Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
आचाराङ्गसूत्रे सम्यक्त्वभेदः-सम्यक्त्वं द्रव्यभावभेदाद् द्विविधम् । तत्र द्रव्यतः सम्यक्त्वं विशोधिता मिथ्यात्वपुद्गला एव । विशोधिता हि मिथ्यात्वपुद्गला अतिस्वच्छसूक्ष्मवस्त्रमिव दृष्टेरध्यवसायात्मकस्य सम्यक्त्वस्याऽऽवरका न भवन्ति, तस्मात् तत्र सम्यक्त्योपचारः। भावतस्तु-मिथ्यात्वक्षयोपशमादिजन्यः शुभ आत्मपरिणामविशेषः।
सम्यक्त्वके भेदसम्यक्त्व दो प्रकार का है-(१) द्रव्य-सम्यक्त्व, (२) भाव-सम्यक्त्व मिथ्यात्व प्रकृति के जो विशुद्ध पुद्गल हैं वे द्रव्यसम्यक्त्व है। ये विशुद्ध मिथ्यात्व के पुद्गल, जिस तरह सूक्ष्म वस्त्र दृष्टिका रोधक नहीं होता उसी तरह अध्यवसायस्वरूप सम्यक्त्व के प्रतिबन्धक नहीं होते। अर्थात् जैसे सूक्ष्मवस्त्र दृष्टिका प्रतिबन्धक नहीं होता, ठीक इसी प्रकार से वह मिथ्यात्व का शुद्ध पुंज सम्यकदर्शनरूप दृष्टिका रोधक नहीं होता। इस कारण उसे उपचार से सम्यक्त्व कहा गया है। मिथ्यात्व कर्म के क्षयोपशमादिक उत्पन्न हुआ आत्माका शुभ परिणाम भावसम्यक्त्व है । अन्य प्रकार से भी सम्यक्त्व दो प्रकार का है-(१) नैश्चयिक-सम्यक्त्व, (२) व्यावहारिक-सम्यक्त्व । एक पौद्गलिक-सम्यक्त्व, दूसरा अपौद्गलिक-सम्यक्त्व । एक नैसर्गिक और दूसरा आधिगमिक सम्यक्त्व।
સખ્યત્વના ભેદ– सभ्यत्व में प्राप्नु छ. (१) द्रव्य-सभ्यत्व (२) मा-सभ्यत्व, मिथ्यात्व પ્રકૃતિના જે વિશુદ્ધ પુદ્ગલ છે તે દ્રવ્ય-સમ્યક્ત્વ છે. જેવી રીતે સૂક્ષ્મ વસ્ત્ર દષ્ટિનું રેધક નથી થતું તેવી રીતે એ વિશુદ્ધ મિથ્યાત્વના પુદ્ગલ અધ્યવસાયસ્વરૂપ સમ્યક્ત્વનાં પ્રતિબન્ધક નથી થતાં. અર્થાત્ –જેવી રીતે સૂક્ષ્મ વસ્ત્ર દષ્ટિનું પ્રતિબંધક નથી થતું, ઠીક આ પ્રકારથી તે મિથ્યાત્વના વિશુદ્ધ પુદ્ગલ પેજ સમ્યગ્દ
નરૂપ દષ્ટિનાં રેધક નથી થતાં. આ કારણે તેને ઉપચારથી સમ્યક્ત્વ કહેવામાં આવે છે. મિથ્યાત્વ કર્મના ક્ષયપસમાદિકથી ઉત્પન્ન થયેલા આત્માના શુભ પરિણામ ભાવ-સમ્યક્ત્વ છે. બીજા પ્રકારે પણ સમ્યત્વે બે પ્રકારના છે (૧) નૈૠયિકसभ्यत्व (२) व्या१७२४-सभ्यत्व, ये पौड्याल सभ्यत्व, भानु सपोइति४-सभ्यत्व, मे नि भने मीनु मधिगम-सभ्यत्व
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
