________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
गोम्मटसार ।
मानुषी तथा अपर्याप्त मनुष्योंकी संख्या बताते हैं । पज्जत्तमणुस्साणं तिचउत्थो माणुसीण परिमाणं । सामण्णा पुण्णूणा मणुवअपजत्तगा होंति ॥ पर्याप्तमनुष्याणां त्रिचतुर्थो मानुषीणां परिमाणम् । सामान्याः पूर्णोना मानवा अपर्याप्तका भवन्ति ॥ १५८ ॥
१५८ ॥
Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir
अर्थ - पर्याप्त मनुष्यों का जितना प्रमाण है उसमें तीन चौथाई ( 3 ) मानुषियों का प्रमाण है । सामान्य मनुष्यराशिमेंसे पर्याप्तकोंका प्रमाण घटानेपर जो शेष रहे उतना ही अपर्याप्त मनुष्योंका प्रमाण है
1
इसप्रकार चारों ही प्रकारके मनुष्यों की संख्या बताकर अब देवगतिके जीवोंकी संख्या बताते हैं ।
६५
तिण्णिसयजोयणाणं बेसदछप्पण्ण अंगुलाणं च । कदिहिदपदरं बेंतरजोइसियाणं च परिमाणं ॥ १५९ ॥ त्रिशतयोजनानां द्विशतषट्पञ्चाशदङ्गुलानां च ।
कृतिहितप्रतरं व्यन्तरज्योतिष्काणां च परिमाणम् ॥ १५९ ॥
अर्थ - तीन सौ योजन के वर्गका जगत्प्रतर में भाग देनेसे जो लब्ध आवे उतना व्यन्तरदेवोंका प्रमाण है । और २५६ प्रमाणाङ्गुलोंके वर्गका जगत्प्रतर में भाग देनेसे जो लब्ध 1 आवे उतना ज्योतिषियोंका प्रमाण है ।
घणअङ्गुलपढमपदं तदियपदं सेढिसंगुणं कमसो ।
भवणे सोहम्मदुगे देवाणं होदि परिमाणं ॥ १६० ॥
घनाङ्गुलप्रथमपदं तृतीयपदं श्रेणिसंगुणं क्रमशः ।
भवने सौधर्मद्विके देवानां भवति परिमाणम् ॥ १६० ॥
१ यह योजन प्रमाणामुलकी अपेक्षासे है ।
गो. ९
अर्थ — जगच्छ्रेणी के साथ घनाङ्गुलके प्रथम वर्गमूलका गुणा करने से भवनवासी, और तृतीय वर्गमूलका गुणा करने से सौधर्मद्विकके देवोंका प्रमाण निकलता है ।
तत्तो एगारणवसगपणचउणियमूलभाजिदा सेढी । पलासंखेजदिमा पत्तेयं आणदादिसुरा ॥ १६१ ॥ तत एकादशनवसप्तपञ्चचतुर्निजमूलभाजिता श्रेणी । पल्यासंख्यातकाः प्रत्येकमानतादिसुराः ।। १६१ ॥
अर्थ — इसके अनन्तर अपने ( जगच्छ्रेणी ) ग्यारह में नवमे सातमे पांचमे चौथे वर्गमूलसे भाजित जगच्छ्रेणी प्रमाण देवोंका प्रमाण है । आनतादिकमें प्रत्येक कल्पके देवोंका
For Private And Personal