThA prAogika saMghanA prathama pramukha AdaraNIya zrI ravizaMkara mahArAja hato ane bIjA pramukha gAMdhIvAdI zrI gulAmarala kurezI hatA. parAdhIna gAmaDAM 'roTI, makAna, kapaDAM, zikSaNa, Arogya, nyAya ane rakSaNamAM svAvalaMbI bane te mATe saMtabAlajIe sAta svAva laMbanano kAryakrama Apyo.6 peTa, paheraNa ane pathArI zikSaNa ane aArogya nyAya ane rakSaNa e sAte bAbatamAM gAmaDAM pagabhara bane. Ama Arthika svAvalaMbana ane sattAnA vikendrIkaraNanA namUnArUpa sAkAra thayuM sapta svAvalaMbana. saMta vinobAjI kahetAM tema AjanA ApaNA gAmaDAM parAvalaMbI thaI gayAM che. mogalonA samayamAM svAdhIna gAmaDAno banelo parAdhIna deza hato. pachI aMgrejoe gAmaDAnA udyogo hAthazALa, thANI vagere jhUMTavI lIdhA ane parAdhIna gAmaDAno banelo parAdhIna deza thayo. Aje deza to svAdhIna che paraMtu gAmaDAM haju parAdhIna che. gAmaDAne svAdhIna banAvavA vinobAjI cauda varSa gAmaDe gAmaDe pharyA ane bhAratanA gAmaDAonI eTalI pradakSiNA karI ke AkhI pRthvInA parivanI pradakSiNA kilomiTaramAM gaNIe to thaI gaI. e ja rIte zrI saMtabAlajIe A saMdeza potAnA kAryakSetramAM phelAvyo. zahero gAmaDAne pUraka thAya te mATe temaNe zaherI samAjane grAmAbhimukha banAvanArA aneka bharacaka prayAso karyAM. grAmajanone svAzrayI banAvavA temaNe athAga prayatna karyA. potAnA zIla, saMyama ane tapanA prabhAvathI dIna-hIna grAmaprajAmAM AzAno saMcAra tathA zraddhAbaLa pedA karyA. grAmaprajA pote ja potAno uddhAra karI zake tema che tevI AtmazraddhAnuM bIjAropaNa karI tene beThI karI; anyathA grAmaprajA prArabdhavAdI ane sarakAra mAthabApa badhuM karaze ema mAnanArI hoya che. gujarAtanA bhAla naLakAMThAnA pradezamAM 45 varSa sudhI munizrI saMtabAlajI preraka ane zraddheya puruSa tarIke mArgadarzana ApatA rahyA. emanI hUMphathI ane emanI ja rAhabarI nIce sthapAyelI saMsthAonI saMtabAlajIe keTakeTalI hiMsAo aTakAvI che. naLa sarovarane doravaNI taLe sAmAnya gaNAtA mANasoe asAmAnya gaNAya tevAM munizrI saMtabAlajI aspRzyatA nivAraNa, komI ekatA, khAdI ane gAmaDAnAM vikAsa mATe satata mathatAM rahyA. temaNe pravRttionA amala mATe niSThAvAna kAryakaro taiyAra karyA, tathA anyAya sAme ahiMsaka pratikAra ane aniSTa rivAjonI nAbUdI jevA kAryomAM paNa temanI sevAno upayoga karyo. temaNe A pravRttiono amala mATe sAmAjika, Arthika ane sAMskRtika draSTie sauthI pachAta pradeza pasaMda karyo ke jyAM corI, lUMTaphATa, paraNelI strIonuM apaharaNa jevA aniSTo pravartatA hatAM, jyAM ardha-bhUkhamarAthI loko pIDAtA hatA, jyAM keTalAra harijana kuTuMbo marI gayelA DhoranuM mAMsa khAtA hatA, jyAM DhoranA chANamAMthI nIkaLela anAjanA dANAM vINIne teno khorAkamAM upayoga karatA, jyAMpIvAnA pANInI eTalI badhI. achata hatI ke lokonA taLAvamAM khADA karI emAM ekatra thayeluM pANI bIjuM koI corI na jAya te mATe khADA para khATalo rAkhI tenA para AkhI rAta sUvuM paDatuM. Avo bhAla naLakAMThA jevo vecAna kSArayukta ane achata-grasta pradeza pasaMda karyo. kheDUto moTA bhAge satata devAmAM DUbelA rahetA tathA temane bhAre vyAja cUkavavuM paDatuM. satata pANInI achatane lIdhe temanAmAM svacchatAno abhAva hato. tethI teo aneka rogothI pIDAtA. viramagAmamAM kolerA phATI nikaLatAM saMtabAlajI pote sUkI rAkha laI lokonA maLamUtrane DhAMkavA nikaLI paDyA. pachI to yuvAno paNa kodALI-pAvaDA laI saphAInA kAmamAM lAgI gayA. sapta svAvalaMbana Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo. julAI, 2009 'prabuddha jIvana kAmo karyA. sarvodaya vicArane anurUpa paristhiti-parivartana, A khUba jarUrI lAgatuM hatuM. teo satata dhyAnamAM rAkhatA ke: vicAra-parivartana ane hRdaya-parivartana mATe temaNe athAga prayatna "sarva kSetramAM rahIe to paNa AtmajJAna nahi vismarIe." sAthosAtha emano saMkalpa e hato ke: parigraha, prANa ane pratiSThAne hoDamAM mUkIne ya sAmAjIka "jagasevAne AMca na Ave e vyavasAyo AcarIe.'10 mUlyonI rakSA mATe potAnuM AkhuM jIvana emaNe kharcI nAkhyuM. AcAravicAre custa jaina sAdhu rahIne teo bhinna bhinna kSetramAM samAjajIvananuM koI paNa aMga evuM nathI ke dharma dRSTie lokakalyANanA kAryomAM rasa letA hatA. AvA kAryo aMge upasthita samAjaracanAnA emanA Adarzo ane vicArothI alipta rahyuM hoya. thatA prazno vize teo jema bolatA hatA, jema ciMtana-manana karatA sAmAjika, zaikSaNika, sAMskRtika, rAjakIya, dhArmika, naitika ane hatA, tema te vize lakhatA paNa rahetA hatA. vizva vAtsalya" nAmanuM AdhyAtmika ema dareka kSetre emaNe navI keDIo pADIne te para pAkSika e mATenuM eka sabaLa sAdhana hatuM. jAhera prazno ane prajAno padasaMcAra karAvyo. temaNe anyAyano ahiMsaka pratikAra pravRttio aMge emaNe A patra dvArA puSkaLa lakhyuM hatuM. emanA ane satya, nyAya tema ja premanI prasthApanA mATe satyAgrahanA lakhANomAM vaividhyano pAra nahoto, kAraNa pravRtti tathA temAMthI abhinava prayogo karyA.8 pragaTatA praznono pAra nahoto. temanuM kahevuM ke "hoddAthI ke svArthathI anubaMdhano siddhAMta : para rahe evo saMnyAsI dharmaguru jeTalo rAjakAraNamAM UMDo utaraze dharmanI dRSTie samAjaracanAnI kalpanAno pratyakSa vyavahAramAM teTalo vadhu karmakuzaLa banaze ane rAjakAraNa paNa vadhu nirmaLa amala thAya tene saMtabAlajI "dharmAnubaMdhI samAjaracanA' tarIke banaze."11 oLakhAvatA. anubaMdha siddhAMtano artha evo thAya che ke "sAmAjIka "lokazikSaNa vinA lokazAhIno Aro nathI. lokamata vinA utkrAMtimAM cAra baLono sumeLa thavo jAIe.' lokazAhIno AdhAra nathI. Ama saMtabAlajInuM ciMtana spaSTa hatuM. A cAra baLonA nAma cheH (1) rAjya. (2) rAjyanA vahivaTI prajA dore rAjya anusare e lokazAhIno rAjamArga che. prajAnI ane kAyadAkIya taMtrane doravaNI ApI zake tathA tenA para aMkuza paTela ane rAjyano saMkalpa, sAmarthya-saMpanna puruSArtha e ravaiyo. rAkhI zake evI lokonI saMsthAo ke je saMsthAo svaicchika dhoraNe lokazAhIne khape che. e eno mijAja che. saMtabAlane satata ciMtA racavAmAM AvI hoya. (3) lokonA saMgaThanone sAcI doravaNI rahetI ke janazaktine rAjyanA rojabarojanA kAryakramomAM lagADIne pUrI pADI zake te mATenA AdhyAtmika ane sAmAjika AgevAno zI rIte pragati karI zakAya. munizrInI mAnyatA hatI ke lokazAhIno ane (4) samAjanA AdhyAtmika netAo ane saMto jeo uparanA AdhAra-thaMbha satya, ahiMsA haze to pakSIya sarakAra rahe to ya traNe ya baLone preraNA ane doravaNI ApavAnuM kAma karatA hoya. niSpakSa lokazAhI A dezamAM jarUra UbhI thaze. munizrInI satya A cAra sAmAjika baLo mAnavasamAjanA avibhAjya aMga che ahiMsAnA nIti tattvo paranI AsthA daDha hatI; tethI ja temaNe tene eka bIjAnI sAthe joDavA joIe jethI te vizvanA sAmAjika kahyuM ke, "rAjya karatAM prajA haMmeza UMcI che ane prajA karatAM ya mALakhAmAM sumeLa Ubho karI zake ane tenI samatulA jALavI zake. nIti, nyAya ane satya sarvopari che."13 saMtoe rAjakAraNanI aspRzyatA choDavI bhAratIya lokazAhInuM anokhApaNuM bhAratIya bhUmimAMthI lokazAhInA yugamAM saMto jo lokajAgRtinuM kAma na kare to upalabdha phaLo dvArA pragaTavuM joIe. jo lokazAhI e AdhyAtmika bIjA koNa karaze? muni saMtabAlajIe "lokalakSI lokazAhI' evuM cetanA che to ApaNI dharatImAMnI anekavidha dharmabhUta saMsthAo vizeSaNa vAparyuM hatuM. kAraNa vizvabharamAM lokazAhIoe potAnI lokazAhIne anero maroDa ApI zake tema che. munizrI kahe che tema, arthasabharatA ane hetulakSitA lagabhaga gumAvyA che. kendramAM "loka'ne "dharmapUta saMsthAono aMkuza bhAratIya lokazAhIne ja maLI badale pada, paisA ane pratiSThA jovA maLe che. gAMdhIjIne rAjanItinA zakaze.'16 teo kahetAM lokazAhImAManyAyano sAmano karyA vagara mokSa asAdhya lAgato hato te mujaba 1. lokono sAmAjIka kAbU hovo joIe. temaNe kAkAsAheba kAlelakaranA praznanA javAbamAM kahyuM hatuM ke- 2. lokasevakono naitika kAbU hovo joIe. mai mokSa vI prApti ke ti rAjanaitika kArya karatA hUM. pratyeka yu meM 3. saMtono AdhyAtmika kAbU hovo joIe. madharma apanA mag namone veti morpha ravAsa nahi pasaMda vara tetA hai aura emanuM kahevuM hatuM ke-"pakSarahita lokazAhI tathA ochAmAM ochA meM pUrNatayA vyApta ho gAtA hai kAna namIne meM matharmarAnaneti kSetra meM kAnUna ane daMDazakti e rAjya mATe ahiMsaka krAMtino jarUrI navo praveza kara baiThA hai vo se se Tara dharma vize prasthApita varanA hai caDhi maiM upAya che. te ja rIte grAmalakSI sarvahitaciMtaka, nispRhI ane phuTsa #Arya na ra sA to mudde mokSa nahIM mita savetA, ya ra AriyA sattAvAdI pakSothI para rahelA zreSTha puruSonI doravaNI mujaba ja #Arya hai' cAlatuM janatA saMgaThana e, prajA mATe ahiMsaka krAMtino jarUrI navo gAMdhI vicAra ane kAryathI raMgAyelA muni saMtabAlajIne paNa upAya che. AvA janatA saMgaThananuM mahattvanuM aMga grAmasaMgaThana che.17 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana julAI, 2009 samAropa 3. arvAcIna jaina jyotirdharo, uparivatu, pR. 230. saMtabAlajI vizva vAtsalyanA ArAdhaka hatA, dharmamaya samAja- 4. ejana. racanAnA prayogakAra hatA, sarvadharma upAsanAnA sAdhaka hatA, 5. muni zrI saMtabAlajI (eka anokhI mATInA saMta), uparivat, sAmudAyika ahiMsAnA prayogakartA, AdhyAtmika ciMtaka, vidvAna pR. 12. sAhityakAra, prakhara sAdhanAzIla hatA. teo jAgrata yugadraSTA ane 6. arvAcIna jaina jyotirdharo, upariva, pR. 231. sarvAgI vyApaka dRSTivALA anubaMdhakAra hatA. 7. ejana. vizvavAtsalya prAyogika saMghanuM nAma emaNe prayojanapUrvaka 8. ejana. vAparyuM che. vizva eTale jagata ane vAtsalya eTale mAtRbhAva. jagata 9. muni zrI saMtabAlajI (eka anokhI mATInA saMta), uparivatuM, sAthe mAtRbhAvano anubhava karavo enuM nAma vizva vAtsalya. jyAM pR. 74. vAtsalya che tyAM sevA sahajabhAve che ja. uparAMta, vAtsalyamAM 10. lokalakSI lokazAhI, lekhaka-saMtabAla, prakAzaka-mahAvIra hiMsAnA abhAva sAthe vizuddha premano sabhAva paNa AvI jAya sAhitya prakAzana maMdira, amadAvAda, pR. 8. 11. uparivat, pR. 22. sakaLa jagatnI banI janetA, vatsalatA sahumAM reDuM." 12. uparivat, pR. 15. A saMtabAlajInI kAvyapaMkti gujarAtI bhASAnuM gaurava che. 13. uparivat, pR. 33. saMdarbha sUci 14. vizvavAtsalya, tA. 10-7-54. 1. arvAcIna jaina jyotirdharo, lekhaka saMpAdaka-zrI AtmAnaMdajI 15. vizvavAtsalya, tA. 12-1-55. prakAzaka-zrI satkRta sAdhanA kendra, kobA, 1988 pR. 229. 16. lokalakSI lokazAhI, uparivatuM, pR. 34. 2. muni zrI saMtabAlajI (eka anokhI mATInA saMta), 17. vizva vAtsalya, tA. 16-6-1954. lekhaka-caM. u. mahetA, prakAzaka-mahAvIra sAhitya prakAzana bloka naM. 101/e, AnaMda bhavana, 1le mALe, vI. pI. roDa, maMdira, amadAvAda, pR. 6. muMbaI-400004. Teliphona : 23821693 adhyAtma vicAraNAno ItihAsa : naMbara-1 karmanuM mULa svarUpa nDaoN. praviNabhAI sI. zAha duniyAnI cha abajathI paNa vadhu vastIno be bhAga vicArI zakAya, zarIra-AtmAnA bhedabhedanI carcA vagere upara alaga alaga lekha Astika ane nAstika, bhaNelI prajA ane abhaNa prajA, dhanavAna lakhavAnI dhAraNA che paNa prastuta lekha adhyAtma tattva karmanI ane garIba, Arya ane anArya, sajjana ane durjana vagere paNa vicAraNAno ItihAsa raju karavA lakhyo che. ApaNe vAta karavI che Astika ane nAstika prajAnI. e yAda rahe ke A tamAma tattvonI vicAraNAmAM vedakALa samayathI jIvananI ghaTamALa sArI-narasI darekanI cAlatI ja hoya che. aneka adhyAtma zAkhAoe potAnuM yogadAna ApyuM che. AstikanA jIvanamAM AtmA, paramAtmA, svargaloka, manuSyaloka, jainadarzanamAM gaNadharavAdanI carcAmAM adhyAtma tattvonI suMdara puNya ane pApa jevA AdhyAtmika vicAro AvatA haze to chaNAvaTa jovA maLe che. nAstikanA manamAM paNa AvA tattvo zuM che? zA mATe Thera Thera loko sarva prathama gaNadharavAdanuM mULa Avazyaka niryuktinI eka gAthAmAM ja AvA tattvone mAne che, e pramANe varte che. AvA zabdo ApaNI maLe che. e gAthAmAM agiyAra gaNadharonA saMzayone kramazaH A pramANe bhASAmAM kyAMthI AvyA? koNe dAkhala karyA? kevI rIte AvyA? gaNavAmAM AvyA che. zuM che A badhuM tUta? (1) jIva che ke nahi? (2) karma che ke nahi? (3) zarIra e ja Ama jijJAsA rUpe AvA tattvo Astikane mAnyatA mATe, zraddhA jIva che ke anya? (4) bhUto che ke nahi? (5) A bhavamAM jIva mATe baLa Ape ane nAstikane na mAnavAnA gunhAhita mAnasane jevo hoya, parabhavamAM paNa tevo ja hoya ke nahIM? (6) baMdha mokSa sAMtvanA Ape e mATe adhyAtma tattvanA A badhA padArthonI che ke nahi? (7) deva che ke nahi? (8) nAraka che ke nahi? (9) vicAraNAno eka adbhuta ItihAsa jANavA jevo che. puNya-pApa che ke nahi? (10) paraloka che ke nahi? (11) nirvANa aneka vaijJAniko koI eka padArthanA saMzodhana pAchaLa tamAma che ke nahi? baLo vAparIne paripUrNa zodha karIne ja jaMpe ane pachI te zodha A uparAMta niryuktimAM gaNadharo vizenI je vyavasthita hakIkata viSe aneka pustako lakhe tema A badhA tattvonI zodha mATe aneka maLe che tene koSTakanA rUpamAM goThavIne AgaLa mUkavAmAM AvI che. dharmanA RSimunioe potAnI vicAraNAo rajU karIne dharmazAstronuM uparanI gaMbhIra carcAmAM upaniSada, vedAMta darzanamAM zaMkarAcArya, sarjana karyuM che. dareka tattva AtmA, Izvara, karma, paraloka-mokSa, bhAskarAcArya, rAmAnujAcArya, nimbArka, madhvAcArya, vijJAnabhikSu, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana 1 1 caitanya prabhu, vallabhAcArya, zivamata, pUrvamImAMsA, uttaramImAMsA, che ema paNa nathI, eTale e vAdane vaidika vicAra-dhArAno maulika sAMkhya darzana, vaiyAyika vaiziSakano mata, jaina darzana, bauddha darzana, vicAra mAnI zakAya nahi, ema lAge che. zvetAzvatara upaniSadamAM cArvAka darzana, pazcimanI saMskRtinI vicAradhArA Ama tamAma jyAM aneka kAraNo gaNAvyAM che tyAM kAla, svabhAva, niyati yathecchA, zAkhAoe potapotAnA maMtavyo dAkhalA dalIla sAthe rajU karyA bhUta ke puruSa athavA e badhAMno saMyoga-e gaNAvyAM che. e che ane A tamAmanI vicAradhArA karma vize zuM kahe che teno abhyAsa kAlAdine kAraNa mAnanAra vaidiko hoya ke avaidika-game te hoya ahiM rajU karavAmAM Avyo che. paNa temAM ya karmano samAveza nathI. karma vicAranuM mULa : A pramANe upaniSadonA kALamAM paNa vaidika paraMparAmAM karma-adRSTa vedakALanA RSione manuSyomAM ane bIjAM aneka prakAranA siddhAMta e jo kendrastha sarvamAnya tattva na hoya to kaI paraMparAmAMthI pazu, pakSI ane kITapataMgomAM raheluM vaividhya anubhavamAM AvyuM na e vicAra vaidika paraMparAmAM gayo te zodhavuM bAkI rahe che. keTalAka hatuM ema to na kahevAya, paNa e badhA vaividhyanuM kAraNa temaNe vidvAnonuM mAnavuM che ke Aryoe bhAratanA AdivAsIo pAsethI aMtarAtmAmAM zodhavAne badale bahAranA tattvamAM mAnIne ja saMtoSa e vicAra lIdho haze. vidvAnonI e mAnyatAno nirAsa pro. anubhavyo hato. koI paNa eka ke aneka bhautika tattva ke prajApati hiriyajJAe ema kahIne karyo che ke e AdivAsIono AtmA jevA tattvane sRSTinI utpattinuM kAraNa kahyuM hatuM, paNa e sRSTimAM marIne vanaspati vageremAM jAya che evo siddhAMta ekamAtra vahema vaividhya kema Ave che eno khulAso karavAno prayatna karyo na hato. hato eTale tattvataH temanA e vicArane tArkika na kahI zakAya. jIvasRSTinA bIjA vargonI vAta javA daIe. kevaLa manuSyasRSTimAM je punarjanmanA siddhAMtamAM to manuSyanI tArkika ane naitika cetanAne vaividhya zarIrAdinuM hatuM, sukha-duHkhanuM hatuM, boddhika zakti-azaktinuM saMtoSa ApavAnuM dhyeya che. hatuM enuM kAraNa paNa zodhavA vizeSa prayatna karyo hoya ema jaNAtuM manuSyano jIva marIne vanaspati vageremAM jAya che e AdivAsIonI nathI. emanuM samasta tattvajJAna krame karI deva ane yajJane kendramAM mAnyatA korI vahema kahI kADhI nAMkhavA jevI nathI. je karmano siddhAMta rAkhIne vikasyuM che. prathama aneka devo ane pachI prajApati jevA vaidikonA devavAdamAMthI upaniSada pahelAM phalita nathI thaI zakato eka devanI kalpanA karavAmAM AvI. manuSya sukhI thavuM hoya to e ja karmavAdanA mULa AdivAsIonI ukta mAnyatA sAthe sahaja ane potAnA zatruono nAza karavo hoya to teNe e deva ke devonI rIte saMkaLAyela che. enI pratIti tyAre ja thAya che jayAre jainadharma stuti karI joIe, potAnI priya vastune sajIva hoya ke nirjIva-devo saMmata jIvavAda ane karmavAdanA UMDA mULa zodhavAno prayatna karavAmAM nimitte yajJa karIne temane samarpita karavI joIe, ethI devo saMtuSTa Ave che. jaina paraMparA-enuM prAcIna nAma game te hoya paNa thaIne manovAMchita pUrNa kare che evI mAnyatA vedathI mAMDIne brAhmaNakALa upaniSadothI svataMtra ane prAcIna che emAM to zaka karavo ja na sudhImAM vikasI che. ane devone prasanna karavAnA sAdhana tarIke joIe. ane tethI upaniSadamAM karmavAdano je vicAra navo prasphaTita yajJakarmano kramika vikAsa thaIne uttarottara jaTila karmanA rUpamAM e thayo che te jainonA karmavAdanI asarathI rahita hoya ema mAnavAne pariNita thaI gayuM; te eTale sudhI ke sAdhAraNa manuSyane yajJa karavo kazuM ja kAraNa nathI. je vaidika paraMparAne devo vinA eka DagaluM paNa hoya to e yajJakarmamAM niSNAta purohita varganI madada vinA zakya cAlatuM nahi e ja vaidika paraMparAne jyAre e karmavAdano siddhAMta rahyuM nahi. A pramANe deva ane tene prasanna karavAnuM sAdhana yajJakarma hAtha Avyo tyAre teNe devone sthAne yajJakarmane besADI dIdhuM ane e be vastunI AsapAsa vaidika brAhmaNonuM samasta tattvajJAna vikasyuM mAnyuM ke devomAM nahi paNa svayaM yajJakarmamAM ja phaLa devAnI zakti hatuM. che. devo koI nahi paNa vedanA maMtro e ja devo che. ane e yajJakarmanA brAhmaNakALa pachInA gaNAtA upaniSado e paNa veda-brAhmaNano samarthanamAM ja potAne kRtakRtya mAnatI dArzanika kALanI mImAMsaka aMtima bhAga hovAthI vaidika ja che ane tene vedAMta kahevAmAM Ave paraMparAe to yajJAdikarmathI utpanna thanAra apUrva nAmanA padArthanI che. paNa e vedAMtamAM vedaparaMparA eTale ke deva ane yajJaparaMparAno kalpanA karIne vaidika darzanamAM devone badale adRSTa karmanuM ja sAmrAjya aMta nikaTa hoya ema jaNAya che. veda-brAhmaNamAM nahi evA navA sthApI dIdhuM. navA vicAro e vedAMtamAM maLI Ave che. temAM saMsAra ane karma- A Akho ItihAsa jo ApaNe najara sAme rAkhIe to jaina adaSTa vize paNa navA vicAra maLI Ave che. A vicAro vaidika paraMparAnA karmavAdanI UMDI asara vaidikomAM je che te spaSTa thAya che. paraMparAnA ja upaniSadomAM kyAMthI AvyA, vedika vicAromAMthI ja veda ane upaniSada sudhInI je suSTi prakriyA vaidika paraMparAne e vicAra vikAsanA pariNAme ubhavyA ke avaidika paraMparAnA mAnya che te anusAra jaDa ane cetana sRSTi anAdi nahi paNa sAdi vicArako pAsethI vaidikoe lIdhA eno nirNaya Adhunika vidvAno che ane te paNa koI eka ke aneka jaDa ke cetana tattvamAMthI utpanna karI zakyA nathI; paNa eTaluM to cokkasa che ke sarva prathama vaidika thaI che ema manAyuM hatuM. paNa tethI viparIta karmanA siddhAMta pramANe sAhityamAM upaniSadomAM ja e vicAroe AkAra dhAraNa karyo che. jaDa ke jIvasRSTi anAdi kALathI ja cAlI Ave che ema mAnavuM paDe upaniSada sAhityamAM saMsAra ane karmanI kalpanAnuM spaSTa rUpa nathI che. A mAnyatA jaina paraMparAnA mULamAM che. jaina paraMparA pramANe dekhAtuM e vize to Adhunika vidvAnomAM vivAda nathI. vaLI evo koI samaya kalpI zakAto nathI ke jyAre jaDa-cetananuM astitva karma-kAraNano vAda paNa upaniSadomAM sarvasaMmata vAda thaI gayo -karmAnusArI astitva-na hoya, eTaluM ja nahi, paNa upaniSada Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 prabuddha jIvana julAI, 2009 pachInI badhI vaidika paraMparAmAM paNa saMsArI jIvanuM astitva e ja paraMparAmAM yajJanA vikAsa sAthe sAthe devonI vicAraNAmAM paNa pramANe anAdi mAnavAmAM AvyuM che te paNa karmatattvanI mAnyatAne vikAsa thayo hato. ane prAcIna kALanA aneka devone sthAne brAhmaNa AbhArI che. karmatattvanI cAvI janmanuM kAraNa karma che e sUtramAM kALamAM eka prajApati devAdhideva manAvA lAgyo hato. je loko e maLe che, ane e siddhAMtane AdhAre ja jIvonA saMsArane anAdi devAdhidevanI zraddhAthI calita na thayA temanI paraMparAmAM paNa kalpavAmAM Ave che. A anAdi saMsArano siddhAMta, jene pachInA karmavAdane sthAna to maLyuM ja che ane emaNe paNa e prajApati ane badhAM vaidika darzanoe apanAvyo che te, darzanonI utpatti pahelAM karmavAdano samanvaya potAnI Dhabe karyo ja che. teo mAne che ke jIvone paNa jaina paraMparAmAM ane boddha paraMparAmAM vidyamAna che, jyAre karmAnusAra phaLa to maLe che, paNa e phaLa denAra devAdhideva Izvara che. veda ke upaniSadamAM paNa te sarvasaMmata siddhAMta tarIke svIkArAyo Izvara potAnI IcchA pramANe nahi paraMtu jIvonA karmane anusarIne nathI e ja siddhAMtanuM mULa vedabAhya paraMparAmAM sUcave che. e vedabAhya phaLa Ape che. A prakArano samanvaya svIkAranAra vaidika darzanomAM paraMparA te bhAratamAM AryonA Agamana pahelAnAM nivAsIonI nyAya, vaizeSika, vedAMta ane pAchaLanuM sezvara sAMkhyadarzana che. to che ja ane emanI ja e mAnyatAno saMpUrNa vikAsa vidyamAna vaidika paraMparAmAM adRSTa-karmavicAra navo che ane bahArathI jaina paraMparAmAM upalabdha thAya che. Avyo che eno purAvo e paNa che ke vaidiko prathama AtmAnI jaina paraMparA to prAcIna kALathI ja karmavAdI che; temAM devavAdane zArIrika, mAnasika, vAcika kriyAne ja karma kahetA; pachI AgaLa kadI sthAna maLyuM ja nathI. AthI ja karmavAdanI je prakAranI vyavasthA vadhIne teo yajJAdi bAhya anuSThAnone paNa karma kahevA lAgyA. jainonA granthomAM maLe che te prakAranI vistRta vyavasthA anyatra paraMtu e asthAyI anuSThAno svayaM phaLa kevI rIte Ape ? te to durlabha che. jIvonA caDatA utaratA jeTalA prakAra saMbhave che ane tatkALa naSTa thaI jAya che; mATe koI mAdhyama kalpavuM joIe, ema eka ja jIvanI saMsAranI AdhyAtmika dRSTie nikRSTatama avasthAthI kahIne apUrva nAmanA padArthanI kalpanA mImAMsAdarzanamAM karavAmAM mAMDIne tenA vikAsanAM je pagathiyAM che te badhAmAM karma kevo bhAga AvI che, ke je vedamAM ke brAhmaNomAM nathI, paNa dArzanika kALanI bhajave che ane te dRSTie karmanuM je vaividhya che tenuM vistRta zAstrIya che. ethI paNa siddha thAya che ke apUrva jevA adRSTa padArthanI kalpanA nirUpaNa prAcIna kALathI jevuM jaina paraMparAmAM che tevuM anyatra durlabha temanI maulika nathI, paNa avaidikonI asaranuM pariNAma che. che, te sUcave che ke karma vicArano vikAsa jaina paraMparAmAM che ane e ja pramANe vaizeSikasUtrakAre adaSTa-dharmAdharma vize sUtramAM tene vyavasthita rUpa paNa e ja paraMparAmAM maLyuM che. jainonA e ullekho to avazya karyA che, paNa te adRSTanI vyavasthA to tenA vicAranA sphaliMgo anyatra gayA che ane tethI ja bIjAonI TIkAkAroe ja karI che. vaizeSikasUtrakAre aSTadharmAdharma kayo padArtha vicAradhArAmAM paNa navuM teja pragaTyuM che. che te kahyuM nathI, ethI ja prazastapAdane tenI vyavasthA karavI paDI che ane vaidika yajJanI kriyAnI AsapAsa ja badhuM goThave che eTale temanI teNe teno samAveza guNapadArthamAM karI dIdho che. aSTa-dharmAdharma e molika vicAraNAno pAyo jema yajJakriyA che, tema jaino karmanI guNarUpe spaSTapaNe sUtrakAre ullekhyo nathI, chatAM te AtmaguNa ja che AsapAsa ja badhuM goThavatA hovAthI temanI maulika vicAraNAno ema zAthI mAnavuM eno khulAso prazastapAdane karavo paDyo che. ethI ja pAyo karmavAdamAM che. siddha thAya che ke vaizeSikonI padArtha vyavasthAmAM adRSTa e navuM tattva che. jyAre karmavAdIo sAthe devavAdI brAhmaNone saMparka thayo haze Ama yajJa ke devAdhideva Izvara sAthe adRSTa-karmavAdanI saMgati tyAre ekAeka to devavAdane sthAne karmavAdane besADI devAnuM banyuM vaidikoe karI che. paraMtu yAjJiko yajJa sivAyanA bIjAM karmo vize nahi hoya. prathama to jema AtmavidyAne gUDha ane ekAMtamAM carcavA vicAra karI zakyA nathI ane IzvaravAdIo paNa jeTalA IzvaranI yogya mAnavAmAM AvI hatI tema karmavidyAne paNa rahasyamaya ane sthApanA pAchaLa paDI gayA che teTalA karmavAdanA rahasyanuM udghATana ekAMtamAM carcavA jevI mAnI haze. AtmavidyAne kAraNe yajJomAMthI karavA samartha nIvaDyA nathI, eTale mULe karmavAda je paraMparAno hato jema lokonI zraddhA maMda paDI gaI hatI tema karmavidyAne kAraNe teNe ja te vAdano yathAzakti vicAra karIne tenI zAstrIya vyavasthA devomAMthI zraddhA kSINa thavAno saMbhava hato. AvA ja koI kAraNe karI che. e ja kAraNa che ke karmanI zAstrIya mImAMsA jaina zAstromAM yAjJavalkaya jevA dArzanika ArtabhAgane ekAMtamAM laI jAya che ane maLe che te anyatra nathI maLatI. eTale mAnavuM rahyuM ke karmavAdanuM mULa karmanuM rahasya samajAve che, ane karmanI ja prazaMsA karIne kahe che ke puNya jaina paraMparAmAM ane tethIe pahelAMnA AdivAsIomAM che. karavAthI mANasa sAro thAya che ane pApa karavAthI naThAro thAya che. Aja rIte adhyAtma tattvanA bIjA vibhAgo AtmAnuM svarUpa, vaidika paraMparAmAM yajJakarma ane deva e baMnenI mAnyatA hatI mokSanuM svarUpa vagerenI vicAraNAnI ane tenI paraMparAno ItihAsa temAM jyAre deva karatAM karmanuM ja mahattva manAyuM tyAre je lokoe bhAratIya dharmagraMthomAM Thera Thera varNavavAmAM Avyo che ane te jANI yajJa upara ja bhAra Apyo temaNe yajJa ane karmavAdano samanvaya ApaNI bhAratIya Arya saMskRti mATe gaurava anubhavAya che. karIne yajJane ja deva banAvI dIdhA, ane yajJa e ja karma che ane tethI badhuM phaLa maLe che ema mAnavA lAgyA. dArzanika vyavasthAkALamAM 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380007. A lokonI paraMparA mImAMsAdarzana nAme prasiddha thaI. paraMtu vaidika phona : (079) 26604590 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 3. julAI, 2009 prabuddha jIvana bhArata-cIna nDaoN. raNajita paTela (anAmI) bhArata-cIna prAcIna saMskRti dharAvatA be vizALa deza che. AyArAma-gayArAmanuM TAMTiyA-kheMca-rAjakAraNa, vikAsanI ADe vizvanA lagabhaga baso dezonI vastIno 1/3 bhAga A be dezomAM AvatuM hoya che...eka sarje che to bIjo bhAMge che..eka ja rASTrIya vase che. baMne dezo sane 1962 sudhI zAMtipriya dezo gaNAtA pakSanI sattA have rahI nathI eTale 'deDakAMnI pAMcazerI" jevA hatA ne "paMcazIla'nI AcArasaMhitAnuM pAlana karatA hatA paNa aDhAra-vIsa kSetrIya pakSonA gaThabaMdhana dvArA narasiMha mahetAnI sane 1962mAM cIne bhArata para AkramaNa karyuM tyAre hiMdI-cInI vhelanI jema "jaya jaya raNachoDa rAyajI'nA nArA lagAvI ene kheMcIne bhAI-bhAInA nArA ane paMcazIlanA siddhAMtanA lIrelIrA UDI paNa cAlatI rAkhavI paDe che." je rASTrIya koMgrese bhAratanI svAtaMtrya gayA. sane 1962 thI sane 2003 sudhI bhArata-cInanA saMbaMdho prAptimAM siMhabhAga bhajavyo temAM, sattA-moha ne vakarelA taMga rahyA. julAI 22-27nI ApaNA vaDApradhAnanI cIna-yAtrA vyaktivAdane poSavA keTalAM badhAM taDAM paDyAM che" Aje to koI bAda e saMga paristhitimAM kaiMka haLavAza varatAya che paNa bhArata paNa pakSa rASTrIya-pakSa hovAno dAvo karI zake tema nathI." cIne lokazAhI deza che jyAre "lAlabhAInuM kaMI kahevAya nahIM! vaLI, dhAryuM nizAna sara karyuM ne bhArata taraphaDiyAM mAre che tenuM rahasya mane cInanA pAkistAna sAthenA snigdha saMbaMdhone kAraNe bhArata enI lAge che ke samartha rASTrIya netAgIrImAM paNa rahyuM che. jaMgI vastI zraddheyatAmAM keTalo vizvAsa rAkhI zake te paNa ciMtAno prazna che. baMne dezono ziradarda jevo prazna che paNa ApaNe 'be basa' paNa paNa AjakAla vizvarAjakAraNanAM je samIkaraNo thaI rahyAM che te siddha na karI zakyA tyAre cIna "eka basa'ne amala mUkavAmAM jAgrata jotAM bhArata-cIna baMneya dezoe potapotAnAM hitonI khAtara ne pratibaddha che. vastI vadhAro ApaNI "zaMkhalA" che jyAre cIna paNa vizvazAMtinA anulakSamAM, saMpa-sahakArathI sAthe rahIne mATe te "eseTa' che. matalaba ke cInano Arthika vikAsa jotAM ubhayapadI anukULatA sAdhI, vikAsa sAdhavo joie. Aje ajJAna ApaNe audyogika kSetre ne rAjakIya kSetre paNa cInanI avagaNanA ane garIbAI-e baMne dezonA sAmAnya prazno che. saMgharSa, yuddha, karI zakIe tema nathI. sane 1962mAM rASTrIya surakSA mATenuM ApaNuM salAmatIne nAme je abajonuM AMdhaNa thAya che-teno viniyoga bajeTa mAMDa so karoDanuM ja hatuM. ane javAhara tathA menana 'hiMdI cInI zikSA pracAra ne garIbAInA umUlana kAje thavo joIe. ane bhAI bhAI!'nA nArA lagAvavAmAMthI UMcA ja AvyA nahIM! cIne 1962nA yuddha pachI baMne dezonI sImAnA prazno paNa vivAdAspada AkramaNa karyuM tyAre ApaNAM sainikonAM pagarakhAMnAM paNa phAMphAM banyA che, kaika aMze e prazno jaTIla paNa che chatAMye dvi-pakSIya hatAM ne javAhare Adeza Apyo ne ApaNe UMghatA jhaDapAyAM! vicAraNA dvArA e hala na ja thaI zake evA paNa nathI; jo ke e javAharanA akALa mRtyunuM kAraNa e paNa hoI zake ! rakSAmaMtrI dizAmAM vidheyAtmaka gatividhi zarU thaI gaI che. svAtaMtrya-prApti menanano sAmyavAda mATeno ahobhAva paNa ApaNA parAjayanA pachInI ApaNI paMcavarSIya yojanAo dhAryuM nizAna pAra pADI mULamAM hoya to navAI nahIM! zakI nathI enAM aneka kAraNo che. paNa ApaNI tulanAe cIne rASTranI mAthAdITha Avaka jo Arthika pragatinI pArAzIzI enA nizcita dhyeyane siddha karavAmAM sArI pragati karI che. e atyAra gaNIe to Aje cIna ApaNAthI lagabhaga bamaNuM AgaLa sudhI ApaNA pUrvagraho ne ataDApaNAne kAraNe ApaNe jANatA che. cInanI vyaktidITha Avaka amerikana 927 Dolara che to nahotA. 'hajI sudhI rASTrIya vikAsanA daranuM lakSya ATha daza TakA bhAratanI kevaLa 477 Dolara ja che. raheThANanA praznamAM paNa cIne rAkhIne ApaNe cha TakA sudhI pahoMcI zakyA chIe. jayAre cIne daza 80 TakA siddhi hAMsala karI che. ApaNe UMcAM nizAna AMkIe TakAnuM dhyeya siddha karI batAvyuM che. mAovAdane nAthIne cIna chIe paNa vadhI zakatA nathI e ApaNI rASTrIya kamajorI ne dayanIya vyaktipUjAnA vaLagaNamAMthI mukta banI gayuM che. jyAre ApaNe lAcArI paNa che. tyAM lokazAhInA aMcaLA nIce javAhara, iMdirA, rAjIva, soniyA ATaluM lakhyA bAda huM cInanI AyAta-nikAsa nIti ane enI gAMdhInuM varcasva ne vyaktipUjA hajIya jIvaMta che. eka samaya evo purAMtanA AMkaDA ApI bhArata sAthe sarakhAmaNI karavA mAgato paNa hato jyAre gulAma bhAratamAM rASTrIya staranA netAo aneka hato tyAM keliphoniyAthI dIvALI upara bhArata Avelo mArA vaDIla hatA. jyAre svataMtra bhAratamAM Aje rASTrIya to zuM paNa baMdhuno jyeSTha-putra DaoN. razmi ema. paTela, mAruM lakhANa vAMcIne sTeTa-levalanA zaktizALI, zraddheya ne lokamAnya netAo paNa mane kahe: "kAkA! tamArA be muddAmAM huM saMmata thato nathI." eka to sUrajanA dave zodhavA paDe tema che! mane lAge che ke cInanA vikAsanI tamo kaho cho tema cIne Arthika-kSetre khUba pragati sAdhI che e pAchaLa enI rASTrIya netAgIrI paNa rahelI che...ApaNe tyAMnuM vAta sAcI paNa eka ja vAkyamAM huM Apane kahuM ke "dha kanTrI Ijha Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana julAI, 2009 rIca baTa dha pipala Ara puara." jyAre bhArata mATe kahyuM ke "dha kanTrI kahuM chuM ke ApaNA vaDApradhAna aTala bihArIjI jevo koIpaNa karmaTha, Ijha puara, baTa dha pipala Ara rIca.' e pachI teNe pragatinA ApelA prAmANika ne dRSTivaMta netA tamane anyatra jovA nahIM maLe. bhArata AMkaDAnI zraddheyatAnI vAta karIne jo e AMkaDA ApavAmAM bhAgyazALI che ke ene aTalajI jevA vaDApradhAna ne kalAma jevA amerikAnI koI paNa kAmagIrI hoya to to e AMkaDA sAva khoTA rASTrapati-be kuMvArA ne rASTrIya kakSAnA netAo prApta thayA che." samajavA...bhArata vAraMvAra bhASaNomAM duniyAnI be moTAmAM moTI enA gayA bAda huM pharI pAcho cInano vicAra karavA lAgyo. tyAM lokazAhIomAM potAnI sAthe amerikAne gaNAve che paNa to tA. 2-10-2003nA "gujarAta samAcAra'nA 'kAyado ane amerikAmAM bhArata jevI lokazAhI che ja nahIM. tyAM to miliTarI samAja' nAmanA kolamamAM zrI cInubhAI ra. zAhano lekha vAMcavA DemokrasI che. amerikA jevo udhAra deza AkhI duniyAmAM bIjo maLyo. jenuM zIrSaka hatuM: "bhotika kSetre AgaLa hovA chatAM ekkeya nathI. enI Arthika karoDarajju che enA dhamadhokAra cAlatA vyaktisvAtaMtrya jevI mULabhUta bAbatamAM cIna ghaNuM ja pAchaLa'-vAMcI zastronAM kArakhAnAM, be dezone niraMtara laDAvI lokazAhInI vAto mane mArA bhatrIjAnAM vidhAna sAcAM lAgyAM. zrI zAhe to lekhanA karanAra deza enI "IkonomI' tara rAkhe che... vizvabharanI jamAdArI aMtamAM evuM vidhAna karyuM che ke A bAbatamAM dareka bhAratIyane karatA dezane tamo lokazAhI deza kahezo ? lAdena jIve che, abhimAna hovuM joIe ke te bhAratano nAgarika che. rUsoe kaheluM: pAkistAnamAM ja che te prisaDenTa buza jANe che chatAM ye lAcArIthI "bhojana vinA eka TaMka cAlaze, paNa vANIsvAtaMtrya vinA kSaNabhara miliTarI DIrekTara jevA pAkistAnane paMpALe che, jene kAraNe bhArata paNa nahIM cAle." Ama chatAM cIna Aje "phekTarI phlora opha dha jevA lokazAhI dezane sahana karavuM paDe che. varlDa" gaNAya che. hArDaveramAM duniyAmAM eno prathama naMbara che. chellAM cInanI Arthika pragatinI tame vAta karI te zene AbhArI be dAyakAmAM 600 biliyana amerikana Dolara jeTaluM enuM che-jANo cho? tyAMnI ghIca vastI ne enI sastAmAM sastI majUrI. "InvesTamenTa' che. hAla eno "phorena rijharva eksacenja' 360 A bAbatamAM koI paNa deza enI hariphAI karI zakaze nahIM. vaLI biliyana amerikana Dolara che. sane 1978mAM cInanI nikAsa tyAMnI jelomAMnA kedIone khAvA to Ape che paNa khAvAnA daza biliyana hatI je vadhIne Aje 266 biliyana thaI che. jyAre pramANamAM cAra ghaNI majUrI karAve che ne bhAratanI jelomAMnA enA pramANamAM AyAta 244 biliyana amerikana Dolara che. kedIone je pramANe vetana ApavAmAM Ave che ne sudhArA mATe je sarakAra, korporezana, benko ane sAmyavAdI pArTInA sahakArathI pravRttio thAya che emAMnuM cInamAM kazuM ya jovA na maLe !tyAM cIna dina-pratidina pragatine paMthe AgaLa dhapI rahyuM che. sane bhArata jevuM vANI-svAtaMtrya ja na maLe. briTana jevo hebiyasa korpasa 2020mAM cInanI IkonomI dasa TrIlIyana amerikana Dolara thanAra ekTa na maLe...mArI sAthe cInI mULanA be bhAIo tyAMnI je vAta che. matalaba ke te Aje vizvanuM cothuM rASTra che je 'lArajesTa InDasTrIyala kare che tene AdhAre huM kahuM ke AkhI duniyAmAM bhArata jevuM kaze pAva2' che ne utpAdananI bAbatamAM GPDnA 35% ene phALe sukha nathI. ne bhArate karelI pragatino sAco khyAla vizvane nathI... jAya che. cAyanAnI GPD Aje Azare 1.2 TrIlIyana amerikana jyAre ApaNe aNudhaDAkA karyA tyAre vizva ApaNA "astitvanI' DolaranI che je bhArata karatAM bamaNAthI paNa vizeSa che. (bhAratanI ne pragatinI noMdha lIdhI. ApaNA aneka pakSonI banelI lokazAhI 450 biliyana US Dolara che.) sattA hAMsala karavA mATe ekabIjAnI siddhionuM sAcuM mUlyAMkana so vAtanI eka vAta. cIna ApaNo paDozI deza che. tyAM karatI ja nathI. bAkI gulAma bhArata TAMkaNInI paNa AyAta karatuM lokazAhI hoya ke na hoya, vANI svAtaMtrya hoya ke na hoya..paNa hatuM te poMkharaNanA aNudhaDAkA sudhI pahoMcyuM e zene AdhAre ? ApaNe ApaNI maryAdAmAM rahIne paNa bhautika kSetre pragati karavAnI bAbatamAM cIna pAsethI ghaNuM badhuM zIkhavAnuM che. bhArata-cInano ane kAkA! tamo ApaNI bAjunA gAmaDAmAM pharyA cho ? A tamArA | ubhayapadI sahakAra vizvanI mahAsattAvALA dezomAM mAnabharyuM sthAna vaDodarAnA rastAo karatAM paNa sArA rastA gAmaDAmAM thayA che. apAvI zake evI zakyatAvALo che. amerikA, briTana, phrAnsa, pANInI suvidhAo thaI che...dAdAgIrI karIne gAmaDAnA kheDUto jarmanI, jApAna jevA rASTro Aje cInanI avagaNanA karavAnI vIjaLIno gerakAyade upayoga karI vaparAzanA pramANamAM bIla bharatA sthitimAM nathI. ekavArano aphINIyo deza Aje navIna tAkAta nathI...tamArA samayamAM tame gAmaDAmAM vIjaLI joyelI? je loko sAthe vizvane Arthika-kSetre paDakArarUpa banI rahyo che. bhArate emAMthI bhArate pragati nathI karI ema kahetA hoya temane haidrAbAda ne beMgalora paTAIpa levA padArthapATha levA jevo che. mokalavA joIe. klinTana jevo klinTana AMdhranA mukhya pradhAna noMdha : prastuta lekha anAmI sAhebe 2-11-2003mAM lakhyo hato. caMdrAbAbu nAyaDunuM bhASaNa sAMbhaLI daMga thaI gayo hato...ApaNA rasikabhAI raNajitabhAI paTela, C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgalonI lokone TIkA karatAM ja AvaDe che. doSa jovAnI emane eka ja sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380052. AMkha che. kadaradAnInI bIjI AMkha ja nathI, ane kAkA! huM tamane mobAIlaH 9898169069. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana gAMdhI-AkAzagaMgAnI eka tejazikhAH mIrAMbahena zAMtilAla gaDhiyA keTalIka videzI sannArIoe bhAratabhUmine bharapUra prema karyo che. A dezane karmabhUmi banAvIne emaNe je svatva pragaTAvyuM che, te avismaraNIya che. temanuM kAryakSetra kAM to rAjakIya, sevAkIya athavA AdhyAtmika rahyuM che. A vaMdanIya nArIvRMdamAM bhaginI niveditA, zrI mAtAjI (poMDicerI Azrama), madhara TeresA, enI besanTa vagere uparAMta eka nAma juduM tarI Ave che. te che meDalIna sleDa, jemane gAMdhIjIe 'mIrAMbahena' nAma ApyuM hatuM. IMglaeNnDanA sAdhanasaMpanna kuTuMbamAM ucharelI taruNIne kaI rIte gAMdhIjIno paricaya thAya che ane kyuM baLa ane cheka bhArata kheMcI lAve che, e AkhI kahANI vismaya pamADe tevI che. sana 1892mAM meDalInano janma. pitA naukAdaLanA ophisara hoI jhAjho vakhata dariyAI sapharamAM gALatA. daramiyAna meDalIna mAtA sAthe mosALamAM rahetAM. nAnuM paNa raLiyAmaNuM gAma. AsapAsa nayanaramya prakRti patharAyelI hatI. moTI bahena rahonA haoNsTelamAM rahetAM. grinIca, porTasmatha, laMDana vagere judAjudA sthaLoe pitAjInI nimaNUka thatAM kuTuMba sthaLAMtara karatuM. eka divasa pitAjIe piyAno 52 vikhyAta saMgItakAra birthovananI rAgiNI vahetI mUkI. meDalIna bhAvavibhora banI sAMbhaLI rahyAM. teo jyAre jyAre A saMgIta sAMbhaLatAM, tyAre citta koI ajJAta pradezamAM viharavA lAgatuM. emane bithovana vize jANavAnI jijJAsA thaI. laMDanamAM jyAre jyAre biyovana zailInA saMgIta kAryakramo yojAtA, tyAre meDalIna teno lAbha letAM. biyovana pratyenA ahobhAve meDalInane jarmana bhASA zIkhavA preryAM. vaLI viyenA (oNsTriyA) jaI bithovananI kabaranAM darzana karyAM. A saMgItakAranI vizeSa mAhitI meLavavA meDalIne phrAMsanA vidvAna romA rolAMnI madada levAnuM vicAryuM. patro lakhyAM. rUbarU paNa maLyAM. banyuM evuM ke A arasAmAM rolAMe lakheluM gAMdhIjInuM pustaka presamAM chapAtuM hatuM. emaNe sahaja vAtavAtamAM meDalInane pUchyuM ke teo gAMdhIjI viSe kaMI jANe che ke kema. meDalInano 'nahi' uttara sAMbhaLatAM ja rolAMe kahyuM ke, gAMdhIjI eTale bIjA jisasa ! A zabdoe meDalInanA aMtaranA tAra jhaNajhaNAvI mUkyA. thoDAka divaso bAda pAchA pharatAM meDalInuM mArgamAM eka sTaoNramAMthI e pustaka kharIdyuM ane divasAMta pahelAM vAMcI kADhyuM. tenI jAduI asa2 varNavatAM meDalIna kahe che, 'koI adITha tattva mahAtmA gAMdhI rUpe mane kheMcI rahyuM hatuM." dariyApArano deza meDalInane sAda deto hato. bhArata jatAM pahelAM meDalInane lAgyuM ke gAMdhIjInA Azramane anurUpa raheNIkaraNI zIkhI levI jarUrI che. kAMtaNa, vaNATa, zAkAhArI bhojana, jamIna para palAMThI vALIne sIdhA besavuM, nidrA mATe suvidhAvALA bichAnAno tyAga, hiMdI bhASA AvaDavI vagere mATe sajja thavAnuM hatuM, meDalIna A dizAmAM sakriya thayAM. tyAM to 15 gAMdhIjInA upavAsa (1924)nA samAcAra jANyA. meDalIna duHkhI thayAM. upavAsa pUrA thayAnA khabara maLyA pachI ja zAMti thaI. meDalIne gAMdhIjIne patra lakhyo ke pote sAbaramatI Azrama AvavA Icche che. gAMdhIjIe 24 julAI,1925nA roja uttara pAThavyoH khuzIthI AvI zako. agAuthI khabara Apajo, jethI ahIMthI tamane levA koI AvI zake. AzramanuM jIvana kaparuM che, udyama mAgI le tevuM. tamane nirUtsAha karavA nathI lakhato, mAtra jANa karuM chuM. ahIMnI AbohavAthI paNa TevAvuM paDaze.' pote sAdagIbharI jIvanazailI mahad aMze AtmasAt karI lIdhI che, ema jaNAtAM melIne sTImara mAraphata bhArata tarapha prayANanI taiyArI AdarI. mA ane bahene laMDana sTezane vidAya ApI pitAjI perisa maLavAnA hatA. tyAM romA rolAM ane temanAM bahena paNa vidAya ApavA AvyAM. badhAe meDalInane premabharI zubhecchAo ApI. tA. 6-11-1925nA roja meDalIna sleDa muMbaI AvyAM. dAdAbhAI navarojI ane devadAsa gAMdhInI mulAkAta thaI. bIje divase, 7mI naveMbare, savAre meDalIna amadAvAda pahoMcyAM. sTezana para saradAra paTela, mahAdeva desAI ane svAmI AnaMda AvyA hatA. mArgamAM satata meDalInanuM raTaNa cAlatuM hatuMH Azrama kyAre Avaze ? kyAre Avaze ?...Akhare e sthaLa AvyuM. sAva sAdI ImArata. na koI bhapako, na koI ThATha. IMTovALI pagathI pachI parasALamAM thaI eka oraDI pAse AvyAM. saradAre meDalInane aMdara javA kahyuM. gAMdhIjI UThIne melInane maLavA sAme AvyA. yaSTisama pAtaLI kAyA ane smita verato nikhAlasa cahero joI meDalIna abhiniviSTa thayAM. temaNe gAMdhIjIne bhAvapUrvaka vaMdana karyAM. gAMdhIjInI AMkhomAM vAtsalyanAM nIra caLakatAM hatAM. temaNe meDalInane UbhA karyAM. bolyAH "AjathI tuM mArI dIkarI-mIrAM dIkarI.' meDalInanA hoTha para sahaja udgAra AvyoH 'bApu !' AzramI jIvana daramiyAna mIrAMbahenanA vyaktitvanAM traNa pAsAM UDIne AMkhe vaLage che. atre tenuM vivaraNa karavAno upakrama che. (1) ucca Adarzo mATe bhautika sukhano tyAga Azrama AvatAM pahelAM ja mIrAMbahena sAdAIbharyuM kaThora jIvana zarU kare che. eka aMgreja amaladAranI putrI tapasvI jevI jIvanarIti apanAve che. bApunI sUcanAthI tulasIbahena mahe2 mIrAMbahenane rU pIMjavAnuM, pUzI banAvavAnuM tathA kAMtavAnuM zIkhavatAM ane surendrajI hiMdI bhASA. cAInIjha bahena zAMti sAthe mIrAMbahena saMDAsanI saphAI hoMzathI karatAM. abhyAsa mATenA zikSako paNa nakkI thayA. ghaDiyALane kAMTe mIrAMbahenano rojiMdo kAryakrama cAlato. rasoI, kapaDAM, nahAvuM-dhovuM uparAMta anya pravRttio satata cAlatI rahetI. samaya jatAM bahena zAMtine aMgrejI zIkhavavA lAgyAM. vaLI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 eka daradInI kalAkeka sevA karatAM. dInabaMdhu enDrujhane kAMtavAnuM zIkhavatAM. potAnA dezathI lAvelAM khAdInAM kapaDAM pUrAM thaI jatAM mIrAMbahene khAdIbhaMDAramAMthI sapheda sADI magAvI. jo ke gAMdhIjIe evo Agraha rAkhyo nahoto ke mIrAMbahena bhAratIya zailInuM ja vastraparidhAna kare. mIrAMbahena kramazaH ekeka DagaluM AgaLa bharyuM jatAM hatAM. brahmacaryanuM vrata levAnI ane mAthAnA vALa kapAvI nAkhavAnI icchA bApu samakSa mUkI. lAMbo vicAra mAgI le tevI vAta hatI. AzramanI bahenoe mIrAMbahenane bIja nirNaya pAcho kheMcavA kahyuM, paNa mIrAMbahena na mAnyAM. bApue temanA vALa kApyA. briTIza zAsana sAmenI rASTrIya laData daramiyAna mIrAMbahena jelavAsa paNa bhogave che. prabuddha jIvana jalAI, 2009 vicAryuM ke AvI paristhitimAM ahiMsaka asahakArano mArga sauthI yogya ukela che. gAMdhIjIne patra lakhe che. 1942mAM mIrAbahena AgAkhAna mahelanA kArAvAsa daramiyAna mahAdevabhAI ane kastUrabAnA mRtyunA sAkSI bane che. vicalita thAya che, paNa tarata samatA dhAraNa karI le che. (3) gAMdhIjI sAthe bhAvAtmaka ane vaicArika tAdAtmya mIrAMbahena romA rolAM likhita gAMdhIjI paranuM pustaka vAMce che, tyArathI ja teo gAMdhIjI sAthe bhAvAtmaka saMbaMdhathI joDAI jAya che. AzramamAM AvyA pachI samagra dinacaryAnI kSaNekSaNe bApu ja kendrasthAne hoya che. pratyeka pravRttino preraNAsrota bApu ja hatA. bApu pratyakSa hAjara na hoya to paNa alaukika jyoti svarUpe potAne doratA hoya ema mIrAMbahenane lAgatuM. bApunA darzana be vakhatanI prArthanAmAM thatAM ane rAtre bApu khullAmAM AkAzadarzana mATe (2) saMyata saMvedanazIlanA mIrAMbahenanI lAgaNIzIlatA aniyaMtrita dhasamasato pANIno khATalAmAM ADA paDyA hoya tyAre temanI jhAMkhI karI zakAtI. pravAha nathI, balke enA para saMyama ane vivekabuddhinI lagAma che. emaNe lAgaNIonuM UdhvIkaraNa karyuM hatuM, mArca 1930mAM dAMDIkUca vakhate gAMdhIjInI dharapakaDa thatAM mIrAMbahenane atizaya duHkha thayuM. hatuM. pote dAMDIkUcamAM joDAI zakyA nahotAM, enuM du:kha to hatuM ja, (emane AzramanI pravRttiomAM zakya teTalA madadarUpa thavAnuMdUrIne kAma soMpAyuM hatuM) temAM gAMdhIjI ne jela thayAnA samAcAre emane vyagna karyAM. A du:kho thoDAka haLavA thAya e hetuthI mIrAMbahene judAjudA rAjyomAM khAdIkAma mATe pravAsa karyo. pravAsamAM gAMdhIjI sAthe mIrAMbahena hoya tyAre gAMdhIjInuM samayapatraka miniTa-miniTanI gaNatrI sAthe jaLavAI rahe enI kALajI mIrAMbahena rAkhatAM. bAputhI dUra rahevAnuM Ave tyAre mIrAMbahenane du:kha thatuM. chatAM zreyaskara pravRtti mATe sAme cAlIne hasate mukhe AvakAre che. bApune samarpita mIrAMbahena emano paDyo bola jhIlavA haMmezAM tatpara rahe che. bApu nArAja thAya evuM eka DagaluMya bharatAM nathI. bIjI bAju bApunA zabdothI mIrAMbahenane duHkha pahoMcyuM hoya to bApu pastAvo kare che athavA potAno Azaya spaSTapaNe rajU kare che. baMne vacce adbhuta ekatva hatuM. mIrAMbahena AzramamAM AvyAM tenA bIjAja varSe pitAjInA avasAnanA samAcAra AvyA. mAne maLavA thoDo vakhata svadeza jaI AvavAnuM bApue kahyuM, paNa mIrAMbahenanI evI koI yojanA nahotI. bahena-banevIne muMbaI maLI AvI saMtoSa mAne che. 6 varSa pachI mAnuM avasAna thayuM. mIrAMbahena mAne dara aThavADiye patra lakhatAM. mA vaLato javAba paNa lakhe, mAMdA hoya to paNa. e vAtsalyamUrti cAlI gaI. mIrAMbahene bApune patra lakhI haiyuM ThAlavyuM. bApu saMtvanAnA patramAM lakhe che, 'tArA zabde zabde tuM vyathA keTalI jIravI zake che te joI zakAya che.' mAnA mRtyunA eka mahinA pachI goLamejI pariSada (gasTa, 1931) maLavAnI hatI. gAMdhIjI sAthe mahAdevabhAI, devadAsa, pyArelAla ane mIrAMbahena joDAyAM. pitAjInA avasAna vakhate mIrAMbahena svadeza gayA nahotAM, paNa uparAMta vaicArika ekatva paNA emanI vacce jovA maLe che. mIrAMbahene bApunA vicAro AtmasAt karyA hatA. 1942mAM alAhAbAda kAMgresa samitInI beThaka maLavAnI hatI. mIrAMbahena temAM hAjara rahevAnI anumatI bApu pAse mArga che, jethI bApunA mananI vAta pote anya netAone spaSTa rIte samajAvI zake. bIjI bAju gAMdhIjIne paNa mIrAMbahenanA aMtaratamanI sAcI pichANa che, enI pratIti karAvo e prasaMga joIe. yuropanI DAmADoLa paristhiti vakhate mIrAMbahena jhekoslovekiyAnA netAne segAMva AvavAnuM AmaMtraNa Ape che. pote jhekoslovekiyA jaI rUbarU mulAkAta levAno paNa vicAra kare che. bApune puchAve che. bApu kahe che, 'mane khAtarI hatI ke tAro AtmA Ama ja kaheze.' (jo ke mIrAMbahena jaI zakatA nathI, kAraNa bApu emane bAdazAhakhAnanI madade pezAvara mokalatA hatA.) mIrAMbahena gAMdhIjInA avasAnanA eka dAyakA bAda 1959mAM IMglaeNnDa gayAM. thoDo vakhata tyAM rahI viSenAmAM zeSa jIvana gujAryuM. tA. 20-07-1982nA roja viyenAmAM temanuM avasAna thayuM. *** A vakhate kudaratI yoga Ubho thayo che, tethI mIrAMne sukUna maLaze evo bhAva gAMdhIjInA manamAM kharo. joke mIrAMbahena A kAraNasara javA taiyAra thayA nahotAM. emaNe spaSTa kaheluM, 'pArivArika saMbaMdhothI huM para thaI gaI chuM.' me, 1938mAM gAMdhIjI vAyavya sarahada prAMtanA pravAse hatA. tyAMthI teo dilhI pahoMcyA. mIrAMbahena rogAMvamAM hatAM. evAmAM bahena nAnA avasAnanA samAcAra maLe che. A AghAta vakhate paNa mIrAMbahena saMyamapUrvaka manane bIjI dizAmAM vALe che. yuropamAM aMdhAdhUMdhInuM vAtAvaraNa hatuM. hiTalare jhekoslovekiyA 52 kabajo jamAvyo hato. mIrAMbahene (AdhAraH 'mIrAMbahena' . jayaMta paMDyA-AvRtti 1992.) e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI mukta jIvana svAmI bApA mArge, vaDodarA-390005. phona : 0265-2481680. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 'prabuddha jIvana paMca samavAya kAraNavAda 2 DaoN. kavina zAha jaina darzananI amUlya bheTa vizvanA mAnavIone jo koI maLI bAlyAvasthA ane yuvAvasthA, vRddhAvasthA ane durbaLatA, jIvanano hoya to te syAdvAdanI che. bhagavaMtanI vANI svAdvAdathI alaMkRta aMta vagere kALa sAthe saMbaMdha dharAve che. samaya ati sUkSma kALamAM che. anekAntavAdano paryAyavAcI zabda syAdvAda che. sApekSavAda che ane kALacakramAM utsarpiNI avasarpiNI che. eTale kALanuM mahattva paNa kahevAya che. bhagavaMtanI vANI-vidhAna sApekSavAdavALI che. raheluM che. anekAntavAda ekAntavAdano pratispardhI che. ekAntavAda vastu ke 2. svabhAva samavAya mata. koI vastu ke padArthanI mULabhUta prakRti padArthane eka taraphI vicAre che jyAre anekAntavAda koI vastu-padArtha e svabhAvanuM lakSaNa che. ke satyane aneka dRSTikoNathI mUlyAMkana karIne apekSAe svIkAre jema sAkaramAM gaLapaNa e svabhAva che tema AtmAnI zuddhatA che. anekAntavAda vastunA vividha dharmonuM pratipAdana karavAnI paddhati e svabhAva che. yuvAna strI patino yoga prApta thavA chatAM che. koI eka zabda ke vAkya dvArA pUrI vastunuM eka sAthe kathana saMtAnaprApta karI zakatI nathI. eTale vaMdhyatva e teno mULabhUta karavuM azakya hoya tyAre koI eka dharma lakSaNanI mukhyatA karIne svabhAva che. strIne mUcha UgatI nathI. moranAM pIMchAM koNe cItaryA anyanI gauNatA kare. koI mukhyane paNa gauNa kare eTale vAkyanI che? e to svAbhAvika rIte ja hoya che. haraNanAM nayana, gulAba sAthe yAt zabda joDavAmAM Ave che. svAvAda eTale kAMTAmAM khIle che, bAvaLa vRkSanA aNIyALA kAMTA, sarpamAM maNi apekSApUrvakanI vANI. ane viSa, haraDenA sevanathI virecana thAya. deza-videzamAM kASTa jagatanA sarva bhAvo apekSApUrvaka che. dA. ta. jJAnAtmA. ahIM (lAkaDuM) udbhave che. bhUmimAMthI pASANa thAya che. sUrya uSNa-garama AtmAnA jJAna guNane mukhya gaNyo che ane anya guNo gaNapaNe che jyAre caMdra zItala che. padravya paNa svabhAva gata che. svabhAva che. pAMca samavAya kAraNavAdane samajavA mATe ane kAntavAdanI matavAdInA A vicAro potAnA samarthanamAM jaNAve che. bhUmikA upayogI che. temAM syAdvAdano dharma rahelo che. 3. niyati matanA vicAro joIe to bhavitavyatAne pradhAna koIpaNa kArya karavAmAM pAMca kAraNa rahelAM che. 1. kALa samavAya. gaNavAmAM Ave che. je kArya athavA padArtha je nimitta dvArA dravya, 2. svabhAva samavAya. 3. niyati samavAya. 4. pUrvakRta karma samavAya. kSetra, kALa bhAvathI thAya che tene niyativAda kahevAmAM Ave che. 5. udyama samavAya. koI kAryanI siddhi thavA mATe mukhya ane niyata karmodayanA nimittanI apekSAe tene "deva" ke prArabdha (nasIba) goNapaNe A kAraNo nimitta rUpa che. A vicAradhArAne pAMca paNa kahevAya che. niyata kALanI apekSAe tene bhavitavyatA kahe samavAya kAraNavAda kahevAya che. pAMcano samavAya kAraNavAda kahevAya che. samudra pAra karI jAya, jaMgalamAM ekalo phare paNa bhAgya sAruM che. pAMcano samavaya thAya to kArya thAya che. koI ekathI kArya thatuM hoya to kaMI thatuM nathI. niyatithI anicchAe ke vaNamAMgI nathI. A aMgenI vizeSa mAhitI nIce pramANe che. sukha-samRddhi prApta thAya che. bhAgyano A camatkAra che. bhavitavyatA 1. kALa samavAya kAraNa. kALa vartamAna samayarUpa che te nizcaya vize to samAjamAM kahevata pracalita che ke bhAgyazALIne bhUta raLe. nayanA lakSaNavALo che. vyavahAra nayathI bhUta-bhaviSya bheTavALo 4. pUrvakRta karma matanA vicAromAM pUrva bhavamAM karelAM zubhAzubha che. samayAdi kalAno samUha te kALa che. "kaluM' dhAtu uparathI karma udayamAM Ave che ane sukhaduHkha prApta thAya che. eTale karmavAdano gaNatarInA arthamAM samajavAno che. kALanA bheda samaya, Avali siddhAMta kAryarata che. mUhurta, divasa, pakSa, mAsa, varSa, palyopama, sAgaropama, karme rAma vasyA vanavAse sItA pAme cAla, utsarpiNI-avasarpiNI vALo kALa che. karme laMkApati rAvaNanuM, rAja thayuM visarAla. samaya" ati sUkSma kALa che ke kevaLI bhagavaMto paNa tenA bhAga kameM kIDI, karme kuMjara, karme nara guNavaMta, karI zake nahi. AvA asaMkhya samayonI AvalikA thAya che. be dhaDI karme roga soga duHkha pIDita janama jAya vilapaMta. (48 miniTa) eka muhUrta kahevAya che. kALa samavAya matanI mAhitI karme varasa lage risahasara udaka na pAme anna. nIce pramANe che. karma vIrane juo yogamAM re, khIlA ropyA kanna. kALe upaje, kALe viNase, avara na kAraNa koya re. karma sattAnA prabhAvanA samAjamAM jANItA uparokta dRSTAMta garbha dhAraNa, putra janma, dUdhamAMthI dahIM thavuM, phaLa phaLAdi samaye pUrva karmano prabhAva darzAve che. karmanI gati nyArI che. eka rAya ane pAke che, varSanI cha Rtu kALane AdhIna che. divasa ane rAta, bIjo raka. eka durbaLa ane bIjo zaktizALI. eka vidvAna, bIjo Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana mUDha-ajJAnI A badhI sthiti karmAdhIna samajavI joIe. 5. udyama samavAya kAraNa matamAM udyama-purUSArthanA vicAro mahattvanA gaNAya che. sakala padArtha sAdhavA e udyama samartha to.' rAme rApara tarIyo, lIdhuM laMkA rAja to. udyamathI UMcI caDhe jo juo ekendriya vela to. udyama karatAM eka same jo, jeha navi cIje kAja jo te phiri udyamathI huve re. jo vi Ave vAja jo. cAra hatyA karanAra dRDha prahArI udyamathI cha mAsamAM siddhipadane pAmyA. udyama vize jaina samAjamAM jANItI kahevata che ke TIpe TIpe sarovara bharAya ane kAMkare kAMkare pALa baMdhAya. udyamathI vidyA ane dhana saMpatti paNa maLe che. uMghamanA mahimAnI uparokta mAhitI jIvanamAM tenI mahattA darzAve che. A rIte kArya siddhimAM pAMca samavAya kAraNa mukhya ane gauNa rahe che evI jinavANI che. sAco samakitadhArI AtmA koI eka matane mAne nahi paNa pAMca kAraNane mAne che. vinayavijaya upAdhyAyajIe pAMca samavAya kAraNanA stavananI racanA karI che temAMthI uparokta mAhitI prApta thaI che. kavie stavananI samAptimAM nIce pramANe vicAro darzAvyA che. julAI, 2009 e pAMce samudAya milyA viza. koI kAja na sIjhe, aMguli bhoge kara taNI pare, je bUjhe te rIjhe re prANI sa. 2 Agraha ANI koI ekane emAM dIre vaDAI uttara gujarAtanA varasoDA gAmathI be gAu dUra bhekhaDa para AvelA aMboDa gAmanA pAdare khullA medAnamAM nizALiyA girajA ane bhIkhA (jayabhikhkhunuM hulAmaNuM nAma)e mugdha ane romAMcaka najare rAmalIlAnA khelamAM nIti ane dharmapAlaka rAjA rAma dvArA sItAnuM haraNa karanArano vadha thato joyo. ghara ane nizALanI baMdhiyAra duniyAmAMthI pahelI vAra bahAranA jagatamaM paga mAMDatA bhIkhAe rAmalIlAnA khelano AnaMda to mAryo, paNa ethIya vizeSa girajA brAhmaNanI dostI ane khUba gamI gaI. rAmalIlAmAM judA judA varNanA lokone AnaMdabhera beThelA ane ToLaTappA karatA jovAnI ane bhAre majA paDI. gharanI bahAranI duniyA sAthe bhIkhAno saMbaMdhasetu racAya Aja sudhI sagAM-snehIonI, ghara ane nizALanI dIvAlonI surakSita killebaMdhImAM jIvana gALanArA A chokarAne pahelI vAra khyAla Avyo ke A jagata to ati ati vizALa che ane emAM keTalAya mAnavIo vase che. girajA sAthenI dostIthI enuM hRdaya paNa senA mili sakala raNAMgaNa jIte subhaTa laDAI re sa. 3 taMtu svabhAve paTa upajAve kAla krame re vaNAe bhavitavyatA hoya to nipaje nahIM to vighana ghaNAMe re. sa. 4 taMtuvAya udyama bhoktAdika bhAgya sakala sahakArI Ima pAMce mila sakala padAratha utpati juo vicArIe sa. pa niyati vaze halukaramo thaIne nigoda thakI nikalIyo puNye manuja bhavAdika pAmI sadgurune jaI maliyo re. sa. 6 bhava tithino paripAka thayo tava paMDita vIrya ullasio bhavya svabhAve zivagati pAmI zivapura jaIne vasIo re sa. 7 vardhamAna jina pire vinI zAsana nAyake gAyo saMdha sakala sukha hoye jehathI syAdvAda rasa pAyo re, prANI sa. 8 paMca samavAya kAraNavAda jina vANIne samajavA mATe AdhArabhUta sAdhana che. satya ane tattvane AtmasAt karavA mATe syAdvAda samAna A vicAro paNa mahattvano gaNAya che. 103 sI bilDIMga, jIvana jyota epArTamenTa, vakhArIyA baMdara roDa, bIlImorA-396 321. phona : 02634 288792. jayabhikhkhu jIvanadhArA ! tuM E DaoN. kumArapALa desAI [navalakathA, navalikA, caritra ane bALasAhityanA labdhapratiSTha sarjaka jayabhikhkhunA janmazatAbdInA varSamAM emanA jIvanacaritranuM ahIM Alekhana karIe chIe. vyaktinA citta para enA bALapaNanI ghaTanAono UMDo ane sthAyI prabhAva paDato hoya che, je bhinna bhinna rUpe jIvanamAM ane sarjanamAM vyakta thato hoya che, sarjaka bhinu nI bAlyAvasthA vonuM hatuM 5*2) sauthI vadhu AnaMdabharyo divasa pahelI vAra sAmI vyaktine oLakhavAno prayAsa karavA lAgyuM. koI aparicita sAthe AnaMdamAM sahabhAgI thavA lAgyo. AkAza nIce bhajavAyelI rAmalIlAe bhIkhAnA mananA khAlI AkAzamAM AnaMda, utsAha ane mojanA aneka raMga bharI dIdhA. rAmalIlA pUrIthaI eTale girajAe kahyuM, 'A aMboDa gAmamAM mArAM phaIbA rahe che. cAla, thoDI vAra tyAM ja jaIne sUI rahIe, pachI vahelI paroDhe cAlI nIkaLIzuM.' varasoDAnA vAMdhAM vaTAvIne rAmalIlA jovA AvelA bhIkhAne khUba thAka lAgyo hato. rAta ghaNI vItI gaI hatI, AthI pharI cAlIne varasoDA pAchA javAnuM muzkela lAgatuM hatuM. emAM girajAnI darakhAsta joItuM hatuM ne vaiduM ApyuM' jevI lAgI. baMne enAM phaIbA dhara tarapha cAlyAM. varasoDA gAma bhekhaDa para vasyuM hatuM, to enAthI ya UMcI bhekhaDa para A aMboDa gAma AvyuM hatuM. evI eka bhekhaDanA cheDe AvelA brAhmaNavADAmAM girajA ane bhIkho pahoMcI gayA. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana 19 gharanA phaLiyAmAM girajAnAM phaIbA sUtAM hatAM. e jAgyAM ane emaNe aMboDa gAmanI bhekhaDanI taLeTInA cheDe AvelA gharanI bahAranA A be chokarAone eka khATalo ane eka godaDuM kADhI ApyAM. phaLiyAmAM baMne mitro sUtA hatA. thoDe dUra eka pIpaLAnuM jhADa girajA sAthe bhIkhAnI dostIno raMga dhIre dhIre jAmato hato. hatuM. caMdranI AchI AchI UgI rahelI rekhA enI DALamAM dekhAtI bhIkhAne eno sahavAsa gamavA lAgyo hato. enuM kAraNa e ke hatI. be mitro emanA bhAvi jIvananI svapnasRSTimAM taraboLa banI bhAkhAnuM AkhuM jIvana Dara, mAnyatAo, bhaya ane nirbaLa vicArothI gayA hatA. eve vakhate pIpaLA para beTheluM ghuvaDanuM baccuM bUmo pADavA vIMTaLAyeluM hatuM, jyAre girajo nirbhaya hato. bhIkhAne jIvanamAM lAgyuM. AnaMda-sarovaramAM saphara karI raheluM bhIkhAnuM mana acAnaka Dagale ne pagale bhaya ane du:kha dekhAtAM hatAM. bhIkhAnA aMtastalamAM bhayathI bharAI gayuM. ghuvaDanA avAjathI enuM hRdaya thara thara dhrUjavA bhaya Asana jamAvIne beTho hato. jyAre giraja bhayane jANato lAgyuM. enAM aMgo kAMpavA lAgyAM ane DaranA bojathI ladAyelI nahoto ane Dara to enAthI keTalAya gAu dUra raheto hato. bhayabhIta ardhakhullI dRSTithI te pIpaLAnA vRkSa paranA ghuvaDane jovA lAgyo. mAnavIne nirbhayano sAtha sadAya game. Atha bhIkhAne girajAnI ghuvaDanA avAjane kAraNe ekAeka bhIkhAnI najara samakSa enA dostI gamI gaI. enI sAthe muktapaNe pharavA maLatuM, kotaromAM bALapaNano sauthI duHkhada prasaMga taravarI UThyo. sauthI adhika sneha jatAM saheje thaDakAro thato nahIM. vaLI dareka bAbatamAM girajo ApanAra phaIbAnuM avasAna thayA pachI enA gharamAM roja rAtre ghuvaDa pAvaradho hato eTale AvanArI pratyeka muzkelInuM samAdhAna enI cUkyA karato hato ane enA avAjathI bhIkhAnuM rUMve rUMvuM thatharI pAsethI maLI rahetuM. UThatuM hatuM. enA goThiyAoe paNa A bhayamAM vadhAro karIne rAmalIlA jovA gayelA bhIkhAne ghera siphatathI saMdezo ApatAM ene kahyuM hatuM, "rAtre gharanA mobhAre besIne tane nAma daIne girajAne AvaDatuM hatuM ane e ja girajAne aMboDa gAmamAM bolAvaze tyAre jo tuM hoMkAro deze to tAruM AvI banaze. jo rAtavAso karavAnI vyavasthA karatAM paNa phAvatuM hatuM. girajo ane ene IMTano kakaDo ke mATInuM DhekuM mAraze to e DhekuM laIne kuvAmAM bhIkho eka khATalAmAM phaLiyAmAM laMbAvIne sUtA. rAtanA nAkhaze ane DhekuM jema gaLatuM jaze ema tuM paNa gaLato jaze." e aMdhakAramAM upara tArAo TamaTamatA hatA, tyAre A dosto, ghuvaDano avAja A aMdhArI rAtre pharI saMbhaLAyo ane punaH tArAo sAme jotAM jotAM goThaDI karatA hatA. girajAe koI bALapaNanAM e vasamAM smaraNo sAthe bhayanuM lakhalakhuM pasAra kaI rahasya pragaTa karato hoya tema kahyuM, "A rAmalIlAmAM mArAM sagAMo gayuM. paNa kAma kare che. e jAtajAtanA khela bhajave che, gAmegAma phare che khATalAmAM sUtelA bhIkhAne eTalI haiyAdhAraNa hatI ke A vakhate ane sArA evA dAma meLave che." rAtre ghuvaDa bolyuM tyAre te ekalo khATalAmAM nahoto; Aje enI girajAne bhaNavAnuM bhAre paDatuM, tethI eno vicAra rAmalIlAmAM joDAjoDa bhaDanA dIkarA jevo girajo sUto hato. bhIkhAe potAno joDAvAno hato. pachI bhaNavAnI jhaMjhaTa na rahe. eNe bhIkhAne kahyuM, bhaya vyakta karatAM kahyuM, 'girajA, jo ne! A ghuvaDa kevuM bhayaMkara bhIkhA, ApaNe paNa moTA thaIne A rAmalIlA karazuM. kevI bole che?! A te kevuM bhayaMkara paMkhI che - apazukaniyALa ane lIlAlahera! na bhaNavAnI jhaMjhaTa, na nizALanI ciMtA! ane jo, bihAmaNuM! enAthI to huM trAhya-tobA pokArI gayo chuM.' e rAmalIlAmAM tuM lakSmaNa thaje ane huM rAma thaIza." girajAe kahyuM, "ghuvaDanuM baccuM bole emAM bhayaMkara zuM? enAthI bhIkho ane girajo bhAvinI AvI suMdara kalpanAmAM rAcI rahyA. ATalo badho mUMjhAya che zAno? e to bole." rAmalIlAmAM rahIne zuM karazuM enI ja eka AkhI rAmalIlA bhajavI "zuM bole? girajA, kharuM kahuM, mane ghuvaDa ane cIbarInI bhAre nAkhI! bhUMgaLa sAMbhaLavAnI ane raMgalA sAthe rahevAnI kevI majA bIka lAge che. rAte eno avAja sAMbhaLuM tyAre mane evo Dara Avaze enI kalpanAmAM teo uDavA lAgyA. ethIya vadhu to bhIkhAne lAge che ke game teTalI tarasa lAgI hoya toya pANI pIvA paNa rAmalIlAmAM je bolI vaparAtI temAM rasa paDyo. rAmalIlAmAM UThuM nahIM. AMkho mIMcI dauM, lAkaDAnI jema paDyo rahuM ane jIva hoMkArA, paDakArA ane uzkerATa sAthe je bolI bolavAmAM AvatI, bacAvavA mATe bhagavAnanuM nAma leto rahuM.' emAM paNa bhIkhAne nATakanI khUbIonAM darzana thayAM. gAmamAM be 'tuM vANiyo kharo ne?!' bhIkhAe girajAne kahyuM, "ghuvaDanuM pakSa hoya to e baMne A bolI vakhate sAmasAmI bAMyo caDAve. bacce ApaNe mATe bolatuM nathI. e to bole che enI mAne kaMIka gAmanA mukhIne moTo mAna-maratabo maLe to vaLI rAmavivAhanA jaNAvavA. jIva mAtrane bhagavAne jIbha ApI che to te zuM kAma na prasaMge thatA nRtya vakhate gAnArI para khuza thaIne kyAreka koI bole?' manamAnI rakamanI nyochAvarI kare. AmAM khoraDuM ke DhAra vecavAnA 'nA, ghuvaDa bole e ghaNuM azubha kahevAya. vaLI A apadivaso paNa Ave! toya rAmalIlA vakhate to mUchano vaLa jALavavA zukaniyALane kazuM karAya paNa nahIM." mATe pAchuM vaLIne koI jotA nahIM. bhIkhAe derAsaramAM bolI "khera, tane bIka lAgatI hoya to le tyAre, ene uDADI mUkuM," bolAtI joI hatI, paNa te ene sAva phikkI lAgI. AnA jevuM ema kahIne girajo khATalAmAMthI UThyo. pAse paDeluM mATInuM DhekuM joza, uzkerATa ke garamAvo emAM dekhAtAM nahIM. upADyuM ane pIpaLAnA jhADa para beThelA ghuvaDa tarapha ghA karavA hAtha Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaze." 20. prabuddha jIvana julAI, 2009 UMco karyo to bhIkhAe eno hAtha pakaDI lIdho. AbarUno gaMbhIra savAla paNa Ubho hato. girajo ane bhIkho hAM hAM, girajA, motanA moMmAM hAtha nAkha nahIM. tane kharI banne samovaDiyA hatA ane potAnA samovaDiyA sAme halakA ke vAtanI khabara nathI. jo tuM mATInA DhaphAno ghA karaze to ghuvaDa e UtaratA dekhAvuM e to AbarUnA kAMkarA karavA jevuM gaNAya. AthI DhekuM laI jaIne kuvAmAM nAkhaze. DhekuM gaLatuM jaze ema tuMya gaLato bhIkhAe enI tamAma hiMmata ekaThI karI, saghaLuM zarIrabaLa hAthamAM saMcita karyuM. manamAM deva-devIonuM smaraNa karavA lAgyo.emane giraja hasI paDyo : "huM gaLato jaIza ?! are jA, jA." tAkIde madade AvavA mATe AvAhana ApyuM ane hiMmatano dekhAva hA, sAcuM kahuM chuM, tane. ene hoMkAroya apAya nahIM ane DhekuM karIne bhIkhAe hiMmatabhera hAtha lAMbA karyA. bhIkhAne lAgyuM ke marAya nahIM." TacalI AMgaLIe sudarzanacakra rAkhanAra mahArathI kRSNane paNa ATaluM bhIkhAnI vAta sAMbhaLIne girajo hasyo : "vAha re vAha! A jora ajamAvavuM paDyuM nahIM hoya! bhIkhAe ghuvaDanuM baccuM hAthamAM tamArA dayAdharmIonI vAto to kharI. AvuM kazuMya nathI. koI lIdhuM. eka paLa to ene pRthvI sarakatI lAgI, AsapAsanI duniyA tamArA dharamI vaDavAe AvA vahema phelAvyA haze. ene kAraNe mIThI pharatI lAgI, nasenasa kheMcAvA lAgI ane enI AMkho to sthira nidrAno karkaza avAjathI bhaMga karanArA, goLamaToLa moM ane moTI ja na thAya. AMkhovALA, jene joyA pachI khAvuM na bhAve evo vicitra dekhAva girajAe kahyuM, 'jo dosta, manasA bhUta ne zaMkA DAkaNa. jenuM dharAvatA A badasurata prANIne loko jIvatuM rahevA de che; nahIMtara mana hAryuM e jagata hAryo. jo mana majabUta hoya to khuda jamarAjA jema mANasa mAMkaDane pakaDIne pakaDIne ThekANe pADe che, ema Ane paNa eka vAra pAchA pharI jAya. paNa pakaDIne pakaDIne dezavaTo Apyo hota. jo A karuM ghA." ema girajAnA zabdonI hiMmata bhIkhAne gamI gaI. mRtyu pAmatA kahIne girajAe tAkIne mATInA DhephAno ghA karyo. pIpaLAnI DALa mAnavInA mukhamAM mukAtA amRtabiMdu jevAM enAM e vacano lAgyAM. jorathI hAlI UThI ane ghuvaDanuM baccuM nIce paDyuM. girajAe potAnA bhIru sAthIne bhayahIna banAvatAM kahyuM, girajAne khUba gammata lAgI. e to doDyo ane jotajotAmAM 'ApaNe to jIva-jana. ApaNane e bicArAM jAnavara zuM karI ghuvaDanA baccAne pakaDIne laI Avyo. bhIkhAe vicAryuM ke je ghuvaDe zake ? jo bhIkhA, huM to masANamAMye gayo chuM. ghoromAMya pharyo chuM, enI keTalIya rAtone bihAmaNI banAvI che e ghuvaDane gADha vanavagaDA paNa khUkyA che. na to kyAMya bhUta maLyuM che ke na DAkaNa. aMdhakAramAM girajo hAthamAM pakaDIne laI Avyo! A girajo to mANasanuM mana majabUta hoya to kadI koI ene herAna karI zake nahIM." rAkSasa rAvaNathI cAra tasu caDI jAya evI tAkAtavALo che! sAhasI girajAnAM vacano sAMbhaLIne bhIkhAnA zarIramAMthI bhayanI chellI siMdabAda "arebiyana nAiTsa'mAM ghaDAmAM rAkSasane laI Avato dhrUjArI paNa osarI gaI. e svastha banIne ghuvaDanA baccAnuM hoya che - bhIkhAne yAda AvI gaI. madharAte ene ghuvaDanuM baccuM bArIkAIthI nirIkSaNa karavA lAgyo. varSothI mana para ladAyelo pakaDIne Ubhelo girajo koI mahAparAkramI lAgyo. girajAnA paga bhayano bhAra dUra thaI gayo. dIrdhakALano rogI jema rogamukta thAya. jANe thAMbhalA ane enuM mAthuM jANe AbhanA mobhAne aDatuM evI bhIkhAnI dazA hatI. dekhAyuM. enA lAMbA hAthamAM pILI AMkhovALuM ghuvaDanuM baccuM phaDaphaDatuM girajAe kahyuM, 'have choDI de e bicArAne ! enI mAM kyAMka hatuM. ene zodhatI haze.' girajo bhIkhAnI pAse Avyo ane pakaDeluM ghuvaDanuM baccuM ene bhIkhAe hAtha DhIlo karyo. dUra dUrathI ghuvaDano ekadhAro avAja ApavA mAMDyuM. pahelAM to bhIkho bhayathI be DagalAM pAcho haThI AvI rahyo hato. ghuvaDanuM baccuM enA hAthamAMthI chUTIne e dizAmAM gayo. ene thayuM girajo A zuM kare che? motanA saMdezavAhakane UDI gayuM. banne mitro pharI pAchA sUtA, paraMtu AMkhamAMthI UMgha muThThImAM mUkavA koziza kare che! bhIkho adhamIMcelI AMkhe ghuvaDa UDI gaI hatI. girajAe potAnA sAthI sAthe suMDalA bharI bharIne tarapha joI rahyo.. vAto karI. e ghuvaDanI hatI, cIbarInI hatI, nizALanI ane oha! eno goLAkAra cahero mANasanA jevo lAge che, paNa mAstaranI hatI. chevaTe kRSNa, zivAjI ane mahArANA pratApanI pILI pILI tagatagatI AMkho kevI DarAmaNI che! enA lAMbA paga jIvanakathA paNa kahI. bhIkhAnA jIvanano A sauthI vadhu AnaMdano ane cIpiyA jevI pUMchaDI bhIkhAe joI. be AMkho vacce kevI divasa hato. eka rAme rAvaNane mArIne jeTalo AnaMda nahIM meLavyo nAnI cAMca che, je enA caherAne vadhu bihAmaNo ane citra-vicitra hoya teTalo bhIkhAnA AtmA-rAme bIkarUpI rAvaNane haNIne banAve che! keTalIya rAto sudhI eno bhaya sevyo hato, ene bhIkho meLavyo. divase vAgha ane rAta paDe rAMka banI janAro bhIkho have potAnI najara sAme joI rahyo hato. girajAe kahyuM, 'le, A tAro bhayamukta thayo. girajAe bIkathI tharathara dhrUjatA bhIkhAnA kALajAne dosta che; Darato nahIM.' majabUta paththaranuM banAvyuM. (kramaza:) bhayanA mAholamAM bALapaNanA divaso gALanAra bhIkhAne 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, ghuvaDane pakaDatAM jarUra bhaya lAgato hato, paraMtu sAme ene mATe amadAvAda-380 007. mobAIla : 09824019925. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana: 9 35. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa tavama adhyAya : dAta coga vRtti janmAMtarothI cAlyA ja Ave che paNa temAMthI mukta thavuM ja 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM navamoadhyAya 'dAna yoga' che. paDe. dAna, tyAgano paMtha ja upakAraka che. dAnathI AMtarika sphUrti tenA 21 zloka che. vadhe che. bhAratIya saMskRtimAM dAnanuM AgavuM mahattva che. jaina dharmamAM dAnanuM viziSTa mahattva che. vizvanA pratyeka dharmamAM dAnano, koI ne koI svarUpe, mahimA pravarte che. bhAratIya dharmakSetramAM dAnano mahimA eTalA mATe vizeSa che ke, jIvananA pratyeka tabakke ahIM dharmaguruo, vaDIlo ane svajano dvArA dAnanA saMskAra prApta thAya che. koIne ApavuM, madadarUpa thavuM, koInuM rakSaNa karavuM vagere bhAvanA jIvanamAM sadAya vikasAvavI joIe te saMskAra zivA niraMtara apAtI rahe che ne tenA kAraNe dAna bhAvanA jIvaMta rahe che. dAna karavAnI IcchA e eka uttama sadguNa che. dAna, zIyaLa, tapa ane bhAva e cAra bhAvanA mATe jaina dharmamAM kahyuM che ke dAnena prApyate lakSmI, zIlena sukha sNpdaa| tavasA kSiyate karma:, bhAvanA bhavanAzInI / / 'dAna karavAthI lakSmI maLe che, zIyaLaratanA pAlanathI sukha sAMpaDe. che, tapathI karmanI nirjarA thAya che, bhAvanA bhAvavAthI bhavano nAza thAya che-mokSa maLe che.' dhana bheguM karavuM paNa saheluM nathI. e mATe puNya joIe. paraMtu dhana maLI gayA pachI teno tyAga karavoya sahelo nathI, e mATe vizeSa puNya joIe. bhagavAna mahAvIra uttarAyana sUtramAM mUrchAno tyAga karavAnuM kahe che. parigrahathI ghaNAM karma baMdhAya che tema jUnAgamAM bhArapUrvaka kahe che. nikAcIta pApa baMdhana, parigraha ane tenA paranI mUrchAnA lIdhe thAya che. zuM dhanamAM sukha che? jJAnIo ane anubhavIo nA kahe che. zuM tyAgamAM sukha che? tyAgIjano hA kahe che. jainamunio sarvaprathama pravacana kare tyAre dAnano mahimA varNave che. lobhInI vAta jayAre paNa nIkaLe tyAre jaina kathAkAro mammaNa zeThane yAda kare che. zrI vIra vijayajI mahArAje 'aMtarAyakarmanivAraNa pUjA'mAM kahyuM che, munivarane modaka paDilAbhI, pachI karI ghaNI niMdanA re, zreNika dekha pAusa nizie, mammaNa zeTha viDaMbanA re 21 'munivarane modaka paDilAbhIne pachI pote modaka khAdhA. mIThA lAgyAM eTale muni pAsethI pAchA levAnI bhAvanA karI. pAchA na maLyA eTale aphasosa karyo : munine vahorAvIne aDhaLaka puNya bAMdhyuM paNa mAnanA kRtyathI evA pApa khaDA karyA ke A bhavamAM maLeluM dhana na bhogavyuM ne na bhogavavA dIdhuM !" kRNatA eka bhayaMkara vyAdhi che. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che, nono savva Aiyano - lobhathI sarvanAza thAya che. lobha, parigrahanI 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM 'dAnayoga'no prAraMbha jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI Ama kare cheH sarvaM yogeSu dAnasya zreSThatvaM bhuvanatraye / sAne tyAgasaMvAso nazyanti kalezarAzayaH / / (dAnayoga, zloka 1) 'sarvayogomAM ane traNeya bhuvanamAM dAna zreSTha che. sAruM dAna (supAtra dAna) karavAmAM tyAga rahelo che. ane te karavAthI kaleza samUha dUra thAya che.' zrI mahAvIrasvAmIne zrI gautama gaNadhara vageree pUchyuM ane prabhue 'dAnayoga' vize jaNAvyuM tema prAraMbha gaNavAno che ane pachI zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI dAna vize vistArathI kahe che. "dAnayoga'mAM sattata dAna karavAnI preraNA karavAmAM AvI che. duniyAno dastUra evo che ke saune levuM ja game che. ApavuM, choDavuM koIne gamatuM nathI. beMkanuM nAma denA beMka hoI zake. paNa jagata AkhuM 'lenA beMka' thaIne beThuM che! AnuM kAraNa zuM che? bhagavAna mahAvIra teno uttara Ape che ke pratyeka jIvanI sAthe AhAra, bhaya, maithuna, parigrahanI saMjJA anAdikALathI joDAyelI che. parigrahanA tIvra baMdhanA kAraNe jIva saMsAramAM anaMtakALa paryaMta paribhramaNa kare che. svayaM tIrthaMkara paramAtmA paNa dIkSA grahaNa karatAM pUrve, eka varSa paryaMta varSIdAna Ape che. e ghaTanA sUcave che ke ApaNe prabhubhakta chIe ane ApaNe paNa te ja rIte dAna ApavAnA paMthe cAlavuM joIe. mahAbhAratamAM kathA maLe che ke yudhiSThira roja savArathI sAMja sudhI dAna ApatA ane sonuM dAridra dUra karatA. rAjA bhojanA samayamAM, dhArAnagarImAM, eka lAkha jaina kuTuMbo vasatA hatA. kahe che ke te samaye, jenI Arthika sthiti nabaLI hoya tevo sAdharmika baMdhu te nagarImAM Avato tyAre dhArAnagarInA pratyeka jaino tene eka rUpiyo ane eka IMTanuM dAna karatA hatA! Ama karavAthI te vyakti pAse eka lAkha rUpiyA AvI jatA ane te lakhapati banato ane eka lAkha IMTa AvavAthI makAna caNI leto! A prasaMgonuM ghaNuM mUlya che. A prasaMgomAMthI dAnanI preraNA to maLe ja che. sAthosAtha, koIne kevI rIte jIvanamAM sthira karI zakAya tenI yojanA paNa sAMpaDe che! bhagavAna mahAvIranA agraNI zrAvaka AnaMde gAyonA 500 gaudhaNa vasAvyA hatA ane tenA dUdha-ghI-chAza te magadhanI prajAne vinAmUlye ApIne khuzI prApta karato hato. AjathI 1000 varSa pUrve rAjA kumArapALe kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryanI sUcanAthI gujarAtanI prajAnuM vArSika 72 karoDa rUpiyAnuM dezuM mApha karyuM hatuM. zrAvaka bhAmAzAhe rANA pratApa mATe Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana julAI, 2009 potAno dhanabhaMDAra khullo mUkI dIdhelo. maMtrI vastupALa-tejapALe che! hamaNAM eka bephAma DrAIvIMga karatA DrAIvaranI cUkathI akasmAta Abu para bAMdhelAM jinamaMdiro emanI dharmaprItinI zAkha pUre che. thayo. eka jaina sAdhvIe chello zvAsa letA kahyuM, "e DrAIvarane daMDanAyaka vimaLamaMtrI-zrAvikA zrIdevInuM Abu paranuM 'vimaLa vasahi' kaMI sajA na karatA!' DrAIvara to bhAgI chUTyo hato ne sAdhvInuM udAratAno uttama pratibhAva che. gujarAtanA dukALamAM prajA ane mRtyu thayuM paNa tenA aMtima zabdomAM je karUNA jhaLahaLe che te kyAMthI pazuonI rakSA mATe tamAma dhanasaMpatti ApI denAra jagaDuzA te Ave che? alabatta, e ja samaye DrAIvare mAnavatA dAkhavIne samaye dilhInA bAdazAhane paNa anAja pahoMcADato hato! A sAdhvIjIne hospiTala pahoMcADyA hota to? mAnavatAno jIvaMta ItihAsa dUrano lAgato hoya to vartamAna ItihAsamAM paNa AvI bhAva jIvana Ape che, mAnavatAno abhAva jIvana hare che! asaMkhya ghaTanAo pratyakSa hAjara che ja. bhAratanI AjanI saMkhyAbaMdha mAnavatA, dayA, paropakAra, A saghaLAMya saMskAra hRdayamAM paDelI saMsthAo jainonI dAnavIra zAkhane majabUta karatI ubhI cheH dAna madhura dAnabhAvanAmAMthI - udAratAmAMthI janme che. karavuM te saguNa che ane te sadguNano vikAsa satata karatA rahevo hRdayamAMthI prakaTelI dAna vRttithI, udAratApUrvaka thoDuMka apAya jarUrI che. pUrvAcAryo kahe che tema, denAra nahi paNa lenAra moTo che. to paNa, tenuM mUlya ghaNuM hoya che. AMtarika IcchA vinA ghaNuM apAya dhana paranI mUcha choDavAthI saMsAranuM paribhramaNa paNa ghaTe che. to paNa tenuM pariNAma zUnya hoya che. kIrti mATe, pada mATe, sattA bhagavAna mahAvIre mAkhInuM dRSTAMta ApatAM kahyuM hatuM ke pANImAM mATe dAna ApavAno koI artha nathI. nirIha banIne ApavuM ja paDelI mAkhIne bahAra kADho to te pAMkha phaphaDAvIne uDI jAya che uttama che. sabarInA eMThA bora rAmane mIThAM kema lAgyAM haze? A paNa telamAM paDelI mAkhI uDI zakatI nathI, te marI jAya che. dhanamAM paMktio kevI mArmika che, juo: Asakti rAkhanArA jIvo telamAM DUbelI mAkhI jevA hoya che. te zabarIe bora kadI cAkhyAM'tA kyAM ? saMsAramAM DUbI jAya che! eNe jIbhe to rAkhyAM'tA rAmane udAratAthI, "zrI jaina mahAvIra gItA'nA "dAnayoga'nA prathama eka pachI eka bora cAkhavAnuM nAma laI zlokamAM kahe che tema, kaleza samUhano nAza thAya che. be bhAIo aMtarathI ApyA'tA rAmane ! hatA. judA paDavAnuM nakkI karIne tamAma dhana, jAgIra vastuonI bora bora cUMTatA kAMTALI boraDInA yAdI banAvIne beya beThA. have navo jhaghaDo thayoH pahelA yAdI koNa kAMTA jarUra ene vAgyA haze ughADe? e pRSTho ema ja paDyA rahyA ne beya bhAIo hajI ya bhegA AMgaLIthI bora eNe cUMTyA'tA kyAM ? ja rahe che! snehanI saritA vahetI rahe to jIvananI vasaMta rahe lIlI lAla TeravethI pUjyA'tA rAmane ! chamma. jiMdagInA ghaNAM duHkha nAnakaDI udAratAthI TaLI jAya che. rAma rAma rAta di' karatA raTaNa kyAMka udAratAthI paraspara prema, bhAIcAro vadhe che. mAnavatA ane udAratA Akhare to jIbha enI thAkI haze, samAMtara cAlatA saguNa che. mAnavatAnI mahephila, aMtaranI hoThethI rAma eNe samaryA'tA kyAM? mastinI mahephila cheH mANavA jevI che. jiMdagI khuzakhuzAla lAgaze. TheTha taLiyethI jhaMkhyA'tAM rAmane ! garIbanA bALakane ekAda phUggo apAvI jojo , enA caherA paranuM "zrI jaina mahAvIra gItAno "dAnayoga' A saMskAranI zikSA smita pUrA divasanI prasannatA Apaze. mahAtmA buddha ane zrIkRSNa Ape che. anAdikALathI aMtaramAM paDelI duvRttionA nAzathI ja paNa mAnavatAnA paMthe javAnuM e mATe kahe che ke tenAthI jIvananuM AtmoddhAra thAya: mUcha ke parigrahanI lAlasA ke mohavRttinI mUDhatA saMgIta suramya lAge che! paropakAra vinAnI jIvanayAtrA narkAgAra mAtra ane mAtra saMsAravardhaka che. bhagavAna mahAvIranI AgamavANI samAna che tevuM vicArako kahe che. aDhAreya pUrANamAM vyAsamuninA sAMbhaLoH vacana phakta be ja cheH paropakAra puNya che, parapIDana pApa che! mULa puraso!rama pavimuTI paniyaMtaM mayyANaM nIviyA zloka jUo: sannA iha kAmamucchiyA mohaM jaMti narA asNvuddaa|| aSTAdaza purANeSu vyAsasya vndndvyN| | (sUtrakRtAMga, 2, 2, 10) paropakAra puNyAya, pApAya prpiiddnm|| he puruSa! manuSyonuM jIvana cAlyuM janAruM che, ema samajIne pApa mAnavatA jagatano nAbhizvAsa che. hajAro yuddhono aMta paNa karmo karato aTakI jA. je manuSyo asaMyamI che, ane kAmabhogamAM mAnavatAnI pavitra nadImAM samarpita karavo paDe che. krUratA, vaimanasya, mUrNita thayA che te moha pAme che.' yuddhano kadIka to thAka lAge ja, mAnavatAno kadI thAka nathI lAgato, A AgamavANImAM dharmano nicoDa che. saMskArI jIvane to mAtra kemake thAka utAranAra divya auSadha che. AkAzamAM pataMga caDAvanArane ATalI Takora ja paryApta nahi hoya? enI dorIthI kapAyelA paMkhInI DokamAMthI TapakatA lohInI kiMmata "zrI jaina mahAvIra gItAmAM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI na hoya tevuM bane, paNa teja paMkhInI sAravAra karanArane paMkhInI "dAnayoga' dvArA je preraNAdAna kare che te anukaraNIya che. dharmaAMkhamAMthI TapakatA zAtAnA AMsunA be biMdunI ghaNI kiMmata hoya guruono upadeza niraMtara lAbhadAyaka ja hoya che. "dAnayoga'mAM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 3 julAI, 2009 prabuddha jIvana AgaLa juo: 'duHkhI ane daridrane je dAna Ape che te uttama che. Ama karanAranI taddAnaM trividhaM proktaM sAttvikaM rAjasaM tthaa| badhI AzA phaLe che ane te vizvamAM sarvatra pUjAya che." (gAthA, 10) tAmasazca yathApUrvaM, tessaamuttmmucyte|| 'dAna karavAthI pApa nAza pAme che, ane zubha bhAva phelAya che. dAna sattvapradhAnaM yaddAnaM sAttvikaM ttprckssyte| ApyA vinA saMpatti sthira thatI nathI." (gAthA, 11). rajastaya: pradhAnaM yaddAnaM raajstaamsy|| sakAma bhAve dAna ApavAthI sukha maLe che. paraMtu niSkAma bhAve (dAnayoga, zloka, 2, 3) dAna ApavAthI mArI (mokSanI) prApti thAya che." (gAthA, 12) A dAna traNa prakAre che. sAtvika, rAjasika ane tAmasika ema "mANasa je je bhAvathI dAna Ape che te te bhAva tene maLe che. dhana, traNa prakAranuM dAna kahyuM che. temAM paheluM uttama che. satyapradhAna dAna sAtvika dhAnyanA dAna karavAthI svarga ane muktisukha prApta thAya che.' kahevAya che. jyAre rajas pradhAna dAna rAjasika dAna kahevAya che ane (gAthA, 13) taman pradhAna dAna tAmasika dAna kahevAya che." sva-para kalyANa mATe apAyela dAnathI mArI prApti thAya che. tyAganI dAnanA prakAranI A vividhatA vicAravA jevI che. sAttvika dAna siddhithI ja svArthanI siddhi thAya che. ane te dAna sivAya siddha thAya sarvottama kahyuM che. koIpaNa prakAranI apekSA vinA, mAtra kalyANanA nahi." (gAthA, 14) hetuthI dAna ApavuM joIe ane dAna ApyA pachI potAnA cittamAM "mArI AjJAthI ja dAna vaDe brahmacaryanA tapano prabhAva ane AtmajJAna lezamAtra ahaMkAra pravezI na jAya tenI sAvadhAnI rAkhavI joIe vagere siddhi sAMpaDe che." (gAthA, 15) AvuM dAna sAttvikadAna banI rahe. jaina saMghamAM, varSo pUrve kyAreka "dAnathI saMvara thAya che, dAnathI ja karmanirjarA thAya che, tapa, japa dharmapremI zreSThio dharmaguruonA pravacana pachI karavAmAM AvatI vagere thAya che ane kaSTa vinAnuM sukha maLe che." (gAthA, 16). prabhAvanAmAM evI goThavaNa karatA ke modakamAM rUpAnANuM mUkatA ke "dAnabhAvanAmAM badhI ja dayA samAyelI che. AthI sarvathA badhA lokone jethI sIdAtA-garIba sAdharmikanA hAthamAM e AvI jAya ane tene dAna vaDe sahAya karavI joIe." (gAthA, 17) gupta madada maLI rahe! A eka prakAranuM sAttvika dAna thayuM kahevAya. "je mANasa badhA jIvone mArA samAna gaNe che te ekalA dAnayogathI pAMjarApoLa dvArA jIvadayAnuM kArya, jJAna bhaMDAra dvArA zrutabhaktinuM ja mArA samAna thaI zake che." (gAthA, 18) kArya, upAzraya nirmANa dvArA sAdhu-sAdhvI sevAnuM kArya, bhojana- "mana, vacana, kAyAnA (uttama bhAva) vaDe dAnanuM mAhAsya jANIne zALA dvArA sAdharmika sevAnuM kArya, tIrthanirmANa dvArA jinabhaktinuM loko anaMtasukhanA pravAha jevA tIrthaMkaranA padane pAme che.' kArya, ArogyadhAma nirmANa dvArA mAnavatAnuM kArya - ityAdi kAryo (gAthA, 19) sAttvika bhAvanAthI karavAmAM Ave to karmanirjarA thAya, moha chUTe, "strIo ane puruSoe vividha prakAre dAna dharmanuM pAlana karavuM Asakti ghaTe, puNya vadhe ane bhavAMtarano nAza thAyaH potAne joIe. dAna yoga vaDe ja nizcala siddhi thAya che." (gAthA, 20) maLelA dhanano sadupayoga karIne Ama jIvanano tathA AtmAno "bhakto potAnA adhikArane vaza thaIne zaktipUrvaka dAna kare che. utkarSa siddha karavo joIe. mArI AjJAne yathAyogya viveka karIne teo dAna kare che." thoDAMka zlokArtha joIe: (gAthA, 21) supAtrane Apela dAna pAMca dAnamAM uttama che. dAnavIroe mArI "zrI jena mahAvIra gItA'mAM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI bhaktinuM-jinabhaktinuM kareluM dAna zreSTha gaNAya che. (gAthA, 4) "dAnayoga' dvArA je upadeza Ape che te saune mATe jarUrI che. jyAre jJAnanuM dAna ApanArA mArA svarUpane prApta kare che. zubha janmane A jagatamAM AvyA tyAre zuM laIne AvyA hatA ane jyAre A pAmIne kadI dUrgati pAmatA nathI." (gAthA, 5) jagatamAMthI jaIzuM tyAre zuM laIne javAnA chIe te vicArI jovA je bhaktipUrvaka, tyAgI ane cAritryavAna sAdhuone dAna Ape che jevuM che. ApaNo deha ane dehane zobhAvatA tamAma sAdhano paDI te svarga pAme che, mukti pAme che ane mAruM jJAna-kevaLajJAna pAme che." raheze. sAthe Avaze mAtra satkarma ane duSkarma. dAna e uttama (gAthA, 6) satkarmano paMtha che. sAruM kArya karavAthI je saMtoSa maLe che te avarya mArI prApti rUpI dAnathI (utkRSTa) A jagatamAM kaMI ja nathI. (e che. ApaNuM jIvana e saMtoSa pAme ane Atmazreya maLe te mATenI zreSTha phaLa che) dAnavIrone paramabrahmano prAdurbhAva thAya che.' preraNA A "dAnayoga'mAMthI saMprApta thAya che. (gAthA, 7) zrI mahAvIre bhAkhiyAM, dharmanA cAra prakAra; 'dAnathI zIla vadhe che, dAnathI rAgano nAza thAya che. tenAthI deha dAna, zIyaLa, tapa, bhAvanA, paMcamI gati dAtAra! ane buddhithI utpanna thato moha vilaya pAme che." (gAthA, 8). (kramaza:) "traNeya jagatamAM sarvavanuM dAna karanAra jevo koI dAnavIra nathI. pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa atyAre muMbaImAM birAjamAna che. ahaMkAra rahita dAna karavAthI dAnanI siddhi haMmezAM maLe che. jaina jJAna maMdira, karasana ladhu haoNlanI bAjumAM, dAdara (pazcima) (gAthA, 9) muMbaI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana julAI, 2009 upAdAna ane nimitta kAraNatA. sumanabhAI zAha upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; 1. sAdhakadazAmAM : pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. ..gA. 136 ratnatraya yukta AtmadazAno sAdhaka athavA AtmAnubhavI pratyakSa -zrImad rAjacaMdrajI racita Atmasiddhi- saguru mAraphata paramazrutajJAnarUpa bodha ke bhedajJAna saMprApta kAryasiddhino vAMcchuka AtmArthI jyAre nIcenA cAra kAraNonA AjJAdhArI puruSArthI manuSyagatinA zarIrAdinA sahayoga ke sahayoga ke sadbhAvathI puruSArthadharma Acare che tene kAryasiddhi sadbhAvathI kevI rIte puSTa-nimittAvalaMbanano Azraya laI hAMsala thAya che evuM jJAnIonuM kathana che. upAdAnane jagRta karI AtmakalyANa sAdhe che te joIe. 1. upAdAna, 2. nimitta, 3. asAdhAraNa kAraNa, 4. apekSA darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je, kAraNa. deha bhinna kevala caitanyanuM jJAna jo; uparanA cAra kAraNomAM AtmArthIne upAdAna ane nimitta tethI prakSINa cAritramoha vilokiye kAraNatA mukhyapaNe che ane bIjAM be kAraNo gauNapaNe che, paraMtu varte evuM zuddhasvarUpanuM dhyAna jo....gAthA.3 te hovA ghaTe. have kAraNanuM saMkSipta varNana joIe. -zrImad rAjacaMdrajI racita-apUrva avasara1. upAdAnaH je kAraNa pUrNapaNe samApti samaye pote ja kAryarUpe caitanyamaya jIvadravya ane jaDa pudgala e be dravyo evAM che ke pariName te upAdAna kAraNa. je kAraNa astitva mAtrathI sattAmAM teo ekabIjAnuM nimitta pAmI prabhAvita thAya che, kAraNa ke bannemAM hoya (bhalene te apragaTapaNe hoya) ane je pUrNatAne Are kAryarUpa vaibhAvika zakti che tathA gamanAgamana ane sthiratA karavAnI zakti thAya. dA. ta. jJAnadarzanAdi guNo je jIvadravyanA (AtmAnA) arUpI dharma-adharmAstikAya dravyonI udAsIna nimittathI thAya che evo aMgo che. siddhAMta jJAnIoe prarUpyo che. 2. nimitta H je kAraNa upAdAnathI bhinna hoya ane jenA vinA saMjJI paMcendriya sAMsArika jIvanI cetanAzakti upayogamayI kArya thaI zake nahIM te nimittakAraNa. kartAno prayatna hoya paNa jenA che. AvI zaktinA prayogathI jIva darzana ane jJAna upayoga karI vinA kArya na thAya te nimitta. dA. ta. pANImAMthI (HBO) oksijana jovA-jANavAdinuM kArya kare che. uparAMta AvI cetanAzaktimAM chUTuM pADavAnI kriyAmAM meMgenIjha dhAtunI Catalyst tarIke upasthiti kartutva ane bhoittva mULabhUta sAmAnya svabhAva che, jenA upara anivArya che. ghaTarUpa kArya thavAmAM mATI upAdAnakAraNa che ane karmarUpa AvaraNa AvatuM nathI evuM jJAnIonuM kathana che. cakra, daMDa vagere nimittakAraNa che. evI rIte dareka sAMsArika jIvane sAdhakano Atmika darzana ane jJAnaguNa amuka mAtrAmAM sattAmAM jJAnadarzanAdi AtmikaguNo rahelA che, paraMtu tenA nirAvaraNa thayelo hoya che ane bAkInA bhAgamAM karmarUpa AvaraNothI pragaTIkaraNa mATe jinadarzana ane jinAjJA ke pratyakSa saguno AcchAdita thayelA hovAthI pragaTIkaraNamAM rUkAvaTa ke avarodha thAya paramazrutajJAnarUpa subodha ane AjJAdinuM paripAlanarUpe zuddha- che. jeTalA pramANamAM A banne guNo nirAvaraNa thayelA hoya che nimittAvalaMbana anivArya che. teTalA pramANamAM svAnubhava ke "sva" saMvedana varte che, jemAM vIrya 3. asAdhAraNa mana, vacana, kAyAdino saMyamanA hetue upayoga guNano sadbhAva varte che. jeTalA bhAganA A banne guNomAM thavo ane samatApUrvaka AtmasvabhAvamAM ramaNatA thavI te dhyAnAdi apragaTIkaraNa vartatuM hoya che teTalA bhAgamAM sAdhaka avalaMbanarUpa asAdhAraNa kAraNa che. cochA guNasthAnakathI anukrame guNavRddhi thavA Atmika bhAvonI bhAvanAthI bhAvita thaI jAgRti vartAve che. AvuM mATenAM sasAdhanonuM vidhivat bhAvavAhI AcaraNa ane sadguru ke avalabaMna ke AdhAra sAdhakane paramazrutajJAnarUpa subodhanI jJAnIonI bahumAnapUrvaka bhakti thavI te asAdhAraNa kAraNa ghaTAvI AsthAmAMthI maLI rahe che athavA bhedajJAnamAMthI grahaNa kare che. zakAya. AvA avalaMbanathI sAdhakane je uNapa vartatI hoya che, temAM 4. apekSA kAraNa: je AtmadazAno sAdhaka (AtmArthI) potAnA urdhvagamana mATeno AMtarika puruSArtha che ane tene muktimArganuM AtmasvabhAvanA pragaTIkaraNa mATenA AzayathI pratyakSa sagurunuM kAraNa ghaTAvI zakAya. sAdhakane AvI vartanA thavAthI karmanirjarA avalaMbana laI zake evI manuSyagati, anukULa kSetra ane kALa e navA baMdhanuM sarjana thayA sivAya bahudhA thAya che. apekSA kAraNa ghaTAvI zakAya. bIjI rIte joIe to sAdhakane cAritramohanA galana vakhata kAryasiddhi thavAmAM uparanA kAraNo kevI rIte kAryAnvita thaI prajJAzakti ke cetanAzakti sAthe paMDitavIryanA sadubhAvathI jovApariNAma nIpajI zake te vividha apekSAe joIe. jANavAdi kAryamAM bahudhA rAgAdi bhAvakarmo thatAM nathI evI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jalAI, 2009 prabhu jIvana AtmajAgRti varte che. athavA sAdhakane pAMca IndriyonA viSayomAM vahe che evuM apekSAe kahI zakAya. athavA dravyakarmonuM nimitta pAmI udAsInatA varte che. arthAt temAM te tanmaya thato nathI. AmabhAvakarmAnuM sarjana thAya che, jene kRpALudeva nIcenI gAthAmAM sAdhakathI pUrvakRta karmonA udaya vakhate avalaMbanarUpa jAgRti vartatI prakAzita kare che. (Atma siddhi) hovAthI mahAH cAritryota kSINa tha jAya che. AvI dazAmAM apelAe kahI zakAya ke aMtatmA nirmaLa nijabhAvano kartA che. ane tenA pariNAmamAM AtmiguNo AvaraNa rahita thayA kare che. *caMtana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. ...78 bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI sphuraNA, grahaNa kare jaDablyUpa. 82 2. paramAtma dazA advaita (dehadhArI) ane siddha bhagavaMtone saMpUrNa paramAtmadazA varte che, eTale teonA sadhaLA (nirmaLa) AtmikaguNo sahajapaNe pariNamana pAme che. AvA pariNamanamAM teone kAyamI sahajAnaMda ke anaMtaAnaMda varte che, je atta, ekAMtika, AtyaMtika, akriya, anupacarita, svAdhIna, sahaja, aprayAsa, nidvaMdva ItyAdi che. AvA guNo ane tenuM pariNamana nirapekSa ane vacanAtIta che, mATe koIpaNa vikalpa ke apekSA bhede varNana karavuM lagabhaga azakyavat che. AvI paramAtmadazAmAM vyavahArathI kahI zakAya ke nirmaLa AtmikaguNo kAraNa che ane tenA pariNamanamAM sahajAnaMda ke anaMtaAnaMda varte che. sarjana-svAgata (anusaMdhAna pRSTha 27thI cAlu) AMtararASTrIya kSetre 'nAsA'nuM nAma bahu jANItuM che. aMtarIkSamAM paNa nAsA nAmanI takatI lAgI gaI che. ApaNe tyAM nAsA eTale sUryakAMta parIkhanuM mAnasa saMtAna. A saMsthAe I. sa. 1988 thI gujarAtanI garimAne chAje evuM ane mahAtmA gAMdhIno AtmA rAjIpo anubhave evuM sevAkArya karI rahyuM che. sUryakAnta parIkha Adhunika gujarAtanA samartha zauca-puruSa che. A pustikAmAM sUryakAMta parIkhanuM 'TaoNIleTa ciMtana' rajU thayuM che. TaoNIleTane 3. jIvAtmA ke bAitmA pUrvakRta karmanA vipAkarUpe jIvane sthULa, sUkSma ane vANInA saMjogo prApta thAya che, tyAre tenAthI jovA jANavAdinuM kArya teo sittera TakA bhAratIonuM sapanuM ' gAvI AjanI varavI vAstavikatAnuM abhyAsapUrNa ciMtana rajU kare che. sUryakAMta parIkha keTalAMka mArmika savAlo UbhA karI vAcakane vicArato karI mUke che. 'chellA dAyakAmAM mAnava jIvanane sudhAravA mATe je vyavasthAo jIvananA bhAgarUpa banI gaI temAM TaoNIleTanuM sthAna che. e TaoNIleTa mAnava svAsthya mATenuM sAdhana hoya to te samAnatA tarapha laI janAra sAdhana puravAra thaze kharuM ? jyAre aneka loko vijJAna-TeknolojIne kAraNe suvidhAo meLavanA thayA che tyAre tevA sukhI-saMpanna loko TaoNIleTanI bAbatamAM vaMcita rahelA che loko mATe hamadardI dharAve che kharA ?' thAya che. AvuM kArya jJAnAvarIya, darzanAvaraNIya ane vIryaMtarAya karma-prakRtinA lopama pramANe thAya che. rAgadveSa ane ajJAnavaza jIvane alpa mAtrAmAM darzana ane jJAnaguNa tema ja sahAyaka vIryaguNa pragaTIkaraNa thayelo hoya che, jenA upayogathI jovA-jANavAdi kAryamAM svAnubhava ke 'sva' saMvedana varte che. bAkInA vibhAgamAM (jenA upara karmarUpa AvaraNo che) tene mithyAtva sahitanuM jJAna varte che, jene jJAna kahevAmAM Ave che. (kumati, kuzruta ane vibhaMga jJAna). AvA vibhAgamAM jIvAtmAne darzanamohathI pAMca IndriyonA viSaryomAM sAmAnyapaNe tanmayatA varte che. AvI prakriyAmAM vIryagucchAnI pravRtti viparItapaNe kASAyika bhAvamAM ta-anuyAyI thaI varte che. AvA vIryaguNane bAla bAdhaka vIrya ke anabhisaMdha vIrya kahevAmAM Ave che. AvI dazAmAM jIvAtmAnA Atmapradezo kaMpAyamAna thAya che ane te karmarUpa paudgalika vargakAonuM kheMcANa kare che, jene vyavahAraSTie bhAvakarmonuM sarjana kahevAya che. athavA ajJAnadazAmAM jIvane dravyakarmanA viSAka samartha rAgAdi bhAvo thAya che, je chevaTe dravyakarmomAM saMcita thaI zAnadarzanAdi guNone AcchAdita kare che. Ama karmabaMdha ane karma nirjarAnI paraMparA cAlyA karatI hovAthI jIvAtmA cAragatirUpa bhavabhramaNa kare che. TUMkamAM vAtmA vyavahAruSTie jJAnAvaraNAdi dravyakarmo, rAgAdi bhAvakarmA ane zIrAdinokarmano kartA bhokatA kahevAya che. AvA kartRtvamAM mithyAtva sahitanuM jJAna ane bAla bAdhaka vIryano nimittarUpe srota 25 zrImad rAjacaMdra racita Atmasiddhi 563, AnaMdavana sosAyaTI, nyu sAmA roDa, nyu vaDodarA-390008.phonaH (0265)3245439 bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI400 063. phona naM. : (022) 22923754 DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA graMtho hindI bhASAmAM rupa mANaka bhaMzAlI ceriTebala TrasTa dvArA DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA be graMtho (1) jaina dharma darzana (2) jaina AcAra darzana A graMthono hiMdI bhASAmAM anuvAda thaI cUkyo che, banne graMthanuM saMpAdana DaoN. jitendra zAhe karyuM che. A banne graMthonuM prakAzana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM thaze. menejara Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 558. pRthakktva (bheda) 560. pAMnaja 561. poSoMpavAsa 562. prakIrNaka prabhu vana jaina pAribhASika zabdakoza It is a technical term standing for the numbers two to nine. 559. pRthakatva vitarka savicAra : zrutajJAnane avalaMbI koI paNa eka dravyamAM tenA paryAyono bheda arthAta pRthaktva vividha dRSTie ciMtavana karavuM, temaja mana Adi koI paNa eka yoga choDI anya yoga upa2 saMkrama arthAt saMcAra kare, tyAre te dhyAna pRthaktva vitarka savicAra' kahevAya che. 563. prakRtibaMdha gha DaoN. jitendra bI. zAha (me 2009nA aMkathI AgaLa) : pRthakktva zabdano bethI mAMDI navanI saMkhyA sudhI vyavahAra thAya che. pRthaktva zabda kA do se lekara nau kI saMkhyA taka vyavahAra hotA hai| julAI, 2009 . artha para se zabda para aura zabda para se artha para cintanArtha pravRtti karatA hai, tathA mana Adi kisI bhI eka yoga ko chor3akara anya yoga kA avalaMbana grahaNa karatA hai taba vaha dhyAna 'pRthaktva vitarka savicAra' kahalAtA hai| On the basis of whatever scriptural knowledge is available to him he in the interests of reflection he switches on from a meaning to a word, or lastly when he gives up one of yogas-e.g. that pertaining to manas in order to take up another, then the dhyana concerned is called Pruthaktva-Vitarkasavicara. : je koI paNa prakAranA AvaraNathI vIMTAyA vinA ja pedA thAya che te potaja. jo kisI prakAra ke AvaraNa se veSTita na hokara hI paidA hote hai vo potaja hai| The potaja are those species which are born without being wrapped in a coverage. : AThama, caudaza, pUnama ke bIja harakoI tithie upavAsa svIkArI, badhI varaNAgIno tyAga karI, dharmajAgaraNamAM tatpara rahevuM te pauSadhopavAsa vrata, aSTamI, caturdazI, pUrNimA yA dUsarI koI bhI tithi meM upavAsa dhAraNa karake aura saba taraha kI zarIra vibhUSA kA tyAga karake dharma jAgaraNa meM tatpara rahanA pauSadhopavAsa vrata hai 1 On the 8th, 14th or full-moon date of the lunEar month-or on any other date-to keeps fast, to refrain from bodily decoration, to keep awake during night time engaged in virtuous acts is called pauadhopavasa. * je nagaravAsI ane dezavAsI jevA che, te devo prakIrNaka kahevAya che. jo nagaravAsI aura dezavAsI ke samAna deva / Prakirnakas are those who are akin to the rank-and-file townsmen and countrymen. : karmapudgalomAM je jJAnane AvRtta karavAno, darzanane aTakAvavAno, sukha-duHkha anubhavavAno vagere svabhAva baMdhAya che, te svabhAvanirmANa e prakRtibaMdha. karmapudgaloM meM jJAna ko AvRtta karane, darzana ko rokane, sukha-duHkha dene kA jo svabhAva banatA hai vaha svabhAvanirmANa hI prakRtibandha hai / The binding of nature e.g. the nature to conceal Jnana, the nature to obstruct darsana, the nature to cause the experience of pleasure, pain etc. that takes place in the karmic particles is called praktibandha. (vadhu AvatA aMke) 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUlAI, 2009 prabuddha jIvana 2 7 pustakanuM nAma : zrI sAMI kathAmRta bhAga-1-2 prakAzaka : vinoda vAmajA, rezanala prakAzana, - sarjana svAgata lekhaka : prajJAcakSu paMDita manubhAI dozI mAIkroveva bilDIMga, Teliphona eksaceMja pAse, prakAzaka : zrI bhagavatI TrasTa, 7 azvamegha rUDaoN. kalA zAha dhorAjI-360410. baMgalojha, vibhAga-2, seTelAITa roDa, mobAIla phona : 94272-14915, 94272-39093 amadAvAda-380015. AgaLa vadhavAnuM mArgadarzana ApyuM che. lekhakano mUlya-rUA. 10/-, pAnA 80, AvRtti-3 jI, mUlya-1-2 bhAganuM saMyukta mUlya rUA. 400/uddeza A pustaka dvArA bAbAnA udAta hetune vAcako 2009. bhAga 1 pAnA-310, bhAga 2 pAnA-340. ane bhakto samakSa prakaTa karavAno che. lekhake A koIpaNa samAjano mANasa mRtyu pAme che tyAre AvRtti-1, 2009. jIvanacaritra judA judA graMthomAM lagabhaga cha hajAra enA mRtadehano nikAla jagatabharanI prajAo prAptisthAna : uSAbena bhaTTa jeTalA pRSThonA vAMcana ane avalokana pachI potapotAnI dhArmika paraMparA pramANe kare che. paraMtu sAMI zaraNadhAma, 14 prakRti kuMja sosAyaTI, taiyAra karela che. have ApaNe ApaNI tamAma paraMparAo ane zreyasa roDa krosiMga pAse, bhUdarapurA roDa, sAMIbAbA eka payagaMbara hatA, sAMIbAbAnI rItarivAjono tyAga karavo paDaze ane kevaLa amadAvAda-380015. yogakriyAo, atIndriya zaktinA camatkAro, paryAvaraNa tathA pradUSaNanI dRSTie ja vicArI te phona: 26630118. temano prabhAva ane camatkAro, bhakto uparano pramANe jIvana vyavasthA goThavavI paDaze. prastuta zrI manubhAI dozI pragADha prema, dharmanirapekSatA, zraddhA sabUrIno pustaka 'bhUmi saMskAra-Adarza aMtima kriyA'mAM 11, jIvanadarzana, hare kRSNa phleTanI sAme, upadeza maMtra, sAMIbAbAno jhUlo, bAbAnI Icche mRtadehane kevaLa dATavAnI ja himAyata karavAmAM bereja roDa, vAsaNA, amadAvAda-380007. hakIkI, temanI khaMyoganI kriyAo, bAbAno AvI che ane bALavAnI prathAnA jIvaleNa phona: 26613359. azarIrI-pretayoni uparano kAbu ane adezya duSpariNAmo vigate darzAvavAmAM AvyA che. eka prakhara jyotiSa, paMcAMgomAM saMzodhana pramAtmAna oLakhI jaI e AtmA dharatI uparanA A pustakanI vizeSatA e che ke potAnA dharmalekhonA lekhaka prajJAcakSu . manubhAI dozI 'zrI potAnA bhaktonuM azubha na kare te mATe bAbAno jAti samAjamAM aSi. jJAti samAjamAM agnidAhanI custa paraMparA hovA sAMI kathAmRta bhAga 1-2' nAmano saMzodhanAtmaka bhakto uparano krodha, A badhA prasaMgo bhAvakane chatAM satya ane taTasthatAnA dhoraNe tenI viruddhamAM jIvanacaritra lagabhaga 650 pAnAno graMtha ApaNI bhAvavibhora karI de che. lekhaka 'bAbAnI prakRtinA lekhake lakhyuM che. teonA sacoTa ane nakkara samakSa mUke che. manubhAI dozI eka AdhyAtmika rahasyA' aka tavedazA ane manovaijJAnika muddAone kAraNe rezanAlisTo uparAMta anya vyakti che. temanI pAse bAhyadRSTi nathI paNa abhyAsathI Alekhe che. lokomAM A pustaka lokapriya banyuM. samagra AMtaradRSTi che. zarIra nirbaLa che to AMtarika manubhAI dozIe lakhela A jIvanacaritramAM bhAratamAM A viSayamAM vaijJAnika abhigama manobaLa abhuta che. A graMthamAM bauddhika ane kyAMya zuSkatAno nahi paNa temanI AdhyAtmika dharAvatuM A prathama pustaka che. temano hetu aNIzuddha AdhyAtmika kavinI chabI upase che ane zrI dAnA ajavAI chabI upase che ane zrI dRSTino anubhava thAya che. bAbA mahAna sUphI saMta rASTravAdI ane bhAvi peDhInA hitamAM che. sAMIbAbA pratyeno temano agAdha Adara ane hatA tenI pratIti lekhaka karAve che. A pustakamAM lekhakanI Akroza ane jhanuna bhaktibhAva pratIta thAya che. daLadAra evA A graMthamAM lekhaka sAMIbhakta vaDe vagaranI tarkabaddha dalIlo khUba gamI jAya tevI che. A jIvana caritra graMtha vize DaoN. dhanavaMta zAha che tenI pratIti to thAya che paNa e bhaktimAM temanI saraLatA, sAdAI ane vinamratA sparzI jAya lakhe che, "A jIvanacaritra sAMIbAbAnuM eka kuzaLa lekhakano abhyAsa ane saMzodhana prakRtinA dezane tevAM che. A nAnakaDuM pustaka vAMcavA, vasAvavA 3 nirmala kalAtmaka zilpa che. emAM paNa thAya che. tethI A jIvana caritra eka ane vicAravA jevuM che. zabdonA ucita raMgo che jethI e bhavya citra banyuM pramANabhUta jIvanacaritra banI zakyuM che. X X X che ane zraddhAbhaktinA bhAvathI e dhabakatuM jIvaMta prasAra sAMIbAbAnI karuNA sAthe bhaktonA hRdayamAM che hRdayamAM pustakanuM nAma : TaoNIleTanI duniyA banyuM che.' pragaTelI AdhyAtmikatAne ujAgara karavAno uddeza saMpAdaka. keza ojhA madhya bhAratanI A mahAna yugAvatArI vibhUtine lekhake mULathI pakaDI teno vistAra karyo che. ane prakAzaka : nAsA phAunDezana, sahayoga bilDIMga, lokoe, bhaktoe ane keTaleka aMze caritra e ja jIvanacitrakAra tarIkenI temanI moTI siddhi dinabAI TAvara sAme, lAla daravAjA, amadAvAdalekhakoe eka mahAna camatkArika saMta tarIke ja che. 380001. phona: 079-25503996 oLakhyA che ane AlekhyA che. paNa sAMIbAbAnA A graMtha dhArmika saMsthAmAM pustakAlayomAM tema mUlya-rUA. 40/-, pAnA 62, AvRtti-prathama, jIvanano sarvoparI hetu manuSyanI AdhyAtmika e ja vidvAno ane bhaktonA nivAsa sthAnomAM zobhe cetanAne AtmajJAnanA mArge AgaLa vadhAravAno tevo che. nAsA phAunDezana dvArA prakAzita A nAnakaDI hato. sarvadharma upara sarvadarzitA dharAvanAra sAMI XXX pustikA vartamAna yuganI prajAne zaucAlaya-saMDAsa bAbAe bhakta je mata, je paMtha, je saMpradAya ke je pustakanuM nAma : bhUmi saMskAra Adarza aMtima kriyA vize vicAratA karI de tevI che. dharmano hoya tene potAnA dharmanA mArga dvArA lama tene potAnA dharmanA mArga tA lekhaka : vinoda vAmajA (vadhu mATe juo pAnuM 24). Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month. Regd. No. MH/MR/ SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN JULY, 2009 vaikuMTha dUra nathI nirdoSatAe mArI lAgaNImAM pharI eka vAra bALake kahyuM, 'mArI mA svarge gaI che. ghaNAM jhaNajhaNATI phelAvI dIdhI hatI. te vArtAno sArAMza divaso thaI gayA che, paNa te haju pAchI nathI AvI. arara bAluDA, bApaDA aho, nIce pramANe che. tene maLavA ane ghera pAchI lAvavA mATe mAre jananI A have svargamAM jatI. muMbaInA dhorI mArga upara eka TrAma sarakatI svargamAM javuM che. svargamAM javA mATe TrAmanA kyA ramakaDuM A have hAthathI jatuM, cAlI jatI hatI. bapora pachIno samaya hato. TrAma sTezane utaravuM joIe e mane khabara nathI. svarganuM jananI A have svargamAM jatI. musApharothI ThIka ThIka bharelI hatI. sTezana Ave sTezana Ave eTale mane jaNAvazo?' mArI uMmara pAMca varSa karatAM paNa nAnI hatI. eTale kaMDakTara dorI kheMcIne ghaMTaDI vagADato ane bALakano javAba sAMbhaLIne kaMDakTara mUMjhAI mArA moTAbhAI tenI bIjA dhoraNanI gujarAtI sTezananA nAmanI bUma pADato. dareka sTezane gayo. 'svarganuM koI sTezana nathI, eTaluM bolIne vAMcanamALAmAMthI jyAre jyAre A kavitA musApharonI caDa-utara thatI hatI. kaMDakTara caDatA- te aTakI gayo. vAMcatA-gAtA tyAre tyAre huM e sAMbhaLato hato. utaratA musApharo upara najara rAkhato hato ane e bALakanA avAjamAM rahelI AturatA ane mAtAnA akALa mRtyu pachI nAnA bALakanI sAthe sAthe TikiTa kApato hato. nirdoSatA joIne e mahilAe tarata ja tene teDI asahAya paristhiti ane lAcArInuM varNana e TrAmanI AgaLanI eka beThakamAM eka sArA lIdho. bIjA musApharone teNe kahyuM, "A bALakane kavitAmAM hatuM. mane e paNa yAda che ke mArA mAtA- gharanI mahilA ane lagabhaga pAMca varSano eka salAmatI sAthe tene ghera pahoMcADavAnI mArI pitAe amane banne bhAIone pAse besADIne bALaka beThA hatA. jyAre e mahilAe paisA javAbadArI che." A kavitAno artha samajAvyo hato tyAre ApyA tyAre, nAnA bALakanI TikiTa na lAgatI teNe bALakanuM mAthuM potAnA khabhA upara lAgaNInA AvezamAM huM mArI mAtAne bAjhI paDyo hovAthI, kaMDakTare e mahilAnI ja TikiTa kApI haLavekathI DhALI, tenI pITha hetathI paMpALI ane ane raDI paDyo hato. hatI. tene vahAlathI bacI bharI. bALakane vizvAsa ApatA e umare huM haju vAMcatA-lakhatA paNa zIkhyo teNe kahyuM, 'tuM mArI sAthe cAla. tArI mAe mane na hato. mRtyu zuM che teno mane prathama ahesAsa kahyuM che ke tuM moTo thaIza pachI te svargathI tane kadAca A kavitAthI thayo haze. mAtAnA mRtyunI maLavA pAchI Avaze. tyAM sudhI mAre tAruM dhyAna ane tenI cira vidAyanI kalpanAthI ja huM dhrujI harSada dozI rAkhavAnuM che.' gayo hato. e bALaka paNa mA pAchI maLatI hoya e rIte bALakanuM jIvana mAthI zarU thAya che ane tenuM e bALaka tenI uMmaranA pramANamAM ghaNo ja ekITaze e mahilA sAme tAkI rahyo. astitva mAnI mamatAmAM samAI jAya che.nAnuM zAMta hato ane sthiratAthI beTho hato. tenAmAM e mahilA ane bALaka, bannenA caherA upara bALaka teno pUro AdhAra mA upara rAkhe che. tenI bALasahaja caMcaLatAne badale gaMbhIratA dekhAtI saMtoSa ane AnaMda lahera pharI vaLI. e joIne badhI ja zArIrika ane mAnasika jarUriyAto mA hatI. TrAma UbhI rahe eTale tenI najara daravAjA eka musAphara gadagadita thaIne bolI UThyo, pUrI pADatI hoya che. te uparAMta tenI lAgaNIo tarapha pharatI. kaMDakTara sTezananuM nAma bole eTale "sAce ja svarganA sTezananuM koI nAma nathI. tatUra ane bhAvajagata upara paNa mAno pUro prabhAva te pAcho potAnI beThakamAM sthira thaI jato hato. taddanti. svarga ghaNuM dUra che, chatAM ghaNuM najIka hoya che. eTale bALakanuM mA sAthenuM joDANa prabaLa chelve sTezana AvyuM eTale badhA musApharo paNa che. te ahIM ja che, ApaNI pAse ja che." hoya che. janmanI sAthe bhale nAbhinALanuM baMdhana TrAmamAMthI utaravA lAgyA. kaMDakTare joyuM ke e bALakane potAnA pAlavamAM sameTI, e mahilA kapAI gayuM hoya, paraMtu tenuM mA sAthenuM hRdayanuM mahilA utaravA mATe UbhI thaI hatI, paNa bALaka TrAmamAMthI haLavekathI utarI tyAre kaMDakTaranI sAthe baMdhana majabUta hoya che. e kumaLI vaye bALaka mA tenI sITa para besI rahyo hato. mahilA cAlavA ghaNAM musApharonI AMkhanA khUNAmAM motI jevA vagaranI duniyAno svIkAra karI zakato nathI. eTale lAgI eTale kaMDakTare tenuM dhyAna bALaka tarapha doryuM. AMsunA buMda camakI rahyA hatA. e nAnI vaye paNa e kavitAnI mArI upara UMDI mahilAe AzcaryathI jaNAvyuM, "e bALaka mAruM e kaMDakTare ke ghaNA musApharoe kadAca chApa paDI hatI. mAtA gumAvI hoya tevA bALakanI nathI!" upaniSadano 'tatUra taddanti' zloka kyAre paNa lAcArI, niHsahAyatA ane ekalatAnI chabImArA kaMDakTara ane e mahilA vaccenI vAta sAMbhaLatAM sAMbhaLyo nahIM hoya. paNa e kSaNe vaikuMTha ApaNA mAnasapaTa upara aMkita thaI gaI hatI. evA bALaka ja AsapAsanA musApharoUbhA rahI gayA. teo samajI hRdayamAM ja samAyeluM che evo anubhava darekane mATe sahAnubhUti ane hamadardI mArA hRdayanA gayA ke bALaka ekalo musApharI karI rahyo hato ane thayo hato. koIe kahyuM che ke, "pRthvI upara izvarane khUNAmAM haMmezAM rahe che. tenA khovAI javAno bhaya hato. meLavavo hoya to mAnA hRdayamAM DokiyuM karo' huM bAra varSano hato tyAre gujarAtI vAMcana- kaMDakTare bALakane pUchyuM: 'tuM konI sAthe e kharekhara sArthaka che. mALAmAM "nAma vagaranuM sTezana' zIrSakanI eka Avyo cho ? tAre kyAM javuM che ?' jena ekADamI, 32, cittaraMjana evanyu, kolakAtAvArtA hatI. temAM eka bALakanI tenI mA mATe bALakanI mUMjhavaNa joIne eka sajjane tene 700012. Teliphona : (033) 22120201. ane snehabharI hUMpha mATenI tIvra jhaMkhanAnI vArtA hiMmata ApI ane dhIrethI pUchyuM ke te kyAM javA ghara : (033) 24753971. hatI. te bALakanI nAnakaDI duniyA ane abodha icchato hato ane zA mATe TrAmamAM caDyo hato. Mobile : 098305 64421. Printed & Published by Niruben S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 1 varSa : 69 aMka : 8 muMbaI, oNgasTa 2009 pAnA: 36 kImata rUpiyA dasa 1 parvAdhirAja paryuSaNa parva vizeSAMka jina-vacana jJAna-darzana-cAritra-tapa nANeNa jANaI bhAve daMsaNeNa ya saddahe / caritteNa na giNhAI taveNa parisujjaI / / -3ttarAdhyayana-28-rU, manuSya jJAnathI padArthane jANe che, darzanathI zraddhA rAkhe che, cAritrathI nigraha kare che ane tapathI parizuddha thAya che. manuSya jJAna se padArthoM ko jAnatA hai, darzana se zraddhA karatA hai, cAritra se nigraha karatA hai aura tapa se parizuddha hotA hai| One knows the nature of substances through knowledge, keeps faith in them by right Darshan, develops self-control by right Conduct and purifies the soul by Penance. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "bina-vacanamAMthI) Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarjana-sUci prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 'jo game te vyakti tane gusse kare topaNa punarAvartana karyuM. Ayayana gusso karato nahIM ane A suvarNarasano tyAga A sAMbhaLIne pelAe gusse thaIne kahyuM, karato nahIM.' 'jo tamArA prabhAvathI huM dhanavAna banyo houM krodhanA kAraNo pelA garIba paNa have tema karavAnuM kabUlyuM. to evA dhanavAnapaNAne huM lAta mAruM chuM.' have te dhanavAna thayo hato. ahesAnamaMda hato e. Ama kahIne eNe pelo amUlya suvarNarasa jamIna parivrAjika pharato pharato eka nagaramAM AvI pachI parivrAjika mArgamAM cAlatAM cAlatAM pa2 DhoLI nAMkhyo. caDyo. tyAM ciMtAmAM DUbelA eka garIba AdamIne vAraMvAra kahevA lAgyoH "dhyAna rAkha, tuM mArA kAraNe ane parivAjika barADI UThyoH joIne eNe pUchyuM, "Apa Ama zA mATe ciMtAtura dhanavAna thayo che?" "are duSTa, teM A zuM karyuM? je suvarNarasa kaThina thaIne beThA cho ?' vaLI thoDI vAra thaI ke parivAjike uparokta zrame prApta karyo hato, tene kSaNabharanA gussAmAM pelo AdamI bolyo, "huM atyaMta garIba chuM. vacananuM punarAvartana karyuM. DhoLI nAMkhyo. have tAre ja pastAvuM paDaze !" mArA kuTuMbanuM bharaNapoSaNa karavA azaktimAna chuM. vaLI thoDI vAre parivAjike enuM e ja krodhanA kAraNe ghaNuM nukasAna thAya che. rAta-divasa huM te aMge ciMtA karuM chuM." parivrAjika bolyo, "gabharA nahIM, tane huM dhanavAna banAvI daIza, paNa tAre huM kahuM tyAM javuM pRSTha kramAMka paDaze ane je karavAnuM kahyuM te karavAnuM raheze.' (1) amArA tArAbena | pelI vyaktie te kabUlyuM ane teo bane tyAMthI DaoN. dhanavaMta zAha cAlI nIkaLyA. (2) paryuSaNa parva" DaoN. ramaNalAla cI.zAha parivAjika ene parvatanI hariyALI para laI gayo (3) "aparigrahavrata' DaoN. raNajita paTela (anAmI) 13 ane kahyuM, 'jo je loko TADha, taDako, ThaMDI, garamI (4) dasavidha yatidharmo : kSamAthI brahmacaryavagere evI koI bAbatanI paravA karatA nathI, bhUkha sAdhakanI urdhvagatinI yAtrA DaoN. abhaya dozI ane tarasa sahana karI zake che, brahmacarya pALe che, (5) bhagavAna mahAvIranuM arthazAstra DaoN. pravINabhAI sI. zAha patra-puSpa-phaLano AhAra kare che ane manamAM kaleza (6) yogIrAja zrI cidAnaMdajI: zrI pArzvanAtha jina stavana zrI sumanabhAI ema. zAha rAkhatA nathI, tevA lokone suvarNarasanI prApti thAya (7) zrI jaina sAhitya : eka chabI pa.pU. A.zrI premaprabha sAgarasurIzvarajI che. A ene prApta karavAnI rIta che. je tArI () jayabhikhkhuM jIvanadhArA-9 DaoN. kumArapALa desAI taiyArI?' (7) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-10 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa - pelA daridra parivAjike batAvela vidhi vaDe (8) jena pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha suvarNarasanI prApti karI lIdhI. suvarNarasa laIne baMne pAchA javA lAgyA. tyAre (10) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha pelA parivrAdike kahyuM, (11) paMthe paMthe pAtheya... zrI guNavaMta baravALiyA-gAMgajI zeThiyA35 kartA ja che. prabuddha jIvana : grAhaka yojanA * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $15) * 3 varSanuM lavAjama rU. 350/-(U.S. $40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) - kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $150) kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlya pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A 'prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhinI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. * vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. prabuddha jIvana nidhi' ane 'kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. * ceka 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com menejara * email : [email protected] Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 (0 varSa : (50) + 190 aMka: 8 9 oNgasTa, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 2535 9 zrAvaNa vadi - tithi1 1 0. 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0 prabuddha 846 10 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa00 vArSika lavAjama rUA.125/-00 chuTaka nakala rUA. 10-00 mAnad maMtrI dhanavaMta ti. zAha amArA tArAbena mAtA-bhaginI, parama pAvanakArI "zrAvikA' amArA' kuLamAM, bIje, jyAM ho tyAM tyAM; o tapasvinI ! kalyANinI! gRhiNI, o ! prabhu premI AryA! namo-namo, mahAdevI! oma namo, kula yoginI. -kavi nhAnAlAla amArA tArAbena have vizvanA aNu aNune samarpAI gayA! mAtra smRtimAM raheze !' smaraNa karavuM eya che eka lhANuM!! dehathI chUTIne e eka AtmAe paramatattva tarapha gati karI. tArAbenanA kuTuMbamAM mahendrabhAI ane AzAbahena mAmA-mAmInA tA. 12 julAInA paroDhiye. AdaraNIya sthAne birAjamAna ane e rIte ramaNabhAI-tArAbenanA te divase savAre lagabhaga agiyAra vAge jyAre huM pU. tArAbenanA kuTuMbamAMA yugalanI upasthitimAM ja badhAM vyavahArika prasaMgo paNa acetana dehanA darzana karavA emanA muluMDa sthita 'trideva' nivAsa ujavAya evA e kuTuMbIjana ja. sthAne pahoMcyo tyAre bahAra be divasa pachI parama snehI | A aMkanA saujanyadAtA : parasALamAM amArA vidvAna | sAdhaka zrI bipinabhAI jenano phona pUjyajana gulAbabhAI prathama zrImatI zailAbena harezabhAI mahetA. Avyo. apAra vedanA sAthe eka ja maLyAM, lagabhaga 80 nI | navarDa phAunDezana vAkya "ApaNA ramaNabhAI gayA AsapAsanA e svajananI smRti : sva. nalinIbena manaharalAla dozI pachI tArAbena ApaNo Azaro AMkhomAMcodhAra AMsu hatAM. mane hatA, e paNa gayA!! ApaNo A kahe, "asAmAnya evA ApaNA A svajana sAmAnya banIne jIvyA. khAlIpo nahi ja pUrAya. amane dharamapura AzramamAM A duHkhada kRSNamUrtie kahyuM che ke, asAmAnyanI kakSAe pahoMcI sAmAnya samAcAra maLyA tyAre badhAM stabdha thaI gayA.' Atma marmajJa sAdhaka banIne rahevuM, jIvavuM bahu kaparuM hoya che. paNa ApaNA tArAbene DaoN. rAkezabhAI jhaverI ane sarva sAdhaka mumukSazrIo tArAbenane bAnA e zakya karI batAvyuM" asAmAnya vyakti hovA chatAM sAmAnya rIte saMbodhanathI hRdaya sanmAna Ape. Do. rAkezabhAInI amUlya thisIsa jIvavuM eja asAmAnya vyaktitvanI chUpI oLakha. tArAbena nIce 'Atmasiddhi zAstra'nA DaoN. ramaNabhAI yunivarsiTInA niyame mArgadarzaka vasIne jIvananI UMcAI pAmI gayA. hatA. e saMbaMdhe ane tArAbenanI jJAnapipAsAne kAraNe pU. ramaNabhAInA nIce eka khUNe tArAbenanA AtmasagAInA bhAI uttama zrAvaka deha visarjana pachI pU. tArAbena mATe zrImad rAjacaMdra Azrama dharamapura, ane samAja sevaka mahendrabhAI maLyA. kudarata saMkete traNeka divasa jANe emanuM bIjuM piyara banI gayela. ramaNabhAInA asahya viyogano pahelAM ja teo amerikAthI AvI gayA hatA. emanA aMtaranI e AzramamAM jANe mokSa thaI gayo! apAra vedanA koI paNa vAMcI zake evA A saraLa snehIjane eka ja svasura pakSe tArAbenanA lagabhaga 100 thI vadhAre kuTuMbIjano, vAkyamAM vedanA vahAvI: "pacAsa varasano amAro alaukika saMbaMdha paNa potAnA umadA zrAvikA jIvanane kAraNe Atma snehIo aneka. basa eka ja kSaNamAM pUro! bahenano roja saMbhaLAto avAja have tArAbena eka vakhata ekane maLe, eTale jIvanabhara e vyakti emanA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Atma saMbaMdhamAM ogaLI jAya. paricayanI eka kSaNa ciraMjIva kSaNa banI jAya. mArA upara tArAbenanI apratima prIti. mAruM e ahobhAgyA. amAro pahelo saMbaMdha adhyApanane kAraNe. lagabhaga cAlIzeka varSa pahelAM pU. ramaNabhAI muMbaI yuni.nA gujarAtI adhyApakonuM saMmelana yojatA, tyAre amAre maLavAnuM thAya. e daMpatI copATI-vAlakezvara rahe, amAruM adhyApana saMmelana lagabhaga pazcimanA parAmAM ja yojAya. huM varalI rahyuM, eTale mane utArIne ja e daMpatI AgaLa vadhe. saphara daramiyAna aneka prazno tArAbena mane pUche, vAta vAtamAM mArI ekAda samasyA jANI le ane chUTA paDatI vakhate tArAbahena kahe "Avate varase ApaNe maLIzuM tyAre A samasyA nahi hoya, ane tame mane sArA samAcAra Apazo.'' AvuM mArI sAthe cAra vakhata banyuM ane dareka samaye emanI vANI phaLatI anubhavI che. eTale huM mArA aMgata anubhave tArAbenane vacanasiddhA kaheto. vAre vAre mane kahe 'udyogamAM khapa pUratuM ja dhyAna Apo, adhyApana ane abhyAsane vadhu mahattva Apo, eja sAcuM che ane e ApaNane tAraze." A rIte mane svAdhyAya mArge protsAhita karatA. eka samaye eka prAdhyApikA bahena potAnA bhAInA lagnanI kaMkotrI laI pU. ramaNabhAI-tArAbenane nimaMtraNa ApavA gayA. e prAdhyApikA bahenane zubhecchA ApI tArAbena aMdara potAnI rUmamAM laI gayA, kabATa kholI kahyuM, "AmAMthI je sADI-selA, dAgInA joIe te bhAInA lagna mATe upayoga karavA laI jAva..!!' ja pU. ramAbhAInA gayA pachI A saMsthAnI keTalIka javAbadArI svIkAravA mATe amArI saMsthAnA sarva sabhyoe mane AjJA karI. jyAre jyAre huM DhIlo paDuM tyAre pU. tArAbahena ja mane satata hiMmata . ane mArgadarzana Ape. ramaNabhAInA deha vilaya pachI ramaNabhAInA vipula sAhityamAMthI sAta sAhitya graMtho taiyAra karavAnuM virATa kArya ame AraMbhyuM. A virATa kArya mAtra eka ja varSamAM pUruM thayuM e pU. tArAbenane kAraNe ja. pU. ramaNabhAInI zraddhAMjali sabhA pachI potAnA zokane ogALI tArAbena A graMthI mATe eTalA parizramI banI gayA ke mane to nArI zaktinuM emAM adbhuta darzana dRzyamAna thayuM! chellA cha mahinA emaNe asahya zArIrika vedanA anubhavI, paNa manathI pUrA svastha. e paristhitimAM paNa mane phona kare ja, rUbarU maLavA AvavAnI spaSTa nA kahe, kahe ke 'tamAre ghaNAM kAma hoya, ahIM thANA sudhI AvI samayano Avo upayoga na karo. phona upara vAta karuM ja chuM ne ?' chelle chelle lagabhaga ATha divasa pahelAM ja ramaNabhAInA apragaTa be pustako 'namo titthasa' ane 'zAzvata namaskAra maMtra' ane tArAbene pote lakhela 'prabuddha caraNe'nI hastaprata mane mokalI. yogya sUcanAo ApI. kALa sAtha Apaze to A traNe pustako paryuSaNa vyAkhyAna-mALAmAM prakAzita karavAnI oNgasTa, 2009 bhAvanA che. AyuSyanA 80 varSamAM pU. tArAbene satata 37 varSa sudhI muMbaInI sophiyA kaoNlejane gujarAtInA adhyApaka tarIke potAnI vid sevA ApI. uttama prAdhyApikA, spaSTa ane prabhAvita vaktA, atyAra sudhI deza paradezamAM vividha viSayo upara emaNe 50 thI vadhu vyAkhyAno ApyA haze. emanuM vaktavya mAtra prabhAvita ja nahi, paNa gaMgAnI dhArA jevuM vANIpAvitrya ane askhalita, saraLa, sulabha ane gaLyA zIrAnI jema gaLe utarI jAya evuM hRdayasparzI nyUyorka sthita mArA vidvAna mitra kAMtibhAI mepANI mane phonamAM tArAbenanA vaktavyanI prasaMzA to kare ja, paNa tArAbene zuM, zuM, zI, zI rIte kahyuM e badhuM bIjA vaktavya jevuM vigate kahe. AvI hatI tArAbenanI pratibhA. sAhitya kSetre, 'sAhitya ane chaMda-alaMkAra'-bhAga-1-2, 'saMskRta nATakonI kathA', 'zrImad rAjacaMdra', 'sAmAyika sUtra', 'vajra svAmI', 'ApaNA tIrthaMkaro" ane have prakAzita thanAra 'prabuddha caraNe' ema lagabhaga 15 pustakonuM emanuM amUlya sarjana. tArAbenano A saMsthA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sAtheno askhalita saMbaMdha emanI traNa peDhI sAtheno. tArAbenanA pitA pU. dIpacaMdabhAI A saMsthAnA lagabhaga pAMca dAyakA pahelAM mAnad maMtrI hatA. A saMsthAnI AjanI ujaLI ImAratanA eo pAyAnA paththara hatA. pati ramaNabhAInI paNa pAMca dAyakAthI vizeSanI A saMsthA pratyenI sevA, kArobArInA sabhya, saMsthA ane vyAkhyAnamALAnA pramukha ane 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIkenI eozrInI amUlya sevA. A samaya daramiyAna temaja pU. ramaNabhAInA deha vilaya pachI potAnA aMtima zvAsa sudhI tArAbena A saMsthA sAthe, kArobArInA sabhya, vaktA, lekhaka ane mArgadarzaka tarIke potAnA pUrA zvAsathI A saMsthAnI paLepaLamAM dhabakatA rahyA ane emanI vidUSI putrI zailajA to potAnI 16 varSanI UMmare ja saMskRta bhASAmAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vaktavya ApyuM tyArathI Aja sudhI potAnuM vidvatAbharyuM vaktavya ApI rahyA che ane saMsthAnI vividha pravRttimAM Aje paNa sakriya rahe che. pU. ramaNabhAI ane tArAbenanI vidAyathI jANe A saMsthA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano eka yuga pUro thayo. A yugale A saMsthAnI pragatimAM potAnA jIvananI amulya paLo ApI che tana, mana, dhanathI aMtarikSamAMthI A daMpatInA AzIrvAda ane preraNA sadAkALa A saMsthAne maLatA raheze evI zraddhA che. pU. ramaNabhAI ane tArAbenanuM dAmpatya rAma-sItA jevuM Adarza dAmpatya. jIvananA badhAM zubha ane saMpano saravALo A dAmpatyamAM dekhAya. eka zAMta, svastha ane vidyAmaya temaja maMgaLamaya jIvana ane emAMthI pAMgareluM killola karatuM kuTuMba udyAna. putrI zailajA ane jamAI cetanabhAI, dohitro gArgI ane kaivalya, amerikA sthita putra amitAbha ane putravadhU surabhi tema ja pautra-pautrI arcita ane Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana acirA. badhAM ja tejasvI kArakirdIbharyA. AdhArano anubhava mane thaI rahyo che. jaina sAhitya samArohanA prasaMge ramaNabhAI ne tArAbena sAthe trepana varSanuM amAruM lagnajIvana-lIlIchama hariyALI samuM amAre vividha sthaLe javAnuM thAya. tyAM amane badhAMne A daMpatInI haryuMbharyuM, koI gUMca ke graMthi vinAnuM, samathaLa pravAha vahetuM hatuM. apAra huMpha maLe, mArgadarzana maLe, ane avismaraNIya jJAnacarcA vidyArthIpriya adhyApaka tarIke, ena.sI.sI.nA oNphisara tarIke, paNa thAya. bannenA dAmpatyamAM saMpUrNa saMvAditA. kyAreka cAlatA samAjasevaka tarIke, lekhaka tarIke, bhakta tarIke, sAdhaka tarIke ke cAlatA ame ane ramaNabhAI thoDA AgaLa nIkaLI jaIe to bALakothI vIMTaLAyelA dAdAjI tarIke, mane temanAM dareka svarUpa gamyAM tArAbenano mITho ane maMda 'Tahuko' ramaNabhAI mATe saMbhaLAya, che. sUjhapUrvaka ane tvarAthI kAma karavAnI temanI zaktine huM "...zAha...' tArAbena ramaNabhAIne A TahukAthI saMbodhe. bhaktibhAvathI biradAvatI rahI chuM. lagabhaga dazeka varSa pahelAM tArAbenane ghUMTaNanI takalIpha thaI chellAM keTalAMka varSothI ame vicAryuM ke ApaNe bannee saMsAramAM hatI. cAlavAmAM lAkaDI to rAkhe paNa toya muzkelI paDe. eka vakhata rahyAM chatAM gRhastha karatAM yAtrikanI jema jIvavuM. bAhya dRSTie kaMI ame badhAM samUhamAM bhojanazALAmAM jamavA beThA hatA. jamIne pachI khAsa pharaka na dekhAya paraMtu AMtarika dRSTie ghaNo moTo pharaka paDe. badhAM potapotAnI thALI upADI yathAsthAne mUkI Ave evo amArA skUla vastu choDIne sUkSma tarapha javAnI, tene pAmavAnI abhIpsA sarveno niyama. eka vakhata ame badhAM jamIne UbhA thaIe e pahelAM jAge. amArI e bhAvanA uttarottara daDha thatI gaI. ame AMtara ramaNabhAI jamIne UbhA thayA. thoDI utAvaLathI potAnI thALI bAhya parigraha ocho karatA gayAM. ananya zraddhA sAthe amArI laI mUkI AvyA ane tarata pAchA AvI tArAbenanI thALI ame pacAsamI lagnatithie nAgezvara bhagavAnanA pavitra tIrthamAM pUjA badhAM UbhA thaIne e sevAno lAbha laIe pahelAM thoDI vadhu jhaDapathI karatAM ame apUrva AnaMda anubhavyo. amArA lagna samaye ame ramaNabhAI tArAbena pAse gayA. tArAbene jamI lIdhelI, jemAM yajJavedInI AsapAsa pherA pharyA hatA. 50mA varSe bhagavAnanI pharate tArAbene hAtha paNa dhoyA hatA, e thALI upADIne ramaNabhAI e pradakSiNA karI kRtArthatA anubhavI. mArA paganI takalIphane lIdhe e thALI yathAsthAne mUkI AvyA. ame badhAMe ramaNabhAI sAme joyuM, mane pUjA karavAmAM khUba madada karatA, pUjAno mahimA samajAvatA sAhebanI AMkhamAM kRtArthatAno saMtoSa ane emanA hasamukhA ane mArI dharmabhAvanA dRDha karatA. amArA 50 varSanA lagnajIvana svabhAva pramANe hoThomAM thoDI maMgaLa majAka! ame badhAM daMga thaI nimitte khuzAlI vyakta karavA mArA bhAI mahendrabhAI mahetA ane gayA. e samayanuM tArAbenanA mukha uparanuM zarama saMkoca ane bhAbhI AzAbahene zaMkhezvara tIrthamAM vikalAMgone khAsa karIne page dAmpatya saMtoSa bhaktinuM smita meM joyuM e adbhuta hatuM. huM citrakAra apaMga lokone judA judA sAdhano ApavAno kempa karyo. emanAM houM to e avismaraNiya "mita'ne kenavAsa upara jIvaMta karI zakuM. e kAryane huM amAruM parama saubhAgya gaNuM chuM. dAmpatyanA aneka maMgaLa bhAvo darzakane emAMthI prApta thAya. amArA banne vacce viziSTa prakArano maitrIbhAva hato. e pati trepana varSanuM AvuM maMgaLa dAmpatya dehathI khaMDita thAya pachI rahI che mATe emanI AjJA pramANe mAre cAlavuM evuM bhAna kadI temaNe gayelAnI vedanA kevI hoya!! paraMtu tArAbene e zokane zlokatvanuM mane karAvyuM nathI. sahajapaNe saharSa huM emanI IcchA pramANe vartavA svarUpa ApyuM. TevAyelI, vinA boje pravRtti karatI rahI. ghaNI mahattvanI bAbatomAM 16 jAnyuArI 2006nA "prabuddha jIvana'nA aMkamAM to ame ekabIjAne pUchIne ja kAma karIe paNa nAnI nAnI ramaNabhAIne zraddhAMjali arpato pragaTa thayelo tArAbenano lekha bAbatomAM paNa ame ekabIjAnI marajI jANatAM, ekabIjAne tvameva martA na va viprayo:nA keTalAMka paricchedo ahIM vAcakanA bhAva anukULa thatAM, nAnI moTI bhUlone hasIne mANatAM. emanI cakSu pAse prastuta karuM chuM : hAjarIthI vAtAvaraNa haMmezAM prasanna rahetuM. huM badhI rIte temanA saMskRtanA samartha nATakakAra bhavabhUtinA "uttararAmacarita' AdhAre jIvavA TevAI gayelI. pustakonAM nAma, zabdonA artha ane nATaka'mAM sItAe rAma mATe A zabdo uccAryA : joDaNI, vividha viSayonI vigata vagere mATe emane pUchaparacha karatI. bhUyo yathA me janmAntareSu huM temane kahetI ke tamArI pAsethI badhuM taiyAra maLe che tethI mane tvameva bhartA na ca viprayogaH zabdakoSa jovAnI Teva chUTI gaI che. huM to sAva ThoTha rahIza. tyAre janmajanmAttaramAM tame ja mArA pati ho, ApaNo kadIya viyoga e kahetA ke "saMyogo badhuM zIkhave che." '' na thAva." rAma pratye sItAnuM keTaluM unnata valaNa! tyAre mane aDhaLaka muMbaInA pATakara haoNlamAM tA. 16 julAInA ramaNabhAInA sneha, sukha ane zAMti ApanAra mArA pati DaoN. ramaNabhAIne A kuTuMbIjano taraphathI yojAyela zraddhAMjali sabhAmAM amArA vidvAna zabdo huM kahI na zakuM? bAhya dRSTie satya hakIkata che ke kharekhara mitra Do. gulAba deDhiyAe tArAbenane zraddhAMjali ApatA emanA viyoga che. chatAM adazyapaNe temanA taraphathI hAma, hUMpha ane ananya dAmpatya jIvanane je zraddhAMjali arpI hatI e saMvAdo paNa ahIM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 anya sthaLe prastuta karyA che. zrI ramaNabhAI tathA tArAbenano nikaTa paricaya thavA pAmyo hato. e sabhAmAM tArAbenanI dohitrI gArgIe potAnI dIdAne- paMdara soLa varSanA A dIrgha ane AtmIya saMbaMdha daramyAna temano gArgI tArAbenane "dIdA'nA lADabharyA saMbodhanathI saMbodhatI- puSkaLa sneha mane maLyo che. emanuM mAtA samAna vAtsalya tathA azrubhInI AMkhe bhAvAMjali arpI emAM tArAbenanuM kuTuMba vAtsalya saumya vyaktitva vAraMvAra smRtimAM jhaLake che. chalakatuM hatuM. tArAbenanA amerikA sthita putra ane putravadhU jaina tattvajJAnanA UMDA abhyAsI hovA sAthe tArAbenane surabhinA zabdoe potAnA jIvana prasaMgothI samagra zraddhAMjali paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdra pratyeno samajaNapUrvakano savizeSa sabhAne stabdha karI dIdhI. tArAbenane badhAM vhAlAM ane badhAMne ahobhAva vartato hato. sAyalA tathA dharamapura AzramamAM teo tArAbena vhAlA. avAranavAra rahetA hatA tathA khUba utsAhathI saMsthAnA vividha prAraMbhamAM tArAbenanA putrasamA jamAI cetanabhAIe kAryomAM joDAtA hatA. dharamapuramAM to dara varSe divALI mahotsavamAM dharamapurathI Atma marmajJa DaoN. pU. rAkezabhAI jhaverInA zraddhAMjali zrI mahAvIra bhagavAnanA guNagAna gAvA teo upasthita tema ja zabdonuM zokAtura zrotAone zravaNa karAvyuM hatuM e zabdo yathAtatha tatpara hoya ja. ahIM prastuta karuM chuM. chellI mAMdagImAM emane ghaNo vakhata haoNspiTalamAM rahevuM paDyuM zrImatI tArAbena mATe pU. rAkezabhAI jhaverIno saMdezoH hatuM. e daramyAna temane vAraMvAra maLavAnuM thatuM ane tyAre emanuM "AdaraNIya zrImatI tArAbena ramaNabhAI zAhanA dehane dhAraNa AdhyAtma taraphanuM DhaLaNa joI zakAtuM hatuM. potAno vizeSa samaya karanAro guNIyala AtmA vizvanA A bhAgamAMthI sthaLAMtara karI teo bhakti tathA keseTa zravaNa AdimAM gALatA hatA. emanI gayo che e khedajanaka che. cIravidAya veLAe paramakRpALu paramAtmAne prArthanA karuM chuM ke e vaDIla vatsala have pArthiva rupe ApaNI vacce upasthita nathI tathApi emano AtmA jyAM hoya tyAM satvare vitarAga deva-guru-dharmanuM zrI tIrthaMkara paramAtmA pratyenI bhakti, vIraprabhu mATeno bharapUra prema, zaraNa pAme. mokSamArgamAM temanI uttarottara pragati thatI rahe ane paricita aparicita sarva koI pratye vaheto sneha, saraLatA sabhara vidvatA zIvratAe sahajAnaMda svapathamAM sthira thAya." tathA premALatA, sAlasatA, namratA Adi anekavidha guNonA pamarATa tArAbenanA divya AtmAne muMbaI jaina yuvaka saMghanA nata mastake rUpe teo sadeva ApaNI sAthe ja che. praNAma. zrI Atmasiddhi zAstranA thisIsanA kArya daramyAna AdaraNIya dhanavaMta zAha Aje sAheba svarganA meIna geTa pAse UbhA ApaNe pravAsI pArAvAranAM. zrAvikAratna tame saMvAda mArAM sahAdhyAyI. AvakAravA sAme AvyA che. tame na ho. hA, meM tamane kadI yAda nahotA karyA, 'mArA svAdhyAyane, mArA sAmAyikane, mArI 'tArAbahena, Avo Avo! juo svargamAM kAraNa ke yAda karavA mATe bhUlavA to joIe ne! sAhityasAdhanAne, mArA yAtrApravAsone, mArI ApaNe pAchA maLI gayAM. bolo, bolo, kema tamArAM adharAM pastakonuM kAma para karI meM nirAMta zAMtine, mArA ekAMtane tame jatanapUrvaka cho ? lAvo tamAro hAtha." anubhavI che." jALavyAM. tame sarasvatinAM sAcA upAsikA! 'zAha, tamArA sAtha vagara 1352 divaso 'tArAbahena, dhanya! tame sAcuM saMginI. 'bhAratIya sannArI tamane bhAvapUrvaka vaMdana! mArA mATe to 1352 varSo jevAM kaThaNa sahadharmacAriNI, ardhAganA, bhAryA ane dharmapatnI 'hRdayapUrvaka abhinaMdana! virahabharyA hatAM.' padane ujjavaLa karyuM che! tamAro hUMphabharyo, | 'tamArA page thAka to nathI lAgato ne? mArA zuM vAta karo cho ? ApaNA viyogane nehabharyo ane samajabharyo sAthe hato tethI ja mATe to tame dharatI para svarga racyuM hatuM. tethI ATalo badho kALa vItI gayo! aho ho ! ahIM to huM prA. DaoN. ramaNalAla cI. zAha hato. A svarga khAsa vizeSa nathI lAgatuM. tame 'prabuddha to hajI adhuM nATaka paNa nathI bhajavAyuM. svargamAM nATaka paNa nathI bhajavAyu. svagamAM "basa, basa, bahu vakhANa na karo. jheviyarsa jIvanamAM lakhyuM hatuM ke, tvameva mato ne | samayanI mApagaNanA ja nokhI hoya che. paraMtu kaoNlejanA lekTarsanI Teva gaI nathI ke zuM?' viprayogaH have huM kahuM chuMH tvameva mAryA ne va e virahakALa tame kevI rIte pasAra karyo? agAu 'vakhANa nathI, vAstavikatA che tArAbahena! viprayoga: ApaNe to kadI alaga alaga rahyAM ja nahotAM !" tame mArI samAnadharmA sakhI banIne, dhararakhkhuM Aje ramaNabhAI khuzakhuzAla che. 'zAha, sAcI vAta che. tame gayA chatAM gRhiNI banIne, mArAM kAryomAM, mArI dharmaniSThAmAM - tArAbahenane AvakAravA sAmA AvyA che. muMbaImAM to tame gayA cho evuM koIne lAgatuM je prANa pUryA che, te kema visarI zakuM? mAruM koI gulAba deDhiyA ja nathI. so tamane saMbhAre che. tyAM hajI tame puNyAnubaMdhI puNya haze ke tame mane maLyAM. tame 17/22, AkAzagaMgA, manISa nagara, cAra, jIvaMta cho. mAro to ekeya zvAsa nahoto jemAM ja mArI dharatI. tame ja mAruM AkAza, tArAbahena! baMgalA, aMdharI (pazcima), muMbaI-400 053. che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ..... oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana paryuSaNa parva DaoN. ramaNalAla cI. zAha parvArAdhanA che. samudAyamAM rahIne, samudAyanI sAthe jo ArAdhanA karavAnI "parva' zabdanA judA judA artha thAya che. "pR' dhAtu uparathI jo hoya ane te mATe jo divasa nizcita karelA hoya to ja mANasane parva' zabda karavAmAM Ave to "pR'nA vividha artha thAya che. jema ke: AjIvikA mATenA vyavasAyamAMthI mukta thaIne ArAdhanA karavI (1) bharavuM (2) sAcavI rAkhavuM (3) vRddhi karavI (4) saMtuSTa ane game che. Arthika pralobhano ane vyavahArika kAryo ane kartavyo AnaMdita thavuM (5) pAra pADavuM, sAme kinAre pahoMcADavAnuM (6) eTalAM badhAM hoya che ke jIvane temAMthI bahAra nIkaLavAnuM jaladI aMtima lakSya siddha karI ApavuM. mana thatuM nathI. vaLI kuTuMbIjano vagere sAthe saMgharSa thavAno ke 'parva' zabdano artha thAya cheH (1) utsava (2) gAMTha (3) pagathiyuM pratiSThAne hAni pahoMcavAno bhaya rahe che. paraMtu potAnA vartuLanA (4) sUryanuM saMkramaNa (5) caMdranI kalAnI vRddhi anusAra AThama, ghaNAkharA mANaso jo vyavasAya choDIne, gharanI bahAra jaIne jAhera caudasa, pUnama jevI tithio. sthaLamAM ArAdhanA karavA jatA hoya to mANasane temAM joDAvAnuM Ama 'parva" zabda divasa ane pravRttione AnaMdathI bharI devAnuM mana thAya che. kyAreka badhA loko ArAdhanA karatA hoya tyAre pote sUcana kare che. vaLI "parva' dvArA vRddhi, vikAsa, prakAza, uttarottara jo kamAvAmAM racyopacyo rahe to lajjA-saMkoca thavAno prasaMga UMce caDavuM, je prApta thayuM che tenuM saMrakSaNa karavuM, sAme pAra aMtima Ubho thAya. vaLI, satata vyAvasAyika-vyavahArika pravRttimAM lakSya sudhI pahoMcI javuM vagere artha thAya che. e pratyeka artha parovAyelA jIvana parvanA divasa nimitte mana mokaLuM karavAno, ArAdhanA'nI dRSTie, vizeSataH dhArmika ane AdhyAtmika dRSTie haLavAza anubhavavAno avasara sAMpaDe che. AthI ja parvonuM atyaMta sUcaka ane mahattvano che. Ayojana dhArmika, AdhyAtmika prayojana uparAMta sAmAjika ane 'parva' zabda mukhyatve utsavanA arthamAM vaparAyo che. utsavano manovaijJAnika dRSTithI paNa mAnavajAta mATe upakAraka banyuM che. artha paNa judA judA dRSTikoNathI ghaTAvI zakAya che. paraMtu "parva' parvano mahimA evo hoya che ke mANasane gharamAM besI rahevuM zabda sAmAnya rIte dhArmika utsavo mATe savizeSa vaparAya che. dhArmika gamatuM nathI. samudAyamAM jaIne te kazuM prApta karavA Icche che. utsavomAM bhogopabhoganA AnaMda karatAM tyAga, saMyama, dAna samAjanA mahilA vargane paNa parvanA divasomAM bahAra javuM game vagereno mahimA vadhAre hoya che. che. manuSyane potAnI vaiyaktika cetanAne sAmudAyika cetanAnI sAmAjika rASTrIya ke AMtararASTrIya prakAranA tahevAro karatAM sAthe ekarUpa karavAnI bhAvanA parvanA divasomAM thAya che. dhArmika dhArmika utsavonuM mUlya vadhu che, kAraNa ke te mAnavajIvanane savizeSa parva e rIte manuSyanI cetanAnA vistAra ane vikAsamAM mahattvanuM baLa Ape che. jo dhArmika utsava sAcI rIte UjavavAmAM Ave to yogadAna Ape che. jo A cetanAno vistAra ane vikAsa eka ja te mAnavajIvanane utkarSa tarapha laI jAya che. utsava eTale ja dizAmAM sIdhI gatie cAlyA karato hoya to manuSyajIvana naMdanavana AnaMdamaya utkarSa. e enI sAcI vyAkhyA che. keTalAka loko dhArmika jevuM banI jAya. paraMtu gatAnugatika rUDhivAda, sAmAjika samasyAo, utsavane jugAra, madirApAna ke anya prakAranI bhogavilAsanI rAjadvArI UthalapAthalo, saMgharSa, kalaha, yuddha, dukALa, kudaratI pravRttiothI vikRta karI nAMkhe che tenI ahIM vAta nathI. tevA loko Apattio vagere mAnavajAte prApta karelI bhautika siddhione haNI to thoDA ane apavAdarUpa hoya che. keTalAka loko mAtra jaDatApUrvaka, nAMkhe che ane manuSya pharI pAcho keTalAMka DagalAM pAcho jAya che. gatAnugatika rIte, gADariyA pravAhanI jema, samajaNabuddhinA manuSyajIvananI A eka moTI karuNatA che. abhAvathI, mAtra arthahIna bAhya kriyAkAMDapUrvaka utsava UjavatA ApaNA pUrvAcAryoe dhArmika-AdhyAtmika parvonI je yojanA hoya che. paraMtu tevo varga to haMmezAM rahevAno ja. eTalA mATe karI che te evI khUbIthI karI che ke jethI manuSyajIvanane kALanA parvanuM mUlya ochuM na AMkI zakAya. parvanI ArAdhanA dvArA thoDA thoDA thoDA aMtare Atmika baLa maLatuM rahe. jenuM lakSya ArAdhanA loko paNa jo kazuMka mUlyavAna, ciraMjIvI tattva pAmI zake ane tarapha vizeSa raheluM hoya evA lokone mATe to dara bIje ke trIje maLelA jIvananI kRtArthatA anubhavI zake topaNa parvonuM Ayojana divase parvatithinuM nirmANa karavAmAM AvyuM che. bIja, pAMcama, sArthaka che ema kahI zakAze. AThama, agiyArasa, caudasa, pUnama vagere tithione parvatithi cheka prAgaitihAsika kALathI dhArmika parvonuM Ayojana thatuM AvyuM tarIke gaNAvavAmAM AvI che. jeo potAnA jIvananI maryAdAone kAraNe ATalI paNa ArAdhanA na karI zake tevA ochI zaktivALA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 manuSyo mATe pAMcama, AThama, caudasa athavA mAtra caudasa (pAkhI)nI tithinI ArAdhanA yathAzakti ka2vAnI bhalAmaNa karavAmAM AvI che. A uparAMta bIjA keTalAka parvadivasonuM paNa Ayojana thayuM. che. jema parva moTuM tema enI ArAdhanAnA divasonI saMkhyA paNa vadhu. jaina dharmamAM ATha divasanA aThThAI parvano mahimA vizeSa gaNAyo che. varSamAM evA cha aThThAI parvo Ave che. zrI lakSmIsUrie 'upadeza-prAsAda'mAM kahyuM cheH aSTAhnikAH paDevoktAH syAdvAdobhayadottamaiH / tattvarUpaM samAkarNya AsevyAH pasmArhataiH / / prabuddha jIvana [syAdvAdane mate kahenArA uttama puruSoe cha aThThAI parva kahyAM che. tenuM svarUpa barAbara samajIne parama zrAvakoe te sevavAyogya che.] parvANi buhani sAnti proktAni zrIjinAgame / paryuSaNA samaM nAnyaH karmaNAM marma bhedakRt / / [jinAgamamAM kahelAM evAM ghaNAM parva che. paraMtu te badhAM parvomAM karmanA marmane bhedanAruM evuM paryuSaNa parva jevuM bIjuM eke parva nathI.] karma ATha prakAranAM cheH (1) jJAnAvaraNIya (2) darzanAvaraNIya (3) vedanIya (4) mohanIya (5) AyuSya (6) nAma (7) gautra ane (8) AMtarAya. A ATha karmomAM sauthI bhayaMkara karma te mohanIya karma che. saMsAramAM aneka jIvone bhamADanAra te mohanIya karma che. mohanIya karmano eka peTAprakAra te mithyAtva mohanIya che. e sauthI vadhAre bhayaMkara karma che. jyAM sudhI A karma jIvane lAgeluM che tyAM sudhI jIva samyagdarzana pAmI zakato nathI. ane samyagdarzana na hoya tyAM sudhI kevaLajJAna ane mokSanI to vAta ja zenI hoya? Ama, A ATha karmomAM marmarUpa jo koI karma hoya to te mohanIya karma che, temAM paNa mithyAtva mohanIya karma che. e mithyAtva mohanIya karmane bhedavAmAM Ave to tyAra pachI bAkInA karmono kSaya karavAnuM tenA jeTaluM kaThina nathI. eTalA mATe paryuSaNa parva mithyAtva mohanIya karmane haNavA mATenuM parva che ane ethI ja kahevAyuM che ke jinazAsanamAM je judAM judAM parva che temAM paryuSaNa parva jevuM bIjuM koI parva nathI. paryuSaNa parvAdhirAja che, parvaziromaNi che. gasTa, 2009 sarakhuM hathiyAra che. enI be athavA traNa tIkSNa pAMkha jarAka sarakhI bhoMkAtAM hAthI zAMta thaI jAya che. A aMkuza kSamA, vinaya, kRtajJatArUpI che e guNo vaDe jIve mithyAtva mohanIya karmane haTAvavAnuM che. ATha prakAranA karmane hAthInI upamA ApavAmAM Ave che. hAthInA cAra paga te AyuSya, nAma, gotra ane vedanIya karma che. hAthInI be AMkho te jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karma che. hAthInI pUMchaDI te aMtarAya karma che. hAthInuM AkhuM zarIra te mohanIya karma che. ane hAthInu gaMDasthaLa te mithyAtva mohanIya karma che. tophAne caDhelA madonmata hAthIne vaza karavo hoya to enA paga ke sUMDha bAMdhavAthI te vaza thato nathI, paraMtu aMkuza vaDe enA gaMDasthaLane bhedavAmAM Ave to te tarata zAMta thaI jAya che, vaza thaI jAya che, kAraNa ke marmasthAna upara prahAra te sahana karI zakato nathI. aMkuza eka nAnuM jinazAsanamAM je judAM judAM parva che temAMnAM keTalAka parva darzanavizuddhi mATe che, keTalAMka parva jJAnavizuddhi mATe che ane keTalAMka parva cAritravizuddhi mATe che. paryuSaNA parva mukhyatve darzanavizuddhinuM moTuM parva che, kAraNa ke paryuSaNA parva mithyAtvane dUra karI samyakatvane prApta karavA mATenuM parva che. paryuSaNA parva eTalA mATe samakitanI ArAdhanA mATenuM parva che. paryuSaNa parvanI rUDI pere ArAdhanA karavI hoya to tene mATe pUrvAcAryoe pAMca mahattvanA kartavyo batAvyAM cheH (1) amAri pravartana (2) sAdharmika vAtsalya (3) aThThamatapa (4) caityaparipATI ane (5) kSamApanA. paryuSaNA parvanI ArAdhanAmAM amAri pravartana eTale ke jIvahiMsA na thAya e mATenI sAvadhAnI rAkhavA upara sauthI vadhu bhAra mUkavAmAM Avyo che. saMsAranA sarva jIvo pratye maitrIbhAva rahe ane jIvanI hiMsA dvArA virAdhanA na thAya te jovuM e parama kartavya che. tethI jagatamAM verajhera ochAM thAya che ane sukhazAMti pravarte che. sAdharmika vAtsalya, aThThamatapa ane caityaparipATI dvArA ArAdhaka paryuSaNa parvano saMyamapUrvaka ullAsa anubhave che. A parvanI carama koTi te kSamApanA che. kSamA mAgIne ane kSamA ApIne je jIva upazAMta thato nathI te jIva sAco ArAdhaka thaI zakato nathI. paryuSaNA parva A rIte mithyAtva mohanIyane dUra karIne, jIvanamAM kSamAnA bhAvane avatA2Ine ArAdhanA karavAno amUlya avasa2 che. parvAdhirAja paryuSaNa jaino je vividha dhArmika parvonI ujavaNI kare che temAM sauthI moTuM parva te paryuSaNa che. 'pazusaNa' ke 'pajoSaNa' evA tadbhava nAmathI sAmAnya lokomAM te vizeSa pracalita che. sauthI moTuM e parva hovAthI parvazreSTha, parvaziromaNi parvAdhirAja tarIke, lokottara parva tarIke te oLakhAya che. 'paryuSaNa' zabda saMskRta che. sAco zabda che 'paryuSaNA'; saMskRta pari'saLA (35na) parathI te Avelo che. eno artha thAya che samasta prakAre vasavuM arthAt eka sthaLe sArI rIte rahevuM. comAsA daramiyAna A parva Ave che. paraMtu sAdhuone mATe to samasta cAturmAsane lakSamAM rAkhIne A zabda prayojAyo haze, kAraNa ke sAdhu-saMtoe cAturmAsa daramiyAna eka ja sthaLe sthira vasavATa karI dharmanI ArAdhanA karavAnI hoya che. 'paryuSaNA' zabdano lAkSaNika artha e che ke A parva daramiyAna mANase AtmAnI samIpa jaIne vasavAnuM Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMgasTa, 2009 hoya che, eTale ke AdhyAtmika pravRtti tarapha vaLavAnuM hoya che. zrAvaNa mahinAnA aMtanA ane bhAdaravA mahinAnA AraMbhanA ema maLI ATha divasanuM A parva che. eTalA mATe paryuSaNane 'aThThAI mahotsava' tarIke paNa oLakhavAmAM Ave che. A parva daramiyAna Indra vagere devatAo naMdIzvara dvIpamAM jaIne zAzvata jinamaMdiromAM aThThAI mahotsava Ujave che, ema zAstromAM kahevAyuM che. na paryupaNa parva e tyAga ane tapazcaryAnuM parva che. duniyAnA anya koI dharmamAM jovA na maLe eTalI kaThina tapazcaryA jainomAM A parva daramiyAna jovA maLe che. gAmegAma jyAM jyAM jainonI vasatI hoya che tyAM keTalAMye mANaso evA maLaze ke je paryuSaNanA ATheya divasa upavAsa karatAM hoya. ATha divasa sudhI annano dAo paNa moDhAmAM nAkhyA vagara tapazcaryA ane dhArmika kriyAo karavI e jevuMtevuM vrata nathI. keTalAMka zaktivALAM strI-puruSo bAra, saula, ekavIsa, trIsa, pistAlIsa divasanA upavAsa kare che. koIka vAra sAha-pAMsaTha divasanA upavAsa paNa thAya che. jemanAthI vadhu upavAsa na thAya te cAra, traNa, be ke chevaTe parvanA chellA divaso-saMvatsarIno eka upavAsa kare che, upavAsa na thAya to ekAsaNu-ekaTANuM kare che. paryuSaNa e dAna ane dayAnuM paNa parva che. duniyAnA arthazAstrIo kahe che ke jaina samAja dAnamAM jeTalo paiso kharce che, teTalo vyaktidITha sarecaze bhAgye ja bIjo koI samAja kharcato ho, e dAnanI sauthI moTI pravRtti paryuSaNa daramiyAna thAya che. anukaMpAdAna, supAtradAna ane abhayadAna-ema trividha prakAre e pravRtti thAya che. abhayadAna e sauthI zreSTha dAna che. dayA, vizeSataH jIvadayA e jainonA lohImAM che. vyaktigata rIte keTalAMkanuM vartana apUrNa, aNasamajaNavALuM ke viparIta hoya tethI samasta samAjane doSa daI zakAto nathI. prabuddha jIvana 9 A ArAdhanA karavAnI hoya che. e ArAdhanA vadhu dIpI UThe e mATe brahmacaryanuM pAlana karavuM, dAna devuM, daiyA pALavI, pApakarma thAya tevAM kAryono tyAga karavo, azubha vacI na bolavAM. sAmAyika, pratikramaNa, poSadha vagere vratakriyA karavAM, guru mahArAjanI upadezavANI sAMbhaLavI, bhagavAna mahAvIranAM mAtAe svapnamAM joyelI coda vastuono cauda supanano mahotsava karavo vagere Avazyaka manAyA che. A parva daramiyAna mastake loca karavo (eTale mAthA ane moDhA paranA vALa hAthathI kheMcIne kADhI nAkhavA), ochAmAM ochuM ama (traNa divasanA upavAsa)nuM tapa karavuM, 'kalpasUtra' vAMcavuM, sAMvatsarika pratikramaNa karavuM ane mAMhomAMhe kSamApanA karavI e sAdhuonA vizeSa kartavya manAyA che. anya divasa karatAM parvanA divase karelI dharmArAdhanA vizeSa lavatI mAnavAmAM Ave che, parvanA divase kareluM pApa paNa moTuM ane mAkAsane bhayaMkara karmabaMdhanamAM mUkI denAruM manAya che. jema tIrthane mATe tema parvane mATe (ane parvane paNa jaMgama tIrtha ja kahevAmAM Ave che) paNa sAcuM che keH anya rdine kRtaM pApaM parvadine vinayazyatiM / parvadine kRtaM pApaM vajralepo bhaviSyati / / eTalA mATe paryuSaNa parva e puNyanA poSaNanuM ane pApanA pratikramaNanuM parva che; daivI saMpattinA sarjananuM ane AsurI saMpattinA visarjananuM parva che. kavi zrI jJAnavimalasUrie paryuSaNamahAparvamAhAtmya'nI sajjhAyamAM kahyuM cheH puSpanI poSaNA, parva paryuSA AviyAM Iza pare jANiye e; diyAle harSa dharI, chaH ama karI. occhane kahyuM ghara ANiye . paryuSaNa parva e ghaNuM prAcIna parva che. zAstromAM varNana Ave che te pramANe bhagavAna mahAvIra svAmI jyAre rAjagRhI nagarImAM padhAryA hatA tyAre magadhanA rAjA zreNike bhagavAna mahAvIrane paryuSaNa parva vize prazno pUchyA hatA. paryuSaNa parvanI ArAdhanA sArAmAM sArI rIte koNe karelI evA praznanA javAbamAM bhagavAne kaheluM ke bhUtakALamAM gajasiMha nAmanA rAjAe evI sarasa ArAdhanA karelI jethI te pUrva mahAvidehakSetramAM tIrthaMkarapada pAmI muktipada prApta karaze. jaina mAnyatA pramANe mANasano AyuSyabaMdha keTalIka vAra parvanA divase paDato hoya che. eka janma pUro thatAM anya janmamAM mANasa zuM thavAno che (manuSya, deva, tiryaMca ke nAraka) te je kSaNe nakkI thAya che tene AyuSyano baMdha kahevAmAM Ave che. AthI parvanA divase mAna, vacana ane kAyAnI zuddhithI karelI AdhyAtmika ArAdhanA mANasane bhavAntaramAM uttama gati apAve che, tvarita janmAMta2mAM bhayaMka2 durgatimAM ghasaDI jAya che. paryuSA parva e saMyama ane sAdhanAnuM parva che. e mATe zAstromAM agiyAra dvAre ArAdhanA karavAnuM pharamAvyuM che. jinapUjA, caitya-mukti apAve che. jyAre parvanA divase karelI pApapravRtti mAdAsane paripATI (AsapAsanA jinamaMdiromAM jaI jinezvara bhagavaMtane dravya ane bhAvathI namaskAra karavA), sAdhusaMtonI bhakti, saMdhamAM prabhAvanA, jJAnanI ArAdhanA, sAdharmika vAtsalya, 'kalpasUtra' sAMbhaLavuM, tapazcaryA karavI, jIvone abhayadAna ApavuM, sAMvatsarika pratikramaNa karavuM, paraspara kSamApanA karavI-ema agiyAra prakAre jainono eka varga je digaMbaranA nAme oLakhAya che te potAnA payuMSadA judAM Ujave che. saMvatsarInA A divasa pachI bIjA divasathI teo A parva dasa divasa Ujave che. mATe tene "dasa lakSaNI' kahevAmAM Ave che. mA, mArdava, Ava, tyAga, saMyama, tapa, satya, zauca, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 akiMcanatA ane brahmacarya-e dasa prakAranA yatidharmane lakSamAM rAkhI manuSyanuM cittataMtra eTaluM badhuM saMkula che ke emAM UThatA pratyeka A parva UjavAtuM hovAthI tene "dasa lakSaNI' kahevAmAM Ave che. azubha vicAranI gaNatarIpUrvakanI noMdha rAkhavAnuM saraLa nathI. mATe parvonI ujavaNI sAthe enI phalazruti saMkaLAyelI hoya che. je kSamApanAno AcAra vyApaka kAraNe ane dhoraNe svIkAravAnI paryuSaNa parva sAthe koI bhautika sukha, AkAMkSA, abhilASAnI jarUra rahe che. eTalA mATe ja mana, vacana, ane kAyAthI tathA karatAM, nahi paNa AdhyAtmika siddhinI phalazruti rahelI che. ethI ja paryuSaNa karAvatAM ane anumodatAM ema trividhetrividha prakAre (nava korie) parva e tyAga ane saMyama, dAna ane dayA, prAyazcita ane pratikramaNa ane te paNa jANatA-ajANatAM thayelA doSo mATe kSamA mAgavAnI maitrI ane kSamA, tapa ane samatA, bhakti ane bhAvanA dvArA, hoya che. e mAgatI vakhate garIba-tavaMgara, suzikSita-azikSita, AtmanirIkSaNa ane AtmasaMzodhana dvArA AtmAno prakAza prApta nAnA-moTA, guru-ziSya, zeTha-nokara ItyAdinA bhedano vicAra na karI muktinA paMthe vicaravAnuM amogha parva che-parvAdhirAja che. karatAM pote ja sAmethI kSamA mAgI levI joIe. sAMvatsarika kSamApanA ApaNe kayA mANasanI kSamA mAgIzuM? mAtra mANasa zA mATe ? jIvana jIvavA mATe aneka lokonA sthaLa ke sUkSma sahakAranI samasta jIvarAzinI hAtha joDI, natamastake, hRdayamAM dharmabhAva dhAraNa apekSA rahe che. badhAMnI zArIrika, mAnasika ke Atmika zakti karIne kSamA mAgIe, ke jethI ajANatAM paNa koI jIvanI kSamA ekasarakhI hotI nathI, ethI vyakti-vyaktinA puruSArthamAM pharaka mAgavAnuM rahI na jAya. zAstrakAra kare cheH rahe che; paraMtu jemanI pAse karmayoge vadhu zakti hoya che tevI savvassa jovarAsissa bhAvaodhammanihianiacitto / vyaktiomAM kyAreka sahakArane badale asahakAra, svArtha, ahaMkAra savaeN vamavatA vamami savvasya maryApi IT. jevA lakSaNo AvI jAya che. ethI vyavahAranI samatulA khoravAya zAstrakAroe dainika, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika che. dveSa, dhikkAra, IrSA, niMdA, ahitaciMtA vagere bhAvomAMthI gharSaNa evA cAra mukhya prakAra kSamApanA mATe batAvyA che. pahelA traNa ane vairavRtti pragaTa thAya che. ekabIjAne nukasAna pahoMcADavAno prakAra cUkI javAya to chevaTe sAMvatsarika kSamApanA to dareka mANase prayatna thAya che. badalo levAnI bhAvanA jAge che. anudAratA, avazya karI ja levI joIe, ke jethI e RNamAMthI mukta thaI javAya. asahiSNutA, akSamA vagerenI vRttio jora pakaDatAM parasparano zAstrakAro kahe che ke je mANasa sAMvatsarika kSamApanA cUkI jAya vyavahAra dUSita thAya che. upekSA-aNabanAvathI mAMDIne laDAI-jhaghaDA che enA kaSAyo anaMtAnubaMdhI banI jAya che. vaLI ene jo samyakatva sudhI vAta pahoMce che. evA dUSita vyavahArane pharIthI sa-rasa, prApta thayuM hoya to te cAlyuM jAya che. samyakatvanI prApti mATe sukhamaya, zAMtimaya banAvavA mATe prema, sahakAra, udAratA, ane kaSAyonI maMdatA mATe kSamAnA tattvane ethI jIvanamAM sahiSNutA vagerenI sAthe kSamAnI paNa atizaya AvazyakatA rahe utAravAnI AvazyakatA che. bhUla to badhAnI thAya, paNa kSamA badhAM mAMgatAM nathI. paraMtu je potAnI bhUlano ekarAra karIne kSamA mAgavI ane potAnA kSamA mAge che athavA bIjAne kSamA Ape che tenA jIvanamAM devI pratye bIjAe bhUla karI hoya to te mATe tene udAra kSamA ApavI aMzo pragaTa thAya che. To err is human, but forgive is divine. ema ubhaya prakAre, kSamApanA karavAnI hoya che. kSamA mAgavI ane ApavI e apramatta cittanI nizAnI che. kSamA ApaNuM ajJAna, ApaNI kyAM bhUla thaI che tenuM bhAna ApaNane sAthe jo pazcAttApa, hRdaya-parivartana, pharI evI bhUla na thAya te kyAreka thavA detuM nathI. keTalIka bhUlo taddana najIvI hoya che; to mATeno saMkalpa ItyAdi saMkaLAyelAM hoya to te prakAranI kSamA UMcA keTalIka bhayaMkara, jIvanasaMhAranI koTi sudhInI hoya che. je mANasa prakAranI bane che. jAgrata che te potAnI bhUla samajAtAM ekarAra karIne tatkSaNa kSamA mAtra upAcAra tarIke zabdoccAra karIne "micchAmi dukkaDam' kahevuM mAgI le che. kyAreka bhUlanI khabara moDI paDatAM kSamA mAMgavAmAM e dravyamAM che. vyavahAramAM enI paNa AvazyakatA che; paraMtu sakAraNa vilaMba thAya che. kyAreka ApaNI bhUla IrAdApUrvakanI hoya, mANase dravya-kSamAmAM aTakI na jatAM bhAva-kSamA sudhI pahoMcavAnuM to kyAreka ajANatAM thaI gaI hoya. kyAreka keTalAka azubha vicAro che. ApaNAM cittamAM UThIne zamI jAya che. enA mAtra ApaNe pote ja kSamAnA pAMca prakAra gaNAvavAmAM Ave che: upakAraka-kSamA, sAkSI hoIe chIe. kyAreka azubha vicAro bIjA AgaLa zabdamAM apakAra-kSamA, vipAka-kSamA, vacana-kSamA (AjJA-kSamA) ane dharmavyakta thaI jAya che, paraMtu e pramANe sthULa AcaraNa karatAM aTakIe kSamA. jeNe ApaNA upara ghaNo moTo upakAra karyo hoya tevI chIe; to kyAreka vicAranA Avega ke bhAvanA Aveza pramANe vyaktine enI bhUla mATe ApaNe tarata mApha karI daIe chIe. e sthULa doSa paNa karI besIe chIe. upakAra-kSamA che. jenA taraphathI ApaNA upara apakAra thavAno Dara Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 1 1 rahe che tenI ApaNe tarata mAphI mAMgI laIe chIe. e apakAra- (khamAsamaNa) kahIne vaMdana karIe chIe. kSamA che. moTAM azubha karmono duHkhadAyaka vipAka jyAre thAya che keTalAka kahe che ke kSamA e pRthvI ane svarga vaccenI sIDI che. tyAre te vakhate ApaNe ApaNAM bhUtakAlIna azubha karmone mATe keTalAka ene svarganA dvAra tarIke oLakhAve che. tathA bhaviSyamAM evA moTAM duHkho na AvI paDe evA bhayathI kSamA Mutual forgiveness of each vice, mAgI laIe chIe. e vipAka-kSamA che. tIrthakara bhagavAnanA such are the gates of paradise. AjJA-vacana sAMbhaLIne ApaNe kSamAyAcanA karIe chIe te jaina dharmamAM to kSamAne mokSanA bhavya daravAjA tarIke vacana-kSamA. samyakatva hoya to ja AvI kSamA Ave. dharmanI sAcI oLakhAvavAmAM AvI che. kSamAnA hRdayapUrvakanA sAcA bhAvathI samajaNamAMthI AtmAnA svAbhAvika dharma tarIke kSamAno je bhAva jIvane moTI karmanirjarA thAya che. kSamA karmakSaya sudhI, mukti sudhI pragaTa thAya che te dharma-kSamA che. bhayaMkara nimitto maLatAM paNa jIvane pahoMcADe che. gajasukumAla metAraja muni vagerenI jema kSamAno bhAva rahe te kSamApanA vagara koI dhArmika ke AdhyAtmika ArAdhanA thatI dharma-kSamA. pahelA traNa prakAranI kSamA ajJAnI-mithyAtvI nathI. jeNe ArAdhanAnI ImArata caNavI hoya teNe kSamAno pAyo mANasone paNa hoI zake. nAMkhavo paDaze. kSamA mAgIne tathA kSamA ApIne je upazAnta thato A vividha prakAranI kSamAmAM dharma-kSamAM zreSTha che. te anAyAsa nathI te sAco ArAdhaka banI zakato nathI. hoya che. pratikSaNa tamAma jIvo pratye kSamAno bhAva sahaja rIte ja bhadrabAhu svAmIe eTalA mATe ja kahyuM cheH vahyA kare te sahaja-kSamA che. ApaNI dharma-kSamAM sahaja-kSamA banI no 3vasana tasalthi kAraNaI | rahevI joie. jo na uvasamai tassa natthiArAhaNA / bhUlano bacAva karI bIjAnI sAthe laDavA mATe tatpara evA ghaNAM tamhA appaNA ceva uvasamiyavyaM / loko hoya che. paraMtu ghaNA evA saraLa mANaso paNa hoya che ke kSamAnI sAthe maitrI joDAyelI che. maitrI hoya tyAM verabhAva na jeo bhUlano svIkAra karI, te mATe tarata kSamA mAgI le che. kSamA hoya. kSamA samagra vizvamAM zAMti ane saMvAditA sthApavAmAM ghaNo mAgavI e bahu agharI vAta nathI. paraMtu bIjA koIe ApaNA moTo phALo Ape che. eTalA mATe ja keTalAka lokonuM niraMtara pratye bhUla karI hoya to teno badalo na letAM tene sAcA dilathI bhAvaraTaNa hoya che. kSamA ApavI e duSkara kArya che. ghaNAM mANaso bIjA mANasane rAmemi satra nIve sarve navA umaM tu che. enI nAnakaDI bhUla mATe barAbara pATha bhaNAvavAnA AzayathI ghaNuM mitto me saba mUhu, vera mamsa na veLA moTuM vera vALatAM hoya che. paraMtu sahiSNu ane udAra evA mahAmanA huM badhA jIvone khamAvuM chuM. badhA jIvo mane kSamA Ape. sarva mANaso evA prasaMge paNa ene sAcI kSamA ApI, enuM hita jIvo sAthe mAre maitrI che. koI sAthe mAre verabhAva nathI.] IcchatA hoya che. bIjA jIvo pratye hRdayamAM sAco karuNAbhAva hoya jainonuM paryuSaNa parva e kSamApanAnuM parva che. parva nimitte paraspara to ja Ama banI zake. kSamApanA karAya che. emAM aupacArikatA ghaNI haze. topaNa jIvanane kSamA e karuNAnI bahena che. ane ahiMsAnI dIkarI che. kSamA susaMvAdI banAvavAmAM A parvano phALo ocho nathI. vizvazAMtinI dhAraNa karavAmAM ghaNI moTI naitika hiMmatanI apekSA rahe che. eTalA dizAmAM e eka moTuM pagaluM che. mATe ja kSamA vIrasya bhUSaNama, kSamA tenasvinAma TU: kSamA rupa rUpasvinAm duniyAnA koI dharmamAM kSamApanAnuM alaga, viziSTa, moTuM parva vagere kahevAya che. eTalA mATe ja kSamAnA avatAra evA paMca manAvavAnuM pharamAvyuM hoya to jaina dharmamAM che. e enuM moTuM yogadAna parameSThIne - sAdhuthI arihaMto (tIrthakaro)ne ApaNe "kSamAzravaNa' che. mAnavajAta mATe e moTuM varadAna che. * * * vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje ( paryuSaNa vyAkhyAnamALA veba sAITa upara Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe? tA. 16-8-2009 thI tA. 23-9-2009 sudhI prabuddha jIvana'nA julAInA aMkamAM taMtrI lekhaH "vihAra : yojAnArI uparokta vyAkhyAnamALAnuM saMsthAnI veba sAITa mArga akasmAta ane AdhunikatA' dvArA uparanI carcA mATe sarve website:www.mumbai_jainyuvaksangh.com upara niyamita vAcakone ame nimaMtraNa ApyuM hatuM enA pratisAdamAM amane prasAraNa thaze. A vize kAMI paNa mArgadarzananI jarUra paDe te veba patro maLyA che, ane maLatA rahe che. e sarve patro ame "prabuddha sAITanA mAnad saMpAdaka zrI hitezabhAI mAyAnIno mobAIla jIvana'nA sapTembaranA aMkamAM pragaTa karIzuM. naM. 9820347990. upara saMparka karavA vinaMti. menejara Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 aparigraha vrata' DaoN. raNajita paTela (anAmI) varSo pUrve ekavAra sarahadanA gAMdhI khAna abdula gaphArakhAna mULamAM A lobhavRtti ne parigrahavRtti rahelAM che. bhArata AvelA..meM emane vimAnamAMthI utaratA joyA. e cha phuTathIya Aje samAjanA ucca varganA ane madhyamavarganA sukhI loko UMcA ahiMsaka paThANane joI huM daMga thaI gayo. Aje paNa e dRzyane jo potAnA parigraha para dRSTi kare ne aparigrahavratane svIkAre to huM bhUlI zakyo nathI...khAdIno kUrato, jhabhbho ne bagalamAM eka mane AkaMTha zraddhA che ke samAjamAM koIpaNa duHkhI na rahe..eTalI gaTharI...jemAM bIjAM be-traNa khAdInAM vastro. A emano parigraha! badhI anna, vastra ne raheThANanI chata che, paNa jyAM sudhI vargavigrahanI pU. mahAtmA gAMdhIne to kevaLa eka kaccha.. nobata vAgaze nahIM tyAM sudhI A amAnavIya lobha ne parigraha jaina dharmamAM pAMca vrato gaNAvyAM che temAM ahiMsA vrata, sUnRta rahevAnAM, javAnAM nahIM. (satya) vrata, asteya vrata, brahmacarya vrata ane aparigraha vratano ataMdra jAgRti darzAvanArA saMsArI sAdhuo ane sAcA sAdhu samAsa thAya che. 'darzana ane jJAnanuM phaLa-cAritra' tene aMgenAM saMnyAsIomAM to aparigrahanI A vRtti...vrata hoya che ja. ekavAra A dhana-anivArya gaNAya che. parigraha eTale svIkAra, aMgIkAra. sAbarane tIre gAMdhIjI eka nAnakaDI loTathI hAtha-mukhanuM prakSAlana dhana-mAlamattA vagereno saMgraha. parigrahano artha patnI paNa karatA hatA. koIke bApune kahyuM: "AvaDI moTI nadIne tIre A eka kharo.parijana ne parivArano paNa emAM samAsa thAya, Ama parigrahI loTIthI zuM karI rahyA cho? tyAre bApue kahyuM: "A lokamAtA eTale uparyukta parigrahavALuM...ne aparigrahI eTale eno svIkAra mArA ekalAnI nathI....anya lAkho loka ne pazu-paMkhInI paNa e nahIM karanAra. Ama aparigraha eTale vastuo rAkhavI nahIM, rakhAvavI mAtA che. jeTalAthI kAma sadhe eTaluM ja vAparavAno mane haka che ne nahIM ke rAkhavAmAM anumodana karavuM nahIM. mAro dharma che. anyano paNa enA upara adhikAra che. A to thaI kaoNlejamAM huM bhaNato hato tyAre vastramAM kevaLa khAdInA be saMsArI sAdhunI vAta...sAdhu-saMnyAsIomAM to aparigrahanuM A dhotiyAM, be jhabbA, eka aMDaravera ne eka joDI dezI caMpala. vrata anivArya gaNAya. vastronA ATalA parigrahathI AkhuM varSa nabhI jatuM. Aje huM jouM svAmI AnaMde, "mArA pitarAIo' nAmanA eka lekhamAM Avo chuM to enA DuMgara nahIM to DhagalA thayA che! A badhAno kazo ja eka kisso noMdhyo che.' baporavALA...eka sAdhu sadAvarta cIThThInA upayoga nathI. jarUra jaNAya tyAre kharIdI zakAya..paNa navInatAno cokIdAra pAsethI laI amArA ja mAMDavAmAM thoDe dUra be TikkaDa (jADI moha, naryo mUDha upayogitAvAda ane bhAvinI bhIti. kizorakALe roTI) khAIne cAlI nIkaLyo. thoDAM DagalAM gayo haze ne sadAvartavALAe kevaLa bAra AnAmAM caMpala maLatI, Aje savAso ne doDhaso rUpiyA! TapAryo: "bAbAjI! Age paMvAlI hai. be paDAvano ATo ahIM apAya jyora caMpalanA bhAva bAvIsa rUpiyA hatA tyAre huM sAmaTI ardhA che. letA jAo. caDAImAM sAMje kyAMka be TikkaDa pAI lejo! pelo Dajhana joDa kharIdI lAvelo..enuM 'lojika' kayuM? prativarSa bhAvamAM thobhyo. moM pheravIne kaheH "yAre! sAdhu zAmakI phIkara nahiM karatA." ne uttarottara thato vadhAro...AnI pAchaLa paisAnI chata, lobha ane cAlyo gayo.ame traNe digUDha! bacatanI dRSTi paNa kharI. svAbhAvika che ke kuTuMba kabIlAvAlA saMsArI ATalI hade hiMdu dharmamAM ane anya dharmomAM paNa paripuo gaNAvyA che...kAma, aparigraha rahI zake nahIM paNa jo aMtarmukha banI thoDIka jAgRti krodha, lobha, moha, matsara, mada, vagere. AmAM kAma ane krodhanA dAkhave ane bhoga vilAsa (lakjharI), AvazyakatA ane achatanI mULamAM lobha rahelo che. kAmAt krodhobhijAyatI. A lobhavRtti aneka bhedarekhA parakhatAM zIkhe to emanI to Atmika unnati thAya paNa aniSTonuM mULa che. lobhe lakSaNa jAya amastu nathI kahyuM. khakhaDI gayelo kSINa samAja paNa sukhI ane prANavAna bane. duniyAmAM vastuonI achata nathI paNa lobhavRttine kAraNe a-parigrahanuM A vrata sarvavyApaka bane to "sarvejanA sukhIno parigrahanI vRtti prabaLa bane che ne saMgraha karavAnI vRttine kAraNe bhavantu, sarve santu nirAmayAH sarvebhadrANi pazyantu, mAkazcid duHkha vastunI jyAM tyAM achata varatAya che ne binajarUrI bhAva UMcakAya AnupAt' e maMgala prArthanA mUrta bane. prazna kevaLa maryAdAno che. che. eka sthaLe vastuono himAlaya khaDakAya che ne ene kAraNe vrata, vRtti bane to suvarNamAM sugaMdha bharAya. * * * anyatra moTI khAI sarjAya che. garIba-tavaMgaranuM samAjamAM sarjana rasikabhAI raNajitabhAI paTela, C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgalonI paNa Ane AbhArI che. AmAMthI IrSyA ane vargavigraha janme che. sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380052. corI ane lUMTaphATanI samAjamAM vRddhi thAya che. gunAhita kRtyonA mobAIla : 9898169069. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 13. dasavidha yatidharmo kSamAthI brahmacarya-sAdhakanI urdhvagatinI yAtrA a DaoN. abhaya dozI upAdhyAya zrI yazovijayajI navapadapUjAmAM sAdhunA lakSaNo dasavidha yatidharmamAM sarvaprathama dharma 'kSamA' kahevAyo che. sAdhunuM varNavatAM kahe cheH vizeSaNa ja "kSamAzramaNa' che. ApaNe sAdhune vaMdana karatA kahIe apramatta je nitya rahe, navi harakhe navi soce re; chIe 'IcchAmi khamAsamaNo." A "khamAsamaNo' e "kSamAzramaNa' sAdhu sudhA te AtamAM, zuM muMDe zuM loce re? zabdanuM prAkRta rUpa che. je sadA apramatta rahe che, harSa athavA zokamAM lIna thatA nathI tevA "kSamA'ne jenazAstromAM paramadharma temaja ArAdhanAnI AtmA ja uttama sAdhu che. (hiMdu sAdhuonA muMDana ke (jaina sAdhuonA) AdhArazIlA gaNAvI che. jenonI ArAdhanAmAM vArSika ArAdhanA, loca karavAthI zuM vAstavika sAdhupaNuM prApta thAya che? parvAdhirAja paryuSaNa mahAparvanI ArAdhanA atyaMta mahattvanI che. to AvA apramatta, nijabhAvamAM ramatA, parabhAvathI dUra thatA A ATha divasanI ArAdhanAnA prANarUpe paNa kSamAdharma birAjamAna sAdhunI sAdhupaNAnI vAstavika saprApti mATe zuM karavuM joIe? che. "je khame che je khamAve che te ArAdhaka che, je khamato nathI te sAdhutvanI saMprApti e mumukSunA jIvananI apUrva ghaTanA hoya che. virAdhaka che.' A kalpasUtranA zabdo ApaNA saunA hRdaya para e pote sarva saMga tyAgIne, potAnA vastro palaTAvI, mastaka zilAlekhanI jema aMkita thavA joIe. mUMDAvI, pUrvAvasthAnuM nAma suddhAM tyajI eka navajanma pAme che. A zAstrakAroe kSamAne pAMca prakAranI varNavI che. upakAra kSamA, navajanmadhAraNanI dvijatvanI apUrva vidhi samaye "karomi bhaMte' apakAra kSamA, vipAka kSamA, vacana kSamA, svabhAva kSamA ema pAMca sUtranA pATha dvArA sAmAyika temaja paMcamahAvratonI dIkSA ApavAmAM prakAranI kSamA kahI che. upakArI para kSamA, apakArI para kSamA, Ave che. paMca mahAvratonuM pAlana e sAdhujIvananI mukhya prANaprada potAnA bhavabhramaNanA vicAranI kSamA, paramAtmAnuM vacana kSamA sAdhanA che jenA dvArA te saMsArathI virame che, paraMtu saMsArathI karavAnuM che evA vicArathI kSamA temaja potAnA zuddha svabhAvarUpa viramIne tenI urdhvagatinI yAtrAnuM baLa dasavidha yatidharmomAM rahyuM kSamA ema pAMca prakAra darzAvyA che. upAdhyAya yazovijayajI che. A dasavidha yatidharmo e digaMbara paraMparAmAM ujavAtA svabhAvakSamAne varNavatAM kahe che: dasalakSaNa" parvamAM ArAdhAtA dazalakSaNo che. A dazavidha dharmone dharma kSamA nije sahejathI, caMdana gaMdha prakAra; yatidharma kahyAM che, eTale yatanAthI, prayatnapUrvaka sAdhujIvanamAM- niraticArapaNe jANIe, prathama sUkSma aticAra. yati jIvanamAM utAravAnA che, sAthe ja zrAvako paNa yathAzakti yatidharma batrIsI A dharmanA pAlana vaDe potAnA jIvanane ajavALI potAnA jIvanane je vyaktinA jIvanamAM kSamA sahajapaNe hoya te caMdana jevA che. vAstavika arthamAM "zramaNopAsaka' zabdanA adhikArI banAvI zake. caMdanamAM svAbhAvika sugaMdha hoya ema temano sahaja svabhAva ja A "yatidharma' che eTale vibhAvamAM bhaTakatA AtmAe dharmamAM sva- kSamA che, ane te aticAra-doSa rahita che. paramAtmAnA vacanathI zuddha svabhAvamAM javA mATe prayatnapUrvaka AcaravAno dharma paLAtI prathama lokottara kSamAmAM paNa sUkSma aticAra rahyA che. kavi paMca mahAvratanI sAdhanA eka arthamAM Negative sAdhanA che, kahe che ke, bhAvanigraMthane to carama sahaja svabhAvarUpa kSamA ja choDavAnI sAdhanA che. sAMsArika sukhone Aga samAna gaNIne parama upAsya hoya che. bhAgavAnI yAtrA che. paraMtu A choDelA sAMsArika sukho pachI A jagatamAM kSamAguNanA nirmaLa pAlana vaDe baMdhaka RSinA sAdhujIvanamAM viziSTa sukhAsvAdanI anubhUti na thAya, to pAMcaso ziSyo, gajasukumAla, kuragaDumunie siddhi prApta karI, AtmAne kyAreka anubhavAya ke A meM zuM karyuM? paraMtu sAdhujIvanamAM to tiryaMca evA caMDakauzike paNa devagati prApta karI. A kSamAguNa dasavidha yatidharmarUpa urvArohaNanI apUrva yAtrA darzAvI che, jene dvArA krodha kaSAya para vijaya meLavAya che evo A kSamAguNa pariNAme sAdhu potAnA AtmasvabhAvamAM sthira thaI, parabhAvathI mahimAvaMta che. alipta thaI sadA AnaMdamagna rahI zake. A bhAvane gAtA ja eka A kSamAne siddha karavAmAM jIvanamAM namratA-vinaya Avavo kavie kahyuM che; "avadhu sadA Apa svabhAvameM rahenA.' to bhagavatI joIe. mAnanI akkaDatA hoya che tyAM manuSya anya manuSyane Adi sUtromAM sAdhujIvanano mahimA varNavatA eka varSanA sAdhune "micchAmi dukkaDa' kahevA mastaka namAvI zakato nathI. sAdhaka anuttara vimAnanA sukhothI adhika sukha bhogavanArA kahyA che, te AtmAe potAnA jJAnano paNa vAstavika AsvAda pAmavA mATe A "yatidharmo'thI zakya bane che. namratA guNa keLavavo rahyo. jJAnavimalasUrie dasavidha yatidharma Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 sakjhAyamAM mArdava guNanA varNanamAM kahyuM cheH ja sahaja guNaramaNatAno anubhava kare to pachI sAMsArika jema paDasUdI keLavI, adhika hoya AsvAda, vastuonI IcchA sahaja TaLI jAya. tema mArdava gaNathI lahe, samyagujJAna savAda. (DhALa..2) jJAnavimalasUri AvA nirlobhI puruSane varNavatAM kahe che? jema bAsuMdIne keLavavAthI (UkALavAthI) vadhu svAdiSTa bane che, nirlobhe IcchA taNo rodha hoya avikAra, tema AtmAne paNa samyagUjJAnano svAda namratAthI Ave che. karma khapAvaNa tapa kahyo, tehanA bAra prakAra. namratA-vinaya guNathI mAna kaSAya kSaya pAme che. pramodabhAvanA (duho, DhALa, 5 pUrve) dvArA namratA siddha thAya che. nirlobhathI IcchAono rodha sahaja rIte thAya che. AvA A mRdutA guNanI paNa vAstavika pariNati RjutA (ArjavI IcchA rodharUpa tapane zAstramAM bAra prakAre darzAvela che. ahIM dvArA thAya che. zrI jJAnavimalasUri dasavidha yatidharma sakjhAyamAM jJAnavimalasUrie bAra prakAranA tapone varNavatA keTalAka tapa prakAra kahe che: vize navA mArmika dRSTibiMduo rajU karyA cheH mRdutA guNa to dRDha hove, jo mana RjutA hoya, uNodarI traNa bhedanI re, upakaraNa, azana, pAna. koTare agni rahyo cha0, taru navi pallava hoya." (DhALa..2) krodhAdikanA tyAgathI re, bhAva uNodarI mAna. (55) vRkSanA koTaramAM (bakholamAM) Aga rahI hoya to vRkSa jema upakaraNa, azana ane bhojana alpa dhAraNa karavA te dravya uNodarI navapallava thaI zakatuM nathI, tema hRdayamAM kapaTarUpI Aga chUpAIne che, e ja rIte krodhAdika kaSAyono tyAga karavo te 'bhAva uNodarI' rahI hoya to sAdhaka AtmaguNamAM AgaLa vadhI zakato nathI. A che. e ja rIte saMlInatA cAra prakAranI darzAvI che. IndriyonI kapaTanA kAraNa rUpe keTalIka vastuo zAstrakAroe darzAvI che. A saMlInatA, yoga (pravRttinI), niveza (jagyAnI) saMlInatA te ja loka-paralokanA viSayanI IcchA, mAna-sanmAna, yaza-pUjA mATe rIte lokasaMparkathI dUra rahelA dvArA ekAMta sthaLanA sevanarUpa karAto dharma paNa kapaTakriyA bane che. AvI kapaTakriyA karanAra moTe saMlInatA darzAvI che, enI sAthe ja krodhAdika kaSAya pravRttinI bhAge devalokamAM kilisTa tarIke janme che. ane tyAMthI paNa saMmurNima saMlInatA (saMkoca) karavAnuM darzAvI bAhyatapathI AgaLa vadhavAnI manuSya Adi gati pAme che. jethI teone mATe samyakatva (bodhi) dizA darzAve che. e ja rIte abhyatara tapa kAyotsarganA paNa dravya atyaMta durlabha banI jAya che. zrI mallinAthe mahAbala muninA bhavamAM ane bhAva evA prakAra darzAvI ApaNA AtmAnA vikAsanI apUrva mAyAyukta saMyama dvArA strIvedane bAMdhyo hato. Ama, mAyA atyaMta cAvI darzAvI che. dravya kAyotsargamAM sAdhaka potAnA tana (hi), duHkhadAyaka che. mAyAnuM mULa anya guNIjano pratyenI IrSyA temaja upadhi, gaNa ane bhojana AdinA tyAgarUpa kAyotsarga kare che, potAnuM sAruM lagADavAnI vRttimAM rahyuM che. A potAnuM sAruM tyAre bhAvakAyotsargamAM karma, kaSAya ane saMsArano kAyotsarga lagADavAnA lobhanuM AtmA visarjana kare to ja vAstavika RjutA karavA kahe che. sAdhakane odArika dehanI sAthe ja kAyotsarga dvArA prApta thAya. kArmaNadehanA visarjananI alaukika prakriyA dhyAnanA daDha abhyAsa A lobhanA visarjana rUpa cotho mutti (saMtoSa) nAmano dvArA siddha thAya che. A prakriyA dvArA kAyotsarganI madadathI saMsAranuM, munidharma ApaNane nirlobhI rahevAnuM jaNAve che. sAdhakane jIvanamAM bhavasthitinuM paNa visarjana karavA zaktizALI bane che. prasannacaMdra vAstavika samatAno anubhava karavo hoya to jJAnavimalasUri kahe rAjarSA, dehaprahArI AdinA AvA saMsAra visarjana siddha karatA bhavabhramaNano nAza karatA kAyotsarga zAstromAM prasiddha che. mamatA ma ANo re muni dila ApaNe, mamatA durgati gAmojI. AthI ja kavi kahe cheH mamatA saMge samatA navi maLe, chAyA tapa eka ThAmojI." samakita gorasa zuM mile re, jJAnavimala dhRta rUpa, (DhALa - 4) jaDatA jala dUra karI re, pragaTe AtmarUpa. he sAdhaka, tuM mamatAne cittamAM na lAva. mamatA durgatine denArI (DhALa 5, 13) che. mamatA saMge samatA maLatI nathI. chAMyaDo ane tApa eka sAthe samakita gorasanuM tapa dvArA maMthana karavAthI 'jJAnavimala' evA rahetA nathI, tema mamatA sAthe samatA rahetI nathI. A lobha kaSAya AtmAnuM zuddha dhI rUpa pragaTa thAya che. jaDatArUpI jaLa dUra thavAthI atizaya pIDAkAraka che. subhUma samAna cakravartI rAjA paNa "ati' AtmarUpanA darzana thAya che. ati' evA lobhane lIdhe sAtamI narakamAM gayA hatA. A lobha A tapamAM paNa saMyama AvI maLe to karmarUpa kAdava jhaDapathI AtmAne TheTha 11mAM guNasthAnakathI nIce utArI zake che. mATe A naSTa thAya, mATe have chaThTho sAdhuno guNa saMyama kahyo che. A saMyama lobhakaSAyane jItavA sAdhake saMtoSa guNa vikasAvavo joIe. A ane te dvArA AgaLanA cAra guNo dvArA kaSAya para vijaya meLavela, saMtoSa guNa mATe paramAtmAnuM dhyAna khUba upakAraka che. paramAtmAnI ahIM hAsya, rati, arati Adi navanokaSAyo para vijaya meLavI anaMtaguNa ramaNatAno vicAra karatA sAdhaka potAnI paNa AvI sAdhaka siddhi tarapha gati kare che. A saMyamanA sattara prakAro che, te che: Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 sarva AdaravA yogya che. paraMtu A saMyama paNa keTalAka sAdhako kevaLa dravyathI Acare che, enuM vAstavika pAlana karatA nathI. AvA dravyasaMyamI para prahAra karatA jJAnavimalasUri kahe cheH dravyasaMyamI bahuvidha thayo, siddhi thaI navi kAMya, sAkara dUdha thakI vadhe, sannipAta samudAya. prabhu vana (dUrchA-1 DhAla 7 pUrve) sAdhaka, huM dravyathI saMyamI thayo, paNa tAro aMtarano roga na gayo hoya to dUdha-sAkarathI lAbha thavAne badale sannipAta vadhe tema tArA AtmAne A bAhya saMyama lAbhadAyaka banato nathI. paraMtu AvA saMyama dharmamAM satyanuM maMgalamaya anuSThAna Ave, dravyadharma bhAvadharma bane to e sAdhakanI sAdhanA parama saphaLatAne prApta karanArI bane che. ahIM bIjA vratanA vacananA asatyatyAgathI kAMIka judI bhUmikAe A satyadharmanuM nirUpaNa thayuM che. ahIM vacananA satyathI vizeSa lIdhelI pratijJAnA pAlanarUpa mAnasika satyano mahimA thayo che. mUrNAttara vrata bheda je, maityAdika guNa jeha, jiNavidha jema aMgIkaryuM, nirvahavuM tema tehare. (DhALa 7, gAthA 4) A satya eTale gartAnI ArAdhanA dRDha ane nilaparNa karavArUpa satya. A satyane varNavatA gaMgAsatI kahe cheH merU re Dage re jenA mana no Dage re e hoya paramANa.' A sAdhaka puruSo aneka AkarI kasoTImAMthI pAra thaIne paNa potAnI aMdara rahelA satyaguNano jhaLahaLATa naSTa thavA detA nathI. A mana, vacana, kAyAnI nizvalatArUpa, mAnasika dRDhatArUpa satya guNa sAdhakane siddhinA sopAne laI javAmAM sahAyaka bane che. A satyaguNane varNavatAM kavi kahe cheH munivara dharma e sAtamo, citta ANo guNavaMta. satya sahasara ugate, daMbha nimitA aMtare (7,1) A satyadharmanI siddhi sAdhakanI AMtarika pavitratA, nirmaLatA dvArA ja thAya che. bAhya zocathI kevaLa dezuddhi thAya che, eTale ethI AgaLa vadhI zuddha Atmika nirmaLatA siddha karavAnA hetuthI A AMtarika zaucadharmanuM pAlana karavAnuM che. A zauca mATe kavi vratomAM sthira mana, mAyA vinAnuM jIvana, bAra bhAvanAo tema ja vratonI paccIsa bhAvanAonuM pAlana temaja sAttvika tapAnuSThAnanA AlaMbanane gaNAve che. AvA bhAvocamAM nhAtAM, aMtaHkaraNathI pavitra thayela AtmAne varNavatAM kahe che: jJAnavimala prabhutA ghaNIjI, tasa sukhano nahi pAra. bhAva zauca viSuSamAM che, je jhIle niradhAra. (8, 9) A bhAvazoca dharma paNa aMtaHkaraNanI niHspRhatA vinA thaI zake nahi. AthI kavi navamA munizukzarUpe akiMcananA ke 15 niHspRhatAne varNave che. cothA muniguNarUpe varNavelA saMtoSathI A niHspRhatAmAM bheda e che ke, saMtoSamAM mukhyatve bAhya dravyo prati saMtoSabhAva keLavavAnuM mukhya lakSya hatuM. ahIM bAhya sAthe ja AMtarika padArtho mAna-apamAna, sukha-duHkha sarva pratye niHspRha banavAno apUrva guNa keLavavAno che. A guNane varNavatAM kavi kahe cheH niMdA ati rUse tUrNa ni, niva varte para bhAva, sukhaduHkhe Apa svarUpa na pAlaTe, karma prakRti citta lAva, (9,5) niMdA ane stutithI sAdhaka prasanna na thAya temaja kopAyamAna paNa na thAya. e svamAM ja ramyA kare. sukhaduHkhanI aMdara Apa svarUpane palaTAve nahi. duHkhanA samaye karma prakRtinA ja ciMtanane AtmAmAM ramamANa kare. potAnA pUrvakRta karmonA ja phaLa rUpe duHkhano sahaja svIkAra kare. emanuM mana satata arihaMta-siddha Adi paMcaparameSThi pInA dhyAnamAM DUbeluM rahe, AvI aMtaranI samRddhi dharAvanArA mahApuruSone saMsAranI koI vastunI spRhA rahe nahi te sahaja che. Ama nispRhatAnI, akiMcanatAnI dhanyatA evI che ke, sAdhakane A jagatanA mAna ane apamAna paNa sparzatA nathI. AvI nispRhatA brahmacarya guNa vinA prApta thatI nathI. brahmacarya eTale maithunasukhanuM varjana evI enI vyAkhyA sAcI che. paraMtu maithuna zabdanI ja vyAkhyA zramaNasUtramAM jaina zAstrakAra maharSIoe anya nayonI dRSTie vibhinna karI che. 'maithuna' zabdanA vyApaka arthamAM zabda, rasa, gaMdha, sparzanA sarva IMdriyagamya sukhone samAvyA che. sAdhake sparzanA sukhatyAgathI prAraMbhI kramazaH sarva Indriya janita AnaMdo tyajI atIndriya brahmasvarUpa AtmAno anubhava karavAno che. Ama, brahmacarya eTale AtmasvabhAvamAM ramaNa karavAnI adbhuta prakriyA. jema mAnasarovaramAM haMsa krIDA kare ema AtmA dvasvabhAvamAM ramaNa kare te parama brahmacarya che. je sAdhaka AvA AtmasvarUpamAM ramamANa che, temane mATe caMdananI sahaja sugaMdha samI sahaja mA sAdhya bane che. Ama, A davidha yatidharmano sAdhaka sAdhu potAnA sAdhujIvanane ajavALI vAstavika bhAva zramaNapaNuM zobhAve che. zrAvako paNa yathAzakti A yatidharmonI ArAdhanA karavAthI dravyathI zrAvaka hovA chatAM bhAvasAdhutAnI dizAmAM sopAna mAMDI zake che. Ama yatidharmomAM saMdarbha : (1) yatidharma sajjhAya p AtmavikAsanI apUrva zakyatA rahI che. rR. jJAnavimalabhakti prakAza saM. abhaya dozI, kIrtidA zAha pra. jJAna vimalasUri sAhitya prakAzana samiti, ghATakopa2 (2) yatidharma batrIsI pR. jaina gurjara sAhityasaMgraha saM. bhadraMkara viSa, mo. 6. desAI-bIjI AvRtti. pra. zrutajJAna pracAraka sabhA, amadAvAda. abhaya Indracandra dozI, e/31, gleDaharsTa, phirojhazAha roDa, sAMtAkrujha (ve.), muMbaI-400054. phonaH 26100235,9892678278. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 bhagavAna mahAvIranuM arthazAstra a DaoN. pravINabhAI sI. zAha arthazAstranA viSayamAM komarsanA aneka viSayonI carcA karavI Aga paNa vadhatI hatI. kArla mArkase majurone ekatrita thaIne saMbhave che. vartamAnakALamAM arthazAstranA kSetramAM mArkeTIMga, sToka mUDIvAdane khatama karavAnuM AhvAhana karyuM. kArla mArksanA mArkeTa, arthavyavasthA, nANAMkIya menejamenTa, polITIksa, bajeTa, vicAromAM garIbo ane majUrone potAnA praznono ukela dekhAyo. TekSezana, AMkaDAzAstra vagere aneka viSayonI carcA karavI jarUrI mUDIvAdano aMta Avyo, ane zramiko zAsita samAjavAdI bane che. prabhu mahAvIranA samayakALamAM AvA koI viSayanI carcA vyavasthAno suvarNodaya thayo. A vyavasthAmAM bajArataMtrane koI sthAna DAyarekTa zAstromAM jovA maLatI nathI, chatAM prabhu mahAvIranA nathI. badhI ja Arthika kAmagIrI rAjya ja kare che. utpAdananA tripadI dezanAmAMthI udbhavelAM dvAdazAMgI ane pachI prakAzIta thayelA sAdhanonI mAlikI rAjyanI ja hoya che. rAjya dvArA ja utpAdananA 45 AgamanA zAstronA saMzodhanamAMthI prabhu mahAvIranA nirNayo, sAdhana phALavaNI, kiMmata nirdhAraNa, AvakanI vaheMcaNI, arthazAstra viSenA saMdarbho meLavI zakAya che. vaparAzanuM pramANa ane dhoraNo, vagere tamAma nakkI thAya che. paraMtu vartamAna arthazAstranA viSayano ItihAsa A vyavasthAmAM paNa kALakrame kSatio vadhavA lAgI. lAgavaga, agAu bajArataMtra ane mukta arthataMtra AdhArita mUDIvAdI amaladArazAhI, tumArazAhI, sagAvAda, bhraSTAcAra, ayogya paddhatino kramazaH vikAsa thayo ane vikAsanA uttuMga zikhara para nirNayo ane teno ayogya amala. svataMtratAnA prazno, rAjyaA paddhatie sthAna lIdhuM. te samaye pUrNa harIphAI AdhArita zAsita ApakhudazAhInA prazno vadhyA. A bAbatane rAjya niSphaLatA svairavihArI mukta arthakAraNanI praziSTa arthazAstrIo himAyata kahI zakAya. karatA hatA. teo ema mAnatA hatA ke sarakAranI khAsa koI Arthika bajA2 niSphaLatA ane rAjya niSphaLatAmAMthI ja mizra kAmagIrI nathI. rAjya ane tenA ejanTa tarIke kAma karatI sarakAre arthakAraNanI Arthika paddhatino janma thayo. jemAM mUDIvAda ane mAtra lokonI salAmatI, kAyado ane vyavasthAnI jALavaNI ane samAjavAdanA sArA lakSaNo apanAvIne te bannenI aniSTa asaro lokone pAyAnI suvidhA ApavAnuM kAma karavAnuM che paNa sarakAre dUra karavAnA prayAso vizvanA ghaNAM dezoe karyA jemAM bhAratano koI Arthika kAmagIrI karavAnI nathI. keTalAMka praziSTa artha paNa samAveza thAya che. paraMtu mizra arthakAraNano yogya amala na zAstrIo to ema kahetAM ke sarakAra jo Arthika kAmagIrI karaze thatAM mUDIvAda ane samAjavAdanI niSphaLatAo maLatA bajArato Arthika arAjakatA ane avyavasthA sarjAze. tethI sarakAre niSphaLatA ane rAjyaniSphaLatAnA prazno sarjAyA. bajArataMtrane mukta rIte kAma karavA devuM joIe. bajArataMtra artha- A navI Arthika vyavasthA utpAdana, Avaka, rojagArInA prazno kAraNanuM samagra saMcAlana karaze ane jo koI asthiratA, asamatulA hala karavAmAM niSphaLa gayela che. 2007nA madhyabhAgathI amerikAthI ke prazno sarjAze to te paNa bajArataMtra dvArA ja ApoApa dUra thaze. zarU thayelI vizvamaMdI atyAre vizvamAM prasarI cUkI che. ane tenAM A prakAranI vicArasaraNI AdhArita mUDIvAdI paddhati vizvamAM AtmaghAtaka pariNAmo sau koI anubhavI rahyAM che. vikasI tenAthI utpAdana ane Avaka vadhI paNa tenI yogya rIte vizvamAM mukta bajArataMtra AdhArita arthavyavasthA paDI bhAMgavA vaheMcaNI na thaI. AvakanI asamAnatA vadhavA lAgI. garIbI- AvI che. mukta nANAmaMtra ane nANAbajAramAM kaDAkAo bolAvA bekArInA prazno vadhyA che. sAdhanonI yogya phALavaNI na thatAM lAgyA che. beMko ane nANAkIya saMsthAo baMdha paDI rahI che. ane naphAlakSI vastuonuM ja utpAdana thayuM ane garIbo ane madhyamavargane abajo DolaranI khoTanA khADAmAM dhakelAI rahI che. beMko ane jarUrI vastuonI achata sarjAvA lAgI. arthakAraNanA dariyAmAM nANAM saMsthAo have rASTrIyakaraNa ane sarakArI sahAyanI mAga karI moTA mUDIvAdI magaramaccho garIba, nAnA mAchalAone gaLavA lAgyA. rahI che. agAu mukta vyApAranI himAyata karatA moTA korporezano tethI Aje maMdInA prazno vadhyA. arthakAraNamAM mAre tenI talavAra jevI paNa rAjyanI sahAyanA oksijanathI potAnuM astitva TakAvI sthiti sarjAvA lAgI. A badhI bAbatone bajAra niSphaLatA kahI zakAya. rAkhavA mAMga karI rahyAM che. Ama nANAmaMtra ane samagra arthakAraNamAM mUDIvAdane kAraNe garIbI, bekArI, bhUkhamaro, kUpoSaNa, sarakAranI daramyAnagIrI ane sAmelagIrInI jarUrIyAta sarjAtA zoSaNa, asamAnatA ane viSamatAnA prazno vadhatA lokonI bajArataMtranI ghora niSphaLatA upasI Avela che. hADamArIo vadhI lokono asaMtoSa vadhyo. A badhI vigato parathI e siddha thAya che ke atyAra sudhImAM bhUkhyAjanono jaTharAgni saLagato hato tenI sAthe asaMtoSanI bajArataMtra ke rAjyataMtra AdhArita mULagata arthazAstra vikasyuM che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 17. gA te sadaMtara niSphaLa gayela che. kAraNa ke bajAraniSphaLatA, rAjya- lagabhaga 80 jeTalAM rAjyo thavA pAmyAM. tethI DaoN. vAsudevazaraNa niSphaLatA ane mizraniSphaLatAmAMthI utpAdana, Avaka, rojagArI, agravAla, gaNarAjyonA prabhutvavALA, I. sa. pU. 1000 thI I. sthiratA, vikAsa, samAnatA ane samatulAnA prazno vadhAre gaMbhIra sa. pU. 500nA samaya gALAne mahAjanapada yuga kahe che. banyA che te pAzcAtya AdhArita arthazAstranI niSphaLatA darzAve mahAvIrakAlIna bhAratanA gaNarAjyonA zAsanataMtra aMgenI che. A aMge ciMtana karIe ane satata vicArIe ke zA mATe tuTaka tUTaka mAhitI maLe che. keTalAMka gaNarAjyonA to mAtra nAmo arthakAraNa ane badalAtI jatI Arthika paddhati satata niSphaLa gayela ja prApta thAya che jyAre keTalAMka gaNarAjyonA baMdhAraNo aMgenI che? pragADha ciMtana pachI ema jaNAya che ke arthazAstramAM ane chUTIchavAI mAhitI prApta thAya che. paraMtu e vigato apUratI ane arthavyavasthAmAM kendramAM mAnavI nathI paNa nANuM, saMpatti ane veravikhera hovAthI tene yogya rIte goThavavI muzkela bane che. eTaluM bhautika sAdhano che. ja nahi paraMtu te vigatone AdhAre gaNarAjyonI zAsanavyavasthA tethI ja arthazAstra ane tamAma prakAranI Arthika paddhati ke rAjyataMtra aMge surekha, vizvasanIya ane AdhArabhUta ItihAsa sArvatrika ane sarvAgI niSphaLatAno bhoga banela che. AthI koI AlekhavAnuM kArya paNa atyaMta muzkela rahyuM che. navA arthazAstranI khoja jarUrI che. gaNarAjyonA zAsanataMtramAM (1) gaNAdhyakSa (mukhyavahIvaTa kartA A navuM arthazAstra evuM haze ke jemAM mAnavInI mAnavatA ane athavA pramukharAjA) (2) kAryavAhaka samiti (maMtrImaMDaLa) (3) nItimattA kendrasthAne haze. mAnavI svArthI, laMpaTa, lAlacu ane kendrIya samiti (4) nyAyasabhA vagere mahattvanA aMgo hatAM. svahItakendrI, Arthika mAnavI ke pazu mAnava nahIM hoya. paNa gaNAdhyakSane vahIvaTamAM madada karavA mATe maMtrImaMDaLa rAkhavAmAM saMsthAkIya mAnavI, sAMskRtika mAnavI, ane sAcA arthamAM sAmAjika AvatuM. gaNAyadhyakSanI mAphaka maMtrImaMDaLanA sabhyonI cUMTaNI kendriya mAnavI haze. A prakAranA mAnavIne kendramAM rAkhIne sarjAnAra samiti karatI hatI. vaheMcaNI, svakalyANanI sAthe samAjakalyANa, sthiratA ane gaNarAjyonA maMtrI maMDaLanI saMkhyA 4 thI 20 vaccenI rahetI sAmAjika nyAya sAthenI azuvihIna, vyathAvihIna rojagArI pUrNa haze. temAM paradezamaMtrI, nANAmaMtrI, nyAyamaMtrI ane lazkarI maMtrI vikAsanA siddhAMto, nItio ane paddhationuM Alekhana thaze. vagere maMtrIo atyaMta mahattva dharAvatA hatA. nANAmaMtrI AvakanA temAM mAnava mAtra sAdhana nahIM hoya paNa vikAsa ane kalyANa sAdhya sAdhano UbhAM karato. nyAyamaMtrI anya adAlatonA cukAdA para haze. have e prazna thAya ke A prakAranA navA arthazAstranI khoja kaI apIla sAMbhaLato tathA vyavahAra ane dharmanA niyamone AdhAre rIte karavI? ane kyAM karavI? to A mATe kyAMya javAnI jarUra aMtima nirNaya Apato, jayAre lazkarI maMtrI, lazkara para pUrepUrI nathI. bhAratIya darzana, saMskRti, zAstro, purANo, vedo, upaniSado najara rAkhato. te javAbadArI mukhya senAnI saMbhALato. azAMti, graMthomAM A prakAranA arthazAstranuM nirUpaNa che ja. Adhunika AkramaNa ane AMtarika vikhavAdo vacce jIvatAM gaNarAjyone saMdarbhamAM, kauTIlyathI mAMDIne mahAtmA gAMdhI ane amartya sena sudhInA majabUta sainyanI jarUra rahetI. arthazAstranA maharSionuM ciMtana paNa A prakAranA navA mAnava moTAbhAganA gaNataMtro eka jAtinA hatA. zAsanataMtramAM arthazAstrane navuM baLa Ape che. navuM vaizvika mULagata arthazAstra sAmAnya rIte ucca ane dhanika vargonuM prabhutva hatuM. grAma mULabhUta rIte bhAratIya arthazAstra ja hoI zake. paNa A navA paMcAyatomAM badhA ja vargonuM pratinidhitva rahetuM hatuM. mahAvIrakAlIna bhAratIya arthazAstranI khoja karavAnI ane tene AtmasAta karavAnI bhAratanI rAjakIya paristhiti aMgenA maLI rahelAM jUja sAdhanomAMthI ApaNI taiyArI che kharI? paNa uccavarga ane sAmAnya janatAmAM saMgharSa hovA aMgenI mAhitI prAcIna bhAratamAM gaNarAjya zAsana vyavasthAnuM noMdhapAtra lakSaNa prApta thatI nathI. te parathI lAge che ke, bhagavAna mahAvIrakAlIna hatuM. gaNarAjya eTale rAjyasattA eka vyakti pAse nahi paNa gaNa bhAratamAM varga saMgharSano abhAva haze ane tethI ja kahI zakAya ke, athavA aneka vyaktionA hAthamAM hovI evo artha samajAto. bhagavAna mahAvIrakAlIna bhArata, Arthika, sAmAjika, naitika, mahAvIra kAlIna bhAratanI zAsanavyavasthAmAM paNa gaNarAjyo dhArmika ane sAMskRtika kSetre noMdhapAtra pragati sAdhI zakyuM hatuM. mahattvanuM sthAna dharAvatAM hatAM. jainazAstromAM e samaye AryAvartamAM duniyA AkhImAM jyAre gherI maMdI cAlI che tyAre prabhu mahAvIranA sADI paccIsa dezo gaNavAmAM AvyA che. cInI yAtrALuonI sUtro arthazAstrane ugAravAnI bAbatamAM madade Ave che. duniyAnA noMdhone AdhAre lakhAyelA boddhagraMthomAM ane e boddha graMthonA tamAma dharmomAM kahevAmAM AvyuM che ke dhanano vadhu parigraha na karavo niSkarSa rUpe lakhAyelA aMgrejI pustakomAM jaNAvyA pramANe I. sa. joIe ane dAna karatA rahevuM joIe. tema chatAM ApaNAM samAjanI pU.nI 6ThThI sadImAM 16 gaNarAjyo hatAM. ane temAMthI kALe karIne vAstavikatA e che ke dhana vinA koIne cAlatuM nathI. saMsAranI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogasTa, 2009 prabuddha jIvana 18 ane dhArmika pravRttio paNa calAvavA mATe dhananI AvazyakatA rahe che. jyAre dukALa paDe che, tyAre anAjanI kharI kiMmata samajAya che. che. jeNe saMsArano tyAga karyo che tenI pAse dhana na hoya to te bhAratamAM jyAre bhISaNa dukALa paDyo hato tyAre rAjAnA khajAnAnI bhUSaNa gaNAya che, paNa jene saMsAramAM rahevuM che ane potAnI sonAmahoro kAmamAM nahotI AvI paNa jagaDuzAnA bhaMDAranuM javAbadArIo nibhAvavI che, tenI pAse dhana na hoya to te moTuM anAja kAma lAgyuM hatuM. AjanA yugamAM bhAratamAM khetIlAyaka dUSaNa kahevAya che. jamIna upara kArakhAnAo UbhAM thaI javAthI sarakArane anAjanI samAjanuM bhaluM karavuM hoya to paNa dhananI AvazyakatA rahe che. AyAta karavAnI pharaja paDI che. tenAthI vadhu kaphoDI koI hAlata koI vyakti bhUkhI hoya to tene pahelA khAvAnuM ApyA pachI ja hoI zake nahIM. anAja meLavavA jatAM kyAreka dezanI svataMtratA tene dharmano upadeza ApI zakAya che. bhUkhyA peTe bhajana karanArA paNa vecavI paDe che, mATe anAjano saMgraha karavo joIe. durlabha hoya che. dhananI rakSA karavI hoya to tenuM dAna karavuM joIe. A vAkya ApaNA samAjamAM dhananI je bolabAlA che, tene kAraNe garIbo atyaMta rahasyamaya che. tijorImAM saMgharI rAkhavAmAM AveluM dhana nAza apamAnano ane upekSAno bhoga bane che. daridratA kharekhara manuSyanuM pAme che athavA dhutArAo khAya che, paNa jo dhananuM dAna karavAmAM jIvaMta mRtyu che. Ave to tene kAraNe cikkAra puNya maLe che ane navA dhananI prApti saMsAramAM rahelI nirdhana vyaktine paNa roTI, kapaDAM ane makAnanI thAya che, mATe jeo prApta kareluM dhana sAcavI rAkhatA hoya ane jarUra paDe che. A mATe dhananI AvazyakatA rahe che. sAdhu puruSo mATe temAM vRddhi karavA mAMgatA hoya temaNe dAna karatAM rahevuM joIe. bhikSA mAMgIne jIvananirvAha karavo e eka prakAranuM tapa che, jenAthI jainadarzananA samagra arthazAstrano sAra A nAnakaDA vAkyamAM AvI ahaMkAra ogaLI jAya che; paNa gRhastho mATe bhIkha mAMgavI e gayo che, ema kahIe to temAM jarAya atizayokti nathI. atyaMta dayanIya bAbata che. gRhastha jayAre bhIkha mAMgavA nIkaLe tyAre jaina AcAra darzanamAM pAMca mahAvratonA vivecanamAM traNa mahAvrata teNe vAraMvAra apamAna ane tiraskArano sAmano karavo paDe che. (1) asteya (2) brahmacarya (3) aparigraha vAstavika rIte jIvanA mArgAnusArIno pahelo guNa dhana kamAvAnI salAha Ape che, anAsakta guNa tarapha nirdeza kare che. jIvamAM Asakti be prakAranI paNa anItithI dhana kamAvAnI salAha te haragija Apato nathI. jovA maLe che. (1) saMgrahakhora (2) bhogalAlasA, A baMne doSothI pArakAnA dhanano lobha karavo joIe nahIM. pArakAnA dhanano lobha prerita thaI jIva bIjAnI vastuo uThAvI levAnI hajama karI levAnI nAzanuM mULa che. AjanA moTA bhAganA zrImaMtone A vAta lAgu pravRtti kare che. A AsaktinI vartaNuMka kharekhara bAhya rIte traNa paDe che. dhana kamAvuM joIe, teno artha evo nathI karavAno ke svarUpe jovA maLe che. (1) uThAvagIrI (zoSaNa) (2) bhogapabhoga yenakenaprakAreNa koInuM jhUMTavI laIne paNa dhanika banavAnuM che. (3) saMgrahavRtti. anItithI dhana kamAvA karatAM to nirdhana rahevuM sAruM che. koI vyakti uparanA traNa mahAvrato dvArA A traNa doSonuM niyaMtraNa anItithI pArakAnA hakanuM dhana paDAvI paNa leze to A dhana tenI zAstrakAro jaNAve che. saMgrahavRttino saMyama aparigraha vratathI, pAse TakavAnuM nathI. A dhana to cAlyuM jaze paNa A prakAre dhana bhogavRttino saMyama brahmacarya dvArA ane zoSaNavRtti-corIcapATI kamAnArano paNa nAza thaze. asteya vrata dvArA kAbUmAM rAkhI zakAya che. sajjana puruSanuM eka lakSaNa che ke teo pArakAnA dhana upara uttarAdhyayana sUtramAM ullekha che ke jagatanA sarva duHkhonuM muLa kadI najara bagADatA nathI. jemanI samAjamAM zrImaMta tarIke pratiSThA tRSNA che. jenI tRSNA khatama thaI jAya teno moha samApta thaI hoya che, temane loko potAnI thApaNa sAcavavA athavA vyAje jAya che ane pariNAme tenA du:khano nAza thaI jAya che. kAraNa ke rAkhavA Ape che. anItimAna zrImaMto vizvAsaghAta kare che ane Asakti Ave che lobhamAMthI ane lobha tamAma sadgaNono nAza pArakAnI thApaNa hajama karI jAya che. jeo nItimAna hoya che teo kare che. pArakI mUDInuM potAnA prANanA bhoge paNa jatana kare che. sajjana uttarAdhyAnamAM spaSTa lakhyuM che ke kelAsa parvatanI jema asaMkhya puruSo pArakAnA dhanane paNa potAnuM samaje che. teno artha evo parvato sonA cAMdIthI maDhI levAmAM Ave eTaluM dhana maLe to paNa thAya che ke sajjano potAnA dhananI rakSA mATe jeTalI mahenata kare tRSNA zAMta thatI nathI, kAraNa ke dhanasaMgrahanI maryAdA hoya to che, eTalI ja mahenata teo pArakI thApaNa mATe paNa kare che. paNa tRSNAnI maryAdA anaMta che. AjanA yugamAM sauthI kImatI cIja kaI? anAja jevuM koI dhana sUtrakRtAMgamAM paNa kahyuM che ke AsaktivALo manuSya kadI duHkhamukta nathI. jyAre dezamAM bhUkhamaro hoya tyAre sonuM, cAMdI ke hIrA kAma nathI banI zakato. tRSNA ke Asakti du:khano ja paryAyavAcI zabda che, nathI lAgatA, paNa saMgharI rAkhavAmAM AveluM anAja kAmamAM Ave ane A tRSNA ke Asakti parigrahanuM mULa che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 19 parigraha athavA saMgrahavRtti e sAmAjika hiMsA che kAraNa ke anyAyapUrNa artha saMgraha kare che. pariNAme Arthika kSetre apaharaNa, zoSaNa vinA saMgraha zakya nathI. saMgrahavRtti bIjAnuM ahita kare che zoSaNa, saMgrahavRtti phAle phUle che. je hiMsAnuM eka rUpa che, mATe parigraha tyAga ja anAsakta bhAva AmAMthI bacavA saMtoSavRtti keLavavI paDe che. parigraha upara pedA kare che. ane anAsakta banavA mATe jainadarzanamAM zrAvaka- maryAdA rAkhavI paDe che. lobhavRtti choDavI paDe che. kAraNa uttarAdhyayana zrAvikA mATe 12 vrato ane jaina sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe sUtramAM kahyuM che ke lAbhathI lobha vadhe che. AmAMthI vairAgyabhAvanA, saMsArano sarvathA tyAga karI paMca mahAvratanuM pAlana karavAnuM hoya che. tyAgabhAvanA, dAnavRtti, paropakAravRtti, sarva jIvonI hitabuddhi, AjanA samayamAM jainadarzana AcAra mImAMsA jaNAve che ke Atmavat sarvabhUteSu savicAra vagere vagere aneka saguNonA duniyAnA tamAma dezomAM zoSaNavRtti ane saMgrahavRtti eTale ke vikAsano upadeza zAstramAM Thera Thera jovA maLe che. tamAma prakAranI Asakti samagra mAnavajAtinuM ahita kare che. AnA pariNAme Arthika samRddhinA bIja ropAya che. jainadarzana pramANe samAna vItaraNa-vaheMcaNI ane samAna Arya saMskRtinuM sUtra cheH vibhAgIkaraNa e AjanI arthavyavasthAne saMtulita karavAno zreSTha zata hasta samAhara sahastra hasta vikIrNa. upAya che. je deza ke vyaktimAM vaheMcIne khAvAnI vRtti nathI te so hAtho vaDe ekaThuM karo ane hajAra hAtho dvArA vaheMcI do. pApanA mArge rahe che. A bhAvanA sAmAjika ane AdhyAtmika Arthika samasyA to ja naDe jo vaheMcaNI asamAna hoya ane upabhoga vikAsa mATe atyaMta Avazyaka che. aniyaMtrita hoya, kAraNa ke eka varga jIvana TakAvavA anna mATe Ama jaina darzanakAro naitika sAdhanAnI dRSTie anAsaktabhAva TaLavaLato hoya to bIjo varga atizaya sAmagrImAM eza ArAmathI ane aparigraha atyaMta jarUrI mAne che je tamAma varganI Arthika jiMdagI mANato hoya. pariNAme varga saMgharSa ane azAMti tathA samasyAo hala karavAmAM madada kare che ane darekanI AbAdI, sukha, paraspara vigraha janme che. zAMti cIrasthAyI banAvavAmAM upayogI bane che. TUMkamAM jaina darzananA vrato mahAvrato Arthika saMtulana ane Arthika manuSyanI tRSNA traNa prakAre vyakta thAya che, rAga-dveSa ane AbAdI, sukhazAMti mATe, ghaNuM zAMtipUrvaka jIvana jIvavA mATeno kAmabhoga ane ethI tRSNA eka baMdhana banI jAya che. tRSNAthI mArga batAve che. zoka ane bhaya utpanna thAya che. Asakti vAstavika du:kha che. 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380 007. anAsakti vAstavika sukha che. AsaktinA baMdhanamAM vyakti phona : (079)26604590 yogIrAja zrI cidAnaMdajI racita : zrI pArzvanAtha jina stavana - I sumanabhAI zAha tIrtha kara nAmakarma hRdayamAna che evA zrI arihaMta prabhunI joIe. syAdvAdamayI dharmadezanA vANInA pAMtrIsa atizayothI yukta hoya anubhava amRtavANI ho pAsa jina! anubhava amRtavANI; che, je zrotAjanone puSTa-nimittakAraNa nipaje che. AvI surapati bhayA je nAga zrImukhathI, te vANI citta ANI ho. apUrvavANI tattvane yathArtha jaNAvanArI, pUrvApara virodharahita, pAsa jina anubhava amRtavANI...1. praznonuM nirAkaraNa karanArI, zrotAjanonI grAhyatAne anurUpa, pArzvakumAranA vanavihAra mArgamAM eka tApasa yajJa karI rahyo dharma-adharmane jaNAvanArI, sahajabhAve pravartanArI, saMpUrNa arthane hato, jemAM hiMsAcAra thato prabhue joyo. yajJamAM homAI rahelA kahenArI, talasparzI, guNaparyAyanI anaMtatAthI yukta vagare hoya lAkaDAmAM eka sarpayugala agnimAM tapI raheluM pArzvakumArane che. Ama chatAMya vANI Indriya pratyakSa, sImita, kramika ane sApekSa avadhijJAnamAM jaNAyuM. lAkaDAne cirAvI mRtyune zaraNa thaI rahela hoya che, jyAre AtmasvarUpa tenA jJAnadarzanAdi guNo sahita sarpayugalane mAMgalika saMbhaLAvI jJAna prApta karAvyuM. sarpayugala nirapekSa, asIma, atIndriya pratyakSa ane akramika che. zrI arihaMta prabhunuM zaraNa grahaNa karI samAdhimaraNane prApta thaI devalokamAM prabhu vItarAgabhAve potAnI vANInA nihALanAra saMpUrNa jJAtAdaSTA dharaNendra ane padmAvatInA nAmathI prasiddhi pAmyA. Ama prabhunI hovAthI teonI vANI anubhava prAmANita ane amRtamayI hoya amRtamayI vANI, upakArakatA ane niSkAraNa karuNAthI sarpache. je bhavyajIvone AvI vANI sAMbhaLavAnuM saubhAgya prApta thAya yugalano uddhAra thayo. che teo dhanyatA anubhave che. have stavanano gAthAvAra bhAvArtha zrI pArzvanAtha prabhuno jIvana prasaMga najara samakSa AvatAM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 bhaktajana stavanA kare che ke "he pArzvanAtha prabhu! ApanI madhura- darzanamohAdino dhvaMza karI samyakdarzana sAdhakomAM prasthApita kare vANI anubhavarUpa amRtathI bharapUra che, jene meM mArA hRdaya-maMdiramAM, che. sAdhaka uttarottara jema jema jinavacana ane jijJAsAnuM samya dhAraNa karela che. he prabhu! ApanA zrImukhathI jharelI vANIthI AcaraNa kare che (avaMcakapaNe) tema tema guNazreNInuM ArohaNa sarpayugalanuM AtmakalyANa thayuM." kare che. syAdvAda mudrA mudrita zuci, jima surasaritA pANI; akSara eka anaMta aMza jihAM, lepa rahita mukha bhAkhyo; aMtara mithyAbhAva latA je, chedaNa tAsa kRpANI ho. tAsa kSayopazama bhAva vadhyAthI, zuddha vacana rasa cAkho ho. pAsa jina anubhava amRtavANI...2 pAsa jina anubhava amRtavANI...5 zrI jinezvara prabhunI anekAMtamaya vANI aneka naya, nikSepAdithI zrI arihaMta prabhune vartatuM kevaLajJAna anubhavagamya hovAthI te bharapUra ane avirodhAbhAsa hovAthI te zrotAjanone potapotAnI anaMtamA aMze vacana vyavahArathI prakAzita prabhu mukhathI thaI zake bhASAmAM samajAI jAya che ane hRdaya soMsarI utarI jaI zraddhAthI che. pAMtrIsa atizayothI yukta apUrvavANI tIrthakara nAmakarmanI svIkRta thAya che. AvI vANInI pAchaLa prabhunuM vacanabaLa ane nirjarArUpe hovAthI prabhune tenAthI alpiptapaNuM vartAya che. kAraNa AtmavIryano strota vaheto hovAthI zrotAjanone anAdikALathI ke te mAlikIbhAva rahita che. zrI jinezvara AvI vANInA jJAtAdraSTA vartatA mithyAtva ane kaSAyAdi bhAvonuM chedana thaI nirmULa thAya che. jinavacana dhArAnA pravAhaNathI zrotAjanonA kSayopazamabhAvonI che, kAraNa ke teothI prabhunA subodhano sadupayoga thAya che. athavA vRddhi thAya che, athavA jJAnadarzanAdi AtmikaguNo nirAvaraNa thavA jema gaMgAnadInuM pANI pAvanakArI manAya che, tema zrI jinezvaranI lAgyA, Ama bhavyajIvo jinavANI dhArAno rasa cAkhe che. vANIno vyavahAra cArityAcAramAM upayogathI karmamaLa nirmaLa thAya cAkhyAthI mana tRpta thayuM navi, zA mATe lobhAvo; che ke AtmikaguNo (zrotAjanonA) nirAvaraNa thAya che. Ama prabhunI kara karuNA karuNArasa sAgara, peTa bharIne pAvo ho. syAdvAdamayI vANIrUpa taravAranI dhArathI mithyAtvarUpa choDavAone pAsa jina anubhava amRtavANI...6 chede che. prabhunA svAnubhavarUpa amRtamaya vANIno rasa sAdhakane cAkhavA aho nIzInAtha asaMkhya maLyA tima, tithya aciraja ehI; maLyo paraMtu tenAthI tene tRpti thaI nahIM. eTale sAdhaka zrI lokAloka prakAza aMza jasa, tasa upamA kaho ke hI ho. pArzvanAtha prabhune prArthanA kare che ke "mAtra rasa cakhADavAthI kAma pAsa jina anubhava amRtavANI-3 nahi thAya, paraMtu peTa bharIne amone jamADo. zA mATe amone sarvajJa bhagavaMtane pragaTapaNe vartatuM kevaLajJAna ane darzana taDapAvo cho ? he prabhu! Apa karuNAnA mahAsAgara cho, jethI lokAlokanA sarva padArthone tenA trikAlika bhAva sahita samakAle amArA upara kRpA karI amone tamArA jevA ja banAvo. amArI jovA-jANavAnuM sAmarthya dharAve che eTale kevaLajJAna lokAloka prArthanAno svIkAra karo." prakAzaka kahevAmAM Ave che, je vacana vyavahArathI pUrepUruM kahI zakavuM lavaleza lahyAthI sAhiba, azubha yugala gati vArI; azakyavat che. uparAMta kevaLajJAnane koI upamA paNa ApI zakAya cidAnaMda vAmAsuta kerI, vANInI balihArI ho. tema nathI kAraNa ke te anupama che. samavasaraNanI parSadAmAM asaMkhya pAse jina anubhava amRtavANI..7 caMdro ane devo ticchalokamAM maLe che paraMtu teothI kevaLajJAnano sAMsArika jIvo manuSya, deva, tiryaMca ane narkagatiomAM eka alpa aMza paNa pAmI zakAto nathI. TUMkamAM vANI vyavahAra bhavabhramaNa kare che jemAM manuSya ane devagati zubha che tathA tiryaMca mAraphata kevaLajJAnanuM daraasala svarUpa jANI zakAtuM nathI kAraNa ke ane narkagati azubha che. stavanakAra zrI cidAnaMdajI upasaMhAramAM te mAtra anubhavagamya ane asIma che. kahe che ke vAmAmAtAnA suputra zrI pArzvanAtha prabhunA vANInI viraha viyoga haraNI e daMtI, saMdhI e vega milAve; evI balihArI che ke, je bhavyajIvane amRtamaya vANIno anaMtamo yAkI aneka avaMcakatAthI, ANAbhimukha kahAve ho. bhAga paNa sAMbhaLavAnuM saubhAgya prApta thaze tene naraka ane pAsa jina anubhava amRtavANI-4 tiryaMcagatimAM janma thavAnI saMbhAvanAno aMta Avaze arthAt be muktimArganI upAsanAmAM urdhvagAmI samyaka bhAvanAothI prakAranI azubha gatino cheda thaze. bhAvita raheluM anivArya che ane AtmadazAnA sAdhakone teno * * * viyoga ane viraha satAve che. paraMtu zrI jinezvaranI amRtamaya vANI 563, AnaMdavana sosAyaTI, nyu samA roDa, vaDodarA-390 008. AvA viraha ane viyoganuM ekabAju haraNa kare che ane bIjI bAju phona : 0265-2795439. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 21 zrI jaina sAhitya : eka chabI rUpa. pU. AcAryazrI premaprabha sAgara sUrIzvarajI pIThikA AgamonI saMkhyA pahelAM 84nI hatI. hAla 4panI che. A yuge yuge racAtI kRtio mAnavamanane baLa Ape che. sAhityanI pistAlIsa AgamomAM prathama Agama-aMga AcArAMgasUtra che, gaMgotrImAM jainakavionuM arpaNa adbhuta ane avismaraNIya rahyuM jemAM sAdhuonA zuddha AcAra ane vicAronuM sUkSma ane sUtramaya che. e arpaNa seka seke noMdhapAtra banatuM rahyuM che tema kahI zakAya; varNana che. A eka ja mahAgraMthane kadAca jaina dharmanA ati TUMkAsArarUpa tema chatAM DaoN. kobruke potAnA prasiddha zodhagraMthamAM mejara mekenjhIne ke pratinidhi paNa gaNI zakIe. Ama, AcArAMgasUtra e jaina pahelI vAra patrarUpe nibaMdha lakhIne jaina sAhityano paricaya Apyo sAhityanuM mukhya pustaka ke graMtha mAnI zakAya. TUMkuM sUtrAtmaka hovAthI ane tyArabAda vidvAno sAhityane e mUlyAMkana sudhI dorI lAvyA. tenA aneka sUtronA asaMkhya artha tAravI zakAya che. aneka jaina graMthakAroe asaMkhya kRtio racIne bhASA ane dezanA bhagavAna mahAvIra 'upannaIvA vigameIvA huveIvA' e traNa ja sImADA oLaMgyA che. sAhityanA kSetramAM A baLakaTa pradAne adbhuta zabdamAM saMsAranA samagra samyagU jJAnano sAra jaNAve che. strI, lokapriyatA paNa meLavI che. eka mAnyatAnusAra, aprakaTa evI vIsa bALako vagere paNa samajI zake tevI (jaina) ardhamAgadhI bhASAmAM lAkha hastaprato hajI ya dezanA vividha jaina graMthAlayo ane videzamAM teo upadeza ApatA. emanA mukhya ziSyo-gaNadharo bhagavAna keTaleka sthaLe upalabdha che, ane te tamAma jijJAsu saMzodhakanI mahAvIranA A upadezane sUtrarUpe goThave che ane bIjA teno pratIkSA kare che! bhAratIya sAhityanA saMzodhaka DaoN. johansa harTala mukhapATha karI le che. temanA dIrdhAyu mahAjJAnI ziSya ane vidyamAna mAne che ke A eka ja evuM vizALa sAhitya che ke te tamAma prakAranA sakaLa jaina saMghanA sadguru gaNadhara zrI sudharmAsvAmIe e upadezane janasamUhamAM ekasAthe lokapriya ane upakAraka thayuM che. sUtrarUpe goThavyo. enA bAra bhAga che. ane dareka bhAga aMga kahevAya jaina kavionI graMtharacanAnA be uddeza mukhya cheH eka jJAna- che. bAramuM aMga viccheda javAthI hAla 11 aMgo ja maLI Ave che. sAdhanA. be dharma-bhakti. dharma-bhaktine jIvana samarpita karanAra 45 Agamo A kavioe kathA, rUpakathA, tattva, upadeza, bhakti, bodha-jevAM 1. 11 aMga 2. 12 upAMga 3. 10 pannA tamAma kSetre saphaLa kheDANa karyuM che. madhyakAlIna brAhmaNa kavioe 4. 6 chedasUtra 5. 2 sUtra ane 6. 4 mULa sUtra pradhAnataH koIka ne koIka rAjA, zreSThi mATe racelA sAhitya karatAM 11 aMga A sAhitya taddana bhinna ane gauravapUrNa che. AthI dharma, samAja ke 1. AcArAMga 2. sUtrakRtAMga dezane ja mAtra nahIM, paNa samagra saMskRtine jaina sAhitya cetanA 3. samavAyAMga 4. ThANAMga ApI. 5. vivAhaprajJapti athavA 6. jJAtadharmakathA bhajavatIjI jaina sAhitya 7. upAsakadazA 8, aMtakRtadazA jaina sAhityamAM asaMkhya pustako che. prabhu mahAvIranA samayathI 9. attarapipAtika dazA 10. praznavyAkaraNa Aja sudhImAM aneka mahAna jainAcAryoe, sarjakoe saMkhyAbaMdha 11. vipAka sUtra ane 12. dRSTivAda pustako racyAM che. AcAryazrI umAsvAti vAcake 500 graMtha racyA 12 upAMga che, zrI haribhadrasUri ekalAe 1444 graMthonI racanA karI che. 1. opapAtika 2. rAjaprazrIya 3. jIvAjIvAbhigama kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArye vipula sAhitya racyuM che, upAdhyAya 4. prajJApanA 5. jaMbudvIpaprajJapti 6. caMdraprajJapti zrImad yazovijayajI mahArAje 108 mahAna graMtho mAtra navya 7. sUryaprajJapti 8. nirayAvaliyAo 9. kalpAvataMsikA nyAyanA saMdarbhamAM lakhyA che ema kahevAya che. AvA aneka jJAnI 10. puSpiko 11. pUSpacUlikA 12. vRSNidazA mahAtmAoe asaMkhya pustako lakhelAM che. hinduomAM gItA mukhya 10 pannA manAya che, musalamAnomAM kurAne zarIpha mukhya manAya che. khristIomAM 1. catudazaraNa 2. sastAra 3. AturapratyAkhyAna bAIbala mukhya manAya che; ema jaina dharmamAM Agamo e jaina dharmanuM 4. bhaktaparijJA 5. taMdulaveyAliya 6. caMdrAvedhyaka parama pavitra ane pramANabhUta sAhitya che. ene sUtra, zAstra, 7. devendrasva 8, gaNividyA 9. mahApratyAkhyAna siddhAMta ke nigraMtha pravacana evA nAme paNa oLakhavAmAM Ave che. 10. vIrastava Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 6 chedasUtra tene mAdhurI vAcanA kahe che. e pachI saMvata 980mAM devardhigaNi 1. nizitha 2. mahAnizitha 3. vyavahAra kSamAzramaNe vallabhIpura (vaLA)mAM eka pariSadabharI jemAM jaina 4. dazAzrutaskaMdha pa. bRhatkalpa 6. jItakalpa AgamonA siddhAMto pustakArUDha thayAM. arthAt pahelAvahelA lakhAyA. 4 mULasUtra e vallabhI vAcanA kahevAya che. enI aneka nakalo utAravAmAM 1. Avazyaka-oghaniryakta 2. dazavaikAlika AvI ne teno ThAma ThAma pracAra karavAmAM Avyo. Aje e 45 3. piMDaniryukti 4. uttarAdhyayana Agamo maLI zake che. have to temAMthI ghaNA Agamono gujarAtI 2 sUtra tathA anya bhASAmAM anuvAda paNa thayo che. A AgamomAM aneka 1. naMdI sUtra 2. anuyogadvAra viSayonuM jJAna samAyeluM che. Aje prAkRtamAM pheraphAra thaI aneka AgamomAM kayA kayA viSayonI carcA che? bhASAo banI che. hAla mULa prAkRta bhASA barobara samajI zakAtI AcArAMga e paheluM aMga che. temAM jJAna, darzana, cAritra, tapa, nathI paNa A graMtho, saMskRta, apabhraMza, jUnI gujarAtI, hindI, vIrya vagere AcAro tathA gocarI, vinaya, zikSA, bhASA, abhASA, marAThI, kannaDa, tAmila, aMgrejI, jarmana vagere bhASAomAM paNa savartana, kriyA vagerenuM varNana che. bIjuM aMga sUtrakRtAMga che. emAM maLe che. loka, aloka, lokAloka, jIva, samaya tathA 80 kriyAvAdI, 84 Agamo sivAya je na tattvajJAnamAM khAsa graMthomAM akriyAvAdI, 67 ajJAnavAdI tathA 32 vinayavAdI-ema 363 tattvArthAdhigamasUtra sauthI suMdara graMtha che. enA upara aneka TIkAo matonuM khaMDana karI ane kAntika maMtavya rajU karyuM che. sthAnAMgasUtramAM racAI che. e sivAya zrI haribhadrasUrinuM Sadarzana - samuccaya, jIva, samaya, loka tathA bhUgoLanI sthApanA che. samavAyAMgamAM zrIjinabhadra kSamAzramaNanuM vizeSAvazyakabhASya, zrI anaMtavIryanI ekathI AraMbha karI 101 saMkhyAvALA padArthonA nirNayane parIkSAsUtraladhuvRtti, pramANanaya - tattvalokAlaMkAra, zrI mallisenanI dvAdazAMgInuM svarUpa batAvyuM che. vyAkhyA - prajJapti sUtranuM bIjuM syAdvAdamaMjarI ane zrI guNaratnanI tarkarahasyadIpikA paNa jaina nAma bhagavatIsUtra che. jIvAdinuM talasparzI vivecana che. jJAtA- tattvajJAnanA suMdara graMtho che. tattvajJAna ane nyAyane UMDo saMbaMdha dharmakathAmAM dareka kathAnAyakanuM janmabhUmithI mokSa sudhInuM varNana hovAthI e baMne viSayanA graMtho judA pADavA keTalIka vakhata muzkela che. upAsakadazAmAM zramaNopAsakanA jIvanavarNana che. aMtakRta- paNa banI jAya che. dazAmAM mokSagAmIonA jIvanavarNana che. praznavyAkaraNamAM puchAtA jaina nyAyanA mahAna lekhako ane temanI kRtio vidyAmaMtro, apuchAtA vidyAmaMtro, mizra puchAtA vidyAmaMtro, 1. zrI siddhasena divAkara : 1. sanmatitarka aMgUThAdinA prazno, vidyAtizayo, devo sAthenA devI-saMvAdo che. : 2. nyAyavatAra vipAkasUtramAM sukha-du:khanA kAraNonI carcA che. bAramuM aMga 2. zrI malavAdIsUri : 1. dvArazAhanacakra dRSTivAda che, paNa te hAla nAza pAmyuM che. 2. sanmatinI TIkA ekalA sudharmAsvAmIe ja badhAM Agamo lakhyAM nathI. cothuM 3. zrI haribhadrasUri : 1. anekAMtajayapatAkA upAMga prajJApanA zrI zyAmAcArye raceluM che. catudazaraNasUtra zrI 2. lalitAvistarA virabhadragaNie raceluM che. bIjA pannA racanArAnAM nAma haju sudhI 3. dharmasaMgrahaNI jaNAyAM nathI. chedasUtromAM pahelAM be sivAya bAkInA zrI bhadrabAhu 4. zrI abhayadevasUri : 1. sanmatitarka para mahAdIkA svAmIe racyAM che. mahAnizitha mULa gaNadhara bhagavAna sudharmA- 5. zrI vAdIdevasUri : 1. syAdvAdaratnAkara svAmIe raceluM, paNa teno uddhAra zrI haribhadrasUrie karyo che. 6. zrI hemacaMdrAcArya : 1. pramANamImAMsA naMdisUtra zrI devavAcakagaNie racyuM che. dazavaikAlikasUtra zrI 2. anyayogavyavaccheda dvAaizikA zaabhavasUrie racyuM che. piMDaniryukti zrIbhadrabAhusvAmIe racI 7. zrI yazovijayajI : 1. jainatarka paribhASA che. 2. dvAtrizid dvAtriziMkA smaraNazakti ghaTavAthI sAdhuo sUtro visaravA lAgyA. tethI 3. dharmaparIkSA pATalIputramAM zrI bhadrabAhusvAmInA vakhatamAM zrI zramaNa saMgha ekaTho 4. nayapradIpa thayo ane jene je aMgAdi yAda hatA te badhA ekaThA karI lIdhA. 5. nayAmRtataraMgiNI tyArapachI lagabhaga pAMcaso varSe Arya skaMdilAcAryuM sUtrono 6. khaMDanakhADakhAdya anuyoga (vyAkhyA) karyo. e vakhate je sUtronA vyAkhyAno thayA 7. nyAyAloka Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 8. yarahasya tathA alaMkAra para svataMtra graMtha racyA che. zrI vAbhaTe paNa 9. nayopadeza kAvyAlaMkAra nAme alaMkArazAstra racyuM che. zrI amaracaMdrasUrie 10. anaMkAtavyavasthA kavizikSAvRtti, kavikalpanA, chaMdoratnAvalikalA-kalApa vagere graMtho 11. tattvArtha sUtravRtti racyA che. zrI namisAdhue prakhyAta kAvyAlaMkAra para TIppaNa racyuM che. 8. zrI guNaratnasUri : padarzanasamuccayavRtti zrI narendraprabhusUrie alaMkAra mahedadhi banAvyo che. zrI mANijyacaMdrasUrie 9. zrI caMdrasena : unmAdasiddhiprakaraNa kAvyaprakAzasaMketa banAvyo che ane kozanI racanAmAM to zrI 10. zrI caMdrasenaprabhasUri : prameyaratnakoza hemacaMdrAcArye hada karI che. abhidhAnaciMtAmaNi, ane kArya koza, 11. zrI padmasuMdaragaNi : pramANasuMdara dezInAmamAlA, nighaMTu e badhA emaNe ekalAe ja racyA che. uparAMta 12. zrI buddhisAgara : pramAlakSmalakSaNA saTIka dhAtupATha, saTIka dhAtupArAyaNa, dhAtumALA, liMgAnuzAsana 13. zrI municaMdra : anekAMtavAdajayapatAkATIppaNa vagere saMskRta bhASAzAstramAM mahattvanA graMtho racyA che. dhanaMjaya 14. zrI rAjazekhara : syAdvAdakalikA kavie dhanaMjaya nAmamALA banAvI che. zrI harSakIrtijIe zAradIya 15. zrI ratnaprabhasUri : ratnAkarAvatArikA nAmamAlA racI che. bIjAoe paNa ghaNuM karyuM che. 16. zrI zubhavijayajI : syAdvAdabhASA mahAkAvyo 17. zrI zAMtisUri : pramANaprameyakalikAvRtti ghaNA tIrthakaronAM caritro ziSTa kAvyomAM lakhAyelAM che. zrI digaMbaromAM paNa nyAya upara lakhanArA ghaNA paMDito thayA che. zAMtinAtha caritra, zrI neminAtha caritra, zrI vAsupUjya caritra vagere yoga ane adhyAtmanA graMtho ghaNAM kAvyo che. e sivAya zrI abhayacaMdrasUrie jayaMtavijaya yogabindu, yogakTisamuccaya, yogaviMzikA, yogazAstra, mahAkAvya lakhyuM che. zrI amaracaMdrasUrie padmAnaMdAlyudaya mahAkAvya yogazatataka, yogasAra, samAdhizataka, paramAtmaprakAza, tathA bALabhArata mahAkAvya racyAM che. udayaprabhasUrie dharmAlyudaya samabhAvazataka, dhyAnazataka, dhyAnasAra, dhyAnadIpikA, dhyAnavicAra, mahAkAvya racyuM che. kavizrI jayazekharasUrie jaina kumArasaMbhava kAvya adhyAtmaupaniSada, adhyAtmabindu, adhyAtmagItA, adhyAtma- lakhyuM che. zrI devaprabhasUri maladhArIe pAMDavacaritra mahAkAvya banAvyuM kalpadruma, jJAnArNava vagere. sAhityagraMtho - zrI dhanaMjaya mahAkavie rAghava pAMDavIya mahAkAvya (dvisaMdhAna sAhityagraMthomAM jainono phALo ghaNo moTo che. vyAkaraNa, koza, mahAkAvyo racyuM che. zrI nayanacaMdrasUrie hammIra mahAkAvya tathA chaMdazAstra, alaMkArazAstra, kAvya, nATaka, kathA, prabaMdha vagere padmacaMdrajIe dhannAlyudaya mahAkAvya lakhyuM che. vaLI padmasuMdaragaNie sAhityanA badhA vibhAgo para AcAryoe lakhyuM che. pANininA rAyamallAlyudaya mahAkAvya tathA pArzvanAtha kAvya racyAM che. tathA saMskRta bhASAnA vyAkaraNanI harIphAI karanAra siddhahema-vyAkaraNa mANikacaMdrasUrie pArzvanAtha caritra tathA nalAyana kAvyanI racanA zrI hemacaMdrAcArye racyuM che. enA chellA adhyAyamAM prAkRta, apabhraMza karI che. zrI hemacaMdrAcArye paNa triSaSTisalAkA puruSa caritra tathA vagere bhASAnA vyAkaraNo paNa lakhyAM che. zAkyAyananuM vyAkaraNa dvayAzraya nAmanA mahAkAvya lakhyAM che. e sivAya bIjAM paNa ghaNAM to ghaNA vakhatathI prasiddha che. pUjyapAda devanaMdinuM jainendra vyAkaraNa kAvyo che. khaMDakAvya, stotra ane stutiono to pAra ja nathI. paNa mazahura che. e sivAya buddhisAgarAcArye buddhisAgara-vyAkaraNa, kavitA jJAnavimaLagaNie zabdapratibheda vyAkaraNa, ne zrIvidyAnandasUrie jaina sAhityamAM kAvyakSetre paNa vipula kheDANa thayuM che. jema ke, siddhasArasvata vyAkaraNa racyuM che. prAkRta bhASAnA bIjA paNa aneka pUjAo, covIzI, rAsAo, phAgukAvyo, hariyALI, chaMda, gIta, vyAkaraNo jainAcAryoe racyAM che. tAmila ane kAnaDI bhASAnA stavana, stuti, sajajhAya ane bhajano temaja mahAkAvyanA jevI mULa vyAkaraNo jainAcAryothI ja racAyAM che. ne gujarAtI bhASA para viziSTa-vibhinna racanAo asaMkhya pramANamAM upalabdha che. vaLI. to seMkaDo varSa sudhI ekalA hAthe jainoe ja prabhutva bhogavyuM che. A racanAo gujarAtI, hindI, rAjasthAnI, marAThI, urdU ane aneka kAvyanI saMkhyAnA sumAra nathI. aneka kAvyo uparAMta dvisaMdhAnakAvya, bhAratIya bhASAomAM maLe che. eka Azcaryamugdha kare tevI vAta e trisaMdhAnakAvya ane cheka saptasaMdhAnakAvya eTale jenA zlokamAMthI paNa che ke aMgrejImAM paNa chaMdobaddha kavitAo lakhavAno saphaLa sAta saMbaMdhavALA artha nIkaLe ane sAtanA judA judA jIvana samajAya prayAsa paNa thayo che. tevAM paNa racAyAM che. eka aSTalakSI nAmano graMtha che. temAM eka nATako zlokanA ATha lAkha artho karyA che. zrI hemacaMdrAcAryuM chaMdazAstra raghuvilAsa, nalavilAsa, rAghavALyudaya, satya harizcaMdra, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gasTa, 2009 viSayamAM judA judA ghaNA kalpo racAyA che. bhairavapadmAvatI kalpa, zaMkhAvarta kalpa vagere aneka che. sUrimaMtra kalpa e eka AmnAya kalpa che te paNa sAdhuonA gaccho mujaba judA judA racAyelA maLe che. jyotiSamAM bhadrabAhu nAmathI bhadrabAhusaMhitA che. harSakIrtie jyotiSasArodvAra nAmano graMtha racyo che jemAM tArAo saMbaMdhI ghaNuM UMDuM jJAna che. vaLI, emAM svapna, maMtra ane bIjI gupta vidyAonuM varNana che. e sivAya AraMbhasiddhi, ardhakAMDa, caMdrarajju, cakravivaraNa, jAtadIpikA, jyotiSasAra saMgraha, bhuvanadIpaka vagere aneka graMtho che. raTTAcArya nAmanA jaina sAdhue rAsUtra nAmano 1300 gAthAno graMtha lakhyo che. jemAM varasAda, dharatIkaMpa, vIjaLI ane evA aneka viSayonA pUrvalakSaNo batAvyA che. vaidakamAM aneka graMtho che jevA ke Ayurveda mahodadhi cikitsotsava, dravyAvali (niyaMTu), pratApa kalpagraMtha, mAdhavarAja paddhati, yogaratnAkara, ratnasAgara, rasaciMtAmaNi, vaidaka sArodvA2 vagere. gaNitanA aneka graMtho paikI zrI mahAvIrAcArye I. sa. nA navamA saikAmAM racela 'gaNitasAra' saMgrahano to aMgrejI anuvAda paNa thaI cUkyo che. nimittazAstramAM to jainAcAryoe potAnA anubhavono khajAno lokahita mATe khullo mUkI dIdho che. aMgavidyA nAmano eka prAcIna graMtha e viSe upayogI mAhitI Ape che. durgAdeve 'riSTasamuccaya' nAmano graMtha banAvyo che. vizvakozanI jema vinayavijayajI mahArAje lokaprakAza nAmano graMtha banAvyo che. temAM sAtaso graMthanI to sAla ApelI che graMthone aMte te te AcAryoe potAnI prazastio ApelI zilpazAstra, saMgIta, dhanurvidyA, azvaparIkSA, gajaparIkSA, pakSIvijJAna, ratnaparIkSA, rasAyaNa, Ayurveda, khagoLa, jyotiSa vagere paNa sArI saMkhyAmAM graMtho che. eTaluM ja nahIM paNa Aje vizvakozanI racanA thAya che, tevI racanA paNa thayelI che. hoya che, jemAM temanA guruo ane te samayanA rAjAo, maMtrIo, gRhastho ane temaNe karAvelA zubha kAryonI noMdha paNa ApI hoya che. te prazastio ItihAsa mATe upayogI puravAra thAya che. evI ja rIte e pustakonI aMte lekhanasamayanI paNa prazastio hoya che te paNa ghaNI mAhitIo Ape che. A prazastio zilAlekha jeTalI ja prAmANika manAya che. zilpazAstranI nipuNatA jainonA aneka bhavya prAsAdo jotAM jaNAI Ave che. e vaze jaina vidvAna Thakkara pherue vAstusAra graMtha lakhyo che. vAstuzAstra nAmano graMtha bhojadeve lakhyo che. sivAya prANAdamaMDana vagere ghaNA graMtho che. zrI pArzvadeva nAmanA jainAcArye saMgItamayasAra tathA bIjA eka AcArye saMgIta ratnAkara lakhI e viSayamAM nAmanA meLavI che. e sivAya saMgItadIpaka, saMgIta ratnAvali vagare graMtho paNa racAyA che. ratnaparIkSA nAmano eka graMtha phrAnsanA eka jhaverIe phrenca bhASAmAM anuvAda karI thoDAM varSa pahelAM bahAra pADyo che. hIraka parIkSA, samasta ratnaparIkSA vagere graMtho paNa e viSayamAM mojUda che. dhanurveda, dhanurvidyA, azvAdiguNa, gajaparIkSA, pakSIvijJAna vagare graMtho paNa judA judA bhaMDAromAMthI maLI AvyA che. Thakkara pherue sikkAo vize agatyano graMtha lakhyo che. maMtrataMtra viSe ghaNuM lakhAyuM che. maMtro viSe agatyano graMtha vidyAnuzAsana nAme che te jainAcAryanI ja racanA che. vaLI, maMtra 24 prabuddha jIvana kaumudIcitrAnaMda, nirbhayabhImavyAyoga (kartA, zrI hemacaMdrAcAryanA prakhyAta ziSya zrI rAmacaMdra), hamIramadamardana (kartA jayasiMha), raMbhAmaMjarI (kartA nayacaMdrasUri), mohaparAjaya (kartA yazapAla), kumudacaMdra, prabuddha rohiNeya, draupadI svayaMvara, dharmAbhyudaya vagere. kathAo ne saMskRta, prAkRta ne gujarAtI bhASA jaina kathAothI bharapUra che. emAM zrI hemacaMdrAcAryanuM triSaSTizalAkA puruSa caritra tathA pariziSTa parva, zrI pAdaliptAcAryanI taraMgalolA, dAkSiNyacihna udyotanasUrinI kuvalayamAlA, zrI bhadrezvarasUrinI kathAvalI, vasudevahiMDI, zrI haribhadrasUrinI samarAIccakahA, zrI siddharSigaNInI upamitibhavaprapaMcA kathA, zrI dhanapAla kavinI tilakamaMjarI vage2e mukhya che. ApaNA AcAryonA hAthe paMcataMtranA aneka saMskaraNa thayAM che. kathAkallola, siMhAsanabatrIsI, vetAlapacIsI, zukrasaptati vagere vagerenAM paNa ghaNAM saMskaraNo thayAM che. e uparAMta rAsa ane jIvanacaritro ghaNAM ja che. ekalA gujarAtI bhASAmAM ja sAtaso uparAMta rAsa che ane prabaMdharacanAmAM paNa jaino AgaLa paDatA che. zrI merutuMgAcArye prabaMdhaciMtAmaNinI racanA karI che. zrI rAjazekharasUrie caturvizati prabaMdha racyo che. zrI prabhAcaMdrasUrie prabhAvakacarita lakhyuM che. zrI bhadrezvarAcArye purAtana prabaMdhasaMgraha, mahAkavi rAmacaMdre prabaMdho lakhyA che. Ama jainonA kathA ane prabaMdhagraMtho paNa ghaNA ja che. kalA ane vijJAna uparanA graMtho A lekhamAM thayelI samagra carcA jaina dharmanI zve. pU. paraMparAne saMlagna che. sudhAro gatAMkamAMchApAnAbhUtanI bhUlane pariNAme trIjA pAnA para A pramANe baoNksamAM meTara chapAyuM hatuM: saujanya bhagavatIbena pannAlAla sonAvAlA tene badale nIce mujaba sudhArIne vAMcavuM. thayela kSati badala dilagIra chIe. A aMkanA saujanyadAtA bhagavatIbena pannAlAla sonAvAlA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 25 jayabhikhu jIvanadhArA : 9 || DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityanA labdhapratiSTha sarjaka 'jayabhikhu'nA janmazatAbdInA varSamAM emanA sAhityasarjana vize vyAkhyAno, parisaMvAdo tathA saMgoSThi yojAyAM ane emanAM sattAvana pustako punarmudrita thayAM. gujarAtanA A sAkSaranI bALapaNanI ghaTanAone AlekhatuM A navamuM prakaraNa.] vIra zivAjI ane rAMka sudAmA bALapaNanI dostInI lahejata kaMI ora hoya che. dosta maLe moDA pahoMcavAthI maLanArI zikSA ane UbhI thanArI AphatothI ane hRdayanA baMdha dvAra ApoApa UghaDI jAya. cittamAM jAgatI gabharAI gayo. moDA paDe to mAstaranI soTIno mAra khAvo pratyeka vRttio dostanI samakSa sAhajikatAthI pragaTa thAya che. citta paDe.Akho divasa varganI bahAra UbhA rahevuM paDe. kalAko sudhI para hetu ke prayojananuM AvaraNa hotuM nathI, tethI mitra maLatAM Akho aMgUThA pakaDavA paDe. nizALamAM hAjara na hoya eTale AvI banyuM. malaka maLI gayo hoya evuM lAgatuM hoya che. AthI e jamAnAmAM bhAgye ja koI vidyArthI gerahAjara raheto. jo bhIkhA ('jayabhi'nuM hulAmaNuM nAma)ne pahelI vAra eka mitra kazAya kAraNa vinA gerahAjara rahyo hoya to pachIne divase enA maLyo ane enI samakSa AkhuM brahmAMDa khUlI gayuM. vaDIlonA para zikSAno varasAda tUTI paDe. mAMdA paDavAnI to jANe manAI. vahAlabharyA chatranI chAyA ane nizALamAM goThiyAo sAthenI AkhA varSamAM mAMDa traNa divasa paNa bImAra rahetA nahIM. AthI dhIMgAmastInI vacce eka evo mitra maLyo ke jenI sAthe bhIkhAne bImAra paDanAra vidyArthIno anokho mahimA hato. koIne bhAre dostInI gAMTha baMdhAI gaI. tAva caDI Ave ane AkhuM zarIra tAvathI dhagadhagatuM hoya to mAstara kuTuMbanA surakSita vAtAvaraNamAM UcharelA bhIkhAnA hRdayamAM bhaya ene ghera mokalatA. AvI rIte ghera javAnI taka meLavanAra bImAra ane ahaMkAra beya lagolaga vasatA hatA. haiyuM pocuM eTale koI vidyArthIne bIjA mahAbhAgyazALI mAnatA. emAMya pachIne divase bhUtapretanI vAta kare to bhayathI phaphaDI UThe. bALapaNamAM anubhavelI tAvane kAraNe e Ave nahIM to ene gerahAjara rahevAnI jiMdagInI mAtA, mAsI ane mAmInA AghAtajanaka mRtyunI ghaTanAne kAraNe parama suvarNa taka maLI gaI hoya evuM lAgatuM. enA manamAM aharniza mRtyuno bhaya vasato hato. gAmaDAgAmamAM nizALanuM smaraNa thatAM ja nirbhaya girajo garIba gAya jevo e joto ke bhayabhIta karanArI koI paNa bAbatano aMta kamotamAM thaI jato. enA paga dhrUjavA lAgatA, mAthuM bhamavA lAgatuM ane Avato hato. AthI ghuvaDa bole tyAre madharAte mRtyu jhADa parathI jIbha thotharAvA mAMDatI. ene ekeeka viSaya abhimanyunA sAtamA sAda ApatuM hoya tema lAgatuM. koThA jevo hato. gaNita gaNatAM cakakara AvatA ane pATha lakhavA brAhmaNa mitra girajAnI dostI bhIkhAne bhayamukta karAvanArI jatI vakhate bhUla thavAno Dara lAgato ke hAtha dhrujavA mAMDato ane banI. manamAMthI bhaya sarI gayo ane bhIratA ogaLI gaI eTale khaDiyAmAMthI zAhI DhoLAI jatI. A nizALathI to trAhya - tobA! bhIkhAne bahAranI duniyAmAM paga mUkavAnI hoMza jAgI. girajAnI ghaNI vAra girajo vicAra karato ke koNe AvI nizAna banAvIne sAthe rAmalIlA jovA gayo tyAre rAmalIlA khelanArA pAtro bALakonA sukhanuM nikaMdana kAryuM haze ? kyAreka vicArato ke bhIkhAnA manamAM jaDAI gayAM. gAmamAM vasatA judA judA varNanA bALapaNa e to mojamastI mATe hoya, emAM haravA pharavAnuM hoya, lokone ekasAthe AnaMdanA hIMcoLe hIMcatA joyA, tyAre bhIkhAne tophAna-mastI karavAnAM hoya, tyAM vaLI palAMThI mArIne mAthuM nIcuM khyAla Avyo ke A duniyAmAM mAtra vANiyA-brAhmaNa ja vasatA rAkhIne, lakhavAnuM-bhaNavAnuM zuM? joke potAno ruAba batAvavA nathI balka keTalAya jAtajAtanA ane bhAtabhAtanA loko vase che. bhIkhAne kaheto, 'brAhmaNa e to RSinuM saMtAna. abhimanyunI rAmalIlA mANyA pachI moDI rAte varasoDA pAchA pharavAne badale jema mAtAnA peTamAM laDAIno dAvapeca zIkhI Avelo, ema ame aMboDamAM ja girajAnAM phoIbAne tyAM baMne mitroe rAtavAso paNa mAtAnA peTamAMthI sarasvatI sAdhIne avatarIe. amAre vaLI karyo. suraja UgatAnI sAthe ja emanA mAthe ciMtA savAra thaI gaI. nizALa zI ane zikSaka zAM?' ciMtA hatI aMboDa gAmathI cAlIne varasoDAnI nizALe samayasara bhIkho kaheto, 'to pachI nizALe AvavAnuM rahevA de. brAhmaNanuM pahoMcavAnI. atyAra sudhI hiMmata batAvanAro girajo paNa nizALe khoLiyuM che. jJAna laIne janama dharyo che, to pachI bhaNe che zuM kAma?' Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 girajo kahe, "amArI jIbhe to sarasvatI vase che, paNa kaLiyuganI tyAre bahAdurInI taka jhaDapIne bhIkho ene kaheto, A mAThI dazA che. satayugamAM paMDito ane guru badhA brAhmaNo hatA. "nizALanI bIka saheje rAkhIza mA. nizALano bhAra mAre mAthe.' Aje evo kaLiyuga Avyo che ke brAhmaNa ziSya hoya ane enA bhIkhAnA A vacano sAMbhaLIne girajo kUdI UThyo. eNe pharI guru tarIke vANiyo, moDha ke paTela hoya.' zivAjInI raNahAka karato hoya ema kahyuM, 'nizALano bhAra jo tuM bhIkho girajAnI gAMDI-ghelI baDAza sAMbhaLIne manomana hasato leto hoya to AkhI pRthvIno bhAra mAre mAthe." hato. eNe garviSTha girajAne kahyuM, "bhaNavuM to paDe, pachI brAhmaNa bhIkhAnA AzvAsanathI girajo naciMta banyo. samayasara nizALe hoya ke vANiyo. gaNita na AvaDe to kevI bhUla thAya! jillAnI pahoMcavA mATe jhaDapabhera cAlavA mAMDyuM. gAmaThI nizALe samayasara ane dezanI bhUgoLa paNa jANavI paDe. itihAsa bhaNyA vinA kaMI pahoMcavuM jarUrI hatuM. aMboDa gAmanI bahAra AvelI moTI gheghUra chUTako che?' jarA lahekAthI bhIkhAe potAnuM jJAna batAvyuM. AMbalI pAsethI varasoDA javAnA be rastA phaMTAtA hatA. eka rasto girajAnA brAhmaNatvane Thesa lAgI. e bolI UThyo, "alyA, vaTemArga ane gADAvALAo mATe hato, jyAre bIjo TUMko rasto A lekhAM-palAkhAM e to vANiyAnI vidyA che. e amAre bhaNavAnI vAghA-kotaromAM thaIne gIca jhADInI vaccethI pasAra thato hato. hoya? bhUgoLa sAthe amane bhUdevone zI nisabata? pRthvI pharatI gADAM mATeno rasto lAMbo hovAthI baMne dostoe A kotarono hoya ke sthira hoya, sIdhI hoya ke ADI hoya, enI amAre zI TUMko rasto lIdho.moTI moTI chalAMga lagAve, vacce thoDI doDa paravA? jyAM sudhI brAhmaNanA AzIrvAda che, tyAM sudhI pRthvI lagAve. kyAreka hAMphI jAya, kyAreka ThekaDo mArIne khADo oLaMge. salAmata che. koIno vALa paNa vAMko thavAno nathI. pachI pRthvI A rIte aDadhe raste AvyA, tyAre girajAe ekAeka bhIkhAno sUrajanI AsapAsa phare ke nahIM, tenI kaDAkUTa zA mATe ? sAco hAtha pakaDIne ene Ubho rAkhyo. bhudeva kadI bhUgoLa jANavAnI paravA karato nathI, tyAM vaLI A bhIkhAno zvAsa dhamaNanI mAphaka cAlato hato. bhIkho ekAeka bhagoLanI copaDI zuM ane enA savAlo zuM? vaLI ItihAsa to aTakI gayo. jANe koI Thokara vAgI hoya ema eNe girajAne pUchyuM, amAre mATe varya gaNAya. ame svecchanA nAma paNa bolIe nahIM kema thobhI gayo? zuM kaMI bhaya jevuM lAge che?' bALapaNathI bhayanI ane A ItihAsamAM Arya karatAM vadhu plecchanAM nAma Ave che. sAthe bhIkhAne gADha saMbaMdha hato. enA bhIru manamAM tallaNa pahelo AvI vidyAno zo artha?' vicAra Avo ja jhabakI jato. bhIkho ane bIjA eka-be goThiyAo sivAya koI girajAnI girajAe AMgaLI cIMdhIne dhIrethI kahyuM, "pelI jAMbuDI para kaMI garvavANI sAMbhaLatuM nahIM. girajAne vAraMvAra nizAna para bhAre gusso dekhAya che? jarA dhArIne jo to." prabhAtano sUrya kSitijamAMthI UMce AvI gayo hato. A moniTarane zApa Apato ane mAstara para to zApanI jhaDI vAghAM-kotaromAM e dhIre dhIre prakAzanI jAjama bichAvato hato. varasAvato. girajAe eka udAharaNathI bhIkhAne kahyuM, A prakAzamAM bhIkhAe jAMbuDInA jhADa para najara TheravIne kahyuM, 'hA 'AkAzamAM dharamarAjAnI kacerI che. emAM puNyavAnane pAMca jhADa para vAMdaro dekhAya che. mAro beTo, e majAnAM jAMbu khAto pakavAna jamavA maLe che, ne pApIone raurava narakamAM nAkhe che. lAge che. cAla, ApaNeya be-cAra cAkhatAM jaIe.' narakamAM nAkhanAra kaThora kALajAvALA paramAdhAmIo hoya che. girajAe haLavethI kahyuM, "sAMbhaLa, jarA dhyAnathI jo to! pApIne e pIle che. gunAmAM AvuM chuM tyAre mane pelI AkAzI jAMbaDInA jhADa nIce bIjuM kaMI tane dekhAya che kharuM?' kacerI yAda Ave che. ApaNo moniTara e veLA paramAdhAmI (nArakI bhIkho saheja UMco thayo. eNe jAMbuDInA thaDanI AsapAsa AMkho jIvone zikSA karanAra deva)no avatAra che, ne mAstara jamarAja !' pheravIne joyuM to nIce moM phADIne jhADa bhaNI tAkato kUtaro beTho hato. bhIkhAe girajAne kahyuM, "mAstara jamarAja nahIM, paNa dharamarAja bALavArtAnA zokhIna bhIkhAne tarata prANIsRSTinI kathAo che. jamarAja to ApaNo jIva le ane dharamarAja ApaNAmAM sAco yAda AvI gaI. A dazya joIne te bolI UThyo, "A to pelA jIva mUke che. vidyA vinA naramAM ane pazumAM zuM phera?' magaranAM AMsuvALI vAtavALo vAMdaro. phakta phera eTalo ke ahIM A sAMbhaLIne girajo nAkanuM TeravuM phalAvato, manamAM akaLAto magaranA badale kUtaro che. zuM A kUtarAbhAI vAMdarAnuM jAMbu khAvAthI paNa kharo. vaLI vicArato ke brAhmaNanA baLane eTale ke RSinAM gaLyuM madha baneluM kALajuM khAvAnI tarakIba karato haze?' saMtAnone A vANiyo zuM upadeza devAno hato? Ama chatAM bhIkho to kathAsRSTinI kalpanAomAM lIna thaI gayo. girajAnI nizALanI vAta AvatAM girajo zivAjImAMthI sudAmA thaI jato, vAtanI ta, vAtanI pUrNAhUti bAjue rahI ane potAnI vAta mAMDI beTho. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 27 AthI girajAe akaLAIne kahyuM, 'tuM to sAva ghelo ne ghelo ja zakAya. baMne dosto bAjumAM lapAIne UbhA rahyA. rAha jotA hatA rahyo. koI divasa Ama ne Ama maphatano mAryo jaIza. badhe tane ke kaMIka bane ane AgaLa jAya. paNa sthitimAM koI parivartana AvyuM tArI vAratA dekhAya che. A kUtaro nathI, paNa nAra che nAra. te nahIM. jhADanI nIce eka nAra AMTA mArato hato, tyAM bIjA be sAta nArInI vAta sAMbhaLI che kharI?' nAra bahAra nIkaLI AvyA ane traNe jhADa nIce UbhA rahIne vAMdarA bhIkho ekadama gabharAyo. eno zvAsa bhAre thavA lAgyo. bhaNI gharakiyAM karavA lAgyA. zarIramAM kaMpArI pasAra thaI gaI ane bhIkhAe vaLato prazna karyo, jhADa para beThelo vAMdaro tharatharato hato. bhayathI e adhamUo paNa e to sAta hoya. eka nAranuM joza zuM? paNa hA, sAMbhaLyuM banI gayo hato. nIce enuM mota ghUmatuM ghurakiyAM letuM hatuM. bAjunuM che ke jo sAta nAra ekaThI thAya to siMhane paNa sakaMjAmAM laIne kAra ? jhADa thoDuM dUra hatuM. Ama to e kUdIne pahoMcI zakyo hota, paNa haMphAvI nAMkhe. ahIM to eka ja nAra hovAthI saheje mUMjhAvAnI nIce UbhelA nAranA bhayane kAraNe kUdavAnI hiMmata karI zakyo jarUra nathI.' potAnA bhaya ane gabharATane chupAvavA mATe bhIkhAe nahIM. jhADa para ja bhayathI kokaDuM vaLI gayo. bIka baLa ane buddhi prayatna karyo, tyAre girajAe kahyuM, banne harI le che. vAMdarAe dhAryuM hota to e kUdIne bIjA jhADa para 'alyA, tane kazI gama nathI. bIjA nAra ATalAmAM ja kyAMya pahoMcI jAta, paNa manamAM bhayano kaMpa hovAthI zUnyamanaska banI gayo chupAI-saMtAIne beThA haze. e paNa A vAMdarAnI tAkamAM ja haze. hato.(kramaza:) vAMdaro nIce Utare eTalI vAra!' 1 3/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, baMne mitro thaMbhI gayA. varasoDA javAno rasto jhADa pAsethI amadAvAda-380 007. mobAIlaH 09824019925. pasAra thato hato, ethI A Aphata AvI jAya, toja AgaLa vadhI 2kama zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyone karelI vinaMtino uSmAbharyo pratibhAva A saMsthA zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI vartamAnamAM AjIvana sabhyapadanI phI rU. 5,000/- che ane varSo pahelAM thayelA sabhyone vartamAna pramANe pUraka rakama mokalavA ame prabuddha jIvana dvArA e sarve mahAnubhAvone vinaMti karI hatI, eno amane uSmAbharyo pratibhAva maLyo che ane pariNAme nIce mujabanA mAnavaMtA sabhyoe amane pUraka rakama mokalI ApI che e sarveno ame hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. nAma rakama nAma rakama nAma anaMtarAya khetANI 2501 azoka DI. dozI 4750 bharata ena. zAha 4750 tarUlatAbena vipinabhAI zAha 2500 surekhAbena ema. zAha 2501 lalIta pI. zAha 4750 bharatakumAra meghajIbhAI mAmaNiyA 2500 bhAratI upendra zAha 500. jayaMtIlAla pI. zAha 4750 hiMsAbena DI. zAha 2500 khImajI zIvajI zAha 4500 pravINabhAI ke. 4750 nimacaMda hIrajI cheDA pa000 premajI zIvajI zAha 4250 sureza vI. sonAvAlA 4750 mItAbena gAMdhI 2501 kacarAlAla cunIlAla zAha (K.C.) 2500 IndirA sureza sonAvAlA 4750 mahAsukhalAla ke. kAmadAra 2500 baMsarIbena pArekha 2501 vinodabhAI javeralAla vasA 4750 parAga bI. jhaverI 5001 uSAbena dinezabhAI zAha 2500 pArtha jayaMtIlAla TolIyA 2500 prakAza DI. zAha 2500 devacaMda jI. zAha 1000 nakula eca. zAha 2500 bharata kAMtilAla zAha 5000 Ara. je. kApaDiyA 2000 maMjulAbena ramezabhAI pArekha 1000 pravINAbena azvina mahetA 2500 cImanalAla je. galIyA 4750 DaoN. hasamukhalAla sI. kuvADiyA 4750 hasamukha ema. zAha 2500 eca. esa. dhIA 4750 jayaMtilAla je. gAMdhI 4000 yatina ke. jhaverI 4500 manasukhalAla e. saMghavI 4500 surendra esa. zAha 4250 dhIrajalAla ke. kApaDiyA 2500 vinoda vI. zeTha 4750 144855 DaoN. snehala saMghavI 2100 caMpakalAla eca. ajamerA 250 je mahAnubhAva sabhyoe hajI sudhI pUraka rakama na mokalI hoya e sarvene ame pUraka rakama mokalavA vinaMti karIe chIe. zakya che ke Apa kyAre AjIvana sabhya banyA hatA enI vigata ApanI pAse na hoya to Apa saMghanI ophisamAM phona (phona naMbara-23820296/9222056428) karI ApanuM nAma vagere jaNAvI amArA rekorDamAMthI vigata prApta karI zakazo. pratyeka mahine 'prabuddha jIvana' Apane arpaNa thatuM raheze ja. ApanI jJAna jijJAsA ane anumodanAne amArA abhinaMdana. menejara Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana: 10 35. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa dazama adhyAya : brahmacarya coga satata nimaMtraNa ApatA rahevuM. 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM dazamo adhyAya 'brahmacarya yoga' che. A prakaraNamAM 46 zloka che. bhagavAna mahAvIre 'brahmacarya mahAvrata'no apUrva mahimA varNavyo che. Adhunika vijJAna paNa brahmacaryanI zaktinI puSTi kare che. yoga yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI brahmacarya vize paraMparAmAM brahmacaryavrata upakAraka gaNAyuM che. alaukika sAdhanA bhArapUrvaka Alekhe che. paraMparAmAM brahmacaryavrata anivArya gaNAyuM che. jaina dharmamAM 'brahmacarya' mahAvratanuM pAlana karavA vize kaDaka nirUpaNa thayuM che. 'brahmacarya' vize uMDANapUrvaka ciMtana karavAmAM AvyuM che. 'brahmacarya' mahAvratano adbhUta mahimA varNavAyo che. jaina dharmamAM brahmacaryanA akhaMDa, aNizuddha, nirmaLa pAlanathI kAyika, mAnasika tathA AMtarika lAbha prApti vize paNa savistara kathana prApta thAya che. brahmacarya vratanA pAlanamAM pragADha jIvahiMsAthI bacI javAya che. AtmonnatimAM te sahAyaka che. Indriyasukha kSaNika che, aMte te glAni ane asukha ja Ape che. Indriyajanya sukhanI lAlasAmAMthI zAMti maLatI nathI, azubhakarmo baMdhAya che, dUrgatimAM javuM paDe cheH brahmacarya vratanA pAlanathI zArIrika teja vadhe che, Atmika unnati thAya che, AdhyAtmika pragati thAya che. brahmacaryanI nava vADathI jIvanane surakSita karavuM joIe. jIvana keTaluM kSaNabhaMgura che te jANavA mATe 'sunAmI'no prakaMpa yAda karavo joIeH samudrano kAtIla uchALa, thoDIka miniTo ane hajAro-lAkho lokono sarvanAza! yogIzrI AnaMdaghanajInuM A vacana kevuM satya che- aMjali jala jyuM Ayu ghaTata he ! bhAratIya saMskRti, mULabhUta rIte, saMyamapradhAna saMskRti che. upabhoganuM mahattva jIvana para aMkuza dhAraNa karaze to vinAza thaze, e upadeza, dRSTAMta sahita bhAratIya dharmaparaMparAmAM niraMtara apAyo che. IzAvasyopaniSad to tena tyavartana kUMnI thI - evo suMdara maMtra Ape cheH tyAga karIne sukhI thavAnI cAvI emAMthI maLe che. saMyamanuM mahattva apUrva che. saMyamano artha che samyak yama. eTale potAnI ruci ane potAnI zraddhA sAthe uccatama dhyeya siddhi mATe svIkRta svaicchika baMdhana. saMyama eTale sArI rIte niyama pAlana. samajaNapUrvaka vairAgyanA paMthe caDhanArA tyAgI janonuM jIvana keTaluM preraka che te to temanI najIka javAthI ja samajAya. moTA bhAganA manuSyo, ApaNe sarvatra joIe chIe tema, sthUla Indriyo dvArA maLatAM bhautika sukhomAM AnaMda pAme che. khUba dhana meLavavuM, moja majA mANavI, sarasa ghara ane sarasa oNphisa vasAvavI, khAvA-pIvAno AnaMda mANavo, pikanika mANavI ItyAdi upabhogamAM racyAMpacyAM rahevAnuM pasaMda karanArA lokono samUha sarvatra jovA maLe che. paraMtu e sukha na sthira che, na sukhI karanAruM cheH e kSaNika AnaMda che athavA ema kahI zakAya ke sukhAbhAsa che! bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, dukkhaM jarA dukkhaM rogA ya maraNANi ya / aho dukkho hu saMsAro, jatya kisaMti jaMtano / / AMgasTa, 2009 (uttarAdhyayana, a. 12, gA. 11) 'janma duHkha che, jarA duHkha che, rogo tathA maraNa paNa duHkha ja cheH aho ! Akho saMsAra duHkhamaya che; jemAM jIvo du:khathI pIDAI rahyAM che.' sthUla Indriya sukhomAM magna rahetA jIvane mATe A vidhAna cetavaNI samuM che. sAMsArika sukhomAM magna rahevuM eTale duHkhane hatheLImAM raheluM pANI jema cAlAkIthI sarakI jAya che tema ja, jIvana paNa kSaya pAmI rahyuM che! 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM 'brahmacarya yoga'mAM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI Ama prAraMbha kare cheH brahmacarya mahAdharmaH, sarvazakti prakAzakaH / vaiSThika brahmacaryeNa, sidhyanti sarva siddhayaH / / sarvonnatimahAbIjaM, kevalaM vIryarakSaNam / ataH sarvazubhAyAyaiH kartavyaM vIryarakSaNam / / 'brahmacarya vrata mahAna dharma che, te sarva zaktino prakAzaka che, naiSThika brahmacarya vaDe sarva siddhi siddha thAya che.' 'sarva unnatinuM mahAbIja e mAtra vIrya rakSaNa ja che. AthI badhA upAyo vaDe vIrya rakSaNa karavuM ja joIe.' (brahmacarya yoga, zloka 1, 2) brahmacarya vrata pAlana kaThina jarUra che paraMtu tenuM teja paNa ananya che. brahmacarya vrata dhArakanuM jIvana sarvonnati mATeno paMtha khUllo kare che. brahmacarya vratathI sarva AMtarika ane zArIrika zaktinuM prakaTIkaraNa saMbhavita bane che. zArIrika sAmarthyanA vikAsa, daDhatA ane utthAna mATe brahmacaryanuM pAlana jarUrI che. naiSThika brahmacaryanuM pAlana karanAranI zaktio sadaiva urdhvamukhI hoya che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'zrI jaina mahAvIra gItA'nA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana brahmacarya yoga'mAM brahmacaryavratanI dRDhatA prasthApita kare che. nirmaLa jovA maLe che ane te koIne paNa sahajamAM vicalita karI mUke ane pavitra ane saMyamI jIvananA saMskAra bALavayathI apanAvavA tevI hoya che. koI korTamAM eka yuvatIe kesa dAkhala karelo ke koI jevA che. "prazravyAkaraNa' (a. 1, gA. 4)mAM bhagavAna mahAvIra yuvake mArI cheDatI karI che! yuvakane bolAvavAmAM Avyo. teNe hA kahe che ke, pADI ke meM cheDatI karelI paNa vinaMtI karI ke A yuvatIe te divase ekkaM pi baMbhacere jaMmiyaM ArAhiyaM pi aaraahiyN| je vastro paherelA te joyA pachI korTa potAne sajA kare! jaje saMmati vayamiNaM savvaM tamhA viueNa baMbhaceraM cariyavvaM / / ApI. yuvatI jyAre TUMkAmAM TUMkA vastro paherIne AvI tyAre jaje jemaNe eka brahmacarya vratanI barAbara ArAdhanA karI che temaNe badhAM majAka karI : Aje to mane paNa majAka karavAnuM mana thAya tevuM che! vratonI sArI ArAdhanA karI che tema jANavuM. eTalA mATe nipuNa sAdhake TI.vI., reDIyo, sinemA saMskArono kaccaraghANa kADhaze te brahmacarya vratanuM sArI rIte pAlana karavuM joIe.' saMtajano amathuM nathI kahetA, e ciMtAmAM saccAI che. vaLI, dazavaikAlika sUtra' (a. 6, gA. 16) mAM bhagavAna kahyuM che ke, mahAvIra svAmI kahe che ke, naranArInA dehamAM hADa cAma ne mAMsa mUlameyamahammassa mhaadossmussyN| temAM zuM mohI rahyo jemAM durgadha khAsa. tamhA mehuNasaMsaggaM niggaMthA vajjayanti NaM / / vyabhicAranI khullI vAtonI vacamAM saMyamapAlana AkaruM hovA nircatha jano muni jano abrahmacaryano-maithuna saMsargano tyAga kare chatAM anivArya che. che. kAraNa ke abrahmacarya adharmanuM mULa che tema ja, moTA moTA doSonuM bhAratIya saMskAradhArAmAM Ajano Adarza lakSmaNa ja hoI zake. sthAna che.' sItAnA nupUra joIne moTAbhAI zrI rAmane e kahe cheH A jhAMjhara zrI mahAvIra svAmInA A kathanamAM brahmacaryavratanA pAlanathI sItAmAtAnA che paNa kuMDala huM jANato nathI; kema ke meM to haMmezAM jIvana daDha ane uttama banAvavAnI preraNA maLe che. namaskAra karatI vakhate temanA caraNa ja joyA che! bhAratIya dharmaparaMparAmAM zrI hanumAnajIno mahimA ghaNo che. brahmacarya vratanA pAlananA icchuka haMmezAM zIlanI navavADa paNa yAda AjIvana brahmacArI zrI hanumAnajI aneka zaktionA svAmI hatA rAkhavA jevI che, je zIyaLavrata pAlanamAM madadagAra bane tevI cheH ane nirmaLa jIvananA pAlaka hatA. kAmavijetA munivara zrI yUlibhadrajI, 1. strInI sAthe ekAMtamAM na besavuM. jAheramAM paNa strInI sAthe brahmacarya vratanA nirmaLa pAlananA kAraNe AvanArI 800 covIzI vadhu paricaya na rAkhavo. sudhI avismaraNIya rahezeH brahmacarya vratano A apUrva prabhAva gaNavo 2. rAgabharI dRSTithI strInuM mukha ke aMga na jovA joIe. joIe. hajAro tyAgI sAdhu-sAdhvIjIo, saMto ane zrAvaka- 3. strIonI sAthe vAto karavI ke tenI vAto sAMbhaLavI ke gupta zrAvikAo brahmacarya vratanuM pAlana karIne AtmakalyANa pAmyAM che. vAto sAMbhaLavI vagere TALavuM joIe. AjhAdInI caLavaLanA samayamAM vaiSThika brahmacaryanA pAlana karavAnI 4. pUrve thayelA kAmabhogAdi saMbhAravA nahi. sAthe zarIra majabUta ane kasAyeluM banAvavA mATe ApaNAM dezamAM 5. kAmottejaka, svAdiSTa, snigdha, gariSTa bhojana TALavA joIe. akhADA pravRtti pUrajozamAM cAlatI hatI. evuM lAge che ke e pravRtti 6. strI jyAM beThI ke sUtI hoya tevA sthAne ke Asane be ghaDI punaH zarU karavI joIe. AjanI philmomAM, TI. vI. siriyalomAM paryata besavuM joIe nahi. seksanI bharamAra jovA maLe cheH kyAreka thAya che ke brahmacaryanuM mahatva 7. kAmottejaka vAto, gIto sAMbhaLavA na joIe tathA dazyo jovA samajAvatI philma ke siriyala kema banatI nahi hoya? kadAca, e na joIe. nirmAtAo ema mAnatA haze ke evuM badhuM na cAle! emane khabara 8. vadhu bhojana na karavuM joIe. nathI ke sArapano AgrahI varga paNa A samAjamAM che. Adhunika 9. zIyaLavratanA pAlana mATe madadarUpa kathAzravaNa karavuM joIe. vaijJAniko brahmacaryanuM jIvanamAM mahattva samaje che. manamAM galIpacI "zrI jaina mahAvIra gItA'no 'brahmacaryayoga' tIvra zabdomAM A karAvatI vAto ke citro ke philmo joIne harakhAvA jevuM nathI. yuvAnI vrata pAlana mATe Adeza kare che, te joIe chIe tyAre tenA sarjaka atyaMta caMcaLa che, kSaNajIvI che. bAIka doDAvato yuvAna ke TUMkA zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInI yogIpuruSa tarIkenI bhavya chabI vastro paheratI yuvatI-moDarna gaNAvAnA lobhamAM e sau zuM gumAve ApaNI AMkha sanmukha taravare cheH zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI che tenI khabara emane paDe che tyAre ghaNuM moDuM thaI gayuM hoya che. je svayaM naiSThika bALabrahmacArI ane maMtrasAdhaka ane zAsanarakSaka zrI saMyamI che tenA Adara ane mAna sarvatra thAya. sAMprata samayamAM ghaMTAkarNa mahAvIra devane siddha karanAra mahApuruSa hatA. sarvatra khulluM yauvana, lalacAmaNI vAto ane vAsanAnI relamachela 'brahmacarya yoga'mAM kahe che ke, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana gasTa, 2009 'svabhAvathI ja brahmacarya samyak dharma phelAvanAra che. te tejamAM tejarUpa ane baLamAM baLa rUpa che.' (gAthA, 16, 17, 18, 19) jeNe brahmacarya dhAraNa karyuM che teNe badhuM ja dhAraNa karyuM che. paramAtmAnI prApti mATe brahmacarya pAlana vinA bIjuM kaMI ja zreSTha nathI, brahmacarya vinA kadI paNa potAnI unnati thatI nathI. AthI badhA ja prayatno vaDe vIryarakSAdi saMyama pAlana karavuM joie.' (gAthA, 23, 24) 'brahmacaryanI sahAyathI bhakto siddhayogI bane che. brahmacArIo dharmanA punaruddhAra mATe samartha, zaktimAna banI zake che.' (gAthA, 27) 'brahmacaryAzrama e badhA AzramomAM ziromaNI che, zreSTha che. putro tathA putrIonA gRhasthAzrama mATe te zreSTha che.' (gAthA, 31) *visphoTaka, prameha vagere rogo vyabhicArIone (vadhu) thAya che. vIryanAzathI mana, vANI ane zarIranI durbaLatA vadhe che (mATe sAvadhAna rahevuM joIe.) vIryanA nAzathI mANasone AMkhanuM teja ochuM thAya che, tathA khAMsI, udharasa, dama, AyuSyano kSaya vagere rogo thAya che. vIryano nAza karanArAonI vaMza paraMparA parataMtra, durbaLa ane dharmano nAza karanAra thAya che. vIryanA nAzathI (ghaNo) anartha thAya che. dehanI zaktino nAza thAya che ane TI.bI. (tathA anya) rogonuM (pA) kAraNa bane che. (brahmacaryanuM pAlana karavuM joIe. kemake-) brahmacarya vaDe zarIranuM Arogya, (uttama rahe che) AyuSyanI vRddhi thAya che. deha kAMti vadhe che ane vacanasiddhi prApta thAya che.' (brahmacarya yoga, zloka 3, 4, 5, 6, 7) naiSThika brahmacarya vrata pAlananA guNagAna karIe teTalA ochAM che. jaina saMghamAM vijaya zeTha ane vijayA zeThANI jANItA che. maMtrI paMthaDa zArka to mAtra 32 varSanI vaye AjIvana brahmacarya vrata svIkArIne evuM zreSTha pAlana kareluM ke temanuM pahereluM khabhA paranuM vastra 'khesa' koIne oDhADavAmAM Ave to tenA haThIlAM roga maTI jatA! A uttama vratanA dhArakanA mukha paranI camaka nihALIe chIe tyAre ApaNe abhibhUta thaIe chIe. brahmacarya vratanA zakti, sattva, teja prazaMsanIya che. brahmacaryavratanA pAlanathI AtmavizvAsa vadhe che. Atmazaktino vikAsa thAya che. thoDAMka zlokAI joIeH dharma ane dezanI unnatinuM mULa brahmacarya che. vidyA ane saMghanI unnatinuM mULa brahmacarya ja che. tenuM pAlana haMmezAM sukhaprada che.' (gAyA, 8) 'pravRttizIla, khAsa karIne brahmacArI, karmayogamAM pravRtta rahI zake che. te mananI zAMtinI rakSA mATe bhISma pitAmaha banI zake che.' (gAthA, 10) 'svAbhAvika rIte ja vIrya e padArtha brahmarUpa che, ane padArtha brahma vinA bhAva brahma prApta thaI zake nahi. brahmacarya varDa samAdhi prApta thaI zake che. sarva vidyAnA prakAzanI prApti mATe vIryarakSA e ja kAraNa rUpa che tema samajavuM joIe.' (gAthA, 11, 12) brahmacaryanA pratApathI prajAnI puSTi thAya che, brahmacaryanI zaktithI dharmakAryamAM pragati thAya che mATe brahmacaryanuM pAlana karavuM joIe.' (gAthA, 15) 'brahmacarya sarvazakti prakAzaka mahAdeva che ane sarva duSTa tattvono saMhAra karanAra mahAna zastra che.' 'brahmacArIonA samuhamAM naiSThika brahmacArIo zreSTha che. te badhA urdhva retavALA, mahA vIryavAna hoya che. teo Izvara rUpa che ane badhuM ja karavA mATe samartha hoya che.' (gAthA, 32) 'brahmacArIo dareka prakAranI vidyA (sAdhanA) ane brahma vagerene prApta karavA mATe samartha che.' (gAthA, 33) 'urdhva ratavALA mahAtmAne saMkalpa siddhi thAya che. AvI zakti ApanAra evI brahmarakSA badhA upAyo vaDe karavI joIe.' (gAthA, 35) trIya jagatamAM (kALamAM) jJAna vagere sarva zaktinI prApti mATe ane mArA jyotirmaya svarUpanA darzana mATe brahmacarya jarUrI che tema jANavuM.' (gAthA, 37) dharmanA utthAna mATe, dezanI unnati mATe, dayAnA kAraNa mATe brahmacArIo (nimitta) che. AthI sarvatra sarva zakti (nA kAraNa rUpa) brahmacaryAzramonI sthApanA karavI joIe.' (gAthA, 39) 'yukta AhAra ane vistAra, prANAyAma kriyA, ane yogika sAdhanA vaDe urdhva ratavALA mahAjano prabhAvazALI bane che. (gAthA, 40) 'deza ane kALa anusAra brahmacaryavratanI rakSA mATe je je prayatno karavA yogya hoya te te (haMmezAM) karavA joIe.' (gAthA, 41) 'mAtA ane pitA jevA saMskAravALA, buddhivALA hoya che tevA saMskAra karmayogathI temanI prajA saMtAnomAM vyApta thAya che. (gAthA, 44) ja 'AthI svAbhAvika rIte ja samAnadharmIo (samAna saMskArIo) vacce ja lagnAdi goThavavA joIe nahitara badhA dharmono moTo nAza thAya che.' (gAthA, 45) 'pUrNa bhAvathI mArA nAmanuM smarakA karIne, brahmacaryAzramamAM dAkhala thaIne, bALakoe sarva kAmavAsanAne jItavI joIe.' (gAthA, 46) A prakaraNamAM brahmacaryanA pAlana, vyavahAra, nibhAva mATe khUba bhAra mUkavAmAM Avyo che. jAhacarya e vizvanI unnati karanAra mahAtIrtha rUpa che, te vizva vyApaka zakti ApanArUM mahAna teja che.' zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInI lekhanazailI ekanI eka vAta, 'sarva rogano nAza karavA mATe, brahmacarya mahA auSadhi rUpa che, te vAraMvAra kahIne bhAra mUkIne nirUpaNa karavAnI rahI che. pUrva pUrNa jyoti prakaTAvanAra mahAna sUrya svarUpa che.' pradhAnamaMtrI zrI morArajI desAIe mArA paranA eka patramAM, zrImad Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana buddhisAgarasUrijInI zailIne "bodhaka ane upakAraka' gaNAvI hatI. zIyaLa vrata-brahmacaryavratanA anusaMdhAnamAM, kavi zrI udayaratna vAcakanI A sakjhAyano marma hRdayastha karavA jevo cheH ziyala samuM vrata ko nahi, zrI jinavara ema bhAkhe re; sukha Ape je zAzvatA, durgati paDatAM rAkhe re. ziyala. 1 vrata paccakhANa vinA juo, nava nArada jeha re; eka ja ziyalataNe baLe, gayA mukta teha re. ziyala. 2 sAdhu ane zrAvakataNAM, vrata che sukhadAI re; ziyala vinA vrata jANajo, kuzakA sama bhAI re. ziyala. 3 taruvara mULa vinA jiyo, guNa viNa lAla kamAna re; ziyala vinA vrata ehavuM, kahe vIra bhagavAna re, ziyala. 4 nava vADe karI nirmaLuM, paheluM ziyala ja dharajo re; udayaratna kahe te pachI, vratano khapa karajo re. ziyala. 5 pUrvAcAryoe brahmacarya mahAvratano apUrva mahimA zAstromAM varNavyo che. brahmacarya vrata mAtra niyama nathI, eka amoghazakti mATenuM abhuta kendra che. brahmacarya vratathI AtmAne puNyanI prApti thAya che, pApano nAza thAya che. AtmAnI zakti, mananI daDhatA, zarIranI tAjhagI paNa sAMpaDe che. jIvananA utthAna mATe ane AtmAnI sadgati mATe brahmacarya mahAvrata jevuM bIjuM koI paribaLa nathI: e vrata jagamAM dIvo mere pyAre!-paM. zrI vIravijayajIe kahyuM che. (kramaza:) pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, atyAre muMbaImAM birAjamAna che. jaina jJAna maMdira, karasana ladhu haoNlanI bAjumAM, dAdara (pazcima), muMbaI-400 014. paryuSaNa vyAkhyAnamALA prasaMge mahArASTra rAjyanA rAjapAla mahAmahima | zrI esa.sI. jamIranA zubha haste 21 oNgasTanA ane pUrva kendriya maMtrI temaja rAjyasabhAnA sabhya DaoN. arUNa zaurInA zubha haste 16 oNgasTanA zrI rupacaMdajI bhaMsAlInI smRti arthe rupa mANaka bhaMsAlI ceriTebala TrasTa dvArA prakAzita DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita hiMdI anuvAda graMthA 'jaina dharma darzana' ane 'jaina AcAra darzana temaja zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA prakAzita gujarAtI pustako tityamsa" ane "zAzvata navakAra maMtra'nuM lokArpaNa thaze. temaja A banne mahAnubhAvonuM pravacana. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA navA mAnavaMtA AjIvana sabhyo nAma rakama nAma 2kama nAma 2kama manISa mahetA 5000 manISa dhIrajalAla ajamerA 5000 jayadIpa vI. mahetA 5000 bipIna nemacaMda zAha 5000 vijaya DI. ajamerA 5000 nikhIla vI. mahetA 5000 dInA esa. zAha 5000 prakAzabhAI jIvanacaMda jhaverI 5000 eca. TI. keniyA 5000 navInacaMda ratilAla zAha 5000 ramaNika jhaverI 5000 kalyANajI ke. zAha 5000 maheza kAMtilAla zAha 5000 savitA zAnti zAha 5000 nIlA mahendra vorA 5000 rezmAbena bipinacaMda jaina 5000 monISA samIra zAha 5000 ramaNIkalAla Ara magIyA 5000 90000 rU. 5000/- bharI A saMsthAnA sabhya banI AjIvana prabuddha jIvana meLavo ane saMsthAnI vividha sevA pravRttimAM sakriya banavA sarvene vinaMti. | menejara Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 2 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 paMthe paMthe pAtheya... vAge nATya-paThana zarU karyuM. huM vAMcato | mane kSamA karaje (anusaMdhAna pRSTa rUpathI cAlu) jAuM tema tema buddhicaMdanA moMmAMthI vAha, ahAhA, kyA bAta hai jevAM udgAro sahaja AcAryazrI devendramunijI ma. A sarjakothI kaMIka anu-sarjana thAya ne sarI paDe. e nATakanAM bhAvajagatamAM ame anuvAda : puSpA parIkha ApaNI mAtRbhASA vadhu samRddha thAya. amArI jAtane bhUlIne otaprota thaI eka divasa eka grAhake mIThI Takora karI gayelAM. bagadAdamAM eka sarvisakIta nAme mahAna saMta ke, mahArASTra rAjyamAM raho cho ane chatAM rAtanA 10 lagabhaga eka komaLa sparza thaI gayA. teo ghaNA varSothI roja bhagavAnane marAThI sAhitya kema rAkhatA nathI? khabhAne thayo. gAdalA upara bAjumAM AvI prArthanA karatI vakhate eka vAkya acUka bolatA, huM karI roDanAM marAThI eriyAmAM ja moTo besI gayelA bhAIe kahyuM, bhAIo, khUba he khudA mane mApha karaje.' thayo chuM. mArA ghaDataramAM marAThI nATako, khUba abhinaMdana. nATakamAM ramamANa thanArAM sine mAe khUba UMDI chApa choDI che. khUba ja ochA bhAvako meM joyAM che. mAre loko vicAra kare ke ATalA moTA saMta thaIne bacapaNamAM joyelAM e nATaka/sinemA khUba nAma pravINa joSI. bAjunI dArabazA lenamAM evI te zI bhUla thaI haze ke evo te kevo moTo ja gamelAM. jevAM ke, phivA navuM re sArI rAta, rahuM chuM. ApaNI dostI khaba jAmaze. guno thaI gayo haze jene mATe roja prArthanA vakhate vratA timira khAvo, zevAthI zI, mIThamAra. pAchaLathI lagabhaga badhA ja sAhitya- khudA pAse kSamAyAcanA karavI paDe! motarIna, vaTahyavI va8, zyAmavI gaI, to kAro, kavio, nATyakAro, patrakArono eka divasa temanA eka ziSyane saMta pAse mI navheya...Adi Adi. zaMbhumeLo amArI nAnI dukAne jAmato. jaIne vinaMtipUrvaka savAla pUchavAnuM mana thayuM ane me je sTIka baka sTola-gIragAmamAM huM huM avAra navAra devalAlI havA-phera mATe e to hiMmata ekaThI karI pahoMcyo emanI pAse, me bura banyo ane zarU thaI e ka jAu chuM. ghaNAM varSo pachI khabara paDI ke vinayapUrvaka potAno savAla rajU karyo. avismaraNIya vAMcana yAtrA. AcArya atre, lekhaka vasaMta kAneTakara nAsikamAMja rahe che. 'mahAtmAjI, Apa roja khudA pAsa ApanI sAne gurujI, pu. la. dezapAMDe, raNajIta desAI, devalAlIthI gADI laI pUchatAM-pUchatAM prArthanAmAM kSamAyAcanA karo cho to enuM rahasya vi. sa. khAMDekara jevAM sAhityakAronI zreNI emanAM 'zivA baMgale pahoMcyo. zuM hoI zake ? Apa mArA A savAla badala mApha vAMcato. je game te pustaka vasAvato ane vayovRddha, azakta zrI vasaMta kAneTakarane karajo ane jo zakya hoya to mArA savAlanuM marAThI sekzana zarU thayuM. eka divasa vasaMta maLyo. page lAgI marAThInA nATako vize samAdhAna karavAnI kRpA karazo. saMta mahAtmAe kAneTakaranI nAnI nATikA hAthamAM 31ii khUba vAto karI. pravINa joSIno kisso suMdara javAbathI ziSyanA savAlanuM samAdhAna karyuM. jJAtI ne hAthamAM AvI. A sAMbhaLI e sarjakanI AMkhamAM jhaLajhaLiyAM teo bolyA, "he ziSya, AjathI ghaNA varSo pahelAM loara parelathI grAMTaroDa TrenamAM jatAM meM joyAM ne mArI AMkha paNa bhInI thaI gaI. A zaheranA bajAramAM bhayaMkara Aga lAgI hatI. ja thoDAM pAnAM vaMcAtAM ja dhanyatA anubhavI. Aja nATaka uparathI gujarAtImAM sva. ghaNA vepArIonI dukAno sAthe mArI paNa eka vaoNDana roDanI dukAnamAM paNa jyAre jyAre kAMti maDIyAe 'Atamane ojhalamAM dukAna hatI. AganA samAcAra sAMbhaLatA ja meM grAhaka na hoya vAMcana cAlu rahyuM. bapore bhAI rAkhamAM' nATaka bhajave la je paNa khUba to gharethI dukAne tarapha sIdhI doTa mUkI. evAmAM buddhicaMda TIphIna laI Avela te jamIne huM vakhaNAyelu.. sAme mane eka vyaktino bheTo thayo, teNe mane dukAnamAM mALIyA upara cAlyo gayo.ekI A marAThI nATaka 'maNUMvI jJAtI ne'nAM jaNAvyuM ke gabharAzo nahi ane tamArI dukAna beThake e nATaka puruM vAMcI gayo. kharekhara huM sekaDo yazasvI prayogo 'nATya saMpadA' bacI gaI che. A sAMbhaLIne mArA mukhamAMthI turata maMtramugdha thaI gayela. nAmanI saMsthAe karyA. haju sudhI marAThI nIkaLI gayuM: "he khudA tane lAkha lAkha dhanyavAda." noTanA eka TacamAM ziSya garane page. bhAvako DaoN. kAzinAtha ghANekare bhajavela bAdamAM turata zAMta mana paDatAM ja mane samajAyuM lAge che tyAre gara ene AzIrvAda ApatAM ziSya (bhAbhyA) ane prabhAkara paNazIkare ke mArI ja saMpatti bacI gaI che. mArA paDozIonI kahe che, "mAnA mana vATeta masA moDA do : bhajavela guru (vidyAnaMda)nI yAdagAra saMpattino to nAza ja thayo ne! meM zA mATe khudAne thora manAvA maLi tA mAnevA ho' pArijAtanAM bhUmikAne bhUlyA nathI. dhanyavAda ApyA? A mArI bhUla kahevAya. zuM phalo ApatAM kahe che. A prasAda le, A vaMdana hajo sva. vasaMta kAneTakara ane sva. mArI dukAna bacI ane bIjAne nukazAna thayuM ene phalo jevo thaje. sAtvika, saMdara ane sugaMdhI, Do. kozinAtha ghANekarane, vaMdana hajo marAThI mATe meM khudAne dhanyavAda ApyA? A to mArA mALIyA uparathI UtarI bhAI buddhicaMdane prajAnA nATyapremane. thakI bIjAnI saMpattinI ghora apekSA thaI kahevAya. me kahyuM, bhAI Aje dukAna vadhAvyA bAda eka 12, tulisa, 71, nepIyansI roDa, je divasathI mane A jJAna lAdhyuM te ja divasathI adbhuta nATaka huM vAMcI saMbhaLAvIza. muMbaI-400 006. mArA aparAdhanI kSamA roja huM khudA pAse mAMguM dukAnanI sAme phUTapAtha upara sTrITalAITa nIce Teliphona: 65057767. gAdaluM bichAvI meM lagabhaga rAtanAM nava mobAIla: 98337 02220 chuM." Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNgasTa, 2009 prabuddha jIvana 3 3 jaina pAribhASika zabdakoza a DaoN. jitendra bI. zAha (julAI 2009nA aMkathI AgaLa) pa64. prakRti saMkramaNa : baMdhakAlIna rasa ane sthitimAM paNa pAchaLathI adhyavasAyane baLe pheraphAra thAya te. bandhakAlIna rasa aura sthiti meM bhI bAda meM adhyavasAya ke kAraNa parivartana ho sakatA hai, tIvrarasa manda aura mandarasa tIvra ho sakatA hai| In this a derivative Karma type belonging to some basic Karmatype is, as a result of mened exertion, converted into another derivative Karmatype, then the original anubahva yields fruit in conformity to the nature of the new derivative Karma-type. je karmanA udayathI beThA beThA ke UbhA UbhA UMgha Ave, te pracalA vedanIya. 56 5. pracalA (pracalAvedanIya) jisa karma ke udaya se baiThe-baiThe yA khaDe-khaDe hI nIMda A jAya vaha pracalAvedanIya darzanAvaraNa hai| The Karma-whose manifestation brings about the type of sleep which overtakes one while sitting or standing is called Pracala vedaniya-Darsanavarna-Karma. je karmanA udayathI cAlatAM cAlatAM paNa nidrA Ave, te 'pracalA pracalA vedanIya.' 566. pracalA-pracalA vedanIya : jisa karma ke udaya se calate-calate hI nIMda A jAya vaha pracalA pracalAvedanIya darzanAvaraNa hai| The Karma-whose manifestation brings about the type of sleep which overtakes one while walking is called Prachala Pracala vedaniya-Darsanavarna-Karma. zaMkA dUra karavA ke vizeSa khAtarI karavA prazna karavo te pracchanA. pa67. pracchanA zaMkA dUra karane athavA vizeSa nirNaya ke lie pUchanA pracchanA hai / To make enquiries with a view to removing doubt or with a view to being particularly certain that is Prachana. prajJA-camatkArI buddhi hoya to teno garva na karavo ane na hoya to kheda na dhAraNa karavo, te 568. prajJA parISaha : prajJA-parISaha. prajJA arthAt camatkAriNI buddhi hone para usakA garva na karanA aura vaisI buddhi na hone para kheda na karanA vaha prajJA-parISaha dattAtA hai. When in possession of a miraculous intellect not to feel arrogant on (parisaha) account of that and when not in possession of it not to feel worried-that is called pranja parisaha kAmoddIpaka rasavALAM nANAMpINAM tyajavAM, te praNItarasabhojanavarjana. 5 69, praNItarasabhojana varjana : modIpa rasa vAnapAna che tyA' nA prItarasamonana-vanana hai | Not to consume eatables and drinkables that rouse sexual passion that is refraining from taking delicious food. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prabuddha jIvana oNgasTa, 2009 pustakanuM nAma : zabda sUrAvalI ... sarjana svAgata AvakArI hatI. VOCABULARY OF SELECTED ENGLISH A praNayakathAonI vizeSatA e che ke te WORDS nDa. kalA zAha maulika na hovA chatAM lekhakanI kalama vAcakane saMkalana : guNavaMta bhIkhAbhAI zAha vArtArasamAM ghasaDI jaI potIkI banAvI de che. A prakAzaka : maMjUlA guNavaMta zAha phona: 26580365, 26583787. kathAomAM AvatA yugalonA jIvananuM preraka baLa 10, lakSmI darzana, bajAja roDa, vilepArale (ve.), saMskRta bhASAnA mahAkavi kAlidAse zuMgAra prema ane mAtra prema che. premane javalaMta rAkhavA muMbaI-400016. phonaH 2671 126 rasane rasarAja kahyo che. milana ane viraha banne temaNe duHkhane notaryA che, tyAga karI balidAna mUlya-jJAna vaheMco. pAnA 168. AvRtti-prathama. bhAvone vyakta karatuM aDhaLaka sAhitya vizvanI dareka ApyA che. sAMprata samayanA vAcakonI ruci keLavAya te bhASAomAM prApta thAya che. praNayano bhAva A praNayakathAonI bIjI vizeSatA e che ke Azaye guNavaMtabhAI zAhe A pustakamAM aMgrejI pramabhAva eka sanAtana bhAve che. prema athavA praNaya lekhaka videzanI koIpaNa vArtA lakhe che tyAre te bhASAnA jarUrI zabdabhaMDoLanI sAcI samaja eTale be vijAtIya vyakti vacceno zArIrika, pAtrone bhAratIya raMge raMgI de che. "A vAdyane ApavAno namra prayAsa karyo che. mAnasika ane Atmika kakSAe vyakta thato bhAva. karuNa gAna vizeSa-bhAve' vArtAmAM okisa aMgrejI bhASAnA zabdabhaMDoLane pAMca muMbaI samAcAranA "kahAM gaye vo loga' potAnI mRta patnIne mRtyu lokamAMthI pAchI lAvavA vibhAgamAM judI judI rIte samajAvyA che. nIkaLe che te prasaMgamAM bhAratIya bhAvanAno (1) lagabhaga 291 aMgrejI zabdonI samaja rAjyanA lalita nibaMdhanA prathama pAritoSika vijetA anubhava thAya che. tene zraddhA hatI ane AvI kizora pArekha 'praNaya kathAo' laIne AvyA che. aMgrejImAM ApI che. zraddhA saMjIvanI che je azakyane zakya banAvI zake (2) e Tu jheDa sudhInA 1215 aMgrejI zabdonA vyavasAye vepArI hovA chatAM svabhAvathI sAhitya che ane marelAne jIvatAM karI zake che. bhAratamAM uccAra, teno bIjo aMgrejI zabda ane gujarAtI premI evA A lekhake bhArata, grIsanA ItihAsa satI sAvitrInI zraddhAe tenA pati satyavAnane artha ApyA che. ane purANa-kathAo uparAMta sarvadezIya 30 praNaya yamanA pAzamAMthI mukta karAvyo hato.' (3) 1 21 aMgrejI vAkya prayogo ane kathAo-lokakathAo-muMbaI samAcAra'mAM prakaTa te uparAMta lekhake praNakathAomAM karela kahevatonA gujarAtI artho ApyA che. karI hatI ane vAcakoe A praNayakathAone praNayabhAvanA kathano smaraNIya banI rahe (4) yuropiya bhASAnA-leTina, phreMca, ke. je. somaiyA phora sTaDIjha Ina jainijhama tevA che. jarmana vagerenA kathano (106) jaina tattvajJAnanA pracArArthe gujarAtI ane aMgrejImAM "sAco prema e che ke je sAmI gujarAtI samAMtara artha sAthe ApyA abhyAsa yoje che vyaktinA manobhAvo AMkhomAM vAMcI sarTIphikeTa korsa Ina hisTarI enDa phIlosophI opha jenIjhama le, tyAra pachI Ave bolako prema je (5) aMgrejI bhASAnA 106 jUna 2009 thI mArca 2010 mukha vATe vyakta thAya tyAre ja pamAya, guMcavaNabharyA zabdonI saraLa samaja | (yogyatA 12muM dhoraNa pAsa) ane kAna vaDe grahaNa karAya.' ApI che. DiplemA korsa Ina jaina philosophI enDa rilijiyana yauvanano prathama prema dhasamasato A pustaka bhASApremIo mATe jUna 2009 thI mArca 2010 dehika vizeSa ane AMtarika ocho paNa upayogI che. (yogyatA DiplomA athavA grejyuezana) eka vakhata lagnamAM pariNamavA pachI XXX eDevAnDa DiplomA korsa Ina jaina philosophI, temAM samAjanuM ekatva bhaLe che, be deha pustakanuM nAma : praNaya kathAo rilijiyana enDa kalcarala hisTarI thAya che, be mana ane AtmA pachI eka lekhaka : kizora pArekha jUna 2009 thI mArca 2010 yogyatA snAtaka athavA DiplomA korsa | thaI dhabake che." prakAzaka : Imeja pablikezana prA. li. saptAhamAM be divasa pratyeka divasa be kalAka mATe. praNayakathAonA zIrSaka tathA vArtAne 199/1, gopAla bhuvana, prinsesa vadhu mAhitI mATe saMparka karo aMte Apela kAvyo, muktako ane sTrITa, muMbaI-400002. ophisa : 25023209, 66449374 zAyarIo kathAnI praNayabhAvanAne phonaH22002691, 22001358. savAre 10-00 thI 5-30 anurUpa ane hRdayasparzI che. mUlya-rU. 200/-, pAnA 278. prekSA dhyAna siddhAMta ane svAnubhava saMvedanazIla sAhityapremIoe AvRtti-1. mArca-2009. saptAhamAM be divasa pratyeka divasa be kalAka mATe vasAvavA jevuM A pustaka che.*** mukhya vikretA : 202, pelikana hAusa, kula cha saptAha. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, naTarAja sinemA pAse, gujarAta |sthaLa : kebina naM. 8, bIje mALe, menajamenTa bilDIMga, somapyA e-104, gokuladhAma, cembarsa opha komarsa kampAunDa, vidyAvihAra kempasa, muMbaI-400 077. goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. amadAvAda-380009. Email:jaincentre @ somaiya.edu phona naM. : (022) 22923754 che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAna. ogasTa, 2009 prabuddha jIvana 35 bhAbhI, managamatA kAmamAM to thAka ApaNI sAMprata jIvanazailInuM nirIkSaNa trIjo cUlo. utarI jAya." phebA hasIne kahetA. karIe tyAre vicAra Ave ke dararoja ApaNe guNavaMta baravALiyA amArA mATe to phebAnuM Agamana eTale keTalA culAnuM khAIe chIe? ghara AMgaNe phUTelA vAtsalya vIraDAnuM amRta savAre gharanuM, bapora pachI ophisanI phebAnA Agamana sAthe ja jANe gharanuM cA, sAMje koIka haoNTalamAM nAsto, kyAreka vAtAvaraNa badalAI jAya. dharmanI vasaMtaRtu caitra mAsamAM AyaMbilanI oLI Ave. sTola paranuM, kyAreka mArkeTanI gAdI para khIle, saMskAra saritA gRhadvAre khaLakhaLa AyaMbila tapamAM rasa vinAno lukhkho AhAra AvelI bheLa, dararoja ApaNe keTalA culAnuM karatI vahetI hoya. divasamAM eka samaya ja levAno hoya. phaIbA khAtA haze? tapasvI sAdhvI jevo phebAno deha, nave nava divasanuM vidhisaha AyaMbila tapa phebA to have hayAta nathI. kyAreka bIjI rasaparityAga ane dravya tapa jIvanamAM kare. vArApharatI amane ekeka bhAMdaraDAne vAra bahAranuM khAvAnuM bane tyAre cokkasa vaNAyelA. dravya tapa eTale cokkasa nakkI ekeka AyaMbila karAve. eka divasa phebA sAthe pherabAnA zabdonA bhaNakArA saMbhaLAya, karelI thoDI vAnagIo ja jamavAmAM levI. huM upAzrayanI AyaMbila zALAmAM AyaMbila "bhAI! mAre trIjA culAnuM nA khape...! dA. ta. dasa dravyathI zarU karatA jamavAmAM eka karavA gharethI nIkaLato hato. phebA kahe tArI *** eka dravya ghaTADatuM javuM, tevA tapane dravya tapa bacata peTImAMthI ATha AnA sAthe laI le. 601, smita epArTamenTa, upAzraya lena, kahe che. mane ema ke vaLatA kalIMgara, patAsA ke evo ghATakopara (pUrva), muMbaI-400 075. sAdagIpUrNa dharmayukta jIvana, sAthe sAthe kAMI bhAga levAno haze. AyaMbila karyA pachI phona : (022) 25010658. karmayogI parizramavALI jIvanacaryA, phaIbAe potAnA baTavAmAMthI eka mobAIla : 9820215542. ALasanuM nAma nahi. phaibA caitra-vaizAkhamAM amArA gAma piMthe paMthe pAtheya... khAMbhAmAM Ave. sAvarakuMDalA emanuM sAsaruM. bharyuM bhAdaryuM emanuM kuTuMba, samRddha hovA chatAM rUpiyAno sikko kADhI upAzrayanI dAna QgAMgajI zeThiyA saMyamita jIvana. nirAbhImAnI, saraLatA peTImAM nAMkhyo ane mane kahyuM ke 'pelA ATha ane saumyatAnA bhAvo temanA mukhAraviMda ame 'zemArU' sarakyuleTIMga lAyabrerInI AnA A peTImAM nAMkhI de.' tema karyuM zarUAta 1962mAM vaoNrDana roDa jaMkazananAM para ramatA rahe. pachI mane kahyuM ke AyaMbila zALAmAM ApaNe umara pArkamAM khUba ja nAnA pAye karelI. savAre be sAmAyika kare, dararoja kAMIka jamyA eTale kAMIka dAna karavuM joIe. vaLI | mukhyatve aMgrejI sAhitya (80%), ne kAMIka navI vAnagI vaDI, pApaDa, coLAphaLI tapa sAthe tyAganuM mahattva samajAvyuM. gujarAtI ane hindI sAhitya maLI (20%) banAve, godaDA sIvI de. rAtre pratikramaNa karyA upAzrayanA pagathiyA utaratA phebAnA badhI ja besTaselara buko, megejIna, komika pachI stavano, bhajana gavarAve ane amane vevAI amIcaMdabhAI maLI gayA. daDhadharmI ItyAdithI zarU thayelI A lAyabrerIne thoDA badhA bALakone bhegA karI dharmapreraka kathAvArtA ja mahinAmAM sarjakono apAra prema ane zrAvaka upAzraya bAjumAM ja rahe. phebAne kahe saMbhaLAve. vizvAsa sAMpaDyo hato. ke "zivakuMvarabena oLI pUrI thAya pachI eka bapore ame bahAra ramatA hoIe tyAre | sarjakanuM mAre mana khUba ja UMcuM sthAna 'di mAre ghare jamavAnuM rAkho.' pakaDIne gharamAM lAve ane kahe ke bahu taDako | 'bhAI huM badhAne maLavA ghera AvI jaIza rIcArDa Armara ke jyorja mIkasanI navI che. TADhe pahore ramajo, cAlo...tamArI parIkSA paNa jamavAnuM nahi bane." phaibAe javAba buka Ave to sau prathama tAraka mahetAne pUrI thaI; have tamArA copaDA ane kapaDAnA Apyo. bolAvIne ApIe. koIka besTaselara kabATa sApha karI goThavo. svacchatAnA AgrahI vismayathI amIcaMdabhAI kahe "kema?' bukamAM khUba ja nATyAtmaka prasaMgo hoya to jhayaNAM dharma viSe samajAve. eka mahinA mATe mAre paccakhANa che. pravINa joSI, kAMti maDIyA, zaileza davene 'zivakuMvarabena thoDA 'di rokAvA AvyA (bAdhA che). mAre trIjA cUlAnuM nA khape. eka yAda karIe. kaMIka vizeSa megejInamAM cho to ArAma karo. jANe kAma sAthe ja letA calo bhAInA gharano bIjo upAzrayanI na ArTIkala Ave to harakizana mahetone yAda AvyA cho ane vadhArAmAM A chokarAva sAthe AyaMbila zALAno. have trIjA culAnuM nahi karIne ApIe. kAraNa eka ja, mAtRbhASAnAM mAthAkuTa." mArA bA kahetA. khape. Avate vakhate AvIza tyAre vAta." | (vadhu mATe juo pAnuM 32) 'navruvIkSAnI pukajo" rahetuM. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. PAGE No. 36 | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI pratyeka varSe yojAtI vyAkhyAnamALA A varSe 75mA varSamAM praveze che. | ravivAra, 16-8-2009 thI ravivAra tA. 23-8-2009 sudhI roja be vyAkhyAno. | sthaLa : pATakara haoNla, nyu marIna lAInsa, muMbaI-400 020. | prathama vyAkhyAna : savAre 8-30 thI 09-15. dvitIya vyAkhyAna : savAre 9-30 thI 10-15 I pramukha sthAna : DaoN. dhanavaMta zAha ' mahArASTranA rAjyapAla mahAmahima zrI esa.sI. jamIranA zubha haste tA. 21 oNgasTanA savAre 10-30 vAge ane pUrva kendriya pradhAna temaja rAjya sabhAnA sabhya DaoN. aruNa zaurInA zubha haste tA. 16 oNgasTanA savAre 10-30 vAge On 16th of every month - Regd.No.MH/ MR/SOUTH-146/2009-11 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 AUGUST, 2009 paryuSaNa vyAkhyAnamALA 2009 Arthika sahayoga : sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa zrI rupacaMdajI bhaMzAlIjInI smRti arthe rupa mANaka bhaMzAlI ceriTebala TrasTa dvArA prakAzita DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita hiMdI anuvAda 'jaina dharma varzana' ane 'jaina AvAra varzana' tema ja yuvaka saMgha dvArA prakAzita gujarAtI pustako 'tityasa' ane 'zAzvata navakAra maMtra'nuM lokArpaNa thaze. | divasa tArIkha L |ravivAra 16-8-2009 I somavAra 17-8-2009 maMgaLavAra 18-8-2009 I budhavAra 19-8-2009 guruvAra 20-8-2009 | zukravAra 21-8-2009 zanivAra 22-8-2009 ravivAra 23-8-2009 samaya 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 8-30thI 9-15 9-30 thI 10-15 DaoN. razmikumAra jhaverI DaoN. jyotIndra ema. dave zrImatI kAjala ojhA vaidha zrI bhAgyeza jahA pU. haribhAI koThArI zrI jaya vasAvaDA pa. pU. AcAryazrI puSpadanta sAgarajI DaoN. guLavaMta zAha I kSamA vIrasya bhUSaNama bhajano savAre 7-30 thI 8-25. saMcAlana : zrImatI nIrUbena esa. zAha. bhajano rajU karaze anukrame (1) zrImatI haMsIkA (2) zrImatI urvazI zAha (3) puruSottama ThAkara (4) zrI gautama kAmata (5) zrI nItina sonAvAlA (6) zrImatI jharaNA vyAsa (7) zrImatI gAyatrI kAmata ane (8) zrI kumAra ceTarajI. ' A vyAkhyAnono lAbha levA saMghanA sarva zubhecchako ane mitrone bhAvabharyuM nimaMtraNa che. I bhUpendra DI. javerI varSAbahena rajjubhAI zAha caMdrakAnta DIpacaMda zAha upapramukha rasikalAla laheracaMda za pramukha nirUbena esa. zAha dhanavaMta TI. zAha koSAdhyakSa sahamaMtrI maMtrIo vyAkhyAtAnuM nAma DaoN. latAbahanajI botharA samaNI pU. jayaMtaprajJA zrI surezabhAI gAlA pU. svAmI jJAnavatsaladAsajI zrI harSadabhAI dozI DaoN. narendra pI. jaina DaoN. subramaNiyam svAmI DaoN. nareza veda vi bhagavAna AdinAtha :aSTApada kaise kareM prArthanA ? SaDa Avazyaka : Atma sAdhanAno mArga pUrNa puraSottamazrI svAmI nArAyaNa bhagavAna Agama sutta thI samA sutta jainatva ane kI anupama kalA dharma ane artha vedAMtanuM tattvajJAna karmanuM viSacakra tyAgAt zAMti : anaMtaram kRSNanuM vyaktitva astitvano utsava bhakti kare e tare... Izvara, vijJAna ane yuvAna jaina dharma ora tapazcaryA paryuSaNa parva daramyAna dara varSe saMghanI kAryavAhaka samitie nakkI karelI saMsthA mATe anudAna karavAnI vinaMti karavAmAM Ave che. A varSe saMghe zrI loka vidyAlaya-vAlukaDa, tA. pAlitANAne Arthika sahAya karavI ema TharAvyuM che tenA mATe Tahela nAkhavAmAM Ave che. saMgha taraphathI 1985 thI A prathA zarU karI, 24 saMsthAone Aja sudhI Azare traNa karoDa upara jevI mAtabara rakama sahAya tarIke meLavI ApI che. dAna ApanArane AvakaverAnI kalama 80 G anvaye karamuktinuM pramANapatra ApavAmA Ave che. ' Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - prabuddha jIvana 1 varSa H 69 aMka H 9 muMbaI, sapTembara 2009 pAnA : 28 kImata rUpiyA dasa ! jina-vacanA rAga-dveSa rAgo ya doso vi ya kamma bIyaM kammaM ca mohappabhavaM vadaMti / kammaM ca jAI-maraNassa mUlaM dukkhaM ca jAI-maraNaM vayaMti / / -32Tdhyayana- rU 2-7 rAga ane dveSa e baMne karmanAM bIjarUpa che. karma mohathI utpanna thAya che. karma janma-maraNanuM mULa che. janma-maraNane duHkha kahevAmAM Ave che. | rAga aura dveSa, karma ke bIja haiM / karma moha se utpanna hotA hai / | karma janma-maraNa kA mUla hai / janma-maraNa ko du:kha kahA gayA hai| Attachment and hatred are seeds of Karma. Karma originates from delusion. Karma is the root cause of birth and death. Birth and death are called unhappiness. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita bina-vana'mAMthI) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amana vinamratAno vAridhi IndrabhUti gautama ziSayagaNa sahita bhagavAna mahAvIra sAthe vAdavivAda karavA cAlyA. zramaNa bhagavAna mahAvIra samavasaraNanA madhyabhAgamAM dharmadezanA detA beThA hatA. mahAvIranI karuNAe siMha ane gAyane sAthe besAA hatA. janma verI e prANIo vera visarI gayAM hatAM. rAya ane raMka sahu ekAgra banIne dezanA sAMbhaLatAM hatAM. bhagavAna mahAvIranI vANI sAMbhaLatAM saunA dilamAM zAnA vaLatI hatI. jJAnI gautamane AvatA nihALIne temaNe AvakAryA IndrabhUti gautama, Avo. rastAmAM koI takalIpha to nathI paDIne !' gautama stabdha thaI gayA. Amane to mArA nAmanIya khabara che ! 'kema na hoya ?' dharatImAMthI kaMpa UThe ema cittamAMthI ahaMkAra UThyoH huM eTale koNa ? mane koNa na pichANe ? ne vaLI manamAM thayuM. mahAvIra sarvajJa che e to sAcuM mAnuM, jo mArA cittamAM varSothI paDelI zaMkA kahyA vinA dUra karI Ape ! ne sAmethI megha-gaMbhIra avAja saMbhaLAyo. 'gautama, tamane AtmA vize zaMkA che ne ?' prabhu mahAvIre umeryuM: 'gautama, A jagatamAM jIva che eTale janma ane prabuddha jIvana punarjanma che. sukha ane duHkha che. puNya ane pApa che ane eTale ja to saMsAranI ghaTamALa che. AtmAne paribhramaNa karavuM paDe che. emAMthI chUTavA mATe karmano kSaya karavo paDe che. mokSamArge cAlavuM paDe che. gautama, bhAI, e mokSamArge tuM jA !' ne jJAnI gautame paga pakaDI lIdhA !' prabhue emane dIkSA ApI. thoDAka samaya pachInI vAta che. guru gautama che mArgethI pasAra thAya tyAM emane praNAma karavA lokonAM ToLA vaLatAM paNa guru gautama svAmI nIcI najare cAlyA karatA. krama kRti (1) vaizvika zAMtino dharma : jaina dharma (2) zrI muM. je. yu. saMdha dvArA 75mI paryuSA vyAkhyanamALA saMpanna (3) siddhino maMtra : sAtatyapUrvakanI sAdhanA (4) A dhArmikatA (5) zrI ke. pI. zAha (6) patra carcA sarjana-sUci sapTembara, 2009 emane to ha25La bhagavAna mahAvIranuM smaraNa rahetuM. potAnA ArAdhya guru ane paramAtmA hatA e. prabhunuM nAma e satata vicAratA ane manamAM thatuMH aho ! e kevA karuNALu che ! prabhunuM aharniza smaraNa emane duniyAthI alaga rAkhatuM. mArgamAM koIe kahyuM: 'prabhu, Ape jANyuM ?' 'zuM ?' 'mahAzrAvaka AnaMdane avadhijJAna thayuM che!' 'oha, kevuM sarasa !! (7) jayabhikhkhu jIvanadhArA-10 (8) zrI jaina mahAvIra gItA H eka darzana-11 (9) jaina pAribhASika zabdakoza (10) sarjana svAgata (11) paMce pakSe pA... gautama svAmIne thayuM ke je vyaktie sAdhanA (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 25mu) kartA mahA mahima zrI esa. sI. jamIra pRSTha kramAMka zrI guNavaMta bI. zAha DaoN. kumArapALa desAI 5. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa DaoN. jItendra bI. zAha DaoN. kalA zAha suzrI mayUrI gosAI 3 zrI ketana jAnI 8 pU. A. zrImad vijaya pUrNacaMdra surIyarajI ma. 12 DaoN. raNajita paTela (anAmI) 13 zrI ravIndra sAMkaLiyA 15 zrI kAkubhAI chaganalAla mahetA DaoN. pravINabhAI sI. zAha 17 19 20 21 23 26 27 28 prabuddha jIvana : grAhaka yojanA 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) * kyAreya paNa jAXkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra prabuddha jIvana' pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. *zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTro, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlye pratyeka mAne arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A 'prabuddha jIvana'ne sadgu2 ka2vA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. 'prabuddha jIvana nidhi' ane 'kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. ceka 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minA2, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email : [email protected] 3 menejara Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa : (50) + 19 aMka : 9 sapTembara,2009 7 vikrama saMvata 2065 7 vIra saMvata 2535 7 bhAdaravA vadi - tithi12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIva 0 chUTaka nakala rUA. 10/ prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha vaizvika zAMtino dharma : jaina dharma baudhika ane tArkika evA jaina darzane ApaNA bhAratane gauravavaMto banAvyo che -mahAmahima zrI esa. sI. jamIra, mahArASTra rAjyanA rAjyapAla [zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI 75 mI vyAkhyAnamALA prasaMge tA. 21-8-2009nA savAre 10-25nAnA mArASTra rAjyanA rAjyapAla mahAmahima zrI esa.sI. jamIra, DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita gujarAtI graMthonA hindI bhASAmAM anuvAdita be graMtho naina dharma varzana ane jaina AvAra varzana temaja gujarAtI pustaka 'namo titthassa'nuM lokArpaNa karavA padhAryA. zrI rupacaMdajI bhaMzAlIjInI smRti arthe eozrInA parivAranA TrasTa, rupamANaka bhaMzAlI ceriTebala TrasTa dvArA uparanA be hiMdI graMthonuM prakAzana thayuM. saMsthAnA mAnad maMtrI DaoN. dhanavaMta zAhe rAjyapAlazrInuM svAgata karI, mahAmahima zrI esa.sI. jamIrano paricaya Apyo, ane aMtamAM zrIrupacaMdajInA suputra ane e TrasTanA TrasTI zrI vallabhabhAI bhaMzAlIe saMta samAna potAnA pitAzrInA jIvanano paricaya ApI AbhAranI lAgaNI vyakta karI hatI. A aMkanA saujanyadAtA : sva. suzIlAbahena cImanalAla jhaverI 1931mAM nAgAlenDamAM janmelA rAjyapAlazrI esa.sI. jamIre alhAbAda vizvavidyAlayamAMthI bI.e., elaela.bI. sudhI zikSaNa lIdhuM che. kaoNleja kALa daramyAna sTuDanTa krizciyana muvamenTamAM sakriya rahyA. 1960mAM nAgAlenDa rAjyanuM nirmANa thayuM. enA praNetA zrI jamIra hatA, ane potAnA zreSThatama varSo eoe nAgAlenDanI pragati mATe samarpita karyA. eTale ja eozrI Adhunika nAgAlenDanA ghaDavaiyA kahevAyA che. 1961mAM nAgAlenDa taraphathI lokasabhA mATe eozrI cUMTAyA, ane paMDita javAharalAla naherunA pArlAmenTarI sekreTarI tarIkenI pharaja paNa eozrIe bajAvI, temaja e samaye eksaTarnala apheranA minisTarano hoddo paNa saMbhALyo. uparAMta 1966 thI 1970 sudhI bhAratanA pradhAna maMDaLamAM vividha khAtAnA pradhAna tarIke paNa potAnI sevA ApI. 1971 thI nAgAlenDanI dhArAsabhAmAM eozrI vAraMvAra cUMTAtA rahyA. 1980 thI 2003 sudhI nAgAlenDanI sarakArane potAnI vividha prakAranI sevA ApI, ane pUrA cAra satramAM cAra vakhata nAgAlenDanA mukhya pradhAna tarIke niyukta thayA, nAgAlonDa mATe A eka advitiya ghaTanA che. 17 julAI 2004mAM zrI jamIra govA rAjyanA rAjyapAla tarIke niyukta thayA, ane 19 julAI 2008mAM mahArASTranA rAjyapAla tarIke niyukta thayA temaja julAI 2009thI gujarAtanA rAjyapAla tarIkeno vadhArAno hoddo paNa eo saMbhALI rahyA che. jIvana caritrAtmaka ane vividha ciMtanAtmaka vAMcana temaja taraNa ane ramatagamatanA zokhIna zrI jamIre potAnA jIvananA 50 varSa rASTranI sevAmAM vividha prakAre samarpita karI aneka siddhio prApta karI che. AvA aneka siddhiprApta mahAmahima rAjyapAlazrIe A 75mA paryuSaNa parva vyAkhyAnamALA prasaMge uparanA graMthonuM lokArpaNa karatA ApelA mananIya pravacanano amArI saMsthAnA viduSI sannArI zrImati puSpAbahena caMdrakAMta parIkhe karelo gujarAtI anuvAda yathAtatha prastuta karIe chIe. uparAMta aMgrejI pravacana paNa prastuta che.-taMtrI] Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAnamALAnA pramukha DaoN. dhanavaMta zAha, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA padAdhikArIo, baheno tathA bhAIo. prabuddha jIvana AI zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha yojela paryuSA vyAkhyAnamALAmAM mane paNa zAmela thavAno avasara maLavA badala huM mArI jAtane atyaMta khuzanasIba mAnuM chuM. ane mane teno ghaNo ja AnaMda che. bhUtakALamAM AvI gayela vaktAonI yAdI jotAM jaNAya che ke ApaNAM dezanI ati mahAna ane nAmAMkita vyaktio jevI ke DaoN. rAdhAkrizcana, madhara TeresA, zrI ka. mA. munzI, DaoN. vijayAlakSmI paMDita, jasTIsa ema. sI. cAgalA ane jayaprakAza nArAyaNa vageree A vyAsapITha uparathI vyAkhyAno ApyA che. zrI muM. je. yu. saMghanA AjanA tathA bhUtakALanA padAdhikArIone 75 varSa sudhI ATalI suMdara vyAkhyAnamALAnuM Arthojana karavA badala huM khUba khUba dhanyavAda ApuM chuM. saMghanI aneka prakAranI pravRttione paNa huM biradAvuM chuM. bIjA aneka tahevAro karatAM saheja judA evA duniyAbharamAM ujavAtA A paryuSaNa parvanI mahattA ghaNI che. sapTembara, 2009 ke sAmAjIka, Arthika ane dhArmika praznono ukela AvI jAya. bauddhika ane tArkika evA jaina darzane ApaNA bhAratane gauravavaMto banAvyo che. jyAre kSamApanAnI vAta Ave tyAre acUka gAMdhIjInI yAda Ave. teoe kahyuM che, 'kSamA ApavAno guNa to abhaya manuSyane ja zobhe. bhayabhIta athavA bIkaNa manuSya kSamA na ApI zake.' mane khAtrI che jo A dharatIne suMdara rahevAlAyaka sthAna banAvavuM hoya to ApaNe sarvee, eTale ke dareka manuSyo, jAtio, vizvanA dezoe bhUtakALamAM AcarelI bhulo badala kSamAyAcanAnI Apale karavI joIe. baheno tathA bhAIo, jIvana pratyenA AvA abhigamathI AjanA jamAnAmAM manuSyajAti kudaratI vAtAvaraNa ane dharatI pratye vicAratI thaI che. jIvana pratye sadA mAnathI jovuM joIe ane ApaNA manamAM teno satata ahesAsa thavo joIe. manuSyajAtino uddhAra emAM ja che. AjanA bhautika padArtho pAchaLanI doDamAM ApaNe ApaNA AdhyAtmika vArasAne ghaNIvAra bhUlI jaIe chIe. ApaNI kaparI paristhitimAM bhautika ane AdhyAtmika prazno vaccenI samatulA jALavavI ghaNI agatyanI che. huM makkamapaNe mAnuM chuM ke jeno duniyAnA AjanA praznonA ukelamAM ane zAMti sthApavAmAM ghaNo agatyano bhAga bhajavI zake. bIjA ghaNAM tahevAro AnaMdapramodanA hoya che jyAre A parva manuSyanA AtmAne oLakhI, prabhu samakSa hAjara thavAnA athavA prabhumaya banI mokSa pAmavAnA prayatnonuM A parva che. A parvamAM loko tapazcaryA, niyarmApAlana, dhArmika vAMcana ane zravaNa dvArA AtmAnI unnati mATenA prayatno karatA hoya che. A parvamAM sagAM-ane ekatA ja zIkhave che. A duniyAno eka paNa dharma ApaNane saMbaMdhIo, mitro, sahakAryakartAo tathA anyo sAthe kSamAyAcanA karatA hoya che. huM pote to krizciyana chuM ane mAro dharma to dareka manuSyamAM bhagavAnano aMza jovAnuM zIkhave che. kharekhara to dareka dharma zAMti ekabIjA pratye verabhAva rAkhavAnuM zIkhavato nathI. Aje to zAMti * mAnavajAtane vaTAvI gaI che. A tabakke mArA mata pramANe duniyAnA dareka dharmane eka gajabano paDakAra che ke vyaktigata stare ane bIjA aneka stare zAMti sthApI batAve. zAMti sthApavA mATe sauthI agatyanI vAta to bhAtRbhAva keLavavAnI che. bIjI eka agatyanI vAta te dareka vyaktimAM sevAbhAva keLavavAnI che. jagatamAM jo eka nAno hisso ke amuka loko mojazokha, ezaArAmamAM rahe ane moTo hisso garIbImAM rahe to duniyAmAM kadI zAMti sthapAya nahIM. dareka dharmanA sAdhu-saMtono ApaNane sIdho savAla che ke jo tarma tamArA baMdhu bhAI-bahenone prema na karo to bhagavAna pArsa prema kevI rIte mAMgI zakyuM ? AjanA jamAnAmAM jo koI sAcI sevA hoya to te prabhu pratyenA premamAMthI udbhavatI AdhyAtmika sevA che. eka saMta mahAtmAe kahyuM che, 'kArya vagaranI prArthanA e prArthanA vagaranA kArya jeTaluM ja kharAba che.' sAcA dhArmika manuSya thavuM hoya ke kahevaDAvavuM hoya to vaheMcatA zIkhavuM joIe. ApaNI kamANIno dazamo bhAga ApaNe prabhune gamatAM kAryo ane manuSyo mATe rAkhavo joIe. A rIte ja ApaNe jaina darzanamAM darzAvAyelA umadA ane AdhyAtmika siddhAMtonA AcaraNanI to duniyAbharamAM ane peDhI dara peDhI asara joI zakAya che. ahiMsAvAdano siddhAMta jo apanAvIe to jIvana pratyeno ApaNo abhigama jarUra badalAI jAya. tenA siddhAMto jAtivAdanI virUddha che. Aje paNa e siddhAMto eTalA ja upayogI che. jaina darzananA tArkika siddhAMtoe vijJAnanI tarapheNa karI che ane aMdhazraddhAno virodha karyo che. jaina darzane anekAMtavAdane mahattva ApyuM che. A siddhAMta apanAvavAthI jagatanA aneka prazno, jevA paMDita javAharalAla naherU jemanI sAthe mane kAma karavAno moko maLyo che, temanA atiprakhyAta pustaka 'dhI DiskavarI oNpha InDiyA"mAM teoe paNa jaina darzana viSe ullekha karyo che. temaNe lakhyuM che ke jaina darzane ApaNane dareka jIva pratye samabhAvathI jovAnuM zIkhavyuM che. teo vadhumAM lakhe che, jaina darzana ApaNane sAruM ane ucca jIvana' jIvavAnI preraNA Ape che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana prema, dayA ane sevA dvArA vizva zAMti sthApI zakIzuM. mArA mata bhAIcArA mATe ane zAMti sthApavAmAM bahu moTo bhAga bhajavI pramANe prabhunI najIka javAno A sahelAmAM sahelo rasto che. zake che. AjanA jamAnAmAM globalisationnA hisAbe AkhuM vizva paryuSaNa parva jevA uttama parva ujavatAM Aje ApaNe sahu pharI eka eka gAma banI gayuM che. A dRSTie dhArmika jAtio tarIke ane vAra prema, baMdhubhAva, dayA, mAnavajAta pratye AdarabhAva ane sevA rASTro tarIke ApaNuM bhAvi paNa ekabIjA sAthe atUTa rIte bhAva tathA dareka jIva pratye dayA ane lAgaNIno bhAva rAkhavAno saMkaLAyeluM che. vizvanA dareka dezomAM judA judA dezanA lokonI nirNaya karIe evI mArI namra vinaMti che. avarajavara paNa dekhAya che ane sAthe rahetAM paNa jaNAya che. baheno ane bhAIo, Aja have ApaNe ekabIjAthI ajANyA paNa na rahI zakIe ke have ApaNA rASTranI je binasAMpradAyika ane aneka jAto ane judI judI zraddhA viSe duzmanAvaTa paNa na rAkhI zakIe. Aje paNa dharmo vaccenI ekatA (Unity in Diversity) che te akhaMDa rAkhI dezane evA samUho che je zAMtipriya jAtione uzkeravA tatpara che. teo majabUta banAvavAnA paDakArono sAmano kevI rIte karavo te viSe hiMsAne protsAhana Ape che. AvA samaye mArI khAsa eka araja huM TUMkamAM jaNAvuM chuM. che ke avAranavAra judA judA dharmonA saMta mahAtmAoe maLIne bhArata haMmezAM pAradarzaka, bahubhASI, vidhavidha saMskRtivALo carcA-vicAraNA karavI joIe. AvI carcAo karavAthI ApaNo ane bahujAtiya deza rahyo che. A dezamAM hiMdu, bauddha, jaina ane potAno dharma paNa ApaNe sArI rIte samajI zakIzuM. A tabakke zIkha jevA mahAna dharmo vikasyAM che. pArasI ane yahUdIo paNa jaina yuvaka saMgha jevI saMsthAone mArI namra vinaMti che ke A dizAmAM bhAratamAM AvI vikasyA eTaluM ja nahIM paraMtu bhAratanA anya dharmano pagaluM bharI AgaLa vadhavA prayatna kare. haju jyAre paristhiti kAbUmAM virodha karyA vagara bhAratIya samAjamAM bhaLI gayA ane Arthika che tyAre ja A pagaluM bharavuM joIe. ane sAmAjIka dRSTie paNa teonuM pradAna ochuM nathI. bhAratanuM Ama paNa bhAratIya prajA dhaMdhAkIya dRSTie ekabIjA para vizvAsa sauthI agatyanuM pAsuM to vividhatAmAM ekatA (Unity in mUkanArI prajA to gaNAya ja che. to eka sarvamAnya kAraNa mATe Diversity)nuM che. ApaNe ekabIjA para kazuM ja lAdavAnI vAta kyAreya samajIne bhegA maLI rahevAno prayatna karavo joIe. karI nathI. vyaktigata mAna jALavIne sAMskRtika vAraso haMmezAM Apa saune A paryuSaNa parva nimitte mArI zubhecchA pragaTa karuM jALavyo che ane vadhAryo che. chuM ane mane ApanI sAthe A prasaMge zAmela karavA badala zrI muM. ApaNA baMdhAraNanA ghaDavaiyAoe paNa A binasAMpradAyikatAne jai. yu. saMghano pharI ekavAra hRdayapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. jALavI rAkhavAnuM lakSyamAM rAkhyuM che. dareka dharmanuM mAna jALavI esa. sI. jamIra rAkhavAno prayatna karyo che. pratyeka vyaktine potAno dharma pALavAno DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA hiMdI graMtho hakka paNa Apyo che. rupamANaka bhazALI ceriTebala TrasTa dvArA prakAzita pUrva vaDA pradhAna sva. rAjIva gAMdhIe paNa kahyuM che, 'bina DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA gujarAtImAMthI hindImAM anuvAdita sAMpradAyikatA e to ApaNA rASTrano pAyo che. temAM sahanazakti thayelA be graMthonuM tA. 21-8-2009nA mahArASTra rAjyanA samAyelI che. emAM to zAMti mATenA adabhUta prayatnono samAveza rAjyapAla mahA mahima zrI esa. sI. jamIranA zubha haste lokArpaNa thAya che. thayuM che. Aje jyAre bhArata eka pragatizIla deza tarIke vizvamAM ubharI (1) naina dharma--rzana- pRSTha 322-mUlya rUA. 300/rahyo che tyAre vividhatAno pratiSThita vAraso jALavavo ane dezanI (1) naina bAvara--rzanapRSTha 35 1-mUlya rUA. 300/binasAMpradAyikatA jALavI rAkhavI e deza mATe ghaNo ja moTo A baMnne graMtho nIcenA saranAmethI prApta thaI zakaze. paDakAra che. rupa mANaka bhazALI TrasTa, Aje jyAre AtaMkavAda vagere duniyA sAme paDakAra che to 17/19, khaTAu bilDIMga, bhAratanI sAme to tenA uparAMta jAtivAda, bhASAkIya prAMtavAda, 42/44, beMka sTrITa, naksalavAda ane dhArmika bhedabhAva jevA paDakAro paNa UbhA thaI muMbaI-400 001. rahyA che. jo Ano sAmano nahIM karAya ke A pratye dhyAna nahIM phona naM. : (022) 66379649. dorAya to ApaNA dezanI ekatA sAme bahu moTo khataro Ubho uparanA pustako 25% DiskAunTathI maLaze. thavAnI zakyatA che. pAMca seTathI vadhu kharIdanArane 40% DiskAunTathI maLaze. AvA kaparA samaye mArA mata pramANe jena bhAI-baheno Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EUR prabuddha jIvana A Speach by His Excellency Shri S. C. JAMIR Address by Shri S. C. Jamir, Governor of Maharashtra at the Paryushan Jain Lecture Series and release the Hindi Translation of two books on Jainism at Patkar Hall, New Marine Lines, Mumbai at 10.25 a.m. on Friday, 21 August 2009. President of the Lecture Series Dr. Shah, distinguished members of the Mumbai Jain Yuvak Sangh, dignitaries, sisters and brothers. I am indeed delighted to have been associated with the 75th year of the Lecture Series organised by the Mumbai Jain Yuvak Sangh as part of the Paryushan Parva. I find from the list of past speakers that persons of eminence like Dr Radhakrishnan, Mother Teresa, Dr. K. M. Munshi, Dr. Vijaya Laxmi Pandit, Justice M. C. Chagla and Jayaprakash Narayan have spoken from this platform. I congratulate the Jain Yuvak Sangh, its past and present functionaries for organizing the lecture series successfully for 75 years, a remarkable achievement indeed. I also compliment the Sangh for its various social and welfare activities. Unlike other festivals, the weeklong Paryushan period observed by the Jain Community all over the world is an eternal festival, - a festival meant for spiritual upliftment and moral rejuvenaion. Many Members of the Jain community practice penances, vows, fasts and reading and listening to holy scriptures during the period in their quest for self actualization. The hallmark of this holy festival is the seeking of forgiveness by members of the community from each other, from friends, coworkers and enemies. sapTembara, 2009 Speaking of forgiveness, Mahatma Gandhi had said, and I quote: "The weak can never forgive. Forgiveness is the attribute of the strong.' (unquote). I am sure, if all of us, - individuals, societies and nations decide to forgive others and seek forgiveness from one another for the mistakes we committed in the past, the world will become the most beautiful and peaceful place to live. Sisters and brothers, The noble principles of life and spiritualism expounded in the philosophy and practice of Jainism have influenced successive genarations of people worldwide. Its enduring legacy of non-violence has shaped our approach to life and nature. Its principled stand, against a hierarchical caste system inspires us to fight for equality for all even today. The rational basis of Jainism has contributed to the growth of scientific temper and the fight against superstition and blind faith. Rejecting the rigidities of doctrine, Jainism presented an open and fresh approach to matters considered spiritual. This approach of reason and scientific enquiry has helped in grappling with social, religious and economic problems, facing mankind. Jainism is part and parcel of the rich tradition of rational intellectual discourse that has flourished in this ancient land of India. Pandit Jawaharlal Nehru, with whom I had the privillege of working, in his much celebrated book `The Discovery of India' observed that it was Jainism that helped us better appreciate the rights of all living beings; and not just human beings. He saw in Jainism `the endeavour to lead the good life, the higher life.' It is this approach to life that in recent years has influenced humankind's thinking about environment, ecology and planet earth. This reverence for life has to be constantly reiterated and inculcated in our minds. That is the only way humankind can make progress. In fact, in our quest for material prosperity we sometimes forget the spiritual heritage of our civilization. A fine balance between materialism and spirituality can help restore sanity when we are caught in the rough and tumble of life. An appreciation of the beauty of life and nature is needed to ensure sustainable development. It is my firm conviction that members of the Jain community can play a crucial role as peacemakers in society, nation and also in global affairs for conflict resolution, and for restoration of peace. I am a Christian and my religion teaches me to see the face of God in every human being. As a matter of fact, I believe that every religion stands for peace, harmony and compassion. No religion preaches hatred or violece against fellow sisters and brothers. Today however peace is eluding mankind. It is the greatest challenge for religions of the world to restore peace at the individual level, within society and among nations. The first thing required for enduring peace is the spirit of brotherhood. The second important thing we need for enduring peace is the spirit of service. True peace is possible only through this spirit of service. The world cannot live in peace and hapiness if one fraction of its people live in luxury and opulence while the majority live in poverty and deprivation. There is a simple question that all Saints ask of us: How can we claim our love to God if we do not love fellow human beings. How can we call ourselves human beings if we watch our brothers and sisters suffering and struggling? I believe that true service is a spiritual activity, which is born out of the Love of God. A famous Saint has said, and I quote: `Prayer without work is as bad as work without prayer!' (unquote). As practitioners of true religion, it should be our endeavour to share what we have with others. Let us keep aside a portion, say one-tenth of our earnings, to be utilised in the service of God and his suffering million. We can achieve universal peace through love, compassion, the spirit of caring and sharing and service. It is also the quickest route of Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3124612, 2000 prabuddha jIvana realisation of God. While observing the auspicious period of Paryushan, let us reaffirm our commiments to practising eternal values like love, brotherhood, compassion, caring and sharing towards our fellow human beings and other living beings. Sisters and Brothers, I shall now briefly discuss the challenges before us as a nation, the need to preserve India's plural character and secu- larism, the need for interfaith dialogue and now citizens could act as an instrument for building peace and rapproachment. India has always been an inclusive, open multi-cultural, multi lingual and multi ethnic society. This is a land where some of the greatest religions of the world, namely Hinduism Buddhism, Jainism and Sikhism were born and prospered. The Parsis and the Jews found India to be the most recep- tive land to practice their unique religion and cultural tradi- tions. They have been living in India for centuries without any presecution and are contributing to its socio-economic and cultural richness. The most important characteristics of India is its unity in diversity. We have never attempt to thrust uniformity on oth- ers or dilute diversity. India has always believed in a com- posite culture where individual identities are always respected. Our Constitution makers very rightly chose to maintain this identity of India by making is a 'Secular' State, where every religion and faith would be respected. The Constitution guartanteed every individual the right to profess, practice and propagate (his or her) religion'. The late Prime Minister of India Rajiv Gandhi had said, and I quote, 'Secularism is the bedrock of our nationhood. It implies more than tolerance. It involves an active effort of harmony.' (unquote) Today at a time when India is emerging as a leading country of the world, the biggest challenge facing the nation is to maintain its rich pluralistic heritage and secular fabric of the country. If terrorism and fundamentalism are challenges facing the world, we in India are facing, in addition to these, a few more, and perhaps equally dangerous, challenges like casteism, linguistic hegemony, naxalism and regionalism. If left unattended these problems could pose a threat to our unity and national integration. At this crucial juncture, members of the Jain community, which is one of the strongest votaries of peace, should be at the vanguard to restore peace and the spirit of brotherhood among different communities. Globalisation has made the world a small village. As religious communities and as nations, our future is now inextricably linked to one another. Along with globlisation has come the worldwide movement of people from one place to another, both within the country and among the countries. All over the world people of different religious live together, in mixed societies. The map of the world cannot be colour-coded based on Hindu. Christian or Muslim identity, but each part of the world is now patterned with the colours and textures of the whole. these trends have made religious relations a pressing issue in many countries. In today's world we cannot afford to be ignorant of one another, or to have enmities between different faiths. Extremist groups are seizing every opportunity to sow distrust and hatred in peace loving communities. They are perverting and abusing religion to radicalise attitudes, justify violence and brainwash young members. To root out the stereotypes and prejudices that form the fault lines in a multi-religious society like India, it is crucial to have a process of dialogue and engagement. Such dialogue is not aimed at achieving agreement, but at building relationship. When we get to know one another, we not only appreciate how others in different religious communities encounter the divine, but also enhance our understhanding of our own religion. In the process, we widen the common ground, which we all share together. It is all the more necessary for today's youth, men and women to know about the different religious and understand their teachings so that there will be better understanding among the people and societies. I take this opportunity to urge the Jain Yuvak Sangh to institutionalise interfaith dialogue and organise interaction meeting among religious leaders at different levels. We should build these linkages now when conditions are tranquil, and relations are not under stress. Then in times of crises, we will have a strong and resilient network to hold our society together. Indians have traditionally learnt to trust one another, and to accomodate each other's different customs, traditions and ways of life. We must continue with this pragmatic and responsible approach, and work together as partners for a common cause. Only then can we keep our society cohesive, and keep our country social and harmonious for many more years to come. I wish all of you my warm greetings on the occasion of Paryushan Parva and thank the Jain Yuvak Sangh for associating me with this wonderful occasion. 25 mI saMsthA mATe anudAna loka vidhAlaya - vALukaDa A varSanI vyAkhyAnamALA prasaMge tIrthabhUmi pAlItANA pAsenA vALukaDa, gAmanA zrI vinaya vihAra keLavaNI maMDaLa saMcAlita-loka vidyAlayane Arthika anudAna ApavA mATe jaina samAjane A saMsthAe vinaMtI karI hatI. jaina samAje A vinaMtino uSmA ane utsAhabharyo pratisAda ApI Aja sudhI lagabhaga vIsa lAkhanuM anudAna prApta thayuM che ane hajI patra-posTa dvArA anudAna AvI rahyuM che. | sarve dAtAonI pUrI vigato ame okTobara aMkamAM pragaTa karIzuM.sarve dAtAone dhanyavAda. - menejara Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana sapTembara, 2009 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 75 mI. paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna a ketana jAnI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI 75mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA zALAnI pravRttionI mAhitI ApI hatI. vyAkhyAnamALAmAM sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahayogathI sAhityakAra- dararoja nItina sonAvAlA, kumAra ceTarajI, zrImatI haMsikA eyyara, jaina dharmanA abhyAsI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhanI adhyakSatA heThaLa ATha zrImatI urvazI zAha, puruSottama ThAkara, gotama kAmata, zrImatI divasa sudhI nyu marIna lAInsa sthita pATakara holamAM yojAI hatI. jharaNA vyAsa ane zrImatI gAyatrI kAmate bhajano rajU karIne 16 mIthI 23mI ogasTa sudhI yojAyelI A vyAkhyAnamALA vAtAvaraNane bhaktimaya banAvyuM hatuM. zrAvako mATe jJAna, ArAdhanA ane bhaktirasanI gaMgA banI hatI. hajAro varSa pUrve tibeTamAM jaina dharmanI asara haze vyAkhyAnamALAnA prAraMbhamAM jJAnapipAsu zrAvakonuM svAgata DaoN. - tA. 16-8-2009 dhanavaMtabhAI zAhe karyuM hatuM. A prasaMge temaNe saMsthAnI pravRttimAM "bhagavAna AdinAtha : aSTApada' vize vyAkhyAna ApatA DaoN. mahattvanuM yogadAna ApanArA prA. tArAbahena ramaNabhAI zAha, latAbahena bogharAe jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmanA prathama tIrthakara caMdrakAMtabhAI gAMdhI ane ke. pI. zAhanA nidhana aMge dilasojI AdinAtha dharmanAyakanA rUpamAM pUjAya che. ApaNI saMskRti, samAja vyakta karI hatI. teo e "saMgha'ne ApelI amUlya sevAone ane mAnava jIvananA vikAsamAM temanI mahattvanI bhUmikA che. temaNe biradAvI hatI. ja ApaNane khetI zIkhavADI che. AdinAthanA bALako vizvAko parvAdhirAja paryuSaNa daramiyAna tIrthakaronI upAsanAnI sAthe tarIke oLakhAyA che. sUryavaMza, caMdravaMza ane vidyAdhara evA temanA aMtariyALa ane pachAta vistAromAM sevApravRtti calAvatI vaMzo che. temaNe kSatrIya varNanI sthApanA karI hatI. temAM teoe saMsthAone mATe nANAbhaMDoLa ekaThuM karI ApavAno anokho yuddha nahIM paNa vitarAga jItavA mATe ane bahAranI jema AMtarika sevAyajJa "saMgha" e I. sa. 198pathI AraMbhyo che. A varase zatruone jItavAno upadeza Apyo hato. orissAnA nIlakaMTha gujarAtamAM pAlItANA tAlukAnA vAlukaDa gAma sthita zrI vinaya zAstrIe jaNAvyuM hatuM ke teo AdinAtha agnideva athavA vihAra keLavaNI maMDaLa saMcAlita lokavidyAlaya mATe Arthika sahAya sUryadevanA rUpamAM pUjAyA hatA. temaNe potAnA putrone tyAga meLavavA mATe Tahela nAMkhavAmAM AvI hatI. tenA pratisAda rUpe ane vairAgyano upadeza Apyo hato. vadhumAM jaNAvyuM hatuM ke jIvanamAM atyAra sudhI 20 lAkha rUpiyA ekaThA karI zakAya che. DaoN. bodha meLavo. manuSya janma durlabha che ane mRtyu nizcita che. tethI dhanavaMtabhAIe jaNAvyuM hatuM ke nAnubhAI zIroyAnA saMcAlana vinAvilaMbe zakya eTalo bodha meLavo. manuSyajAtine AdiyugamAMthI heThaLanI zALAmAM 1500 bALakone niHzulka zikSaNa apAya che. dhAtuyugamAM laI janArA AdinAtha ja hatA. temaNe 72 puruSo jo nAnubhAIe A kAmagIrI AraMbhI na hota to A bALako ane 64 mahilAone zilpakaLA zIkhavI hatI. temanA thakI zilpI Aje bhIkha mAMgatA hota ke pachI khoTe mArge gayA hota. varga taiyAra thayo hato. AdinAtha bhagavAnane aSTApada khAte ja saMghanA pramukha rasikabhAI zAha ane upapramukha caMdrakAMta DI. kevaLajJAna prApta thayuM hatuM ane temanI aMtimavidhi paNa tyAM thaI zAhe vAlukaDa sthita lokavidyAlaya mATe udAra hAthe phALo ApavAno hovAno ullekha zAstromAM che. aSTApada parvata e ja kelAsa parvata anurodha karyo hato. khajAnacI bhupendra javerI ane sahamaMtrI che. DaoN. rajanIkAMta zAhanI AgevAnI heThaLanI TukaDIe saMzodhana varSAbahena zAhe dAtAonA nAmanI vigato jAhera karI hatI. mATe kailAsa-mAnasarovaranI mulAkAta lIdhI hatI. tibeTamAM sAgAthI saMgha'nA maMtrI nirubahena zAhe potAnI AgavI zailImAM kelAsa jatA mArgamAM jhuMpaDAmAM svastika ane caMdranA cinho jovA AbhAravidhi karI hatI. yuvaka saMghanA pramukha zrI rasikabhAI zAha maLyA hatA. tyAM te paraMparA hovAnuM jANavA maLyuM hatuM. svastikanA maMca upara birAjamAna hatA. nizAnamAM vacce cAra TapakAM karavAmAM AvatA hovAnI paNa prathA saMgha'e chellA 24 varSamAM vividha sevA pravRttio calAvatI hatI. hajAro varSa pUrve tibeTamAM AdinAtha bhagavAnanA kAraNe jaina 24 jeTalI saMsthAone lagabhaga 3.5 karoDa rUpiyA jeTalI rakama dharmanI asara haze evuM manAya che. kelAsa parvatanI nIce AvelI ekaThI karI ApI che. vyAkhyAnamALA daramiyAna vALukaDa sthita guphAmAM stupa che te jagyAe ja AdinAtha bhagavAnanI aMtimavidhi lokavidyAlaya zALAnA AdyasthApaka nAnubhAI ziroyAe paNa thaI hovAnuM manAya che. A aSTapada parvata sudhI pahoMcavAnuM ati Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana muzkela hovAthI tyAM ApaNA pratiko ke paraMparA lupta thaI hovAnuM ArAdhanA mATe hoya che. A SaDaAvazyaka kriyA karavAthI AtmA mAnI lIdhuM che. para coMTelA kasAyo dUra thAya che. Avazyakano eka artha AtmAne (kolakAtAvAsI DaoN. latAbahena bAtharA jaina dharmanA prakhara guNo vaDe vAsIta karavo evo paNa thAya che. tenA lIdhe mana ane abhyAsu che. temaNe jaina dharma vize pustako paNa lakhyA che.) Indriya upara kAbU Ave che. bhagavAna mahAvIranA lagabhaga 100 XXX varSa bAda A Avazyaka sUtronI racanA thaI che. guru pAse kriyA prArthanA karatI veLAe kAna-AMkha baMdha karI hadaya sAthe saMbaMdha joDo vinA Agama zIkhavA ayogya che. kAusagga karavAthI mana parano tA. 16-8-2009 boja jANe haLavo thayo hoya evo bhAva thAya che. pratikramaNa karavAthI kese kare prArthanA!' vize samaNIjI pU. jayaMta prajJAjIe jaNAvyuM kasAyo ghaTyA che? cetanAno anubhava thayo che? AnaMda, prema hatuM ke saMkaTa ke garIbI dUra karavA, saMtAna prApti mATe, Arogya ane karuNA janmyA che? evA prazno ApaNe potAnI jAtane pUchavA prApti mATe, athavA kAryasiddhi mATe sahu prabhune prArthanA kare che. joIe. vAsaNane bahArathI dhovAthI te aMdarathI sApha thatuM nathI. te prArthanAmAM lakSya zuM che te mahattvanuM che. ApaNuM dhyeya zuddha hovuM prakAre manane paramatattva sAthe joDyA vinA kriyAnuM pUratuM phaLa maLatuM joIe. dhana prAptinI prArthanAmAM lokakalyANa ane dAna ApavAnI nathI. dharmane anekAMtavAdathI samajavo joIe. kezane loca karavAthI IcchA paNa sAthe hovI joIe. prArthanA vaDe Arogya meLavo. pachI ane zarIra para bhasma lagADavAthI cittanI zuddhi thatI nathI. je sthAna jaMkaphUDa khAvAthI dUra raho. svAmI vivekAnaMde jJAna, bhakti ane vRkSamAM mULanuM ane zarIramAM mAthAnuM che te sthAna dharmamAM dhyAnanuM che. vairAgya mAMgyA hatA. Izu khriste zatrune mitra mAnavAno upadeza (udyogapati sureza gAlA mAtra jaina dharmanA abhyAsu nahIM paNa Apyo hato. jyAre bhagavAna mahAvIre tethI AgaLa vadhIne koIne teo anya dharmonA UbhyAsI sAdhaka zrAvaka che.) ja zatru nahIM mAnavAno upadeza Apyo che. prArthanAne saphaLa banAvavA XXX mATe hRdayanA aMdaranI ApaNI guNavattA sudhAravI joIe. IrSyA ke lokopayogI umadA jIvana paNa IzvaranI bIjAne nabaLo dekhADavAnI vRtti tyajavI joIe. IrSALu vyakti mAnasika pUjA che ? jJAnavatsala svAmI Akhare pote ja duHkhI thAya che. prArthanA karatI veLAe AMkha ane tA. 17-8-2009 kAnane baMdha rAkhI hRdaya sAthe saMbaMdha joDavo joIe. jIvanamAM badhA 'pUrNa puruSottama svAmInArAyaNa bhagavAna' vize vaktavya ApatA divasa sarakhA jatAM nathI. tethI prArthanA karatI veLAe samabhAva bocAsaNavAsI akSara puruSottama saMsthAnA svAmI jJAnavatsalarAkhI prArthanAmAM lIna thavuM joIe. dAsajIe jaNAvyuM hatuM ke bhagavAna svAmInArAyaNe samAja samakSa (pU. jayaMta prajJAjI jaina samaNIzrI che. rAjasthAnamAM janmelA uttama gRhasthAzrama ane saMtono Adarza samAja samakSa mUkyo che. pU. jayaMta prajJAjI terApaMthanA AcArya mahAprajJajInA ziSyA che. svAmInArAyaNa saMpradAyanA saMtoe dharmaguru pratye niSThA, dhanane temaNe 1988mAM dIkSA lIdhI hatI.) sparzI zakAya nahIM, bhojananA svAdamAM moha na rAkhavo, pUrvAzramanA XXX sagAMvahAlAM sAthe vAtacIta ke darzanathI dUra rahevuM, temaja badhAM jaina dharmamAM paDa Avazyaka eTale paramatatvane jANavAno mArga sAthe vivekapUrvaka-saraLatAthI vartavA jevA niyamonuM sakhtAIpUrvaka tA. 17-8-2009 pAlana karavAnuM hoya che. calaNI noTo ke sikkAne hAtha lagADIe paDa Avazyaka : Atma sAdhanAno mArga' vize vaktavya ApatA to te dhovA paDe che. A niyamo sAthe samAja utkarSanuM kAma karavAnuM surezabhAI gAlAe jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmamAM dararoja karavAnI ja hoya che. A saMpradAyamAM bhagavAnanI mUrti, zAstra ane upadeza kriyA eTale ke SaDaAvazyaka e paramatattvane jANavAno mArga che. saMtanA rUpamAM che evuM mAnavAmAM Ave che. chaThThI eprila, 1781nA jaina dharmanA paDa AvazyakamAM paryaSaNa vyAkhyAnamALA veba sAITa upara e divase ayodhyA pAse AvelA sAmAyika, logassa, guruvadana, | tA. 16-8-2009 thI tA. 2 3-9-2009 sa dhI chapayA gAmamAM janmelA bhagavAna pratikramaNa, kAusaga ane yojAyela uparokta vyAkhyAnamALAnuM saMsthAnI vebasAITa| svAmInArAyaNa sa sArika pacchakANa e cha kriyA dararoja |website:www.mumbaijainyuvaksangh.com. upara niyamita javAbadArIo nI sAthe Izvara karavAnI hoya che. hindu dharmamAM prasAraNa thaI rahyuM che. A vize kAMI paNa mArgadarzananI jarUra bhakti kare evA dasa lAkha trikALa saMdhyA, ane bauddha dharmamA |paDe te vebasAITanA mAnad saMpAdaka zrI hitezabhAI mAyAnIno gahastho-haribhakto taiyAra karyA vipazyanA che. vividha dharmomAM parva, mobAIla naM. 9820347990 upara saMparka karavA vinaMti. | hatA. teo zarAba, corI, ane graMtha, sAdhanA ane maMtra prabhunI -meneja) vyabhicAra jevA durguNothI dUra Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana sapTembara, 2009 rahIne pANImAM je rIte kamaLa rahe e rIte saMsAramAM rahe che. A annajaLano tyAga karIne saMthAro lIdho hato. A 756 gAthAo haribhaktonuM vartana vAto kare che. arthAt loko sAtheno umadA samaNuM sutta nAme oLakhAI hatI. 1975thI atyAra sudhInA 34 vartAva ane lokopayogI jIvana samAjamAM sugaMdha prasarAve che. varSanA samayagALAmAM teno pUrato pracAra-prasAra thayo nathI. ApaNe IzvaranI mUrtinI pUjA-bhakti karIe chIe. te rIte bhaviSyamAM A aMge sudhArA-vadhArA karavA mATe vidvAnolokopayogI umadA jIvana paNa IzvaranI mAnasika pUjA che. sAdhubhagavaMtonI khAsa samiti racavI joIe. hinduomAM prathAbALapaNamAM mitro sAthe ramatI veLA e upadeza ApatA hatA. paraMparA e che ke je brahmasUtra vize mImAMsA lakhe te zaMkarAcAryanA mAtra 11 varSanI vaye ja gRhatyAga karyo hato. bAdamAM sAta varSa pada upara niyukta thaI zake. A prakAranI paraMparA ApaNA jaina sudhI bhArata bhramaNa karIne sAdhu-saMto sAthe dharmacarcA karIne dharmamAM paNa zarU thaI zake. samaNuM sutta sAthe bhagavAna mahAvIra anAditattva koNa? ane saMtanuM caritra-vartana kevuM hovuM joIe? jainanA hRdayamAM Ave che. tethI teno pracAra thavo joIe. mukhyatve e be prazno puchyA hatA. jUnAgaDha AvIne rAmAnaMda svAmI (kolakAtAvAsI harSada dozI jaina dharmanA abhyAsu che ane Ijanera pAse AvIne rahyA hatA ane 19mA varSe dIkSA laIne sahajAnaMda che. nAdurasta svAthyane kAraNe zrI harSada dozI tA. 18nA AvI svAmI nAma dhAraNa karyuM hatuM. bhAratanA ItihAsamAM 18mI sadI zakyA nahatA, paNa tA. 22nA AvI zakyA hatA.) sahuthI aMdhakArabharyo samaya hato te samaye bhAratIya samAjamAM XXX aMdhazraddhA ane vahema, temaja bALakIne dUdha pItI karavA jevA kurivAjo jaina dharma mAtra bhakti kendrita nathI paNa hatA. tenI sAme bhagavAna svAmInArAyaNe AdhyAtmika jJAna ane naitikatAbharyo vyavahAra agatyano che vicArazuddhino upadeza Apyo hato. vyasanamukti hoya to AMtarika tA. 18-8-2009 zuddhi zarU thAya che. pramukha svAmInuM nAma nArAyaNa svarUpa dAsa che. "jainatva jIne kI anupama kalA" e viSaya upara vyAkhyAna ApatA temaNe 1939mAM dIkSA lIdhA bAda 1951mAM pramukhasvAmI banyA DaoN. narendra jene jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmamAM sarvAgI ahiMsAno hatA. temaNe 850 saMtone dIkSA ApI che. jemAM 100 jeTalA artha zAkAhAra pUrato simIta nathI. temAM AcAra, vicAra ane saMtoe videzamAM abhyAsa karyo che. vyavahAramAM saMyama ane aparigraha jevI bAbatono paNa samAveza (svAmI jJAnavatsalajI bocAsaNavAsI akSarapuruSottama svAmI thAya che. A dharma mAtra tenA anuyAyIo mATe nahIM paNa AkhI nArAyaNa saMpradAyanA saMta che. IjanerI zAstranA snAtakanI DIgrI mAnavajAti mATe che. vyakti ane samAja ema baMne stara para jaina meLavyA pachI temaNe dIkSA lIdhI che.). dharmanA siddhAMto, philasUphI ane jIvavAnI kaLAnuM yogadAna che. XXX A siddhAMto vyaktine tRSNAthI tyAga, dhRNAthI prema ane jaina dharmanA mahattvanA siddhAMtono samAveza asahiSNutAthI sahiSNutA bhaNI dorI jAya che. "jIvo ane jIvavA karatAM sama suttane ghare ghare pahoMcADavuM ghaTe" do' e jainatvano mULabhAva che. anya jIvana jIvavAnA adhikArane tA. 22-8-2009 mAnya rAkhavAno siddhAMta mAtra jaina dharmamAM che. te ja tenI viziSThatA Agama suttathI samaNuM sutta' vize vyAkhyAna ApatAM harSada dozIe che. kadAca 30 upavAsa na karo to paNa hRdaya ane vyavahAra zuddha jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmanA mahattvanA siddhAMtone AvarI letA rahe to te sAro jaina che. jaina dharmamAM sAmAjika javAbadArInuM pAlana graMtha samaNuM suttane ghare ghare ane pratyeka vyakti sudhI pahoMcADavAnI karavAnuM paNa adakeruM mahattva che. samAjane taMdurasta rAkhavA ke sudhAravA ApaNe pratijJA levI joIe. hindu dharmamAM bhagavad gItA, mATe naitikatA lAvavA jaina dharma anusAra tame zuM kAma karyuM ? bIjA IslAmamAM kurAna ane khristIomAM bAIbala evA pustako che. pAse apekSA rAkho cho evo vyavahAra tame teo pratye rAkho cho? jaina dharmamAM evo eka paNa graMtha nathI. bauddha dharmamAM chellAM 500 evA prazno potAne puchavA joIe. bIjAnA durguNo jotAM pahelAM varSanA sArarUpa brahmapada nAmaka graMtha taiyAra karavAmAM Avyo che. te potAnI nabaLAIo para dhyAna ApavuM joIe. jaina dharmanI ahiMsA bauddha dharmanA badhA phirakAne svIkArya che. ApaNe jeno 2600 bIjAthI dabAI jatI nathI paNa tenAmAM hiMmata-sAhasanI zakti varSomAM sarvane svIkArya eka graMtha taiyAra karI zakyA nathI. A aMge che. mahAtmA gAMdhIjInA jIvanamAMthI preraNA lenArA amerikana pATanagara dilhImAM 29mI navembara, 1974nA divase jaina philasUpha mArTIna lyuthara kiMga kahetA hatA ke ApaNe hiMsA ane sAdhuo ekaThA thayA hatA. teoe niyukta karelI pAMca AcAryonI ahiMsA vaccethI vikalpo pasaMda karavAnA nathI. ApaNI samakSa samitie 756 gAthAonuM saMkalana karyuM hatuM te bhUdAna ahiMsA athavA astitva mITAvI devuM e be vikalpo ja che. jene AMdolananA praNetA vinobA bhAvene suparata thayuM hatuM. vinobA dharmamAM karuNAbhAva mahattvano che. nadI, gAya ane vRkSa pAsethI bhAve savAI jaina hatA. temaNe jaina dharmanA siddhAMta anusAra ApaNe karuNA ke paropakArano bodha levo joIe, jeo kazuM lIdhA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana 1 1 vinA samAjane mAtra Ape che. bIjAne takalIpha ApyA pachI vrata ke jo ke temAM lokone khAsa rasa paDyo nahoto. uttara mImAMsA ane upavAsa karIne pApa dhoI zakAya nahIM. devI zakti, camatkAra athavA pUrva mImAMsAmAM tenI vAta Ave che. jIvana-dharmane sArthaka banAvavA aMdha vizvAsane jaina dharmamAM sthAna nathI. A dharma mAtra bhakti kendrita mATe karavAnA karmonI vAta ane vigato temAM che. IsvIsana pUrve nathI paNa naitikatAbharyo vyavahAra agatyano che. AThamI sadImAM zaMkarAcAryae e bhASya lakhyuM. tyAra pachI bAdarAyaNa (DaoN. narendra jaina bhArata sarakAranA videza saciva rahI cUkyA che. vyAsa nAmanA RSie te sUtrAtmaka rIte rajU karyuM hatuM. tyArapachI teo yuropIya samudAya, saMyukta rASTra saMgha ane nepALamAM paNa rAmAnujAcArya ane vallabhAcAryae bhASya racyA hatA. manuSyarUpe bhAratanA rAjadUta rahI cUkyA che.) pRthvI upara avataryA pachI parama prasannatAthI jIvavuM ane saphaLa kema XXX thavuM temaja jAta, jagata, jIvana ane jagannAtha vize vicAraNA karavAmAM AvI che. vedAMta darzanamAM Izvara koNa che te samajavAno sAmyavAdI cInamAM guru kophyuzIyasanA prayatna thayo che. ApaNAM nava tattvadarzana che. jemAM bhAratamAM upadeza ane bauddha dharmanI pariSadanI paravAnagI udbhavelA dharmo jaina, bauddha ane hindu dharma darzanano samAveza thAya tA. 19-8-2009 che. bauddha dharmanA darzananA cAra bhAga che. hindu dharmanA darzanane SaTadarzana dharma ane artha' e vize vyAkhyAna ApatAM DaoN. subrahmaNyama kahevAya che. temAM sAMkhya, yoga, nyAya, vaiziSIka, uttaramImAMsA svAmIe jaNAvyuM hatuM ke amerikAmAM ekjhIkyuTIvone mAnasika ane pUrvamImAMsAno samAveza thAya che. temAM ApaNAM dehane tANathI bacavA gItAnA zloka zIkhavavAmAM Ave che. sAmyavAdI AnaMdanI jhaMkhanA ane pIDA bhogavavI paDe che temAMthI mukta thavA cInamAM prAdezika asamAnatA ne IrSAne kAraNe thatAM tophAnone aMge tArkika ane sUkSma vivecana karavAmAM AvyuM che. jemAM ciMtananI nivAravA guru kophyuziyasanA upadezonI chUTa apAya che. tyAM molikatA ane manovijJAna che. A darzananA traNa bhAga tattva AgAmI thoDA saptAhamAM varlDa buddhisTa konpharansa yojAvAnI che mimAMsA. jJAna mimAMsA ane AcAra mimAMsA che. temAM vartana temAM bhagavAna buddhanA saMdezano pracAra thaze. cInanA sattAdhIzo ane AcaraNa kevI rIte karavuM tenI vigato che. vaizvika darzanamAM mAne che ke dharma ane AdhyAtmikatAne kAraNe tyAM zAMti sthapAze. puruSa ane prakRti temaja AtmA ane anAtmAnA dharmone nakkI ApaNA RSimunioe pUrvajanmanA karmanA phaLa tarIke jIvanamAM karavAmAM AvyA che. jyAre nyAya darzanamAM tarkazuddhi mATenA pramANanI sukhaduHkha Ave che, evuM samajAvyuM hatuM tethI ApaNe tyAM Arthika vigato che. asamAnatA chatAM azAMti ochI ke nahIvat che. amerikAmAM (DaoN. nareza veda vallabhavidyAnagaramAM gujarAtI bhASAnA korporeTa kSetranA ekjhIkyuTIvone mAnasika tANathI bacAvavA mATe prAdhyApaka che ane gujarAta temaja bhAvanagara yunivarsiTInA pUrva zrImad bhagavad gItAnA zloko zIkhavavAmAM Ave che. temAM prabhu upakulapati che.) zrIkRSNa arjunane upadeza Apyo che ke tAro adhikAra karma karavAno (paryaSaNa vyAkhyAnamALAmAM thayelA anya vyAkhyAno have pachI) che. phaLa ApavAnuM ane te kyAre ApavuM te IzvaranA hAthamAM che tethI tenI ciMtA karavI nahIM. pariNAmanI ciMtA na hoya to hatAzA DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA AvatI nathI. tenA kAraNe hatAzA ke tANane kAraNe sarjAtI nava prakAzita gujarAtI pustako mAnasika-zArIrika bimArIthI ugarI javAya che. AdhyAtmikatA ane | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA prakAzita DaoN. ramaNalAla cI. bhautika sukho ekamekanA pUraka che ke virodhAbhAsI te vize vicAra zAhanA nIcenI vigata mujabanA be pustako oNgasTa 2009mAM karavo joIe ne baMne vacce yogya samanvaya sAdhavA mATe prayatna pragaTa thayA che. karavo joIe. (1) zAzvata navakArapRSTa-262 mUlya rUA. 150/(DaoN. subramaNyama svAmI prakhara arthazAstrI, bhUtapUrva kendriya | A pustakamAM jainonA mahAprabhAvazALI navakAra maMtranI daza| pradhAna ane janatA pArTInA pramukha che.) prakaraNomAM vigate carcA-vizleSaNa che. XXX (2) namo tisthassa-pRSTa-102, mUlya rUA. 140/vedAMtanA tattvajJAnamAM jIvana ane dharmane saphaLa banAvavAnI vAto che A pustakomAM jaina tIrtha sthAnomAM tIrtha darzane gayelane thayela tA. 19-8-2009 |anubhUtinI abhivyakti temaja tIrtha vigato che. 'vedAMtanuM tattvajJAna' e vize vyAkhyAna ApatA DaoN. nareza vedae | uparanA beu pustako zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA khetavADInA jaNAvyuM hatuM ke vedAMta eka dRSTi che te vedonA aMte AvatuM hovAthI vartamAna kAryAlayamAMthI prApta thaze. pustaka kharIdanArane 20%| tene vedAMta kahe che. aMtano bIjo artha daSTi, samaja, bAju athavA DIskAunTa maLaze. temaja be pustakonA pAMcathI vadhu seTa kharIdanArane pAsu evo thAya che. temAM satyane samajavAno prayatna thayo che. 40% DIskAunTa apAze. -menejara Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 prabuddha jIvana sapTembara, 2009 siddhino maMtra: sAtatyapUrvakanI sAdhanA ppU. AcArya pravara zrImada vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja dilhI dUra che, evI eka kahevata che, ane mana hoya to mALave pravRtti para najara sthira karavAthI sAdhanAmAM sAtatya kaI rIte lAvavuM? pahoMcAya, evI paNa eka kahevata pracalita che. dUra dUra jaNAtI maMjhila eno bodhapATha maLI zake che. jALa gUMthatAM guMthatAM karoLiyo meLavavA mathavAnuM hoya, tyAre AvA milananI vikaTatA-duSkaratA keTalIyavAra nIce paTakAto hoya che. are! ghaNIvAra to cheka upara vyakta karavA "dilhI dUra che ema kahevAtuM hoya che. ane AvuM ja sudhI pahoMcI jaIne e pAcho sAva nIce evI rIte paTakAI paDato moMghuM milana jyAre zakya banI jatuM hoya che, tyAre ema kahevAya che hoya che ke, ApaNane ema ja thaI jAya ke, have A karoLiyo punaH ke-mana hoya mALave pahoMcAya. ethI evA eka praznane avakAza prayatna nahi ja kare! enI pachaDATa jotA ema lAgyA vinA na ja rahe che ke, dUra rahela dilhInAM milananI siddhine saphaLatA ApanAruM rahe ke, have A upara caDavAno vicAra svapneya nahi ja kare. paNa tattva karyuM? zuM haraNanA vege doDavAthI ja dilhInA daravAje pahoMcI ApaNI kalpAnAne kacaDI nAMkhIne e karoLiyo pAcho upara zakAya? athavA pagamAM vimAnano vega hoya, to ja zuM dUra raheluM caDavAnI mathAmaNa punaH prAraMbhI deto hoya che ane punaH punaH dilhI najIka AvI zake ? prAraMbhanA prabhAve ja e vijayI nIvaDato hoya che. A vijayane A savAlanA javAbamAM ApaNe kadAca ema kahI daIzuM ke, sAtatyano ja vijaya gaNavo joIe. makoDo paNa A ja rIte dilhInI dUratA dUra karavI hoya, to haraNaphALa bharavI jarUrI gaNAya. urvArohaNamAM saphaLatA hAMsala karato hoya che. vimAnano vega hAMsala thAya, to ja dilhInAM dvAre TakorA mArI zakAya. be hAtha havAmAM addhara rAkhIne jhaDapabhera sAyakala calAvanArA paraMtu ApaNA saunA AvA javAbane jAkAro ApIne eka saMskRta sAhasavIre jyAre sAyakala calAvavAnI tAlIma levAnI zarUAta subhASita koI navo ja javAba rajU karatAM kahe che ke, dilhIne sara karI hoya che, tyAre eNe kevI kevI pachaDATo khAdhI hoya che, karavuM hoya, to pagalA pagalAno pravAsa paNa siddhidAyaka banI zake, kyArekato enA hADakAM paNa kevA khokharA thai gayA hoya che ane jo sAtatya sAcavavApUrvaka pagale pagaluM uThAvatA rahIe, to dUra e kevo lohIluhANa banyo hoya che. A badhuM vicArIe, to enA rahelA dilhIne najIka AvavuM ja paDe. mATe bIjA badhAM kAraNo karatAM mATe jhaDapabhera sAyakala calAvavAnI siddhi meLavI svapnaya saMbhavita dilhIne najIka lAvavA mATenuM pramukha kAraNa sAtatyanI sAdhanA che. na jaNAya. paraMtu athaDAtA-kuTAtA eNe satata sAyakala calAvavAnI - sAtatyapUrvakanI sAdhanA eTale zuM? avirAma eTale aTakyA tAlIma levAnI cAlu rAkhI hoya che, enI phalazruti rUpe svapneya vinA puruSArtha cAlu rAkhavo, e sAtatyanI sAdhanAnuM svarUpa che. asaMbhavita gaNAtI "sAyakala-saphaLanI siddhi' enA kaMThe svayaMvarA jUnA pAThyapustakomAM kAcabA ane sasalAnI eka kathA AvatI. banIne sAmethI Aropita thaI hoya che. dUranA koI gAme prathama pahoMcavA mATenI harIphAI baMne vacce maMDAI. bhotika kSetre to ApaNAM "AdaryA' lagabhaga "adhUrAM rahetA prathama spardhaka sasalo hato, bIjo hato kAcabo! sasalo potAnA hotA nathI, kema ke ApaNe "satata sAdhanA'nuM sUtra sArthaka karatA vijaya mATe ekadama niHzaMka hato, jyAre kAcabo vijaya mATe hoIe chIe, paraMtu AdhyAtmika kSetre ApaNA ghaNAkharAM 'AdaryA" puruSArthazIla hato. ethI eNe satata saphara cAlu rAkhI, jyAre adhUrA ja rahI jatA hoya, to navAI nahi. kAraNa ke ApaNe "satata vijayI banavAnA aMdhavizvAsano bhoga banelo sasalo ArAma sAdhanA' cAlu rAkhI zakavAmAM saphaLa banI zakatA nathI. kakko karatA karatA AgaLa vadhavAnA manasUbA ghaDato ja rahyo. AnA ghUMTanAro bALaka aMte bArAkhaDIno betAja bAdazAha banavAmAM saphaLa vipAkarUpe sasalAnA kapALe hAranuM kALuM TIluM aMkita thayuM, jyAre banI jato hoya, A ApaNA saunA anubhavanI vAta hoya, to satata sapharanI phalazrutirUpe kAcabAnA kapALe yazasvI-vijayanuM pachI AdhyAtmika kSetre kaThinAtikaThina gaNAtI siddhi meLavavA suvarNatilaka jhaLakI uThyuM. ApaNe paNa sAtatyapUrvakanI "sAdhanA'nuM sUtra apanAvI laIe, satata sAdhanAnA prabhAve azakta paNa zaktimAna nIvaDato to lagabhaga koIpaNa 'siddhi'nuM saMpAdana ApaNA mATe azakya | hoya che. sAdhanA AgaLa vadhatI jAya, ema sAdhakamAM zaktinI mAtrA asaMbhavita na ja gaNAya. paNa umerAtI jAya che. eTaluM ja nahi, je kArya karavAnI thoDIka ja TIpe TIpe sarovara bharAya, kAMkare kAMkare pALa baMdhAya, cAra cAra kAbeliyata hoya, emAM paNa sAtatya jALavI jANavAthI vRddhi thatI gAu cAlatA lAMbo paMtha kapAya. A duhAmAM paNa "sAtatyapUrvakanI jAya che. AraMbha vakhate Dhabuno Dha gaNAto mUrkha paNa satata sAdhanAnI stuti karavAmAM AvI che. "lakhatAM lakhatAM lahiyo thAya' jJAnasAdhanA jALavI jANavAnA prabhAve Dhabuno Dha maTIne jJAnInA A kahevatamAM paNa sAdhanAnA sAtatyano mahimA dhvanita thaI rahyo jJa'mAM sthAna-mAna pAmI zakavAmAM saphaLa siddha thato hoya che. che. karoLiyo jyAre jALa gUMthato hoya che, tyAranI enI vRtti- harakoI kSetre jaLavAtuM sAtatya keTalIbadhI gajabanAka siddhinuM Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana 13 * i saMpAdaka banI zakatuM hoya che, e jovAnuM vicAravA jevuM che. zake, porasI-sAThaporasInuM paccakakhANa mAMDa mAMDa karanAro AIglAsane UMce ne UMce laI javAthI paDatAM prakAza-kiraNa Ama sahelAIthI mAsakSamaNanI bhIkha tapazcaryA karI zake. bAra vratane mAMDa to sAva sAmAnya jaNAya che. paNa e kiraNonuM sAtatya jALavI mAMDa pALI zakato aMte paMca-mahAvratono aNizuddha pAlaka banI jANavAmAM Ave, to dAjhI javAya evI bhayAnaka Aga pedA karI zake. zakatI hoya che. tRNanI Ama to koI zakti gaNAtI nathI, paNa sAtatya ane puruSArtha: A baMnenuM mahattva samajAI jAya, to e tRNa sAtatya jALavI jANIne doraDAmAM palaTAI jatA evuM jIvananAM ghaNAM ghaNAM kSetre yazasvI-tejasvI saphaLatA prApta karatAM zaktizALI rAMDhavuM banI zakatuM hoya che ke, enA dvArA hAthI jevA ApaNane koI rokI zake nahi. bhautika kSetranA vaijJAnika-vikAsano hAthIne paNa bAMdhI zakAya. kAco dhAgo vaLa caDatA perezUTamAM palaTAI pAyo jema sAtatya ane puruSArtha ja che, ema AdhyAtmika kSetre jaIne evA dorAmAM pheravAI jato hoya che ke, ene toDavA jatA sAdhI zakanArA, AMkhane AMjI nAMkhanArA vikAsano pAyo paNa lohIluhANa banIne AMgaLI kapAI jAya. A badho sAtatyano ja puruSArtha ane sAtatya ja che, ATalo mULabhUta muddo ApaNe samajyA prabhAva-svabhAva nathI zuM? nathI, mATe ja dhArmikakSetre ApaNe AraMbhe zUrA ane Age baDhavAmAM kAryasiddhi baLa dvArA thaI zake, ema vaLa eTale sAtatya dvArA adhUrA sAbita thatA rahyA chIe. AnA badale AraMbhe zUrA uparAMta paNa thaI zake. baLa badhAMne mATe sAdhya na banI zake, jyAre Age baDhavAmAM adhUrA nahi, paNa pUrepUrA sAbita thayuM hoya, to vaLa-sAtatyanI siddhi to lagabhaga harakoIne mATe sAdhya banI zake. prastuta subhASita siddhinuM je sUtra ApaNane samajAve che, ene sasalAno ke haraNano vega apanAvIne jo dilhInA dvAre TakorA kALaje kotarI rAkhavuM joIe. ane sAdhanAnA kSetre jema jema pagaluM mAravAmAM to viralA ja saphaLa thAya, jyAre kAcabA jevuM sAtatya AgaLa vadhatuM jAya, ema ema puruSArtha ane sAtatyanI yAtrA-mAtrA siddha karIne dilhIne sara karavAmAM to sAmAnya mANasane paNa paNa vRddhigata banatI jAya, e mATe satata sajAga ane sAbadA saphaLatA maLI zake. ATaluM sanAtana satya jo AdhyAtmikanA mArge rahevA kaTibaddha banavuM ja paDaze. to sAmAnya najare asaMbhavita ane saphara kheDanArane samajAI jAya, to mAMDa mAMDa eka gAthA gokhI azakya jevI jaNAtI keTalIya siddhionuM saMpAdana ApaNA mATe zakanAro paNa sAtatya jALavIne hajAro gAthAo mukhapATha karI sAva sahaja banI gayA vinA nahi ja rahe. A dhArmikatA! DaoN. raNajita paTela (anAmI) amArA gAmanA umada paTelanI gaNatarI moTA mANasa'mAM thAya. ja kare. jyAre tejI hoya tyAre caku zeTha pUrA jena paNa jyAre rU moTA eTale pratiSThita. jJAti paMcamAMya emanI bolabAlA. gAmanA bajAramAM kaDAko Ave to e ja caku zeTha ko'ka vizvAsu karmacArI rAmajI maMdiramAM ke hanumAnajInA maMdiramAM koI utsava hoya to dvArA jInanA rUnA DhagalAomAM devatA mUkavo ne poka mUkIne raDe ne umeda paTelanI hAjarI anivArya gaNAya ane kendra sthAne paNa e ja tagaDA vImAnI tagaDI rakama aMke karI le! caku zeTha eTale caku zeTha! hoya. adhyakSasthAnanI to emanI ja monopolI-ane nIti, dharma, emanI mAyAvI dhArmikatAne brahmA paNa na jANe! pApapuNya upara jayAre bhASaNa Ape tyAre ApaNane lAge ke amArA gAmanA prANazaMkara paMDyA pAkA vaiSNava. TIlATapakAM ahoho! dhArmikatA to umada paTelamAM ja mUrtimAna thaI che! karavAmAM ne mALA-maNakA pheravavAmAM khUba pAvaradhA. maMdire jAya paNa vyavahAra jIvanamAM e dhArmikatAne nAme allAyo! umeda to thelImAM ATo-khAMDa laIne jAya. rastAmAM jeTalAM kIDI-maMkoDInAM paTela levaDa-devaDamAM be pAMca zerIo rAkhe. koI ne koI kaMI nagarAM Ave te pUre ne "jezrIkRSNa, jezrIkRSNa" bolatA jAya. ne ApavAnuM hoya to sADA cAra zeranI pAMca zerI ane koInI pAsethI "harijana nathI thayo tuM re! zIdane gumAnamAM ghUme" e dayArAmanuM kaMI levAnuM hoya to sADA pAMca zeranI pAMca zerI! vyavahAra jIvananI pada jorathI gAtA jAya. prANazaMkara paMDyA eTale dharmAtmA! paNa A A vAta umeda paTelano "Atamo" ne bIjo paramAtmo ja jANe! prANazaMkara paMDyAe dhIradhAranA dhaMdhAmAM, aneka abhaNa garajALa amArA gAmanA caku zeThanI gaNanA jainonA zreSThImAM gaNAya. lokonAM oTakoTa karIne ghara-jamIna-jhADavAM aMke karI lIdhelAM. mahAvIra prabhunA custa anuyAyI gaNAya. bAhyAcAramAM koI vAte hisAbI copaDAmAM paNa ekAda mIMDuM caDhAvI daI trIsanA traNaso kazIya nyUnatA ke uNapa na varatAya. vyavasAya jInarIno. gAmanI karI dIdhelA. emanI vyAjanI gatine to ghoDA paNa na pahoMce ! ane bahAra, moTA kampAunDamAM seMkaDo maNa rUnA Dhagale DhagalA dekhAya. chatAMye emanI dhArmikatA "horsapAvara'thI ya vizeSa!" A badhAno tagaDo vImo utarAvelo. rU-bajAramAM vadhaghaTa to thayA amArA zaheranI caMpA bahenanI dhArmikatAno joTo na jaDe A Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prabuddha jIvana sapTembara, 2009 jagatamAM! ekavAra resa korsa bAju pharIne huM Avato hato tyAre bhUlI paDelI eka bhAminIe to agnino Azraya lIdho cheH to caMpAbahena emanA baMgalAnI AgaLa-rastA para, tagArAmAM A che kAmuka dhArmikatA! kazAkano agni saMskAra karI rahyAM hatAM. hAthamAM daMDo laIne "gaSTa' eTale pavitra ane e mAsamAM Avato zrAvaNa mAsa tagArAmAMthI vastuone upara taLe karI rahyAM hatAM. pAse AvIne paNa pavitra. dharma pavitra, saMskRtagirA paNa pavitra..to AvA pavitra meM pUchyuM: 'caMpAbahena! A zeno yajJa?' to kahe 'bhAIjI! ThAkarajIne mAholamAM eka yunivarsiTInI eka phekalTI...jyAM saMskRta dhvArA dharmanuM DhagalAbaMdha phula caDhAvelAM..vAsI thayAM...manamAM thayuM...bahAra pheMkI zikSaNa apAvavAmAM Ave che tyAM-eka prophesara sAhebe pacAsa dauM to kevAya lokone page kacaDAya ne ApaNane enuM pApa hajAra rUpiyAnI lAMca lIdhI evA DuMgara-moTA akSaromAM vartamAna lAge..eTale be-trama divasa tApamAM phulone sUkavyAM ne have pavitra patromAM samAcAra che. ane AvaDI moTI rakama ApanAra ziSyo karavA pAvakane aMke padharAvyAM. meM kahyuM: "vAha! caMpAbahena! zI koNa che? to AzcaryanI vAta to e che ke e be ziSyo tamArI sUkSma samajaNa che, dhanyavAda." meM mArA eka mitrane mArA-tamArA jevA koI saMsArI nathI paNa amuka saMpradAyanA-je caMpAbahenanI A sUkSma dhArmikatAnI vAta karI to kaheH anAmIjI! saMpradAye gujarAtamAM UMDAM mULa nAMkhyAM che, tenA be sAdhuo-bhagavAM hajI tamane caMpAnA 'triguNanI kazI ja gatAgama nathI! A ja vastradhArI che. lAMca lenAra ne denAra baMneya doSita che. prophesarane caMpAbahena eka hAIskUlamAM nokarI kare. cAlIsa rUpiyAnA bhADAnA yunivarsiTI taraphathI tagaDo pagAra maLe che ne TyUzana karavAnI makAnamAM rahe. e moTA makAnamAM bIjA paNa pAMceka bhADUto-makAna paravAnagI nathI to ya a lAkha aMke karyA ! pelA mAlikane emanA makAnanI anivAryatA jaNAI-bIjA bhADUtoe "sAdhu-ziSyone uttIrNa thavAnI ke sArI zreNImAM uttIrNa thavAno AchuM-pAtaLuM samAdhAna karI makAnano kabajo ApI dIdho paNa lobha-svArtha eTale guruziSyanI A ThelaMThelI. Doke pacAsa maNano A tri-guNI' caMpA mahetAe makAna mAlika pAsethI ghara khAlI pANa-pahADa...koNa tare ke tAre ? Agane bUjhAvanAra pANImAM ja karavAnA ATha lAkha rUpiyA okAvyA! ne pelA makAna mAlikane jyAM Aga lAge tyAM? eka DALa para ullu hoya to samajyA paNa emanA yajJamAM homI dIdho! AvI che emanI "yAjJika- jANe...A to udyAna-vRkSanI pratyeka DALe ulluonA aDDA che! dhArmikatA!' Ane kaMI dhArmikatA kahIzuM? kRtaka ke adhArmika dhArmikatA? ekavAra mAre ghare, saMdhyAkALe, muMbaInA traNa pratiSThita A to mArA svAnubhavanA keTalAka namUnA rajU karyA, bAkI jIvana udyogapatio AvyA. emanI kaMpanIonA nAmathI huM paricita. ne jagatamAM aneka kSetromAM AthIya bhayaMkara namUnA hAtha lAge to AvIne mane pUche: tame sAhityakAra cho to "pelA' navAI nahIM. A to pAzerAmAM pahelI pUNI che.' sAhityakAra-nAmIcA sAhityakArane to jANatA ja hazo. ema ApaNe badhA dharmanA zAligrAmathI svArthanI caTaNI vATI khAnAra kahI e bhAinuM nAma dIdhuM. meM kahyuM: "emane to AkhA gujarAtamAM chIe. carcAmAM dharmano vitaMDAvAda karavAmAM pUrA, vyavahAramAM koNa na jANe? paNa A badhuM kahIne tamAre emanuM kAma zuM che? te dharmAnusAra jIvana jIvavAmAM sAva adhUrA. ApaNane sArA kahe: tamAre emanI sAthe ke voka saMbaMdha che? meM kahyuM: dekhAvAnuM, kahevaDAvavAnuM game, sArA thavAnuM abokhe paDe ! 'tAlI-mitrano." e pachI traNamAMnA eka bhAI bolyAH juo dina-pratidina mUlyono hrAsa karanAra A abhAgIyA dezamAM koI prophesara sAheba! tamArA e "tAlI-mitra' amArI gurupatnIne koIne TokanAra, paDakAranAra rahyA nathI. polisa, korTa ne jelamAM phosalAvI-bharamAvI bhagADI gayA che. amArA gurupatnIne enI badhuM ja AvI gayuM! saMsadane korTa lalakAre, korTane saMsada paDakAre. cuMgAlamAMthI choDAvavA mATe amAre tamArI madadanI jarUra che." meM AvA lalakAra-paDakAranA mAholamAM koNa uddhare, koNa uddhAre ? emane pUchayuM: "hAla e kyAM che enI tamane jANa che? to emaNe dharma samAja ane rAjakAraNamAM peMdhI paDelA pIThThaone kAraNe havA khAvAnA eka prakhyAta sthaLanuM nAma dIdhuM. meM emane AkharI prajA-jIvana para thatA atyAcAra lAcAra rIte ApaNe joI rahyA pheMsalo jaNAvI dIdho. 'bhAIo! tamo chAnAmAnA muMbaIbhegA chIe. sahana karIe chIe. Aje janmASTamIne pavitra divase, thaI jAva, A pANIe maga caDhe tema nathI. kAraNa ke je havA khAvAnA sahastra-pherA phUkave jyama gagana gAje hAthio'-evA samAjane sthaLano ne je sAhityakAranA nAmano Ape ullekha karyo tyAM kevaLa aneka kSetromAM aDDo jamAvIne beThelAM kAlIyanAgone nAthavA mATe tamArAM gurupatnI ja nathI paNa dhArmika aMcaLo oDhelI eka vidUSI kRSNa-janmanI pratIkSA karIe. saMnyAsInI paNa che je tamArI gurupatnInI jema emanA mAyAvI rasikabhAI raNajitabhAI paTela, C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi cakrAvAmAM phasAyelAM che. dharma ane adhyAtmanI baDI baDI bAto karI baMgalonI sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380052. e naTakhaTe aneka nArIone phasAvI barabAda karI che. enI bhUrakImAM mobAIla : 9898169069. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabhadra jIvana zrI ke. pI. zAha -ravIndra sAMkaLiyA [ zrI ke. pI. zAhe potAnA jIvananA aneka varSo thI muMbaI jaina yuvaka saMdhane samarpita karyA hatA. saMjanA kArobArInA sabhya temaja mAnada maMtrI tarIke enone A saMsthAne sevA ApI hatI. dAna ekatrita karavAnI emanI kaLA alaukika hatI ane saMsthAo mATe iti dAna ekatrita karavAnA eo saMkaDI Ava hatA. emanI chaTAdAra sAtvika vANIthI maMca gAjI uThatAM. A saMsthAnI vartamAna pragatinA pAyAmAM eozrInuM pradAna noMdhanIya che. zrI ke.pI. zAha eka maLavA jevA ane maLyA pachI emane mamaLAvatA rahIe evA e prabuddha sevAbhAvI bahuzruta sajjana hatA. eozrInA vyaktitva vize ghaNuM ghaNuM lakhI zakAya. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI eozrIne aMtarathI zraddhAMjali-taMtrI ] 15 pUruM nAma kAMtilAla pAnAcaMda zAha; paNa moTA bhAganA loko 'ke.pI.' kahIne ja bolAve. aMgrejImAM kAMtilAlano 'ke' ane pAnAcaMdano 'pI' ema be akSaro bhegA thayA eTale "ke.pI.' kuTuMbanA sabhyo ke anya sagAMsnehIo kAMtilAla ke kAMtibhAI kahetA haze ke paNa mitronA vartuLamAM ne bIjA oLakhItAomAM to 'ke.pI.'nA hulAmaNA nAmathI ja oLakhAya. dasamI jUna emano janmadivasa mane barAbara yAda kArA te divasa ame ophisamAM khAsa prasaMga te tarIke ujavIe. emane janmadinanI mubArakabAdI ApIe, puSpaguccha ApI amArI zubhecchA vyakta karIe ane samAjasevAnuM kAma vadhu ne vadhu sArI rIte karatA rahe e mATe prabhu pAse emanA lAMbA AyuSyanI prArthanA karIe. ke.pI.ne zAyarI bahu ja priya eTale amArAmAMnA eka bhAI 'tuma jIyo hajAro sAla aura hara sAla ke dina ho pacAsa hajAra' ema acUka bole ja ane vAtAvaraNamAM raMgata lAve. prabhue kharekhara amArI prArthanA sAMbhaLI ane emane dIrghAyu bahyuM. hamaNAM thoDA vakhata para ja dasamI AMgasTane somavAre rAtre 92 varSanI jaipha uMmare emaNe A duniyAmAMthI vidAya lIdhI.jAo to tamAruM kAma to thAya ja paNa sAthe sAthe thoDI zAyarI kepI sAthe mAro paricaya 'nyU InDiyA'mAM ja thayo. te vakhate bahu AgaLa nahi vadhyo paNa kaMpanInA karmacArIo kepI vize vAta kare te mane navAI pamADe. kepI vize ema kahevAtuM ke e gujarAtI sAhityanA khUba zokhIna che ane tame jo ene koI kAmasara maLavA ane e vidAya paNa kevI? jarA paNa vasamI nahi. kuTuMbanA badhA sabhyo vacce ja, badhA sAthe vAto karatAM karatAM cUpacApa koIne khabara paNa na paDe tema badhAne choDIne cAlI gayA. koIne khyAla paNa nahi Avyo hoya ke atyAre amArI sAthe ATalI khuzImajAkamAM vAta karanAra vyakti Aje rAtre ja amArI ciravidAya laI leze. te divase koI kAraNasara kuTuMbanA badhA ja sabhyo bhegA thayA hatA. eka pachI eka badhAne ja maLyA. badhA sAthe peTa bharI vArtA karI.'rIInzyoransa boDIMga'nA kSetre suvikhyAta evI je.bI.boDA paNa sAMbhaLavA maLe yA to gujarAtanA prasiddha navalakathAkAro 2. va. desAI ke ka.mA.munazInI navalakathAomAMthI cUMTelA phakarAo je emaNe kaMThastha karyo hoya te emanI khalita vANImAM sAMbhaLavA maLe. mane paNa Ano anubhava thayo tyAre ja mane A vAtanI khAtarI thaI. jogAnujoga evo thayo ke nokarImAM nivRtta thayA pachI bALako sAthe khUba ramyA, paNa emane kadAca aNasAra AvI ga haze ke yamarAjAnuM teDuM AvI gayuM che eTale badhAne kahyuM, 'huM khUba che AnaMdamAM chuM. mane khUba saMtoSa che. koI jAtano aphasosa nathI.' sAMje cha vAgyA sudhI A silasilo cAlyo. pachI be ja kalAka rahIne rAtre 8-15 kalAke deha choDyo. kazA ja udhAmA vagara. mULa mAMgaroLanA paNa vadhu abhyAsa mATe muMbaI AvyA. 1932mAM meTrIkyulezananI parIkSA pasAra karIne dAvarsa kaoNleja oNpha komarsamAM joDAyA. Arthika sthiti bahu sArI nahi eTale be ja varSamAM kaoNleja choDI ane nokarI karavAnuM svIkAryuM-nyU sTAnDarDa meTala kaMpanImAM sTenogrAphara tarIke. sAmA mANasane potAnI vAta gaLe utAravAnI ke.pI.mAM bahu sArI AvaData hatI, je emanA eka mitra meghajIbhAIe pIchANI ane tarata ja potAnA hAtha nIce jIvanavImAnuM kAma karavA mATe emane saba ejanTa nImI dIdhA. kepIe potAnA vAkcAturyathI jIvanavImAno dhaMdho evo to jamAvyo ke thoDA ja vakhatamAM emane nyU InDiyA ezyoransa kaMpanImAM niyamita ja dhoraNe sArA pagAre nokarI maLI gaI. 1944 thI 1978 sudhI nyU InDiyA'mAM jIvanavImAnA kSetre khUba ja prazaMsanIya kAma karyuM ane jhaLahaLatI kArakirdI banAvI. kaMpanIe mane salAhakAra tarIke rAkhyo ane kaMpI pA nyU InDiyAmAMthI nivRtta thayA pachI A ja kaMpanImAM mArI mAphaka salAhakAra tarIke joDAyA. Ane lIdhe savAre oNphise sAthe javAnuM ane sAMje ghere sAthe javAnuM evo krama goThavAyo. amArI A Avana-jAvananI yAtrA kepInA avasAnanA be-cAra divasa pahelAM ja baMdha thaI, paNa te daramyAna mane ke.pI.nA vyaktitvanA vividha ane avanavA pAsAMono supere paricaya thayo. thoDA ja vakhatamAM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana sapTembara, 2009 amane jaNAyuM ke amArA beunA zokha-amArI rUcinA dIkarIonuM sAta-ATha varSanA TUMkA gALAmAM karUNa saMjogomAM viSayo-ekasarakhAM ja che. amArI vAto cAle gujarAtI sAhityanI mRtyu. moTo dIkaro jeNe jIvanavImAno dhaMdho bahu hoMziyArIthI uttama kRtio vize, koI sArI kavitA vAMcI hoya ke gajhala sAMbhaLI saMbhALI lIdho hato te lyukemIyA jevA asAdhya rogamAM sapaDAyo hoya to tenA para carcA cAle, koI sAruM nATaka AvyuM hoya ke ane 47 varSanI yuvAna vaye mRtyu pAmyo. vicAra to karo ke eka muzAyaro yA kavi saMmelana hoya to temAM sAthe hAjarI ApavAnA pitAe potAnA dIkarAnuM mRtyu jovuM ke jenA para teNe potAnI kAryakrama goThavAya, premapurI AzramamAM kayA saMta mahAtmAonA samasta AzAo rAkhI hoya e keTalI karUNa bInA che!! e to pravacano ke bhakti saMgItanA kAryakramo sAMbhaLavA jevA che tenI jeNe bhogavyuM hoya te ja jANe. ane chelle hajI jANe ke kaMI bAkI vAto thAya. Ama amArI maitrI bahu jAmI. kahevAya che ne ke "samAna hoya tema priya jIvanasaMgInI, sahadharmacAriNI patnI aljhAImara zIla vyasaneSu, sarakhe sarakhA vacce ja maitrI zobhe ane nabhe." jevA rogano zikAra thaI. potAnI vAkyaturAI ke.pI.ne jema jIvanavImAnA kSetramAM ane vidhinI vicitratA to jUo ke jeNe aMdhajano mATe ATaluM upayogI thaI tema eka bIjA kSetramAM paNa khUba kAma lAgI- sarAhanIya kAma karyuM te pote ja pAchalI uMmaramAM beu AMkhanI dRSTi samAjasevAnA kAryo mATe phaMDaphALo ekaTho karavAmAM. jaina yuvaka gumAvI beThA. hoMziyAramAM hoMziyAra DaoNkTaronA lAkha prayatno chatAM saMgha jarUratamaMda vidyArthIone zaikSaNika sahAya Ape, mAMdagImAM teo saMpUrNapaNe aMdha thaI gayA. A viSaya paristhiti paNa hasate davA-dArUnI madada kare. Ane mATe kepIe khUba paisA bhegA karyA moDhe svIkArI lIdhI. lAcArIthI hAtha joDIne besI rahevAne badale ane yogya jagyAe madada pahoMcADI lokonI jiMdagI sudhArI ane A samayano paNa sArAmAM sAro upayoga karyo-saMta mahAtmAonA ghaNAMnA AzIrvAda meLavyA. jANItA krikeTara vijaya maracaMTanI dhArmika pravacanonI keseTa sAMbhaLIne-ozo rajanIzanA custa bhakta rAhabarImAM cAlatA "nezanala esosiezana phora blAInDa'ne mATe to hatA ja eTale ozonA pravacano tema ja bIjA jaina munionA paNa kepIe khUba prazaMsanIya kArya karyuM, aMdhajano mATe breIla lIpImAM pravacano sAMbhaLavA e emanI managamatI pravRtti thaI paDI ane pustako taiyAra karavAmAM ghaNI sahAya karI. aMdhajano pramANikapaNe aMdhatva eka boja banavAne badale AdhyAtmika anubhavanuM sAdhana ane svamAnabhera rojI raLI zake tene mATe temaNe muMbaI zaheramAM banyuM. TheraThera Teliphona bUtha ubhA karyA. ane chelle chelle "svayaMrojagAra jIvana pratyenA AvA abhigamane lIdhe ja game teTalA vikaTa yojanA'no vicAra to emano potAno molika ja hato, je hajI ane viparita saMjogomAM paNa haMmezAM AnaMdamAM rahyA. prabhu je Aje paNa saphaLatApUrvaka cAlI rahyo che ane asaMkhya loko A sthitimAM muke te hasate moDhe svIkArI levI. e jANe ke emanA yojanA heThaLa lona meLavI nAnA-moTA dhaMdhA svataMtra rIte kare che jIvananI philasuphI hatI. eka bahu vikhyAta kavinI khUba ja jANItI ane potAnuM temaja potAnA kuTuMbanuM gujarAna calAve che. paMktio e mane vAraMvAra saMbhaLAve 'gujAre je zire tAre jagatano vAkpaTutA temaja atyaMta milanasAra svabhAvane lIdhe kepIe nAtha tuM saheje; gaNyuM je pyAruM pyArAe ati pyAruM gaNI leje.' parya paNa vyAkhyAnamALAnuM Ayojana paNa varSo sudhI khUba jIvana pratyenA AvA vidheyaka valaNane lIdhe ja e haMmezAM nijAnaMdamAM saphaLatApUrvaka karyuM. Ane lIdhe kepI jaina samAjanI khyAtanAma masta rahyA. koI sAme maLe ne pUche "kema kepI kema cho?' to javAba vyaktio jevI ke sarvazrI paramAnaMda kApaDiyA, cImanalAla cakubhAI maLe "AnaMda", "majhAmAM", "ThIka che', "cAle che" evA DhIlA-pocA zAha, ramaNalAla zAha, dIpacaMda gArDa vigerenA paricayamAM AvyA javAbo nahi paNa 'AnaMda'-basa nirbheLa AnaMda! ne AnaMda paNa paNa koI divasa A oLakhANono lAbha levAno vicAra paNa evA raNakA sAthe bole ke emane aMtarano AnaMda haze ja, sAttvika nathI karyo. ulaTuM samAjasevAnA kAryamAM emanI jeTalI madada laI AnaMda haze ja evI pratIti ApaNane thAya. ane e 'AnaMda' paNa zakAya teTalI lIdhI. kevo? jevo tevo nahi paNa "chalochala AnaMda'. paNa sAcuM ja kahevAyuM che ke bhagavAna AvI vyaktionI ja AvA chalochala AnaMdathI bharelA AtmAnI sagati mATe AkarAmAM AkarI kasoTI kare che. emanA kauTuMbika jIvanamAM eka ApaNe ApaNI hRdayapUrvakanI, bhAvabhInI zraddhAMjali ApIe. pachI eka je AghAto emaNe sahana karyA che te sAMbhaLIne game * * * tevA kaThora hRdayanA mANasanuM dila paNa dravI jAya. be juvAnajodha phona naM. (022) 23806926. jIvanano sauthI suMdara upayoga karavAnuM jyAre ApaNe jANavA lAgIe chIe, tyAM sudhI to ApaNe ApaNI ghaNIkharI jiMdagI gumAvI dIdhI hoya che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana patra carcA vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe? 'pra..'nA julAI aMkanA taMtrI lekha 'vihAra H mArga akasmAta ane AdhunikatA' dvArA ame uparanA viSayanI carcA mATe samagra samAjane AmaMtraNa ApyuM hatuM. e vize prApta thayela traNa patro ahIM prastuta karIe chIe. aone jema jema patro prApta thatA jaze e pramANe pra.jI.nA aMkamAM prasiddha karatA rahIzuM. sarveno AbhAra. 3taMtrI (1) jainAcAra prati eka draSTibiMdu 'vihAra H mArga akasmAta ane AdhunikatA'nAM zrI dhanavaMtabhAIno agralekha jeTalo gaMbhIra che eTalo ja vizALa ane vyApaka che. eka rIte e jaina dharmanA bhAvI vize prazna UThAve che. tene maryAdita lekhamAM samAvI na zakAya. kadAca ethI ja lekhanA aMte carcApatrane AvakAryA che. dharma ane jIvana eTalA vizALa che ke A praznane paNa vyApaka draSTie nihALavI anivArya bane che. sAdhu-sAdhvIoe samAja ane dharmane cetanavaMto rAkhyo che e jeTaluM satya che eTalI ja hakIkata e paNa che ke sAdhu-sAdhvInA jIvanamAM zithIlatA AvI gaI che. zramaNajIvanamAM je zithIlatA AvI che temAM kadAca utkRSTha guruonI uNapa ane ziSyo uparanI zista ane prabhAvano abhAva paNa kArarUpa hoI zake. paraMtu sAdhu-sAdhvInA jIvanamAM je saMyama ane sAdhanAnI, hAlanA saMjogomAM vizeSa apekSA rahe che, tene phakta zramaNa jIvananA nItiniyamo dvArA nahi paNa zrAvaka-zrAvikAnI jIvana paddhitanA ane pUrA mAnava samAjanA saMdarbhamAM jovAnI jarUra che. dezanI rAjakIyabhaugolika AjhAdI pachI ane vizeSe lagabhaga chellA be dAyakAmAM je parivartana AvyuM che ane enI samAjajIvana para je asaro jovA maLe che teno vicAra karavo rahyo. eka sarvane sparzatI vAta e che ke jIvana e eka kudaratanuM mAnavajAtane amUlya varadAna che e vAta ja bhulAya gaI che. jIvananuM koI mahattva rahyuM ja nathI. enA badale dhana ane upabhoga eja kharuM jIvana ema mAnavAmAM Ave che. bhAratanA dharmo ane saMskRti upara pazcimanA vikasita dezonA AkramaNa ane AkarSaNanuM A pariNAma che. pazcimanA zikSaNa ane saMskRtithI prabhAvita thayela vyaktionA hAthamAM ApaNe dezanuM sukAna soMpI dIdhuM che enuM A pariNAma che. jaina samAja pote ja ahiMsA ane maryAdita parigrahane apanAve to jaina dharmano pracAra ane prasAra sahaja rIte thaze ane eno prabhAva vizvabharamAM paDaze. kAraNa ke vizva Aje hiMsA zoSaNathI trasta che ane ahiMsA anivAryano vaicArIka rIte svIkAra karI cUkela che. kartavya rUpe svIkAra karavAnI himmata nathI. 17 eka draSTie joIe to jaina samAjano keTaloka aMza Arthika rIte khUba samRddha banyo che. paiso vAparavo ane pratiSThA meLavavI e emane gamato viSaya banI gayo che. zramakAvarganA sahakArathI emano mArga sahelAyathI khUlI jAya che. upavAsanuM tapa karanArane mAnapAna ane bhavya varaghoDAnA Ayojana, vividha jAtanA bhojanavALA svAmI vAtsalya ke jyAM kAM to nokara pIrasatA hoya (ene vAtsalya kahevAya?) athavA hAthe laIne khAvAnuM kaho ke bhIkSApAtra laIne UbhA rahevAnuM. A badhuM AdhunikatAnA nAme ane vAstaviktAnA svIkArarUpe. sAdhu-sAdhvInA pustakone anudAna ApIne raMgaberaMgI rUpe chapAvavA ane emAM lekhakanA ane dAnezvarInA phoTA pragaTa karavA. lagna ke evA ja bIjA prasaMgoe vaibhavanuM pradarzana karavuM vagere. AvA sahakArathI banne pakSe mAnapratiSThA vadhe che, lobha vadhe che ane dharma bhUlAya jAya che. pratiSThAne khAtara Arthika boja upADavA sukhI samAja taiyAra che. sAdhusAdhvIoe parigraha choDyo paraMtu pratiSThAnA lobha-mohamAMthI ghUMTAtuM nathI. je arihaMtoe ane sAdhu sAdhvIoe saMpUrNapaNe aparigraha svIkAryo che ke jemaNe AtmAnA utkarSa mATe tapaArAdhanA karI che emane moMghAdATa vastro ane ghareNAM paherAvavA emAM dharma pratyenI jAgRtino abhAva nahIM to bIjuM zuM che? mUrtine ghareNA paherAvavA ane corI thAya tyAre uhApoha karavo e keTaluM ucita ? sAdhu-sAdhvI dharmanA pracAraka ane prasAraka hoya emanI pAsethI vadhu apekSA rahe e svAbhAvika che. badalAyelI paristhitamAM keTalAka parivartana anivArya banI rahe che. zramaNanA AcAra-vicAra aMge thoDuMka kAMIka A rIte vicArI zakAya : dIkSA to alabatta AtmakalyANanI bhAvanA hoya emaNe ja levAnI hoya. samAja ane samaSTinA kalyANanI bhAvanA joDAyelI hoya e paNa svAbhAvika che, paraMtu sAdhu jIvananuM yogya AcaraNa ja kharA arthamAM dharmanA pracAra ane prasAranuM kArya karI zake. eTale AcAranuM zistapUrvaka pAlana avazya thavuM joIe.. * dIkSArthI kudaratanA AdhAre jIve e mukhya Azaya che. pazu-pakSI vagere kudaratanA AdhAre ja jIve che paNa lAcAra banIne. manuSyane buddhi maLI che te jIvananI mahattAne samajIne, jIvananA utkarSa mATe kudaratanA AdhAre jIvavAnuM che. mokSa prAptinA sAdhana tarIke jIvavAnuM che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana * zaheramAM vihAra karavAnuM TALavuM joIe kema ke zaheranuM vAtAvaraNa atyaMta dUSita che ane lokasaMparka ghaniSTha banI jAya che. zreSThIonA gharamAM raMgIna TIvInA dazyo jovA maLe, vaibhava jovA maLe ethI mana calIta thaI zake. svAdiSTa khorAka maLe eTale eTalI lAlaca vadhe. paraMtu jaino mahada aMze grAmya jIvana choDIne zaheramAM vasatA thayA che. gAmaDAmAM upAzraya dhULa khAya che. sAdhu-sAdhvI mATe "jAye to kahAM jAye' evo savAla UThe che. yuddha khorAka maLavAnI zakyatA. ghaTatI jAya che. keTalAya maMdiromAM nokarIyAta arjuna sevA-pUjA kare che. e zaherI jIvananI barabAdImAMthI kaI rIte bace ? Ano javAba to zrAvakoe ja zodhavo rahe che. mobAIla, lepaTopa, InTaraneTa vagereno upayoga na ja karAya. atyaMta AvazyaktA hoya to seMDalAInano upayoga karI zakAya. cANakya rAjanitijJa, arthazAstrI uparAMta jJAnI paNa hato. enuM eka prasiddha sukta cheH 'dharmathI dhana prApta thAya che, dhanathI saMsArasukha ane IcchApUrti prApta thAya che ane samAjajIvanamAM saMvAditA prApta thAya che.' anItinA mArge AveluM dhana aMte vinAza vere che. bIjuM eka avataraNa yAda Ave che: 'ceta machaMdara gorakha AyA.' machaMdara guru hatA ane gorakhanAtha ziSya. gurunI kAMIka avanatI viSe jANavA maLyuM tyAre gorakhanAthe gurune cetavyA hatA. Aja paNa gurune cetave evA zrAvako che. kadAca vyaktigata rUpe koIne cetavatA paNa haze. paraMtu zrAvakagaNa evI vyiktane AgaLa lAvIne potAnuM pIThabaLa pUruM pADe to ghaNuM thaI zake. Aje jyAre vizvamAM vijJAnanI bolabAlA che tyAre ema mAnavAnuM mana thAya ke jaina dharma vaijJAnika che, khuda vijJAna che ane zAzvata satyanA AdhAre che mATe enA bhaviSyanI ciMtA karavAnuM koI kAraNa nathI. tyAre ApaNe e paNa jovAnuM rahyuM ke mahAvIranA samaya pachI je zAstro lakhAyA emAMnA keTalAka Aje upalabdha nathI. muslimoe jyAre bhArata upara AkramaNa karyuM tyAre ApaNA dharmasyAno ane zAstro ane sAhityano nAza karelo e vidita che. prajAne gulAma banAvavA mATe enI saMskRtino, enA dharma ane zAstrono nAza karavo e eka sacoTa upAya che. ApaNe * pustakonA prakAzana sAdA ane sastA banavA joIe, ahaMkAra posAya evA phoTA na hoya toja sAruM. maphatamAM maLatA pustakonI koI kImata hotI nathI. jarAka joIne bAjumAM mUkI devAtA hoya che. jemane jIvananuM mahattva che emanA mATe sastA ane sAdA pustakomAnIe ke na mAnIe, caturAIpUrvaka, ApaNI durbaLatAno lAbha 'sastuM sAhitya'nA hoya che evA hovA joIe. laIne ApakAne bhogavAda tarapha kheMcIne, ApAne pazcimanA anuyAyI banAvIne (anuyAyI svataMtra hoya zake ?) ApaNane svecchAe gulAma banAvI potAno svArtha sAdhI rahyA che. (upara bIjA phakarAmAM AkarSaNa zabdano upayoga A saMdarbhamAM karela che. eTale dharma upara saMkaTa nathI ema vicAravuM ke mAnavuM ucita na ja gaNAya. sAdhu sAdhvI maryAdita kSetramAM ja kAma karI zake. eka samaya hato jyAre dharmaguruonuM varcasva hatuM. Aje svArthI rAjakAraNIonuM varcasva che. eTale gaMbhIrapaNe prayAsa karavAnI javAbadArI suzrAvako para rahe che. eka sAmAnya vyaktinuM, sAmAnya samajaNanuM A lakhANa che. vAcaka mitro AmAM rahelA doSo ke ajJAna prati dhyAna dore ane bhUla mATe kSamA kare eja abhyArthanA. (vAcakonA maMtavyo AvakArya) kAkulAla cha. mahetA 1704, grIna rIja, TAyara-2 * vyAkhyAna ke tyAra pachInI keTalIka praznottarI ane samAdhAna pachI vadhumAM vadhu vakhata svAdhyAya ane dhyAna-samAdhimAM gALavo joIe. * sAdhu-sAdhvI bAre sutA jovA maLe che. kyAreka anuyAyIo joDe anupayogI vAto paNa cAlatI hoya che. sAdhu-sAdhvIe to eke eka kSaNa sAdhanArthe vApara5I joIe. Adhunika kahevAtA zaheromAM e vAtAvaraNa kayAMthI prApta thAya? sapTembara, 2009 philmI gIto gAvA. e badhAmAM dharmanuM sthAna keTaluM, Atmonnatino prayAsa keTalo ? * sAdhu-sAdhvI zonA ke kenavAsanA jutAM paherI zake. DAmara simenTanI pAkI saDakonI asahya garamIthI bacI zake mATe chUTa maLe to e IcchanIya gaNAya. phensI na hoya eTaluM jovuM rahyuM. * azakta ke bImAra sAdhu-sAdhvI mATe vhIla-cerano upayoga svIkArI zakAya kema ke ethI mAnavIne ke pazune bhAra kheMcavo paDato nathI athavA ocho paDe che. * hayAta sAdhu-sAdhvIoe phoTA na chapAvavA joIe ke na to pustakamAM chapAvavAnI anumati ApavI joIe. Aja niyama dAtAone paNa lAgu paDe. jo ke svargastha mAtA-pitA ke priya svajananA phoTA levAmAM Ave to anucita na gaNAya. sauthI vadhu javAbadArI zrAvakoe svIkAravI joIe. jIvanamAM saMyama ane sAdagI Ave to dharmanuM AkarSaNa ane prabhAva vadhe ane samAjamAM saMvAditA so Ave, mAnava jIvana veDaphAtuM bace ane utkarSa pAme. hAlamAM jAtrA eka mahephIla ke pIkanIka banI gaI che. erakaMDIzanDa basa ke relvemAM musApharI, era kaMDIzanDa dharmazALA ke hoTelamAM rahevuM, rastAmAM cokaleTa, pIparameMTa cagaLavA, 120, liMka roDa, cikuvADI, borIvalI (vesTa), muMbaI-400 092, 3.naM. (022) 28988878 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana 19 (2) sAdhu mArganI AdhunikatA "prabuddha jIvana'mAM julAI-2009nA aMkamAM AdaraNIya dharmazraddhALu thayA, majA AvI, jANavA maLyuM A sivAya jIvanamAM dharma keTalo suzrAvaka zrI dhanavaMtabhAI TI. zAhanA taMtrIlekhamAM AvA ja zirSakanA vastro, vrata-niyama ane mokSanI sAdhanA mATenA mokSamArganI sAdhanA saMdarbhamAM jinAjJA pAlanano dhvani vAMcI temane khUba ja dhanyavAda ApavAnuM keTalI vadhI eno abhyAsa karavAthI mAluma paDaze ke sAdhu jIvananA mana thayuM ane mAro pratibhAva jaNAvavAnI IcchA thaI. zuddha AcArothI jainadharmanA prANa samAna mokSamArganI ArAdhanAmAM jainadarzanano mULa pAyAno siddhAMta che ke pahelA svakalyANa ane moTI saMkhyAmAM joDAya che. paMDitonA pravacanathI nahi. pachI parakalyANa. asaMkhya tIrthakaro janmatAnI sAthe avadhijJAna jinazAsanano mULa maMtra savi jIva karuM zAsana rasI arthAta ane bIjI aneka labdhionA kAraNe samAja kalyANa, parivAra jinAjJA pAlanathI jIvo AtmakalyANanA mArge ArAdhaka bane e kalyANa, parakalyANa mATe sakSama hatAM paNa nA - evo prayatna karyo bhAvanA rahelI che. jinadharmanA jANakAra bane, paMDita bane, pravaktA nahi. prathama cha%DavasthAnuM jIvana sAdhanA paMthe vitAvI vItarAga- bane, dharmanI jANakArInI lhANa kare e dvArA chevaTe dharmanA ArAdhaka sarvajJa banyA ane pachI ja caturvidha saMghanI sthApanA karI tamAma banavAnuM lakSya rAkhe, mokSamArganI ArAdhanAmAM joDAya e mATe bhavyajIvo mATe mokSamArga prakAzIta karyo. sAdhu AcAranI zithilatA vinA anya aneka upAyo vartamAnamAM jainadharmanA pracAranA vyAmohamAM svaArAdhanAnI majabUta taiyArI vidyamAna che. jainadharmanA asaMkhya pustako, anuSThAnonI aneka vinA-IcchA vinA Adhunika TeknolojIno upayoga karI vadhu ne ArAdhanAnA prasaMgo, jinamaMdira, jinAgama, dharmasthAnako, vadhu saMkhyAmAM loko jenadharma jANe pAme evI bhAvanAvALA jIvo komyuTaramAM AvatI aneka mAhitI, jinazAsananA tIrthosAdhu AcAramAM chUTachATa levAnI salAha Ape che. jinAlayonI prabhAvikatA vagere aneka mArgo AtmakalyANa vAMcchu prathama mahattvanI vAta e che ke prabhue bhavyajIvo mATe, ArAdhaka- zraddhALuo mATe upalabdha che. sAdhaka jIvo mATe jainadharmanA AcAra vicAra pALavAnI bhAvanA sAdhu mATe mAIka-lAITa-phlAITanA vikalpo vicAranArA mATe mokSamArganI sthApanA karI che. AkhA jagatamAM jainadharmano sAdhuAcArathI bhaMga thavAnA upAyone uttejana ApI jainazAsananI bahoLo pracAra thAya evo hetu kadIe vicAryo nathI. mahA hilanA kare che. prabhunA tIrthanI sthApanA pachI temanI paraMparAmAM caudapUrvadhara, sUtra pakaDI rAkho. daza pUrvadhara gItArtha gurubhagavaMtone Adhunika TeknolojInuM jJAna jAte sudharavuM hoya to jyAM upAyo che tyAM doDI jAva, meDikala hatuM evI zraddhAvALA jIvo samaje che ke jainadharma jANavA mATe ke ejIniyarIMga vagere lAInamAM javuM hoya to te te kaoNlejamAM doDI mANavA mATe nathI paNa ArAdhavA mATe AtmakalyANa mATe che ane jAva, tenA dhoraNo pramANe jIvana banAvo paNa kaoNlejane eDamIzana tevA jIvo jainadharmanI pichANa meLavavA svayaM mArga zodhI kADhe che. mATe nIcI TakAvArIno upadeza nA Apo tema prabhu zAsananA | 'prabuddha jIvana' chapAya che jene ruci hoya jijJAsA hoya te mULabhUta hetu sthApelA caturvidha saMghanA AcAra-vicArane jamAnAnA meLavIne potAno AtmasaMtoSa meLavI leze paNa vadhu vAcakonI nAme sudhArA lAvavAnI jhuMbezathI dUra raho. saMkhyA meLavavA prabuddha jIvana phrI vaheMcavAmAM Ave to moTAbhAganA jainadharma pramANe AvA jIvo asaMkhya bhavo sudhI jainadharma vihina aMko pastImAM cAlyA jaze. samyakatvathI dUra rahe che tenI ciMtA na hoya te ja sAdhune morDana yAda rahe dharma ApavA mATe nathI, dharma levA mATe che. prabhunA thavAno bhAva rAkhI zake. prabhu RSabhadevanA pautra maricinA jIvanano upadezathI jIvo svayaM vrata niyama ke pravajyAnI mAgaNI kare che. vRttAMta yAda hoya to maricie kahelA ityaMpi dhamma ahiyaMpi ahiM darekane prazna thAya ke vadhu saMkhyAmAM TeknolojIno upayoga dhammu-bolIne asaMkhya varSo sudhI saMsAra paribhramaNa vadhAryuM e yAda karI dharmano upadeza phelAya to loko vadhu dharmiSTha banI zake. karI Adhunika vicArothI jarUra pAchA vaLaze. eno uttara e che ke chellA dAyakAmAM TeknolojIno upayoga pratibhAva vinamra bhAve rajU thayo che ema samajIne vAMcavo ane karyA vinA zuddha sAdhu bhagavaMtonA upadezathI keTalA dharmazraddhALu jinamArga taraphI vicAromAM parivartana Ave evI zubhecchA. AtmAo viratimAM AvyA ane sAdhu AcAramAM zithIla banelAnA DaoN. pravINabhAI sI. zAha, upadezathI ke paMDitonA pravacanothI keTalA zrotAo virati pAmyA. 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380 007. suMdara pravacana TeknolojInA upayogathI sAMbhaLI zrotAo khuza Teliphona : (079) 26604590 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana sapTembara, 2009 (3) tA. 16 julAI 2009nA prabuddhajIvananA aMka naM. 7mAM rathayAtrA, vaibhavI sAmeyA, dUdhapUjA, sonAcAMdInI varakhano 'vihAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA'nA zIrSaka heThaLa ApanA upayoga, moMghI kaMkotrIo, moMghA kAgaLa vAparI chapAtAM pustako, taMtrIlekhamAM uparokta viSaye ApazrInA dIrgha manana ane maMthananA tapa karyA pachI bhavya utsavo, vividha prakAranI (ApazrIe varNavelI) paripAka svarUpe Apane udbhavelA, jaina dharmane lagatA prANaprazronA pravRttio to jaina dharmanI sAdhanAno cheda ja uDAvI de che. aparigraha sarva jaina baMdhunA sarvagrAhI vicAro jANavA, patracarcAnA jainadharmanAM pAyAnA siddhAMtomAMno agatyano mukhya siddhAMta che. AmaMtraNanA pratibhAvarUpa A vinamra patra (khUba ja saMkSepamAM) lakhI, moTA moTA zaheramAM upAzrayane badale Adhunika phleTamAM rahevuM, mArA jevA ajJakiMvA mUDhane manana ane maMthana karavAnI taka ApavA tenI mAlikI dharAvavAnA ane benkomAM khAtA kholavavAnA kAryo badala huM Apano aMtarathI AbhAra mAnuM chuM ane sarva jano pratye sAdhumAMthI dhanakubero ja banAvaze. jaina dharma, bacAvo, bacAvonI ahobhAva prakaTa karuM chuM. tamAruM A kArya khUba ja prazasya che ane katalakhAne laI javAyelA prANInI jema taraphaDIyA mAratA, bhayabhIta jainadharmane upakAraka paNa che ja. thaI, bUmo pADe che. kyAM gayA jainadharmanA puNyAtmAo, zreSThIo, (1) jaina sAdhu-sAdhvIonA AcAro ane pAdavihAra. Adhunika bhAmAzAo. vAhana vyavahAranI sagavaDo vinA chevADAnA nAnA nAnA gAmomAM (5) mAtra huM ja sAco nahi paNa tame paNa sAcA hoI zako jainadharmano pracAra ane prasAra thavAnI ati Avazyaka pravRttino cho. AvI AkAza jevI vizALatAo, khullApaNuM ane apratima vega rUMdhAya jAya che. sAdhu-sAdhvIonI ghaTatI jatI saMkhyA AmAM sahiSNutA, A jaina dharmanA pAyA che. duniyAnA ati alpa dharmoe vadhAro kare che. AvI mahAmulya bheTa vizvane ApI haze. banne vAto khUba ja susaMgata, tArkika ane satyarUpI AbhAsa (6) vizvanA mahAna dharmomAM jenI mAna-sanmAna ane utpanna jarUra kare che. paraMtu satyanA prANa-AtmA vagaranI hovAnA ahobhAvathI gaNanA thatI hoya tevA A jainadharmanA anuyAyIo, kAraNe sarva AbhUSaNayukta soMdaryavAna ane cittArSaka che. jainadharmIonI (vasatInI gaNatrIe) saMkhyA ati alpa che. enuM saMgrahAlayamAM rAkhelI sauMdaryapratimA jevI che. je sAdhu-sAdhvIonA mukhya kAraNa ahiMsA, tapa, asteya, acaurya ane aparigrahanA AcAro, khuda bhagavAna mahAvIre praNita ane pramANita karelA che AkarA dhoraNane pALatA, khUba ja sUkSmapaNe A badhA pAyAnA tenA bhoge svIkAravAmAM pakSIne uDADavA maNiratnano upayoga siddhAMtone atUTa ane akhaMDa zraddhAthI pALanArAo ja che. Avo karavA jevo ja vicAravihina lAge che. padArthanA nAnAmoTA pramANane apratima dharma anaMtA kALo paryata dhabakato ane vardhamAna thato rahe avagaNIne padArthamAM rahelA adbhuta ('satva'ne) saguNone e jovAnI dareka jInadharmInI pavitra pharaja che. (jo ApaNe prabhu prAdhAnya ApavuM ghaTe. sAdhupada grahaNa karatAM pahelAM ja A kaThina mahAvIranA suputra-suputrIo kahevaDAvavA mAgatA hoIe to !) ane vikaTa paristhitino saMpUrNa khyAla sAdhu-sAdhvIone hoya che (7) sAdhupada grahaNa karyA pachInA taratanA pAMca varSo dareka sAdhu ja; have sagavaDo zodhavI e zuM AtmavaMcanA nathI? AdhunikatAno sAdhvIe dUra dUranA nAnA nAnA gAmomAM, jainadharma prarupelA svIkAra karI, jaina dharmanA mULa tattvo ahiMsA vagerenI avagaNanA AcAradharmanuM pAlana karavAmAM tathA jaina dharmanA zAstro ane kema thAya? sAhityanA abhyAsa, manana ane maMthana karavAmAM gALavA joIe. (2) AcAra khoIne pracAra karavAnuM kAma khoTuM che. saMta jethI AvA sthaLe vasavATa karatA bhavyAtmAo paNa A jainadharmamAM vinobAjI. yathAyogya abhirUci ane zraddhAno udaya thatAM dharmamAM urdhvagamana (3) terApaMthI samaNI varga tathA mahAtmAzrI vIracaMda gAMdhI jevA karatAM karatAM kALAMtare arihaMta padane pAme. jJAnIono moTo samUha utpanna karavAnI sAMprata samayane tAtI kSatio udArabhAve avagaNajo. jaya jinendra, jaya mahAvIra. jarUra che. e dizAmAM athAga ane avirata prayatno khUba ja upakArI guNavaMta bI. zAha, nIvaDaze. 10, lakSmIdarzana, bajAja roDa, vilepArle (vesTa), (4) AjanA sAdhu-sAdhvIonA Adhunika AcAro, jevA ke muMbaI-400 056. Teli. : 9969957435. dhana ekatrita karavAnI lAlasA, vAsanA, dhanano upayoga ane (A viSaya paratve vadhu carcA patra AvakArya che, je have pachInA sAcavaNI mATe asaMkhya kaSAyono jIvanamAM praveza, vaibhavI aMkomAM pragaTa thaze. -taMtrI). jIvanano AnaMda mANavo hoya to tamArA jIvanane bIjAnI sAthe sarakhAvo nahi.' Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 10 I DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtanA labdhapratiSTha sarjaka 'jayabhikhkhu'nA janmazatAbdI varSane anulakSIne emanA jIvanacaritranuM ahIM Alekhana karIe chIe. AjathI nevuM varSa pUrvenI ghaTanAomAM e samayanuM vAtAvaraNa jhaLuMbe che. lekhakanA jIvananA anubhavo enA sarjanamAM pratibiMbita thatA hoya che. sarjaka jayabhikhkhunI bAlyAvasthA AlekhatuM A dasamuM prakaraNa. ] sahu para rAkho sarakhI dayA uttara gujarAtanA aMboDa gAmathI varasoDA javA nIkaLelA bhIkho ('jayabhikhkhu'nuM hulAmaNuM nAma) ane girajo samayasa2 nizALe pahoMcavA mATe jhaDapabhera cAlatA hatA. vAMghAM kotaronA TUMkA raste jatAM vacce jAMbuDInA jhADa para vAMdaro beThelo joyo ane nIce ene phADI khAvA mATe ghUrakiyAM karatuM nAra joyuM. A nAra dUra thAya, thAya. jamIna para paDelA vAMdarAe motano ghero joIne AMdhaLukriyAM karI chalAMga mArI. bAjunA jhADa para saDasaDATa caDhI gayo ane pachI to bIjAM vRkSo najIka najIka hovAthI e eka jhADa parathI bIjA jhADa para Thekato-Thekato dUra nIkaLI gayo. nAra enI pAchaLa pAchaLa doDyA, paNa phAvyA nahIM. to ja girajo ane bhIkho A raste AgaLa vadhI zake. A samaye nirbhaya girajAnA manamAM bIjo paNa bhaya hato. nizALamAM jo moDA paDIzuM to pelo paramAdhAmI (nArakI jIvone zikSA karanAra deva) emane zodhavA ghara tarapha nIkaLI gayo haze. e mAMniTara TIMgAToLI karIne nizALamAM pahoMcADavAnI taiyArI sAthe ghera Avyo haze. jo e ghera pahoMcaze to ekane badale be Ata UtarI Avaze. che Izvara! giro vicAramAM paDyo, manamAM dvidhA jAgI ke A TUMko rasto choDIne pAchA vaLuM? vaLI manomana evo ThapakAbharyo taraMga jAgyo ke lAMbo rasto choDIne TUMkA raste AvyA ane lAMbA thaI gayA! lAMbA raste gayA hota to Ama adhavacce UbhA rahevuM paDyuM na hota! bhIkhAne paNa thayuM ke be bAju musIbata UbhI che. baMne mitronA mana aMdaroaMdara vArtAlApa karatAM hatAM. acAnaka girajAe jhADa para beThelA vAMdarA tarapha paththara laIne dhA karyo. gira nizAna tAkavAmAM nipuNa hato, paNa A rIte bhayabhIta vAMdarAne patharo mAravAnuM 'kRtya' dayALu bhIkhAne gamyuM nahIM. eNe krodhe bharAIne kahyuM, 'alyA, thoDI buddhino no upayoga kara ne. patharI bicArA vAMdarAne mAravAno hoya ke ene phADI khAvAnI vATa jotA duSTa nArane.' bhIkhAnA gussAnI paravA karyA vinA girajAe pharIvAra pahelAM karatAM vadhAre jherathI bIjA paththarano ghA karyo. vAMdarAe joyuM ke mota baMne tarapha sanmukha UbhuM che. girajAnA paththaranA acUka nizAnane lIdhe vAMdaro e jhADa para rahI zake tema na hoI eNe maLiyA thaIne jAMbunA jhADanI DALI parathI chalAMga lagAvI. bAjunuM jhADa dUra hovAthI vAMdaro Theka cUkyo ane jamIna para paTakAryo. jamIna para paDatAM ja chupAyelA bIjA nAra paNa enA tarapha dhasI AvyA. bhIkhAne manomana aphasosa thayo ke have bicArA vAMdarAne pakaDIne phADI khAdho samajo ! girajAne eka nirdoSa prANInI hatyAnuM pApa lAgyuM. manomana vicAryuM ke girajA, tuM gaMgAsnAna karIza ke gAyatrI-smaraNa karIza, paNa tAruM vAnaranI hatyAnuM pApa coka nahIM 21 rasto nirbhaya thaI gayo. girajAe jorathI bhIkhAnA hAthane pakaDIne ene AgaLa kheMcchuM. bhIkhAne girA para bhAre dAjha caDI. A te kevuM kahevAya ? DaranA mAryAM vAMdarAne paththara mArIne jamIna 52 nIce pADyo. A to nasIba vAMdarAnuM ke e motanA mukhamAMthI UgarI gayuM. girajAe potAne DarAvatA yuvaDane pakaDyuM hatuM te bhIkhAne gamyuM hatuM, paraMtu A ghaTanAthI bhIkhAnuM mana khATuM thaI gayuM. baMne mitro sAbaramatInA kinAre AvelA vAMdhAo caDatA, UtaratA, lathaDatA, lapasatA varasoDA gAmane pAdare AvI pahoMcyA. baMneno zvAsa dhamaNanI jema cAlato hato. pachI baMne jaNA bhAgoLe besI gayA. kamara bhIkhAno gusso ThaMDo paDyo nahoto. enA caherAmAMthI roSa pragaTato hato. bhIkhAnI dayA ane becena banAvatI hatI ane ethI ja gussAmAM ne gussAmAM e mauna dhAraNa karIne beTho hato. gAmanI bhAgoLamAM suMdara vedUra (jhINI kAMkarIovALI jADI retI) hatI. baMne jaNA enA para besI gayA ane zvAsa heTho besatAM girajAe kahyuM, "vAMdarAne patharA mAryA tethI tAruM dila dubhAyuM che, kharuM ne! tane manamAM thayuM haze ke meM AvuM duSTa kAma kema karyuM ? paNa evuM nathI.' bhIkhAe DuMgarAIne kahyuM, zuM evuM nathI, brAhmaNa thaIne AvAM kAma karAya? ghuvaDane herAna karyuM e to barAbara hatuM, kAraNa e mAruM divasonuM duzmana hatuM. paNa A bicArA, nirdoSa, DarI gayelA vAMdarAne patharA mArIne zA mATe herAna karyo? koI jIvane dubhavavo e mahApApa gaNAya.' bhIkhAe upAyamAM sAMbhaLelI vANImAM ja vAta karI, paNa giro potAnA mitranI vAta sAMbhaLIne khaDakhaDATa hasI paDyo ane bolyo, "alyA, jIva dubhavyo ke jIvone bacAvyA? jarA UMDo vicAra karIza to tane samajAze ke meM eka nahIM, paNa traNa-traNa jIva bacAvyA che. jIva dubhavyAnuM tAre mana pApa hoya, to jIva bacAvyAnuM puNya keTaluM badhuM hoya? emAMya eka nahIM paNa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana traNa-traNa' bhIkhAe AzcaryathI girajA sAme joyuM ane pUchyuM, 'girajA, khoTI hAMka nahIM. kahe mane kayA traNa jIva bacAvyA teM ?' 'tAro, mAro ane pelA vAMdarAno.' bhIkhAne lAgyuM ke girajo mazkarI kare che. jema koI gAmaDiyo zaherInI mazkarI kare tema. tethI eNe kahyuM, 'mane buddhu banAvIza nahIM. huM paNa gAmaDAmAM ja janmyo chuM ane meM ya gAmaDAMnA pANI pIdhAM che, samajyo ?' 'to sAMbhaLa mArI vAta. jAMbuDInA jhADa para vAMdaro bhayabhIta thaIne coMTI gayo hato. jo ene patharo mAryo na hota to Theka mAravAnuM ene sUjhata nahIM. A vAMdaro jyAM sudhI jhADa para besI rahe, tyAM sudhI nAra ApaNA rastAnI vaccethI dUra jAta nahIM ane emAMya jo bhogaijoga ApaNA para najara paDI gaI hota to ApaNo pIcho karata. AthI mArA paththaranA ghAe mUMjhAyelA vAMdarAne mati sujhADI ane maraNiyo jIva badhuM kare - e rIte e jamIna para paDyA pachI jorathI phUdIne jhADa para caDI gayo ane eka jhADa parathI bIjA jhADa para kUdIne dUra jato rahyo. ApaNA rastAnI vacce UbhelA nAra rasto choDIne enI pAchaLa gayA. have vicAra, vAMdarAne bhAgI javAnuM maLyuM ethI e bacyo ane nAra enI pAchaLa gayA tethI ApaNe be cyA.' bhIkho girajAno khulAso joIne khuza thaI gayo. 'vAha mArA dosta!' kahIne ene gaLe vaLagI paDyo, paNa girajAe kahyuM, bhIkhA, teM dayAnI vAta karI, paNa tArI dayA e to nabaLAnI dayA lAge che. meM vaDane patharo mAryo e tane gamyo ane vAMdarAne mAryo emAM to tuM ciDAI gayo. AvuM hoya? ApaNane game te sAruM, ApaNane na game te naThAruM tema na hoya! ApaNo duzmana ne sahuno duzmana!' bhIkhAne potAnA mitranI vAta samajAI. bane ekazvAse nizALa tarapha doDyA. gaI kAla sAMjanA bhUkhyA hatA, toya bhUkha yAda AvI nahIM. rAtre pUruM UMghyA nahotA, toya ALasa caDI nahIM. savAre UThIne hAtha moM dhoyAM nahotAM, topaNa enI paravA nahotI. girajA ane bhIkhAne to jhaTa nizALe pahoMcavuM hatuM. emaNe joyuM to dUrathI paramAdhAmI (mA~niTara) cAlyo Avato hato, baMne mitrone e sAkSAt yamadUta jevo lAgyo. enA dAruNa paMjAmAMthI bacavA mATe baMne bAjunA rastethI chaTakI gayA ane nizALe pahoMcI gayA. sapTembara, 2009 trIjoTa baMdUko che. enI sAthe enI dIkarI che bahAravaTe caDI che roja eka gAma bhAMge che. bharI bajAre dAyaro (DAyaro) jamAve che. kasuMbA-kAvA le che, vepA2InA copaDA bALe che ane mukhI-matAdAranAM nAka-kAna kApe che. AvI keTalIya kalpanAo mIrakhAM vize cAlatI hatI. gAmaThI dhULiyA nizALamAM bALako roja AvI vAto karatAM ane navI navI kalpanAnA pataMga cagAvatA. gAmamAM koI nAnIzI ghaTanA banatI, to paNa duniyA AkhI DolatI lAgatI. cAMre ane coTe enI ja vAto thatI sAMja paDe gAmagapATAmAM enuM mIThuM-maracuM bhabharAvIne vizleSaNa thatuM. vAta bhale nAnI hoya, enI rajUAta hAthInuM peTa phADI nAkhe tevI rIte thatI hoya. gAmamAM banatI ghaTanAonI vAto grAmajanone kathArasano bharapUra AnaMda ApatI hatI. emAM atizayoktinuM umeraNa karIne karuNarasa ke zauryarasanA gherA raMgo pUravAmAM AvatA hatA. varasoDA gAmano rasto kharAba thaI gayo hato. enI marAmata karAvavA mATe jelanA kedIone lAvavAmAM AvyA. gAma AkhuM A kedIone jovA bheguM thayuM. page jaMjIra ane hAthe beDI jaDelI, zarIra para jAMgiyo ke caDDI ane mAthe dhoLI TopI. (gAMdhI TopInuM sarjana e pachI thayuM). bhIkhAnA eka goThiyAe kahyuM, "are bhIkhA, cora te kaMI AvA hotA haze? A badhAne to ApaNAM jevAM ja hAtha-paga, nAka-kAna ane AMkho che. A to ApaNA jevA lAge che, cora nathI.' vAta paNa sAcI hatI. bhIkhAnI ane enA goThiyAonI cora vizenI kalpanAsRSTi anokhI hatI. e mAnatA ke coranA paga to UMTa jevA UMcA hoya che, jethI e nisaraNI mUkyA vinA game teTalA mALa para caDI zake che. enA hAtha rabArInI vAMsI (dAMtaraDA jevuM phaLa besADelo lAMbo vAMsa) jevA lAMbA ane dhAradAra hoya, jo AvuM na hoya, to meDI para, mALiyA para, chajA para, jharUkhAM para pahoMcI jAya kaI rIte ane kaI rIte peTI, saMca (bhIMta ke paTArA vageremAM rAkheluM gupta khAnuM) ke paTAro kholIne emAMnI mAlamilakata laI jAya? bhIkhA ane girAne nizALamAM ane gharamAM thoDI sajA thaI, paraMtu emaNe mArzelI majAnI tole e kaMI visAtamAM nahotI. vaLI, e divasomAM nizALamAM badhe ja cora-DAku ane bahAravaTiyAnI vAto thatI hatI. bhIkhAe dAdAnI pAse cora-bahAravaTiyAnI vArtA sAMbhaLI hatI. ene vize manamAM keTakeTalI kalpanAo karI hatI. ane ethI ja badhA goThiyAo bahAravaTe caDelA mIrakhAMnI vAta karatA hatA. koI kahetuM ke enI pAse pANIpaMthA ghoDA che. jojanavegI UMTa che. bAra-bAra ane paMdara bhaDAkA kare evI vilAyatI koI goThiyo to vaLI kaheto ke A coranI AMkho to bilADI jevI hoya, je rAtre paNa divasa jevuM joI zakatI hoya ! enA hAthanA paMjA varu jevA nahoravALA ane enA dAMta hAthInA daMtazULa jevA hoya. nizALanA goThiyAoe jyAre rastAnuM samArakAma karatA corone joyA tyAre emanA hasavAno pAra rahyo nahIM. emo manomana gAMTha vALI ke nakkI, A sipAhIone koInA para dAjha caDI haze eTale koI bhaLatAne pakaDI lAvyA lAge che. bAkI, AvA mAyakAMgalA te kaMI cora hoya ? (kramaza:) 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. (079) 26602675. mobAIlaH 09824019925. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 3 sapTembara, 2009 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 11 upa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa' sUrijI ekAdaza adhyAya : tapa coga cAvI che. e cAvIthI muktino daravAjo khUle ane baMdha paNa thAya. (11) AtmAnI zakti anaMta che. paraMtu tenA para karmanuM AvaraNa evuM zrI jaina mahAvIra gItA'mAM agiyAramo adhyAya "tapa yoga' jorAvara che ke Atmazaktino ughADa ApaNe joI ke jANI zakatA che. A prakaraNamAM 38 zloka che. nathI. A mATe nitya prabhu smaraNa, dharma sAdhanA, svAdhyAya ItyAdi jaina dharmamAM tapanuM viziSTa mahattva che. tapanA mukhya be prakAra uttama upAyonuM AcaraNa Avazyaka che. A paMthe cAlanAra dehamAM che. bAhya ane AtyaMtara. jaina dharmamAM tapanuM vizeSa mahattva e rahevA chatAM dehika vAsanAothI mukata thaI jAya che. dehanI pele mATe che ke te karmanI nirjarAnuM zreSTha sAdhana che. jena dharmanI sAdhanAno pAra paNa eka alokika vizva che ane te ja pAmavA mATenI mathAmaNa hetu ja mokSaprAptino che, ane temAM, tapazcaryA e karma nirjarAnuM mumukSue nitya karavAnI che. baLakaTa sAdhana che. vaLI, tapathI dehazuddhi thAya che tema Ayurveda zrImad rAjacaMdrajInI A paMktio mArmika cheH mAne che. AjanuM vijJAna paNa jaina dharmanA tapane nirogI banAve deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta che tema kahe che. tapa aneka rIte potAnuM mahattva sthApita kare che. te jJAnInA caraNamAM, vaMdana ho agaNIta! - zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI "zrI jaina mahAvIra gItAmAM tapa zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM vize vistArathI varNana kare che. tapayoga vize kahe che ke, tapathI dehadamana, manodamana ane karmadahana thAya che. tapa e tapa: klezakara: pUrvaM pariNAme sukhapradam / kaThina ArAdhanA che. tapathI AtmA nirmaLa, tejasvI ane karmamukta tA: zuddhi: prokta jJAnavaza tavidhiH || (tapayoga, zloka 1) bane che. tapa ane te paNa jainadharmanuM tapa viziSTa e mATe che ke tapa prAraMbhamAM klezakara, kaSyadAyI kahyuM che paraMtu aMtataH te sukha temAM dehane sIdhuM ja kaSTa paDe che ane chatAM paNa, saMpUrNa IcchApUrvaka, ApanAra che. tapa zuddhi karanAra che. (karmamukta kare che) ane tapane saMpUrNa samatApUrvaka te karavAnuM che. anya dharmomAM tapasyAmAM AvuM jJAna ApanAruM kahyuM che.' kaSTa sahana karavAnuM nathI. bhUkha, tarasa ane kyAreka to mRtyu sudhInI A zlokamAM UMDo marma che. tapa saraLa nathI. bhagavAna mahAvIra vedanA AvI paDe to te paNa hasatAM hasatAM sahI levAnI tatparatA kahe che ke jIva sAthe anAdikALathI cAra saMjJA coMTelI cheH AhAra, tapasvI rAkhe che. game tevI pIDAmAM paNa tapamAM TakI rahevuM ane bhaya, maithuna, parigraha bhUkha lAgavI ItyAdi jIvanano svAbhAvika samatA jALavavI te AsAna nathI. tapasvInA aMtaramAMthI jo tapanI krama che ane bhUkhyAM rahevuM na game tevI vAta paNa che. eTale, tapamAM bhAvanA jAgRta thAya to ja Ama bane. tapa ane samatA samAMtara AhArane choDavAno che. bhUkhyA rahevAnuM che- ethI tapa karavuM rahevA joIe. 'tapa karIe samatA rAkhI ghaTamAM'- ema pUrvasUrio prAraMbhamAM kaThina lAge che te A arthamAM. paNa dhIre dhIre te tapanI kahe che. samatA vinA tapa na thAya. tapasvI kyAreka krodhasvI paNa Teva vadhAratA jaie to tapa saraLa bane, zarIra paNa tene anukULa banI jAya che. krodha sahita thatuM tapa niSphaLa jAya che. caMDakauzika bane. AhAra saMjJA ghaTe ane pachI tapamAM vRddhi thatI jAya. Ama, sarpa tenuM jANItuM dRSTAMta che. tapamAM prAraMbha kaThaNa che paNa eja tapa aMtataH sukhadAyaka che. enAthI udaya ratnajI vAcaka temanI sakjhAyamAM kahe cheH karma nirjarA thAya che, mana zuddha thAya che, deha svastha bane che, AtmA krodhe kroDa pUrava taNuM, saMjama phaLa jAya zAMti pAme che. krodha sahita tapa je kare, te to lekhe na thAya! tapayogano bIjo zloka Ama cheH - kaDavA phaLa che krodhanAM tavasA devatA sarvAH, sAhAyyaM kurvate nRNAm / upara je nirdeza karyo te bAhya tapa mATe che. takSmIpasisana, vidhIyantAM yathAra || (tapayoga, zloka 2) AtyaMtara tapanI paNa viziSTatA che : AtyaMtara tapamAM sIdho tapasvIone sarva devo sahAya kare che. AthI, rUci pramANe AMtarika saMbaMdha che. AtyaMtara tapathI vadhu karmanirjarA thAya che. ArAdhakoe sarva prakAranA tapa karavAmAM udyama karavo joie.' bAhya tapathI dehazuddhi thAya che, AtyaMtara tapathI manazuddhi thAya A zlokamAM A eka viziSTa prakAza pADavAmAM Avyo che. che. manazuddha thAya to karmanirjarA saraLa bane, bhavabhramaNa aTake, tapamAM devonI sahAya maLe che. jaina zAstro A vAta bhArapUrvaka mokSagamana saraLa thAya. dharma eka sAdhanA mATenuM zreSTha sAdhana gaNIe mAne che ke tapasvIone devI sahAya maLe che. AvA asaMkhya kissAo to manazuddhi mokSaprApti mATenuM zreSTha sAdhana che. yogI AnaMdaghanajI jaina zAstromAM maLe che. zrI zaMkhezvara tIrthanI sthApanA ja zrIkRSNa "mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM' tema kahe che. manane sthira karavuM, mahArAjAnA aThThama tapathI thaI che. tapasvI jo zuddhipUrvaka, khoTA vicAra karatuM baMdha karavuM, khoTI AzA rAkhatuM baMdha karavuM kyAM ? bhAvapUrvaka, vidhipUrvaka tapa kare to tene devI sahAya maLe ja. tapa saheluM che? manazuddhi AtyaMtara tapanA mArge thaI zake. mana e eka Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. prabuddha jIvana sapTembara, 2009. mAtra karavAthI na cAle. zraddhA, zuddhi, bhAvanA paNa eTalAM ja zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI eka krAMtikArI sAdhupuruSa che. agatyanA aMgo che. temanI najara aneka zikharo prati sadeva doDe che. vAMcoH "sAdhuoe tapathI zarIra kSINa thAya che, AtmA tejasvI thAya che. tapasvI deza-paradeza pharIne jJAnanuM dAna ApavuM tene paNa tapa kahevAmAM Ave zArIrika akaLAmaNanA kAraNe gusso karI bese che. paNa e kSaNe ja che.' (tapayoga, zloka 12) saMbhALavAnuM che. zarIranI asvasthatA, prasaMgocita avyavasthA krodha tapathI pApano thAya che. tapa anaMta bhavonA pApano nAza karavA prere paNa te kSaNe ja tapasvI jAtane saMbhALI le, svastha rahe, samatA mATenuM zreyaskara sAdhana cheH 'dravyathI ane bhAvathI jenA vaDe pApano jALave te jarUrI che. tapamAM samatA eTale dUdhamAM sAkara! A jagatamAM zidhra nAza thAya che ane sarva lokone je Atmazuddhi ApanAra che tene ja krodha nahi, karuNA ja mahAna che. zastra nahi, ahiMsA ja mahAna che. tapa kahevAya che.' (tapa yoga, zloka 14). vera nahi, kSamA ja mahAna che. A preraNA jaina dharmano pAyo che. jenI tapathI manobaLa vadhe che. akabara bAdazAhanA samayamAM 6 dharmanuM tapa, e paMthe saune dore che. mahAmuni aMdhaka, metArajamuni mahinAnA upavAsa karanAra caMpA zrAvikA tenuM ujjavaLa dRSTAMta che. vagere tenA uttama udAharaNa che. Aje paNa jaina saMghamAM 108 upavAsa karanAra aneka tapasvI tapano prabhAva vizALa che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI svayaM nihALavA maLe che. keTalAka tapasvI to aThThamanA pAraNe aThThama karIne paNa uttama tapasvI hatA. teo moTAbhAge ekAsaNuM tapa niyamita varSItapa kare che! AyaMbIla tapanI 100 oLI traNa vakhata karanArA karatA ane gocarI vAparatI vakhate saghaLo AhAra eka ja pAtramAM paNa uttama tapasvIo Aje vidyamAna che! A saunI tapa mATenI ekaTho karIne jamatA-vAparatA hatA. teo lakhe cheH "tapa mohano mananI majabUtI joIe ke vicArIe tyAre stabdha thaI javAya che! nAza kare che, ane mana, vacana, zarIra vagerenA sarva avasthAnA sarva tapa A tapasvIo mATe jANe kaMThamAM phUlamALA paheravA jevuM sahaja duHkho sahana karI zakavA samartha banAve che.' (tapayoga, zloka 4) tapa che! karavuM jema kaThaNa che tema tapa mAnavIne manathI daDha ane kaThora paNa vaLI, A tapasvI na khAvuM ne sUI rahevuM-evuM paNa karatA nathI. banAve che. A dRDhatA, jIvananA saMgrAmamAM zUravIratA prade che. teo temanI sAthe potAnI dainika kriyAo paNa kare che. hamaNAM ja mAtra dehadamana ja tapa nathI paNa tapanI anya bhavyatA paNa cheH eka tapasvIe 70 upavAsa karIne girirAja zatru jayanI 'sarva kartavya karmomAM karavAmAM Avelo Atmabhoga mahAna tapa che. pArakA pAlitANAmAM rahIne 108 vakhata parvata caDIne jAtrA paNa karI! mATe potAnA sukhano tyAga karavo e (paNa) tapa kahevAya che.' (tapayoga, zarIrathI tapa ane manathI bhaktinI daDhatAno kevo sarasa sumeLa zloka 6) haze ! - AryAvartanI dharatImAMthI asaMkhya mAnavaratno evA pragaTyA che jema AvuM uttama japa jovA maLe che tema eka vizeSa ullekha ke jemaNe anya khAtara svArpaNa karavAmAM kadIya pAchI pAnI karI karavo paNa jarUrI che ke A tapa karanArAomAM ghaNAM to taddana nAnI nathI! maitrIne khAtara, mAnavatAne khAtara, komane khAtara, dezane vayanA hoya che! khAtara, dharmane khAtara ane zIlavratanI rakSAne khAtara asaMkhya tapathI dehazuddhi ane manazuddhi ane AtmazuddhinI prApti thAya mahAnubhAvono Atmabhoga AryAvartanI bhUmi para maMdira para che teja tapanI sAdhanAnuM mahAna phaLa gaNavuM joIe. tapa dvArA zobhatA kaLazanI jema dedIpyamAna banI camake che! e Atmabhogane sAMsArika sukhonI apekSA rAkhavAnI nathI : tapano hetu ja tapayogamAM saMbhArIne AcArya zrImad buddhisAgara surIzvarajI eka mokSaprApti che. jaina dharmano pAyo ja tapano tathA tyAgano tathA navA zikhara para mUkI Ape che! kadAca, zrImad buddhisAgara Atma zuddhino tathA mokSa prAptino che te kadIya bhUlavuM na joIe. surIzvarajI e mahAnubhAvonI mahAnatAne aMjali arpI rahyA nahi tapa karanAre jinabhakti, gurubhakti ane dharmabhakti paNa karavA joIe. Ama karavAthI tapasvInuM mana dharmamaya rahe che ane samatA AhAramAM saMyama rAkhavo jarUrI che. evuM kyAMka vAMceluM ke bhUkhyA vaDe ghaDAya che. kyAreka ArtadhyAna thavAnA prasaMgomAM paNa tenuM mana rahIne maranArA karatAM vadhu khAIne maranArAnI saMkhyA vadhu che! jema vicalita thatuM nathI. vadhu paDatuM na khavAya tema game tevuM paNa na khavAya. jaina dharma abhakSya tapa karanAre niyamita svAdhyAya ane sarasa sAhityanA vAMcananI ane bhakSya vize bilakula spaSTa che. abhakSya khAnArAne DaoN. barTrAnDa Teva paNa pADavI joIe. rasela yAda rahe to sAruM. DaoN. rasela Non Veg. khAtA nahi ane thoDAMka zlokArtha joIe:kahetAH "mAruM peTa kabrastAna nathI.' teo saMpUrNa zAkAhArI hatA. "sarva zakti vaDe zarIra ane vIryanI rakSA karavI joie. saMpUrNa DrInkasa ke nona veja ke phAsTa phUDathI ArogyanuM satyAnAza thAya che. (naiSThika) brahmacarya zakti Ape che ane te mahAna tapa che.' (tapayoga, saMyamita AhAra e saguNa che. parvatithinA divase lIlotarI gAthA 15). na khavAya, rAtrIbhojana na thAya vagere guNo paNa keLavavA jevA che. "bAhya ane AMtarika dharmanI rakSA mATe Atmabhoga ApavAmAM Ave Adhunika vijJAna paNa kabUle che ke jaina dharmanI dainika kriyAomAM tene tapa kahevAmAM Ave che, te niHspRha che ane mukti ApanAruM che.' saMpUrNa vijJAna samAyeluM che. (tapayoga, gAthA, 17). hoya! Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 prabuddha jIvana 25 satya, kSamA, loko pratye dayA, sarva kAryamAM nirAsakti vagere paNa Acamana : vinamratAno vAridhi : (anu. pRSTa bIjAthI cAlu) mahAtapa kahevAya che." (tapayoga, gAthA, 18). jenAthI sarvajAtinuM, sarva samAjanuM sukha vadhe che tene meM tapa kahyuM karIne AvI anupama siddhi meLavI che tenI pAse pote javuM joIe. e che, ane bhAva loko bhaktipUrvaka te (haMmezAM) karatA rahe che.' (tapayoga, AnaMda zrAvakanA ghare pahoMcyA tyAre AnaMda zrAvake potAne thayelA jJAnanI gAthA 19) vAta karI. gautama svAmIe kahyuM: "gRhasthane AvuM vizALa jJAna na thaI zake." bhoga tathA vAsanAno parityAga e cAritryanuM mahAtapa che. sarva AnaMda zrAvake kahyuM, 'prabhu Apa asatya bolo cho. Ape prAyazcitta levuM joIe.' AnaMdanI vANImAM vinaya hato. 20) paNa Ano nirNaya koNa kare? guru gotama UpaDyA prabhu pAse. jaIne | 'prAyazcita, saMghamAM prema nI vRddhi), virodhI vanino abhAva pUchyuM, 'prabhu! amArA bemAM koNa sAcuM? zuM mAre prAyazcitta levuM paDe ?' zarIrano utsarga, mananI sthiratA, devone vaMdana (prabhunI bhakti) sparza bhagavAna mahAvIre hasatAM hasatAM kahyuM, 'gautama, bhaMte, gRhasthane AvI sukha vagereno tyAga (brahmacaryanuM pAlana) upavAsa, dhyAna, vagerene karmano vizALa maryAdAmAM jJAna thaI zake. tAre AnaMda zrAvakane micchAmI dukkaDam devA vinAza karanAra tapa kahe che." (tapayoga, gAthA 23) joIe. kSamA mAgavI joIe.' "sarva jainonI ekatA karavI joIe, te mahAtapa che. kaliyugamAM jJAnanA meru jevA gautama svAmI AnaMda zrAvakane micchAmI dukkaDam daI * * * sarva prakAre saMgha sevA mahAtapa che.' (tapayoga, gAthA 33) AvyA. (A tema ja oNgasTa mahinAnA aMkamAM pragaTa thayelI banne kathAo tapathI svarga maLe che, tapathI mokSa vagerenI siddhi maLe che. tapa AcAryazrI vAtsalyadIpa kRta pustikA jaina dharmanI AgamakathAo'mAMthI RNa manuSyone mATe A lokamAM ane paralokamAM sukhaprada che." (tapayoga, svIkAra saha) gAthA 36) 'tapathI kaleza, bhoga, tRSNA vagare zAMta thAya che. ane sAmAnya samaNasutta' : aDadhI kiMmate prApta mAnavI paNa Indra ke cakravartI jevo samartha banI zake che.' (tapayoga, samaNa sutta' gAthA 37). vizvanA mahAna dharmomAM jaina dharmanI gaNanA thAya che. anya | 'tapanA kAryamAM magna rahelA loko tIrthakaranA padane pAme che, teo mahAna dharmomAM hindu dharmanuM "bhagavad gItA', buddhanuM "dharmopada', sarva kAryo karatA hovA chatAM parama evA siddhi padane pAme che.' (tapayoga, khristIonuM "bAIbala', IslAmanuM "kuna" ema eka eka gAthA 38) zrI jaina mahAvIra gItA'nA tapayogamAM tapano mahimA aneka pustakamAM emanA dharmano sAra AvI jAya che. jaina dharmamAM eka ja svarUpe varNavAyo che. pustakamAM dharmasAra AvI jAya evuM eka paNa pustaka nahatuM enuM tapa Atmazakti khIlavavAnuM sAdhana gaNIe to tenuM uttama mukhya kAraNa e hatuM ke jaina dharmamAM mAnava mananuM eTaluM vizleSaNa dRSTAMta mahAtmA gAMdhInI ahiMsAnI caLavaLa che. mahAtmA gAMdhInI thayuM che ke eka eka manobhAva upara aneka pustako lakhAyA che. asahakAra AMdolananI ghaTanAe duniyAne dhrujAvI dIdhI hatI : e jaiinonA 24mA tIrthaMkaranI 2500 varSanI ujavaNI samaye saMta samayamAM thayelA asahakAra, upavAsa tathA ahiMsaka satyAgraha tapanI vinobAjIe jenone Agraha karyo ke jaina dharmano sAra AvI asIma zaktinA ja dyotaka nathI? jAya evuM eka pustaka hovuM joIe. kAma kaThIna hatuM. sadbhAgye jaina dharmanA aMtima tIrthaMkara zramaNa bhagavAna mahAvIre karelA jaiina samudAyanA cAre phirakAo temaja sAdhu-saMto ane dharmanA viziSTa tapa yAda karIe tyAre thAya che ke AtmakalyANa mATe svayaM |UMDA abhyAsIoe maLIne "samaNasutta' nAmanuM pustaka taiyAra tIrthaMkara paramAtmA paNa kevo pracaMDa purUSArtha kare che? zrI bappabhaTTI karyuM che. jemAM jaina dharmanA siddhAMtone lagatI 756 gAthAonI sUrijI mahArAje AcAryapada grahaNanA divasathI cAvajIjIva mULa prAkRta, mAgadhI ke ardhamAgadhI, sAthe sAthe saMskRtamAM ane (AjIvana) AyaMbIla tapa karavAnuM vrata lIdhuM hatuM! jaina saMghamAM gujarAtImAM saraLa bhASAmAM samajaNa ApavAmAM Avela che. AmAM aneka dRSTAMto evA paNa maLe che ke deva sAdhanA mATe tapa karAyuM jaiina dharmanA mukhya siddhAMto che, uparAMta vadhAre samajavA mATe hoya! tIrthanI, dharmanI rakSA mATe paNa anekavAra tapa sAdhanA thatI jaiino pAse vipula sAhitya to che ja. jovA maLe che. | je bhAI-bahenone A "samaNa sutta' joItuM hoya temane mATe jainadharmanA tapa ArAdhanano mULa hetu AtmakalyANano ja che. eka zabhecchaka taraphathI keTalIka nakalo ardhI kiMmate ApavA mATe e mATe preraNA "zrI jaina mahAvIra gItA'nA 'tapoyoga'mAM sAMpaDe ||amane maLela che. ardhI kiMmata rUpiyA pacAsa thAya che. je bhAIche. tapathI AtmAnuM patana rokAya che, tapathI AtmAnuM utthAna bahenone A pustaka joItuM hoya temaNe muMbaI jaina yuvaka saMghanI thAya che e ghaMTanAda tapayogamAM akhaMDa saMbhaLAya che! (kramaza:). oNphisamAM saMparka karavA ane tyAMthI meLavI levA vinaMti che. pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, jaina jJAnamaMdira, jJAnamaMdira roDa, dAdara menejara, (vesTa), muMbaI-400028. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 prabuddha jIvana sapTembara, 2009 jaina pAribhASika zabdakoza, DaoN. jitendra bI. zAha (oNgasTa 2009nA aMkathI AgaLa) 570. prata2 : paDanuM nIkaLavuM te, jema abarakha, bhojapatra AdimAM. parateM yA taheM nikalanA, jaise abhraka, bhojapatra Adi. Gradually chopping off layers as in mica, birch etc. 571. pratikramaNa : thayela bhUlano anutApa karI tethI nivRtta thavuM ane navI bhUla na karavA mATe sAvadhAna thavuM, te pratikramaNa. huI bhUla kA anutApa karake usase nivRtta honA aura bhUla na ho isake lie sAvadhAna rahanA pratikramaNa hai / To repeat for the mistake that has been committed and to refrain from it, as also to remain alert that no new mistakes are commited - that is called Pratikramana. pa72. pratirUpa (IMdra) : vyaMtaranikAyanA bhUta prakAranA devomAMnA eka IMdra che. vyantara nikAya ke kinnara Adi ATha prakAra ke devo meM do - do indra hai| One of the Indra among Bhutas a sub-type of Vyantara-nikaya. 573. pratirUpaka vyavahAra : asalane badale banAvaTI vastu calAvavI, te 'pratirUpaka vyavahAra." asalI ke badale nakalI vastu se calAnA / To deal in counterfeit commodities. 574. pratisevanAkuzIla : jeo Indriyone vazavartI hovAthI koI prakAranI uttara guNonI virAdhanA karavA pUrvaka pravarte, te prati sevanAzIla. indriyoM ko vazavartI hone se uttaraguNoM kI virAdhanAmUlaka pravRtti karanevAlA pratisevanA kuzIla hai / He who being a salve of his indriyas act in violation of some of the derivative virtues of a monk is called pratisevanaku'sila. 575, pratyakSa : je jJAna IMdriya ane mananI sahAyatA sivAya ja phakta AtmAnI yogyatAnA baLathI utpanna thAya che, te pratyakSa. jo jJAna indriya aura mana kI sahAyatA ke binA hI kevala AtmA kI yogyatA se utpanna hotA hai, vaha pratyakSa hai / That cognition which originates without the aid of the sense-organs and manas and on the basis of the capacity of a soul, alone is pratyaksa or direct. 576. pratyabhijJAna : pUrvamAM anubhavelI ane vartamAnamAM anubhavAtI vastunI ekatAnA anusaMdhAnanuM nAma pratyabhijJAna pahale anubhava kI huI aura vartamAna meM anubhava kI jAnevAlI vastu kI ekatA kA tAlamela pratyabhijJAna hai / To detect identify between an object experienced earlier and one that is being experienced at present is Samjna or pratyabhijnana. 577. pratyAkhyAnAvaraNIya : jemano vipAka dezaviratine na rokatAM phakta sarvaviratine roke, te pratyAkhyAnAvaraNI krodha, mAna, mAyA ane lobha. jinakA vipAka dezavirati kA pratibandha na karake kevala sarvavirati kA hI pratibandha kare ve pratyAkhyAnavaraNIya krodha, mAna, mAyA aura lobha hai| The karmas whose fructification obstructs not a partial moral discipline but a complete moral discipline are called anger, pride deceit and greed of the Pratyakhyanavarana. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara, 2009 pustakanuM nAma : sAdhanAnuM hRdaya lekhaka : muni amarendra vijayajI prakAzaka : jJAna jyota phAunDezana TrasTa, a. jayadIpa sAvalA, zeThanA hAusa, trIje mALe, 13, lebaranama roDa, gAmadevI, muMbaI-400007. mUlya-rUA. 35/- pAnA 90. AvRtti-tRtIya. 2008. navakAra mahAmaMtranA mahAtmya ane prabhAvathI koI aparicita nathI tenA akSare akSare koTi koTi adhyAtma mUrti pUjya munivara, zrI amarendra zuddhAtmAonI zubhAkAMkSAo aMkita che e vAta vijayajI mahArAja sAheba jaina saMghanI eka prakhara AdhyAtmika vibhUti hanA. pArthiva deha teo ApaNI vacce nathI paraMtu akSaradeha teMo che. sarvavidita che. navakAra maMtranI zakti aparimita che. jaina dharma aMdhavizvAsano puMja nathI paNa atyaMta vaijJAnika ane tarkasaMgata dharma che. vastutaH te eka svastha jIvanadRSTi che. A nAnakaDI pustikAmAM mRtyuMjaya NamokAra' ane navakAra sAdhanAnI sAcI pazcimanA dezomAM zArIrika svAsthya ane prakriyA be vibhAgamAM navakAra maMtrano prabhAva ane sAdhanAnI paddhati samajAvavAmAM AvI che. pUjya munizrI amarendra vijaya eka vicakSaNa sAdhanAnI sAthe tAdAtmya banAvIne A kRtinA akSare akSare AlekhI che. sAdhu che. temaNe gulAbacaMda khImacaMdabhAInI punita cittazAMti mATe yoga tarapha AkarSaNa thayuM che. bhArata mATe yoga ane dhyAna e navI vAta nathI. bhAratamAM to sadIo pUrve zArIrika svAsthya ane cittazAMti arthe ja nahi paNa AdhyAtmika vikAsa mATe paNa dhyAnanI upayogitA svIkArAI che. jena sAdhanAmAM paNa dhyAnane gau2vabharyuM sthAna apAyuM che. jaina Agamo ane zAstragraMthomAM paNa jena sAdhakomAM dhyAnano vyApaka pracAra hato te vAta jANavA maLe che. munio, zrAvako vagere dhyAna karatA, paNa kALakrame A paraMparA lupta thaI gaI che. dhyAnanuM ane nizcayadRSTinuM ApaNI sAdhanAmAM zuM sthAna che teno nirdeza karI vartamAna jaina saMghamAM e benA punarudvA2nI AvazyakatA A pustakamAM munizrIe samajAvI che. vItarAgoe prabodhelI sAdhanAnuM svarUpa zuM che ? pUrvAcAryoe sAdhanAnA hArda tarapha mumukSuonuM dhyAna kevA zabdomAM che vagere muddAonuM vizleSaNa karyuM che. yogakSemano bhAra jemanA zire che te prabuddha dharmanAyako-AcAryo ane vimarzazIla agresarone vicAra karavA prere tevuM A pustaka che. doryuM X X X pustakanuM nAma : mRtyuMjaya NamokAra (hindI) lekhaka : munizrI amarendra vijayajI prakAzaka : jJAna jyota phAunDezana TrasTa, c. dineza eca. doDhiyA, 405, kamalAnagara, ema. jI. roDa, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-40006 7. phonaH (022) 64514676, mUlya-jJa. 15/-, pAnA 40, AvRtti dvitIya, 2008. adhyAtma mUrti pUjya munivara, zrI amarendra vijayajI mahArAja eka virala manISI hatA. adhyAtmanA satyone pratItijanaka zailImAM ane sama-sAmAyika saMdarbhamAM prastuta karanArA temanA pustako aneka jaNane prakAza pradAna kare che. mRtyuMjaya hArmokAra' zirSaka gujarAtImAM 'aciMta ciMtAmaNi navakAra'nA nAmathI 1971mAM pragaTa thaI cUkyuM che. jenI 32000 pratio khapI cUkI che. 'tIrthaMkara' sAmayikanA saMpAdaka DaoN. nemIcaMda jaina dvArA teno hiMdI anuvAda thayo tenuM prabuddha jIvana sarjana svAgata rDA. kalA zAha punarmudraNa karavAmAM AvyuM che. X X X pustakanuM nAma : vahAluM vatana lekhaka : rohita zAha prakAzaka : amarabhAI ThAkoralAla zAha gurjara graMtha ratna kAryAlaya, ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380001. mUlya rUA. 350/-, pAnA 446, AvRtti-1, jUna 2006. dareka vyaktine bALapaNa hoya che ane dareka vartanane ItihAsa hoya che. bALapaNa ane bhoLapaNanuM saMgamatIrtha eTale rohita zAhe saMpAdita karela "vahAluM vattana A saMpAdita graMthamAM saMpAdakazrIe 90 varSathI 42 varSa sudhInA phUla 68 mahAnubhavonA potAnA vatana vizenA saMvedanAtmaka AtmakathanAtmaka lekho prakAzita karyA che. saMpAdana pote karela che. A pustakanuM preraNAbiMdu 'kAbulIvAlA' philmanuM yAdagAra gIta che. aya mere pyAre vatana, aya mere bichaDe vatana, tujha pe dila kurabAna he. koIpaNa mahAnubhavonA vatana vizenI aitihAsika vArtA ane mAtra bhaugolika sImAo vizenI kevaLa zuSka vigato ekaThI karavAnuM saMpAdakanuM dhyeya nathI. A graMthamAM saMto, sAhityakAro, netAo, abhinetA, DaoNkTara, nyAyAdhIza, udyogapatio joDAyelA temanA bALapaNanI smRtiomAM ane anya mahAnubhAvo temanA vatana sAthe ApaNane sahabhAgI banAve che. vatananA koI khAsa sthaLa ke khAsa vyakti sAthe lekhakanA atItanI je sthaLa ke khAsa vyakti sAthe lekhakanA atItanI je saMvedanA joDAelI che teno sAkSAtkAra ApaNane thAya che. 27 ahIM kendramAM vatana che, ane trijyAo bALapaNanI che. AtmakathanAtmaka Alekhana teno pava che. A 'vahAluM vatana' vAcakane potAnA vatanamAM DokiyuM karAve che. saMvedanazIla sAhityapriya vAcakonA hRdayane sparzI jAya tevuM A pustaka che. XXX pustakanuM nAma : sUrirAma eTale sUrirAma (bhAga-1-2) pa. pU. tathA gacchAdhipati paramadAdA gurudeva zrI vijaya rAmasurIzvarajI mahArAjA (DahelAvALA)nA preraka jIvana prasaMgo. lekhaka : muni udayaratna prakAzaka : zrI ratnodaya ceriTebala TrasTa, ajaya Ara. zAha co. vinasa meDikala, usmAnapurA, cAra rastA phona: (.) 27542297. pAse, Azrama roDa, amadAvAda-380014. muMbaI prAptisthAna : A. rAmasUrIzvarajI tattvajJAna saMskRta pAThazALA, zAha bhuvana, dharmanAtha jaina derAsara sAthe, kArTara roDa naM. 1, borIvalI (IsTa), muMbaI-40006 6. kona H amubhAI-mo.-9820110655. mUlya-bhAga-1. rUA. 60/-. pAnA -156+ 164=170, vRtti-prathama. saM. 2062, mUlya-bhAga-2. rU|. 50/-. pAnA -156+ 14=170. AvRtti-prathama. saM. 2062. ApaNe tyAM zramaNa saMghamAM uttama jIvana jIvanArA uttama puruSa ghaNAM che paNa teonA prasaMgo, manogata vicAro, valaNo bhAgye ja lipibaddha thayAM che. kyAreka ja noMdhAyA che. tyAre muni udayaratna temanI rasALa zailImAM vAcakane taraboLa karI de tevuM A pustaka ApI zramaNa saMghane uttama jIvana jIvavAnI keDI kaMDArI Ape che. ziSyo pratye nirbheLa vAtsalyanA kAraNe ghaNI vAto temaNe karuNA nItaratAM zabdomAM ApI che. ArAdhaka ziromaNi AcArya pravarazrInI saMyamasvAdhyAya prIti virala koTinI che tenI pratitI ahIM thAya che. pUjyazrInuM jIvana vizALa sAgara jevuM hatuM, A smRtigraMtha nathI, A to prasaMgonI hAramALA che. teozrInA rojIMdA jIvanamAM vaNAyelA saMyama svAdhyAyanA tANAvANA jemAM vaNAyelA che evA A prasaMgonA vAMcanathI saMyama ane svAdhyAyamAM pravRtta thayelAne baLa maLaze. guruvarane cirakALa sudhI jIvaMta rAkhavA muni udayaratna vijayajIe e zabdastha karyAM che jene Apaze mamaLAvIzuM to virala vibhUti pratyeno AdarabhAva vyakta thaze. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokula*** dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. phona naM. : (022) 22923754 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month Regd.No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 SEPTEMBER, 2009 dasa divasamAM ja pAcho AvavAno hato te ja sukhI ane samRddha DokTara jeNe uttama eka asahya karUNAMtikA daramiyAna tenA peTamAM sakhata duHkhAvo bhaviSya mATe dareka sagavaDo goThavelI e mayurI gosAI upaDyo ane hospiTalamAM dAkhala karyo. badhI badhAMno bhAMgIne bhUkko thaI gayo. pattAnA ja TrITamenTa karI ane prasiddha ane anubhavI mahalanI mAphaka AkhuMya svapna cakanAcura thaI eka karUNa ghaTanA evI banI gaI che ke je DaoNkTarane batAvyuM te chatAMya chelle sudhI darda gayuM. have A jIvanamAM konA AdhAre sAMbhaLatAM koInuM paNa hRdaya dravI uThe. na parakhAyuM eTale tene muMbaI jazalokamAM jIvavuM? konA mATe? zene mATe? e mahA prasaMgonI hAramALA evI sarjAI ke je dAkhala karavAmAM Avyo. ahIM paNa te ja prazna A DokTara daMpatInI AMkha sAme taravarI sAMbhaLI kALA mAthAno mAnavI hacamacI uThe. pramANe badhAM ja niSNAta DaoNkTarane batAvyuM, rahyo che. have Aje DaoNkTara potAnA gata jaina dharmanI karmanI philosophI kevI sacoTa TrITamenTa karI chatAM kaMI phera na paDyo ne TUMka jIvananA bhaMgAra vacce eka AzAe jIve che ke ane vAstavika che teno khyAla Ave. A samayamAM teno dehAMta thayo. A DaoN. kyAreka koI sukhanuM eka rajakaNa maLaze !! tevI karUNAMtikA taddana satya ghaTanA che tenI noMdha priyaMkaranA jIvanano du:khano pahelo ghA. khUba AzAe jIvananA bAkInA divaso duHkha ane lezo. ahIM pAtronA nAma avazya badalyA ja du:khI ane vyathIta hRdaye DaoN. priyaMkara ane bhayaMkara vedanA vacce vitAve che. che. paraMtu pAtro satya ane duHkhanI gartAmAM emanA patnI ghare pAchA pharyA. thoDA samaya mAro eka ja prazna che ke A adbhuta UMDe utaryA che. bAda e svargastha dIkarAnI patnIne Aja rIte karUNAMtikA vAMcI tamane duHkha ane dardanI DaoN. priyaMkare varSo pahelAM meTaranITI lAgaNI jarUra thaze. AMkhamAMthI vedanAnA homanI sthApanA karelI. pote gAyaneka, paMthe paMthe pAtheya.. AMsuno varasAda varasaze. mAro su jJa premALa svabhAvanA ne kAryamAM niSNAta hatA. vAMcakone, guru bhagavaMtone, jJAnIjanone khUba ja TUMkA samayamAM DaoNkTara tarIkenI darda upaDyuM. anako upAya chatAM chelle sudhI eka ja prazna che ke AvA bhayaMkara banAva banavA kArakirdI vistaratI gaI ane nAma ne dAma darda na parakhAyuM ane tenuM paNa dehAMta thayuM. pAchaLa pUrva janmanA azubha kAraNo meLavatA gayA. temane Izvare be putraratna ane A priyaMkaranA jIvananA duHkhano bIjo javAbadAra haze? paraMtu te kayA, kevA ane eka putrIratna ApyA. samaya jatAM baMne putro kAramo ghA!! thoDAM samaya pachI moTA putra keTalA kAraNo keTalAka pramANamAM hoI zake paNa DaoN. banyA ane nAnAe Fertility Clinic Do. sumIpane teja pramANe duHkhAvo upaDyo, te jaNAve tethI sau koI tevA karmothI kholavAnuM nakkI karyuM ane moTAe gAyaneka badhI ja sAravAra karI chatAMye koI kAragata jIvanamAM dUra rahe. praznano javAba ApavA tarIke kArakirdI apanAvI ane thoDA samayamAM na nIvaDI ane darda parakhAyuM nahIM. ane teno sau anubhavI, jJAnI tajajJone mArI eka ja moTA dIkarAne tyAM dIkarIno janma thayo. paNa dehAMta thayo!!! A priyaMkaranA jIvanano namra vinaMtI che. DokTara daMpatInA jIvanamAM saunuM mana harI le tevA putro, putrI ane trIjo kAramo ghA!!! jevuM banyuM tevuM koInAye jIvanamAM na bane DhIMgalI jevI pautrI-Avo sukhI parivAra have emanA jIvana-gharamAM eka nAnI ane evA azubha karmothI sarve sadAye dUra e hato jemAM sukha ne samRddhino koI pAra DhIMgalI jevI potrI zIvAnI jIvaMta rahI. rahe ane DaoN. priyaMkaranA bhAvi jIvana mATe na hato. koIne paNa IrSyA Ave evI mA-bApa mATe have jIvanamAM AsarA jevI, preraNA Ape. zakya hoya to mArA praznano jAhojalAlI hatI. pUrvanA zubha karmonA ane joIne gamI jAya tevI lADalI pautrIja javAba "prabuddha jIvana ne lakhI mokalazo to pariNAmano jANe varasAda varasyo hoya tema bAkI rahI. khUba ja azubha karmono udaya thayo huM emano moTo upakAra mAnIza. lAgatuM. ane A nAnI DhIMgalIne peTamAM du:khAvo ahIM karma ane niyatinI kaI carcA karavI? nAno dIkaro samarpaNa jeNe Fertility upaDyo, aneka upacAro karyA chatAM darda na zAstramAM kahyuM che, bhAgyodaya sarvodaya ane Clinic zarU karyuM hatuM te osTreliyAmAM vizeSa parakhAyuM, ane te arihaMtazaraNa thaI!!! A bhAgyanAza sarvanAza, evuM svIkArI je thaI abhyAsa karI e viSayamAM pAraMgata thaI DaoN. priyaMkaranA jIvanano cotho ane chello rahyuM che e dRSTA bhAve joyA karavuM? prekaTIkala TenIMga meLavavA mATe muMbaImAM eka (?) kAramo ghA!!! himAlaya jevo A 138, rUma naM. 26, bIje mALe, trIjo kuMbhAravADA, DaoN. sAthe traNa mahinA mATe TrenIMga nakkI karI vajUghAta je koI khamI na zake, A banAve DaoN. ema. jI. mArga, muMbaI-400004. aThavADiyA mATe potAne ghare gayo. gharethI DaoN. priyaMkara daMpatIne hacamacAvI dIdhA! khUba Te.naM. 22004041/42/43. Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 69 prabuddha jIvana aMka : 10 muMbaI, oNkTobara 2009 pAnA : 32 jina-vacana moha ane tRSNA jahA ya aMDappabhAvA balAgA aMDaM balAgappabhavaM jahA ya / emeva mohAtaNaM khutaNha mohaM ca taNhAyataNaM vayaMti / / kImata rUpiyA dasa -'ttarAdhyayana-22-6 jema IMDAmAMthI bagalI janme che ane bagalImAMthI IMDuM janme che tema mohamAMthI tRSNA janme che ane tRSNAmAMthI moha janme che. jJAnI puruSo ema kahe che. jisa prakAra balAkA aNDe se utpanna hotI hai aura aNDA balAkA se | utpanna hotA hai usI prakAra tRSNA moha se utpanna hotI hai aura moha tRSNA | se utpanna hotA hai / jJAnI puruSoM ne aisA kahA hai / Just as an egg gives birth to a crane and a crane lays an egg, in the same way delusion gives birth to desire and desire gives birth to delusion. This is said by the wise people. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'khina-vacana'mAMthI) Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana kTobara, 2009 paNa eka pAMcamo mArga che, e koI paNa sAdhanAnuM 'to moha?' yamana prathama pagathiyuM che ane e uttamottama temaja Atma e paNa bAhya ane kSaNika che.' vikAsanuM che. e tuM jarUra karI zakIza, e tArAmAM to pachI zuM?...jaladI kaho bAbA.' sAdhanAnuM prathama caraNa) raheluM che. mAtra ene tAre bahAra kADhavAnuM che." "paNa e kaThina che. khUba ja muzkela che.' | 'bAbA.bAbA to to jaladI kaho...mArAmAM "are mArAmAM ja paDyuM che to muzkela zA mATe ? paramayogI zrI sAMIbAbAnA eka bhakta paDyuM che ane mAre mAtra ene bahAra ja kADhavAnuM hamaNAM ja kheMcIne e kADhI nAMkhuM...' sAMIbAbA pAse AvI sAdhanAnA mArgo pUchyA dha che? e to huM avazya karIza, kaho bAbA jaladI "e che 'IrSA', "sarakhAmaNI' ane 'yazanI ane potAnI zakti azaktinI vAta karI. kaho. zuM e krodha che?' apekSA'...basa A traNa zatrune hRdayamAMthI prathama bAbA, mAre sAdhanA karavI che, paNa tamAro nA krodha to saMjogo Adhina ane Avana- kheMcIne ravAnA kara. sAdhanAnuM A prathama caraNa. eka ziSya je rIte bhakti kare che e mArAthI zakya jAvana che." nathI, mArAmAM cittanI ekAgratA pragaTatI ja nathI.' pachI AtmasAdhanAnA sUrya kiraNo aMdara pravezavA to lobha?' mAMDaze ane sAdhanAno jhaLahaLato sUrya pragaTa thaze. to sAdhanAno bIjo prakAra apanAvo." 'nA, e to paralakSI che. vastu pAmavAnI zakti -prajJAcakSu paMDita manubhAI dozI kRta sAMIbAbAe uttara ApyoH na hoya to mANasa ene choDI de che. e bAhya saMzodhanAtmaka "sAI jIvana kathA'nA AdhAre. 'hA, paNa tamArA bIjA ziSyanI jema jJAna mArga, (079-26613359)(09428803359) paNa mArAthI zakya nathI. tattvajJAnanA pustako hAthamAM lauM chuM tyAM ja mane UMgha AvavA mAMDe che." sarjana-sUci , to trIjo prakAra pasaMda karo." | pRSTha kramAMka 'tamArA trIjA ziSyanI jema huM dhanavAna paNa (1) tIrtha svarUpa vAMcana dRzya graMtha DaoN. dhanavaMta zAha nathI, jethI huM dhanadAna karI e mArga aparigrahanI (2) AlbarTa AInsTAIna ane mahAtmA gAMdhI : sAdhanA karI zakuM." vyakti vizleSaNa anuvAdaka : puSpAbahena parIkha 6 to cotho prakAra apanAvo." dIkarI mATenI jhaMkhanA DaoN. raNajita paTela (anAmI) 8 'tamArA pelA cothA ziSyanI jema huM zarIre AgamasuttathI samaNasutta zrI harSada dozI 10 zaktivAna paNa nathI, jethI ApanI ke anya garIba prAcIna jaina munionI UjaLI paraMparAnuM ke asahAyanI zArIrika sevA karI zakuM. kharekhara tejasvI anusaMdhAna : dIparatnasAgara mahArAja DaoN. bipina Azara bAbA tamArA A badhAM ziSyonI mane khUba ja (6) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-11 DaoN. kumArapALa desAI IrSA Ave che. e badhAM keTaluM badhuM kare che, ane (7) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-12 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 23 keTalAM badhAMnA prasaMzApAtra bane che? sAdhanA mATe (8) loka vidyAlaya-vAlukaDa : Arthika sahAyanI yAdI have huM zuM karuM bAbA?" (9) jena pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha jo beTA sAdhanAnA to aneka mArgo che, (10) timira gayuM ne jyoti prakAzyo : paMthe paMthe pAtheya.. suzrI baMsarI pArekha che , thimAM kartA (3) (-) prabuddha jIvana : grAhaka yojanA * 1 varSanuM lavAjama rU. 125/-(U.S. $15) * 3 varSanuM lavAjama rU. 350/-(U.S. $40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65)| * 10 varSanuM lavAjama rU. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rU. 2000/-(U.S. $ 150) kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra 'prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone "prabuddha jIvana" vinA mUlya pratyeka| mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A "prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. * vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. "prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email : [email protected] a menejara Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa : (50) + 19 7 aMka : 100 oNkTobara,2009 7 vikrama saMvata 2065 7 vIra saMvata 2535 7 Aso vadi - tithi13 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvA 0 chUTaka nakala rUA. 10/ prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha tIrtha svarUpa vAMcana-dRzya graMtha jagata vatsala mahAvIra jinavara suNI, citta prabhu caraNane zaraNa vAsyo! tArajo bApajI biruda nija rAkhavA, dAsanI sevanA rakhe jozo (24) 6. 'prabuddha jIvana'nA prabuddha vAcako! sarva prathama ApaNe vIra saMvata 2535 ane vikrama saMvata 2065 ne vidAya ApI e varSanA dIpAvalI dinanA bhagavAna mahAvIranA nirvANa kalyANaka divase A tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranA caraNomAM vaMdana karI e kevaLajJAnI AtmAnuM zaraNa prArthIe. ane vIra saMvata 2536 ane vikrama saMvata 2066nA vidvavajanone ane saMpAdakane khobale khobale hRdaya bharIne Agamanane AnaMda ane AzAthI vadhAvIe. abhinaMdana ApavAnA oratA jAge evo zrI premala kApaDiyA dvArA prabuddha vAcako! zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Apane nUtana saMpAdita thayela graMtha e zrImad TevavaMvanI vRMta covIsI graMtha. varSAbhinaMdana pAThavI aneka A aMkanA saujanyadAtA : : prajJAcakSu jyoti mohanalAla pArekha haste : pArekha parivAra jemanA gharamAM maMdira na hoya ke jeo maMdire javA azaktimAna hoya temanA gharamAM A graMtha birAje to e ghara 'ghara derAsara' banI jAya, ane pratidina jina darzana ane jJAnanI zubha paLa prApta thatA karma nirjarA thAya ane zubha karmano udaya thAya. A bhavya graMthamAM vartamAnakAlIna 24 tIrthaMkaro, gaNadharo, vividha deva, devI, vyaMtaro, vividha tIrthapaTo; samavasaraNa, jaMbudvipa, aSTamaMgala, zrI RRSi maMDaLa yaMtra, zrI sUri yaMtra, aSTApada, sametazikhara, zatruMjaya, Abu, giranAra, vagere tIrtha sthaLo, bhavya jIvonI caraNa pAdukA, navapada, cha lezyA, zrI siddhacakra vagere dazyamAna thAya che. A sarvanA pAvana darzanathI darzakanI e ghaDI maMgaLamaya banI jAya ane e divasa dhanya banI jAya. A graMthanA pRSTo kalA sauMdaryathI chalochala to che ja paraMtu ethIya vizeSa A graMthanA zabde zabdamAM jaina tattvanA gahana jJAnano udadhi paNa samAyelo che. zubhecchAono thALa dharI ApanA aMtaramAM birAjamAna jijJAsu bhAva ane ApanA bhavya AtmAne vaMdana kare che. smRti navA varasanA A zubha divasomAM Aje vartamAna kALamAM prakAzita thayela eka bhavya graMthanuM Apane darzana karAvavAnI bhAvanA hRdayamAM pragaTI che. A graMtha vAMcatA ane enA pRSTonuM darzana karatAM jema pUrva dizAmAM dUra dUrathI pragaTatA prabhAtanA sUrya kiraNanA sparzathI paMkamAM kAdavamAM-sthira paMkaja-kamaLa khIlI UThe ema A graMthanA vAMcanadarzanathI A hRdaya jina bhaktijJAnathI pulakita thaI UThyuM che. Apane paNa AvI ja anubhUti thaze ja evI A lakhanArane parama zraddhA che. 24434 IMcamAM vistarAyelo, vajanamAM traNa kilo ane suMdara samRddha 505 ArTa peparamAM aMkita thayelo, bhAratanA vividha kalA saMgrahAlayomAMthI prApta karela lagabhaga 229 bhavya kalAkRtiothI zaNagArelo ane zobhato, pratyeka pRSTamAM jina bhaktinI mahimA gAtI kula 216 gAthA (956 paMktio)mAM jinabhakti ane tattvanA UMDANanI jhAlara raNakAvato, tIrthasvarUpa A graMtha eTale harSadarAya heriTeja-muMbaI dvArA 2005nI sAlamAM prakAzita thayela, jenA saMpAdana mATe A graMtha nirmANamAM sAtha ApanAra sarve Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 A graMthamAM pa. pU. adhyAtmayogI upAdhyAya zrImad devacaMdrajI dharatA pU. zrI devacaMdrajI amadAvAdamAM dozIvADAnI poLamAM DahelAnA ma.sA.nA bhakta AtmAmAMthI udbhavelA bhaktijJAna bharyA covIsa upAzrayamAM kALagati pAmyA. pUjyazrInA jIvanakALa daramiyAna stavano ane eka kaLaza ema paccIsa stavano che. sarva prathama ApaNe pUjyazrInI tapa ane sAdhanAnA aneka camatkAro e samayanA A kAvyonA sarjaka e mahAyogIno pudgala paricaya anubhavIe. samAje anubhavyA hatA. - pUjyazrI devacaMdrajInuM janma sthaLa mAravADamAM bikAnera nagara tapAgaccha, kharataragaccha ane acalagacchanA vidvAna munivaro pAsenuM eka nAnuM gAma. kuTuMba osavAla vaMzIya. pitA suzrAvaka pratye temano ghaNo premabhAva hovAthI tathA temanI guNAnurAgitA, tulasIdAsajI ane mAtA susaMskArI zrAvikA dhanabAI. zrAvikA samabhAvadRSTi ane AtmajJAnItAne kAraNe sarva gacchomAM temanI dhanabAInA udaramAM garbha sthApita thayo tyAre ja A daMpatIe pU. mahattA, pratiSThA, khyAti ane vidvatA temanI hayAtImAM ja vRddhi upAdhyAya rAjasAgarajI pAse pratijJA karI ke jo eone putraratna pAmI hatI. tapAgacchIya zrI padmavijayajI, zrI uttama vijaya nirvANa prApta thaze to teo AnaMdasaha e putraratnane jinazAsanane rAsamAM jaNAve che kesamarpita karaze. garbha vRddhi daramiyAna mAtA dhanabAIne evuM svapna kharataragaccha mATe thAya re, nAme zrI devacaMda rA. AvyuM ke emanA mukhamAM caMdrano praveza thaI rahyo che, ane vihAra jaina siddhAMta ziromaNi re, lolA karatA kharataragacchanI 61mI pATe birAjamAna pU. AcArya zrI dheryAdika guNavRMdare, dezanA jAsa svarUpanI re lolA' jinacandrasUri ke jemane samrATa akabare "yuga prabhAvaka'nuM biruda ApyuM nijAnaMdamAM masta evA AdhyAtmayogI A sarvamAnya saMtapuruSanA hatuM temane svapna artha pUchatA pUjyazrIe kahyuM ke avataranAra bALaka Atma himAlayamAMthI avatarelI eozrInI A covIzInI vAta kAM chatrapati thaze kAM patrapati (jJAnImuni) thaze. ane vikrama saMvata have ApaNe karIe. 1746 eTale I. sa. 1690mAM A daMpatIne ghare putrajanma thayo sAmAnya rIte ApaNe AnaMdaghanajInI covIzI vize vizeSa jenuM nAma caMdra svapnane kAraNe "devacaMdra' pADavAmAM AvyuM. paricita chIe. A covIzInA sAhityaprakAra ane jaina sAdhu jyAre vihAra karatA karatA zrI rAjasAgarajI e gAmamAM padhAryA bhagavaMto temaja kavi zrAvako dvArA lakhAyelI covIzI upara zodha tyAre pratijJA pramANe ATha varSanA bALaka devacaMdrane A daMpatIe prabaMdha lakhanAra DaoN. abhaya dozI A prakAranI covIzInuM mULa gurune samarpita karI dIdho. Agama sAhityamAM jue che ane lakhe che ke A covIzI kAvya daza varSanI UMmare devacaMdrajIne laghudIkSA, tat pazcAt AcArya svarUpa pracalita to vikramanA 16mA zatakathI, eTale madhyakAlina zrI jinacaMdrasUrijIe devacaMdrajIne vaDI dIkSA ApI. samayamAM thayuM, ane e samayamAM kharataragacchanA jayasAgara upAdhyAye vAcakavarya ane aneka guNa vizeSaNothI vibhUSita pUjya zrI prathama "stavana covIzI'nI racanA karI. tyArabAda e zatakamAM pAMca, devacaMdrajIe aneka graMthono gahana abhyAsa karI zrutajJAna rasanuM 17mA zatakamAM 7, 18mA zatakamAM lagabhaga 69,-AnaMda pAna karyuM. mA sarasvatInI eozrI upara avirata kRpA varasatI dhanajIe covIzI 17-18 zataka daramiyAna lakhI,-tyAra pachI rahI. e samayanA jJAnIjano kahetA ke pU. devacaMdrajIne eka pUrva A prakAranI covIzI lakhAtI ja rahI che. "jijJAsue DaoN. abhaya koTinuM divyajJAna hatuM ane mastakamAM maNi hato. dozI likhita "covIzI svarUpa ane sAhitya' graMtha jovo.) sAdhu jIvananA custa niyamo pALatA pALatA ane satata prAraMbhamAM A prakAranI covIzI bhakti pradhAna ja hatI, pachI bhAratabhUmi upara vihAro karatA jaina tattvono upadeza ApatA bhakti ane jJAna beune kendramAM rAkhI A prakAranI covIzI lakhAtI ApatA temaja aneka bhavya pratiSThAno ane mahotsava uparAMta gaI. AnaMdaghanajInI jJAna-pradhAna covIzI upara to ekathI vadhu kriyoddhAra karAvatA karAvatA eozrIe aneka tattvagraMthonuM sarjana zodhaprabaMdho lakhAyA che. karI jaina sAhityane UMcerI mahimA bakSI. paMjAbamAM "dhyAna dIpikA ApaNA A devacaMdrajInI covIzI to gahanatama che. catuSpadI' graMtha, bikAneramAM sAta bhASAmAM 'dravya prakAza' graMtha, A graMthanA saMpAdaka zrI premala kApaDiyAne AvA bhavya ane moTA koTa maroTa (rAjasthAna)mAM "AgamasArodvAra', jAmanagaramAM kaThina graMthanI racanA karavAnI skUraNA kaI paLe thaI e ApaNe emanA vicAra sAra" ane "jJAnamaMjarI' uparAMta snAtrapUjA, covIsI, zabdomAM ja sAMbhaLIe. dravyaprakAza, vicAra ratnasAgara, jJAnamaMjarI TIkA, nayacakrasAra, vagere "A saMsAranA pratyeka jIvAtmAo kAyamI ane saMpUrNa sukhane aneka jaina tattvajJAnanA graMthonuM pUjyazrIe sarjana karyuM hatuM. A Icche che. A prakAranuM sukha mokSa sivAya bIje kyAMya maLI zake badhA graMtho jaina zAsana mATe ratno samAna che. nahi. paraMtu adhyAtma rasika jIvo AvA sukhane AMzika rIte cokkasa mAtra chAsaTha varSanI UMmare vikrama saMvata 1812nA bhAdrapada anubhavI zake che. amAvasyAne rAtre eka prahara pUrNa thatA dazavaikAlika, uttarAdhyana mane paNa adhyAtmamAM ghaNI ruci hatI. AnaMdaghanajInAM stavano vagere sUtronuM zravaNa karatAM karatAM tathA zrI arihaMtanuM dhyAna dharatA ane padono abhyAsa cAlu hato. prabhunI prabhutA ane emanI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 guNasaMpadA jANavAnI ane samajavAnI varSothI ati jijJAsA hatI ane paramAtmAnI kRpAthI Avo yoga anAyAse prApta thayo. eka dhanya divase adhyAtmayogI AcAryadeva zrImad vijaya kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA vaMdanArthe huM lonAvalA gayo hato. prathama vakhatanA darzane ja pUjyazrIe mane devacandrajI covIsI bhaNavAnI bhalAmaNa karI. prabuddha jIvana pU. devacandrajInA stavano atyaMta hRdayavedhaka che ane jema jema A stavanonuM smaraNa, manana ane ciMtana karAya che tema tema prasannatA ane harSa anubhavAya che. jyAre jyAre caityavaMdana Adi kriyAomAM A stavanonI mArmika gAthAonuM upayogapUrvaka gAna thAya che. tyAre tyAre ati bhAvollAsa jAge che. hRdaya pulakita bane che. zarUAtamAM A abhyAsa khUba ja gahana lAgyo paraMtu vAraMvAra pU. kalApUrNasUrIjInA sAnnidhyathI, temanI kRpAdaSTinA kAraNe dhIme dhIme stavanonA artha ane rahasyo khUlavA lAgyA. pUjyazrIne eka gAthAno artha pUchatAM teozrI AraMbhathI aMta sudhI, pUrA stavanano artha savistRta samajAvatA. eTale savizeSa rasa jAgavAthI,banI uttarottara, A covIsInA gAnamAM AnaMda vadhato cAlyo ane ArAdhanAmAM pragati thavA lAgI. graMthakAra mahAtmAe AvA tattvadRSTirUpI puone stavanarUpI mALAmAM gUMthIne paramatattvanI upAsanA'nA Icchuka para mahAna upakAra karyo che. pUjyazrInI kavitva zakti paNa vacanAtIta hovAthI stavano vizeSarUpathI hRdayaMgama bane che. A stavanono abhyAsa karatI vakhate teozrInA svopanna bAlavodha' tathA 'paramatattvanI upAsanA' vigere aneka graMthono upayoga karyo. svopajJa bAlAvabodhamAM teoe Agama ane bIjA ghaNA suMdara graMthomAMthI saMskRta-prAkRta avataraNo lIdhAM che. teno artha ame A sAthe ApavAno prayAsa karyo che. A stavanonA ayana pachI evI bhAvanA utpanna thaI ke devacandrajI covIsIno evo graMtha prakAzita karavo ke je jijJAsu sAdhaka saraLatAthI samajI zake. tethI prastuta graMthamAM stavanonA artha ane sAra pU. kalApUrNasUrIzvarajI kRta 'paramatattvanI upAsanA'mAMthI lIdhA che.'' A graMthamAM parama pUjya AcArya devazrI vijaya kalApUrNasUrIzvarajIno ni bhaktinI mahimA gAto adhyayanazIla lekha graMtha mugaTamAM morapiccha samAna che. 5 sAcI ane nityabhAvI prIta to A dina bhaktinI ja che, eTale e ja karavI. A covIzInI pratyeka gAthA eka gahana graMtha jevI che. pratyeka zabdane jinamUrti samajIne ane sthira ane ekAgra dRSTithI nirakho, e zabda sAme sthira thAya ane jaina tattvonA agamya rahasyo jevA ke naya, saptabhaMgI, syAdavAda, jJAnayoga, zrahAyoga, cAritrayoga, karmayoga ane bhaktiyoga vagere bhAvakanI prajJA ane hRdayamAM udhaDavA lAgaze. tyAre evI pratIti thaze ke prIta karavI to koI pudgala ke piMDanI sAthe zA mATe prIta karavI? piMDanI prIta e to anitya che, e yogI puruSa devacaMdrajIe prabhu bhaktimAM layalIna thaI, masta maujI thaI, dehAtita thaI, bAhya bhAvathI parAmukha banI, pararUpane sadaMtara visarI svarUpamAM otaprota thaI tIrthaMkara bhagavAnanA guNo ane mahimA gAtI mana himAlayamAMthI gaMgA jevI vahAlI A tattvarasa, adhyAtmarasa, vairAgyarasa ane samatA2sathI temaja kAvyatva ane geyatvathI chalakAtI A racanAomAM zarIra ane hRdayane jhoLIe to jIvananI e paLo dhanya dhanya banI jAya, ane saMsArI AtmA mokSano sAdhaka banI jAya, tyAre Atmadarzana paramAtmAdarzana jAya. eka bIjamAM jema asaMkhya vRkSo utpanna karavAnI zakti che eja rIte eka mAtra bhakti bIjathI ja AtmAmAM anaMta jJAnanA vRkSonuM nirmANa thAya che. vRkSa nirmANa mATe A bIjane dharatInI mATI ane pANInI jarUra che ema bhakti sAthe kriyA ane jJAna bhaLe pachI to AtmAmAM kalpavRkSanuM nirmANa thAya che, je sAdhakane nirvAkA kakSA sudhI dorI jAya. A bhaktimAM A uparAMta bahirAtmA, aMtarAtmA A ane paramAtmAno triyaMNI saMgama che. nitaryAM jaLanA e snAnathI AtmAne potAnA zuddha svarUpanuM jJAna thAya che, temaja samatArasa, paramAnaMda ane zAzvata ane avinAzI Atmika sukhanI prApti thAya che. prabhune bhajIe to jIvanamAM prabhutA pragaTe, pUjyanI pUjA karavAthI ja pUjya pada prApta thAya che. jina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahI jinavara hove re. X X X zItala jina pati prabhutA prabhunI, mujhathI kahI na jAya che, anaMtatA nirmalatA pUrNatA, jJAna vinA na jaNAya jI. (10)1 X X X samyag daSTi mora, niSThAM harakha ghaNuM re; dekhI adbhuta rupa, parama jinavara taNuM re, prabhu gujAno upadeza, te jaladhArA vahI re; dharma ruci citta bhUmi, maMhI niyala ii re. (21) 4 A nUtana varSe AvA uttama graMthanA sAgaramAMthI thoDAM biMdunI aMjali 'prabuddha jIvana'nA vAcakone arpaNa karavAnuM sadbhAgya A lakhanArane prApta thAya che e mATe A graMthanA racayitA sAdhaka zrAvaka zrI premala kApaDiyAne aMtarathI abhinaMdana ApI abhivaMdana karuM chuM. gujarAtI ane hiMdI be bhASA A graMthamAM che, paraMtu A graMthanA vijJAna saMpAdakane vinaMti karIe ke thoDo vadhu zrama karI bhaviSyamAM A graMthamAM aMgeja bhASA-gadyane paNa sthAna Apa Apo to aMgrejIbhASI asaMkhya jijJAsujano pAse A graMtha pahoMcI zakaze. ane A adbhUta graMthane AMtararASTrIya siddhi avazya prApta thaze. A Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prabuddha jIvana pratyeka jaina ane upAzraye A adbhuta graMtha vasAvIne potAne tyAM graMtha sthApanA karavI joIe. dhanavaMta zAha RSabha jinaMdaNuM prItaDI, kima kIje ho kahI catura vicAra; prabhujI jaI aLagA vasyA, tihAM kiNe navi ho koI vacana uccAra. AlbarTa AInsTAIna ane mahAtmA gAMdhIjI : vyakti vizleSaNa (rASTrapitA pU. mo. ka. gAMdhI mahAtmAtI 141mI janma jayaMtI prasaMge zabda smaraNAMjali) lekhaka: sindhu varmA anuvAdaka: puSpA parIkha I DaoN. AInsTAIna tathA gAMdhIjI baMne ItihAsano ghaDanArA tathA zAMtinA dUto hatA. ogaNIsamI sadImAM janmI alaga alaga vAtAvaraNamAM ucharI A baMne vibhUtioe vIsamI sadInA vizvaItihAsane dhaDyo ane sAthe sAthe AvanAra zatakanI jhAMkhI paNa karAvI gAMdhIjI DaoN. AInsTAInathI cha varSa moTA hatA. banne pote paNa eka saMsthArUpI ja hatA. banne rASTrIya svataMtratA ane vizvazAMtinA prakhara pravartaka ane dAvedAra hatA. bannemAM ghaNA samAna guNo hatA. jyAre gAMdhIjIno janma thayo tyAre bhAratamAM briTiza sAmrAjya hatuM. laMDana sthita mahArANI vikTorIyAnA hAthamAM tenI lagAma hatI. gAMdhIjI kAyadAnA abhyAsI banyA ane DaoN. AInsTAIna vijJAnanA. bannene zarUAtamAM yaza apayazano samAna anubhava thayo. ekabAju gAMdhIjInuM kAyadAvid tarIke bhAratamAM kaMI jAmyuM nahIM ane dakSiNa AphrikA javuM paDyuM, to bIjI bAju AInsTAInane paNa zarUAtamAM sviTjharlenDanI peTeTa oNphisamAM kalArka tarIke javuM paDyuM. gAMdhIjIe potAnI AtmakathA 'mArA satyanA prayogo' lakhI paraMtu DaoN. AInsTAIne AvuM koI pustaka lakhyuM nathI, paraMtu teonuM jIvana ja satyanI sAthenA prayogo samAna hatuM. oNkTobara, 2009 kAgaLa paNa pahoMce nahIM, navi pahoMce ho tihAM ko paradhAna; je pahoMce te tuma so, vi bhAe~ ho koInuM vyavadhAna (1)1,2. (jijJAsu mATe graMthanuM prApti sthAnaH harSadarAya herireja prA. li. jI. jI. hAusa, dArmodaradAsa sukhaDavAlA mArga, muMbaI-400 001. phona : (022) 66519900. mobAIla : 9821141400.) gAMdhIjInuM rAjanItimAM padArpaNa AphrikAnI raMgabhedanI nItinA virodhamAM thayuM, jyAre DaoN. AInsTAIne temanuM zastra jarmanInA zAsako dvArA prathama tathA dvitiya vizvayuddhanI vaccenA gALAmAM yahudIo para thayelA atyAcAra tathA temanI nRzaMsa kataleAmanI virUddhamAM ugAmyuM. da. AphrikAnA saMgharSa bAda jyAre gAMdhIjI bhArata pAchA pharyA tyArathI briTiza sattA sAme ahiMsAtmaka ane zAMtipUrNa AMdolananA sahAre sArA bhArata dezanI muktinI lagAma saMbhALI DaoN. AInsTAInanI rAjanItika dilacaspI jIovAdathI zarU thaI samagra duniyAmAM niHzastrIkaraNa ane vasudhaiva kuTumbakamanA vicAra dvArA phelAI. bahAranI zaktionA koIpaNa AdhAra vagara jenI saphaLatA joI rahyA chIe tevA ane koI zastra ke koInI hoziyArI vagara phakta potAnA vyaktitvanI sUjhanI zakti para ja nirbhara hoya evA rAjanItijJa netA eTale mahAtmA gAMdhI.' AvA saphaLa yoddhA ke jeNe zastrono upayoga sadA tyAjya gaNyo ane phuMkarAvyo; AvA buddhimAna, namra, nizcayI ane potAnA kAryamAM daDhasaMkalpI jeNe potAnuM saMpUrNa jIvana svajanonA utthAna mATe samarpita karyuM hoya; evuM vyaktitva, jenAmAM sIdhA ane saraLa guNo hovA chatAM yuropanI pAzavattAno sAmano karavAnuM sAhasa hoya e nizcita koI aaukika manuSya ja hoya.' gAMdhIjIne DaoN. AInsTAIna dvArA arpita janmadina mubArakabAdI AthI mahAna bIjI kaI hoI zake? AvanArI peDhI to mane lAge che ke kadAca ja mAnI zakaze ke gAMdhIjI jevI vyakti kharekhara A bhAratadezamAM ja janmI hatI! vaijJAnika bhASAmAM jo kahevuM hoya to DaoN. AInsTAIna ane gAMdhIjI dravyamAnanuM urjAmAM ane urjAnuM dravyamAnamAM ema paraspara rUpAMtara hatA. DaoN. AInsTAInane emanA sApekSatAnA siddhAMta vizvavikhyAta to banAvyA ane naoNbela puraskAra paNa apAvyuM. kvaoNnTama siddhAMtanA prabhAvano je upayoga karyo che e ja AgaLa jatAM bIjA vizvayuddhamAM prasiddha aNu ane hAIDrojana baoNmba banyA. A baoNmbe ja nAgAsAkI ane hirozImAno nAza karyo. Aja e biMdu che jyAMthI manuSya nAbhikIya joDa-toDathI saMsArano saMhAra karavA sudhIno khela khelI zake che; athavA yuddhanI jvALA zAMta karI AMtararASTrIya zAMti sthApI zake che. hA, DaoN. AInsTAIne nAnA nAnA aNu proTona, IlekTrona ane nyuTrono mAnava-kalyANa mATeno ja upayoga batAvyo. bhAratamAM evI ja rIte gAMdhIjIe bhautikatAnI bIjI bAju zodhI. emanuM astra hatuM 'AtmA'. 'AtmA' eTale 'eTama' nahIM, bhale uccAramAM sAmyatA hoya. have ApaNe joIe ke vizvavikhyAta vaijJAnike A sApekSavAdanA 1939mAM gAMdhIjInA janmadina nimittenuM DaoN. AInsTAInanA siddhAMtane gaNitanI jAduI bhASAmAM kevI rIte paribhASita karyo. vicAronuM saMbodhana joIe. I=koI sthira padArthanI urjA ane ema=dravyamAna (saMhita) che. sUryaprakAzanI gati eka sekanDa dITha 1,86,000 mAIla che, Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kTobara, 2009 prabuddha jIvana dravyamAnanI urjA, dravyamAna guNyA sUryaprakAzanI gatinA varSa ArAma khurazInA philasupha nahotA. teonI AjubAjunA Arthika, barAbara che. Ano artha e thayo ke dravyamAnanA nAnAmAM nAnA sAmAjika vAtAvaraNa pratye paNa jAgRta ane atyaMta saMvedanazIla kaNamAM amApa urjA che, to pachI Aja sudhI A urjA kema najaramAM vidvAna vyakti hatA. ApaNA mahAtmA gAMdhIjI jevA ja. gAMdhIjInuM na AvI? yogadAna phakta rAjanItika ane Arthika siddhAMto pUratuM sImita uparanA sUtrane bIjI rIte paNa joI zakAya. nahotuM. teonuM yogadAna sAmAjika asamAnatAo, anyAya, urjAnuM parivartana dravyamAnamAM kevI rIte jovAya. bALako, bahenonI pragati, sAMskRtika ekatA, dhArmika tathA ema2 dravyamAna=0/sUryaprakAzagati sAMpradAyika ekAtmatA, sarvAgI grAmya vikAsa, grAma svarAjya, A sUtrane jo navuM rUpa ApavAmAM Ave to eka dilacaspa vAta aspRzyatA nivAraNa tathA dareka stara paranI naitikatA vagere jevA najaramAM Avaze, jemake, (urjA) I=AInsTAIna, ema (dravyamAna) kSetromAM paNa hatuM. =gAMdhIjI ane sI=AtmaprakAzanI gati. Aja ubodhana vizva vaMdya banatA pahelAM banne hastIone ghaNI ghaNI takalIphono bAIbalamAM paNa che. vizvazAMti ane manuSya pratyenI sabhAvanA sAmano karavo paDyo. gAMdhIjIne da.AphrikAmAM raMgabheda nIti naDI Izvara che. A ja vAta gAMdhIjIe bhAratamAM karI batAvI ane duniyAne ane Do. AInsTAIna mATe yahudI dharma jarmanImAM bAdhaka banyo. cakita karI dIdhI. teoe karoDo dezavAsIone potAnA vicAro, bannemAM te chatAM himAlaya jevI adamya zakti hatI ke jenA AdhAre zabdo ane AcaraNathI dravyamAnane eka ja ghaTakamAM parivartita karI teone potAnA jIvanakALa daramiyAna avizvasaniya gAthAnA mAlika evo AtmaprakAza pheMkyo ke e sUryaprakAzanI gati karatAM paNa banAvI dIdhA. banne parama dhArmika hatA. paraMtu kaTTaratAthI ghaNe aMze anekagaNo vadhu gatimAna banyo. AgaLa jatAM svAtaMtrya AMdolananA dUra. prathama teo mAnavatAvAdI hatA ane pachI bIjuM badhuM. 'jIvo aneka prakAro jevA ke, mIThAno satyAgraha, bhUkha haDatALa, khilAphata ane jIvavA do'nI nItino teoe pracAra karyo ane sAthe sAthe caLavaLa Adi jovA maLyA. A sarveno aMta 1942nA 'bhArata choDo' AcaraNa paNa. tyAre ja banne vyaktio dareka dharmanA samAdarakartA AMdolanamAM Avyo. teo anekavAra jelamAM gayA, paraMtu temanI pAse ane dareka jAtinA prazaMsaka banyA hatA. DaoN. AInsTAInanuM astra talavAra ke baMdUka nahotI te chatAM bIjA vizvayuddhanA aMte aMgrejone bhArata kAgaLa ane kalama hatA to gAMdhIjInuM astra satya ane ahiMsA. choDavA mATe vivaza thavuM paDyuM. aMgrejoe joyuM ke saMpUrNa dravyamAna urjAmAM gAMdhIjI DaoN. AInsTAInanA vaijJAnika temaja anya viSayo paranA parivartita thayuM che. A parivartana para paNa ApaNe joIe ke DaoN. lekhonA niyamita vAcaka hatA tathA niyamitapaNe banne vacce AInsTAInanA udgAra keTalA sArthaka che! patravyavahAra paNa cAlu hato. vizva zAMti ane gulAmIthI mukti "ApaNo A samaya navA navA anusaMdhAnamAM saMpanna thato jAya e baMne vicArakone ekasarakhA priya hatA. ekane bhautikazAstra che. ApaNuM dainika jIvana jyAM adhikAdhika ArAmadAyaka banatuM jAya to bIjAne AdhyAtmikatAmAM daDha rUci hatI. gAMdhIjInI hatyAnA che. ApaNe ApaNI tAkAtathI sAgarane oLaMgI zakyA chIe. samAcAra sAMbhaLI teo stabdha banI gayA hatA. zArirIka zramathI mukti maLI che, AsamAnamAM uDatA zIkhyA ane banne mahAnubhAvomAM bIjI paNa eka sAmyatA hatI. banne saraLa duniyAnI dareka dizAmAM vidyuta taraMgo paNa mokalatA zIkhyA, te hRdayI hatA ane sAdagInA himAyatI hatA. ADaMbara ane bhapakAthI chatAM Avazyaka vastuonA utpAdana ane vitaraNamAM koI banne dUra rahetA. eka phakta potaDI paheratA to bIjA ekadama sAdA susaMbaddhatA na lAvI zakyA. AnuM pariNAma e AvyuM ke pratyeka ane sastA kapaDAM vAparatA. bannene trIsathI cALIsa varSamAM ja vyakti haMmezAM bhayabhIta jaNAya che ke kadAca koI Arthika cakramAMthI pArivArika samasyAno sAmano karavo paDyo. bahAra to nahIM pheMkAI jaIe ne! athavA dareka cIjano ene abhAva Aje jyAre barlinanI divAla tUTavAthI jarmanI eka thayuM che, jaNAya che. sAthe sAthe e paNa dekhAya che ke vibhinna dezomAM thoDA AphrikAnA nAnA nAnA rAjyo eka thayA che athavA e mArge AgaLa thoDA samaye loko ekabIjAnI hatyA kare che ane Ane lIdhe mAranAra vadhI rahyA che, viyeTanAma ane koriyAnA be bhAga paNa ekatra thavAnI haMmezAM potAnA bhaviSyanI ciMtAmAM bhaya ane AtaMkathI pIDita taiyArImAM che, yuropiyana deza, "ame prathama yuropina ane pachI raheto hoya che. AvuM eTalA mATe bane che ke adhikAMza manuSyanI "anya' ema kahevAmAM garva le che tyAre mahAtmA gAMdhIjI tathA DaoN. buddhi ane caritra pelA muThThIbhara lokothI ochI che. e loko AInsTAInanA AtmA svargamAMthI pRthvI para najara pheMkatAM jarUra janasamudAya mATe mulyavAna utpAdana kare che. mane vizvAsa che ke saMtoSanI lAgaNI anubhavatA haze ane samasta mAnava jAtanA mArI AjanI uccArelI vANIne AvanArI peDhI gaMbhIratA ane kalyANa mATe AzIrvAda ApatA haze. gauravathI vadhAvaze." upara jaNAvela vicAro batAve che ke DaoN. ('tIrthakara' hindI sAmAyikanA saujanyathI) AInsTAIna mAtra prayogazALA sudhInA vaijJAnika nahotA. 6/bI, 1le mALe,kaeNna hAusa, vI. e. paTela mArga, muMbaI-400004. AlbarTa AInsTAIna phakta prayogazALA puratA vaijJAnika ke Te. naM. 23873611; mo. 9820530415 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana kTobara, 2009 che. dIkarI mATenI jhaMkhanA DaoN. raNajita paTela (anAmI) A mathALu vAMcIne ghaNAMne navAI lAgaze paNa vAta so vasA maLe che paNa koI sAcA vyutpattivida ke "phekolojisTa'nI satya che. samAjamAM dIkarI mATe ghaNI badhI kahevato che je enA kalpanA-taraMga-buTTAvALI eka vyutpatti varSo pahelAM, vAMcelI ke janma ne jIvana mATe AnaMdaprada ke gorava levA jevI nathI chatAMye sAMbhaLelI...jemAM "duhitA'no artha evo karelo ke "dUre hitA'.-dUra samAjamAM evA ghaNA badhA sajjano che je dIkarI mATe jhaMkhatA hoya rahe emAM ja jenuM hita che te "duhitA' konAthI dUra rahevAnI AmAM che ne enI aprAptino asaMtoSa emane satata duHkhI kare che. chellAM vAta haze? pitRpakSathI ke zvasurapakSe saMyukta kuTuMbathI ke duSTa-pramAdI be varSomAM mArA ardho Dajhana sAhityakAra-mitroe chello zvAsa patithI- konAthI? A vyutpatti praznArtha cihna jevI che. so dIkarIne ghare lIdho ne Aje huM evA aneka kissA jANuM chuM ke vRddha maganamato artha karI zake che paNa AjanI duniyAe badhA ja artho mAtApitAnI mana mUkIne premapUrvaka sevA dIkarI Aje karatI hoya ane kahevatomAM uthalapAthala sarjI dIdhI che. varSo pahelAMnI kahevata hatIH 'Doso kuMvAro mare paNa strI kuMvArI dIkarI janme eTale pANo jabhyo ke mAMDavo Avyo kahevAya che. mare nahIM." have A kahevatamAM "mare'ne badale maLe zabda pheravI nAMkhIne daza bAra varSanI thAya eTale kahezeH "dIkarI ne ukaraDIne vadhatAM vAra DosA-DosI zabdano vyatyaya karI nAkho! seMkaDo nahIM paNa hajjAro zI? jANe ene svataMtra vyaktitva ja nathI e darzAvatI kahevata DosIo kuMvArI haze ne DosA vAMDhA. 'gAya ne dIkarI dore tyAM jAya dIkarI ne gAya dore tyAM jAya'. dIkarI sukhI ho ke du:khI...du:khI paNa AjanI dIkarIne to javuM hoya tyAM ja jAya che.' dIkarI paraNIne hoya to ya kahevAnAH "dIkarInI mATIne zA jhATakA paDe che. koIpaNa sAsare Ave ne enI nanAmI nIkaLe e mATe sUcaka kahevata cheH kAraNasara piyara rahetI dIkarI mATe kahevAnAH "dIkarI sAsare sArI "ubhI Ave ne ADI jAya.' Aje to ADI thaIne Ave ne UbhI ne mAla vecyo sAro...jANe dIkarI paNa vecavAno mAla na hoya! nahIM paNa javuM hoya to ADI paNa jaI zake che! dIkariyALu ghara dIkarI pitRgRhe rahe e ThIka nahIM e mATe varavI kahevata AvI eTale boraDivALu khetara'...Aje bhalabhalAne khaMkherI nAkhe che. mArA dIkarI sAsare ke masANe sArI lAge.'dIkarInA vahAlanI pArAzIzI dAdI Ane mATe "ghAghariyo vastAra' zabda-prayoga karatAM. kaI? to kahezeH "dIkarInI vahAlapa dAyajethI jaNAya'. boraDIvALA dIkarAo mATenI cAra paMktio TAMkIne pachI mULa vAta para khetarane jatA-AvatA badhA ja khaMkhere..e uparathI kahevata AvIH AvuMdIkariyALuM ghara ne boraDiyALuM khetara'. dIkarI ke dIkarIo ja hoya dIkarA hatA nhAnA tyAre mAe vAhyA pANA. to evI janetA mATe kahevata racAI: "dIkarInI mA rANI, ghaDapaNe dIkarA thayA moTA tyAre jamAnA AvyA khoTA. bhare pANI'. dIkarI eTale nyAsa, pArakI thApaNa...zakuMtalAnA pAlaka dIkarAne AvI dADhI, tyAre mAne mUkI kADhI, pitA RSi kaNava paNa A vicAraNAmAMthI apavAdarUpa nathI.- dIkarAne AvI mUcha tyAre bApane nahIM pUcha. artho hi kanyA parakIya evA vAdI-prativAdInI jema AvI kahevato to sarvatra maLavAnI. tAdya saMgreSya parigrahItaH | have mArA cAra mitronI dIkarI mATenI jhaMkhanA zA mATe hatI jAto mamAya vizada: prakAma tenI so TakA satya vAta karuM. cAreya mitro hayAta che eTale sAcAM pratyarpitanyAsa IvAntarAtmAnI nAma Apato nathI. dhAro ke eka che pro. amIna. pro. amInane be matalaba ke-"che dIkarI to dhana pArakuM ja, dIkarA hatA paNa emanA zrImatIne 'kanyAdAna'nuM puNya kamAvAnI vaLAvI ene pati-ghera Aje, eSaNA hatI eTale trIjA saMtAna mATe Agraha rAkhyo sabhAgye ke thayo ati svastha ja attarAtmA durbhAgye e paNa dIkaro Avyo. have "kanyAdAna-puNyamAro, yathA thApaNa pAchI soMpyuM. vAsanAnA mokSanuM zuM? pro. amIna ne emanAM zrImatIe bhatrIjIne dIkarI mATe saMskRtamAM eka zabda "duhitA' che. vidyAdhara vAmana dattaka laI kanyAdAna karyuM ne emanI mAnyatA pramANe puNya aMke karyuM. bhIDe (BHIDE) nA sane 1926nA saMskRta-aMgrejI joDaNIkozamAM, bIjA mitra che pro. DaoN. parIkha. emane dIkarI nahIM, dIkaro paraNe ne duhitu'-DaoNTa2-dIkarI-eTalI ja samajutI ApI che. sAthe cAra AMkho maLe eTale juvALu thAya...Ave TANe dIkarI hoya to gujarAtI zabdakozamAM paNa duhitA eTale dIkarI..jovA-vAMcavA dIkarI ApIne dIkaro lIdho, te pArako hato tene potAno Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 kIdho'...paNa e to jAmAt dazamo graha na bane tyAM sudhI ja sAcuM chatAM ye vRddhAvasthAnA avalaMbanarUpe e AzvAsana khoTuM to nathI ja ne ghaNAM jamAIo savAI dIkarAnI garaja sAratA paNa hoya che. yogya pharaja bajAvIne. trIjA mitra moTA udyogapati che. saMtatimAM emane traNa dIkarA che. emanI mAnyatA evI che ke dIkarI saMpUrNa nIkaLe to eka ja kuLane ujALe. jyAre dIkarI DAhI hoya to baMneya kuLane ujALe. AmAM paNa totera maNano 'to' to che ja...paNa janakakanyAe pitR ne raghukuLane dhanya karI dIdhuM cothA mitranI, dIkarI mATenI jhaMkhanA bauddhika ne mAnasa zAstrIya che. ekane badale be saMtAnonI vAtane paNa e mAnasa zAstrIya dRSTie uttejana Ape che pachI bhale e be saMtAno eka ja liMgI hoya. eka ja saMtAna svArthI, ahaMkendrI ane samAja vimukha banI jatuM hoya che. be-traNa bahenono eka ja bhAIne Rju, mRdula, saMvedanazIla ne paropakArI banAvanAra baheno hoya che. mArA be dIkarA ne eka dIkarIne ghare koIpaNa dIkarI nathI enI khoTa pogo- dAhone sAlatI hoya che. dharmabhaginIo dvArA e khoTanI pUrti thatI hoya che. paNa Adarza sthitimAM bhAI bhaginInA saMbaMdhanI vAta to nirALI ja che...eno koI ja vikalpa nathI. dIkarIvihoNA kevaLa dIkarAnA ja pitAo vRddhAvasthAmAM dIkarIonA mAtA-pitAnI sevA thatI pratyakSa nihALe che tyAre emano aMtarAtmA pokArI uThe cheH 'kAza! mAre paNa ekAda dIkarI hota to! lokagItomAM dIkarInAM ane duHkhonI dardanAka kathA Ave che chatAM haiM evAM keTalAM logIna che jemAM dIkarInA avatArane dhanya ne aneka puNyonuM phaLa gaNAvyuM che. dA. ta.:-'jo pUjyA hoya morAra' e lokagItamAM A paMktio Ave cheHjene te peTe dIkarI, teno te dhanya avatAra' kAraNa ? prabuddha jIvana 'Aja dAdAjInA dezamAM kAle uMDI jANuM paradezajo ame re dAdA! UMDaNa carakalaDI'...lagabhaga A ja bhAva paMjAbI lokagItamAMH 'sADA ciDIAM dA caMbA ve bAbala asIM uDa jANA arsI haDImAM so uMDImAM ve bAbala kise deza jANA.' 'sAcyuM sU vAvare, jo pUjyA hoya morAra.' gujarAtI ane paMjAbI lokagItamAM svayaM dIkarI potAne pazcimamAM to koI vAtano kazo ja chocha rahyo nathI. jyAM AvI 'uDA-calaDI' gaNAve cheH paristhiti hoya tyAM gItA anusAra, 'jAyate varNasaMkara"...dIkarInI upekSAnA mAThAM ne viSama pariNAma Avato jamAno jIravI zakavAno nathI. matalaba keH 'ame to' UDaNa carakalaDI'- 'paMkhInA meLA' jevAM chIe. ke pitA! ame to eka divasa UDI jaIzuM. UMDI UMDIne pitA! ame koI parAyA dezamAM jaIzuM' paNa e 'parAyA deza'mAM mokalatAM, kanyA vidAya' vakhate, karyo pASANahaMdI pitA ro nathI? lokagItomAM AvI vyathAnI kathA mAnasika rIte AlekhAI - 2 'vaLI vaLI dAdA pUche vAtaH ne 'Aja mAMDava kema ag2oharo re?'...gRhane mAMDave Aje zUnyatA aMdhakAra zAne ? kevaLa dAdAnI ja thavAno A prazna nathI.kAkA ane vIrano paNa Aja prazna che...ane darekane mATe majhiyAro uttara che. dIvaDo hato jenI benane hAya melIne cAlyAM sAsare re.' dIkarI e to gharano dIpaka che...dehalI dIpaka-nyAye e sarvatra prakAza Ape che...baMneya kuLamAM dIkarI-dIpakanI A kalpanA loka sAhityamAM ThIka ThIka pracalita che. 'nagara sAsare' (The in-laws at Jamnagar) lokagItamAM, 'kyAre Ave bhAveNAnAM teja re, dAjIrAjanI kuMvara-'dAjIrAjano dIvaDo hAlyo sAsare (The bright lamp of Dajiraj proceeds to in-laws). dIvaDo hAlyo sAsare...kanyA vidAya ne mATe lokakavi AthI kayA prabaLa ne pratApI pratIkano viniyoga karI zake? *di, ujALe te dIkarA pitAnAM adhUrAM kAma pUrNa kare te putra ke kahevAtA kalpanAnA 'pu' nAmanA narakamAMthI pitAne tAre te 'putra' AvI AvI mana-ghaDaMta vyutpattio bhale vyutpanna matinI utpatti hoya paNa AjanA badalAyelA mAholamAM te navA saMsAranA duHkharUpI narakamAMthI tAranArane, kAranAra ekAkI vRddha mAtApitAnI saMjIvanI to dIkarIo ja che. e vahAlanA dariyAnI jhaMkhanA' Ama to jamAnAnI nakkara vAstavikatA banI raheze, kAraNa ke jyAM vAMkaDAnI prathA AkarI che tyAM bAlikA-sUkAhatyAnuM pramANa khUba moTuM che; Ane kAraNe chokarA-chokarIonA janma-pramANe khAssI moTI uthalapAthala sarjI che, keTalIka jJAtiomAM to eka hajAra putranA janmanI sAme mAMDa AThaso kanyAo hoya che. kanyAonA abhAve ucca kuLanA nabIrA AdivAsI kanyAone paraNatA thaI gayA che ne dIkarInA janmanuM ApaNe gaurava karIe; jene te peTe dIkarI teno dhanya avatAra. dIkarIno janma to jeNe pUjyA hoya morAra.' tene tyAM thAya e satyane samajIe. rasikabhAI raNajitabhAI paTela, C12. navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgonI sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380 052, mobAIla : 9898169069. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 AgamasuttathI samaNasutta aharSada dozI meti mUAsu pU|| maitrI mAro dharma che. bhagavAna mahAvIranuM A sUtrothI Agama sAhitya samRddha che. abhuta sUtra ApaNane AgamasUtro dvArA maLyuM che. A AgamasUtro udAharaNarUpe thoDA sUtro joIe. kevA che? meMti bhUesu kappae. maitrI mAro dharma che. vizvanA sUkSmathI sUkSma 1956mAM parama dArzanika ane prakAMDa paMDita zrI jayaMtamuninuM jIvo sAthe paNa mAre maitrI che. mahAvIranI pahelA AvI vizvavyApI kolakatAmAM cAturmAsa hatuM. tyAre teozrI eka bhAI sAthe vAta maitrInI vAta koIe karI nathI. karI rahyA hatA, je 50 varSa pachI paNa mane yAda che. uTrie no pamAyae. UTho, pramAda ane ALasa choDo. na e bhAI kahetA hatA ke temane zrI uttarAdhyayana sUtranA vAMcanamAM ninjaveja vIriya. tamArI zaktine chupAvo nahIM. A sUtramAM eTalo anero AnaMda Avato hato. mahArAjazrIe kahyuM ke uttarAdhyayana prabhAva che ke te pUruM jIvana badalI zake che. sUtra svayaM bhagavAna mahAvIranI vANI che, temanA ja zabdo che eTale svAmI vivekAnaMde upaniSadanuM samAna arthavALuM, 'SThita nA prat tene vAMcIe ke sAMbhaLIe, AnaMda ja Ave. prApya varAtrivadhata' vizva prasiddha karyuM hatuM. te bhAIe AgaLa jaNAvyuM ke tene e graMthanA dareka zabda ghaNAM asthi satya pareza para, narthIi asatyaM pareNa paraM. eka ekathI ja mIThA-madhura lAgatA hatA. caDiyAtA zastra che, paNa azastrathI caDiyAtuM koI nathI. nizastra e nAnI uMmare meM Agama zAstra ke uttarAdhyayana sUtranuM nAma gAMdhIjIe sazastra aMgrejone ahiMsAnI zaktino paricaya Apyo. sAMbhaLyuM nahotuM ane tenI jarA paNa jANakArI nahotI. chatAM, mArTina lyuthara kiMga ane nelasana maMDAlAe paNa ahiMsAnI zaktithI mane ghaNuM kutUhala thayuM. bhagavAnanI vANI kevI haze? bhagavAna zuM vizvane Azcaryacakita karI dIdhA hatA. nizastra ahiMsAnI zreSThatAnI kahetA haze ? emAM evuM zuM che ke te mIThuM madhUruM lAge? vAta bhagavAna mahAvIre AjathI 2600 varSa pahelA karI hatI. bIje divase meM upAzrayamAM pustakonA kabATa uthalAvavA zarU AvA anupama, Aje paNa eTalA ja mArgadarzaka sUtro ApaNA karyA. mane zrI uttarAdhyayana sUtra na maLyuM paNa zrI uvAsagadasAMga Agama graMthomAM chavAyelA che vizvamAMe keTalA jANe che? keTalA sUtra maLyuM. temAM paNa bhagavAna mahAvIranI vANI che eTale mane jaino paNa te jANe che? samajAI gayuM hatuM. e graMthamAM kathAo hovAthI huM vAMcI gayo. bhagavAna mahAvIranI vANI: Agama sUtrano A mAro pahelo paricaya. kadAca mane jhAjhI videzamAM buddha, rAma ane kRSNanA nAme jANItA che. paNa mahAvIranuM samajaNa nahIM paDI hoya, to paNa AnaMda zrAvakanI kathA mane gamI nAma keTalA jANatA haze? krizcayAniTI, IslAma, hiMdu ane boddha gaI hatI. dharma upara relave, eraporTa ane dareka bukasToromAM sahelAIthI pustaka A graMthamAM AnaMda zrAvaka svayaM bhagavAna mahAvIra pAsethI 12 maLe che. paNa bhagavAna mahAvIra ane jaina dharma mATe pustaka meLavavuM vrata grahaNa kare che tenuM varNana che. aIbhAre, bhattapANavocchee, thoDuM muzkela che. gItA, bAIbala, kurAna ane dharmopada, eka ja kUDalehakAraNe, vagere zabdo pratikramaNamAM AvatA hovAthI paricita graMthamAM emanA dharmano sAra che jyAre jaino mATe sarvamAnya ane hatA. AnaMda zrAvakanuM varNana karatA zAstrakAra kahe che ke te potAnA dharmanA sArarUpa eka ja graMthanI khoTa che. kuTuMba ane samAjamAM meDhIbhUta ane cakSubhUta hatA. tyAre e zabdano kahevAmAM Ave che ke jaina dharmanA siddhAMta ane tenuM darzana eTalA artha samajAyo na hato, Aja tenuM mahattva samajAya che. A vizeSaNa vizALa che ane Agama graMthonI samasyA eTalI moTI che ke tene ghaNAM mArmika che. bhagavAna mahAvIrano zrAvaka Atmadharma ane eka graMthamAM samAvI na zakAya. te uparAMta jainonA vibhinna saMpradAyo vyavahAradharma, bannene sAthe laIne cAlato hoya che Agama graMtho mATe ekamata nathI. digaMbaro mAne che ke dareka AgamasUtro AgaLa jatA Agama vAMcanano jema jema yoga maLato gayo lupta thaI gayA che ane have upalabdha nathI. tema tema mane bhagavAna mahAvIranA zabdonI madhuratAnI sAthe gahana vinobA bhAvenA prayatnathI bhagavAna mahAvIranI 2500mI arthano paNa anubhava thato gayo. temAM jIvana jIvavAnI kaLA ane nirvANa jayaMtI samaye "samaNasutta'nA saMkalanathI e kamI pUrI thaI maMtra samAyelA che. vizvanA koI paNa mahApuruSa, divyapuruSa ke che. paNa haju sudhI teno pracAra thayo nathI. philosophare na ApyA hoya tevA TUMkA, arthathI bharelA, ratna samAna vizvanA tattvadarzananA saMpuTamAM bhagavAna mahAvIranI ahiMsA, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabhu aparigraha ane anekAMtavAdano jhaLahaLATa ane teja judA tarI Ave che. chatAM ApaNe jainadarzanane nathI mass ke nathI class sudhI pahoMcADI zakyA e hakIkata che. vaidika sAhityamAM 100 upara graMtha che. zrI kRSNe A graMthonuM dohana karIne teno sAra gItAmAM Apyo che. bauddho pAse paNa 14 dharmagraMtho che, paNa teo tenA sArarUpe sarvamAnya graMtha dhammapadanuM saMkalana 1500 varSa pahelAM karI zakyA che. bhagavAna mahAvIranI vANI Agama kahevAya che ane te 12 graMthomAM saMkalita che. te dareka bhAga 'aMgasUtra' kahevAya che ane sAmUhika rIte dvAdazAMgI kahevAya che. A AgamasUtronI racanA ardha mAgadhI bhASAmAM thaI che. A bAra aMgasUtromAMthI cUMTIne eka sArarUpa graMthanuM saMkalana 2500 varSa sudhI kema na thayuM teno uttara meLavatA pahelAM e joIe ke AgamanI racanA kevI rIte thaI, temAM kevA pheraphAra thayA ane amuka graMtho kevI rIte lupta thaI gayA. gaNadharo dvArA AgamasUtronuM kathana : kevaLajJAna thayA pachI bhagavAna mahAvIre sarva prathama glenama svAmI ane bIjA 10 brAhmaNa paMDitone upadeza Apyo hato. A 11 paMDito vedamAM nipuNa hatA. bhagavAna mahAvIre e 11 paMDito sAthe vedanI mAnyatAothI ja zarUAta karI. veda kahe che ke vizvanI utpatti, vinAza ane saMcAlana kramathI brahmA, maheza ane viSNu kare che. mahAvIre te mATe traNa ardha mAgadhI zabdo ApyA - upaneIvA, vigameIvA ane veIvA, je tripadI kahevAya che. e traNa zabdothI samajAvyuM ke padArthanA utpAda, vyaya ane sthiti mATe koI bahAranI daivI zaktine badale jo padArthamAM ja tenA svabhAvarUpe A traNa avasthAnuM AropaNa karavAmAM Ave to vizvamAM janma, maraNa, karma ane muktine eka judI ja dRSTithI joI zakAze. dareka padArtha janI avasthA choDe che ane navuM rUpa dhAraNa kare che. te be vacce paNa tenuM dhruvatattva TakI rahe che. A tripadImAM jaina Agamano mULa srota ane ahiMsA, aparigraha ane anekAMtavAdanA siddhAMta che. IndrabhUti gautama ane bIjA 10 paMDito bhagavAnanI A vyAkhyAthI eTalA prabhAvita thaI gayA hatA ke teoe e ja kSaNe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. teo gaNadhara eTale ke bhagavAnanA ziSyonA nAyaka banyA. gaNadharoe tripadInA AdhAre bhagavAnanA jJAnanuM sarva prathama saMkalana karyuM, je 14 pUrva tarIke oLakhAya che. ahIM pUrva zabdanA be artha thAya che. (1) sauthI paheluM saMkalana ane (2) pahelAnA jJAnanuM saMkalana, bIjA artha pramANe anya tIrthaMkaronI paraMparA ane tattvajJAnane gaNadharoe 14 pUrvamAM samAvI lIdhuM. vana 11 Agama sUtro mukhya meM zabdothI zarU thAya che. teno artha e che ke A sUtro sAMbhaLelA che. tethI e zrutajJAna kahevAya che. dareka racanA vAcanA (edition) kahevAya che. 11 gAdharanI huM vAcanA hatI. temaNe sUtronuM artha ane bhAva pramANe saMkalana karyuM che. vAcanAmAM zabdano haka hoI zake che, paNa artha eka ja hoya che, je nIcenA sUtrathI spaSTa thAya che. athaeN bhAsaI arahA, sUtta gaMthaMti gaNaharA niuNam arahaMtonI bhASAnA arthanuM nipuA gaNadharo sUtrarUpe guMthana kare che. 14 pUrva pachI gaNadharoe bhagavAnanI saMpUrNa vANInI 12 aMgasUtromAM racanA karI. temaNe 14 pUrvAne 12mA aMga dRSTivAdamAM samAvI dIdhA. A sUtro maukhika hatA. smaraNa zaktinA AdhAre tenuM adhyayana thatuM hatuM. koI paNa sUtranuM lekhana karIne pustakanuM rUpa ApyuM nahotuM. eTale vAcanAomAM pAThAMtara rahetuM hatuM. 12 sUtrone aMga kahevA pAchaLa eka rasaprada kArA che. zAstrakAroe 12 sUtra maLIne eka puruSAkAranI kalpanA karI che. dareka Agama graMtha zarIranuM eka aMga che. jemake prathama AcArAMga sUtra e jamaNo paga che ane 12muM dRSTivAdasUtra e mastaka che. bhagavAna mahAvIranA nirvAAnA 64 varSa sudhI kevaLajJAnIo viharamAna hatA. jaMbusvAmI chellA kevaLajJAnI hatA. eTale temanA samaya sudhI pAThabhedanuM sahelAIthI nirAkaraNa thaI zakatuM hatuM. aMgapraviSTa ane aMgabAhya Agama jaMbu svAmI pachI 100 varSano zrutakevaLIno yuga zarU thayo. kevaLajJAnI pAsethI zrutazravaNa dvArA 12 aMgasUtronuM jeNe saMpUrNa jJAna meLavyuM hoya te zrutakevaLI kahevAtA hatA. bhagavAna mahAvIranA samayamAM sarcalaka ane celaka, eTale ke vastradhArI ane nirvastra, ema banne prakAranA sAdhuo hatA. devaLIyuganA aMta sudhImAM sarcalaka ane acelaka banne paraMparA rUDha thavA lAgI haze. eTale digaMbara ane zvetAMbaranA zrutakevaLIonI yAdImAM taphAvata che. jo ke banne mAne che ke bhadrabAhu svAmI chellA zrutakevaLI hatA. zrutakevaLIoe 14 pUrvanA AdhAre dareka aMga sUtra sAthe saMbaMdhita svataMtra graMthonI racanA karI, je upAMga kahevAya che. te uparAMta aneka bIjA graMthonI paNa 14 pUrvane AdhAre racanA thaI hatI, jemAMthI ghaNAM graMthone Agama sUtromAM sthAna maLyuM che. 12 aMga e aMgapraviSTa kahevAyA ane upAMga ane anya Agamo aMgabAhya kahevAyA. 14 pUrvanA AdhAre banelA navA graMthono abhyAsa vadhato gayo ane 14 pUrvano abhyAsa ghaTato gayo. dukALa jevA samaye 14 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana kTobara, 2009 pUrvano abhyAsa vadhu ghaTI jato. 14 pUrvanA jANanArA sAdhuo gayA hatAM. ochA thatA jatA hatA. pahelethI ja 12 aMganI nava vAcanA chevaTe vIra nirvANa 606 ane 609 vacce digaMbara ane astitvamAM hatI ja. eTale vIranA nirvANanA 160 varSamAM Agama zvetAMbara vacce jaina samAja vibhAjita thaI gayo. digaMbaroe dareka sUtromAM aneka pAThabheda, arthabheda ane mAhitIbheda astitvamAM Agamone lupta jAhera karIne potAnA alaga graMthone Agama jeTaluM AvyA ane 14 pUrva lupta thavA lAgyA. ja mahattva ApyuM. pATalIputranI AgamavAcanA: maukhika paraMparA, lekhanano abhAva, satata vihAra, sthaLAMtara have jaina ItihAsanuM eka mahattvanuM prakaraNa ApaNI sAme Ave che. ane duSkALanA samaye adhyayanamAM maMdatA vagere kAraNothI A badhA praznonA nivAraNa mATe ane sarvamAnya Agama graMthonA zvetAMbaronA sUtromAM paNa pAThAMtaranI kriyA cAlu rahI. aneka navA saMkalana mATe zrutakevaLI zrI bhadrabAhu svAmInI adhyakSatA nIce graMthone AgamasUtranI mAnyatA maLI hatI. je "prakirNaka' kahevAya pATalIputramAM eka pariSada bolAvavAmAM AvI, je pATalIputra che. vAcanA tarIke oLakhAya che. vIra nirvANanA 500 varSanI AsapAsa AcArya AryarakSita pATalIputra vAcanAmAM Agama graMthonuM vyavasthita saMkalana thayuM, adhyayananI saraLatA mATe AgamasUtronuM viSaya anusAra cAra chatAM nIcenA kAraNathI pharIthI dhIre dhIre avyavasthA UbhI thaI haze bhAgamAM saMkalana karyuM. (1) dravyAnuyogamAM tattvajJAna (2) tevuM anumAna karI zakAya. caraNakaraNAnuyogamAM AcAra (3) gaNitAnuyogamAM khagoLa, (1) jeno digaMbara ane zvetAMbara saMpradAyamAM vibhAjita thayA bhUgoLa, saMkhyA, mApa, gaNita, jyotiSa vagere viSayo ane (4) nahotA, chatAM sAdhuomAM sacelaka-acalakanA ane anya AcArabheda kathAnuyogamAM jIvanacaritra, kathA ane vArtAo. Aja paNa jaina daDha thatAM potAnI mAnyatAne puSTi maLe tevA pAThabheTavALA AgamanuM sAhityane A cAra zreNImAM rajU karavAnI prathA pracalita che. sthaviro dvArA adhyayana cAlu rahevuM. anya AgamavAcanAo:(2) 14 pUrvamAMthI udbhUta AcArya zayaMbhava racita daza vaikAlika vIra nirvANa 300nI AsapAsa kaliMgamAM samrATa khAravele sUtra ane svayaM bhadrabAhu dvArA racAyelA dazAzruta skaMdha, bRhada kalpa kumAragiri parvata para Agama vAcanAnuM Ayojana karyuM hatuM. A ane vyavahAra sUtrane Agama sUtra tarIke sarva ane SaTakhaMDAgama ane kaSAya pariSadamAM AryA poyaNI nAme sAdhvIe potAnI 300 viduSI pAhuDane AMzika svIkRti maLI hatI. AgaLa jatAM 14 pUrvane badale sAdhvIo sAthe AgamonA saMkalanamAM sahAya karI hatI. jaina dharmamAM A navA graMthonuM adhyayana vadhatuM gayuM. strIone haMmezAM mahattvanuM sthAna maLyuM che e garva sAthe noMdhavA (3) samaya jatAM AgamanA be bhinna pATha astitvamAM AvyA. jevI hakIkata che. (ka) pATalIputra vAcanAmAM svIkArAyela aMgapraviSTha ane aMgabAhya vIra saMvata 827 ane 840 vacce mathurAmAM AcArya skaMdilanI Agamo, (kha) pAThAMtaravALA graMtho ane (ga) anya graMtho, jeno adhyakSatAmAM ane saurASTranA vallabhI gAme AcArya nAgArjunanI svIkAra-pracAra sImita hato. je munioe agAunA pATha yAda adhyakSatAmAM AgamonA saMkalana mATe pariSado bharANI hatI. mathurA rAkhyA hatA ane pATalIputra vAcanA pachI navA pATha yAda rAkhyA, ane vallabhI vacce moTuM aMtara hovAthI AcArya skaMdila ane AcArya temanI smRtimAM, lekhita pAThanA abhAvamAM, pAThonI bheLaseLa nAgArjuna ekaThA maLI na zakyA ane e be vAcanAomAM pAThAMtara thavAnI saMbhAvanA vadhI gaI. rahI gayuM. (4) sthUlibhadrane 10 pUrvano abhyAsa karAvyA pachI bhadrabAhu AgamonuM lekhana: svAmIe chellA 4 pUrvano abhyAsa karAvavo baMdha karyo hato. A vallabhI vAcanAne 150 varSa pachI jaina samAjamAM eka krAMtikArI rIte 14 pUrvano lopa jhaDapI banyo. ghaTanA banI. bhadrabAhu svAmI pachI 10 pUrvadharono yuga zarU thayo. zvetAMbara mokhika paraMparA ane smRtinA AdhAre Agamane jALavavAnI mAnyatA pramANe bIjA 414 varSe chellA dazapUrvadhara Arya vraja hatA. muzkelIo UbhI ja hatI. vIra saMvata 980mAM devardhigaNi kSamAzramaNe jyAre digaMbaro mAne che ke 183 varSe AcArya dharmasena chellA AgamasUtronuM lekhana karavAno nirNaya lIdho. dazapUrvadhara hatA. temaja 683 varSe lohAcArya chellA AcArAMganA boddha ane vaidika dharma graMtho lipibaddha thaI cUkyA hatA. paraMtu jANanAra hatA. AthI spaSTa jaNAI Ave che ke bhinna sAdhu samudAyo jaina sAdhu mATe jJAna karatAM AcAra ane cAritranuM mahattva vadhu che. vacce vicAravinimaya ane jJAnacarcA ghaTatAM ghaTatAM sadaMtara baMdha thaI jJAna na hoya hoya to cAle, paNa AcAramAM zithilatA na cAle. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ obara, 200 eTale pustaka lakhavA ane jALavavAmAM jaina sAdhune AcArabhaMga jaNAto hato ane mukhyarUpe be prazna UThatA hatA. (1) lekhana mATe tADapatra ane bhojapatrano upayoga karavAmAM vanaspatIkAyanA jIvonI hiMsA thAya. (2) pustakone sAthe rAkhavAmAM parigrahano doSa hato. Agamone lipibaddha karavAmAM devaUgaNIe apUrva netRtvazakti, dIrghadaSTi ane samajAvaTanI kaLAno paricaya Apyo. Aje lekhanakArya sAmAnya che. eTale 1500 varSa pahelA lekhanano navo cIlo pADanAranI pUrI kadara na thaI zake te svAbhAvika che. eTale Aje devaUgaNInI himmata, niDaratA ane sAhasikatAno sAco aMdAja kADhavo muzkela che. devIMgaNInI A pariSada vAcanA nahIM paNa zrutalekhananI pariSada hatI. temAM vallabhI vAcanAnA pAThonuM lekhana karavAmAM AvyuM. mAdhurI vAcanA, TIkAo ane curNI sAthe jyAM pAThabheda hato tyAM temaNe teno ullekha karIne udAratA ane dIrghadraSTi batAvI. 13 varSanA parizrama pachI prathama vAra jaina samAjane vyavasthita ane AdhArabhUta Agama graMtho lakhANamAM maLyA. Aje je Agama upalabdha che te devIMgaNI tamAzramaNanA aitihAsika ane krAMtikArI zrutalekhanane te AbhArI che. have pAThAMtarano paNa aMta Avyo. Agama sUtro ane teno racanAkALa : mAzramaNa bhagavAna mahAvIranA nirvANathI laIne devIMgaNI sudhIno kALa Agama sUtronI racanAno kALa gaNAya che. vartamAnamAM 11 aMgamasUtro che ane te gAyonI racanA gaNAya che. chatAM thoDo abhyAsa karavAthI jaNAI Ave che ke A aMgasUtronI racanA eka ja samaye nathI thaI. prathama aMga AcArAMga sUtranA be zrutaskaMdha (bhAga) che. banne bhAganA viSaya, vicAra ane bhASAmAM bhinnatA che. eTale A be bhAga judA samaye racAyA che. pahelo bhAga pATalIputra vAcanA pahelAno che ane bIjo bhAga tyAra pachIno che. 11 aMgonI mukhya racanA vIra nirvANanA 300 varSa sudhImAM thaI che. pachInA varSomAM nAnA-moTA umerA ane sudhArA thatA rahyA che. 10mA aMga prazna vyAkaraNa sUtranI naMdI sUtramAM je vigata ApI che te lupta thaI gaI che. hAlanA A sUtranI vigata abhayadevanI vIra saMvata 12mA saikAnI TIkAmAM jovA maLe che. prabuddha jIvana 12 upAMgasUtromAM prajJApanA sUtra kAlakAcArye vIra nirvANa saMvata 335 thI 376 vacce racyuM che. digaMbara mAnyatA pramANe sUrya prapti, jambudvIpa prajJapti, candra prazaptino ullekha dRSTivAdanA parikarma prakaraNamAM hato. upAMgano racanA kALa vIra nirvANanA 60 varSanI aMdarano gaNAya che. 13 chedasUtranI saMkhyA 6 che. cAritramAM lAgatA doSanA prAyazcittanI vidhi je sUtromAM ApI che te chedasUtro kahevAya che. dazAzruta, bRhadakalpa ane vyavahAra sUtra zrutakevaLI bhadrabAhue vIra nirvANanA 150 thI 170 varSamAM 14 pUrvanA AdhAre ramyA che. niSiya sUtra AcArAMganI cUlikA che ane prAcIna che. jitakalpa sUtra ane mahAnizitha sUtra prAcIna viSNunI punarracanA che. saMyama pAlanamAM je sahAyaka che ane navadIkRtane jeno abhyAsa sarva prathama karAvavAmAM Ave che tevA 4 mULa sUtro che. Avazyaka sUtranI racanA aMge sUtronA kALa daramiyAna thaI che. daza vaikAlikasUtranI racanA vIra nirvAkAnA 100 varSanI AsapAsa AcArya zakhyuMbharyu karI che. uttarAdhyayana sUtranuM saMkalana vIra nirvANanA 300 varSanI aMdara ekathI vadhAre AcAryoe karyuM che. pIMDa niryuktinI racanA pAchaLathI thaI che. cUlikAsUtro be che. anuyogadvAra sUtranI racano Arya rakSitanA cAra anuyoganA AdhAre thaI che ane 2000 varSa pahelAM thaI che. naMdI sUtranI racanA devardhigaNI kSamAzramaNanA samakAlina devavAcake karI che. digaMbara Agama graMtha ane sAhitya : digaMbaromAM Agama vadhu jhaDapathI lupta thayA che. digaMbara AcAryoe navA graMtho racyA ane tene Agama tarIke mAnya rAkhyA. sauthI prAcIna graMthomAM paTakhaMDAgamanI puSpadaMta ane bhUtabalie ane kaSAya pAhuDanI gaNadhare racanA karI che. kuMdakuMdAcArye pravacanasAra, niyamasAra, samayasAra ane paMcAstikAyanI racanA karI. samaMtabhadra. akalaMka, pujyapAda vidyAnaMda vagere AcAryoe aneka graMthonI racanA karI. A graMthono racanAkALa vIra nirvANanA 1000 varSa sudhIno che. mUrtipUjaka zvetAMbaranA AgamagraMthonI saMkhyA 45 che. sthAnakavAsI ane terApaMthI temAMthI 10 prakirNaka ane amuka chaMdasUtra ane mULasUtrane adhikRta mAnatA nathI. temanA AgamanI saMkhyA 32 che. 2500 varSamAM AgamagraMtha upara aneka TIkAo ane sAhityanI racanA thaI che. AgamanuM viSaya anusAra saMpAdana karavAnA ane saraLa banAvavAnA aneka prayAso thayA che. temAM vIra nirvANanI cothI zatAbdImAM AcArya umAsvAti racita tattvArtha sUtra sauthI mahattvano graMtha che. TUMkA sUtra dvArA arthagaMbhIra viSayanuM vyavasthita ane kaDIbaddha Alekhanano bhAratanA ItihAsamAM A prathama prayAsa che. eTale tattvArtha sUtranuM aitihAsika draSTie mahattvanuM ane gauravabharyuM sthAna che. tattvArtha sUtra jainonA cAre phirakAne mAnya che. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 jaina AcAryoe vipula mAtrAmAM ucca koTInA sAhityanI racanA chevaTe digaMbaronA jinendra varNajIne gaLe temanI vAta utarI. karI che. vidyAnA dareka viSayanuM jaina AcAryoe kheDANa karyuM che. varNIjI vidvAna ane ciMtanazIla hatA. temaNe vinobAjInI preraNAthI durbhAgyanI vAta che ke sAMpradAyika matabhedano kAraNe ApaNe "jaina dharmasAra' nAme pustaka bahAra pADyuM. tenI 1000 nakala ApaNA ja AcAryone joIe teTaluM sanmAna nathI ApI zakyA. jaina sAdhuone, vidvAnone ane samAjanA movaDIone mokalI. pariNAme bhAratamAM paNa jenonA sAhityanA ane vidyAnA temanA sUcanone AdhAre temaNe punaH saMpAdana karIne "jiNadharmo yogadAnanI pUratI noMdha nathI levANI. nAme navo graMtha taiyAra karyo. jaina samAjanI AcArapradhAna dRSTine kAraNe Agamono abhyAsa vinobAjIe varSIjIne ghaNuM ja protsAhana ApyuM. temanA moTo bhAge sAdhuo pUrato maryAdita rahI gayo. eTale hiMduonI kAryamAM cAre phirakAnA aneka munio ane vidvAno joDAyA. chevaTe gItA ke boddhonA dhamapada jevA Agama AdhArita eka sArarUpa 29 ane 30 navembara, 1974nA dilhImAM eka pariSada bolAvI, graMthanI koIne jarUra lAgatI nathI. pariNAme jaina samAjanI bahAra jemAM dareka saMpradAyanA maLIne 300 munio, vidvAno ane jaina AgamanI jANakArI najIvI rahI che. zrAvakonI hAjarI hatI. teoe maLIne "jiNadhamma" upara vAraMvAra samaNasuttaH carcA, vicAraNA, samIkSA ane avalokana karyuM. tene AdhAre bIjA temAM eka apavAdarUpe hatA vinobA bhAve. te vaidika sAhityanA sAta divasa parizrama ane carcA karIne munioe sarvAnumatithI prakAMDa paMDita hovA uparAMta jaina tattvajJAnanA paNa UMDA abhyAsI navA svarUpe graMtha taiyAra karyo ane tene ardha mAgadhImAM 'samaNasutta' hatA ane savAyA jaina hatA. teo jaina sAdhunI jema pAdavihArI nAma ApyuM. pariSadanA adhyakSa munizrI vidyAnaMdajI, munizrI hatA. temaNe pahelethI ja jAhera karyuM hatuM ke te jIvananA chellA janakavijayajI, munizrI suzIlakumArajI, munizrI nathamalajI ane divasomAM jainonA saMlekhanAvrata dhAraNa karaze. kharekhara, temaNe zrI jinendra varNIjIe tenI nakala vinobAjIne arpaNa karI. aMtima divasomAM saMthAro dhAraNa karyo hato. temanA svAthya mATe samaNasutta bhagavAna mahAvIranI janma jayaMtI upara janatA samakSa ciMtita zrImatI iMdirA gAMdhIe jyAre davA levA mATe Agraha karyo mUkavuM evo aitihAsika nirNaya lIdho. tyAre temaNe dRDhatAthI kahyuM ke jena saMthArAmAM pANI suddhAM na khape. 2500 varSamAM na thayuM hoya tevuM eka bhagIratha ane virATa vinobAjI cUsta AcArapAlananA AgrahI hatA. te mAnatA kArya vinobAjInA prayAsathI ane dareka jaina phirakAnA sahayogathI hatA ke jaina sAdhuo tyAga ane saMyamamAM jarA paNa bAMdhachoDa saMpanna thayuM. vIra nirvANa saMvata 2051, caitra zuda 13, mahAvIra nathI karatA mATe te ajenomAM paNa AdaraNIya che. temaNe kahyuM hatuM janma jayaMtI, 24 eprila 1975nA samaNasutta prakAzita thayuM. ke AcAra gumAvIne pracAra karavo e khoTano dhaMdho che. jyAre pracAra samaNasuttamAM jaina dharma, darzana ane siddhAMtanI sArabhUta gumAvIne paNa AcAra jALavavAmAM lAMbA gALe lAbha che. gAthAonuM zvetAMbara ane digaMbara Agama sUtromAMthI viSayanA vinobAjIne haMmezAM lAgatuM hatuM ke jaina Agama AdhArita kramamAM saMkalana karyuM che. prAcIna mULa Agama graMthomAMthI saMkalana ane jainonA cAre saMpradAyone mAnya hoya tevA eka graMthanI racanA karyuM che eTale te pramANabhUta ane AdaraNIya che. prAkRta "sutta' thavI joIe. A graMthamAM saMpUrNa jena AcAra, tattvajJAna ane zabdano artha sUtra thAya che. samaNasuttamAM 4 khaMDa ane 756 gAthA darzanano samAveza thavo joIe. jainonA ahiMsA, aparigraha ane che. anekAMtavAdanA abhuta ane sArvabhauma siddhAMto vizva samakSa rajU prathama khaMDa "jyotirmukha'mAM karma, saMsAra ane AtmAnuM svarUpa thavA joIe. samajAvyuM che. temAM rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobhane badale | vinobAjIe vAraMvAra jaina AcAryo, sAdhuo ane vidvAnone apIla karI ke gItA ane boddhonA dhammapada jevo jainono eka sthaLa saMkocane kAraNe... graMtha hovo joIe. bAIbala ane kurAna game teTalA daLadAra hoya, patra carcA, sarjana svAgata ane zrI muMbaI yuvaka saMgha yojita eka ja che. durbhAgyavaza, jaina samAja aneka phAMTAomAM vibhAjita 75mI vyAkhyAnamALAno AgaLano ahevAla sthaLa saMkocane che. temanI vacceno bheda ghaNo ja najIvo che ane dharmagraMthonI saMkhyA kAraNe A aMkamAM prakAzita karI zakyA nathI, je navembaranA aMkamAM virATa che. temaNe aneka munione vinaMtI karI ke tame ekaThA maLIne, prakAzita karavAmAM Avaze. carcA karIne, eka uttama, sarvamAnya dharmasAra graMtha taiyAra karo. paNa nitaMtrI pariNAma zUnya ja rahyuM. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana 15 dharma, saMyama, ahiMsA ane aparigraha tarapha javAnI preraNA che. bIjA ApaNA vyaktatvino virATa vikAsa thaze. aMtaramAM anaMta zaktinI khaMDa "mokSamArgamAM AcAra, vrata, saMyama, tapa ane darzanano paricaya jhaNajhaNATI thaze. akhaMDa AnaMdanA pravAhamAM taraboLa thaI javAze. che. cothA khaMDa "syAdvAda'mAM jaina darzananI vizvane je anupama bheTa mArAmAM, tamArAmAM, ApaNA saumAM A maitrIbhAva pragaTe te maLI che te anekAMtavAdano paricaya che. mATe samasutta ghera ghera pahoMce, darekanA hRdayanA khUNe khUNe pahoMce e pariSadamAM tattvArtha sUtramAMthI "parasparopagraho jIvAnAm" te mATe ApaNe sau sahiyArA prayAsanI pratijJA sAthe chUTA paDIe sUtrane ane traNa lokanA puruSAkAra pratIkane samasta jainonA sUtra ane pharI pharI maLatA rahIe. * * * ane pratIka tarIke svIkAravAmAM AvyA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yojIta 75mI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM samaNasuttamAM jaina dharmanA siddhAMta, AcAra, jIvanadRSTi, jIvana- tA. 22-8-2009nA prastuta karela vaktavya. praNAlI ane kramika jIvanavikAsanA upAya batAvyA che. temAM koI 58-e, paDaDA mukura roDa, kolakattA-700 020. sAMpradAyika Agraha nathI. dareka saMpradAyane svIkArya bane te zailIthI phona (033) 24753971 - 24863890 tenuM saMkalana thayuM che. bhagavAna mahAvIrano saMdeza prajJAvAnathI laIne mobAIla : 09830564421 sAmAnya mANasa sudhI saune upayogI che. Email: [email protected] bhaviSya: chatAM samaNasuttano joIe teTalo pracAra nathI thayo. dareka | samaNasutta' : aDadhI kiMmate prApta saMpradAyanA agragaNya munio ane vidvAnono temAM parizrama che samaNa sutta' chatAM tenA adhyayana mATe purato prayAsa nathI thayo. A graMtha upekSAne vizvanA mahAna dharmomAM jaina dharmanI gaNanA thAya che. anya kAraNe ja jo vismRta thaI jaze to jainasamAja mATe tenAthI moTuM mahAna dharmomAM hindu dharmanuM "bhagavad gItA', buddhanuM "dharmopada', bIjuM koI durbhAgya nahIM gaNAya. bhagavAna mahAvIranA anupama khristIonuM "bAIbala', IslAmanuM 'kuna' ema eka eka dharma ane saMdezane vizva sudhI pahoMcADavAnI ApaNI pharajarUpe paNa pustakamAM emanA dharmano sAra AvI jAya che. jaina dharmamAM eka ja samaNasutta ghera ghera vaMcAtuM thAya te mATe dareka prayAsa karI chUTavA pustakamAM dharmasAra AvI jAya evuM eka paNa pustaka nahatuM enuM joIe. mukhya kAraNa e hatuM ke jaina dharmamAM mAnava mananuM eTaluM vizleSaNa samAsuttamAM sudhArA, vadhArA, samIkSA ane avalokana thatA thayuM che ke eka eka manobhAva upara aneka pustako lakhAyA che. rahe te mATe eka kendrIya samitInuM gaThana thavuM joIe. munio ane jenonA 24mA tIrthaMkaranI 2500 varSanI ujavaNI samaye saMta vidvAnoe tene abhiprAya mokalatA rahevA joIe ane dara 25 ke vinobAjIe jainone Agraha karyo ke jaina dharmano sAra AvI 50 varSe tenI navI saMzodhita AvRtti bahAra paDavI joIe. tenAthI jAya evuM eka pustaka hovuM joIe. kAma kaThIna hatuM. sadbhAgye samaNasuttano satata abhyAsa thato raheze ane tenuM lakSya pAra paDaze. jaiina samudAyanA cAre phirakAo temaja sAdhu-saMto ane dharmanA jema bhUtakALamAM Agama sUtro upara aneka TIkA, cUNI ane UiMDA abhyAsIoe maLIne 'samaNasutta' nAmanuM pustaka taiyAra niryuktio lakhANA che tema vidvAnoe samaNasutta upara paNa karyuM che. jemAM jaina dharmanA siddhAMtone lagatI 756 gAthAonI vivecana karavA joIe. zaMkarAcAryanA maThamAM niyama che ke jeNe mULa prAkRta, mAgadhI ke ardhamAgadhI, sAthe sAthe saMskRtamAM ane brahmasUtra upara TIkA lakhI hoya te ja zaMkarAcArya banI zake. jaina gujarAtImAM saraLa bhASAmAM samajaNa ApavAmAM Avela che. AmAM samAja paNa AcAryapada mATe Avo koI niyama banAve to jaiina dharmanA mukhya siddhAMto che, uparAMta vadhAre samajavA mATe samaNasuttano dhyeya saphaLa thaze. jaiino pAse vipula sAhitya to che ja. AgamasuttathI samaNasuttanuM A vihaMgAvalokana sArthaka gaNAze, || je bhAI-bahenone A "samaNa sutta' joItuM hoya temane mATe jo ApaNe sau meMnti bhUesa kappae'nI bhAvanAne pragaTAvIe. eka zubhecchaka taraphathI keTalIka nakalo ardhI kiMmate ApavA mATe vizvanA bhUtamAtra sAthe jyAre maitrIbhAva pragaTe che tyAre AkAzamAM amane maLela che. ardhI kiMmata rUpiyA pacAsa thAya che. je bhAIsUrya, caMdra ane tArAmAM jIvanano prakAza dekhAze. mATInuM DhekuM bahenone A pustaka joItuM hoya temaNe muMbaI jaina yuvaka saMghanI hAthamAM laIe to tenA kaNakaNamAM jIvanano dhabakAra sparzaze. oNphisamAM saMparka karavA ane tyAMthI meLavI levA vinaMti che. havAnI lahera pasAra thaze tyAre romeromamAM jIvanasaMgItanA sUra menejara saMbhaLAze. vIjaLI jhabUkaze tyAre temAM cetanAnI cinagArI dekhAze. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 prAcIna jaina munionI UjaLI paramparAnuM tejasvI anusaMdhAnaH dIparatnasAgara mahArAja nDaoN. bipIna Azara (jena sozyala grupa-thAnagaDha (gujarAta saurASTra) dvArA pa. pU. munizrI dIparatna sAgarajI mahArAja sAhebanA daza hajAra puSTomAM anuvAdita thayela Agama sUtra saTIkanA 48 graMthonA saMpUTano tA. 8 ogasTa, 2009nA pa. pU. AcAryadeva zrI punyodaya sAgarasUrijI muni bhagavaMtonI pAvana nizrAmAM temaja vividha kSetronA agraNIo uparAMta vidvadujanonI upasthitimAM bhavyAtibhavya vimocana samAroha yojAyo hato.muLa prAkRta (ardhamAgadhI) ane saMskRta bhASAmAMthI avataraNa thayela A jinavANI AgamanuM gujarAtI bhASAmAM anuvAda karavA mATe pU. munizrIe 25 varSanI jJAnasAdhanA karI jena zAsana ane gujarAtI bhASAne gauravAntita karI che. vartamAnamAM mAtra bAvana varSanI vaya dharAvanAra saMsArajIvanamAM jAmanagaranA vatanI ane e samaye ema.e. sudhI zikSaNa prApta karanAra pU. munizrI dIparatna sAgarajI 1981mAM pa. pu. sudharma sAgarajIthI dIkSita thayA hatA. pUrvAzramamAM eozrI eka tejasvI zikSaka hatA. pUjyazrI dvArA atyAra sudhI 100thI vadhu pustakonuM sarjana-prakAzana thayuM che. 5. munizrI atyAre thAnagaDhamAM birAjamAna che. cAturmAsa parivartana pachI eozrI amadAvAdamAM Agamakendra-khAnapuramAM padhAraze. AvA jaina zAsana prabhAvaka uttama bhagIratha kArya mATe ApaNe sarve pa. pU. munizrI dIparatna sAgarajInI koTi koTi abhivaMdanA karIe ane Ayojaka saMsthA, mAnad kAryakaro ane dAnavIrone dhanyavAda pAThavIe. vizeSa vigata mATe saMparka : vijaya Azara : 09427942482.-taMtrI) bhAratIya sAhityanI pramukha traNa dhArAo : eka, ziSTa sAhitya; dIdhA che. koI eka moTI saMsthA ja kAma karI zake evuM ane eTaluM kAma be, lokasAhitya ane traNa, jaina sAhitya. jaina sAhitya jeTaluM munizrI dIparatnasAgare ekale hAthe, aneka prakAranI prAcIna che eTaluM ja samRddha paNa che; jeTaluM sAmpradAyika che eTaluM duvidhAo-abhAvo vacce rahIne karyuM che. kavizrI vijaya Azare, yogya ja sAhityika paNa che. A dhArAnI samRddhinuM eka kAraNa jaina rIte ja kahyuM cheH sampradAyane samarpita prajJAzIla jainamunionI abhyAsaniSThA, "mahimAvaMta karyo jagamAM muni' zabdane saMzodhanavRtti ane jainadharma pratyeno UMDo lagAva che. prAcInakALathI - jJAna-dharmanA guNavardhana dIparatna che.' laI AjaparyaMta jaina munizrIo jaina sampradAya ane jaina sAhityamAM XXX aMgata rasa laIne potAnI apUrva dharmaniSThA ane sAhityaprItino "potIko vaibhava umeryo AgamamAM anubhava karAvatA rahyA che. jena munizrIonI UjaLI paramparAnuM zAsananuM bhavya siMhAsana dIparatna che." eka tejasvI anusaMdhAna dIparatnasAgara mahArAja che. dIparatnasAgara AvA eka jJAnavRddha, vivecaka, anuvAdaka, saMpAdaka, bhASAjJa, mahArAje Aja sudhImAM 301 pustako lakhyAM che. temanA lekhananA adhyAtmapuruSa evA munizrI dIparatnasAgaranA eka sAthe prakAzita viSayakSetromAM vaividhya ane vemulya paNa jovA maLe che. teoe thayelA 48 graMthonA A gauravaprada vimocana samArohamAM temanI mukhyatve Agama sambandhI ghaNuM kAma karyuM che, parantu A sAthe lekhanayAtrAno paricaya karAvatAM huM AnaMda ane gauravanI lAgaNI teoe jinabhakti sAhitya, pUjanasAhitya, vidhisAhitya, anubhavuM chuM. A aitihAsika vimocana samArohamAM, Apa sau ArAdhanA sAhitya, tattvArtha sAhitya sambandhI ghaNAM pustako lakhyAM samakSa, dIparatnasAgaranA eka saMzodhaka-saMpAdaka ane anuvAdaka che. A uparAMta Agama zabdakoza, Agama kathA koza ane AgamaviSaya tarIkenA vyaktitvane udghATita karavAno mAro namra prayAsa che. darzana jevA koza prakAzita karIne kozakSetre paNa amUlya pradAna karyuM dIparatnasAgara to AkAza jeTaluM vistaryA che. emanA vistArane che. dIparatnasAgara mahArAjanA keTalAMka pustako vizvanA judA judA mApavo azakya che. ahIM mAtra temanA prakAzanothI Apa saune cauda dezonI yunivarsiTInA abhyAsakramamAM mUkAyAM che ane keTalIka abhinna karavAno mAro upakrama che. yunivarsiTImAM saMdarbhagraMtha tarIke upayogamAM levAya che. dharma ane dIparatnasAgara mahArAjanuM amUlya pradAna gaNAvavuM hoya to sAhitya kSetre bhagIratha kArya karanAra dIparatnasAgare jJAnayajJa temanA Agama viSayaka prakAzano che. AgamanuM nAma to saue AraMbhIne potAnA jIvananA traNa dAyakAo A jJAnayajJamAM homI sAMbhaLyuM che, paraMtu jenetara loko e jANatA nathI ke Agama zuM che Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana 17. ane temAM kayA viSayanI carcA karavAmAM AvI che. jema hindudharmanA prAkRta (ardha mAgadhI) hindI gujarAtI bhagavagItA'mAM kRSNanI vANI saMbhaLAya che, khristI dharmanA 2. mAyAro 1.AcArasUtra 01. AcAra bAIbala'mAM Izu khristanI vANI saMbhaLAya che, muslima dharmanA 2. sUyagaDo 2. sUtrakRta sUtra 02. sUyagaDa kurAna'mAM mahaMmada payagambaranI vANI saMbhaLAya che, bauddha dharmanA 3. ThANaM 3. sthAna sUtra 03. ThANa 'tripiTaka' graMthamAM bhagavAna buddhanI vANI saMbhaLAya che, svAminArAyaNa 4.samavAo 4. samavAya sUtra 04. samavAya dharmanA "vacanAmRta'mAM sahajAnaMda svAmInI vANI saMbhaLAya che tema 5. vivAhapannati 5. bhagavatI sUtra 05. vivAhapati jaina dharmanA Agama' graMthamAM jinavANI saMbhaLAya che. jaina sampradAyamAM 6. nAthimpAmo 6. jJAtAdharmakathA sUtra 06. nAyAdhammakahA 7. uvAsagadasAo 7. upAzA sUtra 07. uvAsagadasA covIsamA tIrthaMkara mahAvIra svAmIe paripu-kAma, krodha, lobha, 8. gaMDasAmo 8, aMtaHzA sUtra 08. aMtagaDa dazA moha, matsara ane mada sAme vijaya meLavIne arihaMtanuM biruda prApta 1. manuttarovavAdyasAmo 1. manuttaro pati sUtra 09. anuttarovavAIyadasA karyuM hatuM ane vizvane saMdeza pahoMcADyo hato ke bahAranA zatru 20. pravyAvaraNa sUtra 10. pahAvAgaraNa sAme laDIne to vijaya prApta karI zakAya che, paraMtu aMdaranA zatru .vivorya 16. vipA sUtra 11. vivAgasUya sAme laDo ane vijaya prApta karo. A prakAranA saMdezAo , 2 2.3 22. gauvpati sUtra 12. uvavAIya dayA-prema-karuNA-paropakAra-ahiMsA-satya jevA jIvanamUlyone 23. rAyakhaniya ? rU. rInapranniya sUtra 13. rAyakhaseNiya vahetAM karIne jainadharmano pracAra prasAra karyo hato. vizvanuM kalyANa 24. DIvAnIvAmAmaM 24. nIvALIvamAma sUtra 14. jIvAjIvAbhigama thavAnuM haze to A jainadharmanA siddhAntothI. A siddhAnto samajIne 65. patravaMI 15. pajJApanA sUtra 15. pannavaNA pratyeka mAnavIe jIvanamAM utAravA paDaze. AvA eka umadA dharmanA 6. sUrapannatti 26. sUryaprajJapti sUtra 16. sUrapannati graMtha tarIke Agamane gaNAvAyo che. A Agama graMtha jaina sAhityanuM 27, caMdrati 27. vendra prajJapti sUtra 17. caMdapannati sameta zikhara che. A zikhara para avarohaNa karavAnA prayAso ghaNA 18. navvapannatti 18. nanUdIpa prajJapti sUtra 18. jaMbudIvapati munizrIoe A pUrve karyA che paraMtu tenA eka saphaLa avarohI to 21. nirayAvaliyANa 26. niravatAM sUtra 19. nirayAvaliyA 20. pUrvAsiyA 20. nyUvanaMsiga sUtra 20. kappavaDisiyA munizrI dIparatnasAgara mahArAja che. - 26. vuiyAnuM 22. puSpA sUtra 21.puphiyA dIparatnasAgara mahArAje AgamasAhitya sambandhI je pustako 22. pupphacUliyANaM ( 22. puSpavUti sUtra 22.5phacUliyA saMzodhita-sampAdita ane anudita karyA che te jainasAhityanI eka 23. vasA 23. vRdhdhizA sUtra 23, vahidasA abhUtapUrva ghaTanA che. Agama mULa to prAkRta (ardhamAgadhI) bhASAmAM 24, vatu:zaraNa sUtra 24. causaraNa che. dIparatnasAgara mahArAje sau prathama, ardhamAgadhI bhASA zIkhI, 26, makarapUrvavaravAje 21. mAtra pratyAyana sUtra 25. AupaccakakhANa saMskRta bhASA zIkhI e pachI prAkRta bhASAmAM lakhAyelA, 45 rada, madApuSyAnuM 26, madaatyArahyAna satra 26 ma 26 mahApratyAyana sUtra 26. mahApaccakkhANa AgamasUtronuM saMzodhana saMpAdana karatAM 49 prakAzano ApyAM 27. pariiUT 27, marUparijJA sUtra 27. bhattapariNA jemAM 45 AgamasUtro ane 4 vaikalpika AgamasUtro che. A 28. taMdutvatiya 28. taDuttavaivAriva sUtra 28. taMduladyAliya mahattvAkAMkSI kAma pUrNa thayA pachI dIparatnasAgarajI potAnA 21. saMtAravuM 21. saMtAra sUtra 29. saMthAraga avatAra kAryane sArthaka gaNIne besI rahyA nathI. saMzodhana-saMpAdana 30/1 mAchImAro 30/ThThIvAra sUtra 30/1 gacchAyAra pachI teo e 45 AgamasUtrono gujarAtImAM anuvAda karatAM 30/ 2 vaivAvenAthe 3 / 2 vandavedhya sUtra 30/2 caMdAreya 45 pustako ApyAM che je 3000 pRSThomAM che. gujarAtIonI 26. nA 32. vidyA sUtra 31.gaNivijjA mAlAmAla sthiti nihALI binagujarAtIo-hindIbhASIo e 21le 31. devendrastava sUtra 32. deviMdasthao paNa A graMthane hindI bhASAmAM anUdita karavAno prastAva munizrI 33/1. maraNasamAhi 33. vIrastava sUtra 33. vIrarthIo 33/2. vIratthava dIparatnasAgarajI samakSa mUkyo ane abhyAsaniSTha ane jinavANImAM 34. nisIhaM 34. nizItha sUtra 34.nisIha jemane apUrva zraddhA che evA dIparatnasAgare AgamagraMthane hindI 35. bahatkappI 35.bRhat kalpasUtra 35. buhatu kaSpo bhASAmAM anUdita karatAM bIjAM 45 pustako ApyAM je 3200 36. vavahAro 36. vyavahAra sUtra 36. vavahAra pRSThomAM che. Ama, prAkRta hindI ane gujarAtI bhASAmAM saMzodhita, rU7, sAsuvaMdhuM rU 7. duzakRtanya sUtra 37. dasAsuyakhaMdha saMpAdita, anudita ane samIkSita thayelA Agama graMtho A pramANe 38/2. gIthappo rU8. nIta| sUtra 38. jIyakampa 38/2. paMcakappabhAsaM Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 oNkTobara, 2009 mULa sUtro ane 5 payajJA sUtrono TIkA sahita anuvAda che. sAthe be cUlikA sUtrono anuvAda ane vivecana paNa che. cha dehasUtro che, cha payazA sUtro, 1 mULa sUtra tathA klpa sUtra e badhAmAM mAtra mULa sUtrono anuvAda che. mULa sUtrono anuvAda ITAlika bolDa TAIpa ane tenI niyukti-vRttAdino anuvAda normala TAIpamAM chapAyo che. jethI adhyayana samaye mULabhUta ane TIkAno bheda sahelAIthI jANI zakAya. A graMthonA anuvAdamAM sUtrono je krama che te ja krama munizrI saMpAdita 'Agama suttani saTI'mAM paNa che jethI anuvAdamAM kyAMya saMzaya jaNAya to tenuM nivAraNa mULa 43. uttarajjhayaNaM 43. uttarAdhyayana sUtra 44. navIsUrya 44. nandI sUtra 45. anuogadAraM 45. anuyogadvAra sUtra 45. anuogaddAra 45 Agama sUtronA A graMthomAM vibhinna viSayonI gahana carcA vicAraNA karavAmAM AvI che. AcAra aMgamAM sAdhuno 44. naMdI AcAradharma vize carcA karavAmAM AvI che. 'sUtrakRta'mAM jaina ane saMskRta-prAkRta TIkA sAthe rAkhIne spaSTa karI zakAya. Ama, A jaineta2 arthAt svasiddhAnta ane parasiddhAntano tulanAtmaka abhyAsa rajU karavAmAM Avyo che. 'jJAtAdharmakathA'mAM AThaso bAvana kathA ane traNaso sattAvana jeTalAM dRSTAnto mUkavAmAM AvyAM che. 'prabhApanA' upAMgamAM phijhiksa, bAyolojI, paryAvaraNa, meTAphijhikala jevA Adhunika vijJAnane lagatA viSayonI najIka besI zake evI carcA karavAmAM AvI che. 'payajJAsUtra'mAM eka viSaya para sUtra ane aMtima mahAna ane pavitratama saMpuTamAM 45 Agamo tathA be vaikalpika Agamo ane bAraso sUtranA saraLa anuvAda sahita 48 graMthono samAveza karavAmAM Avyo che. A graMthamAM lagabhaga sAtasothI vadhu viSayo para carcA karavAmAM AvI che. A graMtha dIparatnasAgare chellAM 14 varSa sudhI ekaniSTha bhAve karelI AgamanI sAdhanAnI phalazruti che. A graMtha dIparatnasAgaranI eka saMzodhaka, vivecaka ane anuvAda tarIkenI viziSTa mudrAne to upasAve ja che, paraMtu sArthosAtha temanI apUrva dharmaniSThAne paNa pragaTa kare che. ArAdhanAnuM varNana tathA vidhividhAnonI carcA karavAmAM AvI che. 'anuyogadvAra'mAM nyAyazAstrane lagatI, 'naMdIsUtra'mAM jJAnanA bheda-prabhedanI, 'aMtakRtadazA'mAM mazAnta upasarga thayo hoya te vizenI kathAnI carcA karavAmAM AvI che. 'piMDaniryukta'mAM sAdhue kevo AhAra levo joIe, kema vAparavA joIe jevI be vastunI vidhi vize vistArathI samaja pUrI pADavAmAM AvI che. Ama, judA judA graMthomAM asaMkhya viSayonI vizad ane duSTAnta sahita chaNAvaTa karavAmAM AvI che. A sAthe 'Agama suttaLi saTI' zIrSaka heThaLa Agamono TIkA sahitano trIsa bhAgomAM vibhAjita saMpuTa Apyo che jemAM dIparatnasAgarajInI jJAnasAdhanAnuM pratibiMba paDeluM joI zakAya che. 39. mahAnisIhaM 40. AvassayaM 466 mAnati 41 / 2. piMDanijjuti 42. dasaveyAliya prabuddha jIvana 39. mahAnizItha sUtra 40. Avazyaka sUtra 466panika mutra 41/2 piMDaniyitti sUtra 42. vegisUtra 39. mahAnisIha 40. Avasaya 41 1 hanivrutti 41/2 piMDaniSkutti 42. dasarvAliya 43. uttarajjIyaNa A Agamane gujarAtI ane hindI bhASAmAM avatarita karIne munizrIe samagra bhAratIone mAlAmAla karI dIdhA che. jeno sAthe jenetaro paNa A graMthamAM rasa letA thayA che, A graMthane mUlavatA thayA che, A graMthano abhyAsa karatA thayA che, A graMthanI pavitratAne pramANAnA thayA che, A graMthanI samRddhine prApta karatAM thayA che, A graMtha vizenI jijJAsAne saMtuSTatA thayA che, A graMthanI prastutatAne samajatA thayA che, Aje 48 graMthono saMpuTa prakAzita thaI rahyo che te che "Agama sUtra saTIka anuvAda.' A pustaka 10,000thI vadhu pRSThomAM lakhAyuM che ane tenuM vajana ja savA soLa kilo thAya che. A mahAgraMthamAM niryukti, bhASya, (kyAMka kyAMka cUrNi) tathA samagra vRttiono gujarAtI anuvAda karAyela che. tenI sAthe mULa sUtrono anuvAda to kharo ja. A graMthamAM 11 aMgasUtrI, 12 upAMga sUtro, 4 dIparatnasAgarajIe AgamagraMthonA saMzodhana saMpAdana, vivecana ane anuvAda sAthe 'Agamazabda koza' ane 'AgamakathAkoza' paNa taiyAra karyA che je temaNe kozakSetre karelA pradAnanI sAkSI pUre che. 'Agama zabdakoza' bhAga 1 thI 4mAM 46000 zabdo ane tenA jeTalA AgamasaMdarbho mUkavAmAM AvyAM che. mULa zabdo 3,75,000 AgamanA hovAthI prAkRta (ardhamAgadhI)mAM che tene saMskRta bhASAmAM rUpAMtara karyuM che ane gujarAtI artho mUkyA che. 45 AgamamAM je je sthaLe A zabda AvelA hoya te te sthaLano AgamanA nAma ane sUtranA krama sahitano nirdeza karyo che. A prakAranI saMzodhana zistane kAraNe koI paNa Agama zabdano artha 45 AgamamAM jyAM jyAM teno ullekha hoya te zodhavAnuM atisulabha bane che. 'AgamakathA koza' kathAnA saMdarbha sthaLa sahitano koza che. A kozamAM AgamamAM AvatI badhI ja kathAono saMkSipta sAthe akArAdikrame nAma nirdeza karavAmAM Avyo che. ahIM kathAnA badhAM ja pAtrono AgamamULa | niryukti / bhaya / cUrNi ke vRttimAM je je sthAne ullekha hoya teno sUtrakrama sahita saMdarbha nirdeza ane atisaMkSepa kathA mAhitI ApavAmAM AvI che. A sAthe 'AgamapaMcAgI'mAM AvatAM dRSTAntonI noMdha sAthe tIrthaMkara gaNadhara pratyeka buddha Adi mATe alaga pariziSTo che. A mAtra Agama kathA koza ja nathI paNa vizeSanAmadaSTAnta-kathAdisahitano AgamakathAkoza che. jemAM prAkRtanAma, tenuM saMskRta rUpAMtara ane je nAmanI gujarAtImAM saMkSipta oLakha che tenA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana saMdarbhasthaLanI noMdha sahita ApavAmAM AvI che. A banne koza munizrI dIparatnasAgara mahArAjanI prajJAno sparza pAmIne pragayuM che. jina dIparatnasAgara mahArAje lIdhelA athAga parizramanI ane bhakti viSayaka pAMceka prakAzano noMdhapAtra che: eka "caityavaMdanamALA' AgamagraMthanA karelA UMDA abhyAsanI gavAhI pUre che. A banne jemAM 779 caityavaMdanA saMpAdita karavAmAM AvI che. A koza sAthe "Agama viSaya darzana'no paNa ullekha jarUrI bane che. A caityavaMdanAmAM parvadina, parvatithi, vividha tIrthonAM caityavaMdano sAthe Agama-Index nuM gujarAtI bhASAmAM prakAzita thayela pustaka che. caityavaMdananI bAra covIzI ane tIrtha karanA kalyANaka Adi jemAM 45 AgamanA sUtrakramano viSaya anusAra anukrama nirdeza caityavaMdano paNa che. be, "zatruMjaya bhaktimAM taLeTIthI AraMbhIne e rIte goThavAyelo che ke jenA AdhAre Agama mULa, Agama gheTI pagalA sudhInA sthAnone anurUpa stuti-caityavaMdana-stavanone anuvAda ane Agama saTIka traNemAM potAno Icchita viSaya zodhavo saMpAdita karyA che. traNa, 'siddhAcalano sAthI'mAM sthAnane anurUpa saraLa thAya che. A pustaka Agamano bRhaviSaya anukrama darzAve che. stuti, siddhAcala bhAvayAtrA, mahattvanA sthaLonI TUMkI noMdhone Ama, samagra Agama graMtha sambandhita pustako dIparatnasAgara samAvyAM che. cAra, 'vitarAga stuti saMcaya'mAM teoe paramAtmA mahArAjanI AgamavANI pratyenI bhaktine vyaMjita kare che. sanmukha bolavAnI 1151 bhAvavAhI stutio saMpAdita karI che. dIparatnasAgara mahArAje Agama viSayaka sAhitya ja ApyuM hota A stutiomAM 900 stuti gujarAtImAM ane 251 stuti to paNa temanuM nAma ciraMjIvI banI raheta, paraMtu Agama uparAMta saMskRtamAM che. pAMca, "caityaparipATI'mAM pAlaDI, vAsaNA vistAramAM paNa teoe vividha viSayane lagatAM pustako lakhyAM che. vyAkaraNa AvelAM jainAlayonI noMdha ane pratyeka jinAlayamAM bolI zakAya kSetre teoe "kRdantamAlA" nAmanuM pustaka ApyuM che jemAM 125 tevI alaga traNa stutio mUkI che. A pAMca pustako dIparatnasAgara dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka rajU karavAmAM AvyuM mahArAje sAMpradAyika kSetre karelI amUlya sevAnI sAkSI pUre che. che. A uparAMta "abhinavahema laghupakriyA' bhAga 1 thI 4 paNa dIparatnasAgarajInA lekhananuM bIjuM viSayakSetra che pUjana sAhitya. noMdhapAtra che. A graMtha 1000 pRSThomAM lakhAyo che. siddhahema teoe "Ipa Agama mahApUjana vidhi" nAmanI pustikAmAM be divasa zabdAnuzAsanane AdhAre racAyela mahopAdhyAya vinayavijayajI cAlatA evA 45 Agama mahApUjananI vidhi, zrI rUpavijayajI mahArAja kRta laghuprakriyA upara siddhahema saMbaMdhI aneka graMthone kRta 45 AgamapUjA, 45 Agama yaMtra vagerenuM sarasa rIte saMkalana AdhAre taiyAra karavAmAM AvelA A graMthamAM mULa saMskRta sUtra ane karyuM che. sahelAIthI pUjana kema bhaNAvI zakAya tenA mATe A pustikA vRttino gujarAtI artha sUtra anuvRtti, saMskRta saMdarbhayukta gujarAtI pathadarzaka nIvaDe tevI che. dIparatnasAgare pUjanasAhitya sAthe vivecana, sAdhanikAdi sAta bhAgomAM pratyeka sUtranI chaNAvaTa karI vidhisAhitya saMbaMdhI paNa pustako lakhyAM che. "dIkSA yogAdi vidhi', che. mAhitI samRddha ane zAstrIya evAM pariziSTo A graMthanI "sAdhu sAdhvI kALadharma vidhi', 'vidhisaMgraha-1' jevAM pustakomAM vizeSatA che. A graMtha dIparatnasAgarajIne eka vidvAna veyAkaraNI tarIke dIkSAvidhi, AvazyAdi yoga vidhi, vaDI dIkSA vidhi, pada-pradAna prasthApita kare che. to "abhinava upadeza prAsAda' graMtha 1100 vidhi, kALadharma vakhate sAdhu tathA gRhastha karavAnI vidhi, anuSThAna pRSThomAM taiyAra thayo che jemAM "mannanipaITUT' sUtramAM AvatA vidhi vagerenI sAdI-saraLa bhASAmAM rajUAta karI che. munizrInA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno graMthastha thayAM che. ArAdhanA sAhitya viSayaka pustakomAM samAdhi maraNa", "sAdhu sAdhvI pratyeka vyAkhyAna daza-daza pRSThomAM che jemAM AraMbhe eka eka zloka, aMtima ArAdhanA', 'zrAvaka aMtima ArAdhanA'no ullekha karI zakAya. pachI jainetara bodhaka prasaMga, saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA A pustakomAM "samAdhi maraNa" sADA traNaso pRSThanuM che jemAM aMta ane chaNAvaTa, jainakathA, kartavyanA viSayane anurUpa stavana AdinI samaya ane bhAvi mati sudhAravA mATe maraNa samaya cittanI samAdhi paMkti evI gUMthaNI karavAmAM AvI che 'nava pada zrIpAla' paNa anokhuM jaLavAI rahe tevI ArAdhanAvidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padyo pustaka che. A pustakamAM nave nava padanuM alaga alaga vivecana vagere sAta alaga alaga vibhAgomAM vargIkRta karIne mUkavAmAM karatAM karatAM nava divasamAM AkhuM zrIpAla caritra paNa pUruM thaI jAya AvyAM che. "sAdhu sAdhvI aMtima ArAdhanA" ane "zrAvaka aMtima e prakAre thayelI vyAkhyAnamALAnuM Ayojana thayeluM jovA maLe che. ArAdhanA'mAM sAdhu-zrAvakone aMta samaya sudhAravA mATe nitya A banne vyAkhyAnasaMgraho munizrI dIparatnasAgara mahArAjanI karavAnI evI ArAdhanA graMthastha karavAmAM AvI che. mULa prAkRta vyAkhyAnazailIno paNa paricaya karAve che, eka uttama vaktA tarIkenI ane saMskRtamAM graMthastha thayelI A vidhine dIparatnasAgarajIe saraLa chApa (Image) aMkita karI jAya che. gujarAtImAM anudita karI ApI che. keTaluMka sAmpradAyika ja kahI zakAya tevuM sAhitya paNa munizrI dIparatnasAgaranA tattvArtha sAhitya viSayaka graMtho vizeSa Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 noMdhapAtra che. "tatvArtha sUtra prabodha TIkA' (adhyAya-1) ane dIparatnasAgara che. moTI vAta to e che ke teoe ATaATalA tattvArthobhigama sUtra abhinava TIkA' bhAga 1 thI 10 ema be kAma pachI paNa namratA choDI nathI! caherA para prasannatA ane pustakomAM sUtra, hetu, mULa sUtra, saMdhi sahita sUtra, sUtrArtha, vANImAM sahajatAno anubhava thAya che. sanyasta jIvana jIvatA anuvRtti, aneka saMdarbhagraMthomAMthI saMkalita mAhitIyukta abhinava munizrIne jIvanamAM kyAMya kazAno abhAva sAlyo na hoya evI TIkA, sUtrasaMdarbha, AgamasaMdarbha, sUtranuM padya, niSkarSa jevA AtmazAMti ane AtmasukhanA teo bAdazAha che. lAkho rUpiyAnI vibhAgo sahita dazAMgI vivaraNa karavAmAM AvyuM che. dazamA grAnTo detA paNa sarakAra koI paNa pAse na karAvI zake tevuM sattvazIla adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci ane viSayasUci jevAM sarvAgI kAma munizrIe kazI ja apekSA vinA ane kazI ja vizeSa sagavaDa abhyAsamAM upayogI thaI zake evA samRddha ane zAstrIya pariziSTo bhogavyA vinA karyuM che. jaina ane jainetara samAjamAM jinavANI guMjatI ApavAmAM AvyAM che. pratyeka adhyAyanA aMte paNa sutrakrama, thAya ane samagra mAnavasamAja sukha, zAMti ane zAtAno anubhava AkArAdikrama, zvetAmbara ane digambara pAThabheda jevAM pariziSTo karato thAya to ja A gujarAtI bhASAmAM 'Agama sUtra saTIka mUkavAmAM AvyAM che. 352 sUtronA rahasyanuM 1700 pRSThamAM anuvAda' ane Agama saMbaMdhI anya pustakonA prakAzano ane tenI gahana vivecana karato A graMtha "losa enjalesa'mAM cAlatI zani- pAchaLa munizrI dIparatnasAgare traNa traNa dAyakA sudhI karelI ravinI pAThazALAnA abhyAsakramamAM paNa mUkAyo che. A jJAnasAdhanA sArthaka nIvaDaze. traNa dAyakA pUrvenA munizrInA "dIkSA tattvacarcAno viSaya sAthe "navakAra maMtra nava lAkha jApa noMdhapothI', samAroha'mAM prAsaMgika pravacana ApatAM zrI lalita Azara bolyA cAritrapaTa eka karoDa jApa noMdhapothI', "abhinava jaina paMcAMga', hatA : 'yaha dIpaka jalA hai, jalA hI rahegA.' A vAkyanI guMja kAyamI saMparka sthaLa, amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI'. Aje A aitihAsika vimocana samArohamAM paNa kALane 'jJAnapada pujA', 'bAra vrata pustikA tathA anya niyamo' vagerenAM paNa atikramIne paNa saMbhaLAI rahI che. aMte munizrI dIparatnasAgarajI prakAzano karyA che. "abhinava jaina paMcAMga' eka viziSTa prakAranuM mahArAjanA caraNakamalamAM vaMdana karIne, jemaNe parakAyA praveza karIne zAstrIya paMcAMga che. temAM eka varSanuM je vaijJAnika paddhatie munizrImAM rahelA adhyAtmajIvanane oLakhyuM che evA vijaya gANitika koSTaka mUkI ApyuM che tenuM anusaraNa to ATheka AcAryo Azarano eka ze'ra rajU karIne mAro A upakrama pUro karuM chuM: ane vyAvasAyika mANaso karI rahyA che. salAma che emanI akhaMDa anAdi jalanane Izvare mAnavIne je zarIra ane zarIranAM vibhinna aMgo sAthe so TacanuM 'vijaya' kuMdana, dIparatna che." prajJA ane bhASA ApyAM che teno kyAM, keTalo ane kevo upayoga * * * karavo te munizrInI A lekhanayAtrA ane jIvanazailI parathI zIkhavA- DaoN. bipina Azara, pro. gujarAtI bhASA sAhitya bhavana, saurASTra yunivarsiTI, samajavA jevuM che. jinavANI ane jaina saMpradAya pratyenI akhUTa zraddhAe rAjakoTa-5. munizrI dIparatnasAgarane baLa pUruM pADyuM che. eka vyakti kAma karavA ema-1/13, rurala hAusIMga borDa, e. jI. sosAyaTI sAme, kAlAvaDa roDa, dhAre to keTaluM badhuM karI zake che tenuM sAkSAt dRSTAnna munizrI 4 0 rAjakoTa-5. phona : mo. 94271 53341 anudAnanI rakama arpaNa karavA seivaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahayogathI yojAtI, loka vidhAlaya vALukaDanI mulAkAta paryuSaNa vyAkhyAnamALAne vizeSa Arthika anudAna 75 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna upara jaNAvela A TrasTa taraphathI maLela atyAra sudhI rUA. daza lAkhanuM kAyamI saMsthA mATe ekatrita thayelI rakama e saMsthAne arpaNa karavAnuM bhaMDoLa saMsthA pAse che. paraMtu A varase A 75 mI vyAkhyAnamALA| zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyo svakharce tA. 8 jAnyu. hoI, A TrasTe bIjA rUA. aDhI lAkhanuM dAna e kAyamI bhaMDoLa 2010nA A saMsthAnI mulAkAte jaze ane tA. 12mIe muMbaI mATe saMsthAne arpaNa karyuM che. parata Avaze. je dAtAoe A yAtrAmAM sahabhAgI thavuM hoya teoe A uparAMta dara varase kharcanI khUTatI rakama paNa A TrasTa pAsethI potAnuM nAma kayA kalAsamAM musApharI karavI che te amane maLatI rahe che. tA. 30-10-2009 sudhI saMghamAM lakhAvI pravAsano kharca | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha A TrasTano ane e samagra parivArano mokalavA vinaMti. AbhAra mAnI dhanyavAda pAThave che. menejara ppramukha Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana 2 1 jayabhikhkhuM jIvanadhArA H 11 I DaoN. kumArapALa desAI [sarjakanuM citta ghaDAtuM hoya che emanA jIvanamAM banelI ghaTanAothI. A ghaTanAo lekhakanA citta para ghaNI vAra evI amITa chApa mUkI jatI hoya che ke emAMthI emanI kathAonI pAtrasRSTinuM sarjana thAya che. gujarAtI sAhityamAM vipula sarjana karanAra sarjaka jayabhikhyunAM vyaktitva ane vADmaya baMne para pAlIkAkInA vyaktitvano prabhAva jovA maLe che. e gAmaDAnI vIra nArInI ghaTanAoe lekhakanA citta para kevA kevA bhAvo jagADyA te joIe jayabhikhkhanA caritrane AlekhatA agiyAramA prakaraNamAM.]. nArI-zauryano anubhava varasoDA gAmanA jhAMpe coMTADelI eka jAsAciThThIthI AkhuM gAma hajAra rokaDA, dasa bokaDA, be degaDA dArU ane pAMca maNa miThAI uparataLe thaI rahyuM. e samaye rAta paDye gAmaDAMomAM core ane puniyA paTelanA khetaranA zeDhe mUkI jajo ! nahi to budhavAranI cauTe, gharamAM ane bahAra bahAravaTiyAonI keTalIya kalpita ane sAMje tamAruM gAma bhAMgIza. enI nizAnImAM ghAsanA pULAo keTalIka vAstavika vAto thatI. koI vIra bahAravaTiyAo nAM saLagaze, e jANajo ! parAkramonuM varNana karatA to koI nIti-dharmane mATe bahAravaTiyAe gAmanA jhAMpe jeNe A jAsAciThThI vAMcI. eno jIva adhdhara karelI karabAnInI kathA kahetA. cora ane bahAravaTiyA vacce bheda thaI gayo. mAthe AkhuM AkAza paDyuM hoya ema e gAmamAM doDyo hato. cora rAtre, ekAMte, chAnAmAnA gharamAM ghUsIne badhA ghora ane bahAvaro banIne hAthamAM ciThThI rAkhI kahevA lAgyo, "are, nidrAmAM sUtA hoya, tyAre corI karatA hatA. jyAre baharavaTiyAo bahAravaTiyA Ave che! mIrakhAMnI jAsAciThThI che. e budhavAre sAMje je gAma bhAMgavAnuM hoya tyAM pahelAM jAsAciThThI mokalatA, pachI gAma bhAMgavA Ave che. jAgo re jAgo! bhAgo re bhAgo !' dhoLe divase, bhara vastImAM, kaMkAnizAnanI coTa para lUMTa calAvatA hatA. koI kahyuM, "bhAre tAkaDo racyo che mIrakhAMe. ThAkorasAheba pote corI karanArane koI nIti-niyama nahotA. jyAre bahAravaTiyA lAMbI yAtrAe gayA che. emanA pitAjI paNa bahAragAma gayA che. thoDAka nIti-niyamo pALatA hatA. Ama chatAM vakhata Avye e keTalAya vIra rajapUto ThAkorasAheba sAthe gayA che ane bAkInA kara ane ghAtakI paNa banI jatA hatA. ane mANasane mArI nAkhatAM bIjA gAma gayA che. Ave samaye bahAravaTiyA sAme koNa bAtha sahejeya thaDakAro thato nahIM. gAmamAMthI mAla lUMTI jatA, strIone bhIDaze ?' upADI jatA ane loko emanA bhayathI trAhimAm pokAratA hatA. AkhA gAmamAM cotarapha hAhAkAra macI rahyo. corecauTe potAnI bahAravaTiyAonI vIratAnI kathAo jemaNe vargakhaMDamAM ke vIratAnI vAto karanArA ane chAzavAre vIratAnI baDAza hAMkIne gAmanA core sAMbhaLI che ene mAtra thoDAka gaNyA-gAMThyA ene kAlpanika paDakAra pheMkanArA sahunI jIbha sivAI gaI. Ama bahAravaTiyAonI mAhitI che. bAkI to bahAravaTiyAonI bIkathI chatAM gAmanuM hita haiye vasyuM hatuM e badhA bhegA thayA. gAmanA sahano jIva paDIke baMdhAto hato. lokajIbha emanI vIratAnI vAto keTalAka bahAdura rajapUtoe lokone jusso caDAvavAno prayatna karyo. karatI hatI, paraMtu lokahRdaya emanA bhayathI tharathara kAMpatuM hatuM. bahAravaTiyo mIrakhAM gAma bhAMgavA caDI AvavAno che evuM mIrakhAM bahAravaTiyAnI AvI eka jAsAciThThI varasoDA gAmane pAdara poliTikala khAtA para lakhANa mokalAvyuM ane majabUta polIsa lagADelI maLI. baMdobasta mAMgyo. mIrakhAMno sAmano karavA mATe kyAMka talavAro e jamAnAmAM mIrakhAMnAM parAkramonI kathAo jANItI hatI. sajAvA lAgI, kyAMka bhAlA taiyAra thavA lAgyA, kyAMka jUnI enI vIratAnI vAto karatI vakhate e varNavanArA khuda zauryano jAmagarIvALI baMdUko UjaLI thavA lAgI. gAma para AvanArI Aphata anubhava karatA hatA. eNe kaI rIte potAnA vaTa-AbarU jALavavA osarI jAya e mATe brAhmaNoe maMtroccAra zarU karyA ane vaizyo mATe sAthIone TapoTapa vIMdhI nAMkhyA ke pachI potAne bhAI emanI mAlamattA sagavage karavA lAgyA. mAnanAra bahenane bacAvavA mATe kevAM parAkramo khelyAM enI keTalAka rAkhelanA zokhIna mardo mUche tAva detA hatA ane kathAono pAra nahoto. varasoDA gAmanA jhAMpe mIrakhAnI kahetA hatA, 'vAha, kevo moko maLyo che. have jo jo ! mIrakhAMne jAsAciThThImAM lakhyuM hatuM, kharA marada maLaze." paraMtu pachIne divase varasoDA gAmamAM samAcAra huM mIrakhAM, jAte lakhuM chuM ke tame dina traNamAM rUpiyA traNa AvyA ke dazeka gAu dUra AvelA gojhAriyA gAma para mIrakhAM ane Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 enA sAthIoe kera vartAvyo ane AkhuM gAma lUMTI lIdhuM che, hatA teo ochA saMtApavALA hatA, Ama chatAM sahune mAthe tyAre vIratAnI baDAza hAMkatA keTalAya 'vIra puruSo' bIje divase jIvano bhaya to hato ja. budhavAranI bapora thaI. AkhuM gAma tharathara jarUrI kAma aMge bahAragAma cAlyA gayA. dhrujatuM hatuM. bajAro baMdha thaI gayAM. sahue gharanA bAraNAM vAsI kALamukhA budhavAranI savAre gAmanI dazA sAva judI ja hatI. dIdhAM hatAM. pAMcathI dasa polIsa gAmamAM AvyA hatA. eTale sahu keTalAka gAmane bacAvavA mATe cotarapha doDI doDIne baMdobasta karatA thoDo zvAsa letA thayA hatA. hatA. jyAre keTalAka Darapoka khoTI aphavAo phelAvIne duniyAne A samaye girajo doDato doDato potAnA dosta bhIkhA DarAvI rahyA hatA. emAM paNa jenI pAse sArI evI lakSmI hatI e ('jayabhikhu'nuM hulAmaNuM nAma)ne khabara ApavA Avyo. A samaye to ati duHkhI thaI gayA. bhIkho rAmajI maMdiranA oTale beTho beTho vAgha-bakarIno dAva khelato gAmamAM keTalAkane gAma bacAvavAnI ciMtA hatI, keTalAkane jIva hato. girajAe vAta karI tyAre enA caherA parathI parasevo chUTato bacAvavAnI phikara hatI ane keTalAkane lakSmI bacAvavAno phaphaDATa hato. bhIkhAe bhoLA bhAve kahyuM, hato. AthI e paTArAmAMthI bhIMtamAM ane bhIMtamAMthI cUlAmAM ane 'girajA mArA pitA to dezamAM gayA che, paNa tArA pitA gAmamAM cUlAmAMthI gamANamAM lakSmI devIne pheravI rahyA hatA. manamAM kaMIka ja che ne. are ! rAma jevAne haMphAvI denAra pAse bicArA mIrakhAMnI vicAra kare tyAM evo bhaya jAge ke bahAravaTiyAne ahIMthI to zI majAla?' lakSmInI bhALa maLI jaze eTale vaLI bIje 'lakSmI-nivAsa' mATe girajAnA pitA rAmalIlAmAM bhAre rophathI talavAranI paTTAbAjI vicAratA. Ama karatA emane khAvAnuM bhAvatuM nahIM, UMgha AvatI khelatA hatA eTale bhIkhAne hatuM ke e mIrakhAMnI tAkAta nathI ke nahIM. manamAM satata gaDamathala cAlatI hatI. emanI talavAranI paTAbAjI AgaLa Ubho rahI zake. dostanI vAta aphavAo ane bhaya jANe gAmanI havAmAM rahetA hatAM. evAmAM sAMbhaLIne girajo hasI paDyo. eNe kahyuM, vaLI koI vAta lAvyAH "are, tame tamAruM dhana game tyAM dATaza "gAMDA, e to rAmalIlA kahevAya. emAM badhuM karI zakAya. paNa toya ene A bahAravaTiyAo zodhI kADhavAnI kaLAmAM kAbela che. A to sAcesAcA sAmasAmA laDavAnuM hoya che. AmAM to bhalabhalA emanI pAse eka nAnI gho rAkhe che, je gharamAM chuTTI muke che ane e muchALA maradanA pANI UtarI jAya." suMghatI suMghatI jyAM lakSmI saMtADI hoya tyAM jaIne UbhI rahI jAya bhIkho ghera pahoMcyo. eNe joyuM to vAsanAM badhAM gharo baMdha hatAM. koInA moM para hoza nahotA. AMkhomAM bhaya hato ane bhayamAM vaLI navo umero thayo. maMdiranA mahaMto bhagavAnanA sahunI jIbha sivAI gaI hatI. sUrya astAcaLa para dhIre dhIre jato ghareNAM saMtADavAnI mathAmaNamAM paDyAM. AkhA gAmamAM doDadhAma hato ane tyAM ja AkAza dhUMdhaLuM banI gayuM. acAnaka AkAzamAM cAlatI hatI e veLAe mahAdevanA maMdire khAkhI bAvo moTe avAje dhumADo caDato dekhAyo ane thoDI vAramAM to gAmamAM bUma paDI ke kaheto, ghAsanA pULA saLagyA che. 'bhAI, amArA guru eka vAta haMmezAM kahetA. eka guru ane maraNapoka karatAMya A bUma vadhu bhayAnaka lAgI. gAmalokonAM eka celo jaMgalamAM cAlyA jatA hatA. celo gurujIne vAraMvAra kahe kALajAmAM kaMpArI jagAvI gaI. thoDI vAramAM AvanArA bhayathI ke, gurujI, rastAmAM bhAre bhaya che. saMbhALIne cAlajo. gurujIe loko dhrujavA lAgyA. koI manamAM jApa karavA lAgyA, to koI vicAryuM ke celA pAse kaMI hovuM joIe. eka ThekANe celo nadImAM maMtra bhaNavA lAgyA. koIe devInuM smaraNa zarU karyuM, to koIe nAhavA gayo eTale gurujIe enI jhoLI tapAsI to temAM sonAno bhagavAnanI chabI AgaLa jaIne be hAtha joDyA ane rakSaNahArane kaTako! gurue vicAryuM, are celAno bhaya to enI jhoLImAM ja che. rakSaNa mATe AjIjI karI. jhaTa laIne emaNe e sonAno sikko nadImAM phagAvI dIdho. celo bahAravaTiyA AvavAnA eMdhANa to maLI cUkyAM hatAM. basa, Avyo ane baMne AgaLa cAlyA.' have thoDI vAramAM bahAravaTiyo gAma para trATakyo ke trATakaze ! vaLI celo bolyo, "gurujI jaMgala che. AjabAju coraDAku hoya. bhIkho ane enA sAthIo parasALa choDI gharamAM bharAyA. jarA bhaya che, mATe vakhatasara mukAme pahoMcI jaIe to sAruM." AMgaNAmAM beThelA loko ekAeka gharamAM pesI jaIne bAraNAM bhIDI gurujI kahe, "beTA, tArI pAsenA bhayane to meM nadImAM nAMkhI devA lAgyAM, tyAre bhIkhAnA gharanI sAme rahetA pAlIkAkI yamarAja dIdho che. have naciMta raheje.' samA bahAravaTiyAnI bUma sAMbhaLIne AMgaNAmAM AvIne UbhAM. khAkhI bAvAnI vAta sAcI hatI. jeo ochI saMpattivALA sahu gharamAM bharAyA, tyAre pAlIkAkI gharanI bahAra AvyAM. potAnA che.' Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana 2 3 dIkarA-vahune gharanA cheka trIjA oraDAmAM besADyAM. vahune hAthamAM to A talavAra koInI zarama nahIM rAkhe." sAMbeluM ApyuM ane kahyuM paNa kharuM ke jarA koI gaDabaDa kare, to Ave samaye koNa magananI sAme Ave ? koNa eno sAmano dejo emanA mAthAmAM ke AkhI khoparI khokharI thaI jAya. kare? sau jANatA hatA ke Aja gAmane mAthe Aphata che, pachI pote gharanI bahAra AvIne UbhAM rahyAM. hAthamAM khullI talavAra AgaLa vadhe kaI rIte? paNa evAmAM to lImaDInA jhADanI ADaze lIdhI. AMgaNAmAM lImaDI hatI enI ADe UbhAM rahyAM. bhIkhAe UbhelAM pAlIkAkIe Ane joyo ane Amatema Dolato talavAra puruSonA haiyAne kabUtaranI mAphaka phaphaDatAM joyAM ane bIjI bAju vIMjhato dITho. eTale pAlIkAkI jhADanI ADaza choDIne AgaLa AvyAM brAhmaNa pAlIkAkI to raNadhIra ane raNavIra banIne AMgaNAmAM ane bolyA, 'alyA, koNa che e mATIDo (rada) !' nirbhaya banIne UbhAM hatAM. bhIkhAe ItihAsamAM jhAMsInI rANI Ama kahetAM bAjumAM paDelI kUtarAnI ThIba hAthamAM lIdhI ane lakSmIbAInI kathA vAMcI hatI. khullI talavAra sAthe ghUmatI rANI maganane lamaNAmAM dIdhI. pAlIkAkIno paDakAro sAMbhaLIne baMdha lakSmIbAInuM citra joyuM hatuM. Aje ene enA varasoDA gAmamAM bAraNe beThelA puruSomAM hiMmata AvI ane zUrAtana jAgyuM. hAthamAM jIvatI-jAgatI lakSmIbAI jovA maLI. je hathiyAra AvyuM te laIne bahAra nIkaLyA. magane mATInI ThIba eka strI ane teya hAthamAM talavAra laIne UbhelI? pAlIkAkIe barAbara lamaNAmAM nAMkhI hatI ane vaLI sAmo talavArano jhabakAro manomana kahyuM ke eka-bene to ochA karIza ja. pachI mArA vahAlAnI joyo. talavAra laIne dhasamasatA pAlIlAkIne joyAM ane pAchaLa (zrIkRSNanI) jevI marajI. lokonuM ToLuM joyuM. magana bicAro jIva muThThImAM laIne bhAgyo. gAmamAM gokIro vadhato jato hato. keTalAka lUMTArA ne dhutArA pAlI kAkIe eno pIcho karyo, paraMtu vAsa choDIne bahu dUra gayAM takano lAbha laIne Ave vakhate bahAra nIkaLatA hatA. tophAnI nahIM, paNa ghara saMbhALavA pAchA pharyA. bahAravaTiyAonA bhayathI ane tarakaTI magana hAthamAM moTI talavAra laIne bUmo pADato dhrUjatA gAmane mAthethI eka Aphata to pasAra thaI gaI, paNa hajI bhIkhAnA vAsamAM ghUsI Avyo ane pachI mana phAve ema lokonA bIjI Aphata AvavAnI bAkI hatI. (kramaza:) nAma bolIne e kahevA lAgyo. 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, je hoya te jhaTa dharI do, jIvavuM hoya to badhuM ApI do, nahIM amadAvAda-380 007. mobAIlaH 09824019925. zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana : 12 ppa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI dvAdaza adhyAya : tyAga coga kartavya karavA chatAM, jemaNe zubha ane azubhavRttino tyAga karyo che te zrI jaina mahAvIra gItA'mAM bAramo adhyAya 'tyAga yoga' che. A sau tyAgI kahevAya che. kartavyano tyAga karavAthI ke kArya na karavAthI teo prakaraNamAM 88 zloka che. tyAgI kahevAya nahi!" bhagavAna mahAvIre, gaNadhara gautamasvAmI AdinA pUchavAthI 'tyAgayoga' je tyAgI che te mokSano adhikArI che. jaina dharma mAne che ke sarvaviratino vize kahyuM ane saune dharmanI vizALatAno paricaya thayo. paMtha svIkAre che tene mokSamAM javAno haka che. Ama, tyAga e muktidAyaka bhAratIya saMskRtinI dharohara che tyAga. tyAga vinA koIpaNa dharmI banI che te spaSTa che paNa te vAtamAM e viveka paNa joIe ke tyAga eTale zuM? je na zake. pratyeka dharma, tyAga vize sadupadeza kare che. tyAga svayaM dharma che. tyAga jenI pharaja che, javAbadArI che te pUrNarUpeNa nibhAvavI paDe. je potAnuM dvArA jIvananI unnati ane AtmAnI urdhvagati prApta thAya che. kartavya cUke te tyAgI nathI. vaLI, e kartavya nibhAvatI veLAe zubha ane zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'tyAgayoga'mAM tyAganuM ciMtana vizAla azubha vRtti paNa choDavAnI cheH jIvanamAM AvI paDeluM kartavya, eka javAbadArI phalaka para kare che. juoH samajIne te niSThAthI pUrNa karavAnuM che paNa temAM ahaM ke Asakti ke apekSAthI jJAnavairAgya pakvAnAM, tyAgadharmAdhikAriNAm / paNa dUra rahevAnuM che-e anivArya che ane Ama karanAra ja tyAgI che. zIghraM muktipradaH proktastyAgadharmo vizeSataH / / zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInI ciMtanadhArA spaSTa che. trIjA zlokamAM tyaktA zubhA'zumA vRttiH sa tyAgI karmakArakaH / kahe che: kartavyapAtrasantgAgAnnaiva tyAgI na cAkriyaH / / 'tyAgadharma samAna koI dharma thayo nathI ane thavAno nathI. tyAgadharma | (tyAgayoga, zloka 1, 2) nirmaLa che, tyAgadharma muktirUpa che, tyAgadharma sarva dharmamAM ziromaNI che." 'tyAga ane vairAgyathI bharapUra, paripakva banelA ane tyAgadharmanA (tyAgayoga, zloka 3) adhikArI janone tyAgadharma jaldIthI mukti ApanAra kahevAya che.' tyAgadharmanuM mUlya ghaNuM che. tyAgano paMtha kaThina hovA chatAM tyAga ja Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. prabuddha jIvana kTobara, 2009 Atmonnati mATenuM aMtima sAdhana che. tyAgInuM sAmarthya asIma che. kuLa vagereno nAza thAya che!' 'tyAgayoga'mAM vAMcoH (tyAgayoga, zloka, 33,34,35) "sattva, raja, tamasa, vagerenI prakRti badhA sAdhuomAM ekasarakhI hotI jene vaMdana karIe chIe, jenI pAse bhavataraNanA AzIrvAda mAMgIe nathI, paNa badhA sAdhuo mArAmAM potAnA karmano saMnyAsa karIne sarva vizvane chIe temanA pratye apAra bhakti ane Adara jIvanamAM keLavavA joIe pavitra kare che.' ane kadIya temano aviveka | AzAtanA na thAya tenI cIvaTa keLavavI joIe. (tyAga, yoga, zloka 11) jinazAsananI sevA ane prabhAvanA mATe tyAgI evA sAdhujano satata tyAganI samarthatA asIma che. tyAgI svayaM tare che ane sone tAre che. yatnazIla hoya che ane temano prayatna eTalo vyApaka hoya che ke te zAsana tyAganA mArge gayelA sau mahAna bane che. phakirI ke avadhUtadazAnuM mULa ja mATe jIvana samarpita karI de che. A samarpaNa svayaMne tAre che, saune tAre che tyAga che. saMta eTale zuM? je paramAtmAnI pAse hoya ane saMsArathI dUra mATe sarva kalyANakArI che. jinazAsana A jagatanA pratyeka AtmAnA uddhAra hoya te saMta. mATe che, evuM jinazAsana so sudhI pahoMcADavA sAdhuo sarva prayatna kare bhagavAna mahAvIra tyAganA pravAsIo, mArA pachI teo zuM karaze teno cheH eka virATa nakazo 'tyAgayogamAM dorI Ape che. juoH jaina zAsananI vRddhi mATe sAdhuo karmayogIo bane che. teo maMtra, mArA pachI sarva sAdhuomAM jena AcAryo tyAgadharma pravartAvaze. teo taMtra vagere prayuktio vaDe yogya kAryo kare , karAve che. teo dhArmika kAryo deza ane kALa anusAra je yogya haze tevI ArAdhanA karaze. jenadharmanA karAvatA bhogya vastuomAM nirlepa hoya che. teo mArA dharmanA pracAra mATe pracArako sarvadezomAM jaze ane dharmanA AcAra-vicAramAM parivartana ANaze." potAnI sarva zakti samarpita karI de che." (tyAga, zloka, 13, 14) (tyAgayoga, zloka,36,37) zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInuM A kathana AjathI 85 varSa pUrvenuM che jena saMghamAM varSothI aneka gaccha | mata ane visaMvAda pravarte che te ane tene eka bhaviSyavANI jevuM mAnavuM paDe tevuM che. A kathana Aje koIthI ajANyuM nathI. A vivAdanA kAraNe jainadharmanI hAnI thaI che te paNa akSarazaH satya TharyuM che. sarvavidita che. A tamAma vivAdanA mULamAM kadAgraha, ahaMkAra jevA paribaLo tyAgIjano bhaviSyamAM zuM karaze teno nakazo juoH mahattvano bhAga bhajavI rahyAM che. A vivAdathI kyAreya koInuM bhaluM thayuM 'keTalAka dhyAna karaze to keTalAka yatio (sAdhuo) samAdhi karaze. nathI ne thavAnuM nathI. zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI A tamAma pravAhathI keTalAka upadeza Apaze to keTalAka japa parAyaNa banaze. keTalAka dharmanI supere paricita che paraMtu teonI pAradarzI udAratA ane sarva kalyANakAraka kriyAmAM lIna banaze to bIjA keTalAka tapamAM pravRtta thaze. bIjA keTalAka bhAvanA A zabdomAM pratibiMbita thAya che: vividha kAryo karaze. keTalAka dharma sAMbhaLaze to bIjA keTalAka dharma kaheze. "kaliyugamAM kALanA prabhAva vaDe gaccha vagere pratye rAga rAkhanArA hovA jainadharmanA rakSako dharmanA prabhAvaka thaze. keTalAka saMghanI unnati karanArA thaze chatAM teo mArA AzrayavALA ane mArAthI abhinna che. mata-matAMtara vaDe to keTalAka zAstrAgAranA rakSako banaze. keTalAka dharmazAstranA lekhako banaze. bhinna hovA chatAM mArAmAM prema vaDe mArAmAM Azraya karIne teo rahelA che. to bIjA vyAkhyAnomAM tatpara thaze. keTalAka devatAonI upAsanA karaze to teo aMte dayALu banIne mArA samAna banIne mArA padane pAme che.' keTalAka yaMtro banAvaze. keTalAka vidyAdhyayana karaze to bIjA bhakti karanArA (tyAgayoga, zloka,42,43) thaze. sarva sAdhuo ja Avazyaka karmo karaze, tIrthanuM rakSaNa karaze ane dharma ane krAntine haMmezAM ItihAsamAM samAMtara cAlatA joIe chIe AcAryonI AjJA grahaNa karIne vartaze. keTalAka gurunI nizrAmAM zAstrono tyAre lAge che ke dharmanuM kArya ja krAnti karavAnuM che. Ama juo to, AtmAne abhyAsa karaze, ane sarvadezomAM vihAra karIne dharmanA vyAkhyAno karaze. dharma ja paramAtmA banAve che! A eka virala krAnti nathI to zuM che? dharmanA (tyAgayoga, zloka 15,16,17,18,19,20,21) vikAsa ane vistAra mATe dravya, kSetra, kALa, bhAva mujaba haMmezAM parivartana AjathI 85 varSa pUrve lakhAyeluM A ciMtana kevuM mUlyavAna che! AvyA ane dhIme ke jhaDapathI paNa chevaTa te svIkArAyA te A jagatanuM tyAgathI AtmakalyANanA paMthe jaIne zreya prApti mATe mathanArA sAdhuo paramasatya che. zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI kahe che ke je kaMI thAya te sadAya pUjanIya che. emanA pratye niraMtara zraddhA, bhakti ane sanmAna keLavavA dharmagurunI AjJAthI thAya to te ucita gaNIne AgaLa vadho. jinezvara bhagavAna joIe teno nirdeza 'tyAgayoga'mAM zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI Ama jyAre vidyamAna na hoya tyAre AcArya e ja aMtima AdhAra che. ane kare cheH dharmazAstro kahe che ke AcArya dezakALanA jJAtA che, sarva jANe che, mATe mArA pratye bhakti / prema rAkhanArA sAdhuo pratye kadI doSadRSTithI teo je kaheze | karaze te yogya che, eTale temanI AjJA pramANe soe jovuM joIe nahi, mArAmAM prema rAkhanArA sAdhuo sakSama hovA chatAM niSkAma cAlavuM joIe jANavA joIe. sAdhuono droha karanArA loko mArA (dharma) zAsananI "dharma mATe sarva kAryomAM sUriono adhikAra che. temane koI niSedha hatyA kare che. jeo mArA sAdhuonA bhakto che te mArA bhakto che. sAdhuonA nathI. dharmacAlako svataMtra che.' AzIrvAdathI gRhasthone vaibhava (sukha) maLe che ane sAdhuonA apamAnathI (tyAgayoga, zloka, 50) Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 tyAgathI ja cAritrya dRDha thAya che. cAritrya e to mAnavajIvanano zaNagAra che. kIrti zuM che? eka varALa che. lokapriyatA zuM che ? eka akasmAta che. lakSmI zuM che ? eka paMkhI che. cAritrya zuM che ? jIvanano pAyo che. majabUta cAritrya niSphaLatAnA samayamAM chAtI kADhIne, TaTTAra UbhA rahetA zIkhave che. vyaktinI niSThAtAmAM cAritryanI korI thAya che. uttama cAritryano prAraMbha tyAgathI thAya. jIvana ghaDatara mATe tyAga zIkhavo joIe. potAnA dharma mATe svAbhimAna hovuM joIe te vAta, zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI potAnA aneka graMthomAM punaHpunaH kahe che. emanA zabdomAM zaktizALI prabhAva che. A kathana ahIM 'tyAgayoga'mAM sAMpaDe che. prabuddha jIvana '(jene) jainasaMghamAM rAga che, jainadharma pratye abhimAna che te jaina dharmane (tattvata:) bAdhaka ke nAzaka nathI. jaina dharma mahAtIrtharUpa che, ema sarvatIrthomAM AiromaNI che. tethI saMghanI pragati mATe prANArpaNa karI devA e paNa zubhakAraka che.' (tyAgayoga, zlokapa5,56, 'zrI jaina mahAvIra gItA'nA 'tyAgayoga'mAM deza kALanI sthiti anusAra dharmAcaraNa karavuM joIe, sAdhu saMghanI pragati mATe vicakSaNa evA AcArya mahArAjoe zaktipUrvaka saMskAra sIMcavA joIe niyama badhA nitya nathI paNa deza, kALanI jarUriyAtane samajIne tyAgIoe cAlavuM joIe ane jhIka lAge te parivartana karavuM joIe ItyAdi upadeza prApta thAya che. thoDAMka zlokArtha joIe (tyAgayoga, gAyA 61) 'AcAryo haMmezAM mAruM parabrahma svarUpe dhyAna dhare che. dharma kAryo karanArA yoganA abhyAsa vaDe mane joI zake che.' (tyAgayoga, gAthA 62) 'vizvanA uddhAra mATe sAdhuonI prANAlikA anAdikALathI tIrthaMkaroe vyavasthApUrvaka sthApelI che.' 'dharmarAjyanA zAsako evA dharmAcAryo viveka pUrvaka kAryo kare che, chatAM abhimAnI valaNa, emanI tochaDAI ItyAdi sAdhuo nathI samajatA tevuM te akarmaka che ane teo para55mAM vase che.' nathI paNa teo gama khAya che, kyAM bagADavuM tenuM mAne che ane vaLI, TrasTIonI ahIM pachA cAlAkI cAlu ja hoya cheH pUrve AvI gayelA sAdhuonI niMdA karIne vidyamAna sAdhuone bhaDakAvavAnuM paNa choDatA nathI! jenA caraNamAM vaMdana karIe chIe, jenA AzIrvAdathI bhavajaLa tarAze tevuM jANIe chIe eno ja pratyenuM AvuM valA tAraze ke DUbADaze ? zrI jaina mahAvIra gItA' eka vizALa pariprekSamAM ApaNane ciMtana karavA prere che. zrImad buddhisAgara surIyArajI samayajJa mahApuruSa che ane teo bhaviSyane nihALIne bodha Ape che. tyAgano paMtha AtmAno uddhAra to kare ja che, sAthesAthe jIvananI unnati ane samAjanI unnati paNa kare che. jainadharmano tyAga mArga vyaktigata nahi pachA samaSTigata uddhAraka paMtha che te na bhUlavuM joIe. bhagavAna mahAvIrano upAsaka upavAsanuM vrata karIne mAtra potAnuM AtmakalyANa siddha kare che tevuM nathI. paNa anAja bacAvIne samAjane upayogI paNa thAya che ! jenAthI saunuM kalyANa thAya te ja sAco tyAgamArga kahevAya. (tyAgayoga, gAthA 64) 'sAdhuoe mArA maMtro vaDe, haThayoga vaDe Atmazakti prakAzaka evuM baLa meLavavuM joIe. ane tema karIne jaina dharmanI unnati karavI joIe. sUrimaMtra vagere maMtronI sAdhanA karIne AcAryoe dharmanI, sAdhusaMghanI rakSA karavI joIe.' 25 (tyAgayoga, gAthA 70, 71) 'tyAgIono droha karanArA mUrkhajano che. teo samAdhi pAmatA nathI. jyAM tyAga che tyAM prabhu che. tyAgIo haMmezAM mane priya che.' (tyAgayoga, gAthA 78) 'sarva vizvanuM kalyANa karanArA tyAgIo paropakAranI mUrti rUpa che, ane (A jagatamAM) cakravartIo karatAM paNA zreSTha che. (tyAgayoga, gAthA 79) 'gRhastha ane sAdhuone mATe huM zaraNAdhAra chuM. sAdhuonA maMgalakAraka evA sArA AzIrvAdathI gRhastho unnati pAme che.' (tyAgayoga, gAthA 84) 'niSkAma tyAgI evA sAdhu saMghanuM mahattva ane upayogItA (eTalA badhA che ke) sarvaza vaDe paNa saMpUrNa rIte varNavI zakAtA nathI.' (tyAgayoga, gAthA 86) "cAra prakAranA (sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA) mahAsaMghanA dharma ane svAtaMtrya mATe AcAryo ane sAdhuoe sarva prakAranA upAyo karavA joIe.' (tyAgayoga, gAthA 88) zrI jaina mahAvIra gItA'nA 'tyAgazcamamAM tyAgI sAdhu-sAdhvIo pratye khUba ja zraddhA ane bhaktipUrvaka vartana karavuM joIe tevo upadeza punaH punaH AlekhAyo che. tyAgI sAdhu-sAdhvI e jaina saMghanI mahAmUlI saMpatti che. AjakAla gRhasthonuM ane khAsa karIne jaina saMdhanA TrasTIonuM vartana jevuM jovA maLe che temAM zraddhA, bhakti ke Adara nahi paNa svArtha, chetarapiMDI ke tochaDAI vadhu hoya che. sAdhuone kema samajAvI ke paTAvI levA, potAnuM kAma kaDhAvI levuM, uThAM bhaNAvavA ane te mATe TrasTIo tamAma yuktio ajavAmatA rahe che. saMghamAM potAnuM varcasva rahevuM joIe ane sAdhuo potAnA ja kahyAmAM hevA joIe tevI hIna manovRtti dharAvatA TrasTIo derAsara ke upAzrayanA mANasone jAsUsa banAvatA hoya che! TrasTIonuM (kramazaH) pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, jaina jJAnamaMdira, jJAnamaMdira roDa, dAdara (vesTa), muMbaI-400028. satya-asatyanI athaDAmaNa paththara ane mATInA DA jevI che. mATIno ghaDo patthara para paDe to jaDo phUTI jAya ane patthara vaDA para paDe to paNa chUTavAno vAro ghaDAnoja Ave... ! Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prabuddha jIvana zrI vinaya vidyA vihAra keLavaNI maMDaLa saMcAlita loka vidhAlaya-vAlukaDa (Arthika sahAya karavA mATe noMdhAyelI rakamatI yAdI) saMghanA upakrame 2009nI 7pI yayajra vyAkhyAnamALA daramiyAna zrI vinaya vidyAvihAra keLavI maMDaLa, saMcAlita loka vidyAlaya-vAlukaDo nArSika sahAya karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM, mane jAvatAM AnaMda thAya che ke Azare rUpiyA bAvIsa lAkhanI mAtabara rakama noMdhAI che, ne mATe dahatAonA ame khUba sakSI chIe. yAdI nIce mujaba che. haju vadhu Anano pravAha prApta thaze jenI yAdI have pachInA aMkamAM pragaTa thaze. rUpiyA nAma rUpiyA nAma rUpiyA 125000 zrI bipinacaMdra kAnajIbhAI jaina ceriTebala TrasTa (nAnIkhAkhara kaccha) 125000 zrI pIyuSabhAI zAMtilAla koThArI 100000 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 100000 zrI kAMtilAla Ara. parIkha HUF 75000 me. navarDa phAunDezana haste zibhAI zAMtilAla mahetA 54000 zrI pramodacaMdra somacaMda zAha parivAra 51000 zrIpravINabhAI zAMtilAla koThArI 51000 me. ekselanTa enjiniyariMga korporezana hasteH ramezabhAI ajamerA 51000 zrI konvesTa pablika ceriTebala TrasTa 50000 zrI kaMcanabena zAha haste H kAkulAla chaganalAla mahetA 50000 zrI AzA hasamukharAya haste kAkulAla chaganalAla mahetA 31000 mAtuzrI ceriTI TrasTa haste : mulacaMda lakhamazI sAvalA 25000 zrI suSamA zaileza mahetA 25000 zrI vikTara pharanAnDIsa haste 2mArbana vinodabhAI mahetA 25000 zrI bhaNazAlI TrasTa haste : jitendra ke. bhaNazAlI 25000 zrImatI kAzIbena saMgharAjakA tathA zrImatI dayAbena modI unDezana 25000 zrI nipuNA yazavaMta Thakkara haste sva. ramAbIna kApaDiyAnI smRtimAM 21000 zrI paMkajabhAI dozI ane zrI janakabhAI dozI 21000 zrI lakSmIcaMda vorA ceriTebala TrasTa oNkTobara, 2009 21000 me. riSabha tilaka kemikalsa prA. li. 20000 eka bahena 15000 zrI zarmAbahena pravINabhAI bhaNazAlI 15000 zrI bhAratIbahena prANalAla zAha 15000 zrI vasaMtalAla kAMtilAla zAha 15000 zrI caMdrikAbahena mahendrabhAI vorA 11111 sva. rAkeza khuzAladAsa sojapAra gaDAnA smaraNArthe. haste : khuzAladAsa sojapAra gaDA 11111 zrI sarojarAnI zAha ceriTebala TrasTa 11000 zrI ratanacaMda bhogIlAla pArekha 11000 zrI zAmajI TI.vorA amara sansa phAunDezana 11000 zrI a~kara parivAra haste dAmajIbhAI ane jAdavajIbhAI 11000 zrI aronI ceriTebala TrasTa 11000 ke. puSpama InvesTamenTa 11000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 11000 me. navanIta pablikezana prA. li. hasteH DuMgarazIbhAI gAlA 11000 zrI bhAnu ceriTI TrasTa, haste pravINabhAI ane uSAbahena zAha 10000 zrI dipAlI saMjaya mahetA 10000 zrI savitAbahena hIrAcaMda zAha 10000 zrI zAMtilAla ujamazIbhAI eNnDa sansa ceriTI TrasTa 10000 zrI kaMcanabahena ke. mahetA ceriTebala TrasTa 10000 zrI maphatalAla bhIkhAcaMda phAunDezana 10000 zrI riteSa maNilAla polaDiyA 10000 zrImatI kuMdana je. bhAyANI ceriTebala TrasTa nAma 10000 zrI pravINa azvina mahetA 10000 me. prinsa pAIpa eNnDa phiTIMgsa prA. vi. 10000 zrImatI lIlAvatI cImanalAla vIracaMda jhaverI pablika ceriTebala TrasTa 10000 zrI ajItabhAI Ara. cokasI 10000 zrI arUNAbahena ajItabhAI cokasI 9000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 9000 zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha 9000 sva. jyotsanA bhUpendra javerInA smaraNArthe hasteH bhUpendra DAhyAbhAI javerI 9000 sva. tArAbahena ramaNalAla zAha haste zailajAbahena zAha 9000 zrI dilipabhAI mahendrabhAI zAha 9000 zrI ramaNikalAla bhogIlAla zAha 9000 zrI kusumabahena narendrabhAI bhAu 9000 zrI yazomatIbahena zAha 9000 zrI varSAbahena rajjubhAI zAha 9000 zrI zAMtilAla maMgaLajI zAha 6000 zrI nirUbahena subodhabhAI zAha 6000 zrI nitIna sonAvAlA 6000 zrI vaMdanAbahena razmibhAI zAha 6000 zrIgAMgajIbhAI popaTalAla zeThiyA phemilI ceriTebala TrasTa 30 zrI ramAbahena jadhasukhalAla vorA 6000 zrI maNibhAI hIrajI harIyA kAna 5000 DaoN. dhanavaMtarAya TI. zAha 5000 zrI tArAbahena mohanalAla zAha meriTebala TrasTa haste puSpAbahena caMdrakAMta parIkha 5000 zrI ramAbahena vI. mahetA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana rUpiyA nAma rUpiyA nAma rUpiyA nAma 5000 me. phrenDalI prinTarsa hasteH DaoN. hemaMta eca. kuvADiyA 5000 zrI ratilAla odhavajI gohila haste bharatabhAI mAmaNiyA 5000 me. eca. DI. InDasTrIjha haste hasamukhabhAI ceriTebala TrasTa pa000 zrI vI. esa.gAMdhI ceriTebala TrasTa 5000 me. dharmeza enTaraprAIjha 5000 zrI saMtokabA jeThAlAla desAI haste : mukundabhAI gAMdhI 5000 me. jatIna enTaraprAIjha ceriTebala TrasTa 5000 zrI zAha pablika velaphera TrasTa sva. DaoN. 5000 me. AkAra ArTasa 5000 me. Ara. DI. korporezana jayaMta esa. zAhanA smaraNArthe 5000 zrI apUrva lAbhubhAI saMghavI 5000 zrI hiMgaLAja mA enTaraprAIjha haste : DaoN. jyotibahena zAha 5000 me. proTona enTaprAIjha 5000 zrI prakAza mahetA 5000 zrI zAradAbahena bAbulAla zAha 5000 zrI mahendra cImanalAla zAha 5000 zrI virala araviMda dharamazI lukhI 5000 zrI caMdrakAMta yu. khaMDeriyA 5000 zrI narmadAbahena goLavALA 5000 zrI ojasa araviMda dharamazI lukhI 5000 zrI mInA kiraNa gAMdhI 5001 e. Ara. bI. kaoNmarziyala korporezana 5000 zrI kinnarabhAI kezavalAla zAha 5000 zrI vijaya ke. zAha 5000 sva. rasikalAla ratilAla zAha 5000 zrI lInA vI. zAha 5000 me. yunivarsala golDana juvelsa 5000 sva. sarasvatIbahena Ara. zAha 5000 zrI alakA pI. khArA pa000 zrI bhagavatIbahena pI. sonAvAlA 5000 sva. bAbulAla choTAlAla zAha 5000 zrI jazavaMtI pravINacaMdra vorA 5000 me. je. ke. phAunDezana 5000 sva. bhogIlAla sukhalAla zAha 5000 zrI nitIna ema. jhaverI 5000 zrI pUrvI bAbubhAI jhaverI 5000 zrI mInA mahendra zAha 5000 me. popaTalAla jesIMgabhAI enDa kAM. 5000 zrI tarUNAbahena bipinabhAI zAha 5000 zrI pI. DI. zAha 5000 zrI aMju bhUpendra zAha pa000 zrI keyura dilIpa zAha 5000 zrI pradIpabhAI e. zAha 5000 zrI jayaMtIlAla esa. zAha HUF 5000 zrI DIkesI ceriTebala TrasTa 5000 zrI IndumatI ane harakizana udANI 5000 zrI haribhAI rAmacaMda zAha 5000 zrI devakuMvarabahena jesaMgabhAI rAMbhiyA ceriTebala TrasTa 5000 me. kAnti karamazI eNnDa kAM. velyuarsa 5000 zrI kiraNabhAI eca. zAha 5000 eka zubhecchaka prA. li. 5000 zrI puSpAbahena surezabhAI bhaNazAlI 5000 sva. ramIlAbahena bharatakumAra zAhanI 5000 me. polIthIna prinTIMga eNnDa silIMga varkasa 5001 zrI bhAIcaMda ema. mahetA ceriTebala TrasTa mRtimAM, haste me. prabhAta TI enDa 5000 me. zeTha enDa sansa 5001 zrI zilpA je. mahetA ceriTebala TrasTa TeksaTAIla kAM. prA. li. 5000 zrI zobhA zAha 5000 zrI smitA snehala saMghavI 5000 me. hemaMta Tulsa prA. li. 5000 zrI bindu je. zAha 5000 zrI kAnajI korasI ceriTebala TrasTa 5000 zrI caMdrakumAra gaNapatalAla jhaverI 5000 Do. ke. ke. zAha 5000 zrI puSpAbahena bhaNazAlI 5000 zrI saMjaya mahetA 5000 zrI harSadarAya ke. dozI 5000 zrI kumudabahena paTavA 5000 zrI dIpA e. zAha 5000 zrI jIvaNalAla yu. zeTha 5000 DaoN. manAlI prabhu 5000 zrI aniSa zAha 5000 zrI Aloka zAha 5000 sva. narmadAbahena ema. zeTha 5000 zrI dilIpabhAI zAha 5000 zrI saralAbahena kumudacaMdra cheDA 5000 zrI Dolara ema. zeTha 5000 zrI bhAratI hemaMta majumadAra 5000 me. naMdu kreparsa haste thAvarabhAI 5000 mAtuzrI pAnasIbAI khImajI zAha 5000 zrI vasumatI sUryakAMta zAha 5000 zrI maMjulA kAMtilAla zAha 5000 me. lakSmI masAlA ka. 5000 zrI kanAsA ceriTebala TrasTa 5000 zrI harasukhabhAI bI. mahetA 5000 zrI niraMjanA mahendra ujamazIbhAI 5000 zrI ronaka zAha 5000 zrI parAga bipinabhAI jhaverI 5000 sva. zrI jayaMtIlAla sI. saMghavI 5001 me. komoDITI sarvisIjha prA. li. 5000 zrI vinoda ena. zAha 5000 zrI suzIlAbahena jhaverI 5000 zrI siddhArtha zrIkumAra dhAmI 5000 me. pArakIna bradharsa 5000 zrI kIrITa ratanazI zAha 5000 zrI apUrva esa. dozI 5000 zrI sudarzanAbahena pramodabhAI cokasI 5000 zrI hasamukhabhAI jI. zAha 5000 sva. uSAbahena parIkha 3500 zrI caMdulAla gAMgajI phremavAlA 5000 zrI pratimA zrIkAMta cakravartI 5000 zrI jagadIza ema. jhaverI 3000 zrI vasubahena caMdulAla bhaNazAlI 5000 DaoN. hasamukhalAla sI. kuvADiyA 5001 zrI aMjana AI. DAMgaravAlA 3000 zrI kalAvatIbahena zAMtilAla mahetA 5000 DaoN. hemaMta eca. kuvADiyA 5000 zrI sI. je. zAha 3000 zrI prasanna ema. ToliyA 5000 zrI rakSAbahena hemaMta kuvADiyA 5000 sva. kesarIcaMda jesaMgalAla zAha 3000 zrI sevaMtIlAla kAlIdAsa dozI 5000 sva. jazumatI eca. kuvADiyAnA smaraNArthe 5000 sva. guNavaMtIbahena pravINacaMdra zAha 3000 zrI saralAbahena zAMtilAla dozI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28 rUpiyA nAma 3000 zrI dhIrena niraMjana bhaNazAlI 3000 zrI jayavaMtIbahena 3000 zrI pravINa jamanAdAsa zAha 3000 zrI girIzabhAI paTela (maMthana-hAjIpura) 3000 zrI nirmaLAbahena rAvala (maMthana-hAjIpura) 3000 zrI anilakumAra jaina 3000 zrI ramAbahena jayaMtIlAla zAha 3000 me. gulAbadAsa eNnDa kAM. 3000 zrI jayeza DI gAMdhI 3000 zrI rasilA mahendrabhAI jhaverI 3000 zrI rekhAbahena kApaDiyA 3000 zrI kailAsabahena esa. zAha 3000 zrI uSAbahena parIkha 3000 zrI sucita dozI prabuddha jIvana rUpiyA nAma 3001 eka zubhecchaka 3000 zrI jagadIza jI. mAlade 3000 DaoN. kauzala zAha 3000 zrI mAyAbahena ramaNIkalAla gosaliyA 3000 zrI mAlAbahena hirena gosaliyA 3000 zrI Dimpala jyoti gosaliyA 3000 zrI mahendra amRtalAla zAha 3000 zrI kacarAlAla cunIlAla zAha 3000 zrI haMsAbahena kacarAlAla zAha 3000 zrI bAbulAla cunIlAla cokasI 3000 zrI rameza je. zAha 3000 zrI pravINacaMdra ema. zAha 3000 zrI dhairyakAMtA pravINacaMdra zAha 2500 zrI zamika kezavalAla zAha 2500 zrI zazina kezavalAla zAha 2500 zrI mahendra ema. saMgoI kTobara, 2009 rUpiyA nAma 2500 me. sI. enDa rikuTa limiTeDa haste phAlganIbahena 2111 zrI ramaNIkalAla esa. gosaliyA 2000 zrI nirmaLAbahena bAbulAla tolATa 2000 zrI puSpAbahena vijayakumAra zAha 2000 zrI uSAbahena ramezabhAI jhaverI 2000 zrI vinodacaMdra harilAla mahetA 2000 zrI jazavaMtIbahena pravINacaMdra vorA 1000 eka bahena 1000 zrI kamaLAbahena harakhacaMda kAmadAra 1000 zrI reNukAbahena poravAla 1000 zrI vinodabhAI gAMdhI 1000 zrI atula zAha 1000 zrI manaharabhAI mahetA 1000 eka hajArathI ochA 2175839 kula saravALo nAma zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI 2009nI 75mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna dAtAone apIla karavAmAM AvI. teno sAro pratisAda maLyo che. e mATe sarve dAtAonA ame RNI chIe. saMghane vividha khAtAomAM bheTa maLI tenI yAdI nIce mujaba che. rUpiyA nAma rUpiyA nAma rUpiyA zrI janarala phaMDa 5001 zrI siddhArtha lAbhubhAI saMghavI 2500 zrI ajIta ema. zeTha 25000 zrI caMdrAbahena piyuSabhAI koThArI 5000 zrI uSAbahena dilIpabhAI zAha 2500 zrI kauzika ema. zeTha 25000 zrI harezabhAI ane zailAbahena 5000 eka bahena 2000 zrI vasubahena caMdulAla bhaNazAlI mahetA (onavarDa phAunDezana) 5000 zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA 2000 zrI kalAvatI zAMtilAla mahetA 5000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 5000 zrI rameza vimalabhAI zeTha 2000 zrI mInAbahena kiraNabhAI gAMdhI 5000 zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha 5000 zrI gAMgajI popaTalAla zeThIyA 1500 zrI zAradAbahena bAbubhAI zAha 5000 zrI nirubahena subodhabhAI zAha phaeNmilI ceriTebala TrasTa 1500 zrI keyura dilIpa zAha 5000 zrI tArAbahena ramaNalAla zAha 4000 zrI suzIlAbahena jhaverI 1000 zrI jI. pI. zAha haste zailajAbahena zAha 4000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 1000 zrI bharata kAMtilAla zAha 5000 zrI ramaNIkalAla bhogIlAla zAha 3200 me.je.ke. grupa haste kusumabahena bhAu 1000 eka bahena 5000 zrI nitInabhAI ema. sonAvAlA 3000 zrI ajItabhAI Ara. cokasI 1000 me. hemaMta Tulsa prA. lI. 5000 zrI kusumabahena ena. bhAu 3000 zrI arUNAbahena ajItabhAI cokasI 1000 zrI suvarNAbahena dalAla 5000 zrI yazomatIbahena zAha 3000 zrI girIzabhAI paTela (maMthana- 1000 zrI suzIlAbahena jhaverI 5000 zrI ramIbhAI bhagavAnadAsa zAha hAjIpura) 1000 zrI nItAbahena zAha 5000 zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA 3000 me. phrenDalI prinTarsa haste-bharatabhAI 1000 zrI parezabhAI caudharI 5000 zrI dilIpabhAI ema. zAha mAmaNIyA 500 zrI pradipa sevaMtIlAla zAha 5000 zrI bhAnu ceriTI TrasTa haste 3000 zrI zAMtilAla ujamazIbhAI enDa 500 zrI atula zAha zrI praviNabhAI ane uSAbahena zAha sansa ceriTI TrasTa 204701 kula saravALo 5000 me. je. ke. phAunDezana 3000 zrI pI. DI. zAha 5000 zrI vasaMtalAla kAMtilAla zAha 2500 zrI dipIkA dozI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana 29 rUpiyA nAma. rUpiyA nAma rUpiyA nAma saMgha AjIvana sabhya lavAjama 3000 zrI varSAbahena rAjubhAI zAha premaLa jyoti 5000 zrI ketana zAMtilAla jhaverI 1000 zrI kalAvatI zAMtilAla mahetA 15000 zrI zreyasa pracAraka sabhA haste pUjya 5000 zrI zreyasa pracAraka sabhA haste-pUjya 1000 zrI azvina ke. zAha sarayubahena mahetAnA bhaktajano sarayubahena mahetAnA bhaktajano 1000 zrI arUNa zAMtilAla joSI 2101 zrI kusumabahena narendrabhAI bhAu 10000 20000 1000 me. hemaMta Tulsa prA.lI. saMgha AjIvana sabhya-puraka lavAjama prabuddha jIvana saujanyadAtA 18101 4749 zrI pradipabhAI e. zAha 20000 zrI baMsarIbahena ema. pArekha sva. jyotsanA bhUpendra javerI 4750 zrI sureza saMgharAjakA 20000 zrI suzIlAbahena jhaverI 1000 zrI kizora zeTha cakSu rAhata yojanA 40000 1000 zrI araviMda dharamazI lukhI 2500 zrI samIka kezavalAla zAha zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja 4749 zrI popaTalAla jezIMgabhAI zAha 2500 rAhata phaMDa 4750 zrI pannAlAla cheDA paryuSaNa vyAkhyAnamALA sI. DI. saujanya 5000 zrI jayakumAra bhavAnajI gAlA 15000 zreyasa pracAraka sabhA haste pUjya 3000 zrI nIrUbahena subodhabhAI zAha 4500 zrI damayaMtIbahena ena. zAha - sarayubahena mahetAnA bhaktajano 5000 zrI ramAbahena vinodabhAI mahetA 30498 kula saravALo 3000 zrI ramAbahena jayasukhalAla vorA 3000 zrI nirmaLA caMdrakAMta zAha paryuSaNa vyAkhyAnamALA pUraka kharca rakama-2009 5000 bhAnu ceriTI TrasTa hastepraviNabhAI ane uSAbahena 3000 zrI zailAbahena harezabhAI mahetA 100000 sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 3000 zrI nItinabhAI sonAvAlA 100000 25000. 3000 me. phrenDalI prinTarsa-hastezrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa korapasa phaMDa zrI dipacaMda sI. zAha pustaka prakAzana phaMDa bharatabhAI mAmaNiyA (paryuSaNa vyAkhyAnamALA) 15000 zrI zreyasa pracAraka sabhA haste-pU. 3000 zrI surekhAbahena harezabhAI zAha sarayubahena mahetAnA bhaktajano 250000 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 3000 zrI puSpAbahena caMdrakAMta parIkha 15000 3000 zrI bhagavAnadAsa cunIlAla zAha 250000 haste razmikAMta bI. zAha prabuddha jIvana nIdhi phaMDa zrI kizora TiMbaDiyA keLavaNI phaMDa 27000 9000 zrI pramodacaMda somacaMda zAha 5000 zrI bhAnu ceriTI TrasTa hasteparivAra praviNabhAI ane uSAbahena zAha 5000 zrI bhaNazAlI TrasTa haste jItubhAI 5000 bhaNazAlI paMthe paMthe pAtheya. ja kAryakramomAM javAnuM baMdha karyuM, 'amArI netrahIna vidyArthinI thaI. prathama benca para besI, tuM jANe (anusaMdhAna chellA pAnAthI cAlu) dIkarI ghere hoya ane amArAthI e jovA jevI zikSakonA zabdo pI jatI. ghaNIvAra savAlonA rIte javAya? tane AnaMdamAM rAkhavAno amAro javAba mATe vargamAM phakta tArI ja AMgaLI UMcI niSNAta DaoNkTarone batAvyuM. ghaNAM upacAra karyA. satata prayAsa. prajJAcakSu DaoN. rAjendra vyAsane maLyA. thAya; kAraNa ke reDiyo tAro sadAyano sAthIdAra Akhare e vakhatanA niSNAta jANItA DaoNkTara Dagane breIla lipi ane saMgItano tAro abhyAsa zarU banyo hato. tuM zrI praviNacaMdra rUpArelanA hiMdI bAne kahI dIdhuM, 'uparathI bhagavAna Avaze to thayo. dekhatI hatI te vakhatanA jevA ja utsAhathI kAryakramo dvArA hiMdI zIkhI. saMgItanA kAryakramo paNa tArI dIkarInI AMkho pAchI nahIM Ave. tuM tAruM navuM jIvana zarU thayuM. breIla pustako roja mANyA. kAryakramomAM koI bhUla hoya to tuM amArI prayAsa karavA choDI de.' suMdara bhUrI, bhUrI vAMcatI thaI. zAstrIya ane sugama saMgIta zIkhI. pAse 'ola IMDiyA reDiyo' para posTakArDa lakhAvatI. AMkhavALI jyoti netrahina thaI gaI. bA, kAkA ane eka divasa maoNDarna skUlanA ApaNA tArI dinacaryA vividha pravRttiothI bharacaka hatI. ane badhA bhAIbaheno dizAhIna thaI gayA. varSo prinsipAla ramaNabhAI vakIle amane bolAvI, tane zI hatI tArI hiMmata-tArI jIvana jIvavAnI pahelAnI vAta tethI netrahIno zuM karI zake teno sAmAnya dekhatA bALako sAthe bhaNAvavAnuM sacana khumArI! mADane skUlamAthA ucca guNa sAthe jIvananA 1 anuSyanuM karyuM. ane tuM maoNDarna skulanI AThamA dhoraNanI S.S.C. thaI. S.N.D.T. kolejamAMthI saMgIta parivartana AvI gayuM. nATaka, sinemA jevA badhAM sAthe B.A. thaI. samAjazAstra sAthe M.A. thaI. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. prabuddha jIvana oNkTobara, 2009 aMdhajano mATeno zikSakono abhyAsakrama karI gAtAM, vAto karatAM ane khilakhilATa hasatAM hasatAM pUchatI ke, 'divasa che ke rAta?" tyAre to jyoti, zikSaka thaI. A sAthe breIlamAM pustako lakhatI. pAnAM ramatAM. bahAranI duniyA joI ja na hatI. amAruM kALajuM cirAI jatuM. lagabhaga AkhI nATako ane gIto lakhatI. maoNDarna skUlanA ane jagatanA kUDakapaTa, luccAI badhAthI tuM dUra hatI. jiMdagI teM aMdhakAramAMthI paNa jJAnano, nItino sikkA-nagaranA bALakone "ola InDiyA vartamAnapatromAM AvatAM AvAM samAcAro tuM kadI prakAza meLavavAno prayatna karyo hato. have tuM nirAza reDiyo'nA bahurUpI kAryakramanA kAMI keTalAMye amArI pAse vaMcAvatI nahi. tAruM dila saMpUrNa thaI gaI hatI. jijiviSA khUTI gaI hatI. have tuM nATako karAvyA. amArI sAthe keTalAka badhA sinemA niSkapaTa hatuM. kadI khoTuM bolatI nahi. paraMtu hajI mRtyune jhaMkhatI hatI. ane prabhue tArI araja ane nATakomAM AvatI. gharamAM to bhIMta ane tAre duHkhano sAmano karavAno bAkI hato. ATaluM sAMbhaLI. 27 mArca 2009nA guDI paDavAne divase pharnicarathI paricita eTale svataMtra rIte pharatI. ochuM hoya tema 1997mAM ApaNA priya savAre pAMca vAge teM mane tArIkha ane tithi pUkyA bahAra jatAM to amAro hAtha pakaDelo ja hoya. haMsAbhAbhIe ciravidAya lIdhI. tuM haMmezAM kahetI, hatA. te saMpUrNa sabhAna, saceta hatI. dinacaryA aMdha bALakonI vikToriyA memoriyala skUla ane "haMsAbhAbhI to mArI mAnI jagyAe che." e duHkha patAvI. AkhA jIvana daramyAna kArelAnA zAkane mAtA lakSmI narsarI phora dha blAInDamAM 18 thI tAre mATe asahya hatuM. na aDanAra, teM kArelAnuM zAka khAvA jIda karI. 20 varSa zikSaka tarIke sevA ApI. grAMTa roDa lAkaDIno Teko paNa ocho paDyo. paga bapore bAra vAge kArelAnuM zAka, dALa, bhAta senTrala skUla ane saMskAra bAla maMdiramAM dekhatA DagamagavA mAMDyA ane tAre vaoNkarano sahAro levo jamI, divasanI bAI rezamA sAthe thoDI vAto karI bALakone saMgIta zIkhavADyuM. tAruM jIvana satata paDyo. paNa tArI pravRttio teM choDI nahi. paNa ane mane UMgha Ave che, mAre sUI javuM che kahIne 1 prabhue hajI tArI kasoTI levAnI bAkI hatI. tene sUI gaI. bapore aDhI vAge rojanI Teva pramANe ja rAkhyA. ane bA aDadhI rAta sudhI jAgatA. PNAnI lIka thaI oNparezana thayuM ghaNuM rakta tArA mAthA para hAtha mUkyA, koNa che " avA bA tane navalakathAo vAMcI saMbhaLAvatI. vahI gayuM ane tuM taddana pathArIvaza thaI. 643' prazna na puchAyo. zaMkA paDI ne DaoNkTarane bolAvyA. kanaiyAlAla munazInI lagabhaga badhI navalakathAo kaTano palaMga tArI duniyA saMpUrNa paravaza thaI jyoti, amane "Avajo' kahyA vagara, 'micchAmi ane bIjA aneka pustako bA tane vAMcI gaI. nasiMga bUronI bAIone sahAre dainika caryA dukkaDam' kahyA vagara teM cira prasthAna karyuM. bola, saMbhaLAvatI. vAMcavA mATe to tuM amAro paNa dama zarU thaI. paraMtu tAro vAMcanano ane saMgItano e gIrano bola karatI jyoti bolatI baMdha thaI gaI. jANe kADhatI. pU. kAkA tAre mATe abhyAsanI noTsa zokha ocho thayo na hato. rojanuM janmabhUmi ane ema ja lAge ke keTalAya varSonA ujAgarA pachI oNphise laI jaI lakhatA. tuM badhAnI keTalI lADakI ravivAranuM pravAsI tArA priya vartamAnapatro. ghasaghasATa UMgha AvI gaI. ane tuM ciraniMdrAmAM hatA! tane pAlitANAnI ane bIjI jAtrAo zavAsa thI mAM rIne lagabhaga badhI ja kolamo pahocI gaI. Aja khAlI paDelA tArA rUma, bAlA karAvI hatI. are, tuM vikToriyA memoriyala viMcAvatI. gujarAta samAcAranA 'agama nigama ane paDelo tAro palaMga joI AMkhomAMthI azrunI dhArA skUlamAMthI AkhuM uttara bhArata pharI AvI hatI. 'zatadala' to tuM bhUlatI ja nahi. kumArapALa desAI vahI jAya che. tane to sarva duHkhamAMthI mukti maLI joyA vagara paNa teM sthaLonuM keTaluM suMdara varNana tArA priya lekhaka. Aje keTakeTaluM yAda Ave che! paNa tArI yAda, tArA zabdo satata saMbhaLAyA kare karyuM hatuM. amArI pAse pravAsa-varNananA pustako jeTalI vAra Bed PanletI keTalI vakhata tArI che, bhaNakArA vAgyA kare che. tuM hamezAM vaMcAvatI ane kahetI ke, "A mArI divasanI ane rAtanI bAIone tuM "micchAmi prabhune mArI sAcA hRdayathI eka ja namra prArthanA bhAvayAtrA thaI." dukkaDam' kahetI. bAIone saMkoca thato paNa tuM che. he prabhu, amArI jyotie jIvanabhara khUba jabaradasta manobaLa dharAvatI tane tArA zarIre satata emanI mAphI mAgatI. majabUta mananI khUba saMgharSa karyA che. jo punarjanma hoya to ene pUrato sAtha ja na Apyo. khAvApIvAmAM tuM keTalo hiMmatavAna jyoti have hatAzA tarapha dhakelAtI jatI evuM jIvana bakSaje ke ene bilakula saMgharSa veThavo badho saMyama rAkhatI, vaLI tuM to pAchI cUsta jaina hatI. koI vAra khUba raDatI ane amane raDAvatI. na paDe ane enA jIvanamAM sukha, zAMti ane eTale jaina dharmanA niyamo paNa pALe. paNa tArA bhUkha, UMgha ane tarasa tArA veraNa banI gayA AnaMda sadA vahetA rahe. *** koI paNa jAtanA vAMka ke bhUla vagara zarIra kSINa hatA. savAra sAMja phakta eka roTalI ane zAka baMsarI pArekha thatuM gayuM. svataMtra rIte cAlatI jyotine lAkaDIno upara tuM TakI rahI hatI. bolavAnuM khUba ochuM karI sahAro levo paDyo. chatAM tuM hiMmata na hArI. kADhyuM. phakta saMgItamAM thoDo rasa rahyo hato. chelle 6/bI, Izvara nivAsa, ATalA ghA jANe ochA hatA tema 1980mAM pU. aThavADiyuM to emAM paNa rasa na rahyo. tAro zo sikkAnagara, bA e ane 1989mAM pU. kAkAe vidAya lIdhI. vAMka? pAMca pAMca varSa eka ja oraDAmAM, eka vI. pI. roDa teM gajabanI hiMmata dAkhavI. tArA mitrono darabAra nAnakaDA palaMgamAM covIsa kalAkanA aMdhakAramAM muMbaI-400004. to tArI AsapAsa viMTaLAyelo ja hoya. tame divaso te kema vitAvyA haze. jyAre tuM koI vAra to - 2 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNkTobara, 2009 prabuddha jIvana 31 jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (sapTembara 2009nA aMkathI AgaLa) 578. pratyeka (zarIranAmakarma) : jenA udayathI jIvana bhinna bhinna zarIranI prApti thAya, te pratyeka zarIranAmakarma. jisake udaya se jIva ko vibhinna zarIra kI prApti hotI hai vaha pratyeka zarIranAmakarma hai / The karma whose menifestation causes the different jivas to possess different bodies that is called Pratyeka-nama karma. 579. pratyekabaddhabodhita : jeo bIjA jJAnI dvArA upadeza pAmI siddha thAya te. jo dUsare jJAnI se upadeza grahaNa kara siddha hote hai| Those who are receiving instruction from a spiritual expert attain emancipation are designated Pratyekabuddhabodhita. 580. pratyekabodhita jeo koI ekAda bAhya nimittathI vairAgya ane jJAna pAmI siddha thAya te. jo kisI ekAdha bAhya nimitta se vairAgya aura jJAna prApta karake siddha hote hai / The one who impelled by some external factor acquires renunciation and knowledge and then attains emancipation. 58 1. pradeza eka evo sUkSma aMza ke jenA bIjA aMzonI kalpanA sarvajJanI buddhithI paNa thaI zakatI nathI. eka aisA sUkSma aMza jisake dUsare aMza kI kalpanA bhI nahIM kI jA sktii| A subtle consitituent-part in whose case it is not possible even to posit through intellect a further constituent-part. 582. prabhaMjana bhavanapatinikAyanA vAyukumAra-prakAranA devomAMnA eka IndranuM nAma che. bhavanapatinikAya ke vAyukumAra prakAra ke devomeM se eka indra kA nAma. One of the Indra Vayukumaras a type of Bhavanapati-nikaya god. 583 pramattayoga rAgadveSavALI temaja asAvadhAna pravRtti rAgadveSayukta athavA asAvadhAna pravRtti / An act that involves attachment-cum-aversion and is careless. 584 pramANa jemAM uddezya-vidheyanA vibhAga sivAya ja eTale ke avibhakta vastunuM saMpUrNa athavA asaMpUrNa yathArtha bhAna thAya che, te jJAna pramANa che. jisa meM uddezya-vidheya ke vibhAga ke binA hI arthAt avibhakta vastu kA sampUrNa yA asampUrNa yathArtha bhAna ho vaha jJAna 'pramA' hai | The cognition in which a thing is validity apprehended-completely or in part-without a bifurcation into a subject and a predicate is Pramana. 584 pramANAbhAsa : je jJAnano viSaya ayathArtha hoya te asamyajJAna-pramANAbhAsa kahevAya. jisa jJAna kA viSaya ayathArtha ho vaha asamyagjJAna-pramANAbhAsa kahalAtA hai / That cognition whose object is false to the concerned factual situation is called not samyak-jnana or Pramanabhasa. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month Regd.No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No.32 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 OCTOBER, 2009 timira gayuM ne nRtya tane khUba priya. (tArI vidAya pachI tArA khajAnAmAMthI prAthamika dhoraNa 1lAnI tArI, tArA paMthe paMthe pAtheya... jyoti prakAzyo suMdara akSarovALI saMgItanI noTa maLI) paganI rUbaMsarI pArekha khoDane lIdhe tane nRtya, rAsa, garabAmAM zikSako sIvavAnA saMcAno lAkaDAno khUNo barAbara tArI bhAga levA detA nahi. tuM ghare AvIne khUba raDatI. Akhe vAgyo. ane te eka kha gumAvI. AMkha priya bahena jyoti, mane barAbara yAda che ke ApaNI bA puSpAbena bacAvavAnA saMva prayatno niSphaLa gayA. tArI moTI, 27 mArca 'guDI paDavA'nA dine teM amArI vaccethI vakIla pAse AvI hatI ane vinaMtI karI hatI ke suMdara eka bhUrI AMkhanI jagAe kAcanI AMkha cira vidAya lIdhI. ApaNo 69 varSano sAtha tuM mArI jyoti rAsa garabA sarasa rame che ene bhAga besADavAmAM AvI. paNa tArI khumArI, tArI choDyo. AkhA jIvana daramyAna satata amAro hAtha levAno moko Apo. ane pachI to dareka sabhAmAM hiMmatanI zI vAta karuM? teM abhyAsa ane badhI pakaDIne cAlatI jyoti amAro hAtha pakaDyA vagara tuM nAcatI, gAtI thaI gaI. tArA mukha uparano pravRtti cAlu rAkhI. zALAmAM puSpAbena ane ja lAMbI musApharI para nIkaLI paDI. Aje ApaNe e AnaMda Aje paNa mane yAda che. tArA zikSakonA prema ane sahakArathI te badhI sAthe gujArelA varSo, mahinA ane divaso abhyAsamAM paNa tuM cokkasa ane niyamita. tuM pravRttiomAM bhAga letI. mane barAbara yAda che tuM smaraNapaTa para upasI Ave che. tAruM ane amAruM trIjA dhoraNamAM AvI ane eka vadhu akasmAta! nAnA nAnA sArA mitro sAthe sikkAnagaramAM ramatI jIvana tANAvANAnI jema vaNAI gayuM hatuM. sAta kALI caudazanI gojhArI savAra, tuM vahelI U kALI caudazanI gojhArI savAra, tuM vahelI UThI hoya, doDAdoDa karatI hoya ane ame upara gharanI bhAIbahenomAM tuM sauthI nAnI. jyoti, 69 varSa gaI hatI. (badhA tahevAro vakhate tAro utsAha bArImAMthI tene jotA hoIe tyAre tuM eka pahelAnI vAta- tAro janma thavAno hato paNa kevo hato !) ane cAlatA cAlatA tuM paDI gaI. AMkhanA sahAre, amArI tarapha jotI. te vakhatanA ApaNI bA tenAthI ajANa ja hatI. eTale ja tArA mukha paranA bhAvo yAdagAra rahyA che. jANe tane kadAca pUratuM poSaNa na maLyuM hoya! tAruM A prabaLa puruSArthIne zabdAMjali tuM khumArathI kahetI ke juo, eka AMkhe ane pRthvI upara AvavuM ane tAruM AkhuM jIvana jANe mArI nAnI bahena prajJAcakSu jyotinuM 27mI laMgaDAtA page paNa huM kevI sarasa rIte ramI rahI ke akasmAtonI paraMparA!10mI jUne tAro janma mArca, 2009-guDI paDavAne divase avasAna chuM! khaMtathI bhaNatI hovAthI, sarasa rIte parIkSAo thayo. nAnakaDo suMdara dehaAkAzI bhUrA raMganI thayuM. pasAra karatI hatI. jANe tane koI khoDa naDatI ja tArI AMkho-pU. bA, kAkAe nAma pADyuM || 'prabuddha jaina" niyamita ame vAMcatA, na hatI. ane Aje e bIjo gojhAro divasa yAda Ave 'jyoti'. paNa janmanA bIjA ja divasathI jANe tyArabAda navasaMskaraNa pAmeluM 'prabuddha jIvana' akasmAtanI zarUAta thaI gaI. tuM jherI tApamAM niyamita vAMcIe chIe. jyoti to "prabuddha che. pU. bA, kAkA sametazIkharanI yAtrAe gayA hatA. sapaDAI. enI asara tArA upara thaI. tArA paga jIvana'nI AturatAthI rAha jotI. 'prabuddhajIvana' bAnA bA maNImA ApaNI sAthe hatA. ane e ja nAnA-moTA thaI gayA. kadAca tuM jIvanabhara cAlI Ave ke tarata pahelAM badhAM lekhonA mathALAM divALInA divaso AvyA. banatAM sudhI e paNa nahi zake evo saMdeha Ubho thayo. paraMtu pU. kALI caudazanI rAta hatI. tuM ekadama bUma mArI amArI pAse vaMcAvatI, pachI dhIme dhIme badhAM bA-kAkA A vAta svIkAravA taiyAra ja na hatA. ja lekho dhIrajathI vaMcAvatI. koI lekhano gUDhArthI UThI hatI. 'mA, mA, mArI bIjI AMkha phUTI gaI!' e baMnee to tyArathI ja jANe bhekha dhAraNa karI na samajAya to pharI pharI vaMcAvatI. 'prabuddha maNImAne thayuM ke tane bUruM svapna AvyuM haze. lIdho. tuM emanA jIvananuM mukhya kendra banI gaI. jIvana'no bIjo aMka Ave tyAM sudhI pahelo thAbaDIne suvADI dIdhI. paNa savAra thatAM khabara paDI ke tane cAlatI karavA je je sUcano maLyAM teno aMka vaMcAvavAno cAlu raheto. 'prabuddha jIvana'nA teM bIjI AMkha paNa gumAvI hatI. AMkhonA athAga zramathI amala karyo. jUhu koThArI aMkone e eTalAM pavitra gaNatI ke ene pastImAM rogonA niSNAta ApaNA uttamakAkAe te vakhate seneToriyamamAM jagA laI, tyAM roja retImAM tane to mUkAya ja nahi. keTalAMka mitrone vAMcavA khulAso karyo ke pahelI AMkhanA akasmAta vakhate UbhI rAkhatA. roja masAja karatA. ane tane mokalAvI ane sUcanA ApatI ke vAMcI lIdhA bIjI AMkhane paNa aMdarathI sakhata dhakko vAgyo laMgaDAtI, laMgaDAtI paNa cAlatI karI. jIvanabhara pachI derAsaranI lAyabrerImAM mokalazo. A hato eTale bIjI AMkhanuM nUra paNa game tyAre tane paganI A khoDa rahI. cha varSanI uMmare tane lekhathI ame jyotine "sAhityAMjali arpaNa jaze enI emane khabara hatI. ApaNA kuTuMba upara maoNDarna skUlanA bAlamaMdiramAM dAkhala karI. khUba karIe chIe. to Abha tUTI paDyuM. muMbaInA badhA ja AMkhonA AnaMdathI, mastIthI tuM zALAmAM jatI. saMgIta ane baMsarI pArekha (vadhu mATe juo pAnuM 29) Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works. 312/A. Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - prabuddha jIvana 1 varSa H 69 aMka : 11 muMbaI, navembara 2009 pAnA : 28 kImata rUpiyA dasa 1 jina-vacana mokSa praptino mArga tasseNa maggo guru-viddhasevA vivajjaNA bAlajaNassa dUrA / sajjhAya egaMta nisevaNA ya suttatthasaciMtaNayA dhitI ya / / -sattarAdhyayana- rU 2-3 guru ane vRddhonI sevA karavI, ajJAnI jIvonA saMgathI dUra rahevuM, svAdhyAya karavo, sUtrArthanuM sArI rIte ciMtana karavuM, ekAMtamAM rahevuM ane dharma dhAraNa karavuM e mokSaprAptino mArga che. guru aura vRddhoM kI sevA karanA, ajJAnI logoM kA dUra se varjana karanA, svAdhyAya karanA, ekAnta meM rahanA, sUtrArtha kA ciMtana karanA tathA dhairya rakhanA yaha mokSa-prApti vaI mA hai. To serve the teacher and old people, to keep away from the company of ignorant people, to study the scriptures, to meditate on the meaning of Sutras, to remain alone and to be patient - all these constitute the path of Moksha. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "bina-vevana' mAMthI) Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2009 kartA pustakonI sUci che." "oha! buDho telaMga ne?' pustaka hoya ke pAtaLuM copAniyuM, huM badhAnI eka Acamana temaNe pUchyuM, 'tyAre to mane khabara che ke A ja kiMmata ApIza, dareka pustakanA be rUpiyA. Apo pustako sArAM che. e mANasane pustakonI sArI athavA na Apo ane e bAbate koI vivAda nahIM pustako 1) pustakAlavuM chUpAvo evI khabara hatI.' emane kahyuM ke, "A pustako hoya. samajyA?' huM samajI gayo hato. Akhare vecAI rahyAM che." emaNe mane pUchayuM ke, 'telaMganA telaMganA gharavALAoe A prastAva svIkArI lIdho ahIM mane eka banAva DaoN. AMbeDakaranA pustakaprema gharavALA keTalI kiMmata mAgI rahyA che? meM jaNAvyuM ane pustakone TrekTaramAM khaDakIne siddhArtha koleja ane mahatvanAM pustako prApta karavAnI emanI ke, "eka pastakanA cha rUpiyA.' jANe ke tophAna pahoMcADavAnI javAbadArI mane sopavAmAM AvI. tAlAvelIno yAda Ave che. prasaMgavaza, emAM mArI umaTI paDayuM, DaoNkTarasAheba gussAthI bolyA, "zuM mAro vizvAsa che ke ahIM telaMganA e pustakono nAnakaDI bhUmikA para mane thoDuMka gaurava paNa che. e loko mane mAne che zuM? lakhapati ?' teo jANe saMgraha tyArathI vidyArthIonI AgAmI peDhIone mane varSa to yAda nathI. paraMtu e 1950no cIsa pADI rahyA hatA. "kyAMthI Avaze eTalA paisA? lAbha ApI rahyo che. jo DaoNkaTarasAhebe tvarita ane dAyakAnI zarUAtanuM koIka varSa haze. mahArASTranA tamane khabara che ke pIpalsa ejyukezana sosAyaTI tatpara javAba na Apyo hota to telaMgano A saMgraha eka jANItA zikSaNazAstrI DaoN. e. telaMganuM avasAna pAse sImita bhaMDoLa che. have, rAva, huM tamane batAvuM. kadAca veravikhera thaI jAta. thaI gayuM hatuM ane teo potAnI pAchaLa muMbaInA telaMganA gharavALAone jaNAvI do ke huM basa eka mATuMgA sthita potAnA makAnamAM eka sAruM graMthAlaya prastAva mUkIza, vadhAre nahIM. huM pustako tapAsIza Jyu. Ara. rAva mUkatA gayA hatA. emanA saMbaMdhIo e pustakAlaya nahIM ke ekeeka pustaka joIza nahIM. bhale jADuM saujanya: "dalita adhikAra" sAcavI rAkhavA Icchuka jaNAtA na hatA. telaMganA eka pADozI ane temanI sAthe gADha AtmIyatA sarjana-sUci dharAvanArA Ara. ke prabhu mArA mitra hatA ane pRSTha kramAMka emaNe telaMganA muMbaIvALA A pustakAlayanA (1) thoDuM prakIrNa Do. dhanavaMta zAha (2) karmanuM viSacakra DaoN. ramibhAI jhaverI hajAro pustakonI yAdI taiyAra karavAnuM sAhasa karyuM. (3) 'vasudeva-hiMDI'nI zailI DaoN. raNajita paTela (anAmI) teo e yAdI laIne mArI pAse AvyA. emanuM (4) patra carcA jAdavajI kAnajI vorA mAnavuM hatuM ke A pustakAlayane TukaDe TukaDe ane kAkulAla cha. mahetA pastInA bhAvathI vecAtuM bacAvavAno mAtra eka ja zAMtilAla sI. zAha (5) pUrvagraha: vaimanasyanuM viSabIja zAMtilAla gaDhiyA rasto hato ke koIpaNa rIte DaoN. AMbeDakarane A (6) sAcA arthamAM zAsanasamrATa DaoN. gaMbhIrasiMha gohila pustakAlayamAM rasa letA karavA ane prabhue e kAma (7) zrI muM. je. yu. saMgha dvArA 75mI paryuSaNa mane soMpyuM. vyAkhyanamALA saMpanna zrI ketana jAnI pachI jyAre DokTarasAheba muMbaImAM ane emanA (7) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-13 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa (6) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-12 DaoN. kumArapALa desAI prakAzaka ThAkara kaMpanImAM AvyA to meM e yAdI emane (8) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha ApI. emaNe pUchyuM ke "A zuM che?" to meM jaNAvyuM (9) sarjana svAgata DAM. kalA zAha ke, "emAM telaMganA muMbaIvALA pustakAlayanA (10) paMthe paMthe pAtheya..ye kahAnI hai dIye kI aura tuphAna kI jitendra zAha prabuddha jIvana : grAhaka yojanA * 1 varSanuM lavAjama rU. 125/-(U.S. $15) * 3 varSanuM lavAjama rU. 350/-(U.S. $40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65)| * 10 varSanuM lavAjama rU. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rU. 2000/-(U.S. $ 150) kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra 'prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone "prabuddha jIvana" vinA mUlya pratyeka| mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A "prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. * vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. "prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email : [email protected] a menejara Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa : (50) + 19 aMka : 11 7 navembara,2009 7 vikrama saMvata 2066 vIra saMvata 25377 kArataka vadi-tithi-30 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabhuddha jIvana 0 chUTaka nakala rUA. 10/ prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha thoDuM prakIrNa : dharma-rAjakAraNa-nATaka (1) mahArASTra rAjyano cUMTaNI jaMga thoDo jAmyo ane pUro paNa thayo, paNa A jaMgamAM rAjakAraNIoe potAno gaMjIpho cIpatA cIpatA ApaNA bhoLA sAdhu bhagavaMtone paNa eka 'pattu' gaNI emAM utAryA! saMsAranI paLojaNo ane mAyAthI mukti meLavavA tarapha gati karanAra sAdhu bhagavaMtone paNa AvA prasaMge pAchAM AvI vyathA ane AkSepa-prati AkSepa ane nivedanonA jaMga jaMjALanA vamaLamAM A rAjakAraNIoe copATanA sogaThAnI jema goThavI dIdhA. svAdhyAya ane svarUpa darzananI Atma pravRttinI samAdhimAM pravRtta A muni AtmAne pharI AvA rAjakIya 'adhyAya' ane 'anya darzana'nI upAdhimAM jhaboLyAM ane pariNAme A carcAo chApAMnA chApare caDhI gaI. jItelA-hArelA rAjakAraNIo svalAbhe pAchAM mitra banI gayAM ane e mahAnubhAvoe suSu-suSThu nivedana karI nAMkhyuM, temaja 'micchAmi dukkaDam' jevAM bhavya bhAva zabdanoya upayoga karI nAMkhyo, paraMtu sApa gayA ane lIsoTA rahyAM e vAstavikatAe jaina samAjamAM A carcAnI lITIo AgaLa vadhatI gaI. uparAMta vilepAralenI AzAdIpa paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA varSothI eo pramukha paNa. A aMkanA saujanyadAtA : zrI kAntilAla ramaNalAla parIkha - dilhIvALA smRti : sva. zrImatI kaMcanabena kAntilAla parIkha A chApAM carcAo daramiyAna mArA prAdhyApaka mitra bakula rAvaLe phona karI mane pUchyuM: "vairAgI ane nispRhI evA ApaNA jaina muni bhagavaMto zA mATe AvI carcAmAM saMDovAtA haze ?'' bakulabhAI janme, karme ane dharme to vipra che, eTale viprakodha emane sahaja sAdhya hoya ja, paNa emaNe potAnA kathanamAM 'ApaNA' zabda vAparyo e mane gamyuM. bakulabhAInA mitra vartuLamAM jaina mitro ghaNAM, thoDAM varaso pahelAM amadAvAdamAM eka krikeTa TIma paradeza spardhAmAM jaI rahI hatI tyAre tyAMnA vizALa sTeDiyamamAM eka jainamuni bhagavaMte tyAM khAsa padhArIne e TImane 'vijayI' thavA mATe AzIrvAda ApyA hatA. potAne gamatA pakSane vijaya thavA mATe AzIrvAda ApavA eTale anyanI hAra IcchavI. ahiMsAnA upAsaka to koInI paNa hAra na Icche. emane vaLI koI eka pakSa mATe mamata zA mATe? muni AtmAe to sarvathA 'dharma' ane 'satya'no ja 'vijaya' nahi, mAtra 'jaya' Icchavo joIe. koI paNa pakSanI hiMsA ke hAra thakI svapakSano jo vijaya thato hoya to evI anumodanA paNa eka sUkSma hiMsA ja che. satya prakAzamAna thAva ane dharmano ja jaya thAva A bhAvanA ja unnata ane urdhvagAmI bhAva che. A jamAno brAnDa embeseDarano che. dareka ucca zreSThI samAja, samAja sevaka ane rAjakAraNIne koI paNa eka saMta mahAtmA brAnDa embeseDara tarIke joIe che. A emano sTeTasa simbola che, ane A saMta mahAtmAo paNa A varganA AvA brAnDa embeseDara sahaja rIte thaI jatA hoya che, kAraNa ke emane paNa A zreSThio, samAjasevako ane rAjakAraNIo brAnDa embeseDara tarIke joItA hoya che. jethI emanA kAryono bahoLo pracAra thAya ane e sarve sarva sthaLe upayogI thAya. A anyo anya bhAva che. pachI emAMthI 'sevA' ane 'dharma'nuM kyAre bASpibhavana thaI jAya che enI khabara paNa Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana che. paDatI nathI! beu pakSane eka bIjAnA halesAthI tarI javuM che! (2) julAI mahinAmAM 'prabuddha jIvane' sAdhu samAja mATe, ame eka carcAno prAraMbha karyo hato-vihAra mArga akasmAta ane AdhunikatA caturvidha saMghane A carcA mATe ame AmaMtraNa ApyuM hatuM. amane zrAvaka-zrAvikA taraphathI aneka patro maLyA che je prabuddha jIvana'mAM pragaTa thaI rahyAM che. paraMtu Aja sudhI koI paNa jaina sAdhusAdhvIzrIe A viSayanI koI carcA karI nathI, ke koI patra amane A varga taraphathI prApta nathI thayo! 'prabuddha jIvana'nA vAcaka lekhaka vargamAM jaina sAdhu-samAjano varga bahoLo che to paNa. (3) bAbarI masjida ane rAmajanma bhUmine nAme eka rAjakIya pakSa bhAratanI gAdI upara besI gayo, ane utarI paNa gayo; kAraNa ke janamAnasa kyAreka ghenanuM jhokuM bhale khAI jAya paNa saMpUrNa UMdhI to nathI ja jatuM. 'garva se kaho hama hiMdu hai' e avAja ciraMjIva na banyo. ahIM kArla mArkasanA zabdo yAda Ave che, e mahAna vAstavika ciMtake kahyuM hatuM ke, 'dharma eka aphINa che.' rAga kevA khela khelAve che? bALA sAheba ThAkarene putrarAga tIvra na hota ane rAjane saMbhALI lIdhA hota ane rAje potAnI mahattvAkAMkSA thoDI sImita karI hota to Aje mahArASTra upara zIvasenAnuM rAja hota ja. rAjakAraNamAM vhAlA ane sArAnI pasaMdagI kAma nathI AvatI. 'zANA'nI pasaMdagImAM ja 'zANapaNa' che. paraMtu je thAya che te aMte to karmAdhina hoya che. 'buddhi karmAzu sAriNI| che mAnavanA pUrva karmaphaLane pramANe ja buddhi potAnA nirNayo le che. naheru vaMzaja rAhula gAMdhI zANA che, eTale sarva prathama potAnI pAtratA siddha karavAnA mArge che. sattAnI lagAma saMbhALavA karatA emane loko sattA Ape evI pAtratAno mArga svIkAryo che, ane evI pAtratA siddha thAya to janatAe paNa naheru vaMza mATenA pUrvagrahathI mukta thavuM eTaluM ja jarUrI che. (4) navembara, 2009 nATaka chellA be pAMca varSamAM muMbaIno nATya udyoga-(jI, sinemA udyoga kahevAya to nATya udyoga kema na kahevAya ? banneno vizeSa dhyeya to paisA kamAvavAno ja che. atyAre gujarAtI nATakono 'dhana" yuga cAle che. pratyeka ravivAranuM 'pravAsI' jUo, nATakanI jA.kha. be pUrAM pAnAmAM-'suvarNa yuga' to gayo, je pAyAmAM hato.)- potAnA nATakamAM jaina dharmanI kathAne kendra sthAne rAkhIne evAM nATako nirmAtAo prastuta karI rahyA che, kAraNake emanA prekSaka vargamAM jainonI saMkhyA vizeSa che. uparAMta jaina maMDaLono paNa A nATaya udyogane uSmAbharyo sAtha che, je abhinaMdanane pAtra prAcIna ane madhyakAlIna samayamAM dRSTi karIe to jaNAya che ke jaina muni bhagavaMtoe aneka viSayamAM aDhaLaka ane amUlya sAhityanuM sarjana karyuM hatuM, emAM nATaka paNa che. jainonA 'rAyaparsaNI sukha' nAmanA Agama graMthamAM eka kathA che ke ekavAra bhagavAna mahAvIra pharatAM pharatAM AmalakakhyA nagarImAM pahoMcya ane AmbasAla vanamAM azoka vRkSanI nIce eka moTI kALI zIlA 52 birAjamAna thayA. e samaye svarganA sUryabhadeva emanI vaMdanA karavA AvyA ane sUryabhadeve batrIza prakAranA abhinayAtmaka nATaka karI batAvyAM. A batrIza prakAranA abhinayamAM keTalAMka to evA che ke je bharatanA nATyazAstramAM paNa jovA maLe che, eTale A kathAthI siddha thAya che ke jenomAM paNa mahApuruSanA Adarane mATe abhinaya karavAnI paraMparA hatI. jaina muni bhagavaMtoe sAhityanA sarva prakAranuM sarjana karyuM che. emAM nATakonuM sarjana paNa gaNanApAtra che. 'raghuvilAsa', 'nala vilAsa', 'satya harizcaMdra', 'kaumudI citrAnaMda', 'nirbhaya bhImavyA yoga', 'raMbhA maMjarI', 'moha parAjya', 'kumudacaMdra', 'draupadI svayaMvara' vagere aneka nATakonI yAdI jaina sAhityanA ItihAsamAM che je AzcaryakAraka che. vizeSa AzcaryanI hakIkata to e che ke jema pAMcamA veda jevA 'nATyazAstra'nI RSi bharate racanA karI hatI tema 11-12mI sadImAM kalikAla sarvajJa AcArya bhagavaMta hemacaMdrAcAryanA paTTaziSya sAdhu bhagavaMta mahAkavi zrI rAmacaMdre bharata muninA nATyazAstra jevA ja 'nATya darpaNa' graMthanI racanA karI hatI. A 'nATya darpaNa'mAM nATyazAstra, rasazAstra ane abhinayakalA paratve keTalAMka mahattvanA ane te kALane lakSamAM laIe to praNAlikAbhaMjaka gaNI zakAya evA vidhAno karyA che. pUrva kALanA sarva alaMkAra ane nATyazAstrIonuM vidhAna hatuM ke nATakamAM 'rasa e brahmAnaMda' samAna eTale e AnaMda ApanAra ja hovo joIe. paNa mahAkavi muni rAmacaMdre A 'nATya darpaNa' graMthamAM evuM vidhAna karyuM ke nATakamAM 'surve du:vAtmavorasa:' ema sukha-duHkha be prakAranA hA,vibhakta rasa hovA joIe, loko abhinetAnuM cAturya jovA mATe duH khAtmaka nATaka jovA jAya che, nATakano hetu mAtra AnaMda ApavAno ja nahi, paraMtu jIvanamAM rahelI karuNatAnuM vAstavika darzana karAvavAno hetu paNa hovo joIe. AthI paNa vadhu to muni rAmacaMdre pUrvakAlina nATyAcAryonI bIjI eka mAnyatAno sacoTa virodha karyo che te jovA jevuM che. e pUrvAcAryonI evI mAnyatA hatI ke abhinetA je saMvedano ane bhAvanAo potAnA abhinayamAM vyakta kare che te e pote anubhavato nathI; eTale e mAtra tat sama che, mAtra e pAtranI abhivyakti che, jyAre muni Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana rAmacaMdra evuM vidhAna kare che ke abhinetA jo e pAtranA bhAvano saMpradAyane mAnya nathI. upara jaNAvyuM tema jaina nATyakAra muni pote anubhava na kare to potAnA pAtrano bhAva prekSaka samakSa rAmacaMdra paNa potAnA nATakomAM jaina sAdhu ke tIrthakara vezanI abhivyakta na karI zake. eTale pAtranA anubhavanA bhAvane sva prastuti karI na hatI. anubhUtinI kakSAe abhinetAe AtmasAta karavo joIe to vartamAnamAM lagabhaga pAMceka varSanA samaya daramiyAna muMbaInI jIvaMta bhAva rasanI niSpatti zakya bane. eTale pAtrano anubhava gujarAtI raMgabhUmi upara jaina kathAnaka upara AdhArita nATako prastuta ane abhinetAnI anubhUtino samanvaya e ja abhinaya, sUtra thayA. bhASAmAM tIva. zIvam nATya saMsthA dvArA caritrAtmaka nATaka "mRtyuMjaya' bhavya nATyadarpaNamAM muni rAmacandra cuMmAlIsa saMskRta nATakonA rIte bhajavAyuM. tyArapachI hamaNAM ja jaina dharmanA AcAra vicAra udAharaNo ApyA che, e uparathI eozrInuM potAnA viSaya para AdhArita kAlpanika kathA vastuvALuM "mAre jAvuM pele pAra' paratvenA vizALa vAMcananuM ApaNane pramANa maLe che. bhajavAyuM. A bIjA nATakamAM jaina sAdhunI vANIne pratikAtmaka praNAlikAbhaMjaka evA A muni rAmacaMdra lagabhaga agiyAra rIte prastuta karAI. banne nATakone khUba sAro pratisAda maLyo. banne saMskRta nATako lakhelA ane e samaye e bhajavAyA paNa hatA. e nATakomAM kathAtattva prabaLa hatuM ane kalAtattva paNa prasaMzanIya hatuM. nATakomAM kathA vastu jena dharmanI kathA ja mAtra nahi, paNa e samayanI hamaNAM evuM ja bhavya nATya "vastupALa tejapALa' bhajavAyuM, lokakathAone paNa emaNe potAnA nATakamAM sthAna ApyuM hatuM. uparAMta "jaina jayati zAsanam" paNa bhajavAI rahyuM che. A uparAMta nATakanA pAtromAM lokamAnasane prastuta karavAno emane abhigama paNa jaina kathAne kendramAM rAkhI koIka jagyAe nATako bhajavAyA hato. vizeSa AzcaryanI hakIkata to e che ke e samaye gujarAtamAM haze, paraMtu A lakhanAra enAthI ajANa che. lagabhaga bAvIsa saMskRta nATako lakhAyA hatA temAM aDadhA eTale paraMtu khAsa to be nATakono ullekha karavo che. e manoja zAha agiyAra to A muni rAmacaMdranA lakhelA hatA ane haju vadhu eka digdarzita be nATako 'apUrva avasara' ane "siddhahema'. nATyakarmI mahA Azcarya to e che ke A muni rAmacaMdranA eka nATaka "satya manoja zAha raMgamaMcane pUrA samarpita che. muMbaInI gujarAtI harizcaMdra'nuM 1913nI sAlamAM ITAliyana bhASAmAM bhASAMtara paNa raMgabhUmimAM manoraMjaka nATakonI samAMtare A nATyakarmIe potAno thayuM hatuM. eka prekSaka varga nirmI dIdho che, e siddhi nAnI nathI. "apUrva madhyakAlina ItihAsanA samayamAM jaina vidvAno dvArA sarjAyelA avasara'mAM zrImad rAjacaMdranA jIvanane khUba ja ciMtanAtmaka ane nATya sAhityanI A to mAtra jhalaka che. A viSaya upara vizad kalAtmaka rIte prastuta karyuM che. zodhanibaMdha lakhAya eTaluM vipUla nA sAhitya jena jJAna nATaka thoDuM dIrgha che, paNa AkarSaka ane paricita kathAnaka temaja bhaMDAromAM upalabdha che. emAMthI pragaTatA gopita dhvani, ciMtana ane ghaTanA gatine kAraNe vartamAna samayamAM paNa jaina sAhityakAro dvArA nATya sAhitya e asvAdya banatuM nathI, emAMya zrImad rAjacaMdranuM pAtra bhajavatA kSetre pradAna che. paNa e viSayanI vigate carcA karavAno ahIM kalAkAra dharmendra gohilano abhinaya to mULa pAtrane samAdhi svarUpe avakAza nathI. AtmasAta kare che. A kalAkArane zrImad rAjacaMdranA sAttvika pAtramAM paraMtu chellA pacAseka varSa tarapha dRSTi karIe to jaina kathAnakane jUo ane thoDA ja samaya pachI "marijha'nA tAmasI pAtramAM jUo, kendramAM rAkhIne nATako bhajavAyA che ja. e viSayamAM paNa to A kalAkAramAM pravezelo sAco tadbhavI kalAkAra dekhAya. saMzodhanAtmaka laghu nibaMdha taiyAra thaI zake. "siddhahema' e kalikAla sarvajJa AcArya hemacaMdrAcAryanA jIvana A lakhanAranI smRti pramANe lagabhaga cAlIzeka varSa pahelAM upara AdhArita nATaka che. nATakanA prasaMgo ane saMvAdomAM enA sthUlibhadra ane rUpakozAnI kathAne kendramAM rAkhIne "rUpakozA' nRtya nATyAMtara lekhaka honI zAha ane manoja zAhanI saMzodhaka dRSTinA nATikAnuM maMcana thayuM hatuM. 'jIgara ane amI' e navalakathAnuM nA darzana thAya che. nATyanAyakanA jIvana ane kavana pratye A lekhakoe rUpAMtara bhajavAyuM tyAre paNa kadAca jaina sAdhunA pratIka pAtranI pUrI vaphAdArI dAkhavI che. paraMtu nATya kalAnI dRSTie e saMpUrNa prastutI thaI haze. uparAMta "zrIpALa-mayaNA' ane "caMdanabALA'nA nATaka banatuM nathI. emAM lekhakanI maryAdA nathI, paraMtu "nATaka', kathAnako paNa nATya svarUpe raMgabhUmi upara avataryA hatA. A nATaka mATe joItI aneka ghaTanAo caritra nAyakanA jIvanamAM nathI eTale rajU thatAM jaina sAdhu ke tIrthakaranuM pAtra raMgamaMca upara pravezatA khUba nATyakAra pAse paNa e nathI, ane kAlpanika vAto lakhI satya ja moTo virodha thayo hato ane nATakane saMkelI levuM paDyuM hatuM. ane ciMtana kharaDAya evuM lekhaka digdarzaka IcchatA nathI. A vadhu jaina tIrthaMkara ane jaina sAdhuveza raMgamaMca upara praveze e jaina sAruM che. kalAne vaphAdAra rahevA karatA kathAnA satya jIvanane vaphAdAra Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2009 rahevuM e nATyakArano pahelo dharma che, phremanI suMdaratA gauNa che, vakhata e zarIra upara dhAraNa karyA pachI mAnava piMDanA aMtima zvAsa citranI bhavyatAnuM vadhu mahattva che. sudhI e A piMDa uparathI utare ja nahi. A nATakamAM lekhaka-digdarzake | hemacaMdrAcAryanuM pAtra bhajavatA digdarzaka manoja zAha mULa pAtra ja eka prasaMga evo prastuta karyo che ke udA mahetA jIvananI aMtima jevA saMpUrNa rIte upasI zakatA nathI, paraMtu prekSakone prabhAvita paLe muni darzananI vAMchA kare che ane eka bahurUpI evo veza dhAraNa jarUra karI jAya che. paraMtu hemacaMdrAcArya tarIkeno emano sAdhuveza kare che ane pachI A sAdhu veza utArato ja nathI, ane jaina dIkSA praveza gamato nathI, manane-AtmAne kheMce che. A sAdhuvezamAM svIkArI le che. paNa apUrNatA che ane pAtranI abhinaya mudrAmAM paNa spaSTatA jaina sAhityamAM to kathAono bhaMDAra che. ApaNe apekSA ane saMpUrNatA nathI. sAdhuveza vagara paNa hemacaMdracAryane pragaTa karI rAkhIe ke e jaina kathAone kendramAM rAkhIne A kalAkAra manoja zakAya, ane e ja to digdarzaka mATe "celeMja' che. prekSakonA hRdayamAM zAha ApaNane nATako ApatA rahe, kAraNa ke e mATe eo pUrAM zraddhastha thayelI paraMparAne khaMDita karavAno koI kalAkArane haka nathI. sakSama che. AvA nATakothI kalAnI sAthosAtha, ahiMsA, vizvazAMti A rIte bhaviSyamAM paNa jaina sAdhuveza raMgamaMca upara AvavA ane saMpanA saMdezAonuM guMjana thaze. lAgaze to nATakanI vezabhUSAnA vepArInI dukAnethI have jaina sAdhuno ogho, gocarI pAtrA ane zveta vastro vagere paNa vecAvavA dharma-rAjakAraNa-nATaka vize ghaNuM lakhAI gayuM?! lAgaze ane bhADe paNa maLaze. zAstra ane dharma AjJA viruddha Avo Izvara allAha tero nAma cIlo pADavA zA mATe nimitta banavuM? sabako unnati de bhagavAna. jaina sAdhuno veza e AbhUSaNa che, parama pavitra che, ane eka dhanavaMta zAha karmanuM viSacakra DDaoN. razmibhAI jhaverI karma zabda e jaina darzanano pAribhASika zabda che, je eka viziSTa have prazna e thAya che ke AtmA to cetana che ane karma to jaDa arthamAM vaparAyo che. vAcaka umA svAtijIe karmanI paribhASA karI che, pudgala che to pachI e banneno saMbaMdha kevI rIte thAya che? che-"sakaSAyavAjajIvaH karmaNo yogyAnuM pudgalanAdare' (82) eno uttara che ke mAtra saMsArI AtmAne ja karmano baMdha thAya che. arthAt kaSAyayukta jIva je karmavargaNAnA pudgalone (82) grahaNa ekavAra AtmA saMpUrNa karmathI mukta bane pachI e siddha banI jAya kare che tene karma kahevAya che. AcArya tulasIjIe jaina siddhAMta che. ane navA karmo nathI bAMdhato. to saMsArI AtmA ane karmano dIpikAmAM enI vyAkhyA karI che-"AtmapravRnyA kRSTAstastrAyogya saMbaMdha kyArathI che? eno uttara che-jIva ane karmano saMbaMdha pudagalAH karma" (41) arthAt AtmAnI (satu-asat athavA apazvAnapUrvaka eTale ke anAdi kALathI che. jyAre pUrvajanita karma zubha-azubha) pravRttithI karmanA baMdhane yogya je pugalone AkarSe udayamAM Ave che tyAre AtmA zarIrAdi dvArA pravRtti kare che, ane che tene karma kahevAmAM Ave che. Ama karma vargaNAnA viziSTa pugalo pratyeka pravRtti navA karmabaMdhanamAM pariNAme che. Ama A karmanuM jyAre AtmA dvArA AkarSAya che tyAre te karma kahevAya che. vyavahAranI viSacakra cAlyA ja kare che. bhASAmAM kArya athavA pravRttine paNa karma kahevAya che. gItAmAM karma saMsArI AtmAnI traNa jAtanI pravRttio hoya che-mananI, zabda pravRtti mATe vaparAyo che. bauddha darzanamAM ene vAsanA athavA vacananI ane kAyAnI. A traNe pravRttione jaina paribhASAmAM saMskAra kahevAmAM Ave che. yoga kahevAya che- manayoga, vacanayoga ane kAyAyoga. yoganI karma vargaNAne yogya pagalo samasta lokamAM phelAyelA che. pratyeka kriyA vakhate karmano baMdha thAya che. karmanA mukhya be bheda chesAmAnya pugala-skaMdho ATha sparzayukta hoya che paNa karma vargaNAnA puNya ane pApa. tAttvika dRSTie karmanA ATha bheda che-jJAnAvaraNa, pudgala-skaMdho mAtra cAra sparza ja dharAve che. niSpakSa ane zIta darzanAvaraNa, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra ane utna. te catuHsparzI hovAthI ati sUkSma che ane carmacakSuthI ke aMtarAya. AmAMthI jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane anya sAdhanathI joI zakatA nathI, paNa emAM snigdha ane rukSa aMtarAya-A cAra karmone ghAtakarma kahevAmAM Ave che, kAraNake e sparza hovAthI te zakti (charge) utpanna karI zake che. lokamAM AtmAnA mULa guNonuM AvaraNa kare che. AtmAnA 4 mULarahelAM A pudgalo nyuTrala (neutral) hoya che, paNa jyAre te AtmA svAbhAvika (innate) guNo che-jJAna, darzana, AnaMda ane zakti. dvArA AkarSAya tyAre e zaktizALI bane che ane AtmAne zubha- 4 ghAtI karmo kramazaH A cAre guNono ghAta kare che. bAkInA cAra azubha phaLa Ape che. karmo-vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra-AtmAnA guNono ghAta Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana na karatA hovAthI ene "aghAtI' karma paNa kahevAya che. nava nokaSAya che-hAsya, zoka, rati, arati, bhaya, jugupsA, A cAra aghAtI karmo AtmAnI pravRttionuM niyojana kare che, strIveda, puruSa veda ane napuMsaka veda. progrAma banAve che, bhaviSyanA kAryakramo ghaDe che. nAma karma AgaLanA have A kaSAya-nokaSAyanA adhyavasAyo (sUkSma spaMdana rUpamAM) bhavamAM gati karAve che, zarIra banAve che. Idriya vagere sAdhana vividha bhAvono-bhAvanAono nirdeza Ape che, jenuM tejasu zarIra banAve che. TUMkamAM e citrakAra che. cAra gatimAM jIvanA navA navA (Bio-electric body) dvArA legyAmAM rUpAMtaraNa thAya che. A tejasa rUpo banAve che. AyuSya karma jIvanA pratyeka bhavanI kALasthiti zarIra paNa atisUkSma che ane e kaSAyAdinA bhAvonuM raMganA banAve che-Time bound Programme banAve che. e bhavasthiti taraMgomAM rUpAMtaraNa kare che. e miDIyA boDI (media body) che banAve che je purI thatAM ja e bIjA bhavamAM jAya che. vedanIya karma je vidyuta-cuMbakIya kSetra (electro-magnetic field)nA kiraNo AtmAne zAtA-azAtA athavA sukhadu:khano anubhava karAve che. (radiation) dvArA karma janita saMdezane AgaLa vadhAre che, jenuM gotra karma jIvane ucca athavA nIca gotramAM laI jAya che. enA legyAnA (aura) rUpamAM pragaTIkaraNa (manifestration) A kuLa-kuTuMba-statusno nirNaya kare che. Ama bhaviSyano pUro lezyAonA enA raMga anusAra cha bheda batAvavAmAM AvyA che. kAryakrama A cAra aghAtI karmo nakkI kare che. kRSNa, nIla, kApota-A traNa azubha-mAThI vezyAo che ane cAra ghAtI karmo paNa jIvanA svAbhAvika guNo-jJAna, darzana, padma, tejas ane zukala lesthAo zubha lezyA che. azubha AnaMda ane zaktino saMpUrNa ghAta nathI karI zakatA. pratyeka jIvamAM adhyavasAyo nuM kALAM-gaMdA raMgo mAM ane zubha sakArAtmaka A cAreya guNonuM eka eka kiraNa haMmeza prakAzita rahe ja che. A adhyavasAyonuM camakatA tejasvI suMdara raMgomAM rUpAMtara thAya che. che cittanI-cetanAnI zuddha bhAvadhArA. bhagavAne kahyuM che. pratyeka mANasanA zarIranA AbhAmaMDaLa parathI-enA raMgo parathI e jIvamAM akSaranA anaMtamAM bhAga jeTalAM jJAnAdi haMmeza hoya ja che. mANasanI bhAvanAo pArakhI zakAya che. narI AMkhe na joI zakAtA nahIMtara jIvano ajIva thaI jAya, cetanamAMthI jaDa banI jAya. A raMgo-taraMgo-krIlIyana kemere vaDe joI zakAya che. AtmA ane karmano saMbaMdha thAya tene 'baMdha' kahevAmAM Ave che. have A sUkSma raMga-taraMgarUpI saMdeza (lazyA) vyaktinA bhAva karma AkarSatI vakhate jIvanA jevA bhAva hoya-bhAvanA hoya te taMtrane prabhAvita kare che ane enI bhAvanAonuM nirmANa kare che, pramANe karmanI prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza bane che. Ama vRttio pedA kare che. baMdhanA A cAra bheda che. prakRti karmano prakAra, sthiti, enI be sagA bhAIomAM AnuvAMzika siddhAMta anusAra mAtA-pitAnA samaya-maryAdA, anubhAga enI tIvratA/maMdatA ane pradezabaMdha jIna (genes)no vArasa, kromosoma (23 mAtAnA ane 23 karmasamUhanI rAzi nizcita kare che. pitAnA) vagere eka sarakhA hoI zake che, jemAM emanA mATe have ApaNe A karma-baMdha-udaya-pravatti-panaH baMdhanA rAsAyaNika bhASAmAM saMdezAo DI.ena.e. (DNA)nA rUpamAM viSacakranI vyavasthAne dArzanika-vaijJAnika rUpe joIe. lakhAyelA hoya che. AnAthI emano dekhAva, zarIranI racanA ATheya karmomAM vari ane pravRtti karAvanAra karma che-cAritra mohanIya AdimAM ghaNuM sAmya hoya che. paNa baMnnenuM vyaktitva, svabhAva, karma. mohanIya karma to bAkInA sAteya karmono rAjA che. enA mukhya be vRttio, Adi alaga alaga hoya che. A bhedanuM upAdAna kAraNa bheda che-darzana mohanIya ane cAritra mohanIya. darzana mohanIyanA udayathI che baMnnee karelA potapotAnA karma je emanI bhAvadhArAo ane AtmA mUDha banI jAya che, potAnuM bhAna bhUlI jAya che. pote anaMta vezyA mATe javAbadAra che, jemAMthI emano svabhAva, vRttio Adi jJAna, darzana, AnaMda ane zaktino mAlika che te visarI jAya che. karmanI utpanna thAya che. A prakRti AtmAne AtmAnuM darzana karavAmAM ja aMtarAya pADe che. paNa atyAra sudhI sUkSma jagatamAM ja badhI kriyAo thaI che. have A AtmAnI vRtti ane pravRtti mATe to javAbadAra che-cAritra mohanIya vRttio, bhAvanAo, Aveza, Avego, uttejanAo (urges, karma. eno krama A pramANe che impulses, instincts) 24/09 goldhi yael 9 2477 4019-11 1. pUrvajanita cAritra mohanIya karmano udaya pratyeka kSaNe thato rahe chemadhyamAM AvelA atyaMta zaktizALI supara kaoNpyuTara (super ane pratyeka kSaNe e AtmAnA sukSmatama aMdana utpanna kare che. A karmano computer)ne sakriya karI ene nideza (command) Ape che. A udaya enA baMdhanI sthiti pUrI thavAthI (abAdhAkALa puro thavAthI) athavA ApaNI makhriskIya vyavasthA magajanI madhyamAM AvelI lImbIka nimitta maLavAthI thAya che. udaya thatAM ja te zubha-azubha adhyavasAya sIsTama (limbic system) kahevAya che. rUpI saMdeza ApI AtmAthI alaga thaI jAya che. lokanA anya karmavargaNA have je lAgaNIo-vRttio -(feelings-emotionsyogya pudgalo sAthe maLI jAya che. passions) utpanna thAya che, e ApaNA graMthitaMtrane (neurocAritra mohanIya karmono udaya AtmAmAM rAga-dveSanA saMdeza endocrine system) sakriya kare che. vRttionuM have rAsAyaNika Ape che, je adhyavasAyanA rUpamAM cAra kaSAya ane nava nokaSAyanA bhASAmAM rUpAMtara thAya che, je ApaNI aMtaHstrAvI graMthiomAMthI rUpe pariName che. cAra kaSAya che-krodha, mAna, mAyA ane lobha. nIkaLatA sAvo dvArA moTara narsane (motor nerves) pahoMcADe Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prabuddha jIvana che. ApaNI addabhUta naravasa sisTama (nArI taMtra dvArA zarIranA cokkasa avayavane pravRtti karavAno Adeza Ape che ane A vRttionuM pravRttiomAM rUpAMtaraNa thAya che. yoganI pravRtti zarU thAya che ane navAM karmono baMdha thAya che e samaye kaSAyAdinI tIvratA maMdatAnA AdhAre navAM karmonI prakRti, sthiti, anubhAga ane baMdha thAya che. A navAM karmano abAdhAkALa pUro thatAM ke nimitta maLatAM pAchA uSamAM Ave che, vRtti utpanna kare che, je pravRttimAM pariName che ane navAM karmo baMdhAya che. Ama karmanuM viSacakra cAlu rahe che. jIvane saMsAramAM janma-mRtyunA cakkaramAM rakhaDAve che, nacAve che, enA progrAma mujaba sukha-duHkhano anubhava karAve che. ekAMta duHkhamaya saMsAramAMthI chUTavA mATe karmanA A viSacakrane toDavAnI jarUra che. Ane mATe Avazyaka pagaluM che. AtmAnA potAnA guNone jANavAnuM 'huM AtmA chuM, zarIra nathI", evuM bheMzAna thavAthI ja AtmArtha thavAya che. navembara, 2009 pratyeka kArya mATe pAMca samavAya kAraNo hoya che kALa, svabhAva, karma (prArabdha athavA nasIba), puruSArtha ane niyati. pratyeka kArya eno samaya Ave tyAre thAya che. padArthanA svabhAva pramANe thAya che ane jIvanA karma-prArabdha anusAra athavA to IzvaranI IcchA anusAra thAya che. paNa jaina darzana nitAMta vyaktivAdI ane puruSArthavAdI darzana che. e dRDhapaNe mAne che ke AtmA potAnA puruSArthathI karmane-bhAgyane badalI zake che. AtmA pote ja potAno bhAgyavidhAtA che. karmanI dasa avasthAomAM traNa avasthA che-udIraNA, saMkramaNa ane niyati. udIraNA eTale karmano phaLa ApavAno nizcita samaya thAya e pahelAM ene bhogavI levAM arthAt uSamAM Ave te pahelAM enI udIraNA karI ane bhogavI levAM. saMkramaNa eTale ke sajAtIya prakRtinuM aMdara aMdara parivartana thayuM, jemake AtmA dhyAna maMtra Adi pravRtti dvArA azAtA vedanIyanuM zAtA vedanIyamAM saMkramaNa karI zake che. paraMtu 'nikAcika' karmamAM koI pheraphAra thaI zakato nathI. AvAM karma karatI vakhate AtmAnA pariNAma-bhAvo-eTalAM badhAM tIvra hoya che ke e atyaMta cIkaNA karma bAMdhe che jene eNe bhogavavA ja paDe che. paNa nikAcita sivAyanA 'dalita' karmomAM AtmA potAnA akarmavIryathI AtmAzaktithI-puruSArthathI udIraNA athavA saMkramaNa karI zake che. karmanuM viSacakra toDavA mATe eka anya puruSArtha paNa che. e che-pApa karma udayamAM Ave ne azubha phaLa Ape tyAre samabhAvathI-samatAthI sahana karavAno, Ama karavAthI jUnAM karma khapI jaze navA nahIM baMdhAya. Ama AtmA karma karatI vakhate svataMtra hoya che paNa bhogavatI vakhate svataMtra athavA parataMtra baMne hoI zake che. bhagavAna mahAvIre AtmAne karmanA viSacakramAMthI chUTavA mATe, AtmAnA zuddhikaraNa, uttarIkaraNa mATe be mArgo batAvyA che-saMvara ane nirjarA. saMvara eTale navAM karmonA baMdhane rokavAnI prakriyA. Azrava eTale AtmAnA kaluSita bhAvI jenAthI karmabaMdha thAya. A Azravano nirodha karavo enuM nAma saMva2. Ane mATenuM pagaluM che-samyaka darzananI-bodhiratnanI prApti. je vastu jevI che tevI enA kharA svarUpamAM jANAvI samyajJAna che, ene bodhi-saMbodhi paNa kahevAmAM Ave che. A bodhi ratna prApta karavA mATe darzana mohanIya karmano thopazama karavAnI jarUra che, kAraNa ke A karma AtmAne potAnA sAcA svarUpanuM bhAna nathI thavA detuM. AtmAnI zuddhikaraNanI prakriyA eTale je kAraNothI karmabaMdha thAya che e ja kAraNone viparIta dizAmAM pheravI nAMkhavAnI prakriyA. bhagavAne kahyuM che 'je AsavA te parisavA, je parisavA te AsavA. eTale ke je Azrava che-karmabaMdhanuM kAraNa che, te ja parizrava paNa che. karma rokavAnuM paNa eja kAraNa banI zake che. karmabaMdhana mATe mukhya kAraNa che mana-vacana-kAyAnI pravRtti, to ene toDavA mATe paNa A traNa yoganI pravRttino ja upAya batAvavAmAM Avyo che. phera mAtra eTalo che ke have A pravRttiono eka mAtra uddeza haze-AtmAnuM zuddhikaraNa, karmabaMdhana rokavuM ane kRta karmane toDavA. jaina karmavAdamAM AyuSya sivAya badhI ja jAtanA karmane kSINa karavAnA puruSArthanuM vivecana che. paNa A puruSArtha samyak dRSTi yukta thavo joIe. samyak daSTi vagarano avaLo puruSArtha pratyuta nukasAna kare che. puruSArtha mATe cha vastu Avazyaka cheH 'udyama sAhasaH dhairya, buddhiH zaktiH prAkramaH SaDete yaMtra vartante, tatra devaH sahAyakam' / / bIjuM pagaluM te kAryotsarga. Ane mATe prathama pAMca jAtanA saMkalpo karavAnA che 1. tassa uttarI karAM-te pApakArI pravRttirUpa AtmAnuM uttarIkaraNa eTale ke zuddhikaraNa karavA mATe. 2. prAyazcitta karavA mATe-je bhUtakALamAM evI pravRttio karI enuM prAyazcitta karavA mATe. 3. visohI ka2NeNaM-karma rUpI raja-melathI malina AtmAnI karavA mATe. 4. visallI karaNAM-rAga, dveSa rUpI zaya, 4 kaSAya ane nava nokaSAya rUpI kAMTAone dUra karavA mATe, 5. pApakarmano nAza karavA mATe. have ApaNe zuddhikaraNanI prakriyAnA kramanI carcA karIe. sarvaprathama pagaluM che-sAmAyika. sAmAyikamAM saMkalpa karavAno che ke 'sAvajje jogaM paccakhAmi. 'sarva prakArA sAvadha yogono tyAga karuM chuM. arthAt cokkasa samaya (48 minITa) sudhI huM koI paNa prakAranI pravRtti nahIM karuM. mArA manathI, vacanathI ane kAyAthIzuddhi pApa karIza nahIM ane anya koI pAse karAvIza nahIM. akuzaLa mana, vacana ane kAyAnI pravRttino nirodha karI mAtra kuzaLa mana, vacana ane kAyAnI pravRtti ja karIza. A traNeya yoganI pravRtti udita karmanA ekapaNa Adeza mujaba nahIM karuM. A AtmAno puruSArtha che je jaina dharmano pAyo che. 'hAmi kAusagga', huM kAryAtsarga karuM chuM. sAvadya vRttivALI kAyAno utsarga-tyAga karuM chuM, mana, vacana ane kAyAnI badhI ja Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana pravRttione zAMta karI, zarIrane zAMta, pratimAnI mAphaka sthira ane aMtima caraNano upayoga karavAmAM Ave che. zithila karavuM. zarIranI aMdara cAlatI svayaM-saMcAlita kriyAo "caMdesu nimmalayarA, AIesu ahiya payAsayarA (autonomous activities) sivAya bIjI badhI pravRtti baMdha karI, sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhimamadisaMtu.' sthira AsanamAM besIne manane ekAgra karavA mATe zvAsa-prekSA karavI. arthAt caMdrathI paNa adhika nirmala, sUryathI paNa adhika prakAza bhUtakALanI smRti ane bhaviSyakALanI kalpanAne badale mAtra karavAvALA, sAgarathI paNa vadhu gaMbhIra evA he siddha bhagavAna! vartamAnamAM rahevAno abhyAsa karavo. manane ekAgra karavAno saghana mane paNa siddhi Apo-karmanuM viSacakra toDavAnI zakti Apo prayAsa karavo. satata abhyAsa karavAthI mana ekAgra thaI zake che. jethI huM karmabaMdhanamAMthI mukta thaI siddha-buddha-muktAmA banI jAuM. zarIrane zAMta, sthira ane zithila karIne, manane ekAgra karIne, zubha raMga-taraMgonA dhyAna mATe traNa prakAranA maMtro AmAMthI have bahitmAmAMthI aMrtabhAmAM praveza karavo. cittanI cenala cenja maLe che. (1) caMdesu nimalayarA. A maMtranuM dhyAna ekAgra citte karI ene aMrtamukha banAvo. zarIranA graMthitaMtra ane AtmAnA lalATanA madhyabhAga-jyotikendra-para karo jyAM bhAvanAo utpanna caitanya kendro para dhyAna ekAgra karavA cittane tyAM laI jAo. thAya che. sAthe bhAvanA karo ke pUnamanA caMdra jevo saMpUrNa zItala graMthitaMtra ane caitanya kendronA sthAna nirmala caMdra mArA lalATamAM camakatA sapheda raMganA taraMgo prakAzita (Endocrine gland) karI rahyo che. mArI AjubAju nirmala-pavitra zveta raMganuM AbhAmaMDaLa caitanya kendra graMthi taMtra sthAna banI gayuM che. kaSAyanA, mohanA, rAgadveSanA, IrSAnA, vera-jheranA jJAna kendra - mastakano uparano bhAga viSaya-vikAra-kAma-vAsanA-Avezo, Avego, uttejanAo jyoti kendra pInIyala (pineal) lalATanI madhyamAM zAMta-prazAMta-upazAMta thaI rahyA che. zukla lezyAnA taraMgothI huM darzana kendra pITarI (pitutary) be bhRkuTionI vacce parama pavitratAno-zAMtino anubhava karI rahyo chuM. vizuddhi kendra thAIroIDa (thyroid) gaLuM (2) "AIesu adiya payAsatharA-A maMtranuM dhyAna baMne AnaMda kendra thAImasa (thymus) chAtInI madhyamAM bhUkuTionI vacce-darzana kendra para aruNa raMganI sAthe karo. darzana tejasa kendra eDrInala (adrenal) ghUMTInI pAchaLa kendra para sUryodaya thaI rahyo che. enA aruNa kiraNo ane tejasvI zakti kendra gonAsa (gonads) karoDarajjunoaMtima bhAga banAve che. tejas vezyAnA taraMgothI mArI malinatA dUra thaI rahI pratyeka graMthimAMthI cokkasa prakAranA hormonsano avirata pravAha vaheto che, kaSAyarUpI timira dUra thaI gayuM che ne mArA samasta astitvamAM hoya che je ApaNA nADI taMtra (nervous system) ne vividha prakAranA prakAza phelAI gayo che. rAsAyaNa saMdezAo ApI pravRttio karAve che. A saMdezAo mujaba 3. "sAgaravara gaMbhIrA'- A maMtranuM dhyAna mAthAnA uparanA madhya-magajamAM rahelI lImbIka sisTama (Central lumbic system) bhAgamAM-jJAnakendramAM karo. sAthe camakatA pILA raMgano anubhava moTara nADI dvArA alaga che. jo graMthitaMtra-para ekAgra citte vidhAyaka- karo. huM mahAsAgara jevo gaMbhIra banI rahyo chuM. sukha-du:kha, niMdAzubha bhAvanAonuM dhyAna karavAmAM Ave to hormonsamAM rAsAyaNika stuti, mAna-apamAna, saphaLatA-niSphaLatA, saMyoga-viyoga, harSaparivartana Ave che. azubha bhAvanAonuM rUpAMtaraNa zubha saMdezAomAM zoka Adi duddothI mukta samatAnA mahAna sAgaramAM AtmAnaMdano thaI jAya che ane azubha pApakArI kriyAo para aMkuza AvI jAya che. anubhava karI rahyo chuM. Ama prabhAvazALI Counter Command dvArA azubha karmamAMthI bacI Ama A uttama raMganA taraMgo ApaNA sUkSma tejasa zarIra dvArA zakAya che. karmanuM viSacakra nabaLuM paDe che. AjanuM vijJAna A vAta siddha aMtarAtmAne pahoMce che tyAre karmanI zakti maMda paDI jAya che, eka kare che. avacetana mana (sub-conscious mind) ne prabhAvita karI ati prabhAvaka zakti jAgRta thAya che ane AtmAnuM zuddhikaraNa nakArAtmaka vRtti ane bhAvanAomAMthI mukti meLavI zakAya che. thatuM jAya che. nikAcita sivAyanA karmo kSINa thAya che. azubha atyAra sudhI ApaNe dhULa jagatamAM ja prayogo karyA che. have karmonuM zubha karmomAM saMkramaNa thAya che. zuddha AtmAno AnaMda ane bahu agatyano prayoga che-dhULamAMthI sUkSmanI yAtrA. e che AbhA zaktino anubhava thavA lAge che. AtmAne sAkSAtkAra thAya che maMDaLanA zuddhikaraNanI prakriyA. traNa mAThI vezyAnA azubha raMgonuM ane Ama karmanuM viSacakra nabaLuM paDI tUTatuM jAya che. zubha prakAzita raMgomAM rUpAMtaraNa karavAnI prakriyA che-lezyA dhyAna. (A lekha pU. AcAryazrI mahAprajJajI, mArA pU. pitAzrI sva. jeThAbhAI jhaverI gaMdA raMgo para zubha pavitra raMganA prabhAvazALI prati taraMganuM tathA mArA muni-baMdhu pro. muni zrI mahendrakumArajInA pustako-satsaMga Adi (Counter Waves) dhyAna karavAthI AbhAmaMDaLa zuddha thAya che. uparathI ane mArA laghubaMdhu aruNanA sahayogathI lakhyo che. * ** kaSAyAdinA adhyavasAyo maMda paDe che. A eka abhUta ane saMpUrNa 75mI paryuSaNa vyAkhyAmALAmAM tA. 20-8-2009nA roja vaijJAnika prakriyA che jenAthI AbhAmaMDaLanA raMgonA taraMgonuM ApeluM vaktavya rUpAMtaraNa karI zakAya che. A prakriyAne AdhyAtmika raMga ApavA aham, 266, sAyana (pUrva), gAMdhI mArakeTa pAse, muMbaI- 400 022. caturvizati sattvava-covIsa tIrthakaronI stuti-logassanA pAThanA Teliphona : 24042042. mobAIla : 9821681046. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana navembara, 2009 vasudeva-hiMDI'nI zailI DaoN. raNajita paTela (anAmI) thoDAMka varSo pUrve meM 'prabuddha jIvanamAM, zrI saMghadAsagaNi trilekhAthI yukta zaMkha samAna DokavALA, uttama maNinA zilAtala vAcaka-viracita "vasudeva-hiMDI'nA alaMkAro saMbaMdhe eka lekha samAna vizAla vakSa:sthaLavALA, jenA prako STha tathA zarIranA lakhelo. "vasudeva-hiMDInA bIjA vAMcane mane enI zailIe mugdha sAMdhAo suzliSTa che evA, nagaranI bhogaLa jevI dIrtha karyo ne 'pra.jI.nA vAMcakone AchopAtaLo khyAla ApavA mATe bhujAovALA, uttama lakSaNothI aMkita ane puSTa hastakavALA, keTalAka gadya-namUnA tAravyA. Ama to meM mArA abhyAsa mATe manohara romarAjithI vyApta ane hAthanA paMjAmAM grahaNa karI zakAya lagabhaga paMdareka namUnA tAravyA che paNa ahIM pRSTha maryAdAno khyAla evA madhya bhAgavALA, vikAsa pAmatA padma samAna nAbhivALA, uttama rAkhI emAMnA gaNataranI ja carcA karI che. azvanA jevI goLa kaTivALA, hAthInI sUMDha jevA ramya ane sthira vasudeva-hiMDI'no vAcyArtha che "vasudevanuM paribhramaNa' UruvALA, (mAMsala snAyuomAM) DhaMkAyelA jAnuvALA, hariNanA zrIkRSNanA pitA vasudeve emanI yuvAvasthAmAM ja gRhatyAga karIne jevI ghUMTIvALA, zaMkha, cakra ane chatra vaDe aMkita, komala ane kUrma aneka dezomAM paribhramaNa karyuM. bhAtabhAtanA anubhavo meLavyA jevA AkArayukta caraNavALA, masta vRSabha jevI lalita gativALA, ane aneka mAnava tathA vidyAdhara kanyAonA paricayamAM AvyA. zravaNa manohara, uttama arthayukta ane ribhita vANIvALA tathA AkhA potAnI aneka dezIya pratibhAthI aneka kanyAo sAthe prema karI mahItalanuM pAlana karavAne yogya evA tene (vasudevane) meM joyA.' paraNyA-e kathA bhAganuM mukhya klevara che; paNa A prAkRta kRtimAM ['vasudeva-hiMDI'nA "padhAlaMbhaka'mAM vasudevavarNana)] bANanI kartAe aneka dharmakathAo, lokakathAo ane vAdasthaLo temaja kAdaMbarI-zailInuM smaraNa karAye evI prakRSTa rItie ahIM vasudevanuM tIrthakaro, dharmaparAyaNa sAdhuo ane dhArmika puruSonAM caritro varNana thayuM che. enA alaMkAro paNa saMskRta-paripATInA che. A ane bIjI aneka vastuonuM nirUpaNa karIne kavacit sAhityika nakhazikha varNanamAM zarUAta zikhAthI te caraNa kamalanA aMta sudhInI sapramANatAno bhoga ApIne paNa A graMthane eka mahAkAya che. mukuTa, mastaka, keza, vadana, lalATa, nayana, nAsikA, oSTha, dharmakathA tarIke rajU karyo che." jIbha, daMtapaMkti, karNa, haDapacI, grIvA, vRkSasthala, bhujAo, hasta, DaoN. bhogIlAla sAMDesarA anuvAdita vasudeva-hiMDI'nuM prakAzana romarAji, kaTipradeza, nAbhi, Uru, jAnu, ghUMTI, caraNa, gati, vANI karatAM zrI hasu yAjJika lakhe che: "eka kathAnAyakanA pravAsa ane te sarvane mATe A vizAla vizvanI prakRtimAMthI upamAnonI vaNajhAra nimitte thatAM sAhasonA AlekhanamAM je rIte "kathA saritsAgara'mAM lIlayA khaDI thaI jAya che. prAcIna-madhyakAlIna sAhityanA lagabhaga pratyeka kathA prakAranuM navA zirISanA suMdara puSpa samAna raMgavALA ane sonAnA karma pratinidhitva jALavavAnuM zakya banyuM che tema te ja paripATI para jevA ghATIlA pagavALI, atyaMta, vibhrama (vilAsa)thI cakita kare prAkRta kathAgraMtha "vasudeva-hiMDI'mAM banyuM che. ApaNuM prAcIna- evAM ane keLanA staMbha jevAM Uru yugalavALI moTI nadInA pulinanA madhyakAlIna gujarAtI kathAsAhitya saMskRta, prAkRta ane apabhraMzano sparza jevI suMvALI jaMghAvALI, phADelA raktAMzukanA madhya bhAganI vaMzavAraso laIne Ave che, e rIte gujarAtI kathAsAhityano A lAlimA jevuM atyaMta lAla vastra jeNe paheryuM che evI, haMsonA pUrvaja graMtha che." graMthanA 28 laMbhakomAM aneka kathAo ane samUha jevo zabda karatI kaTimekhalAvALI, ISat romarAjivALI, ADakathAono samAveza thayo che. lokonI dRSTi vaDe jenI suMdaratA kAma ane ratinA jevAM (athavA kAmavAsanAnI vRddhi karanArAM), jovAtI hatI evA mukuTanA sthAnarUpa tathA chatranA jevI AkRti urataTanI zobhA vadhAranArAM, paraspara saMgharSa thavA chatAM sajjananI yukta mastakavALA, bhamarAonA samUha jevA kALA, vAMkA, maitrInI jema vRddhi pAmatAM tathA jemanI vacce aMtara nathI evAM dakSiNAvarta ane snigdha kezavALA, zaradaRtunA pUrNacandra jevA stanovALI tathA romayukta bAhulatAvALI rAtI hatheLIvALA, saumya vadana caMdravALA, aSTamInA caMdra jevA lalATavALA, ravinAM komaLa, jemAM ghaNI rekhAo nathI evA, kramapUrvaka goLa tathA ghATIlI kiraNothI vikAsa pAmelA kamaLa jevI AMkhavALA, suMdara AMgaLIo tathA lAla nakha vaDe yukta evA agrahastavALI, ghaNA nAsikAvALA, Indragopa ane paravALA jevA rAtA hoThavALA, lAMbA nahIM evA lAla hoThavALI, kramayukta, zuddha ane suMdara daMta sarpanI bahAra kADhelI jIbhanA samAna varNayukta jIbhavALA, kamaLamAM paMktivALI, rakta kamaLanA patra jevI jIbhavALI, uttama ane unnata mUkelI mogarAnI kaLIonI mALA samAna dAMtavALA, jenA upara nAsikAvALI, pozamAM samAya evI, lAMbI, nIla kamaLanA patra kuMDaLa laTakI rahyAM che evA ramaNIya zravaNavALA, moTI haDapacIvALA, jevI AMkhovALI, saMgata bhUkuTivALI, pAMcamanA caMdra samAna lalATa Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana 11 paTTavALI tathA kAjaLa ane bhramaronA samUha jevA kALA, mRdu, vizada pratibiMba na hoya evA, saMtoSathI vistAra pAmelAM nayana kamaLanI ane jemAMthI sugaMdha nIkaLe che evAM sarva kusumo vaDe suvAsita mALA vaDe cirakALa sudhI darzana karavA lAyaka, ghANane amRta jevI ane zobhatA kezavALI, sarva aMga-upAMgomAM prazasta ane prasannatA ApanAra, vizuddha jJAnaratna vaDe prakAzita sUkSmazAstronA aviSNa rIte darzana karavA lAyaka te suMdarIne meM joI." nirNayane samajanArA-A badhA sUcaka sUkSma zabda prayogomAM [zrI saMghadAsagaNi vAcaka-viracita 'vasudeva-hiMDInA "dhammila- bhagavAnanA divya vyaktitvane yathArtha uThAva maLe che. vasudeva ne hiMDI'mAM zyAmadattAne jotAM agaDadattano pratibhAva.] vasudeva- zyAmadattAnA caritra citraNa karatAM bhagavAna zAMtinAthanA varNanamAM zarUAta zikhAthI te caraNa kamalanA nakha sudhInI hatI vyaktitvanA vyAvartaka lakSaNo keTalAM badhAM bhinna rItie nirUpAyAM to, graMthanA prathama kakSAnA "dhamila-hiMDI'mAM zarUAta karI che ke tenI pratIti tulanA karatAM thaI jAya che. nakhathI te zikhAnA aMta sudhInI. varNanakrama ulaTAvI dIdho che. enA pachI mane vRddhoe kahyuM: 'he priyasvarUpa! kahe, 'vedanoparamArtha Adi-aMtanI upamAonuM nAvInya juo. 'navA zirISanA suMdara zo che? pachI meM kahyuM: 'naruktiko kahe che-vid kriyApada jJAnanA puSpa samAna raMgavALA ne sonAnA kUrma jevA ghATIlA pagathI te arthamAM Ave che; tene jANe che, te vaDe jANe che athavA tene viSe 'sarva aMga-upAMgo'mAM prazasta ne avistRSNa rIte darzanIya'evI jANe che tethI veda kahevAya che. teno amithyAvAdI artha te teno suMdarInuM varNana che. vasudeva-varNana ane zyAmadattAnA varNanamAM paramArtha che.' veda-pAragAmIo ethI prasanna thayA ane mane kahyuM: upamAna-upameyanuM bhAgye ja punarAvartana thatuM hoya che. keTaleka 'tenuM phaLa zuM che ?' kahyuM: 'vijJAna e enuM phaLa che.' teoe sthaLe baLe upamAnonI sahAya lIdhI che. kaleDAmAM pANI phUTe tema kahyuM: 'vijJAnanuM phaLa zuM che?' meM kahyuM: 'vijJAnanuM phaLa virati che.' vizeSaNo phUTe che. vAkyabaMdha kyAMya zithila paDato lAgato nathI. teoe kahyuM: 'viratinuM phaLa zuM che?' meM kahyuM: "saMyama'. teo bolyAH saLaMga sUtratAno sAdaMta ahesAsa thAya che. saMyamanuM phaLa zuM che?' meM kahyuM: "saMyamanuM phaLa anAsava che.' teo bhagavAna zAMtinAthanuM varNana bolyA: 'anAsavanuM phaLa zuM che?' kahyuM: "anAsavanuM phaLa tapa devatA vaDe parigRhIta thayelA ane sukRtanuM jANe pratibiMba na che." teo bolyA: 'tapanuM phaLa zuM che?' meM kahyuM: 'tapanuM phaLa nirjarA hoya evA atizayayukta dehavALA, zaradakALanA pUrNacandra jevA che." teo bolyA: 'nirjarAnuM phaLa zuM che? meM kahyuM: 'nirjarAnuM phaLa saumya vadanacaMdravALA, zizirakALanA bAlasUrya jevA tejayukta, kevaLajJAna che.' teo bolyAH "kevaLajJAnanuM zuM phaLa che?' meM kahyuM: manuSyone prIti utpanna karanAra, saMtoSathI vistAra pAmelAM nayana 'kevaLajJAnanuM phaLa akriyA che' teo bolyAH "akriyAnuM phaLa zuM kamaLonI mALA vaDe cirakALa sudhI darzana karavA lAyaka, naMdanavana che?' meM kahyuM: 'akriyAnuM phaLa ayoga che." te o bolyAH ane malaya parvatamAM utpanna thayelAM puSponI sugaMdhavALA sukhadAyaka 'ayogatAnuM phaLa zuM che?' meM kahyuM: 'siddhigamana jenuM paryAya che pavananI jema ghANane amRta jevI prasannatA arpanAra zItaLa ane evuM avyAbAdha sukha te ayogatAnuM phaLa che.' surabhi sugaMdha jemano che evA, paganI AMgaLIonA prazasta samUha uparanuM A avataraNa, 'somazrIlaM bhaka'mAMthI, 'vasudevanuM vaDe jemaNe kamaLavananI zobhAno svIkAra karyo che evA, baLavAna vedAdhyayana ane tenI parIkSAmAMthI lIdhuM che. vastu svayaM spaSTa che. mRgarAjane paNa zikSaNa ApavAne samartha tathA lakSaNazAstrane pelAM traNa daSTAMtonI tulanAe A praznottarI keTalI badhI anukULa evI svacchaMda lalita gativALA, suraduMdubhi temaja jaLa lAghavayukta chatAMye sIdhI, vedhaka, soMsarI utarI jAya tevI sacoTa bharyA meghanA jevI hRdayahArI madhura vANIvALA, vizuddha jJAnaratna ne satya che. paribhramaNakathAmAM Atmanivedana Ave enI zailI vaDe prakAzita sUkSma zAstranA nirNayane samajanArA, uttama saMhanana- sIdhI-saraLa hoya to vyaktio, vividha sthaLonA varNanamAM e vALA mahA sattvazAlI, anaMtavIrya, dAtA, zaraNa levA lAyaka, raMgIlI ne rocaka paNa bane. jainadharmanA upadezamAM e pAribhASika dayApara tathA vaidUrya maNinI jema nirupalepa evA te bhagavAna ne paryeSaNA-pradhAna bane to vAdasthaLomAM neyAyikI-lakSaNayukta (zAMtinAtha) sukhapUrvaka ucharatA hatA. kRtaprayatna evA devo paNa paNa bane. lokakathAonI raMgadarzitAno paNa ahIM abhAva nathI, paNa temanA guNAsAgarano pAra pAmavAne samartha nathI to matalaba ke sthala, kALa, prasaMga ane vyaSTinA nirUpaNamAM enuM vaividhya pRthajano-sAmAnya manuSyonuM to zuM kahevuM? jovA maLe che. bhagavAna zAMtinAthanA A varNanamAM zaradanA pUrNa caMdra ne rasikabhAI raNajitabhAI paTela, ziziranA bAlasUryane, naMdanavana ne malayagirine acUka yAda karyA C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgalonI sAme, che. paNa moTAbhAganA divya ne bhavya guNo mATe upamAna-nAvInya A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380 05 2. jovA maLe che. 'devatA vaDe parigrahIta thayelA', sukRtanuM jANe mobAIla : 9898169069,, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana patra carcA vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe? [ 2. nA julAI aMkanA taMtrI lekha 'vihAra: mArga akasmAta ane AdhunikatA'dvArA ame uparanA viSayanI carcA mATe samagra samAjane AmaMtraNa AvyuM hatuM. e vize prApta thayela patro tema. nA AgaLanA aMkomAM ane prakAzita karyA hatA, A aMkamAM vadhu patro ahIM prastuta karIne chIna, amone jema jema patro prApta thatA jaze e pramANe pra.jI.nA aMkamAM prasiddha karatA rahIzuM. sarveno AbhAra. prataMtrI] (4) jainAcAra prati jaina sAdhu samAja ane Adhunika upakaraNono upayoga e eka atigaMbhIra vicAraNA mAgI letI bAbata che, jenA duragAmI pariNAmo paDI zake che. eka bAju dravya, kSetra, kALa ane bhAvane anulakSIne dharmamAM jarUrI parivartana Avaze. evI pU. mahAvIra prabhunI vANI jyAre bIjI bAju dharmanA mULabhUta siddhAMtone vaLagI rahevAnI aDaga nizcayatA tathA jaina sAdhu samAja pAsethI cAritra tathA zistanA kaDaka pAlananI apekSA vyakta karavAmAM AvI che. vartamAnamAM vijJAne haraNaphALa bharI che tathA dina pratidina avanavA Adhunika upakaraNono AviSkAra thato jAya che tyAre e upakaraNono upayoga karavA jaina sAdhu samAja lalacAya e svAbhAvika ja che. atre bhayasthAna e che ke eka vakhata jo AvA upakaraNono upayoga karavAnuM zarU thAya pachI e pratyeno Asakti bhAva vadhato jAya ane Akhare to sAdhu-samAja paNa chadmastha ja che. ane chadmastha mAtra bhUlane pAtra! utarato Aro che ane paMcama kALa che. nIce lapasavA mATe bharapUra nimitto maLatA ja jAya che. ane patananI UMDI khINamAM dhakelAI javAmAM vAra lAgatI nathI. navembara, 2009 InTaraneTanA upayoga dvArA samasta pRthvI upara upalabdha mAhitI sahelAIthI ekatrita karI zakAya che ane AMkhanA palakArAmAM ja kaMI keTalAya lokono saMparka tathA mAhitInuM AdAnapradAna thaI. zake che tyAre e ja InTaraneTanA durUpayoga dvArA viSayavAsanA ane vyabhicArane paNa mokaLuM medAna maLI zake che. sUryodaya thayA pachI ja jayaNApUrvaka karAtA pagapALA vihArone badale have IriyA samitinI avahelanA karIne vahelI savAre aMdhArAmAM thatA vikArone kAraNe ja mArga akasmAtonA banAvo vadhatA cAlyA che. jo ke have dharma pracAranA nAme sAdhu samAjomAM vAhanonA pravAso paNa thatA dekhavAmAM Ave che. dharma pracArane nAme mAIka ane lAuDa spIkarono upayoga have eka draSTibiMdu to erakaMDIzanDa bhavya haoNlomAM vIraprabhunI vANI pIrasavA mATe thAya che tyAre svAbhAvikapaNe prazna thAya ke sAdhu jIvananI mAtA samAna ATha pravacana mAtAomAMnI eka evI vacana guptinI jayaNA paLAya che kharI? sAdhu sAdhvIjInI dIkSAno mULabhUta hetu potAnA AtmAnuM kalyANa ja che. emanuM jIvana e to nadInI vahetI nirmaLa dhArA samAna hoya che ane e dhArAmAM ApaNA jevA mumukSu AtmAo mATe hAtha bhIMjavavAthI adhyAtmano sparza thayA vinA raheto nathI. AtmakalyANa e ja hetu hoya che. paMca mahAvratadhArI jaina sAdhusAdhvIjInuM zuddha AcaraNa e ja dharma pracAra che. dharmanA pracAra-prasAranA oThA heThaLa Adhunika upakaraNono vadhato jato upayoga sAdhu samAja mATe patananuM kAraNa banI rahyuM che. naMdI sUtramAM zrAvakone ammA-piyAnI upamA ApavAmAM AvI che. zrAvako sAdhu samAjanA mAtA-pitAnuM sthAna dharAve che. dhyAnamAM rahe ke mahad aMze sAdhu samAjanA patananuM nimitta zrAvako ja thatA jaNAya che. zrAvakonI javAbadArI vizeSa che. cAritra tathA zistanuM kaDaka pAlana e aNagAra dharmano pAyo che. emAM koI ja DhIla calAvI zakAya nahIM. Adhunika upakaraNo sArA che ke kharAba enI carcA karavA karatAM, A upakaraNono upayoga kayA bhAvathI karavAmAM Avyo che te vicAravuM mahattvanuM che. jo ke gabaDavAno khataro to Ubho ja che! mobAIla dvArA viziSTa DaoNkTarano saMparka karI koIka dardInI jAva bacAvavAnuM nimitta UbhuM thaI zake che tyAre e ja mobAIla keTalIka vAra jAnahAnI tathA vyabhicAranA AcaraNa mATe paNa nimitta banIja jo Adhunika upakaraNonA upayoga dvArA hiMsAno prAdurbhAva zake che. thato hoya to vartamAna ArAnA aMta sudhI ApaNe kema TakIzuM ? Adhunika upakaraNonA upayoga dvArA jaina sAdhu samAja pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya tathA trasa jIvonA kaccaraghANa mATeno nimitta to nathI banato ne? A eka atyaMta vicAraNIya bAbata che. ahiMsA pradhAna jaina dharmanA pAyAmAM AtmAnA kAkA arthe saMsArano tyAga karIne saMyama mArge vicaranArA jaina sAdhu samAje mobAIla, kaoNmpyuTara, InTaraneTa, mAIka, lAuDa spIkara tathA vAhana vyavahAra jevA Adhunika upakaraNonA upayogathI dUra ja rahevAmAM temanuM tathA samAjanuM hita samAyeluM che. mArA vicAro dvArA jo koInA hradayane leza mAtra paNa Thesa pahoMcI hoya to huM hRdayapUrvaka trividha trividha micchAmi dukkaDama prAthaeN chuM. huM jAdavajI kAnajI vorA, 204, bI. pI. esa. plAjhA, devI dayAla roDa, muluMDa vesTa, muMbaI-400 080. Te.naM. 25605640 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana 13 (5). jainAcAra prati eka draSTibiMdu AdaraNIya maMtrIzrI, janma-jarA-maraNathI mukta jInezvaroe jagatamAM be sAdhanA jainAcAra prati eka dRSTibiMdu'nI sudhArita nakala maLe to lekha mArga darzAvyA che : eka zramaNano mArga, bIjo zrAvakano. chapAI gayelo e vAta tame jaNAvelI. A lekhanA bIjA peregrAphamAM "zrAvaka dharmamAM dAna ane pUjA mukhya che, tenA vagara zrAvaka, "paraMtu sAdhu sAdhvInA jIvanamAM saMyama ane sAdhanAnI, hAlanA zrAvaka nathI. ane zramaNadharmamAM dhyAna ane svAdhyAya mukhya che, tenA saMjogomAM vizeSa apekSA rahe che, tene phakta zramaNajIvananA vagara zramaNa, zramaNa nathI." nItiniyamo dvArA nahi paNa zrAvakazrAvikAnI jIvana paddhatinA ane A vAkyo prabuddha jIvananA sapTembaranA aMkamAM aDhAramA pAne, pahelI pUrA mAnava samAjanA saMdarbhamAM jovAnI jarUra che' ema lakheluM kolamamAM, chello peregrApha "sauthI vadhAre javAbadArI'thI zarU thAya te pahelA enA AdhAre je thoDoka sudhAro karelo te A pramANe hato : umeravAno hato, tamane A banne vAtano saMbaMdha ane mahattvano khyAla ema mAnuM chuM ke mahAvIre zrAvaka-zrAvikA saMghanI sthApanA Avaze. eTale AvatA aMkamAM "ATaluM vadhAre vAMcazo" ema lakhavAnuM. karI teno uddeza zrAvaka-zrAvikAone zramaNa jIvana tarapha dorI tamane yogya lAge to jarUrI sUcanA Apazo. * * * javAno che jethI dharmano prabhAva vadhe ane zramaNa saMsthA paNa majabUta kAkulAla cha. mahetA, bane." Aje eka aThavADiyA pachI "samaNa suttama'nA pAnA 93 1704, grIna rija TAvara-2, 120, liMka roDa, cikuvADI, para gAthA 296 ane 297mAM nIce mujaba vAMcavA maLyuM : borIvalI (pazcima), muMbaI-400 092. vihAra-mArga akasmAta ane AdhunikatA vihAra-A viSaya upara carcA mATe vAcakonuM maMtavya mokalavA AjanA jamAnAnI havA ane vAtAvaraNano paNa khyAla rAkhavo AvAhana karavAmAM AvyuM hatuM-e mujaba mArA vicAra rajU karuM chuM. Avazyaka che. jainono ItihAsa ema kahe che. dAkhalA tarIke-pa. - sAdhu kone kahevAya? pa. pU. vallabha sUrizvarajI ma.sA. kahe cheH pU. haribhadrAcArya lakhe che. deza kAla vigerene laI evI paristhiti 'sAdhano tisva-para 'kAryApitI sAdhu." eno artha je potAnuM ane ubhI thAya che ke, je karavA yogya nathI te paNa karavuM paDe che athavA bIjAonuM kalyANa kare e sAdhu. 5. pU. nyAyavijayajI ma.sA. lakhe karavA yogya bane che. ane je karavA yogya che teno parityAga karavo che ke- dIkSA' zabda "dIkSa' dhAtu parathI banyo che. niyama, yoga, paDe che. eTale kALanA badala sAthe mULa tattvo (ahiMsA, satya, upanayana ane vratAdeza arthomAM dIzA zabda vaparAya che. aparigraha, brahmacarya) nahIM paNa kriyAo badale che. dA. ta. zrI saMta tukArAma kahe che-"je kA jale gAMjale tyAMsI mahaNe jo kAlakAcArya saMvatsarI bhAdaravA sudI 5 ne badale cotha karI. pahelAnA Apule tocI sAdhu oLakhAvA, deva tethacI jANAvA.' jamAnAmAM sAdhu varga gocarI levA trIjA praharamAM jato hato paraMtu ApaNA jaina graMthomAM kahe che 'na vi muMDieNasamaNo na dezakALanA, paristhitinA badalAvathI gocarIno TAIma badalyo. oMkAreNa baMbhaNo." AgaLa zAstrakAro kahe che "muMDa muMDAve tIna AcArya zayaMbhava dazavaikAlika sUtramAM lakhe che : "kAle kAla samAcare." guNa miTe, zizakA khAja, khAne ko laDU mile, loga kahe mahArAja." eja sUtramAM sAdhuo mATe ekaja vAra bhojana levAnuM kaheluM: 'aMga ApaNA AcAryoe jaina dharmano dhvaja UMco laherAvyo che. AcArya bhavaMya bhoyaNuM.' paraMtu ekavAra jamavAthI AvatA azaktapaNAne vijayasUrI ma.sA.no akabara bAdazAha upara jabaradasata prabhAva hato dhyAnamAM laI e niyama paNa badalyo. pahelA kalpasUtra zrAvako sAme tethI bAdazAhe enA rAjyamAM pazu hiMsA baMdha karAvI hatI. vAMcatA na hatA. e niyama paNa rAjaputranI mAMdagI mATe badalyo. - pa. pU. sarvajJa hemacaMdrAcArya ma.sA.e triSaSThI zalAkA caritramAM pa. pU. vallabhasUri kahe che bhagavAna pArzvanAthanA samayamAM vyAkaraNa, chaMda, alaMkAra, nIti kAvya upara mukta saMcAra karyo. cAturmAsa dharmanuM pravartana hatuM paraMtu bhagavAna mahAvIre paMcayAma ApaNA samAjamAM vajUsvAmi, zayaMbhava svAmi jevA vidvAno thayA dharmanI prarUpaNA karI. AcArya zrI haribhadrasUri tathA kalikAla sarvajJa che. ApaNA AcAryo samAja prabodhananuM kArya kare che. AvA AcAryo hemacaMdrasUri Adi aneka AcAryoe dezakAlanI paristhitinusAra ApaNI paraMparA, tattvajJAna zrAvakone samajAvavAnuM kArya kare che dharmavidhiomAM, vyavahAramAM parivartana karyuM. tethI ApaNI paraMparA hajI paNa cAle che. moTA moTA AcArya bhagavAna mahAvIra svAmIe paNa khAsa muzkelImAM naukA vihAra karyo bhagavaMto, sukhalAlajI jevA vidvAnoe ApaNI paraMparA sArI rIte hato. pratikramaNamAM-'sakalAhata' sUtrano samAveza hemacaMdrAcArya karyo. samajAvI che. AvA gurudevone vinamra vaMdana. pa. pU. vijaya dharmasUrie emanA ziSyone silona mokalAvyA hatA. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana navembara, 2009 TUMkamAM ApaNane khyAla Avaze ke dravya, kALa, kSetrabhAva khyAlamAM vagara dharmano prasAra thAya ja nahIM. pU. amaramuni kahe che-vijaLImAM laI amuka kriyAo badalAtI AvI che, eTale amuka kriyAomAM vAyu hiMsA nathI. pU. kalikAcArye eka sAdhvInA zIlanuM rakSaNa karavA pharaka thavo ja joIe. mATe julamI rAjA sAthe munivezamAM yuddha karyuM hatuM ane sAdhvIjInuM have dIkSA kyAre ApavI eno vicAra karIe. rakSaNa karyuM hatuM. pAkistAnanuM nirmANa thayuM tyAre pU. vallabhasUri pU. haribhadra sUri kahe che - "upAyanaH kAyApAlanama" "bhAva vRddhi ane emanA ziSyo 15 TrakamAM besIne amRtasara AvyA hatA. karaNam'. dIkSA tarata na ApatA ucita samaya sudhI dIkSArthIne dIkSAnA amerikAmAM sarva dharma pariSada thaI tyAre pU. AtmArAma sUrine guNono abhyAsa karavA mATe kahevuM ane pachI dIkSA ApavI. dIkSA AmaMtraNa AveluM paNa e jaI zakyA nahIM eTale berisTara vIracaMda letA pahelA mumukSunI yogyatAnI tapAsa karavI ane zAMtipUrvaka gAMdhIne mokalyA. dIkSA ApavI. bhagavAna mahAvIre dIkSA grahaNa karatA pahelAM be sAdhu AjIvana zuddhino umedavAra che. samaya badalyo che. navI varasa zrAvakanA vezamAM kriyA mArganuM pAlana karatA hatA. dIkSA pachI peDhIne dharmanA tattvo navI bhASAmAM samajAvavA paDaze. hajI paNa enuM dharmazAstra pramANe pAlana na karI zakato hoya to e pAcho caMdra upara gayelo mANasa caMdra upara gayo nathI ema vyAkhyAnamAM saMsAramAM Ave che. ethI jaina dharma para jagatano upahAsa thAya che. kahevAmAM Ave che. AvA vyAkhyAnathI yuvApeDhI dharma uparano vizvAsa zullaka-bAlamunI ATha varasanA hatA. dIkSAnA niyamo pALI zakyA ane zraddhA gumAvI besaze. Aje vijJAna yuga che. vijJAnanI bhASAmAM nahIM. pitA-guru paNa hatA. emane bAlamunIe kahyuM: "mArAthI taDako ja bolavuM joIe. paradezamAM paNa pracAra ane prasAra thavo joIe. sahana nathI thato mane chatrI Apo. pachI gAdI mAgI, cappala mAgI, te mATe vAhanono upayoga karavo joIe. sAdhuone pharavA mATe chelle pitAe ene ghare javA kahyuM. vAhana vAparavA kaheto nathI paraMtu dharmapracAra mATe Adhunika have AnI bIjI bAju joIe-mahArAja sAhebanuM vyAkhyAna sAdhanano upayoga karavo joIe evI mArI bhAvanA che. sAMbhaLavA eka thI be hajAra zrAvako Ave to vRddha ma.sA.nuM vyAkhyAna mAro abhyAsa alpa che je kAMI thoDuM ghaNuM vAMcyuM che te lakhyuM kevI rIte sAMbhaLI zakaze? pU. vallabhasUri ma.sA. lAuDaspIkara che. koInI bhAvanAne Thesa pahoMcADavAnI mArI bhAvanA nathI. mAThuM vAparatA hatA ane Aje paNa eno vaparAza karavo joIe. lAgatuM hoya to kSamasva-micchAmI dukkaDam. sthAnakavAsI guruo vApare che. baMdhu tripuTI paNa enA vaparAza zAMtilAla sI. zAha, 730, sadAziva petha, pUNe-411030. kare che. samAja moTo thayo che ane evA navA sAdhano vAparyA phona : 24471063, 24477356, 24478675 pUrvagraha : vaimanasyanuM viSabIja 1zAMtilAla gaDhiyA vyaktionA be samUho vacce vera ane dveSanI bhAvanA haMmezAM AvegAtmaka hoya ane paryApta purAvA vagara ane anubhava mAnavajAtanI sadIothI samasyA rahI che. tethI ja duniyAnA koI vagara saMpAdita (acquired) thayuM hoya. ne koI bhAgamAM haMmezAM saMgharSo cAlyA kare che. saMgharSanuM nidhRNa pUrvagrahanA udbhava viSe mukhyatve 4 spaSTIkaraNo ApavAmAM rUpa eTale yuddha. A vaimanasyanA mULa kyAM che? javAba che vyaktinuM Ave cheH pUrvagrahayukta mAnasa. yunonuM eka sUtra cheH Wars begin in 1. pUrvagraha zoSaNamAMthI udbhave che. the minds of men. (yuddho sau prathama mAnavInA manamAM khelAya A mata kArla mArkase Apyo che. jyAre eka jUtha bIjA jUthanuM zoSaNa karIne ke temanA para damana gujArIne amuka prakAranA lAbha 'pUrvagraha'no aMgrejI paryAya Prejudice mULa leTina bhASAnA meLavavAno prayAsa kare che tyAre pUrvagraha udbhave che. jeo samRddha zabda Prejudicium parathI UtarI Avyo che. teno artha che "pUratI che ane bhautika cIjavastu ke saMpattinA mAlika che, teo A tapAsa vinAno athavA pUrvanirdhArita abhiprAya." pariNAme eka vastuothI vihIna lokonuM koI ne koI rIte zoSaNa karIne vadhu sAmAjika jUtha anya sAmAjika jUtha pratye niSedhaka manovalaNa dharAve samRddha bane che. paisA ke sattAnA jore dhanika varganA sabhyo garIbonuM che. nyukomba pUrvagrahanI vyAkhyA ApatAM kahe che ke pUrvagraha eTale zoSaNa karatA hoI pariNAma e Ave che ke garIbo amIrone koI paNa vyakti ke jUtha pratye vicAra, lAgaNI ane vartananI dRSTie dhikkAravA lAge che. Ama anyonya durbhAvanI sthiti UbhI thAya che. viruddha athavA pratikULa pratikriyA karavAnuM pUrvanirdhArita manovalaNa. 2. niSedhaka AMtarajUtha saMbaMdhomAMthI pUrvagraha uddabhave che. pro. bI. kuSNusvAmInA mate pUrvagraha eTale evuM manovalaNa, je jo sAmAjika jUtho vaccenA saMbaMdho vidhAyaka hoya to samAna che.) Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana 15 lakSya siddha karavA mATe paraspara sahakArathI vartaze, paraMtu niSedhaka je te rASTra mATe hAnikAraka che. tethI pUrvagraho dUra karavA jarUrI che. saMbaMdho haze to temanI vacce spardhA thAya che ane tethI saMgharSanI kadAca dUra na karI zakAya to ya ghaTADI to zakAya che. A mATe pro. sthiti UbhI thAya che. baMne jUtha ekabIjA pratye pUrvagraho dharAvavA bI. kuSNusvAmI keTalIka rIto sUcave che: lAge che. mujhaphara zerIphe 11 varSanI uMmaranA chokarAonA be jUthono (1) jyAre vyakti hatAzA ke mAnasika saMgharSanI sthitimAM mUkAya kempa zaherathI dUranA sthaLe rAkhyo hato. zarUAtamAM temanI vacce che, tyAre anya jUtho pratye pUrvagraho dharAvatI thaI jAya che. tenA anukULa valaNo ane vartanadhoraNo vikasavA dIdhAM. pachI spardhAnI A nakArAtmaka vartanane manovaijJAnika paddhatithI dUra karI zakAya. paristhiti UbhI karavAmAM AvI. A mATe doraDAkheMcanI harIphAI AvI rItane manopacAra kahe che. AgaLa kahyuM tema, ld, ego ane rAkhavAmAM AvI. pariNAme dhIme dhIme hArajItanI mAThI asara vartAvA Super egonI avyavasthA pUrvagraho notare che. tethI manopacAra dvArA lAgI. jemajema eka jUtha jItatuM gayuM, tema tema sAmenuM jUtha tene vyaktine AvI manaHsthitimAMthI mukta karavAmAM Ave to pUrvagraho ghaTADI verabhAvathI jovA lAgyuM. baMne jUtha Akramaka banyA. Ama parasparanI zakAya. dhRNAe pUrvagraho janmAvyA. (2) vyakti pote pUrvagrahanA ubhavanAM kAraNe samajatI thAya 3. pUrvagraha amuka prakAranA vyaktitva-lakSaNomAMthI udbhave che. to potAnA pUrvagraho ghaTADI paNa zake. tenAmAM AvI AMtarasUjha | simaMDa phroIDanA manovizleSaNa siddhAMta mujaba vyaktinA Hd, khIle te mATe tAlIma ApavI joIe. jema ke, pUrvagrahanuM eka kAraNa, ego ane Super ego vaccenI avyavasthA pUrvagrahonuM kAraNa bane AgaLa kahyuM tema, bacAva prayuktiono upayoga che. kArDjha ane che. DolArDa hatAzA-sthaLAMtarano siddhAMta Ape che. jyAre vyakti tenA sAthIoe eka prayoga karyo hato. temaNe bacAva prayuktio hatAza thAya che tyAre anyane javAbadAra gaNI ene hoLInuM nALiyera ane pUrvagrahono saMbaMdha darzAvato eka nibaMdha prayogamAM zAmela banAve che. AvI vRtti paraspara tiraskAra ane pUrvagrahanuM kAraNa vyaktione vAMcavA Apyo. nibaMdhamAM eka Case Study paNa hato. bane che. keTalIka vyaktio DhAla tarIke prakSepaNa (Projection)nI pariNAmamAM jovA maLyuM ke nibaMdha vAMcyA bAda vyaktio pote aMtarmukha bacAva prayuktino vAraMvAra Azraya le che. te pUrvagraha janmAve che. thaI pUrvagrahothI UlaTI sAcI hakikato svIkAravA tarapha vaLI. prakSepaNa karavuM eTale potAnI khAmIo ke truTionuM anya para (3) mAtApitAe yogya bALauchera para dhyAna ApavuM joIe. AropaNa karavuM. pUrvagrahomAM prakSepaNa ja hoya che ne! pAkistAna teo Apakhuda banI atizaya sakhatAIno Agraha rAkhe to vAtavAtamAM potAnI viphaLatAonuM prakSepaNa bhArata para kare che. bALakanA mAnasamAM pUrvagraho sthApita thavAnI vadhu zakyatA rahe eDarnonA mata mujaba Apakhuda vyaktitva dharAvatA mAtApitA bALakanA che, kAraNa ke AvA vAtAvaraNamAM bALaka binasalAmatI anubhave uchera vakhate kaDaka zistano Agraha rAkhatA hoya che. pariNAme bALaka che, je hatAzA utpanna kare che ane hatAzA pUrvagrahanI jananI che. moTapaNe bahAranA jUtho pratye pUrvagraho dharAvato thaI jAya che. (4) samAjamAM jeTalI sAmAjika-Arthika asamAnatA, teTalA 4. ayogya samAjIkaraNamAMthI pUrvagraha udbhave che. pUrvagraho paNa vadhAre. A mATe beTalaheIma Arthika ane sAmAjika RgvadamAM eka zloka cheH "pitRparaMparAthI amane je dveSabhAva vyavasthAmAM sudhAraNA karavAnuM sUcave che. bhAratamAM AvI viSamatA vArasAmAM maLyA hoya ane amArAthI aparAdha thayA hoya temAMthI bharapUra jovA maLe che. tethI sarakAra AzAspada yojanAo ghaDe che he varuNa, amane mukta karo.' AmAMthI eTaluM avazya phalita thAya ane vargIya asamAnatA ochI karavAno prayatna kare che. che ke vyakti je kuTuMbamAM ane samAjamAM janme che, vikase che, tenA (5) pUratI mAhitIno abhAva pUrvagrahanuM mukhya kAraNa hoya dhoraNo Norms)nI asara tenA para thAya che. arthAt vyaktinA che. jarUrI mAhitI pUrI pADavAthI pUrvagraho ghaTI zake che. vyaktine be samAjIkaraNa daramiyAna te amuka pUrvagraho paNa jAye-ajANya rIte mAhitI ApI zakAya-pracAra dvArA ane zikSaNa dvArA. samUha saMpAdita kare che. amerikAmAM vasatA laghumatI jUthonA abhyAsamAM mAdhyamo mAraphate pracAranI vividha Tekaniko thakI lokasamudAyane jovA maLyuM che ke A lokomAM 40 varSanA gALAmAM samAna pUrvagraho mAhitI ApI zakAya che. reDiyo, TI.vI., kaoNpyuTarsa, akhabAra astitvamAM hatA. samAjIkaraNane lIdhe ja AvuM banI zake, kAraNa dvArA mAhitIno pracAra thAya che. zikSaNa paNa mAhitInuM asarakAraka ke bALaka mAtApitA ane anya vyaktionuM anukaraNa kare che ane sAdhana che. tethI ja zikSita lokomAM nirakSara loko karatAM ochA temanI sAthe tAdAbhya sAdhe che tyAre keTalAka pUrvagraho paNa tenA pUrvagraho jovA maLe che. sTembara kahe che ke azikSita loko paraMparAgata vyaktitvamAM vaNAI jAya che. mAnyatAone vaLagI rahe che, jyAre zikSita loko vizALa dRSTi pUrvagraho ghaTADavAnI rIto : dharAve che. ullekhanIya bAbata e che ke mAhitI ApanAra vyakti pote pUrvagrahone lIdhe jUthasaMgharSonuM pramANa vadhe che. A paristhiti pUrvagrahathI pIDita na hovI joIe. rojhenathela ane jekabasanano abhyAsa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana navembara, 2009 darzAve che ke jyAre zikSaka vargamAM laghumatI jUthanI TIkA ja karyA kare vAsIone harijano sAthe ja rAkhyA. pariNAme emanA che, tyAre svAbhAvika rIte bahumatI jUthanA vidyArthIonA pUrvagraho (AzramavAsIonA) pUrvagraho dUra thayA. AnI asara eTalI (laghumatI jUthe pratyenA) vadhu daDha bane che. prabhAvaka hatI ke vyApaka samAjamAMthI harijano pratyenA pUrvagraho (6) eka jUthanA sabhyo bIjA jUtha sAthe pratyakSa saMparkamAM Ave dUra thayA. to parasparanA sArAM pAsAM jANavA maLe che. pariNAme pUrvagraho (8) samAna lakSyanI prApti mATe be jUtho sahakArathI sahiyArA ghaTe che. ekorDa ane ekamena kahe che ke amerikAnA gorAo nIgrone prayatno kare che tyAre temanI vacce pUrvagrahanI divAla rahetI nathI. bIjA pachAta mAne che, paraMtu vyavasAyamAM sahakarmacArI tarIke nIgro sArI zabdomAM kahIe to, eka jUthe bIjA jUtha para AdhArita rahevuM paDe tevI chApa pADe che tyAre gorAonA pUrva sthApita khyAlo badalAya che. paristhitinuM nirmANa jarUrI che. Ama jUthonI AMtaraadhInatA (7) bodhanAtmaka, bhAvAtmaka ane vArtanika-ema vyaktitvanAM pUrvagraho ghaTADe che. AgaLa mujhaphara zerIphanA prayogamAM joyuM ke traNe pAsAM vacce sumeLa hoya to te sugrathita vyaktitva kahevAya zibiranI aMdara kizoro spardhAtmaka AMtarakriyAomAM pravRtta thayA che, paNa keTalIka vAra evuM bane che ke vyaktimAM bodhanAtmaka kakSAe tyAre be jUtho vacce duzmanAvaTa UbhI thaI, paraMtu sahakAranI pUrvagraha na hoya, chatAM vAstavika vartana pUrvagrahayukta hoya. AvI bhAvanAnuM nirmANa thAya tevI paristhiti UbhI karAtAM temanAmAM asaMgatatA kramazaH dUra karavI joIe. harijano pratyenA pUrvagraho dUra saMpa-suleha jovA maLyA. samAna lakSya siddha karavAnA kAryamAM so sAthe karavA gAMdhIjIe A mArga apanAvyo hato. temaNe sau prathama joDAyA ane parasparanA pUrvagraho ghaTyA. AzramavAsIonA pUrvagraho bodhanAtmaka kakSAethI dUra karyA. jo ke e-6, gurukRpA, muktajIvana svAmI bApA mArga, pUrvagraho samULagA dUra thayA nahotA. eTale gAMdhIjIe Azrama- vaDodarA-390 006. Teliphona : (0265) 2481680 nAma nAma vaka saMghanA AjIvana sabhyone karelI vinaMtino uSmAbharyo pratibhAva A saMsthA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vartamAnamAM AjIvana sabhyapadanI phI rUA. 5,000/- che ane varSo pahelAM thayelA sabhyone vartamAna pramANe pUraka rakama mokalavA ame prabuddha jIvana dvArA e sarve mahAnubhAvone vinaMti karI hatI, eno amane uSmAbharyo pratibhAva maLyo che ane pariNAme nIce mujabanA mAnavaMtA sabhyoe amane pUraka rakama mokalI ApI che e sarveno ame hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. rakama nAma 2kama 2kama anaMtarAya khetANI 2501 khImajI zIvajI zAha 4500 vinodabhAI javeralAla vasA 4750 tarUlatAbena vipinabhAI zAha 2500 premajI zIvajI zAha 4250 pArtha jayaMtIlAla TolIyA 2500 bharatakumAra meghajIbhAI mAmaNiyA 2500 kacarAlAla cunIlAla zAha (K.C.) 2500 nakula eca. zAha 2500 hiMsAbena DI. zAha 2500 baMsarIbena pArekha 2501 maMjulAbena ramezabhAI pArekha 1000 nimacaMda hIrajI cheDA 5000 uSAbena dinezabhAI zAha 2500 DaoN. hasamukhalAla sI. kuvADiyA 4750 mItAbena gAMdhI 2501 devacaMda jI. zAha 10OO jayaMtilAla je. gAMdhI 4000 mahAsukhalAla ke. kAmadAra 2500. Ara. je. kApaDiyA 2000 surendra esa. zAha 4250 parAga bI. jhaverI 5001 cImanalAla je. galIyA 4750 pradIpabhAI e. zAha 4749 prakAza DI. zAha 2500 eca. esa. dhIA 4750 sureza saMgharAjakA 4750 bharata kAMtilAla zAha 5000 manasukhalAla e. saMghavI 4500 kizora zeTha 1000 pravINAbena azvina mahetA 2500 vinoda vI. zeTha 4750 araviMda dharamazI lakhI 1000 hasamukha ema. zAha 2500 caMpakalAla eca. ajamerA 250 popaTalAla jezIMgabhAI zAha 4748 tina ke. jhaverI 4500 bharata ena. zAha 4750 pannAlAla cheDA 4750 dhIrajalAla ke. kApaDiyA 2500 lalIta pI. zAha 4750 jayakumAra bhagavAnajI gAlA 5000 DaoN. snehala saMghavI 2100. jayaMtIlAla pI. zAha 4750 damayaMtIbahena ena. zAha 4500 azoka DI. dozI 4750 pravINabhAI ke. 4750 maheza pI. zAha 4500 surekhAbena ema. zAha 2501 sureza vI. sonAvAlA 4750 179853 bhAratI upendra zAha 500 IndirA sureza sonAvAlA 4750 je mahAnubhAva sabhyoe hajI sudhI pUraka rakama na mokalI hoya e sarvene ame pUraka rakama mokalavA vinaMti karIe chIe. zakya che ke Apa kyAre AjIvana sabhya banyA hatA enI vigata ApanI pAse na hoya to Apa saMghanI oNphisamAM phona (phona naMbara-23820296/9222056428) karI ApanuM nAma vagere jaNAvI amArA rekorDamAMthI vigata prApta karI zakazo. pratyeka mahine 'prabuddha jIvana" Apane arpaNa thatuM raheze ja. ApanI jJAna jijJAsA ane anumodanAne amArA abhinaMdana. menejara Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra-brembara, 2009 prabuddha jIvana sAcA arthamAM zAsanasamrATa DaoN. gaMbhIrasiMha gohila pRthvI paTe jyAre moTA kAma thavAnA hoya tyAre tevA puruSArtha pAse dIkSA lIdhI. mAtApitAne gamyuM nahotuM paNa TUMka samayamAM karanArA samaye samaye pragaTatA hoya che. jaina samAjanA ItihAsamAM pratibhA vikAsa joI dhanya thayA. zramaNa paraMparA cAlelI che. temAM sadIe sadIe koI viziSTa TUMka samayamAM ja jaina samAjane judI dizAmAM vALavAnA prayAso pratibhAzALI vyakti pAmela che. temaNe jaina zAsanane unnata banAvA temanA dvArA thavA lAgyA. temanI najara jaina zAsananA sarva aMgo AgavA prayAso karyA che. te rIte 16mI sadImAM AnaMda- para paDatI. je aMga zithila ke virUpa hoya tene uttejita karI sAce vimaLasUrijI, 17mI sadImAM jagadguru zrI vijayahIrasUrIzvarajI, mArge lAvavAmAM sadA temanuM lakSya rahetuM. kadaMbagiri, zerIsA, 18mI sadImAM upAdhyAya yazovijayajI tathA kriyoddhAraka zrI taLAjA, rANakapura, mAtara, kuMbhAriyAjI vagere tIrthono temaNe satyavijayajI utpanna thayA hatA. te rIte 20mI sadImAM jaina zAsananI jIrNoddhAra karAvyo. tera tIrthonA uddhAra to temanA hAthe svataMtra sarvotomukhI prabhAvanA karanAra vijaya nemisUrIzvarajI mahArAja che rIte thayela che. bhAratanA tamAma jaina tIrthonI rakSA ane vyavasthA jeo temanA kAryonA pariNAme zAsanasamrATa kahevAyA hatA. zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI sadIothI saMbhALe che. temAM haMmezAM zAsanasamrATanA jIvanacaritranA prastAvanAkAra lakhe che ke je teonI doravaNI, salAha ane sUcanA agrapaNe rahyAM che. kALe sAdhuonI saMkhyA alpa hatI, ati prAcIna gaNAtA tIrtho jena zAsananI saMpatti maMdiro, bhaMDAro, upAzrayo vagere che. jIrNazIrNa hatAM, prAcIna graMtho kothaLA ne kothaLA bharI vecAtA tenI milkatano vahivaTa zrAvaka varga kare, paNa te kaI rIte karavo, hatA, yogAdvahananI kriyA naSTa thaI gaI hatI, paThanapAThana tenI rakSA ane saMvardhana kaI rIte karavA tenI yogya doravaNI maLatI zAstrAbhyAsa maMda sthitimAM hatAM, upadezavyAkhyAnakaLA nisteja nahotI. paNa AcAryazrI vijayanemisUrIzvarajI jaina zAsanane banatI jatI hatI, rAjakIya ane sAmAjika kSetre jaina zAsananI sAMpaDyA te pachI temaNe dareka aMgane sudaDha karavAmAM amUlya phALo pratibhA kSINa thaI rahI hatI, rAjAo ane zrImaMto upara prabhAva Apyo. tenA pariNAme zatruMjaya, giranAra, tAraMgA, zikharajI vagere pADI dharmamArge vALanAra vyaktio virala banatI jatI hatI, tIrthomAM je koI binahakkathI pagapesAro karatA hatA ane mAlikIno sAmAnya janatAmAM utsAha prere tevA utsavo bahu varSonA aMtare dAvo karatA hatA teo aTakyA. AgevAno tIrthonA vahivaTamAM thatA hatA, jaina zAsana upara thatA pratyAghAtono pratyuttara ApanAra kaTibaddha banyA, kalyANajI ANaMdajInI peDhInuM baMdhAraNa punaH ghaDAvyuM, vyakti jaDatI na hatI te vakhate A mahApuruSa jaina zAsanane jaina samAjanA matAMtarono nIveDo lAvavAmAM agra bhAga bhajavyo, sAMpaDyA. dIkSAnA kAyadA ane devadravyanA prazna amadAvAdamAM abhUtapUrva tevuM gujarAta, kaccha, saurASTra, mALavA, baMgALa, mahArASTra, muni saMmelana maLyuM. rAjasthAna, uttarapradeza, madhyapradeza vagere cAre tarapha patharAyela jaina samAjanuM sAMkaDuM dekhAtuM vizva temanA samayamAM vizALa jenonI vasatImAM moTAM zaheromAM bhAgye ja ekabe sAdhuo maLatA. banyuM. udepuranA mahArANA, jAmasAheba, bhAvanagara nareza, te sAdhuo paNa kalpasUtra vAMce to mahAvidvAna gaNAya. te vakhate prabhAzaMkara paTTaNI, yuropiyana kamiznara prATa vagere temanAthI temaNe uttama kuTuMbanA nabIrAone dIkSA ApI, sAdhusaMsthA vadhArI. prabhAvita thayA. paMDita manamohana mAlaviyA, AnaMdazaMkara dhruva, eTaluM ja nahi temaNe paThana-pAThanano nAda gajavyo. jaina AgamagraMtho, kavi nhAnAlAla vagere AdarapUrvaka temanI pAse AvatA. nyAyanA prakAMDa graMtho, vyAkaraNa, sAhitya, jyotiSazAstranA AMtararASTrIya kakSAnA tattvavida DaoN. haramana je kobI temane AkaragraMthono abhyAsa zarU karAvyo. jaina samAjamAM ja nahi zaMkAonA samAdhAna mATe maLe che, 1300 lakhelA praznomAMthI jainetarone paNa pUchavA yogya vidvAna munio taiyAra karyA. eka ja divasamAM 500nA saMtoSakAraka uttaro meLave che ane rAjI | saraLa ane sulabha thayelI paripATIne badalI AkhA jaina zAsanane thaIne jAya che. zatruMjaya tIrtha aMge pAlItANA nareza sAthe vihita kaThina mArge vaLAMka Apavo te tejasvI ane prabhAvaka puruSa aNabanAva thatAM temanI hAkalathI satata be varSa sudhI zatruMjayanI vinA banI zake nahi. mATe ja A kALanA teo prathama AcArya, yAtrA baMdha rahI ane aMte samAdhAna thayuM jemAM simalA khAte sUrisamrATa ke sUricakravartI gaNAyA te yogya lokavicAraNA hatI. vAyasaroye daramyAnagIrI karI hatI. duSkALa rAhata, jIvadayA, temano janma mahuvA khAte saM. 1929 I. sa. 1872mAM thayo dharmazALA, pAThazALA, AyaMbila zALA, jJAnaprakAzana saMsthAo hato. pitA lakSmIcaMda devacaMda. dhaMdho bhAvanagarI pAghaDI bAMdhavAno. vagere agaNita uttama kAryo temanA haste thayAM che. mAtAnuM nAma divALIbena. bALaka nemacaMda bhaNavAmAM hoMziyAra temanA dvArA thayela tIrthodvAramAM pAlitANA pAsenA kadaMbagiri ane tejasvI. 16mA varSe jAte bhAvanagara jaI munizrI vRddhicaMdrajI tIrthanA uddhAranuM udAharaNa rasaprada banI raheze. kadaMbagiri mahAtIrtha Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana navembara, 2009 zatruMjayanA pAMca sajIvana zikharomAMnuM eka che. cheka TekarI para phakta darabAra to doDatA bahAra AvyA. kema ke thANadAra tyAM moTA hAkema zrI AdinAtha prabhu tathA zrI kadaMba gaNadharanI caraNa pAdukAnI nAnI zI gaNAtA. jAdavajI temane bAjue laI jaI kahe, "darabAra, tamArA purANI derI eTaluM ja tyAM hatuM. nIce girirAjanI taLeTI pAse eka bhAgya UghaDI gayA che. thANadAra vagara AmaMtraNe tamAre tyAM padhAryA nAno zo nesaDo. bodAnA nesa tenuM nAma. alpa vasatIvALuM te che. vAta mAtra thoDI jamInanI che. tenI tame hA pADI do to tamAruM gAmaDuM nesaDAmAM kAmaLiyA darabAronA thoDAMka khoraDAM hatAM. teo mAna vadhI jAya." darabAra saMmata thaI gayA. jAdavajIe pUchyuM ke ajJAna hatA, vyasanomAM sabaDatA hatA. nesaDA pAse zeTha tamAre potAne zuM joIe te kaho. temaNe eka kaLazI jAra mAgI. hemAbhAInI paDApIvALI dharmazALA. derI ane dharmazALA baMneno kaLazI eTale vIsa maNa. te tarata apAvI dIdhI. have sau saMmata thaI vahIvaTa zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI kare. gayA. samUhane pUchayuM: 'tamAre zuM joIe ?' to kahe amArA gAmamAM 1910nI sAlamAM AcAryazrIe kadaMbagiri tIrthanI mulAkAta coro nathI. coro karAvI Apo. te kAma paNa yathAsamaye thayuM. lIdhI. tIrthanI paristhiti najare nihALIne temanA romeroma khaDAM teno 400 rUpiyA jeTalo kharca thayo. tItAkoLI vALI sahitanI thaI gayAM. tIrthanA uddhAra mATe prANanA bhoge paNa prayatna karavo ja jamIno maLI. kAma raMgecaMge pAra paDyuM. joIe. prathama to temano vicAra eka nAnuM sarakhuM derAsara bAMdhavAno AcAryazrIne kadaMbagiri tIrthano mahimA smaraNamAM Avyo. hato ke jethI yAtrikone prabhu darzana-pUjanano lAbha maLI zake. zrInAbha gaNadhara bhagavaMtanA mukhethI A girivaranuM mahattva jANIne tema chatAM jamIna kharIdInA prayatno zarUthI ja karAyA hatA. zrI bharata mahArAjAe zrI mahAvIra prabhuno bhavya prAsAda ahIM kAmaLiyA darabArone AcAryazrIe vyasano choDavA upadeza karyo karAvyo hato. eTale teozrIne lAgyuM ke e bhavya prAsAdanI smRti hato. temAM saphaLatA maLI hatI. darabArone laIne teo jAte karAve evo zrI mahAvIra prabhuno 71 devakulikAo sameta mahAna girirAja para gayA. tyAM potAnI IcchA jamIna levA mATenI jaNAvI. prAsAda baMdhAvavo. A vicAra jAhera thatAM ja dAnapravAha cAlyo. darabAroe kahyuM ke amAre jamIna vecavI nathI, bheTa ApIzuM. dhArmika zilpavidhAna mATe pAlitANAnA ja maMdira sthapati prabhAzaMkara niyamo pramANe tema karavAnI nA kahevAmAM AvI. chevaTe nirNaya oghaDabhAI somapurAnI varaNI thaI. thayo ke pUjyazrIe amone (kAmaLiyA darabArone) upadeza ApIne daramyAna boTAdanA cAturmAsa daramyAna bhAvanagaranA mahArAjA amArA durbasano choDAvyAM che evI hakIkata dastAvejamAM Ave to darzane AvyA. AcAryazrInA Agamane UbhA thayA, UbhA ja rahyA. amAre A dastAveja kabUla che. te pramANe pasaMda karAyelA 9 ploTo vaMdana karI teozrIne gAdI para besavA vinaMtI karI. tyAre temaNe zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhIne vAjabI kiMmate vecANathI apAyA. kahyuM ke sAdhukarma pramANe amArAthI tenA para paga paNa na mUkAya. dastAveja lakhAyo. teo to bhUmi pramArjanapUraka bhUmi para pAtharelA sAdA Asana paraMtu A pachI 20 varSa pasAra thaI gayAM. aneka rIte paristhiti para besI gayA. mahArAjAne Azcarya sAthe mAna thayuM. pote paNa badalAI gaI. daramyAna vAta AvI ke bodAnA nesamAM tItA koLIne jamIna para ja besI gayA. AgevAna zrAvakoe gAdI para besavA svapna AvyuM: "eka moTI jamIna che. enI aMdara moTuM goLa kuMDALuM Agraha karyo to kahe, "guru mahArAjazrIthI UMcA Asane mArAthI na che. e kuMDALAmAM vANiyAnA bhagavAna beThA che. AjubAju ghInA besAya.' nIce ja beThA. bethI aDhI kalAka sudhI dharmopadeza sAMbhaLyo. dIvA baLe che. e dIvA pAse ghI DhoLAyAnA DAghA che." tapAsa thaI, kadaMbagirinA mahAprAsAdonI pratiSThAno samAraMbha bhavya rIte tItA koLIe jamIna batAvI. vAta sAcI nIkaLI. AcAryazrIe thayo. 25,000 jeTalI medanI thaI. temanA rahevA, jamavA vagerenI A jamIna joyelI kharI. temane gamI hatI. pharI vAta kahevAtAM te vyavasthA uttama rIte thaI. utsava sattara divasa sudhI cAlyo. bhAvanagara jamIna levA temaNe Adeza karyo. have moTuM tIrthadhAma baMdhAvavAnI sTeTa taraphathI vinA mUlya ApavAmAM AvelA zamiyANA, taMbuo, vAta hatI. rAvaTIo vagerenuM Ayojana rAjA-mahArAjAonI chAvaNIne bodAnA nesa saurASTranA sauthI nAnA rAjyomAMnuM eka hatuM. bhUlAvI de tevuM hatuM. ghaNAM loko kahetAM ke AvI bhavyatA to dilhI temAM 19 kAmaLiyA darabAro bhAgIdAra hatA. sonA nAma darabAra vakhate ja jovA maLe. meLavAyAM. mukhya ApAbhAI saMmata hatA. paNa eka darabAra ADA 1943-44nA A samaya daramyAna nAnAM rAjyo, ejaMsI phATyA hatA. AthI ApAbhAIe potAnI anya jamIna ApI. heThaLanA tAlukadAronuM pheDarezana thayuM jenAthI cokadAThAnA 102 tyAM khanana muhUrta thatuM hatuM. vAMdho lenAra darabAra AvyA. vina gAmo bhAvanagara rAjya sAthe bhaLI gayAM jemAM bodAnA nesano UbhuM karyuM. temane jema tema manAvyA. paNa samAveza thato hato. pratiSThA pachI mahArAjAe kadaMbagiri have? polisa paTela jAdavajInI sUcanA mujaba sthAnika thANadAra tIrthanI mulAkAta lIdhI tyAre AcAryazrIe kahyuM ke have A tIrtha narabherAma sAthe AgevAno bodAnA nesa gayA. vAMdhAvALA bhAvanagara rAjyanuM che. enI dareka prakAre pragati thAya tevA prayAso darabArane tyAM ja gADAM chUTayA. bhojanano sAmAna sAthe hato. rAjya karavA joIe. mahArAjAe potAnI manokAmanA pragaTa karI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana ke huM bhAvanagarathI A tIrthane sAMkaLI le tevI relvelAInanuM hatA, besatA varSe vidAya lIdhI, zanivAre janma, zanivAre pUrNa Ayojana karIza. dehavilaya. 20 ghaDI, 15 paLe janma ne te ja samaye pUrNa vilaya. - zrI Adizvara prabhunI bhavya mUrtinA darzana karIne mahArAjA dasa pUjyazrInA vinazvara pArthiva dehe barAbara 77 varSa pUrAM karyAM. seMkaDo miniTa sudhI dhyAnamagna banI gayA. aMte bolyAH "devanI mUrti to varSomAM kyAreka ja bane tevI ItihAsanI aneka navInatAomAMnI AvI saumya ane prasanna bhAvavAhI hovI joIe." DuMgara para caDavA te eka navIna noMdhapAtra ghaTanA hatI. mATe peDhIe DoLI vagere sAdhanonI vyavasthA rAkhI hatI. paNa 1972mAM AcAryazrInI janmazatAbdI UjavAI hatI. te prasaMge mahArAjAe kahyuM ke huM mANasanI kAMdhe nahi caDuM. pote cAlIne ja temanuM jIvanacaritra "zAsanasamrATa AcArya zrI vijaya nemisUrIzvarajI upara gayA. temanA sanmAna mATe bhAvanagara sahitanA 400 jeTalA mahArAjanI jIvanakathA' e nAmathI bahAra paDyuM. munizrI zIlacaMdrajaina AgevAno hAjara rahyA hatA. temanI sAthe dareka derAsaranA vijayajIe sAdhakabAdhaka aneka sAmagrI ekatra karI taTasthabhAve darzana karyA. pUrI nirAMtathI AkhAye tIrthanuM prAkRtika tema ja temanuM jIvanacaritra AlekhyuM che. paM. maphatalAla jhaveracaMda jevA vidvAne AdhyAtmika sauMdarya nihALIne ghaNAM AnaMdita thayA. derAsaro, lakhelI A graMthanI prastAvanA viSayanI suMdara bhUmikA pUrI pADe jJAnazALA, upAzraya vagere sthAno joI bhojanazALAmAM AvyA. che. vigatavAra pariziSTo sAthe upayogI saMdarbho apAyA che. graMthanA bhojanazALA mATe teoe zeTha kalyANajI ANaMdajInI peDhIne rUA. aMte ApelA phoTogrApha ane phoToprinTo viSayane AmUla ujAgara 1,000 bheTa ApyA. kare che. temanA kALadharma prasaMge uccArAyuM: AcAryazrIe gujarAtamAM ane bahAranA pradezomAM vihAra karatA nemi nemasamrATa, jaDyo na dUjo mAnavI, rahI jaina samAja ane dharmanA utkarSa mATe aneka mahAna prayAso jananI jaNe hajAra, paNa eke evo nahIM. karyA. saM. 1929 I. 1872mAM mahuvAmAM janmyA hatA, mahuvAmAM (bhAvanagaranA mahArAjA kRSNakumArasiMhajInA jIvanacaritra ja saM. 2005 I. 1949mAM aMtima vidAya lIdhI. mahAna puruSonI mATenA saMzodhananA anusaMdhAne lakhAyelI noMdha) * * * jIvananI lIlAo akaLa hoya che. teozrI besatA varSe janmyA DI-140, kAlavI bIDa, bhAvanagara. phona : (0278) 2569898 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 75 mI. paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna (2). nketana jAnI. (sapTembara mAsanA aMkathI AgaLa) karo. jenI sAthe koI levAdevA ke saMbaMdha na hoya evI TIppaNa karma ke bhAgyane bharose besavAne badale ApaNe paNa na karo. dila mATe ApaNe dIvo thaIne kAma karavAnuM che. darzanane samajIe to badhuM ApaNA ja hAthamAM che Indriyone nokaranI jema vazamAM rAkhavAnI che. teo ApaNA tA. 20-8nA "karmanuM viSacakra' vize vyAkhyAna ApatA DaoN. manane calAve che. razmibhAI jhaverIe jaNAvyuM hatuM ke ApaNane karma ja saMsAramAM darzana karma AtmAnI oLakha thavA detA nathI. cAritrakarma nacAve ane rakhaDAve che. sArA karma ane kharAba karma bhogavavA kaSAyanI pravRtti karAve che. mana, vacana ane karma e traNa mAdhyamathI paDe che. karma ke bhAgyane bharose besavAne badale ApaNe darzanane pravRtti thAya eTale karma thAya. zrImad rAjacaMdranA kahevA anusAra samajIe to badhuM ApaNA samavara eTale samatAnA bhAvathI hAthamAM ja che. karma haMmezAM karmane yUSaNa vyAkhyAnamALA veba sAITa upara karmanirjarA thAya che. dareka sthitimAM anusare che. bhagavAna mahAvIra | tA. 16-8- 2009 thI tA. 23-9-2009 sudhI rAgadveSathI para rahevuM joIe. ciMtA ane zreNika rAjAne paNa karmae yojAyela uparokta vyAkhyAnamALAnuM saMsthAnI vebasAITa che nA... makyA nathI. karma karatI vakhate website:www.mumbai_jainyuvaksangh.com. upara paristhitino svIkAra karIne ApaNo potAne badalI zakIe niyamita prasAraNa thaI rahyuM che. A vize kAMI paNa mArgadarzananI prakizi chIe. jaina dharmamAM kahevAyuM che jarUra paDe te vebasAITanA mAnad saMpAdaka zrI As a |jarUra paDe te vebasAITanA mAnad saMpAdaka zrI hitezabhAInuM joIe. sAmAyika karatI veLAe ke nANAM raLo paNa temAM nIti mAyAnAnA mobAIla na. 9820347990 upara saMparka karavA pApanI pravanino tyAga thAya che. rAkho. binaAvazyaka kharca na vinaMti. -menejara) ane teno prabhAva Akho divasa Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana navembara, 2009 rahe che. kAyotsargamAM mana, vacana, ane kAyAne zithila karIne jo ke hindu dharma evI koI vyAkhyA anusArano dharma nathI. hindu dhyAnamAM utaravAnuM hoya che. cittane nAkanI upara kapALamAM sthira eka jIvanazailI che temAM samAja, artha, prema ane zikSaNa badhAno karavAno prayatna karavo joIe. tethI mana kAbUmAM Ave che. varSItapa samAveza thAya che. jaina dharmanA vidvAna nyAyavijayajI mahArAje eka sAruM che paNa eka varSa mATe krodhanuM varSItapa karo to vadhAre sAruM che. krodha pustakamAM lakhyuM che ke jaina saMghamAM rahIne je sAdhu ke zrAvaka niyamo ane AvezathI manane nukazAna thAya che. karmanA viSacakrane toDavA bhAvanA pALatA nathI te jaina nathI. jeo jaina nathI paNa ahiMsA ke badalavI joIe. longasano pATha karavAthI Arogya prApti thAya che. nidrA, anekAMtavAda jevA siddhAMtomAM daDha vizvAsa rAkhe che te jena che. bhUkha, svAda ane Indriyo para vijaya meLavavo joIe. zrImad bhagavad gItAmAM paNa bhagavAna zrIkRSNe kahyuM che ke je vyakti (razmibhAI jhaverI jaina dharmanA abhyAsu, prekSAdhyAnanA sAdhaka bIjA devanuM zraddhAthI bhajana kare che te parokSa rIte mAruM ja pUjana kare ane vyavasAye cArTarDa ekAunTanTa che.) che. je ahiMsAne sAcA bhAvathI anusare che te arihaMtane bhaje che. XXX zraddhApUrvaka Indriyo para saMyama rAkhe tene ja jJAna prApta thAya che. phaLanI AzA rAkhyA vinA karma karavAthI zAMti maLe eTaluM ja nahIM paNa tene kAyamI ane turata ja zAMti maLe che. arjunane tyAgAta zAMti anaMtaram' e vize vyAkhyAna ApatA DaoN. je. upadeza ApyA pachI zrIkRSNa gItAnA 18mA adhyAyanA 63mAM ema. davee jaNAvyuM hatuM ke vyakti jyAre phaLanI AzA tyajIne zlokamAM kahyuM che ke meM tane guDha jJAna ApyuM che. tenuM pRththakaraNa karma kare che tyAre ja tene zAMti maLe che. Izvare ApaNane je ApyuM karIne tane je yogya lAge te kara. che tenAthI pAma. koInI vastu levAno prayatna nahIM kare to ja zAMti DaoN. jyotIndra davee saMskRtamAM DaoNkTareTanI DigrI meLavI che. hAla prApta thaze. A prakArano sUra badhA ja bhAratIya dharmamAM vyakta thayo teo svAminArAyaNa saMpradAyanA gAMdhInagara ane dilhI sthita che. pAzcAtya dezomAM dharmanI vyAkhyA evI che ke jeno koI mukhya akSaradhAma maMdiranA sI. I. o. che. * * * dharmaguru hoya, graMtha hoya ane jenA koI sthApaka hoya e dharma kahevAya. (paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM thayelA anya vyAkhyAno have pachI) zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 13 rUpa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI trayodaza adhyAya : satsaMga yoga. "sAdhu sAthenA eka ja kSaNanA satsaMgathI lokonA aneka janmanA zrI jena mahAvIra gItA'mAM teramo adhyAya 'satsaMga yoga che. karmono kSaya thAya che ane teo paramagati prApta kare che.' A prakaraNamAM 90 zloka che. zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI mAtra jaina dharma pUratuM nahIM paraMtu satsaMgano ghaNo mahimA che. satsaMgathI ghaNuM puNya prApta thAya tamAma bhAratIya dharmo satsaMgano je prabhAva kahe che tenuM anusaMdhAna che. bhAratIya dharmo satsaMgane jIvananA utkarSa mATenuM zreSTha sAdhana A "satsaMga yoga'mAM sAthe joDe che ane tethI A prakaraNanuM mUlya mAne che. eka zloka maLe cheH ghaNuM vadhI jAya che. zrI AnaMdaghanajIe kahyuM hatuM kegNgaapaapN zazitApaM, dainyaM klptrustthaa| sAdhu saMgati binU kese paye parama mahArasa dhAmarI! pApaMtApaM ca dainyaM ca harati saMta smaagmH|| zrI jJAnavimalasUri, zrI yazovijayajI, zrI samayasuMdarajI vigere eno artha evo che ke gaMgA pAse jaIe to pApa dhovAya che, tamAma jJAnI puruSo satsaMgano adbhUta mahimA sadAya kahetA rahyA caMdramA pAse jaIe to tApa dUra thAya che, kalpavRkSa pAse jaIe to che. zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI "satsaMga yoga'nA pAMcamA zlokamAM dAridraya dUra thAya che paraMtu saMtano samAgama karIe to pApa, tApa je kahe che te dhyAna daIne sAMbhaLavA jevuM cheH ane dAridraya, traNeya eka sAthe dUra thAya che. "sarva kAryo tyajIne paNa sadaguruno samAgama karavo joIe. bhaktoe satsaMgano apUrva mahimA che. "zrI jaina mahAvIra gItA'nA AtmajJAna pAmavA mATe rAtadivasa satsaMga karavo joie.' satsaMga yoga'nA prathama zlokamAM ja zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI (satsaMgayoga, zloka-5) satsaMgano je prabhAva darzAve che te adbhuta che: bhAratIya dharmonI bhUmikA e che ke sagarunA saMgamAM ja Atmaanek bhavasaMbaddha karmANi saadhusNgteH|| kalyANa saMbhave che. dehamAM dehI birAje che. aMtaramAM birAjamAna kSaNAne kSayaM yAnti, paramAca garta jnaaH|| paramAtmA svarUpa AtmAne tenI jyotirmaya avasthA sudhI (satsaMgayoga, zloka-1) pahoMcADavA mATe satsaMga vinA Aro nathI. jaina dharma mAne che ke Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana 21 anAdikALathI paribhramaNa karI rahelA AtmAne sanmArge rAkhavA jAya che ane vidyAmaMtranA prabhAva vaDe dharmano upadeza Ape che. mATe, sadgatimAM pahoMcADavA mATe ane sAkSAt paramAtmA banAvavA (zloka-21). keTalAMka loko eka sthAnamAM rahe che ane keTalAMka loko mATe sadgurunuM zaraNa sauthI zreSTha AdhAra che. gurunI kRpAnuM ekAda aneka sthAnamAM rahe che. keTalAMka loko pravRtti karanArA che to keTalAMka kiraNa paNa ziSya upara paDI jAya to teno uddhAra thaI jAya. bhaktanI loko nivRtti kAryo karanArA che. (zloka-22). keTalAMka maMtrayoga kare bhakti ane bhaktanI vinamratA pAradarzaka joIe. je bhaktanuM hRdaya che. keTalAMka samAdhiyogamAM tatpara che. keTalAMka zAstrAbhyAsamAM rata che ArapAra dekhAya che tene satsaMga tatkSaNa phaLe che. AvA bhakta to keTalAMka jaina dharmano pracAra kare che. (zloka, 23). keTalAMka yogIo AtmajJAnanI prApti mATe satata maMDyA rahevuM paDe. kaLiyugamAM guptarUpamAM himAlayanI uttaramAM zveta dvIpamAM nivAsa kare zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI kahe che ke, che. (zloka, 31). keTalAMka madhyakhaMDamAM sAgara dvIpamAM pUrva-pazcima 'jyAM jyAM AtmajJAna vize vArtA-kathA ane carcA thatAM hoya tyAM dezamAM athavA dakSiNamAM nivAsa kare che. (zloka, 32). jainonA tyAM bhaktajane seMkaDo kAryo paDatA mUkIne paNa javuM joIe.' AphatakALa vakhate kaLiyugamAM dharma prabhAvaka evA saMto potAnI jAtano | (satsaMgayoga, zloka-6) pAdurbhAva kare che. (zloka, 33). teo pRthvI upara meM kahelA jaina sadaguranI prApti thavI sahelI nathI. aneka janmonA parizramanuM dharmanA brAhmI lipimAM lakhAyelA graMthono prayatnapUrvaka uddhAra kare che. phaLa che ke sadugara maLe che. sadugara eTale zuM? sagara eTale (zloka, 36). vikaLa dekhAtA saMtone badhA upacArathI sevavA joIe paramAtmA. je niraMtara paramAtmAmAM joDAyelA rahe che ane ApaNane kAraNa ke prabhulIna yogIonI vikaLatA mAtra dekhAva pUratI ja hoya che. paramAtmA pAse laI jAya che e sadaguru che. evA sadugaranI prApti (zloka, 43). temanAmAM veSa ane AcAranI niyatA hotI nathI. thavI saraLa nathI, paNa jo thaI jAya to e jIvananuM parama sadbhAgya teo paropakAramAM tatpara ane AtmajJAnanI samAdhimAM masta rahe che. che. jIvananI pratyeka kSaNa kiMmatI che. A jIvanane utkarSanA mArge (zloka, 45). vitarAganI dazAne pAmelA teo arihaMta ane jinendranA laI javA mATe satsaMga khUba ja upayogI che. bhakto che. teo kaLiyugamAM vizvazAMti karavA janmelA che (ane - zrImad buddhisAgara surIzvarajI "satsaMgayogamAM je vicAra bhaviSyamAM paNa) janma leze. (zloka, 46). pragaTAve che te ApaNane eka virATa AkAza sudhI dorI jAya che. A saMpUrNa Alekha ApaNane ciMtananI UMDI duniyAmAM dorI juo: jAya che. paraMtu A samagra kathana eka mahAna sAdhu puruSanuM hovAthI mArA nAmano jApa karanArAonA darzanathI jenA kuMvADA UbhA thaI ApaNe vicAratA thaI jaIe chIe ane temAMthI viziSTa marma jAya te mane priya che." pAmavAnI koziza karavA lAgIe chIe. (satsaMgayoga, zloka-12) saMto pratye apAra bhakti joIe. saMtonuM vartana sadAya vilakSaNa bhagavAnane kevo bhakta vahAlo hoya che te AmAMthI samajAya hoya che. temanI duniyA ja agamanigamanI duniyA che. saMto mAtra che. bhagavAna bhAvanAnA bhUkhyA che. bhAvanAthI bhavano nAza thAya saMsAra choDIne ane veSa parivartana karIne nIkaLI paDe te ja kahevAtA che. sAMsArika jIvanamAM paNa sArI bhAvanAno paDagho paDe che to nathI. paraMtu kyAreka saMsAra jIvanamAM rahIne paNa pavitra ane uttama bhagavAnanA darabAramAM sArI bhAvanAno paDagho kema na paDe? jIvana jIvatA sajjano saMta samAna banI jAya che. teo gRhastha 'je jaina sAdhuone joIne pUrNa AnaMdavALA bane che te loko mane- jIvanamAM rahIne paNa anAsakta rahe che, sAttvika bhojana kare che, prabhunepAmIne jJAnayogIo bane che." adhyAtmanA paMthe cAle che, ane tenuM jIvana jIvIne sahunA AdarapAtra | (satsaMgayoga, zloka-15) bane che. saMtatva veSa parivartana karavAthI ja Ave che evuM nathI paraMtu paMcamahAvrata dhArI sAdhu bhagavaMtane joIne apAra harSa thavo aMtara parivartana karavAthI sAcuM saMtatva pragaTa thAya che te bhUlavuM na joIe. sAdhu e A vizvanI aNamola saMpatti che. sAdhunA zaraNamAM joIe. AvA je koI sajjano che ane AvA je koI saMtapuruSo rahevuM. temanI bhakti karavI, temanA pratye saMpurNa Adara ane satkAra che te sahu mATe sadAya Adara ane bhakti keLavavA joIe, kemake je rAkhavA e bhaktanuM kartavya che. sAdhu zuM karaze teno virATa Alekha sAmAnyajano nathI karI zakatA te emaNe siddha karyuM che. satsaMgayoga'mAM maLe cheH gaNadhara gautama svAmInA saMgamAM atimukta muni kSaNamAtramAM keTalAMka loko jaina dharmanI vRddhi mATe kaLiyuganA dharma anusAra vairAgya pAmI gayelA. mahAna sAdhvI caMdanabALAnA saMgamAM mahAna navA jJAnano prakAza kare che ane navA zAstro race che. (zloka, 20). sAdhvI mRgAvatI kSaNamAtramAM AtmakalyANa pAmI gayelA. gaNadhara keTalAMka loko samadranuM ullaMghana karIne eka dvIpamAMthI bIjA dvIpamAM sudharmA svAmInA saMgamAM mahAna jambu kevaLI kSaNamAtramAM vairAgya Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2. prabuddha jIvana navembara, 2009 pAmI gayelA. gujarAtanA mahAna maMtrIo vastupALa ane tejapALe zrI "haMmezAM pUrNarAgathI rAtridivasa saMtonI sevA karavI joIe. karoDo vardhamAna sUri mahArAjanA saMgamAM pAlItANA tIrthano aitihAsika saMgha kAryono tyAga karIne sAdhuonI saMgati karavI joIe.' kADhelo. mahAna jAvaDazAe jaina sAdhuonI preraNAthI gujarAtane dukALane (gAthA-85) pele pAra lAvI mUkeluM. mahAna akabara bAdazAhe zrI hIravijaya "mArAmAM prema rAkhanArA sAdhunI sevA karIne mArA loko jJAna prApta sarinA saMgamAM bhAratabharamAM cha mahinA sudhI katalakhAnA badha kare che ane pachI zuddha AtmA prApta karI zake che. karelA. A badhI ghaTanAo ApaNane "satsaMgayoga'mAM praveza karAve (gAthA, 86) che. sAdhunuM kArya to AkAza tarapha IzAro karavAnuM hoya che. - "sAdhuonA samabhAva vaDe samyakatvanI prApti thAya che. saMtonI sevA ApaNuM kArya e paMthe cAlavAnuM hoya che. mAtra bhAratamAM ja nahIM, karIne doSa choDavA joIe ane guNa grahaNa karavA joie.' deza ane duniyAmAM aneka sadAcArI saMto thayA che. jemanA saMgamAM (gAthA-87) A dharatInA asaMkhya loko kalyANa pAmyA che. kyAreka evuM nathI lAgatuM ke A dharatI AvA , kaLiyugamAM mArA lokoe saMtonA pratApe ja TakI che? ( sAdhunI anukaMpAnI koI sImA hotI nathI. emanI karuNA saheja sajjanomAM pUrNarAga karavo joIe. baMdhiyAra hotI nathI. emanI anukaMpA jyAre jIvonI vedanA joIne sAdhuo pratyenA pUrNarAgathI jJAna sAdhu eTale karuNAno dariyo. AtmAmAM ajaMpo jagADe che tyAre enuM svarUpa kevuM hoya che enI| vigerenI zuddhatA thAya che.' zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInA anubhavapUrNa pratIti A kAvyamAM AlekhAya che. sAdhu jIvanamAM jIva mAtra jIvananI ja eka ghaTanA temanI ), (gAthA-88) pratye karuNA hoya che eTaluM ja nahIM paNa enA AcaraNamAM asIma anukaMpA DAyarImAM noMdhAyelI maLe che. vi.]hoya che. lokoe sAdhuonuM haMmezAM saM. 1971nA bhAdaravA vadI ahIM duSkALamAM taraphaDatA mAnavajIvana ane pazajIvana mATe AcAryazrIdazana karavuM joIe. sAdhuonA yarAmAM buddhisAgarasurIzvarajI mahArAjasAhebe prArthanA karI che. vi. saM. 1971nA darzanathI puNya ane saMgathI zubha phaLa temaNe eka kAvyaracanA karI che. te bhAdaravA vadI ekamanA divase A kAvyaracanA thaI ane thoDA ja samayamAM che.' samaye gujarAtamAM varasAda paDyo |varSA thaI. kAvyanI bAjumAM ja yoganiSTha AcAryazrIe enI noMdha paNa (gAthA-89) nahoto. dukALanA vAvaDa hatA. karI che. "sthAvara tIrthanI sevA karatAM AcAryazrIe karuNAbharyA hRdayathI pU. buddhisAgarajI mahArAjasAhebanA hastAkSara jaMgama tIrthanI sevAmAM anaMta koTi eka kAvyanI racanA karI ane ahIM jhaTa ma pa vakIlo. gaNuM phaLa maLe che ema jANavuM. prArthanA karI ke jaldI megha padhAro vinaMti sarva dehane- jIgarathI dharmadhotA. (gAthA-90) ane sahune zAMti Apo. te ja ]te dhyAnamAM laIne aho jhaTameghavayavo- 1 ta5I tapaktA-tarasa vimAge satsaMganI jeTalI vAta karIe samaye varSA thaI ane gujarAtamAM ptamAM dharmanA eTalI ochI che. kalpavRkSa to sukALa pravaryo. varSA thaI tenI khAbakSa -kharaDo palusaNakhalAMyane khaha jhaTa mepa vaSaoN jo lAvIbahalAdavAkha koNe joyuM tenuM khabara nathI paNa noMdha paNa ane sukALa thayo tenI gayAM pave balI-kharivitA bhaNI have paryuSa nakakI- kha eTa dha vahine A dharatI para vicaratA saMto noMdha paNa temaNe DAyarImAM karI! 7 no parvanA deluM-kharAune mATe SI hato ? karo : viTana jone ahIMjhaTa medhavAlA, kalpavRkSa nathI to zuM che? je enI thoDAMka zlokArtha joie: mahanto mAnakume- dhakerAIne mana mAM - mI banI hajurabhAve. ahIM ame gha bava 6 zILI chAyAmAM jAya che te sadAya jJAnI puruSa zuddha upayoga dvArA tamo che vizvamAM sAcA-bhata nizcayapAlane. jinezvara-katA che. kha jhaTa meghava -7 sukha pAme che. sadAya kalyANa pAme rAga dveSamaya cittane karmabIjanA A 1 bhAvAva di. vinaMtikhAna nA jatI . kharekhara tattaravariyonI. emanaja lakhuM. kharo nizcaya karAvAne ajhaTa meghavayabiI :anAdipaNAthI zuddha kare che.' vALa vALa kapa sattanAM kAvyo nahIM nilakata gurmo : (kramaza:) kAjaLa banI khI evI pratijJA - khaI jhaTa madhavA vI(gAthA-69) | htdha bda lakhA tamArI.lAne mATe= 1 vakatA dhImInama: A. gataiyukta zakti che. khaNe jhaTa medhavo ane jJAna ane vairAgya dhAraNa 1 pUjya AcArya vAtsalyadIpa, hata hAla samajI lagADavAra nA rezcita umaLa ja bharanti nA mATe A I Tameghavayava-11 | jaina jJAnamaMdIra, jJAnamaMdIra roDa, karanArA saMto sarvatra zAMti karanArA karyuM A kAhmaparA-1 nALanA. khI me ya karavA ahIM jhaTa megha lakSadhio.12 | dAdara (vesTa), che. teo vizvanA uddhAramAM parAyaNa 3 na khAvI, -nikI kahe kauthuM khI: * budarabdhadharmalA thI ahIMjhara taigha baeNvi 12. ane anaMta sukhathI saMpanna hoya che.' muMbaI-400 028. OM zakti * * * (gAthA-70) kho anuro rene khala jhaTa medha vartAvo varSA ane ejata dahIM mArUkAta Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana 2 3. jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 12 I DaoN. kumArapALa desAI [bALapaNanI ghaTanAo citta para sadAne mATe aMkita thaI jatI hoya che. gujarAtI sAhityamAM mUlyavAna pradAna karanAra sarjaka jayabhikhkhanA bALapaNanI A ghaTanAo AjathI nevuM varSa pahelAnAM grAmajIvanano citAra Ape che. A ghaTanAo emanA sAhityasarjanamAM eka yA bIjArUpe gUMthAyelI daSTigocara thAya che. gatAMkamAM pAlI kAkInA zoryabharyA vyaktitvano eka aMza jovA maLyo, jeNe lekhakane tejasvI nArIpAtronA sarjana mATenI keTalIka suMdara rekhAo ApI. bALapaNano eka bIjo anubhava joIe jayabhikhkhanA caritrane AlekhatA bAramA prakaraNamAM.] mAro dIkaro Avo na hoya! AjathI ekaso varSa pUrve gujarAtanA gAmaDAMonI rAta je dUra UbhA rahIne jotA hatA te najIka AvyA. je najIka hatA e bahAravaTiyAonA bhayanA phaphaDATamAM vItatI hatI. emanI kathAo emanI pAchaLa cAlyA. dhIre dhIre dabAte pagale, cAre bAju najara lokamAnasamAM bhaya jagAvatI hatI. comera phelAyelI ane phelAtI pheravatAM A yuvAno ghAsanI gaMjI baLI rahI hatI enI najIka AvyA jatI daMtakathAo emAM umeraNa karatI hatI. evA samaye varasoDA ane joyuM to najIkamAM koI UbheluM dekhAyuM. gAmane jhAMpe mIrakhAM bahAravaTiyAe jAsAcIThThI coMTADI ane emAM ene jotAM ja gAmano yuvAna bolI UThyo. "are A to ApaNA lakhyuM ke traNa divasamAM traNa hajAra rokaDA, dasa bokaDA, be degaDA amathujI paTAvALAno magana lAge che. e vaLI ahIM kyAMthI?" dArU ane pAMca maNa mIThAI puniyA paTelanA khetaranA zeDhe mUkI ene Dolato joIne ane enI gherAyelI AMkho parathI kaeNmpamAMthI jajo, nahIM to budhavAranI sAMje tamAruM gAma bhAMgIza. enI poliTikala khAtA taraphathI AvelA polIsoe kahyuM, nizAnImAM ghAsanA pULAMo saLagaze e jANajo. "are A to pIdhelo lAge che." budhavAranI sAMja paDI cUkI hatI. gAmanA pAdara para raNajaMgano badhA AgaLa vadhyA. polIsoe maganane bAvaDethI barAbara raMga jAmyo hato. ekeeka komanA yuvAno maravA ke mAravA nIkaLyA pakaDyo. enA be hAtha barAbara pakaDIne kahyuM, 'e ya! mIrakhAM kyAM hatA. DaranArA loko gAma choDIne cAlyA gayA hatA. bIkaNa yuvAno che? A gaMjI koNe saLagAvI hatI?' eka yA bIjA bahAne paragAma jatA rahyA hatA ane have gAmanA dArUnA nazAmAM Dolato magana rAjApATamAM AvIne bolyo, rajapUta garAsiyA, musalamAna, vANiyA ane moDhanA yuvAno kamara "juo, huM chuM mIrakhAM mUchALo. ame saLagAvyo che A ghAsano kasIne UbhA hatA. emane maravAnI bIka nahotI, ane gAmanI sAlo. bolo, tamAre Darapokone zuM che?' lAja lUMTavA AvanArane padArthapATha zIkhavavAnI IcchA hatI. maganane pakaDIne polIsa gAmamAM laI AvI. gAmaloko ekaThA bahAravaTiyAnI jAsAcIThThIno polIsa thANAmAM riporTa thayo hato thayA. hajI maganano nazo Utaryo nahoto. darabAra gaDhamAMthI eTale pAMcathI dasa polIsa gAmamAM baMdUkabhera AvI hatI. A gAmane jAsAcIThThI maMgAvI ane enA akSaro meLavyA, to e magananA ja pAdara ADAM gADAM goThavIne rUnA gAdalAM bharAvI sipAhIo bharI hatA! vAtanI kaDI sahune maLI gaI. pachI koI rAha jue kharA! baMdUke baMdUke besI gayA hatA. AkhA gAmane uparataLe karanAra magana para mukkAo ane je bhaya hato e Akhare najara sAme AvIne Ubho thayo. gAmane dhakkAono varasAda varasyo. gharaDI strIoe zApa ApyA, keTalIka pAdara dUra khetaramAM ghAsano sAlo (pULAo) saLagavA lAgyo. mAravA dhasI AvI. badhAe bhegA maLIne kapaDAM dhUe ema maganane sahunI AMkho e tarapha maMDAI, paraMtu joyuM to e taraphathI dhoI nAkhyo. gAmanA vaDIloe AvIne maganane marato bacAvyo. bahAravaTiyA gAmamAM dhADa pADavA AvatA dekhAtA nahotA. pahelAM enuM kAraNa eTaluM hatuM ke maganano bApa lAkha rUpiyAno AdamI ema lAgyuM ke thoDIvAre Avaze, pachI ema thayuM ke sAmA mArge hato. e darabArano hajUra paTAvALo hato. gAmamAM enI ghaNI moTI AvavAne badale saheja ADA phaMTAIne Avaze. vakhata vItato cAlyo, AbarU hatI ane bhAre hoMzathI eNe enA dIkarA maganane pAMca paNa sAme koI dekhAyuM nahIM. bahAravaTiyAonI gAma bhAMgavAnI copaDI sudhI bhaNAvyo hato. nizAnI jovA maLI, paNa bahAravaTiyA kyAMya najare paDyAM nahIM! abhaNa bApane thayuM ke chokaro bhaNaze-gaNaze to kaMIka nAma Akhare keTalAMka juvAniyAoe sAme cAlIne tapAsa karavAno ujALaze, AthI ene bahAra bhaNavA mokalavAnuM vicAratA hatA. vicAra karyo. Ane mATe emanI sAthe be polIsa paNa hatA. A magananI IcchA paNa zaheramAM jaIne kamANI karavAnI hatI. bApe badhAne e tarapha jatA joIne bIjAone paNa have zUrAtana caDyuM. jIvanabhara gAmamAM rahIne nimakahalAlIthI darabAranI sevA karI hatI. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana navembara, 2009 magana jugAranA chaMde caDyo. zaheramAM ene koNa vAre? gAmamAM to ekabIjAnI zarama aDatI hoya, paNa zahe2mAM to koInI ya zarama aDe nahIM. dhIre dhIre e dArUnI lata para caDyo. enA zeThane A khabara paDI. emaNe maganane pahelAM dhamakAvyo ane sIdhA raste cAlavA salAha ApI. paNa madhamAkhIo kaMI madhapUDAne ema choDe kharI? paNa vicAryuM ke chokarAne gAmanI bhUmimAM zuM kAma dATI devo? bhale, ene zaheramAM javuM hoya to jAya. magana zaheramAM gayo. enA pitA pAsethI vinaya-viveka zIkhyo hato, e vinaya-viveka sAthe zeThane tyAM kAma karavA lAgyo. ThAvako, kahyAgaro ane udyamI magana pahelAM paracUraNa kAma karato hato. kAma karavAmAM evI pAvaro ke zeTha-zeThANI kaMIka kahe e pahelAM eNe e kAma karI rAkhyuM hoya. AthI zeThe ene potAnI be ghoDAnI reTina para kocavAna banAvyo. pachI to phaiTina calAvavAmAM maganano hAtha besI gayo. gAmamAM mitroe maganane vadhu ne vadhu vyasana sevato karyo. ekavAra enA zeThe joyuM ke magana dArU pIne Avyo che eTale ene nokarImAMthI vasatA bApane magana samAcAra mokalo ane potAnI sukharUkhasada ApI. ghaNe ThekANe pharyo paNa bIjI nokarI maLI nahIM. devAdAra magananA mitro dhIre dhIre addazya thavA lAgyA. magana ekalo paDI gayo. manamAM vicAryuM ke bhale bApe aneka AzA-aramAna sAthe zaheramAM mokalyo hato paNa mAre mATe zaheramAM jIvavuM muzkela che. devuM paNa eTaluM badhuM vadhI gayuM che ke devAdAro ene sukhethI rahevA detA nathI. AthI magane zaherane tilAMjali ApIne pAchuM potAnA gAmamAM AvIne vasavAnuM nakkI karyuM. sAhyabInI vAta jaNAvo. amathu bhagavAnano pADa mAnatA hatA. haiyuM ThAre evo dIkaro maLyAno emane AnaMda hato. dekhAvaDA maganane khuza thayelA zeThe kapaDAM mATe paisA ApyA. kesarI pheMTo, cocapa zUravAla ane zikArI koTamAM magana bhAre bhapakAthI rahevA lAgyo. emAM vaLI koTa para lazkarI baTana lagAvo. dekhAva juo to koI moTA dhanapati jevo! zeTha-zeThANInI rajA laIne magana gAmamAM Avato, tyAre eno rUAba ja judo hoya. eno bhaparko evo ke enI AgaLa bhalabhalA jhAMkhA lAge. kAminI tela nAkhIne oLelA vALa ane lahekAdAra cAla, gAmamAMthI magana nIkaLe eTale sahu ene doDIne khabaraaMtara pUche. magana zahe2nI jAhojalAlInI moTI moTI vAto kare, gAmanA chokarAo ane juvAniyAo enI AsapAsa ToLe vaLe. sahune ema ke magana ApaNane zaheramAM laI jAya to kevuM sAruM? enA jema rUAbathI rahevA maLe, bhapakAthI jIvavA maLe. zaheranI ronakathI aMjAIne gAma choDI gayelA ghaNA yuvAnoe zaherI jIvananI jhAkajhamALa bhUlIne grAmajIvana zarU karyuM hatuM, paNa magana zahe2ne bhUlI zakato nahoto kAraNa ke enA saghaLA zokha zaherane poSAya tevA hatA. gAmamAM khetI karavI paDe, nokarI karavI paDe, dukAnadArI ke majUrI karavI paDe. magana AmAMthI ekeyane mATe taiyAra nahoto. ene enA rUAbamAM rasa hato. AsapAsa khuzAmatIyAonI maMDaLI pasaMda hatI. magananuM jIvana barAbara cAlatuM hatuM. paraMtu e jamAnAmAM zaheranI mohinI sAva judI hatI. dhIre dhIre ene judA judA zokha jAgavA lAgyA ane magana sinemA ane nATaka, tela ane attara, buTapAliza ane rezamI rUmAla, hoTala ane loja-ema judA judA zokhamAM AgaLa vadhato gayo. zokha ane vyasana lAgu paDe eTale sadAya vadhatA rahe ane dhana ghaTatuM rahe. gAmaDAmAM kyAreya cA nahIM pInAro magana zahe2mAM pAMca-pAMca vakhata cA pIvA lAgyo. e jamAnAmAM bhAgye ja loko cA pItA, tethI manano A zokha enI zAna banI gayo. pachI to sAta vAra pAna joIe ane sIgAreTano to pANa kADhI vyasananI gaMdhathI mitro kheMcAI Ave che. zokhanA AkarSaNathI dosto sAmA maLI Ave che ane e rIte maganane svArthI ane khuzAmatIyA dosto maLyA ane emaNe magananA mojIlApaNAne dAda ApIne ene pholI khAdho. mAthe devuM thayuM, hAtha taMgImAM paDyo. dostoe kahyuM ke devAthI DaravAnuM zuM? Aje devuM hoya ane AvatIkAle nasIba ADenuM pAMdaDuM khasI jAya to mAlAmAla thaI javAya, AthI keTalAke nasIba ajamAvavA jugAra ramavAnuM kahyuM. AthI eNe gAmamAM hoTala zarU karI. navuM varSa pahelAM varasoDA gAmane mATe A eka samAcAra banyA. gAmamAM hoTala hoya ane emAM cA-nAsto maLe tevI ghaNAe kalpanA paNa karI nahotI. e jamAnAmAM mAtra gharamAM cAno vaparAza hato. magane hoTala karI ane eka baMgaDIvAju lAvyo. dhIre dhIre hoTala 52 kAmavinAnA ane tophAnI yuvAnonI maMDaLI jAmavA lAgI. yuvAna vahudIkarIoe tyAMthI nIkaLavuM baMdha karyuM. paNa maganane koNa vAre? koIne ema thayuM ke enA bApa amathujIne vAta karIe, paraMtu gAmamAM amathu evo bhalo, AbarUdAra ane mobhAdAra mANasa ke ene AvI vAta karIne enuM manaduHkha karavAnuM koI Icche nahIM. hoTalamAM AvArA yuvAnonI maMDaLI maLavA lAgI. maganane mAthe karaja to vadhatuM hatuM, keTalAka mitroe salAha ApI ke bhavanI bhUkha mAMgavI hoya to hoTala karavAthI kaMI na vaLe. moTI dhADa pADavI joIe. maganane paNa thayuM ke A devAno DuMgara to vadhato jAya che. hoTalamAM maphata cA-pANI pInArAo paDyA-pAtharyA rahe che. koI maganane kahe ke baMgaDIvAjA para amuka gIta vagADa ane ema kahIne kalAko sudhI besI rahe che. AmAM Avaka karatAM jAvaka vadhu che. magananA manamAM evo vicAra jAgyo ke AkhAya mulakamAM Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 bahAravaTiyA mIrakhAMnA nAmano cArebAju bhaya phelAyelo che. enAthI bhalabhalA dhrUje che ane ethI jo mIrakhAMnA nAme gAma DarIne rUpiyA pahoMcatA karI jAya, to kAmamAM phateha maLI jAya. jiMdagIbharanuM devuM eka ja dhAe cUkavAI jAya. paNa magananI bAjI to dhULamAM maLI gaI. vaLI enne dArUnA nazAmAM polIso ane gAma lokone badhI vAta mAMDIne kahI dIdhI. enA sAthIdAronA nAma paNa ApyAM. emane paNa pakaDavAmAM AvyA ane dhAsanI gaMja bALavA mATe lAvavAmAM Avela dhAsaleTa (kerosIna)no Dabbo paNa jhaDapAyo. gAmanA kayA vepArInI dukAnethI e lAvavAmAM Avyo hato enI paNa bhALa maLI. Ama Akhoya kaMsa evo majabUta hato ke maganano koI bacAva karI zake tema nahotuM. polIsa ene pakaDIne laI gaI. sahue mAnyuM ke gAmano eka kAMTI gayuM, nahIM to keTalAya yuvAnonuM jIvatara eNe bagADI nAMkhyuM hota. magananA bApa amathu darabAra sAthe jAtrAe gayA hatA. emane khabara maLI, tyAre e abhaNa mANase pattAmAM (posTakArDa)mAM eTaluM lakhAvyuM. 'jenuM anna ApaNA peTamAM hoya ane enuM kharAba karIe to Izvara na sAMkhe. mAro dIkaro AvI na hoya. ene kAyadesara je sajA thatI hoya te bhale thAya. kadAca ekavAra sajA karavAthI enuM bhaviSya sudharI paNa jAya.' koI bIjAM pitA hota to eNe TheTha sudhI lAMca ane lAgavaga lagAvI hota, paNa A abhaNa mANasa AbarU ane AmanyAno mahimA jAkAto hato. eNe dhAryuM hota to darabAra sAhebanI lAgavagathI sAkSIone kamajora banAvI nAkhyA hota ane putrane zakano lAbha apAvI zakyo hota, paNa jIvanabhara saccAI 25 ane khAnadAnIne vaLagI rahelA amathujIe A AphatanA samayamAM paNa eno ja Azaro lIdho. prabuddha jIvana maganane sAbaramatI jelamAM mokalavAmAM Avyo, tyAM sudhI emaNe uMbara bahAra paga paNa na mUkyo. jiMdagInI saMdhyAe lAgelA dhAe amayujInA jIvane aMdarathI korI khAdho. gAmamAM AbarUne AtmA samAna mAnatA amathujIne AbarU gayA pachI jANe enA dehamAMthI AtmA UDI gayo hoya ema lAgatuM hatuM. niHsAso nAMkhIne e dhaNIvAra bolatA, 'are, mAre tyAM bhagavAne koI duzmanane dIkaro banAvIne mokalyo! nakkI parabhavanAM koI pApa naDyA.' zrI mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA Ayojita vIsamo jaina sAhitya samAroha rUpa mANAka maMzAlI ceriTebala TrasTa muMbaInA saujanyathI 20 mo jaina sAhitya samAroha 2010 mAM jAnyuArI 29 ane 30mI tArIkhe ratalAma (madhya pradeza) mAM ane 31 mI e nAgezvara (madhya pradeza) mAM yojAze. A samArohanuM saMyojana ane saMcAlana jaina dharmanA abhyAsI DaoN. dhanavaMta zAha karaze. samArohanuM viSaya zirSaka jaina sAhitya gaurava graMtha' che. samArohamAM bhAga lenAra vijJAna mahAnubhAvoe jaina dharmanA prAcIna, hindI athavA aMgrejImAM vigate laghu nibaMdha taiyAra karI e nibaMdhanuM 20 madhyakAlina athavA arvAcIna koIpaNa eka jaina graMtha upara gujarAtI, miniTa vAMcana ane carcA karavAnI raheze. graMthonI yAdI zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI muMbaI zAkhAmAMthI prApta thaze. (phona naM. 2375 91 79 |2375939925049397 6522 8386, phekSa naM. 2372 92 42, I. meIla-hosmjvs rediffmail.com) nibaMdha prastuta karanAra mahAnubhAva vidvAnone potAnA sthAnethI AvavAjavAno pravAsa kharca zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI arpaNa thaze, tema ja rahevA vagerenI vyavasthA upara jaNAvela niyaMtraka TrasTa karaze ane nibaMdha lekhakanuM mAnada puraskArathI sanmAna karo. prApta nibaMdho bhaviSyamAM pustaka svarUpe prakAzita thaze. vijJAna nibaMdha lekho uparAMta jaina dharmanA abhyAsu ane jijJAsuone paNa A samArohamAM padhAravAnuM rUpa mANaka bhaMzAlI TrasTa taraphathI niyaMtraNa e sarvenI sarva vyavasthA paNa A niyaMtraka TrasTa karaze. che. je vidvAno ane jijJAsu abhyAsIo A samArohamAM padhAravA IcchatA hoya neozrIe patra dvArA zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, zrI kacchI vizA ozavAla jaina mahAjana vADI, 99/101, kezavajI nAyaka roDa, cIMca baMdara, muMbaI-400009 esaranAme jANa karavAnI raheze tema ja uparanA kona naMbara upara vidyAlayanA zrI hemaMtabhAI bI. zAhane tA. 30-11-2009 sudhI saMparka karavA vinaMtI che. garIba ane abhaNa amathujIe hoTala vecI dIdhI. baMgaDIvAjAnI kherAta karI nAMkhI ane dIkarAnuM je devuM hatuM te TUMkI kamANImAMthI karakasara karIne vALyuM. magane lakhelI jAsAcIdInI vAta gAme jANI, polIsa ene beDIo paherAvI thANe laI gaI. e divase AkhA gAme peTa bharIne khAdhuM ane nirAMte UMdha lIdhI. bIje divase aneka jagAe satyanArAyaNanI kathAo ane ziva-mahimnastotra japanA pArAyaNa AraMbhASA, thoDe divase to varasoDA gAma bahAravaTiyA mIrakhAMnI vAta bhUlI gayuM, A ghaTanAe bhIkhAlAlane vicAratA karI mUkyA. zaheranA AkarSaNothI thatI gAmaDAMnA yuvakonI barabAdI emaNe maganamAM joI ane A vAta emaNe emanI vArtAomAM vaNI lIdhI (kramaza:) 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. mobAIla 09824019925 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 586. pramAda 587. pramoda (bhAvanA): 588. prayogakriyA 589. prayogaja 590 pravacanabhakti 591. pravacanamAtA 592. pravacana vatsalatva : 593. pravIcAra 594. pravrAjaka 595. prazaMsA prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza gha DaoN. jitendra bI. zAha (oNkTombara 2009nA aMkathI AgaLa) pramAda eTale Atma vismaraNa arthAt kuzaLa kAryomAM Adara na rAkho, kartavya, akartavyanI smRti mATe sAvadhAna na rahevuM te. Atma vismaraNa arthAt kuzala kAryoM meM anAdara, kartavya-akartavya kI smRti meM asAvadhAnI / The mental feeling to be looked for in this connection is made up of the various impulses of attachment and aversion as also carelessness is pramhada or negligence. potAthI vadhAre guNavAna pratye Adara karavo ane tenI caDatI joI khuza thavuM te. apane se adhika guNavAn ke prati Adara rakhanA tathA usake utkarSa ko dekhakara prasanna honA / Gladness means to evince respect for one superior to oneself in merit and to feel pleased on seeing him flourishing. zarIra Adi dvArA javA AvavA Adi sakaSAya pravRtti karavI te. zarIra Adi dvArA Ane-jAne Adi meM kaSAyayukta pravRtti / Kriya of the form of a bodily operation like coming, going etc. vitiated by passion. je zabda AtmAnA prayatnathI utpanna thAya che te prayogaja kahevAya che. jo zabda AtmA ke prayatna se utpanna hotA hai vaha / navembara, 2009 The sound produced through effort on the part of a soul is prayogaja or voluntary. zAstramAM zuddha niSThAthI anurAga rAkhavo. zAstra meM zuddha niSThApUrvaka anurAga rkhnaa| Feeling of devotedness towards a scriptural text. pAMca samiti ane traNa guptine pravacanamAtA kahevAya che. pA~ca samiti aura tIna gupti ko pravacanamAtA kahate hai / A common designation for the five samitis and three guptis. vAcharaDA upara gAya rAkhe che tema sAdharmika upara niSkAma neha rAkhavo, te pravacana vaca'. jaise gAya bachaDe para sneha rakhatI hai vaise hI sAdharmiyoM para niSkAma sneha rkhnaa| Feeling of disinterested love towards the co-religionists. viSaya sukhano bhoga viSaya sukha kA bhoga / Sexual enjoyment. je pratrajyA Ape te prajJAjaka te AcAryano eka prakAra che. jo pravrajyA dete hai vo pravrAjaka hai| vaha AcArya kA eka prakAra hai| He who offers pravrajya is called pravrajaka. It is one of the sub type of acharya. sAcA ke khoTA guNone pragaTa karavAnI vRtti ne 'prazaMsA'. sacce yA jhUThe guNoM ko prakaTa karane kI vRtti / To praise oneself means to publicity point out as belongings to oneself merits that might or might not exist in oneself. (vadhu AvatA aMke) 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navembara, 2009 prabuddha jIvana 2 7. sarjana-svAgad lekhaka munizrI amarenavijayajI pustakanuM nAma : pustakanuM nAma : cittastharyanI keDIo mArA mahAvIra, tArA mahAvIra lekhaka : munizrI amarendravijayajI lekhaka : rohita zAha prakAzaka : uparanA pustaka mujaba. mUlya: rUA. 15/-, prakAzaka : amara ThAkoralAla zAha, gurjara graMtha ratna kAryAlaya, ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhI pAnA 24, AvRtti trIjI 2008. prasiddha thAya che. AtmajJAnanI keTalIka vicAraNA karyA pachI | muni ke zrAvakanI sAdhanA mAtra vrata-niyama, mArga, amadAvAda-380001 lekhaka munivarazrI aMtima AlaMbana ane upAya kAyA ke tapa-tyAga pUratA sAmata nathI. Te. naM. 22144663, 22149660. tarIke jJAta-daSTAbhAva ane sAkSIbhAva upara tarI bhAvanA, dhAraNA-dhyAna-kAyotsarga jevA mUlya rUA. 60/-, pAnA 8+104, AvRtti prathama. Ave che. sAkSIbhAva muktino parama upAya che te abhyatare yogamAM paNa emaNe kramazaH praveza 2004. sAdhana paNa che ane sAdhya paNa che. kSaNa kSaNanI karavAno che. te mATe prathama cittane svAdhIna tathA bhagavAna mahAvIranA nAme vartamAna yugamAM ghaTanAone sAkSIbhAve nihALavAno anurodha ekAgra karavuM jarUrI thaI paDe che. prastuta pustikAmAM cAlatA aniSTone lekhaka rohita zAha nIDarapaNe ahIM karyo che. te uparAMta sAdhanA paddhationI citta sthiratA tarapha dorI jatI pagadaMDIonI AlekhI ApaNane saune vicAratA karI mUke che. prAyogika-vyavahArika jANakArI ApavAmAM AvI savistara samajutI ahIM ApavAmAM AvI che. sAmenI vyakti sAcI hoI zake evA gaMbhIratAthI A pustakanI gahanatA vicAravaMta che ane saMbhavita bhayasthAno pratye jAgRta rahevAne anekAntanA ujAsamAM mahAvIrane pAmavAno prayatna anurodha paNa karavAmAM Avyo che. cittastharyanI vAcakone preraNA Ape evI che. karavo ApaNA saunA mATe jarUrI che. mahAtI XXX dizAmAM AgaLa vadhavA IcchatA mumukSuone A maLe to maitrImAM maLe vaimanasyamAM nahi; sAdhanAmAM pustakanuM nAma : ApaNe AtmanirIkSaNa karIza? pustikA madadarUpa banaze. maLe ADaMbaramAM nahi, dilamAM maLe derAsaramAM lekhaka : munizrI amarendravijayajI XXX nahi. mahAvIrane pAmavAnI sAcI mathAmaNano pustakanuM nAma : jena sajajhAya ane marma prakAzaka : jJAnajyota phAunDezana TrasTa, prAraMbha jainonI ekatA dvArA ja thaI zakaze, "mArA lekhaka : munizrI vAtsalyadIpa C/o. dineza eca. deDhiyA, 405, kamalA nagara, mahAvIra, tArA mahAvIra' evA vibhAjanamAM prakAzaka : amarabhAI ThAkoralAla zAha sAme, ema. jI. roDa, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-400 mahAvIrane zodhavAnA udhAmA karIe to mahAvIrathI gUrjara graMtharatna kAryAlaya, ratanapoLa nAkA sAme, 067. phonaH (022) 64514671. mUlya rUA. vegaLA ja thaI jaIe. gAMdhI roDa, amadAvAda-380001. mUlya rUA. 60/-, pAnA 168, AvRtti chaThThIme-2008. pustakanA ogaNatrIsa lekhonA zIrSako dvArA 60/-, AvRtti prathama, 2006. | munizrI amarendra vijayajInA badhAM ja pustako ja keTalIka vAto to samajAI jAya che. kaTAkSayukta muni vAtsalyadIpa jaina saMghanA vidvAna munivara jena tathA jainetara mumukSuone upayogI thAya tevAM zailI dvArA lekhaka boddhikone sparzI jAya tevI ghaNI che. teo tejasvI ciMtaka, prabhAvaka, vaktA ane che e emanA lakhANanI khUbI che. pUjya munizrIe vAto kahI jAya che ane mahAvIra siddhAMtone uttama sAhityakAra tarIke jaina jagatamAM jANItA potAnI kalamamAM jarAya kaDavAza ke tIkhAza lAvyA samajAvI jAya che. che. teonuM sarjana deza-videzamAM aneka bhASAmAM vinA khUba ja saumya bhAve ane saMyata zailIe R XXX ane samAjamAM lokapriya thayuM che. pustakanuM nAma : sAdhanAnuM zikhara sAcA dharmanuM vaijJAnika ane maulika vizleSaNa jaina sAhityamAM "sajhAya' virala kAvya prakAra lekhaka : munizrI amarendravijayajI karIne ApaNane navanIta tAravI ApyuM che. tarIke prApta thAya che. bhajana jevuM ja kAvya svarUpa prakAzaka : jJAnajyota phAunDezana TrasTa, aMtarmukhatA ane AtmajAgRti dharma sAdhanAnA dharAvatI A kAvya racanA che. munizrI vAtsalya C/o. dineza eca. deDhiyA, 405, kamalA nagara, prANa che. A pustaka dvArA pUjya munizrIe sarva dIpe A pustakamAM jaina sakjhAyanuM svarUpa teno sAme, ema. jI. roDa, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-400 dharmo ane darzanonA nicoDarUpa eka sonerI sUtra marma ane keTalIka prakhyAta sakjhAyonA dRSTAMto ApyuM che ane te A che. "nirvikalpa upayogamAM 067. phonaH (022) 64514671. ApI jaina sAhityanI sajhAya samRddhi AlekhI karavuM e ja Atmadharma che.' prAptisthAnaH navabhArata sAhitya maMdira, 134, che. te uparAMta munizrIe karela sakjhAyanuM vivecana prinsesa sTrITa, muMbaI-400 002. mUlyaH rUA. Aje dareka dharma, mata, paMta saMpradAyamAM kevaLa gujarAtI sAhityamAM eka navI AbhA upasAve 20/-, pAnA 64, AvRtti trIjI 2008. kriyAkAMDa vadhI rahyA che. mAtra dharma pravRtti vadhI che che. pa. manizInI A ananya katimAM dArzanika AdhyAtmamUrti pUjya munivara zrI amarendra- paraMtu potAnI vRttinuM nirIkSaNa ane samAjane ane tAtvika gahanatA dvArA Atmonnati mATenI vijayajI mahArAja sAhebanI sarvazreSTha kRti nahivat thatuM jovAya che. A pustaka jijJAsuone preraNA ti nahivat thatu jAvAya che. A pustaka jIjuAna preraNA prApta thAya che ane graMtha mumukSuone AtmajJAna ane sAdhanA patha" e pustakamAMnuM zuddha ane sAcA dharma tarapha abhimukha karavAnuM kArya dharmamArge dore gaya che. XXX sAkSIbhAva zAtA prAbhAvanI vistata chaNAvaTa karaze. dharmamAM rasa letI pratyeka vyaktie A pustaka bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokulakaratuM AThamuM prakaraNa svataMtrarUpe pragaTa karavAnI vasAvavuM joIe. dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400063. pUjyazrInI bhAvanA hatI. te prastuta pustaka dvArA XXX phona naM. : (022) 22923754 A8 01 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ paMthe paMthe pAtheya... kI aura tuphAna kI Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month Regd. No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 NOVEMBER, 2009 DATED 16 N vidAya laI cUkyA che ane huM be dAyakAthI-kadAca ye kahAnI hai dIye. traNa dAyakA paNa hoI zake-TakI gaI chuM." kensaranA dardIo athavA jemanA svajano kaeNnsaragrasta che te sahune DaMkAnI coTa para kahI rahI hatA-saritAnA vaheNamAM taravAnuM vistRta thaI gayuM Bjitendra zAha chuM ke kensara sAmenA yuddhamAM hiMmata bilkala na hArazo. hatuM. meM manomana nakkI karyuM ke astitvanA khAlIpAne AzA-AsthAno dIpa prajavalita rAkhazo to ja sabhara karavA koI sarjanAtmaka kAryamAM lAgI javuM. [ketherAIna rasela-rica 42 varSIya amerikana lekhikA samajAze ke kensara pachI paNa jIvana che ane tene bacapaNathI ja sAhityano gAMDo zokha mane che. batrIsa varSe te bresTa-kensaranI vyAdhimAM sapaDAyA. puSpanI jema mahekatuM rAkhavuM ApaNA ja hAthamAM che. vaLagyo hato. temAM mAMdagIne kAraNe prakRti aMtarmukha temanuM pustaka The Red Devil-Memoir aneka prakAranI sAravAra pachI paNa huM koI paNa banatI cAlI ane paMkhIne uDavA AkAza maLe tema of Beating odds 2001mAM prasiddha thayuM : pazita thaya prakAranI gaMbhIra ADaasaramAMthI bacI gaI chuM. huM sAhitya-lekhana tarapha vaLI gaI. sAhitya-jagatamAM ane te sAthe teo sAhitya-jagatamAM vikhyAta thaI (lekhikAnI A aMgata mAnyatA che ke horamonsa sthAna maLyA pachI traNa-traNa (i) Allure (ii) esq sapresaranI sAravArane kAraNe te gaMbhIra prakAranI ADa gayA. te pustakamAM bresTa kensaranI sAme temaNe karelA (ii) 17 sAmayikonA saMpAdananI javAbadArI paNa asaramAMthI bacI gayA hatA.) bIjA humalA pahelAM mAthA para AvI gaI. kensaranA garIba dadIone yuddhanA yAdagAra smaraNacitro che. dardIne paDakAravAnI anya vyaktio jevI ja huM sAdhAraNa dekhAtI hatI. sAravAranA abhAve meM mArI AMkho sAme maratA hiMmata ApatA A zabdacitro preraNAdAyI che. dardI hovAnA koI cihna mArA aMga para dekhAtA joyA hatAM. tevA dardIo mATe phaMDa ekaThuM karavA InTaraneTa para Avela temanI sAthenI eka mulAkAtanA nahotA, paraMtu bIjA humalAe mane chinnabhinna karI aneka pravRttiono prAraMbha karyo. keTalAka aMza ahIM prastuta che.] nAMkhI kaeNnsaranI gAMTho vikasavA lAgI-hADakA ba2Da navI navI bhASA jANavAno-samajavAno mane bresTa-kensaranI sAme huM yuddha caDhI te daramyAna thavA lAgyA. karoDarajju jANe saMpUrNa bhAMgI cUkI zokha hato. A zokhane kAraNe ja hindI bhASAnuM ane kavidha sAravAramAMthI mAre pasAra thavuM paDyuM. hatI ane garbhastha bALaka-bhuNa jevI mArI dehAkRti zikSaNa meLavavA udepara-rAjasthAnamAM eka varSa rahI TemolIna, reDiyezana, komotherepI, horamona thavA lAgI. agaNita lokoe mAnI lIdhuM mane vidAya tyAMnA sArA-mAThA anubhavone vyakta karavA sapresara vagere prakAranI sAravAra mATe levI paDI. ApavAno samaya AvI cUkyo hato, paraMtu nA, temanA Dreaming in Hindi pustaka lakhyuM. A badhI sAravAra jANe ochI hoya tema mAre bona- bhAgyamAM hajI lAMbI rAha jovAnuM lakhAyuM hatuM! lAMbI ane kaSTadAyaka mAMdagIne kAraNe mero TrAnsaplAnTamAMthI paNa pasAra thavuM paDyuM je kharekhara kaI sAravAra kAma karI gaI athavA anekAneka DaoNkTarsanA paricayamAM AvI. meM eka vAta eka prakAranI hAI DojhavALI kemotherepI ja gaNI sAravArathI paNa pare tevI koI zubhecchA ke AziSa manamAM noMdhI. kensara jevA asAmAnya roga bAbata zakAya. sAravAra bAda mane lAgyuM ke meM kensara para kAma karI gaI te huM jANatI nathI, paraMtu kaMIka DaoNkTarsa pAse haMmezAM saMpUrNa jJAna nathI hotuM. temanA vijaya meLavI lIdho paraMtu tene vijaya gaNI zakAto camatkAra avazya sarjAya. bIjA humalAnA keTalAka salAha-sUcanane avagaNavAnI bhUla ApaNe na karIe hoya to te taddana pokaLa vijaya hato. TrAnsaplAnTanA varSo pachI huM pharI UbhI thaI ane jIvananI rAha para nA vaSA pachI huM pharI UbhA thaI ane jIvananA rAha para paraMtu temane bhagavAna mAnI besavAnI bhUla to traNa varSa bAda ane mArI mAtAnA mRtyunA eka varSa TaTTAra cAlavA lAgI. bilakula karavA jevI nathI hotI. vaikalpika sAravAra bAda kensare mArA para pharI joradAra humalo karyo. bIjA humalA pachI huM mArI jAtane-mArA (Alternate Medicine) bAbata paNa DaoNkTarsa sAthe ahIM eka aMgata lAgaNI vyakta karyA sivAya jIvanane kaI rIte goThavI zakI te prazna paNa mane khullA manathI carcA karI levI vyAjabI gaNAya. eka rahI nathI zakatI. huM dilathI mAnatI AvI chuM ke pharI vAraMvAra pUchAyo che. vAta kensaranA dardIe manamAM bhaMDArI rAkhavI anivArya hamalA pAchaLa mAtra zArIrika kAraNo ja nahotA. trAsadAyaka mAMdagI ane tevI ja athavA tethI gaNAya, azAMta ane upadravI lagnajIvane ane hAlI paNa vadhAre trAsadAyaka sAravAranA aMdhakArabharyA kaeNnsarano roga kaMI Izvare Apela matyadaMDa mAtAnA acAnaka avasAne jANe mArI bhItarane korI samayane ajavALavA, ujaLo karavA meM eka 'AbhAra nathI-bilakula nathI. lAkho mANaso kensara sAthe khAdhuM ane kensaranA bIjA humalArUpe te bahAra saMhitA' taiyAra karavAnuM nakkI karyuM. je koI vyakti paNa sAmAnya jIvana vyatita kare ja che. AvyuM, A to mAtra mArI mAnyatA cheH sAcI che ke athavA je koI saMjoga mATe mArA manamAM 'AbhAra'nI kaeNnsaranA bIjA hamalA pachI ane navA jussA khoTI te mAtra uparavALo jANe che! AvA viSama lAgaNI prakaTatI te badhA ja saMjoga ane vyaktinI sAthe kAryarata thayA pachI eka praznano uttara Apavo kALamAM paNa mArI jijIviSA ane mArI khumArIe meM eka yAdI taiyAra karI. ane dilathI te sahuno mane kharekhara game che. loko premathI mane pUche cheH mane TakI rahevAnI preraNA ApI. AbhAra mAnatI rahI. mAMdagI gaMbhIra prakAranI hovA "kevuM che tamAruM hAlanuM jIvana ?' mAro uttara eka kensara sAmenA be dAyakAnA yuddha daramyAna loko chatAM huM majAnI jiMdagI jIvI rahI hatI tenI pratIti ja hoya cheH "jIvananI kSaNe kSaNane mANI rahI chuM.' pharI ane pharI mArA kensara-sTeja bAbata pRcchA karatA A yAdIe mane karAvI. A kArya ATalA varSothI rahetA. mAro uttara rahetoH "kadAca cothA sTejamAM Aje paNa cAlu ja che. mAtRchAyA apArTamenTa', grAunDa phlora, pravezI cUkI chuM ane DokTarsanI dhAraNA mujaba have bIjA humalA pachI mAre pakSe thoDI Atmakhoja Opp naM. 57, arUNodaya sosAyaTI, vadhumAM vadhu be varSanI mahemAna gaNAuM. duHkha sAthe meM cAlu karI. ahesAsa karyo ke atyAra sudhI jIvana- alakApurI, vaDodarA-390 007. kahI rahI chuM ke mane mahemAna kahenAra keTalAka DaoNkTara saritAne kAMThe besI meM mAtra chabachabIyA ja karyA (M) 099258-35527 (R) (080) 41520901 Printed & Published by Nirooben Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd.. Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - prabuddha jIvana 1 varSa : 69 aMka : 12 muMbaI, Disembara 2009 pAnA : 28 kImata rUpiyA dasa 1 jina-vacana pApane rokanAra pANivaha-musAvAyA-adatta-mehUNa-pariggahA virao / rAIbhoyaNavirao jIvo bhavai aNAsavo / / -3ttarAdhyayana-3 0-2 prANIvadha, mRSAvAda (asatya), corI, abrahmacarya ane parigrahathI aTakI gayelo tathA rAtribhojanathI viramI gayelo jIva anAzrava (Azravarahita-navAM pApane rokanAra) bane che. prANIvadha, mRSAvAda, adatta-grahaNa, abrahmacarya, parigraha aura rAtri-bhojana se virata jIva anAzrava (Azravarahita-nae pApakarma se rahita) hotA hai / One who has abstained from injury to living beings, untruth, theft, sexual indulgence, possession of wealth and also from taking meals at night does not commit new sins. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita bina-vana'mAMthI) Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2009 bApu hasI paDyA ane kahe: 'tame loko bIjAone vaheMcI Apyo hato. te vakhate Ayamana karatAM huM bAne vadhAre oLakhuM chuM. tamane bAnI AMkha suddhAM bhInI thaI na hatI!" lokone bAnI bahAdurIno khyAla nahIM te divase sAMje bApe upavAsa vize bAnI 'huM bAne vadhAre oLakhuM chuM' AvI zake. tame koI bAne barAbara sAthe vAto karI. bIje divase sarojinIdevI 1942nI jela veLAe bApu oLakhatAM ja nathI. meM to bA sAthe bAsaTha vagerenI AgaLa bA bolyAM: 'ATaluM badhuM upavAsano vicAra karatA hatA. paNa te varSa gALyAM che ne! huM tamane kahuM chuM ke jUThANuM cAlatuM hoya tyAre bAputhI mUMgA kema vakhate bAnI tabiyata divase divase nabaLI tamArA saunA karatAM bA vadhAre hiMmata besI rahevAya? sarakAranA julamono virodha paDatI jatI hatI. eTale bApu jo upavAsa rAkhanArI che. mArA harijana upavAsa batAvavA mATe bApu pAse upavAsa sivAya zarU kare to bAnI kevI nAjuka sthiti thaze daramiyAna jyAre meM jIvavAnI AzA choDI bIjuM sAdhana paNa zuM che?' enI ciMtA sarojinIdevI, pyArelAlajI, daI mAro saghaLo sAmAna IspitAlanA badhAM cUpacApa sAMbhaLI ja rahyAM. suzIlAbahena vagerene satAvatI hatI. e lokomAM vaheMcI nAkhavAnuM nakkI karyuM, tyAre mahendra meghANI saune lAgatuM hatuM ke, bAnI AvI sthitimAM bAe potAne hAthe ja e sAmAna saMpAdita'gAMdhI gaMgA'mAMthI teo ATalI kaparI kasoTIne lAyaka na | sarjana-sUci gaNAya. kartA bApujInI bA pratyenI vRtti (1) alabhya graMthone punaH jIvana arpanAra, virala zrutapAsaka, darzana prabhAvaka sarasvatI ArAdhaka parama pUjya munirAjazrI jaMbU vijayajI DaoN. dhanavaMta zAha sarojinIdevIne bahu gamatI nahIM. temane (2) aSTApadajI - eka zakyatA bharata haMsarAja zAha eka preraka - pAvana jIvanacaritra DaoN. raNajita paTela (anAmI) ema ja lAgatuM ke, potAnI dhUnamAM bApu jaina yoga paraMparA ane pAtaMjala yogasUtra DaoN. javAhara pI. zAha bAno vicAra ja karatA nathI. tethI (5) hIMDI kAvya-kathA paricaya DaoN. kavina zAha sarojinIdevI bApune ghaNI vAra "jAlima (6) saMsAramAM sukhaH satya ke svapna pU. AcAryapravara zrImad vijayapUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja pati' tarIke ja nehabharyA roSamAM varNavatAM. , , gomAM tAvamAM (7) patra-carcA rameza pI. zAha (8) jaina dharmano Adhunika ensAIklopiDIyA jenapiDIyAnuM pAvarapoInTa eTale A vakhate paNa jarA gusse thaIne eka - prejhanTezana ane jainadarzana vyAkhyAna zreNIno prAraMbha nemu caMdarayA divasa sarojinIdevIe bApune saMbhaLAvyuM (9) zrI jaina mahAvIra gItA eka darzana-13 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa (10) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-12 DaoN. kumArapALa desAI ke, "bApu, tamArA upavAsa bApaDAM bAne (11) jaina pAribhASika zabdakoza Do. jItendra bI. zAha (12) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha pUrAM karI nAkhaze !" (13) paMthe paMthe pAtheya... bhogIlAla zAha-DaoN. dhanavaMta zAha 28 ma prabuddha jIvana : grAhaka yojanA * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rU. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM A mukha patra "prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlya pratyeka| mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A 'prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. * vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. 'prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama" ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email : [email protected] a menejara) Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 (varSa : (50) + 190 aMka: 12 0 Disembara, 2009 0 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 25370 mAgasara vadi-tithi-300) * * * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * * Ugly JC6L prabaddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa vArSika lavAjama rU.125/-00 chuTaka nakala rUA. 10/-00 mAnad maMtrI dhanavaMta ti. zAha alabhya jJAna graMthone punaH jIvana arpanAra, virala vyutopAsaka, darzana prabhAvaka, sarasvatI ArAdhaka, parama pUjya munirAjazrI jaMbU vijayajI 'praxjI'nA julAI aMkamAM jaina sAdhu-sAdhvInA mArga akasmAtanI gaNita mAMDIe to prati varSe jaina sAdhu-sAdhvInI saMkhyA ochI ApaNe carcA karI hatI, ane navembara mahinAmAM ja A mArga thatI jaNAze evuM lAge che. A atyaMta ciMtAno viSaya che. akasmAte jainonA A mArgadarzakono bhoga lIdho! koI saMsthAnuM A suyojita kAvatru hoya to sarakAre tapAsa samitinI navamI navembare mahesANA-UMjhA, roDa para TrakanI haDapheTamAM cAra racanA karavI joIe, ane jaina saMghoe paNa A dizAmAM jAgRta banI sAdhvIjIono bhoga levAyo, A samAcAranI zAhI haju sUkAI AvA akasmAtonA nivAraNanA upAyo satvare yojavA joIe. e paNa nathI tyAM ja thoDAMka divasa pachI rAjasthAnanA bADamera najIka jaina ahiMsaka rIteja. koI paNa kALe ke saMjogomAM nyAya ke upAya mATe jaina sAhityanA mahAna saMzodhaka ane jyotirdhara pU. jaMbU vijayajI ma.sA. dharmanA siddhAMtonI hiMsA to thavI na ja joIe. ane eozrInA ziSya munizrI A banAvo banyA pachI namaskAra vijayajIno AvA A aMkanA saujanyadAtA : jAgRta vicArakoe aneka akasmAte ja bhoga lIdho. sUcano ApyAM jevAM ke mukhya | zrI maNilAla cunIlAla sonAvAlA TrasTa hamaNAM ja Disembara 5-6nA mArgonI bAjumAM ja pAda eka dainikamAM samAcAra vAMcyA vihArIo mATe judI ke pATaNa pAse eka moTare eka sAdhvIjIne haDapheTamAM lIdhA paNa e pagadaMDInuM nirmANa thavuM joIe. cAlavA mATe jamaNI tarapha eTale bacI gayA. viruddha dizA tarapha cAlavuM, jethI sAmethI AvatA vAhanono bhaya gujarAta, rAjasthAna, mahArASTra, muMbaI, sametazikhara vagere na rahe. vhIlacera rastAnI bAjumAM calAvavI joIe. pratyeka vihArI mArgo upara comAsA sivAya roja seMkaDo sAdhu-sAdhvIjIo vihAra sAdhu-sAdhvI sAthe saMghe mANaso mokalavA joIe ane dareke karatA hoya che. reDiyamanI paTTI sAthenuM vastra paheravuM joIe, ajavALuM thAya tyAre eka anumAna pramANe jainonA cAreya phirakAnA lagabhaga 12 ja vihAra karavo joIe, vagere, vagere. A badhAM sUcano keTalA hajAra sAdhu sAdhvI-bhagavaMto haze. chellA be varSamAM lagabhaga 30 vyavahArU che e eka carcAno viSaya che, paraMtu sajAga banIne kAMIka sAdhu-sAdhvI mArga akasmAtano bhoga banyA haze, keTalAka AthI to karavuM paDaze ja. dharma kArya mATe anyatra sthaLa ane kriyAmAM mAtabara vadhu bamaNI saMkhyA paNa kahe che. paraMtu pratyeka varSe navA dIkSita sAdhu- dAnano pravAha vahAvanAra jaina zrImaMto mAtra eka-be varSa mATe e sAdhvI jaina saMghamAM keTalAM praveze che ane keTalA kudaratI kALadharma dhanano upayoga pAda vihArI muni bhagavaMto mATe mArganI bAjumAM pAme che ane keTalA AvA akasmAtano bhoga bane che e badhAnuM relIMga sAthe pAdacArI mArganA nirmANa mATe e dhananA pravAhane Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. prabuddha jIvana Disembara, 2009 vaheto kare to e pUNya tIrtha racanAnA pUNyathI ochuM nahi hoya. saMskArathI eo vibhUSita hatA. eozrIe vi. sa. 1988mAM A praznano satvare upAya nahi yojAya to eka khUNethI evo avAja AcArya zrI vijaya meghasUri pAse yuvAna vaye dIkSA lIdhI ane muni jarUra Avaze ke AvA kAraNe jaina sAdhu-sAdhvIoe vAhanano bhuvana vijayajI nAmAbhidhAna dhAraNa karyuM. A pU. bhUvana vijayajI upayoga karavo joIe. A vicAra mAtra ja jaina zAsana mATe ghAtaka paNa AgamazAstranA jJAtA, utkaTa jina bhakta ane suprasiddha banI jaze, to eno amala keTalA badhA doSo laI Avaze? munijana. jaina sAdhu-sAdhvInA vihAra aTakaze to bhagavAna mahAvIrano A kuTuMbamAM A pUrve paNa ghaNAM kuTuMbIjanoe dIkSA lIdhI hatI. vizva zAMtino saMdezo khUNAnA ghare ghare kaI rIte pahoMcADAze? A pitAnA pagale putra cinubhAImAM paNa dIkSA bhAva jAgRta thayo. pAda vihAra ane anya tapanA AcArane kAraNe ja anya dharmIo jena ane eozrIe paNa 15 varSanI vaye vi. sa. 1993mAM ratalAmamAM dharmane aho bhAvathI jUe che ane jaina siddhAMto tarapha AkarSAya che. pitAne gurusthAne sthApI dIkSA prApta karI ane saMsArI bALa graMthoddhAraka pU. zrI jaMbUvijayajI ma.sA. cinubhAInuM nAma jaMbUvijayajI nAmamAM rUpAMtarita thayuM. tyAra pachI A akasmAte eka mahAna AtmAne jaina samAja pAsethI chInavI be varSa bAda vi. sa. 1995mAM mAtA maNibene paNa dIkSA lIdhI lIdhA. jaina sAhityane mAthethI jANe AkAza lupta thayuM! ane sAdhvI manoharazrIjInA nAme prakhyAta thayA. A saMghamAtAe mArA murabbI mitra gulAbabhAI zAha ane bipinabhAI jaina 101 varSanI UMmare pAlitANAmAM tIrthAdhipati Adizvara dAdAnA DaoN. ramaNabhAI sAthe pU. jaMbUvijayajI pAse Agama vAcanA sAnidhyamAM potAno deha choDyo. sAMbhaLavA jatA. phona upara mane gulAbabhAI kahe ke amAro e pU. jaMbUvijayajIe jIvanabhara A saMghamAtAnI avirata ane anubhava abhUta hato. pUjyazrInI vANI dhIra gaMbhIra asmalita ananya sevA karI hatI. amArA gulAbabhAI kahe, "potAnA saMsArI vahe...ApaNe jANe bhagavAna mahAvIranA samayamAM tIrthakara mahAvIra mAtAnI sevA karatA pU. jaMbUvijayajIne nirakhavA e paNa jIvanano vANInuM zravaNa karatA hoIe evo pAvana pavitra anubhava thAya. eka lhAvo hato." emAMya e Agama vANInA gopanIya artho potAnA trIjA netrathI pitA-guru munirAjazrI bhuvana vijayajIe putra-ziSya jaMbU pUjyazrI ApaNane samajAve ane ujAgara kare tyAre to ApaNe vijayajInA sAdhu jIvanane dedipyamAna karavA vAtsalyabharyo puruSArtha dhanyatAnI parama koTie hoIe evI anubhUti thAya. A mahAvIra karyo ane ene pariNAme ApaNane jaina zAsana ane jaina sAhitya vANInuM zravaNa karyA pachI pUjyazrI sAthe jina bhaktimAM jaIe sarvadA smaraNa kare evA uttama zramaNa siddhayogI pU. jaMbU vijayajI tyAre pUjyazrI jina bhaktimAM lIna thayA hoya e dRzya jovuM e to prApta thayA. jANe jIvananI eka avismaraNiya dhanya paLa!! tyAre ApaNane jaina sAdhu AcAranA sarva niyamone pUrI rIte pALatA pALatA bhaktino marma, artha ane dharma samajAya. eozrIe potAnuM jIvana adhyayanane samarpita karyuM ane UMDo je je zrAvaka-zrAvikA, sAdhu-sAdhvI ke jijJAsu prAjJajanone A zAstra abhyAsa karyo. pUjyazrIno jIvanamAM kyAreya paNa sat saMga thayo haze e badhAM A svAdhyAya kArya zAMtithI thaI zake e mATe pUjyazrI sarvadA parama bhAgyazALI jIvo che. nAnA gAmonA upAzrayamAM ja potAnA ziSya samudAya sAthe sthira AjathI 87 varSa pahelAM gujarAtanA bahucarAjI pAse dethalI thatA. AvA sthAne eozrInA darzane jaIe to ApaNane bhramaNa gAmamAM jina zAsanane samarpita evA zrAvaka gharamAM eozrIno karatuM pustakAlaya athavA yunivarsiTI lAge. janma (vikrama saMvata 1979nA mahAsudI ekama) thayo. pitA bhAratanA aneka jaina pustaka bhaMDAronI emaNe mUlAkAta laI bhogIlAlabhAI ane mAtA maNibena. zaMkhezvara viramagAmanI vacce varSothI asparza rahelAM e jJAna bhaMDArano emaNe sparza karyo ane jhiMjhuvADA gAma e eozrInuM mosALa, paraMtu bALapaNa vityuM e graMthone ukelI emane jIvaMta karyA. e tADapatro ane hastapratone pAsenA gAma mAMDalamAM, kAraNa ke mAMDalamAM emanA pitAno mAIkro philmIMga dvArA jALavIne A prAcIna jJAna vArasAne kArobAra hato temaja mAMDala emanA pitAzrInuM mosALa paNa hatuM. bhaviSyanI peDhI pAse mUkI ApyA. prAcIna lipio ukelavAnA A mAMDala gAmanI bhUmi paNa anokhI. A gAmanA pAraNAmAM bhagIratha kArya mATe pUjyazrI tibeTI, jApAnIjha, siMhAlI, pAlI, ghaNAM krAMtikArIo ane jJAnIonA pAraNA jhUlyAM che ane aneka phreMca, jarmana, aMgrejI vagere 18 thI vadhu bhASA zIkhyA. sAdhu-saMto ane sAdhakonA pagalAMthI e bhUmi pAvana banI che. potAnA 74 varSanA dIkSA jIvana daramiyAna hajAro mAIlano pUjyazrInuM saMsArI nAma cinubhAI. pitA bhogIbhAI paNa jaina paga vihAra karyo. badrinAthathI sameta zikharano be hajAra kilomiTarano dharmanA tattvaciMtaka ane bALavayathI ja jaina dharmanA UMDA-UMcA avismaraNiya vihAra karyo ane nava vakhata to sameta zikharanI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 yAtrA karI ane jIvananI pratyeka paLa eozrIe jina zAsana ane jaina prAcIna sAhityane samarpita karI, paraMtu AcArya ke evA koI padanI kyAreya IcchA na karI. sarvadA potAne 'jaina muni jaMbUvijaya' ja kahe ane lakhe, pAMDitya ane pAvanatvano Avo sumeLa eka ja vyaktimAM bhAgye ja maLe. na prabuddha jIvana himAlayamAM bIkedAra para pUjyazrIe jina maMdiranI pratiSThA karI, ane 'mArI himAlaya yAtrA' pustakanuM sarjana karyuM. patra rUpe lakhAyeluM A pustaka patra-pravAsa sAhitya jagatanuM aNamola najarANuM che. pUjyazrInA satsaMgathI aneka paradezIonA jJAnamAM vRddhi thaI eTaluM ja nahi paNa e sarve zAkAhArI ane jaina AcAradharmI banyA. pUjyazrI jyAre yuvAna hatA tyAre e samayanA samartha paMDito paM. sukhalAlajI ane paM. bahecaradAsajI jevA aneka pUjyazrInA jJAna pratye AkarSAyA hatA. pUjyazrIe jaina tattva sAhityanA kSetramAM je je amUlya pradAna karyuM che enI yAdI lakhavA jaIe to e yAdI dIrgha bane. pUjyazrInA sAhitya karma upara pIeca.DI.nA graMtho lakhAya eTaluM vipula ane UMDuM sAhitya karma eozrIe karyuM che. sAta varSanA athAga parizrama bAda dArzanika paMDita sukhalAlajI ane prAkRtanA mahAvidvAna paMDita becaradAsa dozI zrI siddhasena divAkara sUrie lakhelA 'sanmati prakaraNa graMtha'nuM saTika saMpAdana karyuM. A graMthamAM rahelI kSatio ta2pha e samaye 23 varSanA yuvAna muni jaMbU vijayAe dhyAna doryuM tyAre badhAM cakita thaI gayA ane jaina tattvajJAnanA adbhuta zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA 02-012010 zanivAranA roja sAMjanA 5-00 kalAke mAravADI vidyAlaya hAIskUla, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004 khAte maLaze je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. (1) gata vArSika sabhAnI miniTsanuM vAMcana ane bahAlI. (2) gata varSa 2008-09nA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha temaja zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA vRttAMta tathA DiTeDa thayelA hisAbo maMjUra 5 ane gahana graMtha 'dvAdazAre napacakram'nA saMpAdananuM kAma eozrIne soMpAyuM. 19 varSe prathama bhAga, 40 varSe 3 bhAga pragaTa karI muLagraMthane pUjyazrIe jIvaMta karyo. 40 varSanA avirata puruSArthathI A dArzanika gahana graMthanuM punaH sarjana jevuM saMpAdana kArya pUjyazrIe karyuM. A ghaTanA mAtra jena zAsanane ja nahi, paraMtu rASTrane gaurava apAve evuM mahodadhi kArya A pUjyazrIe karyuM che. (A vize jijJAsune gujarAta samAcAra-3 DisembaranA 'IMTa ane ImArata'mAM DaoN. kumArapALa desAIno lekha vAMcavA vinaMti.) karavA. (3) sane 2009-10 nI sAla mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA padAdhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI nimaNUka (4) sane 2009-10 nI sAla mATe saMgha tema ja vAcanAlaya ane pustakAlayanA DiTarsanI nimaNUka karavI . (5) pramukhazrInI maMjUrIthI anya rajUAta. mAtra jJAnanA kSetre ja nahi, paNa karuNAnA kSetre paNa eozrI eTalA ja sakriya hatA. muMgA jIvonI sevA mATe pAMjarApoLanI pravRttimAM satata pravRtta rahyA, temaja garIba varga mATe upayogI thavA sarvadA putrI tatpara rahetA. pUjyazrI AvA kruSNAvatAra hatA. pUjyazrI jaMbU vijayajInI akasmAte vidAyathI mAtra jaina zAsana mATe ja nahi paNa samagra bhAratIya saMskRtine khoTa paDI che. bhAratanA graMtha bhaMDAromAM samAdhistha sthitimAM rahelA e prAcIna pRSTo pAse jaIne e pRSTone ApaNe A duHkhada samAcAra ApIzuM to emanI AMkhomAM paNa azru ubharAze ane eja AMkhomAM koI mahAna AtmAnI 'rAha' jovAnI mudrAnA darzana paNa thaze. vArSika sAmAnya sabhA pUjyazrInA mahAna AtmAne namo namaH AvA akasmAtamAM kALadharma pAmelA sarve sAdhu-sAdhvInA AtmAne amArA koTi koTi namana. dhanavaMta zAha upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM ke saMgha tema ja vAcanAlaya ane pustakAlayanA DiTa thayelA hisAbo zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 28-12-2009 thI tA. 30-12-2009| sudhInA divasomAM baporanA 3 thI 6 sudhImAM saMdhanA navA kAryAlayamAM koIpaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. koIne A A sAmAnya sabhAmAM hisAbo aMge prazna pUchavAnI IcchA hoya to vArSika sAmAnya sabhAnA be divasa agAu lekhita mokalavA teone vinaMtI. je sabhyone oNDiTa karelA hisAbonI nakala joie to temanI lekhita arajI maLatAM nakala mokalavAmAM Avaze. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. kAryAlayanuM navuM saranAmuM : 33, mahaMmadI mInAra, bhoMyataLiye, 14mI khetavADI, A.B.C. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. nirubahena esa. zAha DaoN. dhanavaMta TI. zAha maMtrIo Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2009 zrI aSTApadajI - eka zakyatA bharata haMsarAja zAha arihaMta kRpAthI 1993- 2007 daramyAna zrI kelAsa aSTApadajI kSetre bhavya maMdiro caityonuM nirmANa karAvyuM che. mAnasarovaranI yAtrA pAMca vakhata karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDyuM bhAratano eka varga jaina dharma pALe che. jo ke A dharmamAM mAnanArA che. hindu dharma, jaina dharma ane bauddha dharmanA pustakomAM kelAsa ane videzamAM paNa sthira thayA che. mukhyatve gujarAtI, kacchI, mAravADI mAnasarovaranI yAtrAne pavitratama lekhavAmAM AvI che. A yAtrAnI ane paMjAbI loko A dharmane anusare che. ahiMsA, jJAna, darzana, gaNanA atikaThina yAtrAmAM thAya che. caritra, tapasyA A dharmanA mukhya siddhAMta che. A dharmane mAnanArA pavitra zrI kailAsa parvata ane mAnasarovara tIbeTanA nAgarI 24 tIrthakarane pUje che. AdinAtha RSabhadeva, vartamAna covIsInA pradezamAM sthita che. prathama traNa yAtrAo bhArata sarakAra dvArA prathama tIrthakara ane vardhamAna mahAvIra svAmI covIsamA tIrthaMkara Ayojana aMtargata karI. A yAtrA ApaNA dezanuM videza maMtrAlaya che. zAstrokta rIte evuM mAnavAmAM Ave che ke bhUtakALamAM paNa uttara pradezanA kumAu maMDaLa vikAsa nigamanA sahayogathI Ayoje covIsI hatI ane bhaviSyamAM paNa covIsI A dharmamAM Avaze. che. dara varSe juna, julAI ane ogasTa) 12 thI 16 juththomAM prathama tIrthakara ane covIsamA tIrthaMkara vacce aneka varSono gALo lagabhaga 400 thI 600 yAtrIone A yAtrA mATe cAInIjha hoya che. koIpaNa eka samaye ekaja tIrthakara e yuganI prajAne vIjhA ApavAmAM Ave che. yAtrA mATe Avela Avedana patromAMthI mArgadarzana ApavA vidyamAna hoya che. eka tIrthakaranA nirvANa pachI evI rIte pasaMdagI karavAmAM Ave che ke jethI dareka jutha je lagabhaga ja bIjA tIrtha kara avatare che. hAlanI covIsInA covIsamAM tIrthakara 30 thI 40 yAtrIonuM hoya che, temAM dharma, zikSA, bhASA, mahAvIra svAmI 15mI oNkTobara 527 IsvI sana pUrve nirvANa vyavasAya, uMmara dareka rIte bhAratanuM pratinidhitva thAya. alabatta pAmyA. zArIrika susajjatA ahIM prAthamika jarUrIyAta che. dilhIthI zarU evuM mAnavAmAM Ave che ke tIrthakara jyAre dezanA (upadeza) thatI ane dilhImAM pUrNa thatI A yAtrA 27 28 divasanI hoya Ape tyAre Indra emanA Asana ane sabhA mATe samavasaraNanI che. lagabhaga 1440 ki.mI. vAhana ane 330 ki.mI. padayAtrA racanA kare che. prabhunuM mukha samavasaraNa upara birAjavAthI cAreya athavA ghoDA yAkano upayoga A yAtrA daramyAna thAya che. (jemAM dizAmAM dekhAya che. A dezanA sAMbhaLavA devo, manuSya, pazu, kelAsa parikramA 54 ki.mI. 3 divasamAM ane mAnasarovara parikramA pakSIo ekatrita thAya che. ane darekane tIrthakaranI vANI potapotAnI 72 ki.mI. 2 divasamAM karavAnI hoya che.) vadhumAM vadhu 18700 bhASAmAM sAMbhaLavA maLe che. tIrthakara mahAvIra svAmInI A dezanAne phuTanI uMcAI upara sthita 'DolamA pAsa' zrI kailAsa parikramA daramyAna AgamavANI kahevAmAM Ave che. prabhue A dezanA dvArA mAnava pahoMcavAnuM hoya che. nepALathI paNa A yAtrAe jaI zakAya che. saMskRtine dharma, vijJAna, gaNitazAstra, bhUgoLa, jyotiSa, samAja cothI yAtrA vAyA kAThamaMDu-vhAsA havAI ane lhAsA dAracena roDa zAstra, ItihAsa, brahmAMDa vigerenuM alaukika jJAna ApyuM che. emanA mArge karI che. kAThamaMDu-lhAsA 1000 ki.mI. havAI saphara daramyAna nirvANa pachI dezanA Apela emanuM jJAna pachInA saMtoe mukhAmukha evaresTa zikhara jovA maLyuM. lhAsA-dAracena kelAsa 1300 ki.mI. ane pachI AgamagraMtha rUpe vartamAna saMskRtine ApyuM che. A Agama roDa mArge thaI. mArI A yAtrA lupta tIrtha aTApada saMzodhana TImanA graMthomAM varNavela viSayonuM adhyayana paMDito kare che. A graMthomAM sabhya tarIke jaina senTara opha amerikA-nyuyorka mAraphata sponsara darzAvela vaijJAnika ane gaNitika khulAsAo Azcaryacakita karI de thaI hatI. pAMcamI yAtrA vAyA kAThamaMDu-kodArI-jhagamu-nyAlama- evA che. sAgA-parayAMga-kelAsa 900 ki.mI. moTara mArge cAra divasamAM samayAnusAra A AgamagraMthonuM jJAna vyAkhyAna ane lekhana thaI. mArI A yAtrA lupta tIrtha aSTApada saMzodhana TImanA lIDara dvArA te samayanA AcAryo zIkhatA zIkhAvatA rahyA che. lagabhaga tarIke jaina senTara opha amerikA-mAraphata sponsara thaI hatI. mArI sADA AThaso varSa pUrve thaI gayelA AcAryazrI hemacaMdrAcAryasUrijI A yAtrA daramyAna mane kelAsanI bAhya parikramA, AMtarika (vi. saM. 1145-1229) jaina dharmanA nirvivAda mahAna AcArya parikramA ane naMdI parikramA nirvighna karavAnuM saubhAgya prApta thayuM. gaNAya che. teo kalikAlasarvajJa upAdhita hatA. pATaNanA rAjA mArI prathama yAtrA je huM eka sAhasa yAtrA rUpe karato hato, e siddharAja jayasiMha temaja kumArapALa rAjA temanA paramaziSya daramyAna bhArata sarakAranI kailAsa mAnasarovara yAtrA pravAsa kAryakrama gaNAtA hatA. AcAryazrIe racela trizaSTi zalAkA puruSa caritra pustikAmAM zrI aSTApadajIno ullekha maLyo. jainonA prathama tIrthakara jaina dharmano eka uttama dharmagraMtha gaNAya che. AcAryazrIe emAM AdinAtha RSabhadevanuM nirvANa sthAna aSTApadajInA nAme oLakhAya covIsa tIrthakara, bAra cakravartI, nava vAsudeva, nava prativAsudeva che. jena dhArmika pustakomAM evuM vivaraNa che ke cakravartI bharata je ane nava baLabhadranuM vistRta jIvanAlekhana karyuM che. prathama tIrthaMkara AdinAtha RSabhadevanA putra hatA temaNe zrI jaina dharmAnusAra covIsa tIrthaMkaranA janma, zikSA, rAjyAbhiSeka, dIkSA, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana 1La che. kevaLajJAna, samavasaraNa, dezanA ane nirvANa A bhUmimAM thayA che. parvata, mAnasarovara, sagara cakravartI, rAvaNano ullekha che. tIrthakara janmasthaLa nirvANa sthaLa 4. munizrI jayaMtavijayajI kRta pUrva bhAratanI jaina tIrtha bhUmio. 1. AdinAtha RSabhadeva ayodhyA aSTApadajI emAM paNa kelAsa parvatane aSTApada mAnavAmAM Avyo che. 2. ajItanAtha ayodhyA sameta zikharajI 5. zrI hIrAlAlajI duggaLa kuta-madhya eziyA ora paMjAbamAM meM 3. saMbhavanAtha zrAvastI sameta zikharajI jaina dharma kI prAcInatA aura lokamata. 4. abhinaMdana svAmI vinitApurI-ayodhyA sameta zikharajI ahIM paNa A pustakanA lekhakanuM mAnavuM che ke kelAsa parvata ja 5. sumatinAtha vinitApurI-ayodhyA sameta zikharajI aSTApada che. lekhake A yAtrA paNa karI che. 6. pahmaprabha kauzAmbI sameta zikharajI 6. pratikramaNa sUtra prabodha TIkAnA jagaciMtAmaNI caityavaMdana sUtra 7. supArzvanAtha vArANasI sameta zikharajI 11-4mAM paNa evo ja abhiprAya che. 8. caMdraprabha caMdrAnama-caMdrapurI sameta zikharajI 7. svAmI praNavAnaMdajI likhita kelAsa mAnasarovara pustakamAM 9. suvidhinAtha kAkandI sameta zikharajI svAmIjIe lakhyuM cheH evuM mAnavAmAM Ave che ke jaina dharmanA 10. zItalanAtha bhadIlapura sameta zikharajI prathama tIrthaMkara AdinAtha RSabhadeva ahIM nirvANa pAmyA. 11. zreyAMsanAtha siMhapura sameta zikharajI 8. muMbaI samAcAra tA. 22-9-96 zrI kanu desAInA eka 12. vAsupUjya caMpApurI sameta zikharajI lekhamAM jaina dharma agnitattva ane hariyALI rahita pradezano 13. vimalanAtha kAmpIlya sameta zikharajI samanvaya che. bhaugolika dRSTie kailAsa parvata paNa vIrAna 14. anaMtanAtha ayodhyA sameta zikharajI pradezamAM sthita che. 15. dharmanAtha ratnApura sameta zikharajI 9. mi. jhona neliMganuM pustaka-dha sekreDa mAunTena-A pustakamAM 16. zAMtinAtha hastinApura-gajapura sameta zikharajI lekhake kelAsa parvatane eka ati vizALa hindu maMdira sAthe 17. kuMthunAtha hastinApura-gajapura sameta zikharajI AuTalAIna karIne sarakhAvyo che. 18. aranAtha hastinApura-gajapura sameta zikharajI 10.kailAsa mAnasarovaranA yAtrIone bhArata sarakAra taraphathI 19. mallInAtha mithilA sameta zikharajI maLatA pustakamAM paNa aSTApadano ullekha che. 20. munisuvrata rAjagRha sameta zikharajI 11.gItA presa gorakhapuranA 31mA varSanA vizeSAMka "kalyANa 21. namInAtha mithilA sameta zikharajI tIrthaMkamAM kelAsane aSTApada ane tene siddhakSetra lakhAvavAmAM 22. namInAtha zoryapura giranArajI AvyuM che ane tyAM koI samaye jaina maMdira hatuM je have lupta 23. pArzvanAtha vArANasI sameta zikharajI thaI gayuM che evuM paNa lakhyuM che. (pAnA naM. 534). 24. mahAvIra svAmI kSatrIyakuMDa grAma pAvApurI 12.Do. devIprasAda mizrAnuM pustaka jaina purANo kA sAMskRtika jeno uparokta sthaLone pUje che. evuM mAnavAmAM Ave che ke adhyayana. A pustakanA prakaraNa bhaugolika dazAnA pAnA naM. zrI aSTApadajI pahoMcI na zakAya evuM tIrtha che. bAkInA badhA 440 mAM kelAsa parvatane aSTApada ane tenuM sthAna himAlayana tIrthonI yAtrA jeno kare che. zrI kailAsa mAnasarovaranI mArI pahelI dakSiNa bhAgamAM darzAvyuM che. yAtrA pachI zrI aSTApadajI viSe mAhitI bhegI karavAnuM meM zarU 13.losa eMjelasa myujhIyama opha ArTasanA zrI pratApAditya karyuM. A bAbata jainAcAryo, sAdhu bhagavaMto ane jaina dharmanA pAlanuM pustaka dha pIsakula lIbareTarsa-jaina ArTa phroma InDiyA. niSNAtonuM mArgadarzana meLavatAM upalabdha sAhitya mAhitI atre A pustakamAM paNa lekhake kailAsane aSTApada mAnyuM che. (pAnA raju karI rahyo chuM. 1. kalikAla sarvajJa AcArya zrI hemacaMdrAcAryasUrIzvarajI kRta 1995-96mAM pUjya AcArya zrI vijayajanakacaMdrasUrijI ane 'trizaSTI zalAkA purUSa caritra', pUjya AcArya zrI vijaya dharmadhUraMdharasUrijIne temaja rASTrasaMta pUjya prathama tIrthaMkara zrI AdinAtha RSabhadevanA nirvANa prakaraNamAM AcArya zrI padmasAgarasUrijI ma.sA.ne A bAbatamAM huM maLyo kailAsa parvatane aSTApada mAnavAmAM Avyo che. (parva-1, tapa, hato. e sarveno abhiprAya paNa hakArAtmaka hato. AcArya kArya Adi) bhagavaMtoe mane zrI aSTApadajI viSe vadhu saMzodhana karavA khUba ja 2. .....vijayajI kRta vividha pUjA saMgraha preraNA ApI che. AzIrvAda ApyA che. navembara 2006mAM kailAsa parvatane aSTApada darzAvavAmAM Avyo che. nirvivAda vidvAna pU. jaMbUvijayajI ma.sA. sAthe A viSayamAM 3. AcArya dharmaghoSavijayajI kRta vividha tIrthakalpa mArgadarzana meLavavAno moko mane maLyo. pUjyazrIe A tIrtha A emAM aSTApada mahAtIrtha kalpa ane aSTapadagirikalpamAM kelAsa (bhArata-tibeTa) bhUmimAM ja hovAno abhiprAya Apyo che. jo ke naM. 65). Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prabuddha jIvana Disembara, 2009 emanA mane A tIrtha badrInAtha pAse hovAnI zakyatA vadhu che. vidvAna che. paNa emanI dainika kriyAo ane gocarI pANI thakI zrI mArA A yAtrA daramyAna tabiTa sthita zrI kalAsa e ja kelAsa mAnasarovaranI yAtrA emane kaThina che. jaina saMto vAhanano aSTApadajI che enI zakyatA bAbata meM saMzodhana karavAnI vinamra upayoga karatA nathI. emanA AhAra pANI paNa dharmAnusAra nirdiSTa koziza karI che. yAtrAnA nirdiSTa mArgathI haTIne je jagyAonA meM hoya che. je A yAtrA daramyAna jALavavA kaThina che. jena dharmanA darzana karyA ane phoTogrAphsa temaja slAIsa lIdhI che tenA AgevAnone A bAbata vicAravA ane yogya karavA mArI hAdika pariNAmo utsAhapreraka cheH vinaMtI che. jethI A yAtrA karIne vidvAna saMto samAjane aSTApadajI 1. zrI kailAsanA dakSiNAbhimukha pAse kaMDArela (mAro abhiprAya) viSe yogya abhiprAya ApI zake. tibeTI dharmAnusAra vIsamA tIrthaMkara parvata che, ene naMdI parvata mAnavAmAM Ave che. enA madhya muni suvrata svAmI A kelAsa bhUmimAM vicaryA che. saMta milArappA bhAgamAM zilpakAma dekhAya che. e zilpakRtyamAMnI eka AkRtinA saryanA kiraNo pakaDIne kelAsa parvata upara pahoMcyA che. (jaina dharma hAthamAM sitAra jevA vAdyano spaSTa AbhAsa che. e parvatanI graMthomAM anaMtalablinidhAna gautama svAmInI aSTApAda yAtrA AvI Toca upara siMha beTho hoya evI AkRtino spaSTa AbhAsa che. ja rIte varNavavAmAM AvI che.) enA pUrva bhAganA madhyamAM prANInI eka vizALa mukhAkRti keTalAMka sAMyogika purAvAo paNa atre rajU karuM chuM. kaMDArelI lAge che. je kadAca siMha athavA vAnara (hanumAna)nI 1, kelAsa parvata upara caDhavuM ati kaThina jaNAya che. zrI aSTApadajInA hoI zake. vivaraNa sAthe A baMdhabesatuM che. 'trizakhI zalAkA puruSa caritra'mAM siMhaniSadhyA prAsAdanuM varNana 2 kelAsanA dakSiNa mukha pAseno kaMDArelo parvata naMdInA nAme Ave che. A parvata e varNanane anurUpa eka bhAga jaNAya che. oLakhAya che. naMdI eTale baLada. je AdinAtha RSabhadevajInuM 2. A parvatanI bAjumAM amuka parvatanI Toco paNa eka samAna laMchana (cihna) che. anAdikALathI hindu dharma pramANe kailAsane jaNAya che. parvato dekhAve dakSiNa bhAratanA maMdiro-gopurama mahAdevanuM sthAna mAnavAmAM ane pUjavAmAM Ave che. mahAdevanuM jevA lAge che. vAhana naMdI che. AdinAtha RSabhadevanI nirvANa tithi poSa vada najIkanI eka parvatamALAmAM eka navAjJa (maMgaLa mUrti mATeno terasa che. vada terasane zivarAta paNa kahe che. zuM mahAdeva eja gokha) spaSTa dekhAya che. (nyArI gompAnI sAmeno parvata.) AdinAtha che? IjIptamAM "sTrIMksa'nA nAme oLakhAtI mAnava sarjIta kRti jevuM 3 kalAsa parvatanI sAme lagabhaga 40 kilomITara dUra baraphAcchAdita eka parvatamAM tyAM paNa dRSTigocara thAya che. (nyArI gopAnI eka jAjaramAna parvata che. enuM nAma gulAmAdhAtA che. sAmeno ). mAdhAtA e sagaracakravartInA pUrvajanuM nAma che. sagaracakravartInuM 5. A parvatamALAmAM ghaNAM bhAgomAM upara killAnI divAlono nAma aSTApada varNanamAM Ave che. paNa spaSTa AbhAsa che. jUnA tIrtho parvato para ane killebaMdhImAM 4. mAnasarovarano ullekha jaina zAstromAM che. atyAre paNa hayAta che. dA. ta. zrI zatruMjaya mahAtIrtha, zrI . kelAsa parvata ane guralAmAndhatA parvatanI vacce eka bIjuM giranArajI, zrI sameta zikharajI ItyAdi. ( vizALa ati suMdara sarovara che jenuM nAma sakAzatAla athavA uparokta dRSyothI evuM mAnavAne prerita thAya che ke, koIka kALe rAvaNatAla che. jaina dharmamAM rAvaNano ullekha suvidita che. A pradezamAM vizALa pAyA upara mAnava sarjIta kAma thayA haze. aSTApada parvata para rAvaNa-maMdodarInuM vINA vAdana ane nRtya dIrgha kALa daramyAna vAtAvaraNanI asara thakI A sarjanone ghasAro jaina dhArmika pustakomAM ullekhAyelA che. lAgyA che. zuM jaina dharmamAM ullekhita aSTApada vivaraNamAM AvatA 6 A pradezamAM anubhavAtI anubhUti (Vibrations) avarNaniya maMdiro, caityo, stUponA A saMketa jaNAya che? che. zabdomAM e abhivyakta karI zakAya evuM nathI. Astika bhAratanA eka pratiSThita pakhavADika 'InDiyA TUDe" e mArA ane divya anubhUti kahe che. vaijJAnikoe jo ke A bhUmimAM saMzodhanamAM rasa lIdho hato. mArA saMzodhana ane ene lagatA uttama dhAtu khanIjonuM bharapUra pramANa zodhavAthI AvA phoTogrAphsa bAbata emaNe bhArata sarakAranI eka saMsthA "IndirA anubhavane samarthana ApyuM che. gAMdhI nezanala senTara phora ArTasa-navI dilhI'nA kalA-koSa 7.e dharatI, sarovaro, parvato, vAdaLo ane AkAzanuM saMyojana vibhAganA korDineTara paMDita zAtakarI mukhopAdhyAyajIno alaukika, ati bhavya, devI jaNAya che. huM dharma jaina chuM paNa abhiprAya lIdho che. paMDitajIe paNa hakArAtmaka abhiprAya Apyo dharmanuM jJAna mane nahivata che. paNa jyAre-jyAre jaina dharma ane che. (IDiyA TUDe 21-09-96, pAnA naM. 62 gujarAtI ane enI tIrtha bhUmiono vicAra karuM chuM keH 30-9-96, pAnA naM. 158 IMgliza). jo ApaNe siddhAcala mahAtIrtha pAlItANAne zAzvata tIrtha ahIM e ullekha karavo yogya che ke Aje paNa jaina saMto ati jANatA ane mAnatA hoIe. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana jo ApaNe bihAra pradezanA sameta zikharajI mahAtIrthane vIsa ArkiyolojI suprInTenTanTa DaoN. Aloka tripAThIe pAMcamI tIrthakaronI nirvANabhUmi jANatA ane mAnatA hoIe. yAtrAnI zarUAtamAM Apyo che. e mUrti AbhUSaNo-vastrothI jo dilhIthI savAso kilomITara dUra Avela hastinApurane prathama zaNagArela che. A pradezamAM rahetA bonapA dharmI loko jaina tIrthakara RSabhadevanA varasItapanI pAraNAbhUmi pUjatA hoIe dharmIonI jema ja "khamAsamaNA' Ape che. je meM cugu gompAmAM ane, joyuM che. jo dharmagraMthomAM varNita bIjI badhI tIrthabhUmione jANatA pUjatA 8. 2006 ane 2007nA tibeTa kSetranA pravAsa daramyAna kyAMka hoIe to zuM A kyAMka sthAnika gharonA daravAjA para svastika, siddhazilA temaja kelAsa parvata ja aSTApada che? aSTamaMgala jevA pratika jovA maLela che. naMdI parvata ja siMhaniSadyA prAsAda che? 9. zrI aSTapAda tIrtha saMzodhana TIma 2006 ane 2007nA jaina dharmanA pujanIya saMto ane vidvAnone mArI namra vinaMtI ke matAnusAra meM varNavela AbhAso mAnava sarjIta nathI paNa A bAbata mArgadarzana Ape. kudarata, vAtAvaraNa, havAmAna sarjIta che. purAtattvavidone mArI namra vinaMtI ke A bAbata spaSTa abhiprAya tarka : Ape. 1. amerikAnA DAkoTA pradezamAM mAuTa razamora nAmanA parvatanA noMdha : mathALe cAra pUrva rASTrapationA 'mastako' kotarelA che. A 1. iMdirA gAMdhI nezanala seMTara phora ArTasa-navI dilhI dvArA mAnava sarjIta kAma lagabhaga 70 varSa jUnuM che. tyAMnI sarakAra jAnyuArI 1999mAM AyojIta International Seminar A "mastako'nI atyaMta saMbhALa le che, ane mAne paNa che ke on Pilgrimage and Complexity' Hi 241 44 247 slides ghasAro lAgI rahyo che. 500 thI 1000 varSa pachI A ghasArA dekhADavA mane AmaMtrita karavAmAM Avela. thakI e kRtione thatA nukasAnanI ApaNe kalpanA karI zakIe. 2. A lekha ane phoTogrAphsa tathA dhArmika graMthomAM ullekhita kadAca e mukhAkRtio AbhAsarUpe rahI jAya evuM paNa bane. lakhANonI phoTokopIo meM 1999mAM ArkiolojIkala sarve chatAM paNa e mAnava sarjIta kArya bAbata koI ne koI zaMkA opha InDiyAne pAThavyA che. emaNe A phoTogrAphsane "mAnava nahIM hoya. kAraNake vartamAna ItihAsa rUpe sAkSI raheze. lakhANo sarjIta' mAnavAmAM sahamati nathI ApI, spaSTa nakAratA paNa sAkSI raheze. to zuM kelAsa parvata sanmukhanA naMdI parvata para nathI. dekhAtA AbhAso bAbata, kudarata sarjItane badale mAnava sarjIta 3. Geologists A phoTogrAphsa joI ene Natural Formation abhigama asthAne che? zakyatAnA abhigama mATe zAstra mAne che. AmAM kadAca mAnava sarjIta kAma che evI mArI varNanono AdhAra zuM asthAne che? rajUAtane e loko mArU illusion (dRSTibhrama) mAne che. 2. pUrvakALamAM zatru jayagiri mULamAM pacAsa yojana, zikharamAM 4. 04-01-200panI rAtre Discovery Channel para dasa yojana ane uMcAI ATha yojanAnuM varNana che. (tri.za.pu.ca. 'Terra X' nAme pyramids upara eka programme hato. pAnA naM. 234 sarga 6) pahelA visanagara pachI vallabhIpura temAM evuM jaNAvavAmAM AvyuM che ke cIlI dezanA eka prAMtamAM ane have pAlItANA taLeTI paNa suvidita che. zatruMjayagirine Natural Mountains Series manAtI atyAra sudhInI A ghasAro manAya che to ayodhyAthI bAra yojana dUra ane zRMkhalAne have Chain of human made Pyramids tarIke 32 koza ucANa (pU. dipavijayajI kRta aSTApadapUjA tathA ArkiolojIsTo dvArA svIkAravAmAM AvI che. pu. jayaMtavijayajI kRta pU. bhAratanI jaina tIrtha bhUmio) 5. bhAratIya avakAza saMzodhana ISRO nA eka vaijJAnike hAlamAM aSTApadagirine ghasAro asthAne che? ayodhyA najIkanI taLeTI abhiprAya Apyo che ke "kelAsa kSetramAM mAnava sarjIta kAma dUra thatAM thatAM tibeTanA dAracena kasbA sudhI gaI e vicAra thayuM hoya evo saMketa seTelAITa ImejIMga paddhatithI mAluma paDe asthAne che? che.' e jagyAne "dhamAkiMga norasaMga' kahevAya che ane te 3. zAstro ane lokasabhAmAM vaparAtA keTalAka zabdo sarakhAvIe. kailAsanI pUrvamAM lagabhaga 2 ki.mI. dUra che. koDI karoDa koDI vIsa 6. amArI cothI yAtrA daramyAna tibeTanA dhArmika pustaka "gAMga yuga hajAro varSa yuga 20 varSa kara tAzI' (sapheda kelAsa)mAM 20 mA tIrthaMkara muni suvrata kelAsa maNa 40 zera maNa 20 zera pradezamAM vicaryA che e dUbhASiyA dvArA vAMcavA jANavA maLyuM. zAstromAM zaMkA nathI paNa samaya pracalIta kavivAda ane vRddhavAda 7. kailAsa parikramA daramyAna dekhAtA cugu gompAmA sthApita thakI samaya ane aMtara banne bAbatomAM mArI duSTabuddhi tarkane ISTamUrti, jaina tIrthakara mUrti zakya che evo mata marIna protsAhana Ape che. mArI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. prabuddha jIvana Disembara, 2009 A mULa lekha sarvaprathama 1996mAM lakhyo, sudhArA vadhArA * "namo hindussa' TrasTa navI dilhI-1999. sAthenI A rajUAta jUna 2008 sudhInI che. * DaoN. kumArapALabhAI desAI, amadAvAda-1999. vAcaka mArI A rajUAta sAthe asahamata hoya to mane kSamA kare. AbhAra : A lekha lakhavAthI ane tarka rajU karavAthI koInI dhArmika bhAvanAne Thesa * DaoN. rajanIkAMtabhAI zAha-nyUyorka (USA) pahoMcI hoya to mArA aMtaHkaraNapUrvaka micchAmI dukkaDam. * * * 2006mAM zrI aSTApada risarca TIma membara tarIke jemaNe mane noMdha : sponsara karyo hato. 10. mArI A rajuAtane sAhityika samarthana maLyuM: zrI hemubhAI zeTha-muMbaI * bhogIlAla laheracaMda InsTITyuTa opha InDolojI-dilhI- 2007mAM zrI aSTApada risarca TIma membara tarIke jemaNe mane 1998. sponsara karyo hato * DaoN. bAlAjI jaina InsTITyuTa kobA gujarAta-1998. * A zodha prayAsamAM mArgadarzaka temaja sahayogI sarveno sadAya * DaoN. ramaNalAla sI. zAha-muMbaI 1998. RNI rahIza. * IndirA gAMdhI nezanala seMTara phora ArTasa-navI dilhI, 1998. zodha adhUrI : jaina samAja jAgRta thAya e jarUrI. * * * * anaMtAcArya InsTITyuTa opha InDolojI (posTa grejyueTa seMTara) 1501-1502, trideva' apArTameMTasa, "A' viMga,bhakti mArga, muluMDa (muMbaI yunivarsiTI mAnyatA prApta) muMbaI- 1998. (pazcima), muMbaI-400080 (bhArata). phona naM. : 25903371 * DaoN. latA botharA, jaina bhavana, kalakattA-1999. E-mail:[email protected] prabuddha jIvana saujanya dAtAnI vigata 2008-09mAM prApta thayelA pUNyazALI saujanya dAtAnI yAdI ahIM ApI che. 2010 nA varSa mATe rUA. 20,000nuM anudAna ApI koI paNa eka mahinA mATe Apa paNa saujanya dAtA banI dhanadAna sAthe jJAnadAnano lAbha pAmo evI amArI Apane anumodanA ane vinaMti che. ApanA priya janonI smRti akSara dehamAM jAgRta rahe e uttama zraddhAMjali che. ApanA saujanya dAnathI 'prabuddha jIvananA akSaro dhabakatAM raheze. jJAna karmano A zubha avasara che. -pramukha, zrI mu. jena. yu. saMgha krama saujanya dAtAnuM nAma smRtimAM tArIkha rakama 1 zrI jitendra ramaNIkalAla vorA mAtuzrI sva. tArAbena ramaNIkalAla vorA 16-09-08 20,000 2 zrImatI jhaverabena mANekalAla saMgoI pU. pitAzrI maganalAla hIrajI saMgoI 16-10-08 20,000 pU. mAtuzrI rAjabAI TokarazI vIrajI vIrA 3 zrI kAntilAla ramaNalAla parIkha-dilhIvALA sva. zrImatI kaMcanabena kAntilAla parIkha 16-11-08 20,000 4 zrImatI ilAbena modI sva. caMpakalAla modI 16- 12-08 20,000 5 zrImatI nirmalAbena caMdrakAnta DI. zAha sva. kumArI mita zAha ane sva. harniza zAha 16-01-09 20,000 6 zrI kAntilAla ramaNalAla parIkha-dilhIvALA sva. zrImatI kaMcanabena kAntilAla parIkha 16-02-09 20,000 7 zrImatI dinAbena jitendra vorA pitAzrI sva. ramaNIkalAla tArAcaMda vorA 16-03-09 20,000 8 zrI sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa 16-04-09 20,000 9 zrImatI zAradAbena bAbubhAI zAha sva. bAbubhAI jayaMtilAla zAha 16-05-09 20,000 10 zrImatI vINAbena surezabhAI cokasI sva. sarasvatIbena sArAbhAI cokasI 16-06-09 20,000 1 1 zrImatI bhagavatIbena pannAlAla sonAvAlA 16-07-09 20,000 12 zrImatI zailAbena harezabhAI mahetA sva. nalinIbena manaharalAla dozI 16-08-09 20,000 onavarDa phAunDezana 1 3 sva. suzIlAbena cImanalAla jhaverI 16-09-09 20,000 14 zrI pArekha parivAra prajJA cakSu jyotI mohanalAla pArekha 16-10-09 20,000 15 zrI kAntilAla ramaNalAla parIkha-dilhIvALA sva. zrImatI kaMcanabena kAntilAla parIkha 16-11-09 20,000 16 maNIlAla cunIlAla sonAvAlA TrasTa 16- 1 2-09 20,000 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. Disembara, 2009 prabuddha jIvana eka preraka-pAvana jIvanacaritra DaoN. raNajita paTela (anAmI) ema. jI. sAyansa InsTiTyUTa-amadAvAdanA padArtha vijJAnanA ja pakSapAta ke pUrvagraha vinA somAMthI so guNa ApI saziSyanI nivRtta prophesara ane "gujarAtI vizvakoza'nA vijJAna vibhAganA pITha paNa thAbaDe. udAramatavAdI hiMdu guru, tejasvI muslima vidyArthIne eNDiTara pro. pI.sI.paTela-likhita "DaoN. e.pI.je. abdula kalAma'nA potAne ghera bhojana mATe premapUrvaka AmaMtre rUDhicusta gurupatnI jIvanacaritranuM "raMgadhAra prakAzana' dvArA tAjetaramAM prakAzana thayuM che. AbhaDacheTa pALI ziSyane dUra besADe tyAre cIrAI jatuM guruhRdaya ne amArA vidyArthIkALa daramiyAna mane yAda che ke ucca mAdhyamika bIje AmaMtraNe thatuM gurupatnInuM hRdaya parivartana. vidyArthI kalAmane ke kaoNlejanuM zikSaNa lenAra vidyArthIo jIvanamAM unnata preraNA prApta binasAMpradAyika banavAmAM, sarvadharma samabhAvano padArthapATha karavA mATe lalita sAhityanA pramANamAM AtmakathA ane zikhavavAmAM keTaluM badhuM kAragata nivaDyuM haze! jyAre vidyArthInA jIvanacaritranuM sAhitya vizeSa pramANamAM vAMcatA, jemAM zrI jIvana ghaDatara ne cAritryanI vAta Ave che tyAre kalAma-rASTrapati mULazaMkara mo. bhaTTa kRta "mahAna vaijJAniko', zrI choTAlAla purANI kalAma-moTAmAM moTI javAbadArI mAtA-pitA ne gurune zire nAkhe kRta 'vijJAnanA vidhAyako', zrI revAzaMkara somapurA kRta 'bhAratanA che. Aje to bhogaparaka manovRttinA uchALanA AkramaNe mUlyono mahAna vaijJAniko', DaoN. narasiMha zAha kRta 'lUI pAzvara', zrI varmA hrAsa thaI rahyo che. zaherI saMskRtinA AkramaNe, svAtaMtryapUrva ne paramAra kRta AcArya praphullacaMdra raoNya', DaoN. sureza zeThanA kRta bhAratIya jIvananA pravAhomAM khaLabhaLATa macAvyo che. AjanA mahAna vaijJAniko'--jevAM pustakomAM vijJAnavIronA jIvanakAryanI sarerAza ucca keLavaNI letA vidyArthIomAM saMskAra-ghaDataranI khevanA jhAMkhI prApta thAya che. thoDAMka varSo pahelAM DaoN. prasanna vakIle ochI jaNAya che. A uNapanI javAbadArI vizeSarUpe mAtA-pitA vijJAnavIra DaoN. vikrama sArAbhAInuM jIvanacaritra pragaTa kareluM, jemAM ane khAsa to zikSako-adhyApakonI che-ema DaoN. kalAma mAne che. bhaktibhAva vizeSa ne oNkTiva dRSTino abhAva lAge. AvAM emanI A mAnyatA pAchaLa aMgata anubhavanuM samartha pIThabaLa rahyuM keTalAMka jIvanacaritromAM, pro. pI. sI. paTelanuM DaoN. e. pI. je. abdula che. emane mana A to mahitI zraddhAno prazna che. UgatI peDhImAM e kalAma-viSayaka lakhAyeluM tAjetaranuM prakAzana judI bhAta pADe che. ujjavaLa bhAratanuM darzana kare che; kAraNa ke temane keTalAka uttama aDhAra prakaraNomAM AlekhAyeluM A caritra zarUnAM traNa zikSako-jevA ke DaoN. vikrama sArAbhAI, satIza dhavana ane Do. prakaraNomAM "bALapaNa ane parivAra', 'zikSaNa, prazikSaNa ane brahmaprakAza-emanuM samartha mArgadarzana maLyuM che. eTale ja teo sevAmAM-be bAbatoe mAruM vizeSa dhyAna kheMcyuM che. ApaNe tyAM bhAratanA sarvAgINa vikAsa mATe, rAjakAraNanI zuddhi ane samAjanA lagabhaga traNeka dAyakAthI saMyukta kuTuMbane badale vibhakta kuTuMbanI sarvakSetre unnati ne utkRSTatA mATe mahAtmA gAMdhI, sI. vI. rAmana, rItie jIvana jIvavAno svIkAra thato gayo che. saMyukta-vibhakta je.Ara.DI. tAtA, phirojazA godareja, lakSmaNarAva kirloskara, evI be sthitionI vacalI koI sthiti sUcavavI Aje to muzkela rAmakRSNa bajAja, ravIndranAtha TAgora, DaoN. rAdhAkRSNanuM, madanamohana che! A caritramAM caritra-nAyakane enA saMskAra ghaDataramAM ne mAlaviyA, DaoN. kurIana-jevA lokanetAonI kAmanA kare che ne vyaktitvanA vikAsamAM saMyukta-kuTuMbanAM taMdurasta ne vidheyAtmaka sane 2020nA vikasita bhAratanA svapnanA pAMca muddAomAM trIjA paribaLoe je bhAga bhajavyo che te jANyA bAda enA hRALA karatAM mahattvanA muddAmAM zikSaNa ane svAthyano samAsa kare che. lhAvAno lhAvo vizeSa pramANamAM maLyo jaNAya che. mAtA-pitAnA sane 1857no aMgrejone mana 'baLavo' hato paNa ApaNe ucca saMskAra, banevInuM satata maLatuM mArgadarzana, bhAIne phInA mATe to bhAratanI svataMtratAnuM bIjanikSepa...ane gAMdhIjInI 'hiMda rUpiyA hajAra ApavA, bahena potAnAM ghareNAM gire mUke, bhAIo svarAja'nI kalpanA tA. 15-8-1947nA roja svAtaMtrya-vRkSa ane pitarAI bhAIono sneha ne sAtha-sahakAra jotAM mane saMyukta rUpe phaLI. DaoN kalAmanI vikasita bhAratanI 2020nI kalpanA mahorI kuTuMbanuM hRdaya darzana thayuM ne Aje e lagabhaga luptaprAya thayuM che uThavI joIe jo ApaNe emanA svapnane saMpUrNapaNe samajI enuM du:kha paNa thayuM. lekhake etihAsika pariprekSyamAM A muddAne sAmUhika puruSArtha karIe to. ene mATe svanirbharatA anivArya jIvaMta uThAva Apyo che. che. A svanirbharatA ane svadezAbhimAna pAchaLa mahAtmA gAMdhI, AkhA pustakamAM mane bIjo koI AkarSaka ne mahattvano muddo pro. sI. vI. rAmana, DaoN. homI bhAbhA ane DaoN. vikrama sArAbhAInI lAgyo hoya to te che-maNigaNamAM rahelA sUtra jevo guru-ziSyano prabaLa preraNA che. vijJAna, TekanolojI, vikAsa, saMzodhana ne OM sahanAvavatu saha nau bhunakatu sahavIrya karavAvahelA tejasvi prabaMdhananA kSetre mArgadarzana meLavI, tene AtmasAt karavAnI DaoN. nAvadhItam astu mA vidviSAvahe -e bhAvanAsabhara ubhaya kalAmanI sUjhasamaja, koThAsUjha ne tatparatA kamAlanI che. teo hitakArI unnata saMskAra saMbaMdha. moDA AvavA badala vidyArthI- mAne che ke khvAba (svapna)thI khyAla (vicAro)nA aMkuro phUTe che. kalAmane gaNitanA zikSaka soTIno mAra mAre paNa e ja guru, kazA AvA aMkuromAMthI vRkSa taiyAra thAya che. svapna sevavAmAM na Ave Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 to vicAro paNa na Ave ne vicArazUnya jIvanamAM vikAsa zo ? TUMkamAM kahevuM hoya to kahI zakAya ke DaoN. kalAmanuM jIvana gAMdhI zailInuM che. lekhaka jaNAve che tema laghutama jarUriyAtovALuM jIvana, paramArthanI bhAvanA, IzvaramAM apAra AsthA, satata udyama, sarvadharma samabhAva, vijJAna ane AdhyAtmikatAnA samanvayakartA ane tamAma pravRttionA kendramAM rASTranI bhAvanA...vagere kalAmanAM parama lakSo che! A pustakanuM trIjuM AkarSaNa-biMdu mAre mana uparyukta vicArasaraNImAM raheluM che. kavivara TAgoranI pelI 'prArthanA' vizvakhyAta che. 'citta jyAM bhayazUnya che, zira jyAM unnata rahe che, jJAna jyAM mukta che...te svargamAM tAre potAne hAthe nirdaya AghAta karIne, he pitA! bhAratane jagADa'. to rASTrapati kalAmanI prArthanA cheH 'mArA lokone kAma karatA kara, temanA kaThora parizramathI bIjAM ghaNAM agni' pedA thAo jethI tamAma aniSTono nAza thAya. mAruM rASTra zAMtine mArge samRddha thAya, loko haLI maLIne rahe ane gauravavaMtA bhAratIya nAgarika tarIke miThThImAM bhaLavAnuM sadbhAgya prApta thAya jethI pharIthI evA bhArata (rASTra)mAM mAro udaya ane tenA yazathI AnaMdotsava karuM.' koNa kaheze ke kalAma kavi nathI? dila ane dimAga vacceno saMgharSa vyakta karatI temanI A paMktio: Is this happiness? Did I explore space to enhance prabuddha jIvana Or did I provide weapons of destraction? A saMgharSamAM paNa dezanI svataMtratA, tenA rakSaNa-saMgopana mATe rASTra tAkAtavAna thavAnI jarUra che jethI sabaLa rASTro kudRSTi kare nahIM ne vizvazAMti jaLavAya evI dezadAjha ne maMgalabhAvanA garbhita che. mAre mana A mATe paNa pustakanuM khUba khUba mahattva che. raoNkeTamena, misAIlamena, nyUkliyara vijJAnI vagerenI temanI siddhione praoN. paTele A rIte mUlave cheH 'kalAma temanI 43 varSanI kArakirdImAM vividha tabakkAomAM thaIne pasAra thayA che. ema. AI. TI.mAM tAlImArthI, IsaromAM raoNkeTamena, DI.Ara.DI.o.mAM. misAIlamena ane DI.e.I.mAM nyUkliyara vijJAnI tarIke arthapUrNa kAmagIrI ane javAbadArI nibhAvI che. te pote potAnI pratyeka pravRttine AdhyAtmikatAnI najare ja nihALe che. mATe te zikSaNa dvArA bALakomAM AdhyAtmikatAnuM siMcana karavA mAge che. bhUta ane bhaviSyakALane joDavAnI bAbata upara te bhAra mUke che. ApaNA dilodimAgamAM rahelI suSupta zaktione prajvalita karI kAme lagADavAnI che. jAgrata mana dvArA karelA racanAtmaka prayatnothI rASTramAM zAMti, samRddhi ane sukha saMpanna karI zakAya.' lekhakanuM uparyukta avataraNa ApavA pAchaLano mAro hetu praoN. Disembara, 2009 emaNe lokagamya banAvI che. DaoN. kalAmanA mAnavIya guNone rozana karavAmAM lekhake rajamAtra kacAza rAkhI nathI. mULa paTelanI vivekazakti ne gadyazaktino paricaya karAvavAno che. vinA eka akSara paNa pADavo nahIM, nirIkSaNa-parIyA dvArA satya prApta karavuM evo vaijJAnika abhigama temaNe AdithI aMta taka A pustakamAM apanAvyo che. vaijJAnika ne Tekanikala paribhASAne paNa bhAratanI anya bhaginI bhASAomAM Ano anuvAda thAya tyAre sahI paNa atyAre to huM mAnuM chuM ke A jIvana-caritra pratyeka A skUla-kaoNleja ne yunivarsiTI lAyabrerImAM hovuM joIe. AvuM pAradarzaka, preraka ne pAvana jIvanacaritra ApavA badala huM praoN, paTelane biradAvuM chuM, abhinaMdu chuM. DaoN. e. pI. je. abdula kalAma, raMgadvAra prakAzana, navaraMga purA, amadAvAda-9. mUlya rUA. 64-00, rasikabhAI raNajitabhAI paTela, C12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgonI sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380 052. mobAIla : 9898169069.. zrI muMbaI jaita yuvaka saMgha prabuddha jIta nidhi Da 11,78070/- tA. 16-10-2008 sudhIno saravALo 10,000/- zrI prajJAbena caMpakarAja cokasI 1,001/-thI te e. zAkAM 5,000/-zrI bhaNazAlI TrasTa 5,000/-zrI jyoti zAha 3,600/-zrI pramodacaMdra somacaMdra zAha 3,600-zrI yogena zrIkAnta zAha 3.001/- zrI prema rAyasI gAlA 3,001/- zrI rasika sI. mahetA 3.000/- zrI prasanna ena. TolI 3,000/-varSA Ara zAha 2,700/-zrI guNavaMta bI. zAha 2,500/-zrI maganalAla ema. saMghavI 2.pa006-zrI bhAratIbena bhagubhAI zAha 2.500/- zrI manoja nemacaMda zo 2.500/- zrI nInAbena bI. zAha 2.000/-grI gInA jaina 1,800/-zrI gautama prodacaMda zAha 1,500/-zrI ena. Ara. pArekha 1,001/-zrI arUNa zAntilAla joSI 1.000/- zrI rameza ma. ze 1.000/- zrI damayaMtIbena navinacaMdra zAha 1,000/-zrI kalAvatIbena mahetA 1,000/- zrI azvina ke. zAha 750/- zrI dilipabhAI kAkAbaLIyA 5074- zrI manoja rAjagurU 12,46,524 -saravALo Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana 13 jaina yoga paraMparA ane pAtaMjala yogasUtra-eka aitihAsika pariprekSyamAM || DaoN. javAhara pI. zAha yoga zabda dhAtu yuna parathI siddha thayo che. yuga dhAtunA be artha che. eka graMthamAM cAra pAda ane 195 sUtro che. samAdhipAda, sAdhanapAda, artha 'joDavuM" ane bIjo artha "samAdhi" - mananI sthiratA - evo thAya. vibhUtipAda ane kaivalyapAda. jo ke prasaMgopAta ke prakaraNavAra te aneka arthomAM vaparAya che. samAdhipAdanA 51 sUtromAM mukhyatve yoganuM svarUpa, cittajenAgamomAM yoga dhyAnanA arthamAM prayukta thayo che. aneka sthiratAnA upAyonuM varNana che. AgamomAM dhyAnanuM lakSaNa, tenA bheda-prabhedo, AlaMbana vagerenuM sAdhanapAdanA 55 sUtromAM kriyAyoga, yoganA ATha aMgo tenA vistRta varNana jovA maLe che. phaLa, heya, heyahetu, hAna ane hAnopAya e caturvyUhanuM varNana che. jaina sAdhuono dainika krama paNa pAMca yama, tapa, svAdhyAyAdi vibhUtipAdanA 55 sUtromAM yogajanya vibhUtionuM varNana che. niyama Indriyajaya rUpa pratyAhArathI chavAyelo che. yoga upara eTalo kevalyapAdanA 34 sUtromAM sAMkhya pariNAmavAdanuM maMDana, bauddha bhAra ApavAmAM Avyo che ke manogupti, vacanagupti ane vijJAnavAdanuM khaMDana ane kevalyAvasthAnuM svarUpa varNana che. kAyaguptine otsargika mArga ane pAMca samitine ApavAdika mArga pAtaMjala yoga sUtro para vyAsabhASya, vAcaspati mizra kRta TIkA gaNI te dvArA zuddha dharmano samubhava gaNAvela che, tene aSTapravacana ane bhojadeva kRta rAjamArtaDa TIkA maLe che. mAtA gaNela che. niryukti graMthomAM paNa Agamokta dhyAnanuM yogasUtromAM vAsanA, kaleza ane karmanuM nAma ja saMsAra ane spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. tattvArthasUtra ane dhyAnazataka jevA vAsanAdino abhAva ke cetananI svarUpamAM sthiti e ja mokSa kahela graMthomAM paNa jaina darzanamAnya yoganuM nirUpaNa thayuM che. A rIte che. (tatA draSTra: svarupavasthAnam 1:3) Ama zrI pataMjalie sarva Agama yuga paryata jena yoganuM svarUpa bahudhA Agamika upAsakone yogamArgamAM sthAna ApyuM. paraMparAnusAra rahyuM. paraMtu yogasUtra cetanane jainadarzana mAnya dehapramANa mAnatuM nathI | darzanayugano prAraMbha I. sa. pUrvenI bIjI sadIthI thayo hovAnuM ke aNupariNAma mAnatuM nathI, paraMtu sAMkhya, vaizeSika, neyAyika mAnavAmAM Ave che. te pUrvenA veda-upaniSada yugamAM yoga zabda ane zoka vedAMtI jema vyApaka mAne che. e ja prakAre cetanane pariNAmI vedamAM 'joDavuM'nA arthamAM jovA maLe che, dhyAna-samAdhi arthamAM nitya nathI mAnatuM ke bauddha mAnya kSaNika/anitya nathI mAnatuM paNa nahi. upaniSadomAM dhyAnamArgano vikAsa thato gayo ane prAcIna kuTastha nitya mAne che. upaniSadomAM "samAdhi" arthamAM yoga zabda prayoga jovA maLe che. nirIzvara sAMkhyanI jagyAe A yogasUtromAM lokonI bhAvanA keTalAka upaniSadomAM sthAna, pratyAhAra, dhAraNAdi yogAMgonuM ane bhakti viSayaka saMvedanAo lakSamAM rAkhI maharSi pataMjalie varNana maLe che. IzvaropAsanAne sthAna ApyuM. (hRthara praNidhAnA dvA: 1.33) temaNe upaniSadonuM tattvaciMtana bhinna bhinna RSio dvArA "darzananA yogasAdhanAmAM upayogI evA pratIkonI bhinnatAnA vyAmohamAM rUpamAM avatIrNa thayuM. yogadarzananA praNetA maharSi pataMjali paNa ajJAnavaza unmAda na jAge te mATe temane je ISTa lAgatA hoya e samayamAM thayA. temaNe sAMkhya darzananA AdhAre pAtaM jala tevA IzvaranuM dhyAna ke upAsanA karavAnI chUTa ApI. yogasUtranI racanA karI. pUrva mImAMsAnA apavAda sivAya dareka (yathAmamitadhyAnAdvA: 1.39). Ama pAtaMjala yogasUtra sAMkhya darzanoe tattvajJAna sAthe mokSaprAyaka sAdhana tarIke yogano nirdeza siddhAnta ane tenI prakriyAne AdhArarUpe grahaNa kare che. paraMtu temAM karelo che. (pUrvamImAMsA svarganI khevanA rAkhe che, apavarganI nahi!) je vizeSatA che te e ke maharSi pataMjali Izvara saMbaMdhI je vAta kare yoganA svarUpa viSe matabheda na hovAne kAraNe anya darzanakAroe che te sAMkhyasiddhAnta anusAra nathI. temaja nyAya ke vaizeSika maharSi pataMjaline sanmAnya gaNyA che ane temano dizAnirdeza darzanomAM mAnelA IzvarathI paNa bhinna che. temaNe Izvarane eka vyakti svIkAryo che. gItAmAM paNa yogano mahimA karmayoga, bhaktiyoga tathA zAstropadezaka mAnela che. IzvaramAM nitya jJAna, nitya IcchA ane jJAnayoga dvArA thayo che. ane nityakRtino saMbaMdha na mAnIne tene sthAne sattvaguNano parama yogaviSayaka jijJAsA lokomAM eTalI vadhI ke tenA bAhya aMgo - prakarSa ane te dvArA jagatano uddhAra jevI vyavasthA ghaTAvI che. Asana, prANAyAma, mudrA vagerenA bhedonuM savistara varNana karavAmAM phleza rma vipAchAzavairapa2 pRSTha: purUSavazeSa dhara: / 1.24 AvatA haThayoga nAmanI navI zAkhAno prAdurbhAva thayo ane tenA tatra nitizaya sarvajJavInam 1.25 graMtho haThayoga pradIpikA, gheraMDa saMhitA, ziva saMhitA, gorakhazataka pUrveSAmapi guru: blenAInavaccheddA 1.26 vagere racAyAM jemAM vividha mudrAo, neti, dhoti Adi SaTkarma, jaina darzana sAthe yogadarzanano vicAra karIe to bIjA darzano kuMbhaka recaka pUraka - prANAyAma vagerenuM varNana jovA maLe che. karatAM te bannemAM vadhu sAmya dekhAya che. Izvara tattva viSenuM kathana A badhA graMthomAM pAtaMjala yogasUtra eka viziSTa graMtha che. A jaina darzana sammata "kevalI' tattva sAthe ghaNuM maLatuM Ave che. mULa Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prabuddha jIvana Disembara, 2009 yogasUtromAM tathA tenA bhASyamAM evA aneka zabdo, viSayo ane pAtaMjala yogasUtramAM samAviSTa keTalAka muddAo para batrIsIo yogaprakriyAonuM varNana che je jainadarzanamAM prasiddha ane pracalita racI che. jemAM pAtaMjala yoga lakSaNa vicAra, yogAvatAra, kalezache; paraMtu jenetara darzanomAM sAmAnyataH jovA maLatuM nathI. hAnopAva tathA yoga mAhAbhya batrIsIno samAveza thAya che. udAharaNo aneka che. jevA ke bhava pratyaya, savitarka savicAra, sAtamI sadImAM thayelA samadarzI AcArya haribhadrasUrie paNa nirvicAra, mahAvrata, kRta kArita anumodita, jJAnAvaraNa, savikrama, yogasUtragata zabdonuM anusaMdhAna jaina dArzanika zabdo sAthe karI nirupakrama, vajAsaMhanana (vana RSabhanArA saMtanana), sarvajJa potAnI guNagrAhakatA, mAdhyasthabhAva ane samanvayazIlatAno ItyAdi. paricaya Apyo hato, te ja paraMparAne upAdhyAyajIe vikasita karI. vaidika sAhityamAM yogavAsiSTha jevA graMtho hayogane agrAhya pAtaMjalayoga darzanamAM ATha yogAMgonuM varNana che. yama, niyama, gaNe che to jaina yoga sAhityamAM to haThayoganuM sthAna ja nathI. Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi. zrI teno niSedha karavAmAM Avyo che. yogasUtra 1.34mAM paNa pracchata- haribhadrasUrie potAnA yogadaSTi graMthamAM yogAvasthAnI A vidhArAkhyAM vA prANasya - prANano nirodha karavAthI zarIramAM vyAkuLatA vikAsazIla prakriyAne ATha bhUmikAomAM DhALI tene "yogadaSTi' utpanna thAya che ane mana paNa vicalita bane che tema darzAvyuM che. nAma ApyuM. eka eka dRSTimAM eka eka yogAMgano nirdeza karavAmAM upAdhyAya zrI yazovijayajIe paNa pAtaMjala yogasUtro paranI Avyo che. A rIte zrI haribhadrasUrie guNasthAnaka sAthe paNa sAMkaLI vRttimAM 27 sUtromAM be kAryo karyA che. 1. jaina ane sAMkhya darzana che. vacce je bheda che te spaSTa karyo che ane 2. A be darzano vacce jyAM upasaMhAra : mAtra paribhASAno ja bheda che tyAM temaNe samanvaya karyo che. temaNe jainayogavicAra ane pAtaMjala yogasUtra viSe vicAratA maharSi prANAyAmane yoganuM anizcita sAdhana kahI haThayoganuM nirasana karyuM pataMjalino prabhAva Agamokta dhyAnapraNAli para paDyo jenuM zrI che. anaitine asahyAkhyAm manovyAnImAvAna 3sAruM kharuMkharUM haribhadrasUri ane upA. yazovijayajIe vistRta vivaraNa karyuM che. (A.ni.1510) rUtyAdri paramarSaNa tatrivedhALuM ti vaya || jo ke jo ke zrI hemacaMdrAcAryae temanA yogazAstramAM kramazaH sAdhu ane zubhacaMdrajInA jJAnAvarNavamAM prANAyAmane nirupayogI ane anarthakArI zrAvaka jIvananAM AcAra prakriyA varNavI che. zubhacaMdrAcAryajIe mAne che. jJAnArNavamAM piMDastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta dhyAnanuM vistRta jainadarzanamAM prANAyAmanuM AdhyAtmika arthaghaTana mahopAdhyAya varNana karyuM che to kalikAla sarvajJae svAnubhava varNavatA vikSipta, zrI yazovijayajIe karyuM che jemAM bahirvattine-bAhyabhAvane bahAra yAtAyAta, zliSTa ane sulIna jevA mananA bhedonI vAta karI che. pheMkavo e recaka che, antavRttine grahaNa karavI e pUraka che ane e Ama jaina darzane haThayoganI upekSA karI rAjayoga ane laya yogane antavRttine hRdayamAM sthira karavI e kuMbhaka che. prAdhAnya ApyuM che. mahopAdhyAyazrI yazovijayajIe adhyAtmasAra, adhyAtmo- 65, zivAlika baMgalojha, seTelAITa, amadAvAda-15. paniSat ane svopajJa dvAtrizat kAtrizikAnuM sarjana karyuM che temAM phona naM.: (079) 26830998 hIMDI kAvya-kathA paricaya DaoN. kavina zAha jena kAvya prakAronI vividhatAmAM hIMDI' prakAranI mAhitI nIce kathAo che jenA dvArA samakAlIna loka saMskRtinuM vAstavika darzana pramANe che: thAya che. temAM prabhubhakti ane jaina dharmanA pracAranI mAhitI prApta hIMDa-heMDavuM. (gAmaThI zabdaprayoga) bhramaNa karavuM, pharavuM evo thAya che. kathAnI varNana zailI rocaka che. artha che. jIvAtmA karmAdhIna sthitimAM bhramaNa kare che. "hIMDI' eTale saMgha dAsagaNinI racanA "vasudeva hIMDI' jena kathA sAhityamAM AtmAnA bhramaNanI kathA. mahattvanuM sthAna dharAve che. temAM sarjakanI sarjakapratibhAnI sAthe jaina sAhityamAM prAkRta bhASAmAM racAyelo graMtha vasudeva hIMDI kathAnI rIte nirUpaNa kRtine AsvAdya banAvavAmAM nimittarUpa che. suprasiddha che. anya racanA dhammila hIMDI prApta thAya che. sarjake A graMthamAM jinendrabhaktinA nirUpaNa dvArA janatAne 1. vasudeva hIMDIno paricaya (dharmadAsa gaNi) dharmAbhimukha karavAno prazasya prayatna karyo che. emanI varNana zailI vasudeva hIMDI zrRMgArapradhAna nayanaramya kathA che. temAM mAnava AkarSaka che. jene kAvya paraMparAnusAra sarjake guru vaMdanAthI AraMbha jIvananI vAstavikatAnuM namUnedAra Alekhana thayuM che. A kRti karIne jaNAvyuM che ke zrI sudharmAsvAmI zrI jaMbusvAmIne vasudevanuM dharmakathAnI hovAnI sAthe temAM rAjA, sArthavAha, cora, vezyA, caritra varNave che. tresaTha zalAkA puruSonA caritra samAna A caritra dhUrta, Thaga vagere pAtronuM citraNa paNa kalAtmaka che. temAM kUtuhalavALI preraka che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana 15 jaina sAhityamAM saMghadAsa gaNi nAmanA be AcAryano ullekha mahArASTrI prAkRtamAM racAyelI 11 hajA2 ane 29 lambakamAM maLe che. 1. vasudeva hIMDInA prathama khaMDamAM ullekha che. temAM saMghadAsa vibhAjita thaI che. vasudeva hIMDInA madhyakhaMDamAM 71 lambamAM gaNino 'vAcaka' padathI saMdarbha maLe che. 2. bRhatkalpa bhASyamAM vibhAjita 17,000 zloko pramANa che. A granthanuM vastu dRSTivAda kSamAzramaNa' nAmathI ullekha che. ane caMDikAnuyogamAMthI svIkArIne racanA thaI che. temAM vidyAdharo muni puNyavijayajI jaNAve che ke dharmadAsa gaNi nAmanA be vize ghaNI vigato prApta thAya che ane emanA 64 prakAranI paNa mahAtmA judA che. kAraNa ke eka mahAtmA vAcaka pada ane bIjA mAhitI darzAvI che. mahAtmA kSamAzramaNa padathI alaMkRta che. A aMge bIjo mata e che saMghadAsa gaNie vasudeva hIMDImAM zrIkRSNanA pitA vasudevanI ke eka ja vyakti vividha padavI dhAraNa kare che. A aMge koI nizcita dharmakathAne sthAna ApyuM che. vasudevanA videza ane bhAratamAM vicAra nirNaya thaI zakato nathI. AcArya jinabhadra gaNie bhramaNanA prasaMgone dhyAnamAM rAkhIne racanA karI che. temAM jaina vizeSaNavatI graMthamAM avAranavAra vasudeva hIMDIno ullekha karyo che dharmano prabhAva darzAvatA prasaMgonuM paNa varNana thayuM che. mahAtmAe eTale vasudeva hIMDInA kartA jinabhadra gaNinA samaya pahelAMnA hatA potAnI kalpanAzaktithI bRhatkathAnI kAmakathAnuM lokakathA ane ema samajI zakAya che. bhASA ane zailInI rIte vicArIe to paNa dharmakathAmAM rUpAMtara karIne sthAna ApyuM che. rAjA udayanano putra kartA (racayitA) baMne judA che ema spaSTa thAya che. naravAhanadattanI kuzaLatAnuM aMdhakavRSNinA vasudevanA jIvanamAM graMthanI mAhitI joIe to vasudeva hIMDI be vibhAgamAM prApta anusaraNa thayuM che. ema kathAmAM jaNAvyuM che. A kathA cha vibhAgamAM thAya che. prathama khaMDanA kartA dharmadAsa gaNi ane bIjA khaMDanA kartA vaheMcAyelI che. 1. kathotpatti, 2. pIThiko, 3. mukha, 4. pratimukha, dharmasena gaNi manAya che. madhyakhaMDanI racanA dharmasena gaNie be 5. zarIra, 6. upasaMhAra. zatAbdI pachI dharmadAsa gaNinI je racanA hatI tyAMthI AgaLa vistAra hIMDI kAvya prakAranI A prAcIna kRti ane kAvya vizenI mAhitI karIne dharmasena gaNie graMtha racanA karI che. kartAe prastAvanAmAM vasudeva hIMDI eka adhyayana pustakane AdhAre pragaTa karavAmAM AvI jaNAvyuM che ke vasudeva rAjAe 100 varSa sudhI bhramaNa karIne che. jaina sAhityanA kAvya prakAromAM 'hIMDI' saMjJAvALI vasudeva hIMDI vidyAdharo ane mAnava rAjAonI 100 kanyAo sAthe vivAha ane dhammila hIMDI ema be kRtio upalabdha thAya che. jaina sAhityamAM saMbaMdha karyo hato. saMghadAsa gaNie potAnI racanAmAM vasudeva AgamakALa ane tyAra pachI kathA ane caritra eka ja arthamAM rAjAnA 29 vivAhano ullekha karyo che. prathama khaMDamAM prabhAvatInI prayojAyelA zabdo jovA maLe che. vasudevanuM caritra e kathA che. kathAno saMkSipta ullekha thayo che je apUrNa hovAno saMzaya thAya kathAmAM kalpanAno vaibhava hoya che. caritramAM jIvaMta ke pUrve thaI che. jyAre dharmasena gaNie A kathAne vistArathI varNavI che. gayela vyaktinA jIvananA prasaMgo mahattvanA che. AvA prasaMgonA saMghadAsanI kRtimAM upasaMhAra nathI jyAre dharmasena gaNie aMtamAM varNananA saMdarbhe kathA zabdaprayoga thayo hoya ema mAnavAmAM Ave vasudeva ane somazrInA punarmilanano prasaMga jaNAvIne kRti pUrNa che. zailImAM kathA samAna varNana-kalpanA-rasa vagere hoya paNa karI che. dharmasena gaNi vize samaya ane anya vigato prApta thatI vAstavika rIte pAtra ke prasaMga e caritranA vAstavika aMza samAna nathI. teo jaNAve che ke pUrve lakhAyelI kathAne AdhAre AgaLa che. eTale vAstavikatA ane kalpanAnA samanvayavALI AvI anya vadhArIne kathA pUrNa karI che. baMne mahAtmAonI kRtino samaya trIjI kathAo paNa racAyelI che. ke cothI zatAbdIno mAnavAmAM Ave che. Avazyaka cUrNimAM vasudeva dharmila hIMDI hIMDIno ullekha maLe che. te uparathI anumAna karavAmAM Ave che ke vasudeva hIMDI eka vistRta kathArUpe prApta thAya che jyAre dhammila chaThThI zatAbdI pahelAMnI racanA che. bhASA, zailI ane racanAnI hIMDI kathArUpe mahattvapUrNa racanA gaNAya che. hIMDI svarUpanI kRtimAM rIte vicArIe to paNa vasudeva hIMDI prAcIna racanA che ema spaSTa tenuM sthAna aitihAsika dRSTie gauravavaMtu che. temAM mukhyatve dhamila samajAya che. nAmanA sArthavAhanA putranI kathA che. A kumAra saMsAramAM paribhramaNa zrutasaMzodhaka muni caturavijaya ane muni puNyavijaye 12 (deza-videza) karIne 32 kanyAo sAthe lagna kare che. temAM zIlavatI, hastalikhita pratone AdhAre "vasudeva hIMDI'nuM prakAzana karyuM che dhanazrI, vimalasenA, vasudattAkhyAna, ripudamana, narapati vagere loka (saMpAdana). tema chatAM te kRti pUrNa hoya ema jaNAtuM nathI. kathAonuM kalAtmaka Alekhana thayuM che. A hIMDInA racayitA saMghadAsa priyaMgusuMdarI lamba vikRta che. temAM mahattvapUrNa 1920mA lamba gaNi che. kathA sAhityanA viziSTa prakAravALI hIMDI' racanA jaina prApta thayA nathI. upasaMhAra paNa maLato nathI. chaThThA adhikAramAM sAhityanA kAvya prakAromAM noMdhapAtra che. tenAthI sAhityanI dhammila hIMDIno ullekha maLato nathI. Do. jagadIzacandra jaina A vividhatA ane samRddhinuM darzana thAya che. mAhitIne prAkRta mAne che. vasudeva hIMDImAM aMdhakavRSNi vaMzanA 103-sI, bilDIMga, jIvana jyota epArTamenTa, vasudeva rAjAnI kathAno vikAsa darzAvavAmAM Avyo che. A racanA vakhArIyA baMdara roDa, bilImorA-396 32 1. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana saMsAramAM sukha satya ke svapna? 3pU. AcAryapravara zrImad vijayapUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja stanapAna karatA bALakanI e samayanI rasamannatA nihALI che. kharI? AsapAsanuM badhuM ja bhUlI jaIne stanapAna karatI vakhate enI samagratA tyAM kendrita banI jatI hoya che. bALaka game teTalA jorathI raDato hoya, bhUkhanuM duHkha asahya banatA e game tevA ane game teTalA dhamapachADA mArato hoya, paNa jyAM enI mA ane stanapAna karAvavAnI zarUAta kare, tyAM ja bALaka emAM evo tallIna thaIne DAhyoDamaro banI jato jovA maLe ke, paLa pUrve raDavAnI ane dhamapachADA mAravAnI enI e sthiti ApaNane Azcaryajanaka ane asaMbhavita jevI ja jaNAya, toya navAI nahi. bALakane stanapAnanI paLe to dUdha pIvA maLatuM hoya che, ethI ja enAmAM AvI tallInatA Ave, e to samajI zakAya evI vAta che. paraMtu e jyAre stanapAna sivAyanA samayamAM aMgUTho cUsavAnI kriyA karato hoya che, tyAre paNa enAmAM stanapAnanA samaya jevI ja tallInatA jovA maLatA evuM Azcarya thayuM saMbhavita gaNAya ke, aMgUThAmAMthI dUdha maLatuM na hovA chatAM bALakamAM kayA kAraNe tallInatA jovA maLatI haze ? bhUkhanuM zamana nahi, paNa koI bhrAMti ja aMgUTho cUsatI vakhatanI bALakanI e tallInatAnA mULamAM hovI joIe ? e bhrAMti kaI jAtanI haze ? Avo prazna jAgavo asahaja na gaNAya. A praznanuM evuM samAdhAna paNa ApaNe ApaNI meLe ja meLavI letA hoIe chIe ke, aMgUTho cUsatI vakhate bALaka evI bhrAMtino bhoga banyo hoya che ke, huM jANe stanapAna ja karI rahyo chuM. potAnA moDhAmAMnI lALa ja sUcAtI hovA chatAM bALaka e lALane ja dUdha ane aMgUThAne ja stana mAnavAnI bhramaNAmAM rAcato hoya che, A jAtanI bhramaNA ja e tallInatAnA mULamAM hoya che. aMgUTho cUsatI vakhate bALakane stanapAnano bhrama hovAnuM svIkAranArA samagra saMsArane prastuta subhASita evo saNasaNato savAla kare che ke, duHkhothI bharapUra A saMsAramAM tamane saune thatI sukhAnubhUti bALakanA AvA bhramathI vizeSa zuM che ? saMsAramAM sukha mAnIne emAM tallInatA anubhavato saMsAra saMskRtanA eka subhASitane bALaka karatAMya vadhu mUDha bhAse, emAM kaMI navAI nathI. kAraNa ke bALaka to bALaka ja che, ethI e bhramaNAno bhoga bane, e sahaja gaNAya. paraMtu samagra saMsAra kaMI bALaka nathI, ethI saMsAra e mATe bhramaNAnA bhoga banavuM, sAhajika na gaNAya. saMsArane kSaNabhara vicAramagna banAvI de, evI e subhASitano A savAla che. ApaNane thaze ke, zuM saMsAra du:khamaya ja che ? saMsAramAM thatI sukhAnubhUti zuM agUMTho cUsavAthI thatI stanapAnanI bhramaNA jevI ja che ? A praznano javAba samajatAM pUrve Apako Disembara, 2009 sukhaviSayaka subhASitanI samajaNa ane ApaNI samajAmAM AbhagAbha jevo je viparIta taphAvata che, ene samajI levAno sau prathama prayAsa karIe. e koI jAtano roga ja na hovI e sukha? rogane dUra karavA mATenI davA maLavI e sukha? bhUkha-tarasanI pIDA ja na anubhavAya evI ja sthiti e sukha? ke bhUkha-tarasa dUra thaI zake evI sAmagrI maLavI e sukha ? bahu mahattvano A prazna che. AnA javAbamAM sAmAnyamAM sAmAnya samajaNa dharAvato mANasa paNa ema ja kahevAno ke, roga ja na hovo, bhUkha-tarasanI pIDA ja pedA na thavI, e ja sAcuM Arogya ke sukha gaNAya, davA levAthI to roganuM duHkha dUra thAya, khAvApIvAthI to bhUkha-tarasanuM duHkha dUra thAya, eTalA mAtrathI davA maLavI ke khAvApIvAnI sAmagrI maLavI, ene kaI sukhano darajjo na ja ApI zakAya; bahu bahu to ene duHkhane dhakko mAranArI na eka zakti tarIke hajI AvakArI oLakhAvI zakAya. roga ane bhUkha-tarasanA viSayamAM to ApaNo A javAba DahApaNanA gharano gaNAya. paNa Avo ja prazna sukhanA viSayamAM thAya, to Apo sAco javAba vALI zakIe ke kema? e savAla ke che. saMsAranA sukhanA viSayamAM ApaNI ane subhASitanI mAnyatAmAM pUrva-pazcima jevo viparIta taphAvata paDI jAya che. subhASita roga na ja hovo, evI sthitine sukha gaNe che. bhUkhana tarasanuM duHkha ja na anubhavAya, evI dazAne subhASita 'sukha' tarIke saMbodhe-satkAre che. jyAre Apanne saMsArIo AvI dhanyasthiti ke dazAnA vicArane jarA paNa avakAza pAmyA vinA ja davA maLavI athavA to khAvApIvAnI sAmagrI maLavI, Ane ja sukhano darajjo ApIne satkArIe chIe. kharekhara AvI dazA ane AvI sthitine 'sukha' jevo UMco darajjo ApIne satkArIe chIe. kharekhara AvI dazA ane AvI sthitine 'sukha' jevo UMco darajjo ApI devo, e to bhramaNA ane bhrAMti ja gaNAya. aMgUTho cUsatAM cUsatAM stanapAna jevI tallInatA anubhavatA bALaka jevI bAlizatAnA khAte ja A bhramaNAnI khatavaNI karI zakAya. ATalI vAtano TUMka sAra evo tAravI zakAya ke, subhASita jene bahu bahu to duHkhane dhakko mArIne dUra haDaselanArA tattva tarIke oLakhavA oLakhAvavA taiyAra thAya, e ja zaktine ApaNe sAkSAt sukha-samrATa tarIkeno satkAra-sanmAna ApavA thanaganI uThyA vinA na rahIe. na subhASitanI najare saMsAramAM jene sukhanI anubhUti thAya, e mANasa bALaka jevo ja gaNAya. je aMgUThAne stana mAnIne lALane dUdha mAnatI hoya ane stanapAnanI jema aMgUTho cUsavAmAM paNa Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana 17 tallInatA anubhavato hoya. bhramaNAmAM rAcatA AvA bALaka jevA lohIne e kUtaro hADakAmAMthI nIkaLatuM lohI mAnIne vadhu ne vadhu yuvA-proDha-vRddha bALakono ja A saMsAramAM moTebhAge vasavATa cAvavA mathe ane Ama karIne du:khI banavA chatAM hADakAMne cAvavAnI hovAthI subhASita AvA abudha bALakone bodha ApatAM kahe che bhUlane sudhArI levAnuM DahApaNa maratA sudhI e pAmI zakato nathI. ke, duHkhothI pUrNa saMsArane sukhamaya mAnavAnI bhavobhavanI saMsAramAM sukhanI bhramaNAno bhoga banelo jIvamAtra bALaka ja bhramaNAthI have to mukta bano ane aMgUTho cUsavAnI bhrAMtine nathI, A kUtarAnI kakSA-katAramAM sthAna pAme evo paNa che. A bhagADI mUkIne stanapAna dvArA ja puSTi meLavavAnI ane enAmAM kakSAnI upara uThavA ApaNe aMgUTho cUsavAnI ke hADakAM cAvavAnI ja tallInatA keLavavAnI krAMtino zaMkhanAda karanArA bano. vRtti-pravRttine dezavaTo ApIe ane prastuta subhASite je mananIya subhASitano A zaMkhanAda ApaNe sAMbhaLIe, ane hADakA mArgadarzana karAvyuM che, e mujabanI bolacAlane mudrAlekha banAvavA cUsanArA kUtarAnI kakSAthI upara uThavAnI preraNA grahaNa karIe. dvArA sAcA sukhanI sAcI saMprApti mATe bhekha dharIe. kUtarAnI kakSA jANavA jevI che. kUtarAne evo bhrama hoya che ke, yugayugathI ApaNe aMgUTho cUsavAmAM tallIna chIe ane hADakAmAMthI lohI meLavI zakAya che. A bhrama hovAthI hADakAne hADakAMne cAvI-cUsIne puSTi meLavavAnI bhramaNAmAM ja bhaTakI rahyA game teTalA cAvavAmAM ke nIcovavAmAM Ave, toya emAMthI lohInuM chIe, have aTakI jaIe ane subhASite je saMdeza saMbhaLAvyo che, eka TIpuM paNa na ja meLavI zakAya. Ama chatAM bhramaNAmAM bhUlelo e zravaNa para ciMtana-manana karIne e mujaba vartana karavA vahelI kUtaro hADakAmAMthI lohI meLavavA ene evI rIte cAvato hoya che take kaTibaddha banIe. kAraNa ke saMsAramAM sukha e satya nathI, mAtra ke, hADakAMne cAvatAM cAvatAM enuM tALavuM lohIluhANa bane, ethI svapna ja che. e hADakAM raktaraMjIta bane, potAnA ja tALavAmAMthI nIkaLelA jitendra Drelarsa, 100, bhaMDArI sTrITa, goLadevaLa, muMbaI-400004 ( patra carcA ) vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe? [ 'pra.jI. nA julAI aMkanA taMtrI lekha vihAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA' dvArA ame uparanA viSayanI carcA mATe samagra samAjane AmaMtraNa ApyuM hatuM. e vize prApta thayela patro "pra.jI."nA AgaLanA aMkomAM ame prakAzita karyA hatA, A aMkamAM vadhu patro ahIM prastuta karIe chIe. amone jema jema patro prApta thatA jaze e pramANe pra.jI.nA aMkamAM prasiddha karatA rahIzuM. sarveno AbhAra nitaMtrI] (7). pragati ane vikAsa mATe parivartana jarUrI pragati ane vikAsa mATe parivartana jarUrI che. je sthagita rahe che pAMca mahAvratano cheda uDI jAya. jaina darzanamAM jJAnanuM mahattva ghaNuM te kALakrame nAza pAme che. gADAMnAM paiDAmAM cAkI hoya che, je sthira ja che. paDhamaM nAkhe to tyAM prathama jJAna pachI dayA. ApaNI bhakti rahe che. pariNAme paiDuM pharatuM rahe che ne gADuM gatimAM rahe che. jo baMnne paNa jJAnapUrvakanI hovI joIe. cAkI ane paiDuM sthira rahe to gatinI koI zakyatA rahetI nathI. koIpaNa paraMparA, rivAja ke AcAradharmane badalatAM pahelAM nIce dharmanA be bhAga hoya che. 1. tattvadarzana ane 2. AcaraNa dharma darzAvela traNa kasoTI vicArI levI joIe. tattvadarzana cAkInuM kAma kare che. temAM koI pheraphAra ke bAMdhachoDa thaI 1. mULa hetu zake nahIM. AcaraNa dharma samAja, deza, kALa upara AdhArita che. 2. vartamAna sthiti samaye samaye pheraphAra thatA rahe che-karavA paDe che. sthiratA ane 3. viveka pUrvakano pheraphAra-mULa hetunI jALavaNI sAthe parivartanazIlatAnA saMtulana mATe trIjA paribaLanI jarUra paDe che. 1. aticAra te trIjuM baLa eTale vivekabuddhi. (A) mULahetu : ApaNA dainika jIvanamAM je kaMI pApa thayA hoya viveka eTale Ama karavuM-Ama na karavuM tenI yAdI nahIM, paNa - jANye-ajANye - e badhA mATenuM aMtaHkaraNapUrvakanuM prAyazcitta. satata jAgRti. pUrNa hozamAM rahI, svabhAvamAM sthira rahI, pratikriyAmAM (B) vartamAna sthiti : pahelAMnI jIvanazailI judI hatI. khetI saMDovAyA vagara sthiratA ane parivartanazIlatA vacce saMtulana karavuM. pazupAlana mukhya pravRtti hatI. nAnA gAmaDA athavA bahu moTA jaina dharmanI vAta karIe to eka tarapha paMca mahAvrata ane bIjI nahIM evA zaheromAM loko rahetAM. aticAramAM e vakhatanI tarapha A paMca mahAvratonI jIvanamAM praveza mATenI AcAravidhi. jIvanazailIne kAraNe thatAM pApono samAveza karAyo che. dA. ta. AcArasaMhitAmAM evA to pheraphAra na thavA joIe ke jemAM A chANa-vAsIdA karyA, gAramATI karI vagere. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. prabuddha jIvana Disembara, 2009 Aje zuM sthiti che? AmAMnuM ekeya pApa ApaNe karIe chIe? (C) vivekapUrvaka pheraphAra : bhAvapUjA vadhAravI ane dravyapUjA bane chatAM paNa e aMge prAyazcitta? teTalI ochI karavI. caMdananuM tilaka, dhUpapUjA, cAmara pUjA vagerethI Aje ApaNe karacorI karIe chIe, gADI, baMgalA, jamIna bhaktipUrvaka rasamaya thaI zakAya. vagerenA sodAmAM, kaMIkane phasAvIe chIe, mAlamAM bheLaseLa karI (4) vihAra ane jIvaleNa akasmAto lokone chetarIe chIe. A aMgenuM prAyazcitta saMvatsarI pratikramaNamAM (A) mULahetuH vihAra dvArA dezanA, jaina darzananA jJAnano prasAra karIe chIe kharAM? Azcarya nathI lAgatuM ke je nathI karatA tenuM karavo, pracAra nahi. pracAramAM Agraha chupAyelo hoya che-je prAyazcitta karIe chIe ane karIe chIe tenuM prAyazcitta karatAM syAdvAdanA siddhAMtanI viruddha che. nathI? gAmegAma pharavAmAM zramaNa saMghanI rahevAnI ane gocarI mATenI (C) vivekapUrvakano pheraphAra : prAyazcittane AMtarika tapa gaNavAmAM vyavasthA zrAvaka saMgha kare ne zramaNa saMgha jJAnano upadeza Ape, darzananA AvyuM che to aticAramAM vartamAna jIvanamAM AcarAtA pApono siddhAMto samajAve ne samAja jIvanane parizuddha karato rahe. AvA samAveza karI prAyazcitta kema na karIe? AMtarika tapano hetu paNa AdAna-pradAnano hetu vihAra pAchaLanI bhAvanAmAM hovo joIe. jaLavAze. | (B) vartamAna paristhiti : moTaragADIonI saMkhyA vadhatI ja rahe (2) mAIkanA upayogano niSedha che. eka moTA zaherane bIjA moTA zahera sAthe joDatA mArgo paNa (A) mULahetuH vAyukAya jIvonI hiMsA aTakAvavI. jaina dharmanI vadhatA ja rahe che. pramANamAM jIvaleNa akasmAto vadhatA rahe che. dezanA bane teTalA saMsArI jIvo sudhI pahoMcADavI. AvA jIvaleNa akasmAtonI saMkhyAmAM sAdhu-sAdhvI karatAM | (B) vartamAna paristhiti : phoTA paDAvavA, pustako chapAvavA, T. anyajanonuM - eka gAmathI bIje gAma jatA majUro, mAtA ke devInA V. upara prasAraNamAM AvavuM, zrAvakone tyAM zubha prasaMge utArAtA pavitra sthAnonA darzane jatAM bhakto-vagerenuM pramANa ochuM nathI viDIyomAM AvavuM-A badhAmAM thatAM Flash (prakAza)ne kAraNe balka vadhAre che. sUkSma hiMsA to thAya ja che. moTara gADInA upayoganI chUTa ApavAthI jIvaleNa kAra(C) vivekapUrvaka pheraphAra: jaina darzananA prasAra mATe chApakhAnAmAM akasmAto aTakAvI zakAze? thatI sUkSma hiMsA tathA phoTAo paDAvatA thatA prakAzanA jhabakArAthI (C) vivekapUrvakano nirNaya: kadAca ema kahevAmAM Ave ke moTara thatI sUkSma hiMsA ApaNe calAvI laIe chIe. to mAIkanA gADInA upayogathI samaya bacI jAya ane eTalA bacI gayelA upayogathI thatI vAyukAyanI sUkSma hiMsA na calAvI zakAya? samayane kAraNe vadhAre saMsArI jIvone bodha pamADI zakAya. mAIkanA upayogane kAraNe vyAkhyAna khaMDamAM chellI haroLamAM beThelA dA. ta. suratathI vaDodarA vihAra karatAM traNa divasa thAya ne zrAvakabhAIo-je kAne kazuM ja na paDavAne kAraNe jhokAM khAtA gADImAM traNa kalAkamAM pahoMcI javAya. hoya che-te dharmanI vAta sAMbhaLaze. emanA jIvanamAM jyAre AmAM eka vAta najaraaMdAja thaI jAya che. vihAranA traNa divasa pUNyodaya Ave tyAre A vAvetara UgI nIkaLe ema banI zake. daramyAna surata-vaDodarA hAI ve upara ane AsapAsa vaselA nAnA (3) AMgI dvArA prabhubhakti moTA gAmaDAM ke nAnA zaherone sAdhu-sAdhvIne vahorAvavAno, (A) mULahetuH prabhunI mUrtinI bhAvapUjA ane dravyapUjA dvArA temanI vANI sAMbhaLavAno, temanI vaiyAvacca karavAno lAbha maLe. aMtarathI prabhunI sAthe tanmaya thavuM. jo traNa kalAkamAM vaDodarA pahoMcI jAya to AvA sthaLoe vaselA (B) vartamAna sthiti: bhAvapUjA karatAM dravyapUjAno vistAra evo alpasaMkhyaka jaina kuTuMbo, anya varNanA jaina-premIo mATe paNa ane eTalo badho thayo che ke zrAvako eka bIjA sAthe potAnA sAdhu-sAdhvInA darzana, temanI vANInuM zravaNa vagere eka svapna ja parigrahanI harIphAI karatA hoya ema lAge. AMgImAM hajAro phUlothI banI rahevAnuM. vihArane kAraNe moTA zahero sivAya anya sthaLoe sajAvaTa thAya. A badhA phUlo zuM kudaratI rIte paDI gayelA phUlo hoya che? vaselA zrAvakanA samAjajIvananuM darzana thAya ne temAM sudhAraNA mahinAnI cokakasa tithie lIlotarI na khAI ekendriya jIvone mATe zramaNa-saMgha mArgadarzana ApI zake. jIvanadAna ApavuM ane ekendriya phUlone cUMTIne mUrtine caDAvavAmAM mAnanIya maMtrIzrIe A viSaya upara maMtavyo maMgAvyA tenA jaina darzanano pAyAno siddhAMta ahiMsA dharma kyAM jaLavAyo? javAbamAM aMgata vicAro rajU karyo che. kyAMka ucita zabdano upayoga - bhaktinI game teTalI utkaTatA hoya paNa tethI AvI hiMsA kSamya na thavAne kAraNe koI vyakti ke samUhanI lAgaNIne ajANatAM ja na bane. bIjA varSomAM temanA bhagavAnane jIvatA jIva caDAve che. mArAthI Thesa pahoMcI hoya to micchAmI dukrUDam | * * * kAraNa temanI paNa temanA bhagavAna pratye temanI bhakti eTalI ja rameza pI. zAha, utkaTa hoya che. ApaNane e lokonI hiMsA sAme AMgaLI cIMdhavAno jharaNAM kuTIra, subhASa roDa, vilepArlA (pUrva), naitika adhikAra kharo? muMbaI-400 057. phonaH 66964278. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana paMce paMthe pAtheya....(chellA pAnAnuM cAlu) che ane tenAthI ApaNI murajhAyelI mAnavajAta navapallavita thAya che temAM koI zaMkA nathI. noMdha : A pachI mArI poMDicerInI be mulAkAto daramyAna samAdhI AgaLa AvI pharI koI camatkAra ke divya anubhUti thaI nathI jenI huM nikhAlasabhAve kabulAta karuM chuM. (satya ghaTanA para AdhArita) C/2, sureza epArTamenTa, Izvara bhuvana pAse, navaraMgapurA, amadAvAda-.. yogAnuyoga Aje paNa thamatkAronI pratIti karAve che. dhanavaMta zAha 3 nemu AMtararASTrIya dhoraNe jainadarzananA pracAra-prasAranuM kAma karatI InsTiTyUTa oNpha jainolojI 25 oNkTobara 2009nA roja muMbaImAM AvelA dAdaranA yogI sabhAgRhamAM bhaviSyanI peDhI mATenA jaina dharmanA mahattvanA projekTa 'jainapIDiyA'nuM nidarzana rAkhyuM hatuM. A jainapIDiyA dvArA DIjITAIjhDa jena hastapratonI enasAIklopIDiyA taiyAra thaze, jenA vize laMDananI kiMgjha kaoNlejanA mi. pola vece vistRta rIte pAvara poInTa prejhanTezana ApyuM. atyaMta sacitra evI hastapratone enA tamAma saMdarbho sahita taiyA2 ka2vAmAM Avaze. eno mukhya Azaya to vartamAna bhASAmAM tArkika ane pratItijanaka rIte jainonI AvatI peDhIne mATe jJAnasaMcaya ka2vAno che. vaLI A projekTa saMzodhako ane anya dharmanA vicArako tema ja vizvabharanA lokone mATe paNa upayogI banaze. 19 masta! kyAreka to vaLI lakhelI kavitAnA pRSTonuM jAte ja visarjana karI nAMkhe ! pU. araviMda ane pU. mAtAjInA ananya bhakta. A 'abhipsA' kAvya saMgraha mane maLyo to kharo. paNa muMbaInI pravRttiomAM vAMcavAnI durasada na maLe. ane manahara paNa evI koI yAdI mATe Toka Toka na kare evo e nispRha kavi-sAdhaka jIva. paraMtu vAMcavAno samaya na maLyo. madrAsa pahoMcatA zani-ravinA rajAnA divasomAM poMDicerI javAnuM vicAryuM. zani rAtre poMDicerI pahoMcyo. ravi savAre taiyAra thaI mAtAjInI samAdhi pAse jaI nirAMta tyAM besavAnuM vicAryuM. utAvaLa taiyAra thayo, vaLI vicAryuM ke samAdhi pAse besIne ekAda pustakanuM uparanA prasaMganA anusaMdhAnamAM, A anvaye mane thayelA eka anubhavane manana-ciMtana karIza. vicAryA vagara ghelAmAMthI pustaka kADhayuM ane hAthamAM ApanI samakSa prastuta karavAnI bhAvanA jAge che. laIne pU. mAtAjInI samAdhi pAse pahoMcyo. bhAvanagara zAmaLadAsa kaoNlejamAM aMgrejInA prAdhyApaka mArA vidvAna mitra sAdhaka manahara desAIe lagabhaga dazeka varSa pahelAM emano prathama kAvya samAdhinA darzana karyA. nata mastake praNAma karyAM ane bAjunI parasALamAM beTho. svastha thayo. e pustaka hAthamAM lIdhuM, e 'abhipsA' hatuM, AnaMda thayo. paNa AryanuM vartuLa to mane have sparzavAnuM hatuM. saMgraha 'abhipsA' mane vAMcavA ane manana karavA mokalyo. manahara desAI sAhitya jagatanI badhI ja prasiddhithI aLagA rahe. manamAM UMcI kavitA Uge, to kyAreka e kAvyane korA pAnAMno sparza karAve, nahi to nijAnaMdamAM ja pustaka kholyuM, prathama pAne ja arpaNamAM lakhANa hatuMH 'zrI araviMda ane zrI mAtAjIne arpaNa'. A prasaMgane karyo yogAnuyoga kahezo? *** jaina dharmano Adhunika ensAIklopiDIyA jainapiDIyAnuM pAvarapoInTa prejhanTezana ane jainadarzana vyAkhyAna zreNIno prAraMbha kAryakramanA prAraMbhe InsTiTyUTa oNpha jainolojInA kaoN-oNrDineTara padmazrI DaoN. kumArapALa desAIe chellA vIsa varSathI rASTrIya ane AMtararASTrIya stare kAma karatI A saMsthAnI anekavidha pravRttino paricaya Apyo. jaina dharmanA tamAma saMpradAyone sAthe rAkhIne kAma karatI A saMsthAe briTananI briTIza lAIbrerInI paMdaraso jeTalI hastapratonuM sudIrgha vivaraNa dharAvanA traNa volyUmanuM vimocana karyuM hatuM. AcArya umAsvAtinA 'tattvArthasUtra'no aMgrejI anuvAda, jaina dharma ane paryAvaraNa vize pustaka, jainadarzanano eka vakhata amArA udyoganA kAma mATe mAre madrAsa-havenuM cennAI-javAnuM thayuM, vicAryuM ke eMraporTa ane vimAnanA pravAsamAM ekAMta maLaze eTale joyA vagara cAra-pAMca pustako henDa begamAM padharAvI dIdhA! caMdarayA abhyAsa karatA vidyArthIo mATe pAThyapustaka uparAMta parisaMvAda ane skaoNlarone sahAya ApavAnuM kArya karyuM che. A prasaMge InsTiTyUTa oNpha jainolojInI jainadarzana vyAkhyAnazreNInuM pUjyazrI rAkezabhAI jhaverInA 'ahiMsA paramo dharma' vizenA vyAkhyAnathI prAraMbha thayo. emaNe jainadarzanamAM AlekhAyelI ahiMsAnI sUkSmatA, tArkikatA ane prabhAvakatA emanI prabhAvaka zailImAM darzAvyA. A kAryakramamAM pacAsa varSanI yazasvIaudyogika kArakirdI dharAvatA ane paMcoteramA varSamAM pravezela rUbI milsanA manubhAI zAhanuM abhivAdana karavAmAM AvyuM. saMsthAnA ceramena zrI ratibhAI caMdarayA, vAIsa ce2mena zrI nemu caMdarayA, pratApa bhogIlAla, rasikabhAI dozI, araviMda dozI tathA aneka agraNIo A prasaMge upasthita rahyA hatA ane DaoN. nalinIbahena maDagAMvaka hRdayasparzI kolImAM samagra kAryakramanuM saMcAlana karyuM hatuM. kAryakramano prAraMbha ane samApana dharamapura AzramanA mumukSuonA bhaktisaMgItathI thayo hato. InsTiTyUTa oNpha jainolojI, bI-101, samaya eNpArTamenTa, AjhAda sosAyaTI pAse, AMbAvADI, amadAvAda-380015. InDiyA Teli-91 79 26762082 pheksaH91 79 2676 1091, E-mail : kumarpalad sanchmety kumarmalade gmail.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana Disembara, 2009 zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 14 . pU. AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI caturdaza adhyAyaH gurabhakti yoga eka guru-ziSya potAnA khaMDamAM sUtA hatA. madharAte guru hAthamAM "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM caudamo adhyAya 'gurubhaktiyoga' dhAradAra charI laIne ziSyanI chAtI para caDhI beThA. ziSya jhabakIne che. A prakaraNamAM 52 zloka che. jAgyoH gurune hAthamAM charI sAthe potAnI chAtI para joyA! vaLatI zrImad buddhisAgara sUrIzvarajIe 'gurubhakti' vize ghaNuM lakhyuM paLe, ziSya AMkha mIMcIne suI gayo ! che. temanA sAhityamAM aneka sthaLe A mATe khUba bhAra mUkIne savAre gurue pUchyuM, 'tuM rAtre Daryo kema nahi?' gurubhakti karavAnuM sUcavyuM che. ahIM paNa tema ja cheH ziSya pUchyuM, "kema?" gurubhaktiyoga'nA prathama zlokamAM gurubhaktinI tulanA juoH guru kaheH "huM tArI chAtI para charI laIne besI gayelo tyAre !" sarvathA sarvadA''rAdhyaH sdgurudhrmbodhkH| ziSya kaheH "guru je kare te barAbara ja hoya ne!' matpazcAnmatsamA:pUjyA, jainadharmapravartakAH / / kevI apUrva haze e zraddhA! A zraddhA, A bhakti ApaNAmAM | (satsaMgayoga, zloka-1) pragaTa thAya tevuM karavuM rahyuM. eka prasaMga evo paNa jANelo ke nadI je sadAya badhI rIte dharmano bodha Ape che tevA saddagurunI sevA kinAre eka AzramamAM gurue ziSyane paTTIvALo Topalo Apelo karavI joIe. kAraNa ke mArA pachI, jena dharmanA pravartaka evA guruo ne kaheluM ke "jA AmAM pANI bharI lAva!' ziSya tarata ja nadImAM pUjya che.' pANI bharavA gayo ! e Topalo pANImAM nAMkhe eTalI vAra TopalAmAM zrI mahAvIra svAmI svayaM, sadgurujano, mArA jevA ja pUjya che pANI bhareluM dekhAya, bahAra kADhe eTale pANI TopalAnI paTTImAMthI tema adbhUta tulanA karIne gurujanonI mahattA prasthApita kare che nItarI jAya! kiMtu ziSya kaMTALyo nahiH ene mATe guru-AjJA tevuM zreSTha vidhAna ahIM sAMpaDe che. A vidhAna ghaNuM mUlyavAna che. agatyanI hatI. e prayatna karato ja rahyo. savAranI bapora thaI, paMcamahAvratadhArI muni bhagavaMto pratyeno Adara ApaNe keTalo baporanI sAMja thaI. sAMje guru svayaM AvyA ne ziSyanA khabhe hAtha dAkhavIe chIe te vicAravuM joIe. munijano, bhagavAna samAna mUkyoH ziSya gurune joyA ne AMkhamAM pANI AvI gayA. kahe: che. e sadaguruonI bhakti ane upAsanA karIe teTalI ochI 'gurujI, ApanI AjJA che paNa...' guru kahe: 'beTA, je AjJA apUrNa che. bhAratanA ja nahi, balba, vizvanA dharmomAM sadaguruo pratye rahevA ja sarajAI che tenA mATeno Avo zreSTha prayatna e ja mArI saMpUrNa samarpita rahevAnI haMmezAM preraNA karavAmAM Ave che. jemanI AjJAnI pUrNAhUti che !' pAse badhuM ja hatuM ane badhuM ja meLavavAnI kSamatA dharAvatA hatA kevI apUrva haze e gurubhakti ! enI prApti mATeno satata tevA loko, saghaLA ya sukhano tyAga karIne nIkaLI paDyA ane bodha "zrI jaina mahAvIra gItA'nA "gurubhaktiyoga'mAM sAMpaDe che. AtmasaMgI banI gayA. AvA AtmArthIjano ApaNAM sadguru che. sadgurunI kRpAthI zuM na maLe ? sadgurunI kRpAthI mAnavI mAtra temanI sevA, bhakti ane upAsanA e to jIvananuM sadabhAgya che. Izvara darzana ja nathI pAmato paNa svayaM Izvara banI jAya che. sadgurunI AjanA spardhAtmaka, viSama ane kaluSita samayamAM sau prathama to kRpAmAM sakaLasiddhi, sakaLa sukha, sakaLa samRddhi, sakaLa zAMti prApta gurujana maLavA ja muzkela che ane maLyA pachI temanA prati prIti, thAya che! zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI lakhe cheH zraddhA, bhakti pragaTa thavA adhika muzkela che ane jo ATaluM thaI gurunI kRpAthI ane AzIrvAdathI ziSyagaNa sarvatra jaya-vijaya pAme gayuM hoya te pachI paNa saru pratye sevA karavAmAM, zraddhA rAkhavAmAM, che. jenA upara guruno prema che tane siddhi tenA hAthamAM rame che.' bhakti karavAmAM kacAza rahI to te jIvananuM durbhAgya che. (gurubhaktiyoga, zloka-13) sadaguru prati apAra zraddhA keLavavI joIe. zrI mahAvIra svAmI ane jo gurukRpA nathI to kaMI nathI. sadgurunI kRpA vinA kaMI pratye zrI gautamasvAmIne hatI, tevI zraddhA keLavavI joIe. zrI ja maLatuM nathI. kemake, paramAtmAnI kRpA, paramAtmAnuM pada ane zreNika mahArAjAne paNa potAnA guru evA bhagavAna mahAvIra paramAtmAno Azraya paNa sadgurunI kRpAne Adhina che. zrImad prati avihaDa zraddhA hatI. A zraddhAmAMthI temane vizuddha kSAyaka buddhisAgarasUrIzvarajI lakhe cheH samyakatva ane tIrthaMkarapadanI prApti thaI. gurubhaktimAMthI zuM prApta "gurunI kRpA vinA koI paNa rIte siddhi maLatI nathI. gurunI kRpA thaI zake teno A zreSTha prasaMga che. jIvana eka vAhana che. AtmAnI vinA koIpaNa kyAreya paNa mArA padane paNa pAmI zakatA nathI !' unnati mATenuM vAhana. A vAhanano sadupayoga karIne bhakta, (gurubhaktiyoga, zloka-7) gurujano pratyenI apUrva bhakti karIne bhagavAna banI zake. gurunI kRpAno Avo apUrva prabhAva che. jagatanI tamAma siddhi Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana 2 1 ane jagatanuM tamAma ezvarya sadgurunI kRpAmAM birAjamAna che. temAM guruvaranI kRpA utare to te jIravI jANaze. guruo AtmakrAnti sadguruno vizvAsa prApta karavo, sadgurunI bhakti karavI, sadgurunI sarjanArA mokSanA divya ane bhavya guptamArgo jANe che. ziSyane sevA karavI ItyAdi saMskAro visarAtA jAya che paNa chevaTa temanA tenuM darzana guruvara karAve eTale bhavodadhinA taTa para pahoMcADI de. zaraNamAM gayA vinA upAya nathI. mA-bApanI sevA, zikSakanI zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI AgaLa kahe cheH sevA, vaDilonI sevA, sagurunI sevA, prabhunI sevA vagere "mArI paraMparAthI AvelA Atmazuddhi ApanArA mArgo gupta che saMskAranuM siMcana parivAramAM haMmezAM karavA jevuM che. e saMskAra ja tene vivekI loko AgaLa sUrivaro vyakta kare che !' vaLatA sukha kheMcI lAvaze. parivArane uttama saMskAra ApyA nahi (gurubhaktiyoga, zloka-16 hoya to tenI uddhatAIno sauthI pahelo paraco mA-bApane ja maLe ahIM zlokano artha to spaSTa che paNa temAM mUkAyelo "vivekI" che! mAtA-pitAne jIvanamAM zAMti ane AnaMda joItA hoya to zabda mahattvapUrNa che. ziSya kevo joIe tenI samajaNamAM ahIM parivArane AvA prAthamika ane nakkara saguNo zIkhavyA vinA spaSTatA vadhe che. ziSya bhakta joIe, namra joIe, zraddhALu joIe nahi cAleH eka cora koInA gharamAM ghUsyo. e gharamAM eka vRddhA te to kharuM ja paNa "vivekI' joIeH tenI pAse ja gurujano mokSa ane teno pautra rahe. garIba mANaso. e gharamAM cora ghUsyo ne mArganuM anupamadarzana karAve che! chokaro jAgI gayo paNa DarI gayo. gharamAM kaMI hoya to corane thoDAMka zlokArtha joIe: maLe! core bhAgatA bhUtanI coTalI bhalI ema mAnIne pIttaLano "karmanA saMskAranA vikSepanA nAza mATenI guptayuktio pUrNayogathI eka pyAlo paDelo te upADyo. chokaro DaratA DaratA bolyo: "he gurunA AtmIya banelA sArA ziSyo meLavI zake che." bhAI, huM tamane kyArano jouM chuM paNa DaranA lIdhe bolato nathI. (gurubhaktiyoga, zloka-17 e pIttaLano pyAlo laI na jAvaH savAre mArI dAdImA temAM cA "gurunI AjJAthI mahAna ziSyo sarvasva samarpaNa kare che. vizvanA pIve che. ane A pyAlo temano priya che. hAlo nahi jue to te uddhAraka yogIo thAya che, ane siddha tathA buddha thAya che.' cA nahi pIve mATe bIjuM game te laI jAva paNa pyAlo rahevA do !' gurubhaktiyoga, zloka-19 cora Abho banI gayo A sAMbhaLIne! sarva AdhyAtmika zaktinuM mULa kAraNa gurunI kRpA ja che. gurunI zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI "zrI jaina mahAvIra gItAmAM aneka janmamAM karelI sevA vaDe ja ziSya kalyANa prApta kare che.' AgaLa kahe cheH (gurubhaktiyoga, zloka-21 gurunI kRpA ane AzIrvAdathI manuSyonA mana sthira thAya che. nahi 'gurunI AjJA ane kRpAthI mahAna AtmAo mAtRbhaktimAM parAyaNa to, cittanI caMcaLatAne kAraNe AtmAnI sthiratA thatI nathI.' bane che. dharmano droha karanArA paNa mukti pAme che. AvuM kArya karavA AtmakrAnti karanArA mokSanA je je gupta mArgo che te badhA ja ziSyonI mATe Izvara paNa samartha nathI evo guruno mahimA che).' yogyatAnA AdhAre guru batAve che.' (gurubhaktiyoga, zloka-23 (gurubhaktiyoga, zloka-14-11) "gurunA hRdayamAM pravezelA karmayogI evA ziSyonA ISTakAryo mAnavajIvananI sauthI vikaTa samasyAmAM mananI caMcaLatA paNa kaSTasAdhya hoya to paNa tarata ja siddha thAya che.' che. manane nAthavuM kyAM saheluM che? yogI zrI AnaMdaghanajInI "manaDuM (gurubhaktiyoga, zloka-25 kimahi na bAje ho kuMthujina!' racanA jagaprasiddha che. mana evI '(zrI mahAvIra svAmI kahe che:) mArI kRpA prApta karavA mATe ziSyo zakti dharAve che ke kSaNavAramAM AtmAnuM utthAna ane kSaNavAramAM gurubhaktimAM parAyaNa bane che ane sevA kAryo karavA mATe tatpara bane AtmAnuM patana sarjI de. mananI asthiratAnA kAraNe jIvanamAM che.' vizrAma saMbhava kyAM? ahIM mananI sthiratAno maMgala mArga kahevAyo (gurubhaktiyoga, zloka-27) che : gurukRpA. gurukRpA maLe to mana sthira thaI jAya. mokSa eTale "gurunA AzIrvAdathI A pRthvI upara kaMIpaNa siddha thatuM nathI evuM zuM? AtmakrAnti. mokSa jIvane mATe asAmAnya upalabdhi che. ema nathI (eTale ke kaMI ja asaMbhava nathI). gurunA AzIrvAdathI manuSyo samajo ke jIvanuM zivamAM rUpAMtaraNa thaI jAya che. e prApta karavA brahmajJAna (paNa) meLavI zake che. mATenA je je guptamArgo che te gurujano jANe che. ziSyamAM, (gurubhaktiyoga, zloka-29) bhaktamAM, sevakamAM jo yogyatA dekhAze to gurudeva te jarura kaheze. "sarunI bhakti vinA kadI paNa Atma jJAna prApta thatuM nathI. je ziSyamAM pAtratA prakaTavI joIe. gurujananI kRpA eTale siMhanuM ziSyoe gurunI (sAthe) ekatA sAdhI nathI te nAmamAtranA ja ziSyo dhAvaNa. jemAM te paDe te suvarNapAtra joIe. bIjuM pAtra te jIravI che.' na zake. ziSyanuM pAtra yogya banyuM eTale suvarNapAtra banyuM. have (gurubhaktiyoga, zloka-31 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana Disembara, 2009 gurupada sAthe ziSyanI bhakti ane niSThA asIma joIe. zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI "zrI jaina mahAvIra gItA'nA eka phUlagulAbI vyaktitva vikhUTuM paDyuM gurubhakti yoga'mAM gurupadano mahimA khUba samajAve che ane temAM zrI ramaNIkalAla bhogIlAla zAha saheja paNa kacAza na rAkhavA pharI pharIne gurubhakti karavA tatpara zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA saMnniSTha kAryakara zrI ramaNIkalAla rahevA kahe che. gurubhaktithI jIvana sukhI thAya che. gurubhaktithI (jApAnavALA) bhogIlAla zAha ane A saMsthAnA zubhecchaka dharma phaLIbhUta thAya che, gurubhaktithI maMtra siddha thAya che, eo zrInA dharmapatnI zrImatI suzIlAbena tA. 20-11gurubhaktithI paramAtmadarzana thAya che, gurubhaktithI paramAtmAnuM 2009nA roja amadAvAdathI pAlItANA dharmakArye jatA mArga pada prApta thAya che, ityAdi bodha ahIM sAMpaDe che. akasmAtano bhoga banyA. ziSyanI pAtratA prakaTAvavAnI vAta mahattvanI che. A atyaMta du:khada ghaTanA che. ziSya ke bhakta ke sevaka namra, vivekI, bhaktivaMta joIe. AjanI | tA. 29-7-1932mAM saurASTranA vaDhavANamAM janmelA sAmAjika viSamatA e che ke ziSyatva prakaTatuM nathI. sAdhu ke gurudeva zrI ramaNIkabhAI abhyAsa pUro karI muMbaImAM khaTAu milamAM pratyeno vahevAra ke vartana kevA joIe te zIkhavanArI pAThazALA joDAyA, tyAra pachI bAra varSe jApAnamAM vyavasAya karyo, ane kholavAnI jarUra UbhI thaI gaI che. garaja paDe tyAre sAdhunA pagamAM chellA thoDA varSothI muMbaImAM sthAyI thaI ejansI vyApAramAM lAMbo thaIne sUI jato ziSya, ke bhakta ke zrAvaka kAma patyA pachI joDAyA ane sAthosAtha sAmAjika kArya mATe potAnuM jIvana sAdhu sAthe caturAI zarU kare che. te dRzya koIpaNa buddhizALI mAnavIne samarpita karyuM. mATe AghAtaka hoya che. tyAgI sAdhu eka virala vaibhava che. enI zrI muMbaI jena yuvaka saMgha sAthe temano saMbaMdha chellA daza pAse matipaTutA ke vAkpaTutA nahi hRdayanI zaraNAgati sAthe varSathI hato. saMsthAnI vividha pravRttimAM teo tana, mana, dhanathI joDAvuM jarUrI cheH takalIphamAM hoya tyAre sAMIbAbAnI mAnatA mAne bhAga letA hatA. A saMsthAnA vikAsanA teo eka preraka baLa hatA. ne takalIpha pate eTale sau prathama ramata sAMIbAbA sAthe ja cAlu | svabhAve phUlagulAbI vyaktitva dharAvatA ramaNIkabhAI sarve kare ! sAMIbAbA ke saMta-so sAthe AvA ramatavIro mitro, snehIo, ane saMbaMdhIonA cAhaka hatA. eka udAradila maLatA-bhaTakAtA hoya che ane tyAre e pAtratA vinAnA ziSya ke vyakti tarIke emaNe sarvenA hRdayanI cAhanA prApta karI hatI. bhakta pratye Izvaratulya guruvaranA dilamAMthI zuM AzIrvAda prakaTaze? prema karavo ane prema Apavo e emanI jIvanasuvAsa hatI ane zrAvakoe paNa vinayaviveka zIkhavAnI jarUra UbhI thaI che. jarUratamaMda vyaktione gupta rIte madada karI e badhAne upayogI gurue zrAvaka mATe parama upakAraka che to zrAvaka guru mATe 'saMgha' thavuM e emano jIvanamaMtra hato. che. saMghanA hoddedAro-TrasTIoe paNa vinaya/viveka zIkhIne TrasTI | aMgata jIvanamAM pUrI sAdAIne varelA ramaNIkabhAInA banavAnI pAtratA keLavavI joIe ne tyAra pachI ja TrasTI thavuM joIe. paricayamAM je koI Ave e bhAgye ja kaLI zake ke A ramaNIkabhAI mAtra paisA ke lAgavaganA jore TrasTI thanArA saMghane paNa azAMti ATalA zrImaMta ane lAkhonuM guptadAna karanAra vyakti haze. Ape che to sAdhune to zuM zAtA Ape? TrasTI eTale zuM daMbha, AvA eka, sadAya smita dhAraNa karanAra, mRdubhASI ane abhimAna, hUMsAtuMsI ane saMsthAno mAlika? TrasTI eTale zuM satyavyaktA temaja sAhitya ane kaLA tarapha abhirUci dharAvanAra sAdhunA kAmamAM dakhala karanAra, upekSA UbhI karanAra ke apamAna umadA vyakti hatA. karanAra? je saMsthAmAM paisA hoya tyAM TrasTI thanArAM ghaNAM hoya che! eozrInA dharmapatnI suzrAvikA zrImatI suzIlAbena paNa je ekavAra paNa gurunA apamAnamAM nimitta bane che te ghora pApI A saMsthAne potAnI saMsthA samajI saMsthAnI pratyeka pravRttine che tevuM pUrvasUrio kahe che. sAdhunA pravacanamAMthI sArI vAta mAtra |sahakAra ApatA temaja nAlAsopArAnA zrI vallabhasUrIzvarajI sAMbhaLavI pUratI nathI paNa jIvanamAM utAravI paNa jarUrI che. udyoga gRha temaja anya saMsthAone potAnI sevA ApatA. gurubhaktiyoga' eka apUrva zikSApATha che. guruvaranuM maLavuM zrI ramaNIkabhAInI vidAyathI A saMsthAe eka dilabara sAthI eTale? kavi rameza pArekhanI A mArmika paMkti juoH "durlabha e gumAvyA che ane na pUrAya evI khoTa paDI che. dazaveza ke jenA kALa sAcave pagalAM! amArA guladastAmAMthI eka maghamaghatA phUlane kALe amArI sAdhunA caraNakamaLa sevyA vinA mokSano parama mahArasa maLavAno pAsethI chInavI lIdhuM che. paramAtmA A daMpatInA AtmAne parama saMbhava kyAM che? zAMti arpe. oma aham namaH pUjya AcArya vAtsalyadIpa, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAra jaina jJAnamaMdIra, jJAnamaMdIra roDa, dAdara (vesTa), muMbaI-400 028. (kramaza:) Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana 2 3 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 13 DaoN. kumArapALa desAI [bALapaNanI madhura smRtiomAM mananI gAMThe sauthI vadhu baMdhAtI smRti zikSakanI hoya che. evA eka zikSakano bALapaNamAM thayelo anubhava bhaviSyamAM sarjaka 'jayabhikhu'nI zailI ghaDavAmAM kAraNabhUta banyo. smRtionA zilAlekhamAMthI sarjanano AkAra ghaDAya che. je jamAnAmAM samagra gujarAtamAM zrI govardhanarAma tripAThInI "sarasvatIcaMdra' mahAnavalano mahimA hato, te samaye AjathI nevuM varSa pahelAMnuM jayabhikhkhanI bAlyAvasthAnuM eka vinodI smaraNa joIe A teramA prakaraNamAM.] tAtaparI sAheba nizALanA mAholamAM navA zikSakanuM Agamana haMmezAM navo "ama sAkSaro - sarasvatInA sevako - sarjana, ciMtana ane mananamAM romAMca jagADe che. AgaMtuka zikSaka pratye sahu kautukabharI najare A kSaNabhaMgUra dehanI kSudhA-pipAsAne bhUlI jaIe evA vismaraNanIrakhatA hoya che ane pachI emane vizenI kathAo, daMtakathAo zIla hoIe chIe." ke emanA baMgabharyA nAmo sarjAtAM jAya che. zikSaka kema bhaNAve A sAkSara-zikSakanI vAta paNa sAcI hatI. jo emane che, tyAMthI mAMDIne vidyArthIne kevI kevI sajAo kare che tyAM sudhInI sAhityasarjana karavAnI dhUna caDe to kalAkonA kalAko sudhI bhojana vAto vidyArthIonI jIbha para ramatI hoya che. zikSakano paheraveza ThaMDuM paDyuM rahe. kyAreka to bhojana sAme paDyuM che, te paNa bhUlI ane enA AcaraNa para vidyArthInI bAjanajara satata noMdhAyelI jAya. sAhityanI mastImAM DUbI jAya to samayanuM bhAna paNa bhUlI hoya che. e samaye vidyArthInI samagra sRSTinuM kendrasthAna hoya che jAya. koI vAra emanI oraDImAM AkhI rAta phAnasa baLatuM rahe zikSaka. ane koI kavitA ke koI vAkyo najIka avarajavara karanArane varasoDAnI nizALanA upalA varga mATe eka navA zikSakanuM saMbhaLAya. sAhityanI mastImAM e sadeva DUbelA rahetA. Agamana thayuM. nizALanA vidyArthIone mATe A eka moTA vaLI A atyaMta rasika sAkSara hatA. rasa, alaMkAra ane koI samAcAra hatA, kAraNa ke A zikSaka moTA zaheramAMthI eka A strI-dehanA aMgonA varNana kare tyAre rasano sAgarakinAro toDIne gAmaDAmAM bhaNAvavA mATe AvyA hatA. vaLI e khUba bhaNelA che saghaLe chalakAvI detA. bhartuharinuM "zuMgArazataka' ane "nItizataka' evI vAta cotarapha thatI hatI. emAMya ema kahevAtuM ke sAhityane emane kaMThastha hatuM. sAmeno vidyArthI kaMI samaje ke na samaje, paNa to e ghoLIne pI gayA che! e pote jyAre rasAnaMdamAM hoya tyAre saMskRtanA zloko uccAravA vidyArthIo aMdaroaMdara vAta karatA ke sAhebane sAhityanI lAgatA. zrotAne samajAya che ke nahIM ke enI zravaNazakti jAgrata koIpaNa vAta pUcho, to bIjI ja sekanDe teno javAba ApI zake che ke nahIM enI lezamAtra ciMtA karyA vinA potAno sAhityarasa che ane e paNa evI rIte ke enA uttaramAM paNa sAhityanI chaTA vahevaDAvatA hatA. ane chApa tarata kAne vAge. emanA varganA maoNniTare to bIjA e jamAnAmAM zrI govardhanarAma tripAThIe racelA "sarasvatIcaMdra'e goThiyAone kahyuM ke sAheba sAhityanA eTalA jANakAra che ke sAhityajagata para gADha prabhAva pADyo hato. gujarAtanA koI kavi ke lekhaka vize vAta karo, to enA janmathI avasAna prajAjIvanamAM "sarasvatIcaMdra'e eka navI havA phelAvI hatI. enAthI sudhInI badhI vAta grAmophonanI rekarDanI mAphaka bolI jAya che. A sAkSara-zikSaka kaI rIte aspRzya rahI zake. emane to narasiMha mahetA ke akhA jevA kavinI vAta karo to ene vize enI "sarasvatIcaMdra'nuM gheluM lAgyuM hatuM. potAnA rojiMdA jIvananI keTalIya paMktionuM popaTanI mAphaka raTaNa kare che. kAnta ke kalApInI ghaTanAo sAthe "sarasvatIcaMdra'mAM AlekhAyelI ghaTanAonuM sAmya vAta karo, to emanA jIvananI keTalIya khAmIo ane khUbIo besADavA mATe maraNiyo prayAsa karatA hatA. emanA vyavahAramAM vahetA dhodhanI mAphaka zabdo kahI batAve che. vAraMvAra enA vAkyo phUTI nIkaLatA hatA ane je kaMI kavana karatA, upalA varganA A zikSakane potAnI jAtane zikSakane badale sAkSara temAM paNa "sarasvatIcaMdra'nA akSarajagatanuM pratibiMba jhIlatA hatA. tarIke oLakhAvavI vadhu pasaMda hatI. koI emane sAkSara kahe to vaLI A mahAnavala aneka vAra vAMcelI hovAthI enA keTalAMya pRSTho, emanA caherA para AnaMda dekhAI Avato. sAmethI koI na kahe to peregrAphI ane saMvAdo emane mukhapATha hatA. "vinA sarasvatIcaMdra khAnagImAM potAne sAkSaranI koTinA gaNAvatA. A vize eTalA sAhitya zuM? vinA caMdra pUrNimA zuM? vinA suMdarI svarga zuM?' badhA sabhAna ke sAmAnya vAtacItamAM paNa e ema bolI jatAH evI evI uktio racyA karatA hatA. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 upalA varganA A zikSaka bhIkhA ('jayabhikhkhu'nuM hulAmaNuM nAma)nI paDozanA eka dharamAM bhADAthI rahevA AvyA. zikSaka najIkamAM vasatA hoya eTale vidyArthIo madhamAkhInI jema emanI AsapAsa bhamyA kare. dhIre dhIre bhIkhAne emanI vAtomAM rasa paDavA prabuddha jIvana lAgyo. emAM jJAna hatuM, paraMtu kyAreka e mAtra ramUja banI jatuM. vidyArthIo koI paNa vAta kare to eno saMskRta zabdothI bharelI bhArekhama bhASAmAM sUtrAtmaka rIte uttara ApatAM hatA. bhIkhAe ane enA goThiyAoe A zikSakane samAcAra ApyA ke najIkanA dharamAM vasatI eka strIne e lohIluhANa thaI jAya eTalo mAra enA patie mAryo che. A samAcAra sAMbhaLatAM ja 'sarasvatIcaMdra'premI zikSakane kumudasuMdarInI avahelanA karanArAenA avicArI pati pramAdadhananuM smaraNa thAya e svAbhAvika hatuM. sarasvatIcaMdra sAthe jenA vivAha thavAnA hatA e kumudasuMdarIne pramAdadhana jevA nirakSara ane durAcArIne pati tarIke svIkAravA paDe che ane jIvanabhara sahana karavuM paDe che. e kathA sAthe vartamAna samAcArane joDanAM sAkSara bolI UThyA. 'oha, AjanI pramadAone nasIbe pramAdadhano ja che. saMsAranI kumudinIone sadA kaMI sarasvatIcaMdro lAdhatA nathI. saMsArasarovaranA poyaNAMne mUrajhAvavAnA mahAbhAgye varelAM hoya che.' bhIkho ane enA dorato zikSakano A uttara na samajAyAthI vadhu aMjAI gayA. mAtra bAhya ghaTanAo nahIM, paraMtu svajIvananI ghaTanAone paNa AvI ati nATakIya sAhityika bhASAmAM e vyakta e karatA hatA. eka vAra eka vidyArthIne emaNe sajA karI. e pachI vidyArthIe AvIne emane kahyuM ke tophAna bIjAe karyuM hatuM ane sajA ane maLI. gajhaba hAthe gujArIne, have pastAIne zuM?' AvI sAkSarI bhASA bolatA zikSakaziromaNi nayanasukhazaMkarabhAI emanA vartana ane vANIthI prAcIna yugane punarjIvita karavAno prayAsa karatA hatA. Disembara, 2009 vidyArthIne aneka guruo.' nayanasukhazaMkarabhAI vAtacIta karatA hoya tyAre vAraMvAra 'bhAIo, mArA kahevAnuM tAtparya' evA zabdo bolatA hatA. dasa vAkyo bole, emAM pAMca vAkyonA prAraMbhe 'mArA kahevAnuM tAtparya e zabdo Ave ja. vidyArthIo paNa zikSakanI A Teva jANI gayelA eTale emaNe A zikSakanuM nAma 'tAtaparI sAheba' rAkhyuM hatuM. koI vidyArthI jUThThuM bole to kahe: "tame jUThuM bolI phAvI nahIM zako, arthAt mArA kahevAnuM tAtparya e che ke tame asamAMthI sat nahIM upajAvI zako. eka jamAnAmAM rAma ane lakSmaNane mAtra eka ja guru vaziSTha ja pUrNa jJAna ApatA hatA. pAMca pAMDavo ane so kauravonA koI bIjA guru nahIM, mAtra guru droNAcArya. kRSNa jevA kRSNa ane sudAmA jevA brAhmaNane keTalA guru hatA? eka mAtra sAMdIpani. jyAre atyAre vidyArthIne vidyAnI parisamApti karatAM pUrve keTalA badhA guruo thAya che, AvI vicitra ane mUlyanAzaka paristhiti vize teo kahetA. Ama potAnAthI khoTI zikSA karavAnuM anucita kArya thaI gayuM. enA artho ukelavA bese, paNa ghaNI mahenateya artha ukelI zake eTale tarata bolyA, nahIM ane pachI e sAhasa mAMDI vALuM. mAtra eTaluM kharuM ke emanA motInA dANA jevA akSaro joIne e khuza thAya ane na samajAya chatAM jeTalA kAgaLo lakhyA hoya, te pheravIne emAMnA motInA dANA jevA alaro joIne rAjInI reDa thAya. bAkI ene mATe upamA, upameya ane alaMkAronA A ghanaghora vanamAM eka pagaluM paNa mUkavuM muzkela hatuM. prAcInakALamAM vidyArthI eka ja guru pAse ayana karato ane eno ja ziSya gaNAto. Aje to vidyArthInI kevI hAlata che. 'eka emanA vargamAM kyAreka vidyArthIo aMdaroaMdara jhaghaDI paDatA. jhaghaDuM thAya eTale tAtaparI sAheba pAse phariyAda karavA AvI jAya. eka vidyArthI potAnI vAta kare ane bIjo enI sAme dalIla kare. A badhuM sAMbhaLIne vidyArthIo sAhebanA cukAdAnI rAha jue, tyAre cukAdAne badale vidyArthIo mUMjhAI jAya evo uttara sAMpaDato. teo kahetA, mAre AmAM kAryakAraNanI paraMparA zodhavI paDaze, arthAt mArA kahevAnuM tAtparya e che, ke tame kalahanuM je kAraNa Apo cho, te to khaMDakAraNa che, arthAt mArA kahevAnuM tAtparya e che ke A viSayamAM khaMDakAraNa ne samagrakAraNanI zodha karavI paDaze. tAtparya e ke adhUrA anveSaNathI kAryasiddhi sAMpaDaze nahIM nAnaparI sAhebanuM lagna gAmaDAnI koI kanyA sAthe thayeluM. sAheba dara pUrNimAe potAnI patnIne hRdayezvarInA saMbodhanathI patro lakhe. A patro eTale atyaMta rasika vizeSaNo, upamAo ane alaMkAronI muzaLadhAra varSA. emanI patnI khAsa kaMI bholI nahIM, chatAM patinA kAgaLo ati snehathI saMgharI rAkhe, samaya maLe banyuM evuM ke AvA snehabhInAM rasika patronuM poTaluM kanyAnA pitAe joyuM ane emAMnA patro vAMcyA. emanA gussAno pAra na rahyo. AvAM badhAM TAhyalAM zAne karo cho? ema kahIne emaNe AkhuMya poTaluM jamAIrAjane parata karyuM ane jaNAvyuM ke, AvuM badhuM lakhavAnuM choDIne bhaNAvavAnA kAmamAM dhyAna Apo. AvA vaMThelaveDA tamane zobhatA nathI. Ama karo to mArI dIkarIno bhava bagADazo.' poTaluM pAchuM AvyuM tyAre tAtaparI sAhebe ene bora bora jevaDAM azruothI vadhAvyuM, potAnA hRdayanI bhAvanAono kyAM Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 prabuddha jIvana 25 koI pratighoSa ApI zake tevuM che? viralA samajI zake evI potAnI paroNAnA ghA karyA ane gokIro karyo, rasikatAne koNa prIchaze? emaNe A rasasAhitya jatanathI saMgrahI "ughADa....eya bAraNuM ughADa. AvI banyuM che. Aje tAruM.' rAkhyuM. A 'AkramaNathI zikSaka mahAzayanI premasamAdhino bhaMga thayo eka vAra tAtaparI sAheba samI sAMjathI "sarasvatIcaMdra' vAMcavA ane dvAra kholyAM. emanA hAthamAM "sarasvatIcaMdra' hatuM. beThA hatA ane rAta jema gaLatI gaI, tema navalakathAno rasa jAmato "mAstara tAruM bhamI gayuM lAge che. kyAranA zuM bolI rahyA cho ?' gayo. pachI to enA eka eka vAkya para sApa moralI para Dole sAkSare AzcaryanI avadhi sAthe kahyuM, "huM zuM bolI rahyo chuM? ema DolavA lAgyA. ekAeka UbhA thaIne potAnA oraDAmAM are, "rasAtmaka vAkya kAvyam' - rasathI bhareluM vAkya e ja svayaM kaMI kaMI bolavA lAgyA. evAmAM bAjunA ja khaMDamAM makAnamAlika kAvya che. oha.. zuM e vAkya?' zeTha rahetA hatA. zeThANIe zikSakanA oraDAmAMthI Avato avAja "eya, A rasanI rAmAyaNa ne vAkyanI paLojaNa choDa. ane sAMbhaLIne sahaja jijJAsAthI kAna saravA karyA, to aMdarathI zabdo kahe ke koI AbarUdAranA gharamAM khAtara pADavuM, je jhADano teM chAyo saMbhaLAyA. lIdho ene ja pADavuM evuM pApa teM AcaryuM che ne.' ghelI...hArI.." "zuM kahyuM, mArA dvArA pApa? asaMbhava, ati asaMbhava.' sAMbhaLatAM ja zeThANI chaLI UThyAM. "A zuM? potAnI dIkarI mAmalo vIphare tema hato, tyAM bAjumAM rahetA suzIla zikSikA ghelInuM nAma A juvAniyo le che ane vaLI ene "mahArI' kahe che. nimubahena doDI AvyA. e vAta pArakhI gayA. emaNe kahyuM, nakkI! dALamAM kaMIka kALuM che.' emaNe kuMbhakarNa nidrAmAM rahelA "bhAIo, AmAM koIne cetAvavA jevuM nathI. tamArI ghelI zeThane mahAprayatne jagADyA ane oraDAnI najIka laI AvyA, to khAnadAnanuM pharajaMda che ane mAstara paNa sArA che." zikSaka mahAzayanI zabdasamAdhi akhaMDa hatI. aMdarathI zabdo AvatA "are, paNa ApaNI dIkarInuM nAma letA ane "mahArI' kahetAM meM hatA, "ghelI...hArI.. vAha.. ghelI hArI...' A sAMbhaLatAM ja zeTha kAnokAna sAMbhaLyA che.' lAlacoLa thaI gayA. evAmAM emano dIkaro jAgI jatAM e lAkaDI "e vAta sAcI. paNa tame aDadhuM sAMbhaLyuM. e bolatA hatA laIne Avyo. kaMIka cahalapahala joIne paDozIo paNa ekaThAM thayAM "ghelI hArI kusuma!" ane e vAkya emanA hAthamAM rahelI navalakathA ane badhAe vAta jANI eTale kahyuM, sarasvatIcaMdra'nA aMtamAM lekhake lakhyuM che. sAhebane Ameya cAlo, borakUTo karI nAkhIe A mAstarano. mALo, chokarAM "sarasvatIcaMdra' khUba game che ane ethI A vAkya para ApharIna thaI bhaNAvavA nIkaLyo che ke AbarUdAranI chokarIo bhoLavavA." gayA haze. "ghelI' zabda jarA jorathI, "hArI' zabda jarA dhIro ane evAmAM eka anubhavI vRddhe AvIne kahyuM, "zeTha, tamArA gharamAM to 'kusuma' zabda khUba komaLa rIte bolatA haze eTale tame AgaLano poluM nathI ne. A to sarakAranA kAyadAnuM kAma. AmAM to jo bhAga sAMbhaLI zakyAM ane bharamAyAM." miyAMbIbI rAjI, to kyA karegA kAjI. khAnagImAM dIkarIno to badhA vicAramAM paDyA, tyAre tAtaparI sAheba bolyA, "sAcI dANo cAMpI juo. pachI karavo hoya to borakUTo karo, nahIM to vAta che nimubahenanI. e nAnuM zuM vAkya evuM rasabharyuM saMpUrNa kAvya che, bhAre phajetI thaze." ke e mATe ApharIna to zuM, enI pAchaLa phakIra thaI jaIza. zrImAna gharaDAM gADAM vALe ema sahune A salAha soLa AnI ane mahAzayo, zuM kahuM tamane? e phakIrI! e jahAMgIrI phakIrI!' eka vAla lAgI. zeThANIe gharaUMghamAM sUtelI ghelIne DhaMDhoLIne kahyuM, nimubahene e graMtha laIne upasaMhAramAM lakheluM e vAkya sahune oha, peTe patharo thaIne kAM na paDI? sAta kuLane boLavA beThI che.' batAvyuM eTale vAtAvaraNa zAMta thayuM, paraMtu zeThe vidAya letA UMghamAMthI UThelI bebAkaLI ghelI vAta samajI zakI nahIM. zeThANI letA kahyuM, "mAstara, have traNa mahinAmAM vahune bolAvIne ghara bolyAM, "bIjA koImAM tAruM mana mohAyuM nahIM ane AmAM - mAMDI nAkho. nahIM to bIjuM makAna zodhI lejo." mAstaramAM - mohAyuM. phaTa che tane.' nizALanA zikSakano Avo ramUjabharyo anubhava bhIkhAnA ghelIe kahyuM, "mA, zuM vAta karo cho? meM jo koI pArakA sAme cittamAM jaDAI gayo. zALAjIvananA kaTu anubhavo sAthe A ramUjI melI najarathI joyuM hoya to mA-jogaNI mane khAya. mane rUMve rUMve anubhava smRtipaTa para aMkita thaI gayo. kIDA paDe." (kramaza) zeThANIne thayuM ke nakkI, ghelI AmAM kaMI jANatI nathI eTale 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, have A zikSakane ja sIdhA karavA paDaze. bAraNAM para dhaDAdhaDa amadAvAda-380 007. mobAIla : 09824019925. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 596. prazama 597. prastara (pratara) 598. prANa 599 prANata (Indra) : : 60, prANAtipAtikI : niyA 601. prAtyayikI kriyA : 602. mASinI kriyA : 603, prANakArI (Indriya): 604. prAyazcita : prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza 3 DaoN. jitendra bI. zAha (navembara 2009nA aMkathI AgaLa) tattvanA mithyA pakSapAtathI utpanna thatA kadAgraha Adi doSono upazama e 'prazama'. tattvoM ke asat pakSapAta se honevAle kadAgraha Adi doSoM kA upazama prazama / The calming down of the vices like wrong insistence etc. that result from a misplaced partisanship of philosophical views-that is prasama. je mALavALA ghara taLa samAna che te. jo ki maMjilAvAle ghara ke tale ke samAna hai| Disembara, 2009 Strata which are like storeys of a multistoreyed building. pAMca Indriyo, mana-vacana-kAyabala, ucchvAsa-niHzvAsa ane vAyu e daza prANa che. pA~ca indriyA~, mana-vacana-kAya se tIna bala, acchvAsaniHzvAsa aura Ayu ve dasa prANa hai| The five sense organs, the three energies i.e.-manas, speech and body, out-breath and in-breath, life-quantum these are ten pranas. Anata ane prANata devalokanA IMdranuM nAma. Anata aura prANata devaloka ke indra kA nAma / The name of the indra of Anata and Pranata Kalpas. prANIone pAMca Indriyo, mana-vacana-kAyabala, ucchvAsaniHzvAsa ane vAyu e daza prANathI vikhUTA karavAnI kriyA 'prANAtipAtikI' che. prANiyoM ko pA~ca indriyA~, mana-vacana-kAyA se tIna bala ucchvAsaniHzvAsa aura Ayu ye dasa prANoM se viyukta karane kI Action of the form of depriving the living beings of their Pranas or vital elements. navAM zastro banAvavA te prAtyadhikI kriyA. naye zastroM kA nirmANa karane kI kriyaa| The forging of new weapons. krodhanA AvezathI thatI kriyA te prAdoSikI kriyA. krodha ke Aveza se honevAlI kriyA / Action undertaken under the impulse of anger. je indriya grAhya viSayo sAthe saMyukta thaIne ja emane grahaNa kare te. jo indriyagrAhya viSayoM ko unase saMyukta hokara grahaNa karatI hai| Those indriyas which grasp their object only through coming in contact with it. lIdhela vratamAM thayela pramAdajanita dorSonuM jenA vaDe zodhana karI zakAya te 'prAyazcita' dhAraNa kie hue vrata meM pramAdajanita doSoM kA zodhana karanA / That through which it is possible to make clean sweep of the defects born of negligence arisen in connection with a vrata that has been accepted. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2009 pustakanuM nAma : Atmika zAvikAsanI bhUmikAo lekhaka : munizrI amarendra vijayajI prakAzaka : jJAnajyota phAunDezana TrasTa, C/o. dineza eca. deDhiyA, 405, kamalA nagara, ema. jI. roDa, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-400 067. phonaH (022)64514671. mUlyaH rUA. 10/-, pAnA 16, prathama AvRtti 2008. pUjya munizrInI sarvazreSTha kRti 'AtmajJAna ane sAdhanApatha'nA cothA prakA anubhUtijanma jJAnanA rUpa-svarUpanI chabI A nAnakaDI pustikAmAM pragaTa thAya che. jAta vizenA tathA jagata vizenA vyaktinA khyAla anubhUti kevI rIte badalI nAMkhe che tenuM nirUpaNa munizrIe karyuM che. Adhunika vijJAnanA niSkarSonI gahana chatAM rasaprada carcA A pustikAmAM karI che. vAcakone aMtarmukhatAnA kSetramAM praveza karavA mATe A pustikAnuM zAMta mane vAMcana jarUrI che. XXX pustakanuM nAma : setubaMdha lekhaka : muni rAjacaMdra vijayajI prakAzaka : zrI ratnodaya cerITebala TrasTa C/o. vinasa meDIkala, usmAnapurA cAra rastA pAse, amadAvAda-380 014. phonaH (.) 27540312. prAptisthAna : na. vi. rAmasUrIzvarajI tattvajJAna saMskRta pAThazALA zAha bhuvana, dharmanAtha derAsaranI sAme, kArTara roDa naM. 1, borIvalI (IsTa), muMbaI-400 066. A graMthanA pravacanakAra pU. tapAgacchAcArya rAma-abhaya devasUrinA ziSya tattvapravacana prajJa pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya ratnacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebe ApelA pravacanonuM avataraNa muni rAjadarzanavijayajIe karela che. AcArya deva zrI ratnacaMdrasUrijI mahArAja sAheba jaina jagatamAM tAttvika pravacanamAM kuzaLa vanA tarIke jANItA che. AcAryadevazrInA ziSya ratna muni rAjadarzana vijayajIe pravacanakAranA Azayane sAcavIne roja-barojanA pravacano lakhavAnuM suMdara kAma karyuM. prabhu jIvana sarjana-svAgata Avyo che. a DaoN. kalA zAha mahAtmAnuM sAdAIbharyuM jIvana saMsArIjanone zI rIte prabhunA zAsana sAthe joDI Ape che te setubaMdha' sAcA zabdano setu racI Ape che. A graMthanuM parama lakSya che. Ama A graMthanuM nAma A graMthanI vizeSatA e che ke pravacanamAM vyakta thato prabhunA vacanono tAtparyArtha munizrIe pAne pAne jhIlyo che. tattvArthanI bharapUra evA vicArone pAne jhIlyo che. tattvArthanI bharapUra evA vicArone abhakAvatAM vIjaLI samA vAkyo prAsaMgika udAharaNo ane dRSTAnto dvArA pravacananA gUDha viSayane saraLa ane madhura tathA hRdayasparzIbanAve che. A setubaMdha ApaNAM jIvanane prabhunI sAthe ane dharmanI sAthe joDanArI graMtha che. XXX pustakanuM nAma H kathAbodha suvizuddha dezanA dAtA vyAkhyAna vAcaspati pU AcAryadeva zrI rAmacaMdra sUrIzvarajI mahArAjanA prabhAvaka pravacanamAMthI saMyojaka : pU. A. zrImad vijayapUrNacandra sUdhIrajI mahArAja prakAzana : mokSamArga prakAzana, surata prAptisthAna : jinavANI pracAraka TrasTa, 49, beMka oNpha InDiyA bilDiMga, 185, zekha memana sTrITa, muMbaI-40003. mUlya H rUA. 100/- pAnA H 340, AvRtti H prathama vi. saM. 2065 vyAkhyAna vAcaspati pU. A. vijayarAmacaMdra sUrIjI mahArAjAnA zrImukhe kovAyelI kathAo tathA kathAprasaMgo ghaNAM varSo pUrve 'kathAo ane kathA prasaMgo-bhAga-1-2' tarIke prakAzita thayA hatA. tene najara samakSa rAkhIne kathA paricaya saMkalita karavAmAM Avyo che. koI dharmAcAryanA mukhe kahevAtI kathAnuM rUpa-svarUpa kevuM hoya tenuM sacoTa darzana karAvavA A kathAo samartha che. A graMthanI vizeSatA e che ke 'jaina pravacana' sAptAhikanA aMkomAMthI saMyojita A kathAo je je viSayanA upadezanA samarthanamAM kahevAI nI te viSayanA upadezamAMnI keTalIka hakIkatono dareka 27 kathAnA prAraMbhamAM ane aMtamAM saMgrahita karavAmAM A kAraNe A saMgraha kevaLa kathAtmaka ja na banatAM mukhyatve upadezAtmaka banyo che. A graMthanI 35 kathAo bodhAtmaka lIpI varNavAyela hovAthI kathAbodha' nAma sArthaka siddha thAya che. A graMthamAM lakhAyela 1 thI 24 sudhInA kathAprasaMgo jaina zAsananA kAryAga sAthe saMbaMdhita che jyAre 25 thI 35 sudhInA kathA prasaMgo bodhaka bane tevA hovAthI ahIM saMkalita ka2vAmAM AvyA che. kathAvAcananA rasiyAone A graMtha gamaze e ja rIte tattvArthIjanone paNa priya thaI paDaze. XXX pustakanuM nAma : zAzvata navakAra maMtra lekhaka : DaoN. ramaNalAla cI. zAha prakAzaka : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400004. mUlya : rU. 150/- pAnA H 262, AvRtti : prathama ogasTa-200e. namaskAra mahAmaMtra jaina dharmano mukhya maMtra che. A maMtra sakala zrutano sAra che ane sakala tIrthano paNa sAra che. namaskAra mahAmaMtra para aneka graMtho lakhAyA che ane teno mahimA varNavatA graMtho paNa lakhAyA che. DaoN. ramaNabhAI zAhe samaye samaye namaskAra mahAmaMtra para lakhelA lekhono A saMgraha navakAra vizenI sAcI, sUkSma ane saraLa samaja ApI jAya che. pratyeka padanuM svarUpa ramaNabhAIe lekha svarUpe Apela che. ramaNabhAImAM zAstrI padArthone saraLa bhASAmAM rajU karavAnI adbhuta kalA hatI. sarva sAmAnya janone samajAya tevI sa2La ane subodha zailImAM navakAra mahAmaMtranA pAno ahIM paricaya karAvyo che. A lekhonuM vAMcana karatI vakhate svayaM ramaNabhAI ApaNI sAthe hoya tevI anubhUti ApaNane thAya che. navakAramaMtranA ArAdhakone navakAra maMtranA pardAnA akSaronI sUkSmAtisUkSma samaja prApta karavI hoya teNe A pustaka vAMcavA ane vasAvavA jevuM che. XXX bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. phona naM. : (022) 22923754 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month Regd. No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 DECMBER, 2009 hato. huM jANe koI divya prakAzanA mahAsAgaramAM tarato ThThANe II) pUNa dhUne che. houM tema vajanavihina WeightlessnessnI pathapathapAyaya.. 1 bhogIlAla zAha sthitino anubhava karavA lAgyo. jANe koI zveta prakAzanI duniyAmAM viharato houM tevI caitaSika tarata ja te bolI UThyA, 'narendra tuM AvI gayo ? poMDicerI khAte maharSi araviMda ane zrI sthitino anubhava thayo. A sthiti huM bahu lAMbo to ' ba lAMbo huM to tArI keTalA vakhatathI pratIkSA karuM chuM.' mAtAjInuM nAma tathA temanA dhyAna ane mananI samaya jIravI na zakyo. prayatnapUrvaka huM pAchI mULa mA narendra aupacArikatA khAtara potAnuM mastaka cetanAnA kSetranA prayogo aMgenI jANa mane sthitimAM AvavAnI mathAmaNa karI rahyo hato... A sA sthitimAM AvavAnI mathAmaNa karI rahyo hato. A sAdhu pAse namAvyuM tyAre rAmakRSNa ekAeka vaSothI hatI. temanA A prasiddha caitaSika dhAmanI chatAM koI gherI niMdrAmAM houM tevI sa Sa ta narendranA mastakane haLavethI potAnA caraNathI sparza yAtrA ane samAdhinA darzana karavAnuM ghaNuM ja mana avasthAmAM hato. A sthiti lagabhaga daseka miniTa ! - karyo. ane pachI to jANe eka samatkAra sarjAyo. hatuM, ane te romAMcaka paLa mArA jIvanamAM sAkAra sadhI rahI haze. mArA bhAI mane jagADatA hoya narendrane AkhI pRthvI jANe pharatI lAgI. temanI thaI. tema dhImethI bolyAH bhogIbhAI! UTho, ApaNe jAta jANe ogaLavA lAgI ane te pote mArA kuTuMbIjano tathA mitro sAthe dakSiNa javAno samaya thaI gayo che. zUnyAvakAzamAM vilina thatA hoya tevo romAMcaka bhAratanA pravAse javAnuM thayuM tyAre poMDicerInI mArI A divya anubhatinI vAta meM mArA chatAM bhayapreraka anubhava thayo. narendra bUma pADI khAsa mulAkAtanA kAryakramano me Agraha rAkhyo. mitrone karI zuM AvA camatkAro banI zake ? jo ke ujjI, 'are! tame zuM karI rahyA chI te mArAthI latAna huM vijJAnano vidyArthI hovAthI AvA divya A sthiti sahevAtI nathI. mane pRthvI para pAchA pRthvI para avataraNa mATenA prayogomAM mane jhAjhI tjhAjhA camatkAro ke gUDha anubhavomAM zraddhA dharAvato nathI, lAvo.' tyAre svAmI zrI rAmakRSNa maMda maMda hasI gatAgama paDatI nahi chatAM kUtuhala khAtara meM temanuM AtmA, paramAtmA, divya anubhUti vagere pratye rahyA hatA. temaNe dhImethI narendrane sparza karyo ane keTaluMka sAhitya vAMceluM eTale poMDicerInI huM tadana vaijJAnika dRSTikoNa rAkhuM chuM. sAbita thaI bolyo, 'jA, Aje ATaluM basa che. pharIthI mane mulAkAta mAra mATe kaIka aMze jijJAsAno viSaya zake ke je tarkabaddha baddhigamya hoya tevI ja ghaTanAo maLavA ekalA Avaja. pAtAnA smaraNA pratye huM hakArAtmaka valaNa dharAvuM chuM. vAgoLatA svAmI vivekAnaMda lakhe che. potAnI maharSi araviMda ane zrImAtAjInI saMyukta A samaye mane svAmI vivekAnaMdanA jIvanamAM zrI rAmakRSNa sAthenI prathama bheTathI ja temanAmAM samAdhinA darzane ame savAre 10 vAge pahoMcyA. banI gayelI eka divya ghaTanAnuM smaraNa thAya che. ajaba parivartana AvyuM. temanI badhI zaMkAseMkaDo mulAkAtIo tathA paradezIo samAdhi nAthi svAmI vivekAnaMdanuM saMsArika nAma narendra hatuM. kuzaMkAo naSTa thaI gaI. jJAnano ahama ogaLI sthaLanA zraddhApUrvaka darzana karI tyAM dhyAnamAM te jyAre kaoNlejamAM bhaNatA hatA tyAre tamAM te jyAre kAMto jamAM bhaNatA hatA tyAre gayo ane pachI to ApaNe sau jANIe chIe ke ja besatA. samAdhine tenI dararojanI praNAlI mAphaka kilo so kInA koI pro ke sare ne manA e ke teo A mahAnagaranA badhA ziSyomAM sauthI suMdara raMgaberaMgI phUlothI zaNagAravAmAM AvI vyAkhyAnamAM svAmI rAmakRSNa paramahaMsano ullekha vhAlA ziSya nivaDyA eTaluM ja nahi paNa bhAratIya hatI. satata dhUpa ane dIpathI vAtAvaraNa madhura karI evI vAta karelI ke kalakattAnA dakSiNezvaranA saMskRtine videzamAM ujALanAra ApaNane zreSTha sagaMdhathI sabhara hatuM, sarvatra zAMti ane manano kAlI maMdiramAM eka sAdha rahe che je potAnI jAtane upadIka svAmI vivekAna maLyA. mAhola pravartato hato. ghaNAM badhAM bhAvika bhakto eka camatkArika paraSa tarIke oLakhAve che temaja tene camatkAro Aje paNa bane che ! AvI ja divya samAdhi AgaLa temanuM mAthuM TekavI dhyAnamAM divya bhagavAnano sAkSAtkAra thayelo che eTaluM ja nahi te ya bhagavAnano sAkSAtkAra thayelo che. eTaluM ja nahi te anubhUti maharSi zrI araviMdanA baMgALI ziSya aDajhana 1 cetanAnA anubhavano ahesAsa karI rahyA hatA. mA kAlI sAthe pratyakSa vAtacIta karI zake che. zrI dilIpakumAra raoNya temaja temanI ziSyA IndirA meM te joI mAtra kUtuhalavaza zraddhApUrvaka mAthuM TekavI narendrane A vAta haMbaka lAgI ane eka divase devIne thayelI, dhyAnastha avasthAmAM emane zrIkRSNanA AMkho mIMcI dhyAnamAM rahevAno prayatna karyo, tyAre mitro sAthe nakkI karyuM ke ApaNe A sAdhu bAvAnA darzana thatA tathA madhura mane je divya anubhava thayo tenuM varNana zabdAMtita kahevAtA camatkArone ughADA pADI tene nAkalITI AjanA bhautikavAdA yAtrika duniyAmAM bhala hovA chatAM yathAzakti huM te vyakta karuM chuM. taNAvIe. sattA ane dhananI ANa vartAtI hoya paraMtu tema samAdhinA sparzathI mArA mastiSkamAM jANe nAstaSkamAM jANa ane eka sAMje mitro sAthe zaMkA-kuzaMkA temaja chatAM koIka agocara pradezamAMthI ApaNA saMtacamatkAra joyo hoya tema mAruM mana sarva ahamanI mAnasikatA sAthe narendra dakSiNezvaranA mahAtmAo tathA maharSi zrI araviMda prabodhelI vicArothI mukta banI vicArazUnyatA (Thought- kAlI maMdiramAM A sAdhu svAmI rAmakRSNa pAse divyacetanA....adhimatranuM avataraNa thatuM ja hoya lessness) nI avasthAno AbhAsa thayo. gayA. jevA A mitro zrI rAmakRSNa pAse beThA ke (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 19) Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.