Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सम्यक्त्व - अध्य० ४. उ. १
५७९
मिथ्यात्वपुञ्जस्य क्षयाभावे यः सम्यग्दृष्टिः स त्रिपुञ्जी, क्षीणे तु मिथ्यात्वपुब्जे द्विपुञ्जी, मिथ्यात्वपुञ्जस्य मित्रपुञ्जस्य च क्षये त्वेकपुञ्जी, सम्यक्त्वपुञ्जस्यापि क्षये तु क्षायिकसम्यक्त्वी भवतीति ।
कारणवशात् सम्यक्त्वमाप्तावष्टौ दृष्टान्ताः सन्ति । यथा - (१) गिरिनदीप्रस्तरः (२) पन्थाः, (३) ज्वरः, (४) वस्त्रम्, (५) जलम्, (६) पिपीलिका, (७) पुरुषः (८) कोद्रवश्चेति । (१) यथावृत्त करणे गिरिनदीप्रस्तरदृष्टान्तः, यथा गिरिनद्यां प्रस्तरखण्डास्तद्वेगतो घर्षणादिना वर्तुला जायन्ते, एवं यथाप्रवृत्तकरणप्रभावाद् दीर्घतराया अपि कर्मस्थितेस्तावत् क्षपणं भवति यावता ग्रन्थिरूपः शेषोऽवतिष्ठते ।
मिथ्यात्वपुंज का जिसने क्षय नहीं किया है ऐसा जीव समकित की प्राप्ति होने पर त्रिपुंजी, मिथ्यात्व के क्षय होने पर द्विपुंजी, और मिथ्यात्व पुंज एवं मिश्र पुंजके क्षय होनेपर एकपुंजी ( सम्यक्त्वपुंजवाला) होता है, तथा एक पुंज - सम्यक्त्वप्रकृति के क्षय होने पर क्षायिकसम्यक्वी हो जाता है ।
समकित प्राप्ति में आठ दृष्टान्त हैं- (१) गिरिनदीप्रस्तर, (२) मार्ग, (३) ज्वर, (४) वस्त्र, (५) जल, (६) कीड़ी, (७) पुरुष, और ८वां कोद्रव । इनका खुलासा अर्थ इस प्रकार है
(१) पहिला दृष्टान्त यथाप्रवृत्तिनामक करणमें है। जैसे- पर्वत ऊपरसे बहनेवाली नदी में पत्थरों के टुकडे उसके प्रवाह के वेगसे इधर-उधर घिसे जाकर गोल हो जाते हैं, इसीप्रकार यथाप्रवृत्तिकरण के प्रभाव से उत्कृष्ट भी कर्मस्थिति घटते २ इतनी कम रह जाती है जिसकी वजह से
મિથ્યાત્વપુજના જેણે ક્ષય નથી કર્યાં એવા જીવ સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ થતાં ત્રિપુજી, મિથ્યાત્વના ક્ષય થતાં દ્વિપુંજી, મિથ્યાત્વપુંજ અને મિશ્રપુજના ક્ષય થતાં એકપુંજી ( સમ્યક્ત્વપુંજવાળા ) થાય છે, તથા એક પુંજ– સમ્યક્ત્વપ્રકૃતિના ક્ષય થતાં જ ક્ષાયિકસમ્યક્ત્વી થઈ જાય છે.
सभ्यद्दत्वनी प्रतिमां या दृष्टान्तो छे. (१) गिरिनही अस्तर, (२) भार्ग, (3) ४१२, (४) वस्त्र, (4) भाऊ, (ह) डीडी, (७) पुरुष, राने (८) अद्रव, એના સ્પષ્ટ અર્થ આ પ્રકારે થાય છે
(૧) પહેલા દૃષ્ટાન્ત યથાપ્રવૃત્તિનામવાળા કરણમાં છે. જેમ પતથી વહેવાવાળી નદીમાં પત્થરના ટુકડા તેના પ્રવાહના વેગથી અહીં-તહીં ઘસડાઇ જેમ ગાળ થઈ જાય છે, તે પ્રકારે યથાપ્રવૃત્તિકરણના પ્રભાવથી ઉત્કૃષ્ટી
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨