________________
र
આસ્તિકતાના આદ
તત્ત્વજ્ઞોનુ દુ:ખ
જગતના તત્ત્વને જાણનારા મહાપુરુષો વમાન જમાનાની મેહકતા પાછળ છૂપાએલી વિનાશકતાને એટલી મધી સ્પષ્ટપણે નિહાળી રહ્યા છે કે, તેમાં ગળાબૂડ દુનિયાનું ભાવિ અનિષ્ટ તેમના હૃદયને ભારે દુઃખ ઉપજાવે છે. કિન્તુ તત્ત્વજ્ઞ પુરુષેાના આ દુઃખને અતત્ત્વજ્ઞાની દુનિયા જોઈ કે જાણી શકતી નથી. તેમના દુ:ખને જોનારા આત્માઓની સખ્યા જગતમાં અતિઅલ્પ હાય છે.
જગત ન જોઈ શકે એટલા માત્રથી તત્ત્વજ્ઞ પુરૂષોની એ ચિતા લેશ માત્ર એછી થઈ શકતી નથી. એ ચિંતાના બેજામાંથી તત્ત્વજ્ઞ પુરુષોને મુક્ત કરાવવાની ચિતા જે આત્માના હૃદયમાં જાગે છે, તે આત્માએ કૃતજ્ઞતા ગુણને સાર્થક કરે છે, તે સિવાયના આત્માએ એટલે ઉપકારીઆના ઉપકારની કઢર કરવા જેટલી ચેાગ્યતાને પણ હજુ પામ્યા નથી એમ સ્વીકારવુ પડે.
કૃતજ્ઞતા ગુણ
અધમ સ્થિતિમાં રહેલા આત્માને ઊંડેંચે ચઢવા માટે અનેક પ્રકારના જે ગુણેાનું અવલ અન લેવુ' અનિવાય છે, તે સ* ગુણેામાં કૃતજ્ઞતા ગુણુ સપ્રથમ છે.
ખીન્દ્ર તરફથી પેાતાના ઉમર થએલા તેમજ થતા
ઉપકારને જાણવા જેટલી ચેગ્યતા પણુ જે ધરાવત
