Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 584
________________

सम्यक्त्व - अध्य० ४. उ. १
9
फलत्वं न संभवतीति चेत्, मैत्रम् श्रुतश्रवणेच्छादीनां मोहोपशान्तिफलकत्वेन फलरूपेण तेष्वपि श्रुतश्रवणवाञ्छादिसद्भावात्, यद्वा-श्रावकावस्थायां यत् सम्यक्त्वं तदाश्रित्य श्रुतश्रवणेच्छादयो भवन्तीति विवक्षया तेषां सम्यक्त्वफलस्वं संभवत्येवेति । लिये कार्यकारण भावके नियामक अन्वय और व्यतिरेकका विघटन होनेसे सम्यक्त्व और श्रुतश्रवणेच्छादिकों में परस्परमें कार्यकारणभाव नहीं बन सकता ।
समाधान - श्रुतश्रवणेच्छादिकों का मोहोपशांति फलवाले होनेसे फलरूपसे वहां पर सद्भाव है ।
विशेषार्थ - अभी प्रतिवादीने जो सम्यग्दर्शन और श्रुतश्रवणेच्छादिकोंका यहां पर कार्यकारणभाव, अन्वय व्यतिरेक के न घटनेसे नहीं स्वीकार किया था उसका समाधान करते हुए आचार्य महाराज कहते हैं किहे शिष्य ! उपशान्त मोहवाले जीवोंमें भी श्रुतश्रवणेच्छादिकों का सद्भाव है । यदि इनका यहां पर सद्भाव न माना जावे तो इन जीवोंकी उपशांतता हुई है वह घटित नहीं हो सकती । मोहकी उपशांतता श्रुतश्रवणेच्छादिकों का फल है, और श्रुतश्रवणादिक सम्यग्दर्शनके फल स्वरूप एतावता वे निष्फल हों यह बात नहीं; कारण कि फल भी तो स्वयं फलवान हुआ करते हैं, अतः उपशान्त मोहवाले जीवों में विद्यमान सम्यग्दर्शन सफल है; निष्फल नहीं, इस लिये सम्यग्दर्शन અન્વય અને વ્યતિરેકનું વિઘટન હોવાથી સમ્યક્ત્વ અને શ્રુતશ્રવણેચ્છાદિકોમાં પરસ્પરમાં કાર્ય કારણભાવ અની શકતા નથી.
"
સમાધાન—શ્રુતશ્રવણેચ્છાઢિકોના મહાપશાંતિ ફળવાળા હોવાથી ફળરૂપથી ત્યાં પણ સદ્ભાવ છે.
५३९
વિશેષા—અત્યારે પ્રતિવાદીએ જે સમ્યગ્દર્શન અને શ્રુતશ્રવણુચ્છાદિકાના આ ઠેકાણે કાર્ય કારણ-ભાવ અન્વયવ્યતિરેકના નહિ ઘટવાથી સ્વીકાર કરેલ નથી, એનુ સમાધાન કરતાં આચાર્ય મહારાજ કહે છે કે-ભાઈ! ઉપશાન્તમોહવાળા જીવામાં પણ શ્રુતશ્રવણેચ્છાઢિકોનો સદ્ભાવ છે, જો તેને ત્યાં સાવ ન માનવામાં આવે તે આ જીવાના મેાહની જે ઉપશાંતતા થઇ છે તે ઘટિત થતી નથી. માહુની ઉપશાંતતા શ્રુતશ્રવણુચ્છાદિકોનું ફળ છે, અને શ્રુતશ્રવણાદિક સમ્યગ્દર્શનનું ફળસ્વરૂપ છે, તેથી તે સમ્યગ્દર્શન નિષ્ફળ થાય એવી કોઇ વાત નહિ; કારણ કે ફળ પણ સ્વયં કુળવાન થયા કરે છે, તેથી ઉપશાન્તમોહવાળા જીવામાં વિદ્યમાન સમ્યગ્દર્શન સફ્ળ થાય છે; નિષ્ફળ નહિ, આ માટે
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨

Loading...

Page Navigation
1 ... 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775