Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
६००
आचारागसूत्रे यद्वा-इयम् उपक्रान्ता, ज्ञातिः सम्यक्त्वरूपा परिणतिः, यस्य नास्ति, तस्यान्या-विवेकिनी परिणतिः सावद्यानुष्ठानपरिहारकारिणी कुतः स्यादित्यर्थः ॥मू०७॥ सम्यक्त्वे शिष्यमतिस्थिरीकरणाथै पुनराह-'दिजें सुयं' इत्यादि।
मूलम्-दिहें सुयं मयं विण्णायं जं एयं परिकहिज्जइ ॥सू०८॥ छाया—दृष्टं श्रुतं मतं विज्ञातं यदेतत् परिकथ्यते ।। सू० ८ ॥
टीका-यदेतत् सम्यक्त्वं मया परिकथ्यते, तत् दृष्टं तीर्थंकरैः केवलालोकेनावलोकितम् , ततः श्रुतं गणधरादिभिः श्रवणविषयीकृतं, मतं लघुकर्मणां मनोवृत्ति को दृषित करनेवाली होने से ही समकिती के लिये हेय बतलाई गई है। ___ अथवा--'सम्यक्त्व की अप्राप्ति में सम्यग्ज्ञान नहीं होता है। इस बात को भी इसी सूत्र में कहते हैं--' जस्स नस्थि' इत्यादि ।
जिस जीवके पास सम्यक्त्वपरिणति नहीं है उसको सावध व्यापारोंसे हटानेवाली विवेकपरिणति भी कैसे हो सकती है ? अर्थात् नहीं हो सकती है ॥ सू० ७॥ ___ सम्यक्त्वमें शिष्यकी बुद्धिको दृढ़ करने के लिये सुधर्मास्वामी फिरसे कहते हैं--'दिलु सुयं' इत्यादि।
जिस समकितका मैंने वर्णन किया है वह दृष्ट, श्रुत, अनुमत और विज्ञात है। यहां पर सुधर्मास्वामी समकितके विषयमें खुलासा करते हुए कहते हैं कि-हे जम्बू ! जिस समकितका यहां वर्णन किया गया है वह मैंने अपनी बुद्धि से नहीं कहा है; किंतु 'दृष्टं'-तीर्थङ्करों ने उसका મનોવૃત્તિને દ્રષિત કરવાવાળી હોવાથી જ સમકિતીને માટે હેય છે, એમ કહ્યું છે.
અથવા સમ્યક્ત્વની અપ્રાપ્તિમાં સમ્યજ્ઞાન થતું નથી. આ વાતને પણ આ सूत्रमा ४ छ-'जस्सनस्थि' त्याहि. - જે જીવની પાસે સમ્યકત્વપરિણતિ નથી તેને સાવદ્ય વ્યાપારથી દૂર કરવાવાળી વિપરિણતિ પણ કેવી રીતે થઈ શકે ? અર્થાત્ થઈ શકતી નથી માસૂ૦૭
સમ્યક્ત્વમાં શિષ્યની બુદ્ધિને દઢ કરવાને માટે સુધર્માસ્વામી ફરીથી કહે छ—'दिदं सुयं' त्यादि।
જે સમકિતનું મેં વર્ણન કર્યું છે તે દૃષ્ટ, શ્રુત, અનુમત અને વિજ્ઞાન છે. આ ઠેકાણે સુધર્માસ્વામી સમકિતવિષયમાં ખુલાસો કરીને કહે છે કે-હે જખુ ! જે સમકિતનું આ ઠેકાણે વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે તે મેં પિતાની બુદ્ધિથી नथी यु; ५९ — दृष्टं ' तीर्थये तेनो पोताना विज्ञान३५ी प्राथी साक्षा
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
