Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
५२२
आचारागसूत्रे नन्वेवं सति वेदकस्य क्षायोपशमिकात् को भेदः, सम्यक्वपुद्गलपुजवेदनस्योभयत्रापि तुल्यत्वात् ? अत्रोच्यते-वेदके खलु सर्वोदितसम्यक्त्वपुद्गलपुजचरमग्रासवेदनम् ,क्षायोपशमिकसम्यक्त्वकाले तु चरमग्रासवर्तिसम्यक्त्वपुद्गला अवशिष्टास्तिष्ठन्ति, तेन तद्वर्जितपुद्गलानां वेदनं भवति, इति विशेषोऽवधारणीय इति। उक्तञ्च___ शंका--यदि यही बात है कि इन दोनों सम्यक्त्वों में सम्यक्त्व प्रकृति के पुजों का वेदन होता है तो फिर वेदकसम्यक्त्वका क्षायोपशमिकसम्यक्त्वसे भेद ही क्या रहा ? ___ समाधान-वेदकसम्यक्त्व में सम्यक्त्वप्रकृति के चरमपुद्गलों का वेदन होता है, और क्षायोपशमिकसम्यक्त्व में इनसे अवशिष्टोंका। बस, यही इन दोनों में भेद है। इसी बात को “वेदके खलु सर्वोदितसम्यक्त्वपुद्गलपुञ्जचरमग्रासवेदनम् , क्षायोपशमिकसम्यक्त्वकाले तु चरमग्रासवर्तिसम्यक्त्वपुद्गला अवशिष्टास्तिष्ठन्ति"। इन पंक्तियों में टीकाकारने स्पष्ट किया है । अर्थात्-वेदकसम्यक्त्व में सम्यक्त्वप्रकृतिके उदित हुए समस्त पुद्गलपुंजोंमेंसे सिर्फ चरमग्रासवर्ती पुद्गलों का वेदन होता है । क्षायोपशमिक-सम्यक्त्व के समय में तो उस चरमग्रासवर्ती पुद्गलपुंज से अवशिष्ट सम्यक्त्वप्रकृति के पुद्गलपुंजों का वेदन होता है। कल्पना कीजिये-सम्यक्त्वप्रकृति के समस्त पुद्गलपुंजोंकी संख्या १०० है।
શંકા--જે એ વાત છે કે જ્યારે એ બને સમ્યકૃમાં સમ્યક્ત્વપ્રકૃતિના પુનું વેદના થાય છે તે પછી વેદક–સમ્યક્ત્વના ક્ષાપશમિક-સમ્યક્ત્વથી ભેદ જ શે રહ્યો?
સમાધાન––વેદક-સમ્યકૃત્વમાં સમ્યક્ત્વપ્રકૃતિના ચરમ પુદ્ગલોનું વેદના થાય છે, અને ક્ષાપશમિક-સમ્યકૃત્વમાં એનાથી અવશિષ્ટનું વેદના થાય છે. બસ આજ આ બંનેમાં ભેદ છે.
मा०४ पातने “वेदके खलु सर्वोदितसम्यक्त्वपुद्गलपुञ्जचरमग्रासवेदनम् क्षायोपशमिकसम्यक्त्वकाले तु चरमग्रासवर्तिसम्यक्त्वपुद्गला अवशिष्टास्तिष्ठन्ति"
આ પંક્તિઓમાં ટીકાકારે સ્પષ્ટ કરી છે. અર્થાત્ વેદક-સમ્યકત્વમાં સમ્યકૃત્યપ્રકૃતિના ઉદિત થયેલ બધા પુદ્ગલપુંજમાંથી ફક્ત ચરમગ્રાસવર્તી પુદ્ગલોનું જ વેદના થાય છે.
ક્ષાપશમિક-સમ્યક્ત્વના સમયમાં તે આ ચરમગ્રાસવત પુદ્ગલપુંજથી અવશિષ્ટ સમ્યકત્વપ્રકૃતિના અવ્યવહિત પૂર્વવત પુદ્ગલjજેનું વેદના થાય છે. કલ્પના કરિયે કે સમ્યક્ત્વ-પ્રકૃતિના સમસ્ત પુદ્ગલjજેની સંખ્યા ૧૦૦ છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨