Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
५०६
आचारागसूत्रे मोहनीय के तीन भेद हैं-मिथ्यात्व (अशुद्धांश) १, मिश्र (अर्धशुद्धांश)२,
और सम्यक्त्व (शुद्धांश) ३ । इस कर्म के उदय में आत्माका गुण सम्यग्दर्शन प्रकट नहीं होता। अर्थात् यह कर्म आत्माके समकित गुणका घातक है । चारित्रमोहनीयके अनन्तानुबंधी-क्रोध, मान, माया और लोभ, अप्रत्याख्यान-क्रोध, मान, माया, लोभ, प्रत्याख्यान-क्रोध, मान, माया, लोभ, संज्वलन-क्रोध, मान, माया, लोभ; एवं नव नोकषाय-हास्य, रति, अरति, भय, शोक, जुगुप्सा, स्त्रीवेद, पुंवेद और नपुंसकवेद, ये २५ पचीस भेद हैं । यह कर्म आत्मा के चारित्रगुण का घातक होता है। इसके उदय में न तो सर्वसंयम का ही उदय होता है और न देशसंयम का ही। शङ्काकार का यहां पर यह कहना है कि सम्यग्दर्शन की उत्पत्ति में दर्शनमोहनीयत्रय का ही क्षयोपशमादिक कहना चाहिये; क्यों कि वह ही इसका प्रतिपक्षी कर्म है। चारित्रमोहनीय के भेद अनंतानुबंधिचतुष्टय का क्षयोपशमादिक उसके साथ २ क्यों कहा। वह तो सिर्फ आत्मा के चारित्रगुण का ही घातक है ? । इसका यह समाधान है किदर्शनमोहनीय के क्षयोपशमादिक के पहिले ही उनका ( कषायों का) क्षयोपशमादि अवश्य हो जाता है, इसके बिना उसका क्षयोपशम आदि सभा शन-मोनीयन ए लेह छ-भिथ्यात्व (अशुद्धांश) १, भिश्र (PA शुद्धांत) २, मन सभ्यत्व (शुद्धाश) 3.
આ કર્મના ઉદયમાં આત્માને ગુણ-સમ્યગ્દર્શન–પ્રગટ નથી થતું. અર્થાત આ કર્મ આત્માના સમકિત ગુણનું ઘાતક છે. ચારિત્રમોહનીયના અનંતાનુબંધી -ोध, भान भाया सने सोम; मप्रत्याध्यान-ध, मान, माया, सोला प्रत्याध्यान -जाध, भान, माया, दोन, संपतन-ध-भान-माया-साल मने नव नाय
स्य, २ति, मति, मय, us, शुसा, स्त्रीवेद, धुंह भने नपुंस४३४, ये પચીસ ૨૫ ભેદ છે. આ કર્મ આત્માના ચારિત્રગુણનું ઘાતક છે. આના ઉદયમાં નથી સર્વસંયમને ઉદય થતો કે નથી દેશસંયમને. શંકાકારનું અહીંયા એ કહેવાનું છે કે સમ્યગ્દર્શનની ઉત્પત્તિમાં દર્શનમોહનીયત્રયનું ક્ષપશમાદિક કહેવું જોઈએ. કારણ કે તે જ એનું પ્રતિપક્ષી કર્મ છે. ચારિત્રમોહનીયના ભેદ અનંતાનુબંધિચતુષ્ટયના આની સાથે ક્ષપશમાદિક કેમ કહ્યા? એ તે ફકત આત્માના ચારિત્રગુણના ઘાતક છે? એનું એ સમાધાન છે કેદર્શન મેહનીયના ક્ષપશમાદિકના પહેલાં જ એનું (કષાયનું) ક્ષાપસમાદિ અવશ્ય થઈ જાય છે, આના વિના એનું (મેહનીયનું) ક્ષપશમ
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨