________________
ફિર
- પ્રતિવર્ષ અઢળક નાણું ખેંચાઈ જતું, એથી પ્રજાને ઘણું સાલતું. આખરે
અસંતોષનો ધુંધવાયેલો અગ્નિ ભભૂકી ઊઠડ્યો, અને અમીરેએ આ સ્વછંદી રાજસત્તાને કંઈક કાબુમાં આણવાનો નિશ્ચય કર્યો. - અમીરેનું બંડઃ ૧૨૫૮–૧૨ ૬૪. અમીરેએ જોયું કે રાજ તો પિપના હાથમાં રમકડું છે, અને પિપને પરદેશી લડાઈમાં જોઈતા પૈસા ઈગ્લેન્ડમાંથી મળે છે. છેવટે તેઓ સફર્ડમાં મળેલી પાર્લમેન્ટમાં હથિયાર સજીને ગયા, અને તેમણે દેશનો રાજ્યવહીવટ ચેવીસ અમીરના હાથમાં સોંપી દેવાની રાજાને ફરજ પાડી. રાજપક્ષના લોકોએ આ પાર્લમેન્ટને “ઘેલી ” ઉપનામ આવ્યું. પણ તેણે રાજ્યવ્યવસ્થાના નિયમ ઘડી એ પ્રમાણે ચાલવાના રાજાને સેગન લેવડાવ્યા. પરંતુ ઍકસફર્ડના ધારાથી રાજ્યવહીવટ સિવાય બીજા કશા સુધારા થયા નહિ. આખરે તેમનામાં પણ પક્ષ પડી ગયા, જેમાંનો એક પક્ષ સાઈમન ડી મેન્ટફર્ડનો હતો. - તે વખતે અમીરમાં સાઈમન ડી મેરફ અગ્રેસર હતું. તે કે પરદેશી હતા, પણ લીસેસ્ટરને જાગીરદાર થવાથી અંગ્રેજ બન્યું હતું, અને ઈલેન્ડનું કલ્યાણ કરવા આતુર હતો. તે ન્યાયપ્રિય, પ્રમાણિક, દેશપ્રેમ, અને યુદ્ધવિદ્યામાં નિપુણ હતો. દેશાવરમાં ફરી તેણે ઘણે અનુભવ મેળવ્યો હતો. તેણે રાજાને મૂર્ખતા વાપરવાને બદલે દેશમાં સુધારા કરવા અનેક વાર શિખામણ આપી હતી, પરંતુ સઘળું વ્યર્થ ગયું. અંતે તેણે દેશમાં સુવ્યવસ્થા આણવા માટે ગમે તે ભેગ આપવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. રાજાને મોટો પુત્ર એડવર્ડ પણ શરૂઆતમાં સાઈમન જેડે મળી ગયો.
હેનરીએ અમરેની અંદર અંદરની તકરારનો લાભ લેવા ધાર્યું. તેણે સફર્ડના ધારા પાળવાની પ્રતિજ્ઞાનો ભંગ કરવાની પિપ પાસેથી રજા મેળવી, એટલે અમારે લડાઈ કરવા તૈયાર થયા. પરંતુ આખરે ન્યાયી અને પવિત્ર ગણાતા ફ્રાન્સના રાજા લઈને પંચ નીમવામાં આવ્યો. લુઈ પરિ સ્થિતિથી વાકેફ નહે; એટલે તેણે એ નિર્ણય આગે કે દેશમાં રાજસત્ત. સર્વોપરિ હેવી જોઈએ. આ નિર્ણય અમીરોને રૂએ નહિ, એટલે લડાઈ
* ૧૨ રાજાએ પસંદ કરેલા ૧૨ અમીએ પસંદ કરેલા.
