Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
३७१
शीतोष्णीय-अध्य० ३. उ. १
द्वितीयाध्ययनस्य चरमसूत्रेणास्यैवमभिसम्बन्धः-तत्र ".."दुःस्वी दुःखानामेयावर्तमनुपरिवर्तते" इत्युक्तं, तदिहापि “भावसुप्ता दुःखिनो दुःखानामेवावर्तमनुवर्तन्ते " इति प्रतिबोधयितुमाह-' सुत्ता अमुणी' इत्यादि।।
मूलम् -सुत्ता अमुणी, सया मुणिणो जागरंति ॥ सू० १॥ छाया—सुप्ता अमुनयः, सदा मुनयो जाग्रति ॥ सू० १॥
टीका-अमुनयः गृहस्थाः सुप्ताः=भावतः सुप्ताः मिथ्यात्वाज्ञानमयनिद्राव्यामोहिताः हिंसाद्यास्रवद्वारेषु सततं प्रवृत्ताः सन्ति । सुप्ता हि द्विविधा भवन्ति द्रव्यतो भावतश्च । तत्र निद्राप्रमादवन्तो द्रव्यसुप्ताः, यद्वा-शिथिलितनयनप्रचाराङ्गोपाङ्गाविस्पष्टचेतनावस्थापन्नाः द्रव्यसुप्ताः । भावसुप्तास्त्वभिहिता एव । ___ द्वितीय अध्ययनके अन्तिम सूत्रके साथ इस अध्ययनका इस प्रकार सम्बन्ध है—उस अध्ययनका अन्तिम सूत्र “. . . 'दुक्खी दुक्खाणमेव आवटै अणुपरियट्टइ” (दुःखी दुःखानामेवावर्त्तमनुपरिवर्तते) यह है, इसका भाव यह है कि-दुःखी दुःखोंकी परंपराका ही अनुवर्तन करते हैं। जिस प्रकार यह बात उस अध्ययनमें कही गई है उसी प्रकार यहां पर भी-'जो भावसुप्त दुःखी हैं वे दुःखोंकी ही परम्पराका अनुभव करते हैं ' इस विषयको समझानेके लिये कहते हैं-'सुत्ता अमुणी' इत्यादि । ____ अमुनि शब्दका अर्थ गृहस्थ है। ये भावसे सुप्त-सोये हुए हैं। मिथ्यात्व अज्ञानमय निद्रासे व्यामोहित मतिवाले होते हुए ये प्राणातिपातादिक जो कोंके आनेके द्वार हैं उनमें निरन्तर प्रवृत्तिशाली हैं। सुप्त दो प्रकारके होते हैं-(१) द्रव्यसे और (२) भावसे । निद्राप्रमाद
બીજા અધ્યયના અંતિમ સૂત્રની સાથે આ અધ્યયનને આ પ્રકારે સંબંધ छे, ते मध्ययननु मतिम सूत्र “ .........."दुक्खी दुक्खाणमेव आवढे अणुपरियट्टइ" ("दुःखी दुःखानामेवावर्तमनुपरिवर्तते) से छे. ते माप ये छ ? દુઃખી દુઃખોની પરંપરાનું જ અનુવર્તન કરે છે, જેવી રીતે આ વાત તે અધ્યયનમાં કહેવામાં આવેલ છે તેવી રીતે આ ઠેકાણે પણ “જે ભાવસુપ્ત દુઃખી છે તેઓ પણ દુઃખની જ પરંપરાને અનુભવ કરે છે. આ વિષયને સમજાવવા માટે કહે छ–'सुत्ना अमुणी' छत्याहि.
અમુનિ શબ્દનો અર્થ ગૃહસ્થ છે. એ ભાવથી સુપ્ત-સુતેલા છે. મિથ્યાત્વ અજ્ઞાનમય નિદ્રાથી વ્યાહિત મતિવાળા હોવા છતાં પ્રાણાતિપાતાદિક જે કર્મોના આવવાના દ્વાર છે તેમાં નિરંતર પ્રવૃત્તિશાળી છે. સુપ્ત બે પ્રકારના હોય છે –
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
