Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
४३८
आचारागसूत्रे पेक्ष्य-मनसि विचार्य न करोति । तत्र-पापकर्मानाचरणे तस्य किं मुनिः=मुनित्वं कारणं स्यात् ? न, यतस्तत्र पापकर्मानाचरणे अन्योन्यविचिकित्सैव कारणं, न तु मुनिखम् । यस्तु मुनिर्भवति तस्यैव मुनित्वं पापकर्मानाचरणे कारणं भवतीति । यद्वा-'किम्' इति काक्वा निर्देशः । 'मुणी' इति सप्तम्यन्तम् , ततश्च-' मुनौ'इतिच्छाया। तत्र-तस्मिन् मुनौ-मुनित्वे किं पापकर्मानाचरणमेव कारणम् ? अपि तु न, नहि अन्योन्यविचिकित्सया पापमननुतिष्ठन् मुनिर्भवतीति । तर्हि कथं मुनिर्भवति ? इत्याह-'समयं तत्थुव्वेहाए' इत्यादि । तत्र समयम् आगमम् उत्प्रेक्ष्य पर्यालोच्य आत्मानं विप्रसादयेत्, जिनप्रवचनरहस्यपर्यालोचनेनात्मानमप्रमादशुभभावनादिभिर्विविधैरुपायैः प्रसन्नं कुर्यादित्यर्थः । शुभाध्यवसायपूर्वकमागमोक्तानुसारेण यदनुष्ठानं तत्सर्व मुनित्वे कारणमिति भावः। इदं निश्चयनयाभिमायेण । परस्परमें आशङ्का, भय अथवा लज्जा है, न कि मुनित्व। वह तो इन्हीं सब बातोंको मनमें विचार कर पापानुबन्धी कर्म जो पचन पाचन एवं परिग्रह आदि हैं उन्हें नहीं करता है।
अथवा-परस्परकी आशङ्का या भयादिसे पापकर्मोंका नहीं करना क्या यही मुनिपनाका कारण है ? इस प्रकारकी आशङ्काका उत्तर देते हैं'समयं तत्थुव्वेहाए' इत्यादि। समय शब्दका अर्थ 'आगम' तथा 'उत्प्रेक्ष्य' शब्दका अर्थ 'विचार कर ' है, अर्थात्-जिनप्रतिपादित आगमके रहस्यका विचार कर 'अप्पाणं विप्पसायए' आत्मानं विप्रसादयेत्, मुनि अपनी आत्माको अप्रमाद एवं शुभ भावनादिक विविध उपायों से प्रसन्न करे। शुभ अध्यवसायपूर्वक आगमप्रतिपादित विधिके अनुसार जो अनुष्ठान मुनि-अवस्थामें करनेयोग्य कहे गये हैं वे सब करे, ये ही अनुष्ठान मुनिपनामें कारण हैं। यह कथन निश्चय नयके अभिप्रायसे किया है। અથવા લજજા છે, ન કે મુનિત્વ. તેઓ (મુનિઓ) તે આ સઘળી વાતને મનમાં વિચાર કરી પાપાનબંધી કર્મ જે પચન-પાચન અને પરિગ્રહ આદિ છે તેને કરતા નથી.
અથવા પરસ્પરની આશંકા અથવા ભયાદિથી પાપકર્મોનું નહિ કરવું તે शुभुनिपाणावें ॥२५४ छ ? २॥ प्रा२नी मानुं स्पष्टी४२५१ ४२ छ-'समय तत्थव्वेहाए' छत्याहि समय शहनो मथ 'आगम' तथा 'उत्प्रेक्ष्य' शहना અર્થ “વિચાર કરી” છે અર્થાત્ જીનપ્રતિપાદિત આગમના રહસ્યને વિચાર કરી 'अपाणं विप्पसायए' आत्मानं विप्रसादयेत्-भुनि पाताना मात्माने मप्रभा भने शुभ ભાવનાદિક વિવિધ ઉપાયોથી પ્રસન્નકરે. શુભ અધ્યવસાયપૂર્વક આગમપ્રતિપાદિત વિધિઅનસાર જે અનુષ્ઠાન મુનિ અવસ્થામાં કરવાગ્ય કહેવામાં આવેલ છે તે સઘળા કરે તે જ અનુષ્ઠાન મુનિપણાનું કારણ છે. આ કથન નિશ્ચયનયના અભિપ્રાયથી કરેલ છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
