________________
एकचत्वारिंशतमं पर्व
३२३ तरुणस्य वृषस्योच्चः नदतो' विहृतीक्षणात् । तारुण्य एव श्रामण्य स्थास्यन्ति न दशान्तरे ॥७॥ परिवेषोपरक्तस्य श्वेतभानोनिशामनात् । नोत्पत्स्यते' तपोभत्स समनःपर्ययोऽवधिः ॥७६॥ अन्योन्यं सह सम्भूय वृषयोर्गमनेक्षणात् । वय॑न्ति मुनयः साहचर्यान्नकविहारिणः ॥७७॥ घनावरणरुद्धस्य दर्शनादंशुमालिनः । केवलार्कोदयः प्रायो न भवेत् पञ्चमे युगे ॥७८॥ . पुंसां स्त्रीगां च चारित्रच्युतिः शुष्कब्रुमेक्षणात्। महौषधिरसोच्छेदो जीर्णपर्णावलोकनात् ॥७९॥ स्वप्नानेवंफलानेतान् विद्धि दूरविपाकिनः । नाद्य दोषस्ततः कोऽपि फलमेषां युगान्तरे ॥८९) इति स्वप्नफलान्यस्माद् बुध्वा वत्स यथा तथा । धर्मे मतिं दृढं धत्स्व विश्वविघ्नोपशान्तये ॥८॥ इत्याकर्ण्य गुरोर्वाक्यं स वर्गाश्रमपालकः । सन्देहकर्दमापायात् स प्रसन्नमधान्मनः ॥८२॥ भूयो भूयः प्रणम्येशं समापृच्छच पुनः पुनः। पुनराववृते कृच्छ्रात् स प्रीतो गुर्वनुग्रहात् ॥८३॥ ततः प्रविश्य साकेतपुरमाबद्धतोरणम् । केतुमालाकुलं पौरैः सानन्दमभिनन्दिनः ॥४॥ शान्तिक्रियामतश्चक्रे दुःस्वप्नानिष्ट शान्तये। जिनाभिषेकसत्पात्रदानाद्यः पुण्यचेष्टितः ॥८॥ गोदोहः प्लाविता धात्री पूजिताश्च महर्षयः। महादानानि दत्तानि प्रीणितः प्रणयी जनः ॥६) निर्मापितास्ततो घण्टा जिनबिम्बैरलडकृताः । परार्ध्यरत्ननिर्माणाः सम्बद्धा हेमरज्जुभिः ॥७॥
गई है ऐसे कुत्तेको नैवेद्य खाते हुए देखनेसे मालूम होता है कि व्रतरहित ब्राह्मण गुणी पात्रोंके समान सत्कार पायेंगे ।।७४॥ ऊंचे स्वरसे शब्द करते हुए तरुण बैलका विहार देखनेसे सूचित
है कि लोग तरुण अवस्थामें ही मुनिपदमें ठहर सकेंगे, अन्य अवस्थामें नहीं ॥७५॥ परिमण्डलसे घिरे हुए चन्द्रमाके देखनेसे यह जान पड़ता है कि पंचमकालके मुनियोंमें अवधिज्ञान और मनःपर्यय ज्ञान नहीं होगा ।।७६॥ परस्पर मिलकर जाते हुए दो बैलोंके देखनेसे यह सूचित होता है कि पंचमकालमें मुनिजन साथ साथ रहेंगे, अकेले विहार करनेवाले नहीं होंगे ॥७७॥ मेवोंके आवरणसे रुके हुए सूर्यके देखनेसे यह मालूम होता है कि पंचमकालमें प्रायः केवलज्ञानरूपी सूर्यका उदय नहीं होगा ॥७८॥ सूखा वृक्ष देखनेसे सूचित होता है कि स्त्री-पुरुषोंका चारित्र भ्रष्ट हो जायगा और जीर्ण पत्तोंके देखनेसे मालूम होता है कि महाऔषधियोंका रस नष्ट हो जायगा ॥७९॥ ऐसा फल देनेवाले इन स्वप्नोंको तू दूरविपाकी अर्थात् बहुत समय बाद फल देनेवाले समझ इसलिये इनसे इस समय कोई दोष नहीं होगा,इनका फल पञ्चमकालमें होगा ।।८०॥ हे वत्स, इस प्रकार मुझसे इन स्वप्नोंका यथार्थ फल जानकर तू समस्त विघ्नोंकी शान्तिके लिये धर्म में अपनी बुद्धि कर ॥८१।। वर्णाश्रमकी रक्षा करनेवाले भरतने गुरुदेवके उपर्युक्त वचन सुनकर संदेहरूपी कीचड़के नाश होनेसे अपना चित्त निर्मल किया ।।८२।। वे भगवान्को बार बार प्रणाम कर तथा बार बार उनसे पूछकर गुरुदेवके अनुग्रहसे प्रसन्न होते हुए बड़ी कठिनाईसे वहाँसे लौटे ॥८३॥ तदनन्तर नगरके लोग आनन्दके साथ जिनका अभिनन्दन कर रहे हैं ऐसे उन महाराज भरतने जिसमें जगह जगह तोरण बाँधे गये हैं और जो पताकाओंकी पंक्तियोंसे भरा हुआ है ऐसे अयोध्या नगरमें प्रवेश कर खोटे स्वप्नोंसे होनेवाले अनिष्टकी शान्तिके लिये जिनेन्द्रदेवका अभिषेक करना, उत्तम पात्रको दान देना आदि पुण्य क्रियाओंसे शान्ति कर्म किया ॥८४-८५॥ उन्होंने गायके दूधसे पृथिवीका सिंचन किया, महर्षियोंकी पूजा की, बड़े बड़े दान दिये और प्रेमीजनोंको संतुष्ट किया ॥८६॥ तदनन्तर उन्होंने बहुमूल्य रत्नोंसे बने हुए, सुवर्णकी रस्सियोंसे बँधे हुए और जिनेन्द्रदेवकी प्रति
१ ध्वनतः । २ विहरण । ३ चन्द्रस्य । ४ दर्शनात् । ५ नोदेष्यति । ६ भृशम् । ७दूरोदयात् । ८ गोक्षीरैः। ६ बन्धुः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org