________________
૧૧૦
ललितविस्तशा -3 सप्रयोजनः, कथमयथार्थतया तत्सिद्धिरिति, अत्रोच्यते, -न प्रार्थनैषा, तल्लक्षणानुपपत्तेः, तदप्रसादाक्षेपिकैषा, तथालोकप्रसिद्धत्वात्, अप्रसनं प्रति प्रसाद(प्रार्थना)दर्शनात्, अन्यथा तदयोगात्, भाव्यप्रसादविनिवृत्त्यर्थं वा, उक्तादेव हेतोः, इति उभयथापि तदवीतरागता।
अत एव स्तवधर्मव्यतिक्रमः, अर्थापत्त्याऽक्रोशात् अनिरूपितविधानद्वारेण, न खल्वयं वचनविधिरार्याणां, तत्तत्त्वबाधनात्, वचनकौशलोपेतगम्योऽयं मार्गः, अप्रयोजनसप्रयोजनचिन्तायां तु न्याय्य उपन्यासः, भगवत्स्तवरूपत्वात्, उक्तं च'क्षीणक्लेशा एते न हि प्रसीदन्ति न स्तवोऽपि वृथा । तत्स्तवभावविशुद्धेः प्रयोजनं कर्मविगम इति ।।१।। स्तुत्या अपि भगवन्तः परमगुणोत्कर्षरूपतो ह्येते । दृष्टा ह्यचेतनादपि मन्त्रादिजपादितः सिद्धिः ।।२।। यस्तु स्तुतः प्रसीदति रोषमवश्यं स याति निन्दायाम् । सर्वत्रासमचित्तः स्तुत्यो मुख्यः कथं भवति ।।३।। शीतार्दितेषु हि यथा द्वेषं वह्निर्न याति रागं वा । नाह्वयति वा तथापि च तमाश्रिताः स्वेष्टमश्नुवते ।।४।। तद्वत्तीर्थकरान् ये त्रिभुवनभावप्रभावकान् भक्त्या । समुपाश्रिता जनास्ते भवशीतमपास्य यान्ति शिवम् ।।५।।' एतदुक्तं भवति, -यद्यपि ते रागादिभी रहितत्वान्न प्रसीदन्ति, तथापि तानुद्दिश्याचिन्त्यचिन्तामणिकल्पान् अन्तःकरणशुद्ध्याऽभिष्टवकर्तृणां तत्पूर्विकैवाभिलषितफलावाप्तिर्भवतीति गाथार्थः ।।५।। ललितविस्तरार्थ :
ગાદથી શંકા કરે છે – શું આ=પાંચમી ગાથામાં કહ્યું કે તીર્થકરો મારા ઉપર પ્રસાદપર થાવ એ, પ્રાર્થના છે અથવા નથી, જે પ્રાર્થના છે તો એ=પ્રાર્થના, સુંદર નથી; કેમ કે આશંસારૂપપણું છે=ભગવાન મારા ઉપર પ્રસાદપર થાવ એ પ્રકારનું આશંસારાપણું છે, હવે નથી=પ્રાર્થના નથી, તો આનો ઉપન્યાસ=ભગવાન પ્રસાદપર થાવ એનો ઉપન્યાસ પ્રયોજન છે અથવા ઈતર છેઃ સપ્રયોજન છે, અપ્રયોજન છે એમ કહેવામાં આવે તો અચારુવંદનસૂત્ર છે=પ્રસ્તુત વંદનસૂત્ર સુંદર નથી; કેમ કે નિરર્થક ઉપન્યાસયુક્તપણું છે, હવે સપ્રયોજન છે=ભગવાન પ્રસાદપર થાવ એનો ઉપન્યાસ સપ્રયોજન છે, તો અયથાર્થપણું હોવાના કારણે તેની સિદ્ધિ કઈ રીતે છે?= ભગવાન વીતરાગ હોવાથી કોઈના ઉપર પ્રસાદ કરતા નથી માટે તે પ્રકારની પ્રાર્થનાનું અયથાર્થપણું હોવાથી તેના પ્રયોજનની સિદ્ધિ કઈ રીતે થાય ? અર્થાત થઈ શકે નહિ, અહીં પૂર્વપક્ષીની
