Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सम्यक्त्व-अध्य० ४. उ. १
५०१ "जिनोक्ततत्त्वेषु रुचिः, शुद्धा सम्यक्त्वमुच्यते।" इति ।
जिनोक्ततत्त्वेषु जीवाजीवादिपदार्थेषु या शुद्धा अज्ञानसंशयविपर्ययनिराकरणेन निर्मला रुचिः श्रद्धानं सा सम्यक्त्वमुच्यते । कहते हैं । वह सम्यक्त्व तत्त्वार्थश्रद्धानरूप है। सर्वज्ञ वीतराग प्रभुके द्वारा कहे हुए होनेसे पारमार्थिक-सत्यस्वरूप जीव अजीवादिक पदार्थों में जो श्रद्धा-रुचि-प्रीति है उसीका नाम तत्त्वार्थश्रद्धान है। कहा भी है
"जिनोक्ततत्त्वेषु रुचिः, शुद्धा सम्यक्त्वमुच्यते” इति ।
अर्थात्-जिनेन्द्र भगवान् द्वारा कहे गये तत्त्वों में जो निर्दोष रुचि-प्रीति है, उसीका नाम सम्यक्त्व है।
विशेषार्थ:-सर्वज्ञ, वीतराग और हितोपदेशी प्रभुके द्वारा प्रतिपादित किये गये जो जीव-अजीव आदि नौ पदार्थ हैं, वे यहां पर 'तत्व'शब्दवाच्य हैं। 'तत्व' शब्द का अर्थ पारमार्थिक-वास्तविक है। 'श्रद्धान' शब्दका अर्थ रुचि-दृढ़ विश्वास-आस्था है । जीव अजीवादिक पदार्थ प्रभुद्वारा उपदिष्ट होने से सत्य-वास्तविक हैं। फलितार्थ इसका यही हैजीवादिक पदार्थ वीतराग प्रभुके द्वारा प्रतिपादित किये गये हैं, इसीलिये वे यथार्थ-सत्य तत्त्व हैं । उनमें जो दृढ़ विश्वास है उसी का नाम तत्त्वार्थश्रद्धान है । इसीका नाम सम्यग्दर्शन है। સ્વરૂપ જીવ અજીવ આદિ પદાર્થોમાં જે શ્રદ્ધાન-રૂચિ પ્રીતિ છે એનું નામ तत्वार्थ-श्रद्धान छ. ४यु छ“ जिनोक्त तत्त्वेषु रुचिः, शुद्धा सम्यक्त्वमुच्यते ” इति ।
અર્થાત–જિનેન્દ્ર ભગવાન દ્વારા જે ત કહેવાયા છે એમાં જે નિર્દોષ રૂચિ-પ્રીતિ છે એનું નામ સમ્યક્ત્વ છે.
વિશેષા –સર્વજ્ઞ, વીતરાગ અને હિતોપદેશી પ્રભુદ્વારા પ્રતિપાદિત જે જીવ– અજીવ આદિ નવ પદાર્થ છે તે અહીંઆ તત્ત્વશદ્વાચ છે. તત્ત્વ-શબ્દનો અર્થ पारमार्थि४- १४ छ. श्रद्धान-२४ने। म ३थि-विश्वास-मास्था छे. જીવ અજીવ આદિ પદાર્થ પ્રભુદ્વારા ઉપદિષ્ટ હોવાથી સત્ય-વાસ્તવિક છે. એને ફલિતાર્થ એ છે કે –જીવાદિક પદાર્થ વીતરાગ પ્રભુદ્વારા પ્રતિપાદિત કરેલ છે. જેથી તે યથાર્થ–સત્ય તત્ત્વ છે, એમાં જે દઢ વિશ્વાસ છે તેનું નામ તસ્વાર્થ શ્રદ્ધાન છે. એનું જ નામ સમ્યગ્દર્શન છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
