Book Title: Nandanvan Kalpataru 2003 00 SrNo 09
Author(s): Kirtitrai
Publisher: Jain Granth Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/521009/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nandanavanakalpataru: 9 RO saGkalanam kIrtitrayI uttarAyaNam Jain Education Internatio For Paters Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AK saGkalanam (kIrtitrayI uttarAyaNam Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nandanavanakalpataruH // navamI zAkhA / / (saMskRtabhASAmayaM ayana-patram / / ) saGkalanam : kiirtitryii|| prakAzanam : zrIjainagranthaprakAzanasamitiH, khaMbhAta / / vi.saM. 2059, I.saM. 2003 mUlyam - saMskRtasAhityaruciH // prAptisthAnam :) zrIvijayanemisUrIzvarajI svAdhyAyamaMdira 12, bhagatabAga, zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhI samIpa, pAlaDI, amadAvAda - 380007. dUrabhASa : 6622465 samparkasUtram :) "vijayazIlacandrasUriH" C/o. rajanIkAnta bI. zAha 3, kusumakuMja, jaina Tempala sTrITa, vi. vi. puram, beMgalUra : 560004 dUrabhASa : 080-6670835 mudraNam : 'prAraMbha', amadAvAda / / dUrabhASa : 079-6565653 mobAIla : 9825011414 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BEVRAWAWINWIN 68052 prAstAvikam // "zanaiH panthAH zanaiH kanthA" iti nyAyena zanaiH zanaiH pracalati nandanavanakalpataroH prakAzanakAryam / 'pracalati'-ityevA'styatra samAzvAsaH / atra prakAzane - asmAkaM jJAnavRddhirbhavatu, saMskRtabhASAyAH saMskRtavAGmayasya cA''vazyakatvaM gauravaM tathA tAM prati rucizca janamAnase punaH sthApitA bhavantu - ityAzayo'sti / ____ AryasaMskRteH saMskArANAM ca rakSaNArthaM pUrvatanairmahApuruSaiH saGgharSAH kRtAH, sahanA kRtA, svakIyaM mahattvaM gauNaM kRtvA saMskRtermahattvameva puraskRtam, tadarthaM ca prANA api pratyarpitAH / kiM kiM na kRtaM taiH? tathA'pi kimasti kAraNaM yena saMskArANAM gauravaM tejaH sattvaM ca nirvANakAlaprAptapradIpavadadya satataM mandatAmupagacchanti ? kimarthaM saMskArANAM dAridyameva sarvatrA'nubhUyate? kena kAraNena ciraJjIvina ete saMskArA adya prANasaGkaTe iva patitAH pratibhAnti ? pAzcAtyAnAM saMskRteH zanaiH zanairapi satataM pAdaprasAro dRzyate'nubhUyate cA'pi / vayaM svakIyAM svatantrAM vicArasaraNiM tyaktavantaH smaH / pareSAM cakSuAmeva prAyo - vayaM pazyAmaH / dRSTirapyasmAkaM tAtkAlikyeva na tu diirghkaalikii| AvaraNalubdhA vayaM tadantaHsthasattvaM na priikssaamhe| kathaM saJjAtametatsarvam ? mukhyamatra kAraNaM tvekaM pratibhAti yad - asmAkamArya - 9 saMskArANAM saMskRtezcojjvalAM mUlabhUtAM paramparAM vahataH saMskRtavAGmayataH prajAH prajAnAyakAzca dUraM gatavantaH santi / ata eva ca satyamajAnAnA vayaM lubdhA gauravazUnyAzca bhUtvA yatra tatrA'TAmaH / SURGURUBURBULU 96UBE Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 888888888 saMskRtabhASAyA: pracAraH prasAro vA na kevalaM bhASAM viSayIkaroti / saMskRtavAGmaye rakSitAyA asmAkamAryasaMskAraparamparAyAH punarujjIvanaM bhavatu ityasti mukhya AzayaH / adya yA viDambanA: karuNAntikAzca bhAratavarSamanubhavati tatastasyoddhArasyedamabhiyAnamasti / anyasyA AGglAdikAyA bhASAyA virodho vA niSedho vA'tra nAstyeva / kintu svasaMskRterhAnamAmantryA'nyasya kasyA'pyAdaro nArhati / mAtaramupekSya parasyA Adarasya naiSA saMskRtiH / kintu mAtaraM sarvoparitvena saMsthApya tasyA gauravaM yathA syAttathA'nyeSAmAdarasyeyaM saMskRtiH / AryasaMskRtistvasmAkaM mAtA'sti, nA'nyA / saMskRte rakSaNArthaM saMvarddhanArthaM ca saMskRtasya rakSaNaM saMvardhanaM cA''vazyakam / tadarthaM ca tasyAH pracAraH prasAro vA'pyAvazyakaH / atra dakSiNadeze saMskRtapracAro janeSu ca tadruciH santoSaprade dRzyete / atra saMskRtanATakA apyAyojyante / tatra ca prabuddhA janA vidyArthinazcA'pi rasapUrvakaM bhAgaM vahanti, teSAmAnandaM cA'pyanubhavanti / eSa etAdRzazca saMskRtapracAraH sArvatriko bhUyAt / tadddvArA cA'smin deze svakIyAyA ujjvalAyA unnatAyAzca saMskRtergauravasya punarujjIvanaM bhUyAt / yena sarve'pi svaparahitacintakA mAnavIyaguNayuktAH sattvazIlAzca bhUyAsurityAzAsmahe / kIrtitrayI vi.saM. 2059 phAlgunazuklA paJcamI beGgalUra: Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcakAnAM pratibhAvaH praNAmAJjalipuraHsaraM zrIvijayazIlacandrasUrINAM vinivedanamidamsaiSA'STamI kalpatarornavInA zAkhA vanaM nandayati prakAmam / / kAmaM kRtInAM kRtinAM palAzaiH puSpaiH phalairutsavamAvahantI // 1 mANikya-zIlenduyazo-'bhirAjarAjendrapIyUSamunitrayANAm / kAvyAmRtasyandivimugdhavAkyAnyudgItazIlAnyanubobhavImi // 2 sadyaH paranirvRti prmaanndsndohaavgaahm|| | pratipadaM prapadya dIptaM ceto vANIramaNAbhilASiNaH // 3. marmanarmazarmadharmavarmANyAlocya kalpatarormahasaH / plAvito'haM tu prItyA'mandAkinyA pAntho'pyaparatantraH // 4 didRkSAM bibharmi bhavatAM puNyAraNye deze munisevye / nandayate yatra gahanaM kalpatarustaruNaiH kuDmalaiH / / 5 munimanasAM pratispandaH saMskRtabhAratI jejIyate'vanau / advayIkRtya rASTra kAmaM vasudhAM kuTumbIkarotu OM // 6 prazrayavinatasya zrIsurendramohanamizrasya kurukSetravizvavidyAlayAdhyApakasya Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIH | vAcakAnAM pratibhAvaH atIte'Su teSu dineSu yAH ghaTanAH gujarAnmaNDale ghaTitAH tA: vRttapatradvArA reDiyodvArA ca zRNvan tatra sahasA kadA kiM vA bhavediti nirNayaM gantumapArayatA mayA diGmUDhatayA sthitam / etAdRzi saGkaTasaMzayagraste samaye kuzalavArtAnuyogaH samIcIno / vA'samIcIno bhavedati nirNayaM gantumazaknuvatA mayA khinnena tUSNIMbhAvo'valambitaH / atha bhavatpreSitapatrikAdarzanena "zapharI hRdazoSavihvalAM prathamA vRSTirivA'nvakampayat" itivat samAzvasto'bhUvam / aSTamyAM zAkhAyAM yat prAstAvikaM niveditamasti, tato'pi samIcInataraM sAkAlikaM, hitamadhuraM bhASitaM kadAcit anyat syAdapi ? "kintu "prAyo naiti zrutiviSayatA vizvamAdhuryahetuH" iti khalvabhiyuktoktiH"! asyAM saJcikAyAM yAni gurudevatAstavanAni santi tAni hRdayasparzIni santi / api ca kAvyAlaGkArAn viSayIkRtya racitAni padyAni yugapat bhaktijanakAni tacchAstrajJAnapradAyIni ca bhavantIti bahaprazasto'yamapakramaH atha kiJcidanyat - yadi bhavadbhiH prAkRtasya saMskRtachAyA'pi dattA bhavet tato'smAdRzAnAM bahUpakArAya bhavet arthAvagamane / kIrtitrayyai bhUyo bhUyo namanaM kRtajJatAM ca nivedayan viramAmi / bhavadIyaH vinItaH em. ke. najhuNDasvAmI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoN.rUpanArAyaNapANDeyaH es-2/330, rAjyazikSAsaMsthAna kolonI, elanagaJjaH, prayAgaH u. pra. 211002 di. 11-11-2002 vAcakAnAM pratibhAvaH mAnyAH, sAdaraM praNAmAH / 'nandanavanakalpataroH' aSTamo'Gko'dhigataH / aGke'smin stotrANi nitarAM ramyANi santi / zrImato vijayazIlacandrasUreH 'alaGkAranemiH' guruvaryasya gauraveNa sAkaM racanAkArasya / kavitvakSamatA pradarzayati / abhirAjarAjendramizrasya 'mano nibodha', DaoN. AcAryarAmakizoramizrasya 'loke kApuruSaH sa ucyate', zrIes. jagannAthasya 'vAstavam' ca nitarAM hRdayaM prasAdayati / muniratnakIrtivijayasya 'cintanadhArA' AtaGkavAdasya sAmpradAyikonmAdasya pApAcArasya ca samAdhAnasya ekaM nUtanaM panthAnaM pradarzayati / kSamayA kasya hRdayaM jetuM na zakyate ! anuvAdabhAge vividhA anuvAdA bhASAsauhArda saMvardhayanti / anena saMskRtabhASAyAH grahaNazaktiH saMvardhate / saMskRtasaMvardhanAya vividhAsu bhAratIyabhASAsu saMskRtasya yA utkRSTaracanAH virAjante, tAsAM kamanIyaM saMskRtarUpAntaramatitarAmapekSyate / kSetre'smin patrikAyAH prayantAH zlAghanIyAH santi / jayata saMskRtaMsaMskRtizca / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sngg: kRtiH kartA pRSTham 1. vItarAgavandanA - geyakAvyam munidhurandharavijayaH 2. zaraNASTakam vijayahemacandrasUriH 54 viSayatyAgASTakam vijayahemacandrasUri 4. pravrajyAgrahaNavidhisUtram muniH bhuvanacandraH hindurASTram DaoN. AcAryarAmakizoramizraH valmIkagarbha viza bho mune!pana: DaoN. surendramohanamizraH DaoN. surendramohanamizraH 7. dhIratA dhIyatAm 8. kauTilyabandanam es. jagannAthaH , 74 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anakramaH kRtiH kartA pRSTam AsvAdaH cintanadhArA muniratnakIrtivijayaH hRdayapradIpaH munikalyANakIrtivijayaH 11111 munidharmakItivijayaH patram muniratnakIrtivijayaH 11. aho'dbhutAni (1-4) 12. anuvAdaH munidharmakIrtivijayaH CREETC. 13. kAvyAnuvAdaH (1-3) muniratnakIrtivijayaH Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaH 14. * kRtiH (kathA) samAdhAnam lobhaH sarvavinAzakaH samarpaNam bhAvanAyAH prAdhAnyam avivekaH ahaMkAraH // niHspRhaH sarvakAmebhyo mAnavaH sukhamedhate // kartA vijayasUryodayasUriH vijayasUryodayasUriH muniratnakIrtivijayaH munidharmakIrtivijayaH munikalyANakIrtivijaya: sA. ratnacUlA zrIH sA. ratnacUlA zrIH svAmI brahmAnandendrasarasvatI pRSTham 103 104 105. 109 117 118 119 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtiH katA pRSTham p : 25. mama-meM 126 * saMvegamaMjarIkulayaM munikalyANakIrtivijayaH maha pAkida sikkhA paraMparA araiyar zrIrAmazarmA 133 araiyara zrIrAmazarmA 138 saMkhA-saNNA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. nityanuvya. other vItarAgavandanA - geyakAvyam munizrI dhurandharavijayaviracitam prastAvanAgItam he vItarAga ! tava caraNavandanam viratiramaNIrAsakhelana- sarasasuratarunandanam / bhavadavAnaladAhadAhana-malayagirijacandanam / koTIkoTibhavAlisaJcita - pApavRndanikandanam / amarasuranarakinnaraughaiH 'satatasevyamanindanam / muktiramaNIramaNayogaiH bhavyacittAnandanam // sarvadharmadhurandharaM tat nikhila puNyanibandhanam // 1 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIRSabhadevavandanA - 1 caityavandanam prathamadharAdhava ! prathamajina ! prathamAdRtayatidharma ! / prathamadharmatIrthaMkara, vande, tvAM kRtazarma ! // 1 // marudevAtanujAta ! tAta- nAbhinRpatinandana ! / candanarasacarcitacaraNa ! guNasuratarunandana ! // 2 // vimalAcalabhUSaNamaNe ! zivapAvitakailAsa ! / aGkadhurandhara ! jaya sadA bhavikahRdayakRtavAsa ! // 3 // // 1 // jaya stavanam rAga - bilAvala jaya jinavara ! jagatIpate ! jagatIjanabhAno ! / jaya jitajanmajarAmRte ! dhIratAsurasAno ! IkSvAkuvaMzAmbare, zaradujjvalacandraH / zaraNAgatakaruNAkUtA - vanizaM gatatandraH nAbhirAjakulamaNDano, daNDitaripuvRndaH / jagati prathamanarAdhipo, yazasA jitakundaH lakSasulakSaNalakSitaH, knkcchvikaayH| pUrNaiH paJcadhanuHzatai - mitadehocchAyaH // jaya // 3 // jaya // 4 // jaya Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marudevodarapadminI - vikasitasitapadmaH / AdimunijanapuGgavo, hatanikhilacchadmaH // 5 // jaya ArUDho vimalAcale, navanavatipUrvam / samavasRto rAjAdanI - tala etadapUrvam // 6 // jaya tuhinAcalazikhare vare tapasojjhitadehaH / ayutamitairyatibhiryuto- 'laGkRtazivagehaH // 7 // jaya vimalAcalagiribhUSaNo, gtduussnnpunyjH| hRdaye mama ramatAM sadA, guNataruvarakuJjaH // 8 // jaya lokAlokavilokako, vinatendrasamAjaH / caraNAlInadhurandharaH prathamo jinarAjaH // // jaya itthaM stutaH prathamatIrthapatiH prasiddha-siddhAcalAdyazikhare prathitapratiSThaH / kuryAcchubhaM manukulAdyapitAmaho'sau, pRthvItale sakalanItidhurandharo naH // stutiH natasurAsurazekharasampatanmadhupizaGgitasatkrama ! sanmata ! / jaya sunAbhikulAmburuhAruNa ! vigatarogataro'ghatamo'ruNa ! // 1 // 6 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitadevavandanA caityavandanam garbhasthespi jine sadA, janakaM jayati mAtA / krIDAyAM tenaiva yasya, ajitAkhyA jAtA jitazatrunRpanandano, vijayAjananI jAtaH / ajitanAthajina ! jagati jaya vijitavairisaGghAta ! nagaravinItAmaNDanaM, mAtaGgAGkitapAdaH / mohadhurandharavairiNAM, dattAt jayaM zubhanAdaH stavanam rAga - paMthaDo nihALu re ajitajinezvara ! mama cetombare re, nityaM nivasa zazIva; 2 4 ko tava nivasanato mama puNyodadhI re dadhate vRddhimatIva // 1 // ajitaji ...... tava darzanato mama hRdayAmbujaM re, vikasati zatapatreNa / rA prItimarandaM niSyanditamato re, piba dRkpuTipatreNa // 2 // ajitajine..... tava caraNAmbujayugalasparzato re, mama nayanAmbujamitrauM / adhikAdhika tejovalayAJcitau re, jAtau jAtu pavitrau // 3 // ajitajine.. tava vacanojjvaladivyamarIcayo re, sphuritA hRdi jinacandra ! / karmaghanAghanaghoraghaTAvalI re, yAtA dUramatandra ! // 4 // ajitaji ....... so Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TI bhavadAvAnaladAhamahoSNatA re, tAsAM sparzavazena / zAntA vyAptamazeSe ciddale re, zaityaM sAmyarasena // 5 // ajitajine..... deva ! bhavAvadhi tava sevAsudhA re, yAce yAcitakena / aGke kararidhurandharatA tvayA re, deyA mahyam tena // 6 // ajitajine..... stutiH SANS. jinapate ! jayavizvavibhUSaNa ! zubharate'jita ! nirjitadUSaNa ! / varamate ! jitazatrunRpAGgaja ! zubhagatebhagate'Gkamatagaja ! // 2 // . . 1 tA lakSmIH tasyA Ina: tenaH, tasya sambodhane, athavA tena iti sarvanAma / Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsambhavadevavandanA - 3 caityavandanam sambhava ! sukhasambhava ! satAM bhavasambhavahAne ! paribhavavarjita! nityarata ! nijavaibhavadAne zrAvastInagarIramA - ramaNa ! zramaNagaNabhUpa ! senAnandana ! bhandakanda ! zrInandanavararUpa ! zrIjitArinRpavaratanuja ! turagAGkitapadapadma ! / devadhurandhara ! dIyatAM, nirupadravazivasadma ! stavanam rAga - vaiSNavajana to tene kahIo.... sambhavajinavara ! jaya jagadIzvara !, svargaGgAmalamUrte ! re / cArucaritaracitocitasvanA - rucirAcaraNasphUrte ! re 6 " rA tattvarasikajanatAjijJAsA- pUraNapUrNajJAtA re tvaM bhava zubhasambhava ! bhavabhayato, bhAvukabhavikatrAtA re // 2 // sambhavajinavara... samatAsarasIruhasarovara ! vadanavijitaparvendo ! re / nayanayugalagaladaviralazItala - karuNAmRtarasabindo ! re // 3 // sambhavajinavara.. n // 1 // sambhavajinavara.. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // sambhavajinavara........ zrutipAvananAmastavanaM te, ramatAM mama mukhagehe re / / sukRtalatAvanasiJcanavArida - sadRzamasAre dehe re dharmadhurandhara ! dharaNidharAdhika - dhIrimadhAraNadhIra ! re zivarAdhArAdhanaruddhAdhara - dhArAvataraNavIra ! re // 5 // sambhavajinavara....... C stuti : vigatakalmaSasambhava! sambhava !, sakalajantuzivAzaya ! zambhava ! / bhavikacAtakanIradharAgama ! zubhavate bhavate bhavatAnnamaH // 3 // HD mar . * ANNAO Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhinandanadevavandanA - 4 caityavandanam abhinandana ! candanasarasa - zItalavANivilAsa ! / nandanavanasumanovrajaiH pUjita ! puNyollAsa ! / saMvaranandana ! vandanAM, tava caraNe sRjatAm / saGkrandanapadasampadA'pi, sulabhA bhavati satAm siddhArthAsuta! puravarA - yodhyAnRpa ! siddhArtha ! / madhuraM dhara me zivaphalaM kapilAJchana ! zubhasArtha ! stavanam rAga - AzAuri 'jina tava nayanayugalamatihAri ; niravadhisuSamAjitasakalopama - mamRtahUdopamamavikAri / jina tava... yacchobhAnirjitamatha kamalaM, tapastapasyati zritavAri / canato hariNastava vadanaripu - minduM zritavAn khecArI sahajAJjanamaJjulametat khalu, khaJjanamadabhaJjanakAri / tenocchinnachavizca cakoro, bhakSatyagniM duHkhabhArI mInayugalamiva taralaM madhukara - samazyAmalatArAhAri / asya subhagatAM kathaye kiyatIM, mugdhA sakalAmaranArI 8 // 1 // rA // 1 // jina tava ... // 2 // jina tava .... // 3 // jina tava ... Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjharadasamaprazamarasaghUrNita - miva madabharagajavaravAri / abhinandana ! bhuvanatrayamadhyai-tasya nahi ko'pyanukArI // 4 // jina tava... tava nayanacchavimavatAraya mama, nayanayuge jina ! bhavatArin ! / yazo dhurandhara ! mahyaM rucita - stvameva nAnyo vatArI // 5 // jina tava... 1. etatstavanaM mahopAdhyAyazrIyazovijayajIgaNiracitasya 'jina tere nayanakI huM balihArI' - ityasya stavanasya anuvAdarUpamAbhAti / stutiH jinapate'rpaya me hyabhinandana ! vimalakevalamAmabhinandana ! guNagaNAmarabhUruhanandana ! viratisambhava ! saMvaranandana ! // 4 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsumatidevavandanA-5 caityavandanam sumatidAyasumatiprabhuH, sttsugtisukhkaarii| dumatidurmadavAraNaH, kumatikugatibhayahArI // 1 // kauzalyAnagarIpati - meghraajkulcndrH| krauJcAGkitatanumaGgalA - devIsutagatatandraH candanacandrakuDUmarasaiH surabhitasundaradeha ! / dharmadhuraMdhara ! meM prabho ! mukti vadhau saneha ! ro rU %3 A . stavanam rAga- sumatinAtha guNazuM milIjI... sumatinAthajina ! dIyatAM re, samyagdarzanazuddhiH / kumatimAtha ! mama hIyatAM re, duritopadravavRddhi : // 1 // saubhAgyanidhIzvara !, pAlaya mAM bhavabhItam vairAgyavatAM vara ! dhAraya mAM suvinItam..... caraNakaraNaguNahInatA re, pIDyate mAM nityaM / mohayati mama mAnasaM re, kalpitasaukhyamanityaM // 2 // saubhAgyanidhIzvara..... Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumatikadAgrahakAraNai re, durmatamurarIkaromi / bahulakaSAyaviDambanA re, dharmamiSeNa tanomi saubhAgyanidhIzvara.... vividhaparigrahasaMgrahe re, kRtvA mamatAbuddhim / mohamUcchito varddhaye re, sAMsArika sukhagRddhim karI saubhAgyanidhIzvara.... tava caraNe zaraNAgataM re, tAraya mAM nirvIryam / sumatidhurandhara ! dhIyatAM re, mayi viratisthiravIryam // 5 // saubhAgyanidhIzvara.... . stutiH sumatideva ! tamo'rihatau krame, vasatimarpaya te guruvikrame / bhavika kAmitasaukhyaramAvidhau, surataro ! ratarogamahauSadhau // 5 // 11 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpadmaprabhadevavandanA - 6 // 1 // caityavandanam padmaprabha ! padmAprabhava !, padmAGkitapadapadma ! / padmaprabhatanukAntikAnta ! jaya jaya nizchadma ! kauzAmbIpuravarapate ! dharanarapatikulahaMsa ! / deva ! susImAGgaja ! sadA vande tvAM zubhazaMsa ! antaravairivane, vahnisamAruNakAnte ! / tava sevAsu dhurandharaM, mila mAmekAnte // 2 // rUA. stavanam rAga - prabhu tuja zAsana atibhavaM... padmaprabhajinamakhilasamIhita - hitasampAdanahRdayaM re, hRdayaGgamavacanaM vande'haM, dehamamatvAnudayaM re // 1 // padmaprabhajina.... dayayocchaladantaramatidurmada - madanasubhaTajayakAraM re / kAraskAramiva tApanivAraka!, rathaM kuru sukhasAraM re // 2 // padmaprabhajina.... sArasadAgamamAgamagItaM, gItaguNAlaGkaNaM re / raNamadhye'pi zaraNadAtAraM, tArakamIhe zaraNaM re // 3 // padmaprabhajina.... Ya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNaraNakaM hara mAnasikaM mama, mamatAsaGganivAraM re / cAraka ! pApamateH samatAdhara !, dhara zivasaukhyamudAraM re ! // 4 // padmaprabhajina..... dAraparigrahamukta ! zamAkara !, karatalanirjitapaGkaja ! re / paGkajagamana ! dhurandharasugatiM gatijitadevamataGgaja ! re ! stutiH dharadharApatinandana ! sundaraM, tava padaM natasarvapurandaram / kamalakAntitano ! hRdi paGkaje, sumanasAM manasAM haraNaM bhaje // 6 // 13 // 5 // padmaprabhajina.... Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIsupArzvadevavandanA-7 caityavandanam zrIsupArzva ! zubhapArzva ! pApa - pAdapapATanapArzva ! // svargopamavArANasI - nAyaka ! vAritapArzva ! // 1 // mAtA tu pRthivI matA, pitA pratiSThitanAmA / pRthvipratiSThitakIrtibhara -jAtyakanakatanudhAmA // 2 // svastikalAJchanalAr3ichataH svastikaro jinarAjaH / dhArmikavargadhurandharo, jayatAnmunimRgarAjaH ro stavanam rAga- zrI supAsajinarAja... zrIsupArzvajinadeva !, bahusuravarakUtaseva ! / jina ! ho, seve re tava devezArcitapadayugaM re // 1 // zrI supArzva.... tava bhuvanezvaratAyAH, anyAusulabhA mAyAH / jina ! ho, suspaSTaM, santyaSTaprAtihAryazriyo re // 2 // zrI supArzva.... chatratritayamamUlyaM, cAmarayugalamatulyaM / jina ! ho, sumavarSA, atiharSAtsuravaratatikRtA re // 3 // zrI supArzva.... 14 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAmaNDalamazokaH, divyadhvaniramRtaukaH / jina ! ho tarjati re, divi garjati dundubhiraghacayaM re||4|| zrI supArzva.... siMhAsanamAsInaH surakUtayazasAulInaH jina ! ho, svAmI re, kajagAmI dharmadhurandharo re // 5 // HOPRO stutiH jaya supArzvajinezvara ! susvara ! prakaTapuNyavilAsavika svara ! // svapavargapadapradapUjana ! pravarasaMvarasaGga ! niraJjana ! // 7 // . 15 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcandraprabhadevavandanA - 8 caityavandanam candraprabha! karpUrapUra - vimaladhavalakAntiH / zukladhyAnavinirmiteva, tava kAyA bhAti // 1 // mAtA yasya hi lakSmaNA, pitA nRpo mahasenaH / candrapurInagarIzvaro, bhavatu jino mahase naH // 2 // kuvalayavalayavibhUSaNo, yasyAGke lasati / / devadhurandhara ! sevakAya vitara zive vasatim // 3 // stavanam rAga- zItala jinapati lalita tribhaMgI.... candraprabhajina ! tava darzanato, darzanazuddhirjAtA re / mamatA mAyA dUre yAtA, nikaTe samatA''yAtA re // 1 // candraprabha.... zucitAM rucitAM mRdutAM hRditA - mArjavabhAvasametAM re / AnIyAntaranilaye kalaye, kSamayA ramayopetAM re // 2 // candraprabha.... Anandodadhijalakalolai;, siktaM cetoraGgaM re / zAntaH kuTilakaSAyottApo, jAtaM zaityamabhaGgaM re // 3 // candraprabha.... Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhabhAvAdbhutadhUpotkSepai- rAntarabhUmiH zuddhA re / zamasaMvegAdikaparNIdhaiH, vandanamAlA baddhA re // 4 // candraprabha.... sarale cetonilaye zobhita - macalaM zradhdhAdvAraM re / / dharmadhurandhara ! deva ! dayAkara ! dehi pAdamudAraM re // 5 // candraprabha.... stutiH zazisamAnana! divyatanuzrute ! jinapate ! taba bhA divi didyute // vizadazAradasomavibhAnibhA bhavagatAvagatA'mRtasannibhA // 8 // 17 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsuvidhidevavandanA -9 caityavandanam suvidhijinezvara ! zubhavidhe !, bahuvidhapUjanapAtra ! / vividhavarNasumanovajaiH pUjitasundaragAtra ! // 1 // puSpadanta ! bhadanta ! zuddha-danta ! dhavalarucikAnta ! sugrIvAvanipatitanaya ! jaya makarAGkita ! zAnta ! // 2 // kAkandInagarIpate !, rAmAdevIjAta ! / vidhurandhara mAM bhavavane, zivanagare'zivazAta ! // 3 // // 1 // vande... stavanam vande suvidhijinaM guNasadanaM zazisamavadanaM marditamadanaM, sajalaghanAghananadanam zamavanakIraM munijanahIraM, natanirjarakoTIram / bhavadavanIraM girivaradhIraM, guNagauravagambhIram tanusukumAlaM zubhazatamAlaM, hataparamataghaTamAlam / surakusumAlaGkRtatanumAlaM, muktivadhUvaramAlam subhagAkAraM zubhasaMskAraM, sakalabhavikazubhakAram / galitavikAraM duHkhanikAraM, kRtaduSkRtadhikkAram // 2 // vande.. // 3 // vande... // 4 // vande... Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhasaMstavanaM, sadgatisavanaM, kavikulakRtakalakavanam / guNasambhavanaM saMyamabhavanaM, sukRtidhurandharamavanam // 5 // vande... Ca . . stutiH suvidhideva ! suparvanRpAnata! tava vacoracanAmRtapAnataH / bhavijano'mRtabhAvasamanvitaH, prabhavate'bhava ! te zaraNAnvitaH // 7 // . . Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzItaladevavandanA - 10 e // 1 // caityavandanam zItala ! zItalayA dRzA, bhavikAn zItalayan ! / jaya zItalazamarasasudhA - zravaNaM bhuvi kalayan ! nandAhRdayAnandakara ! dRDharathanarapatinanda ! / bhadilapurabhUbhAminI - bhUSaNa ! bhavikAnanda ! zrIvatsAGkitakAya ! zuddha - zIlasugandhizarIra ! / zAmyadhuraM dhara me hRdi, dharmaM zivatarukIra ! // 2 // ro stavanam rAga - AdijanaM vande guNasadanam zItalajinamIDe zamazItaM, bhAlaGkRtavarabhAlaM re / zAntasudhArasaparamanizAntaM sAlaGkRtatatusAlaM re // 1 // zItalajina.. jinavara ! tava bhuvane hatavRjinaM, saGgatavacanamasaGgaM re / paradurmatavRndaM jayati paraM, bhaGgahitanayabhaGgaM re // 2 // zItalajina... pAraGgata ! jina ! mAM naya pAraM, sArarahitasaMsAraM re| kAraya tava dharmaM zivakAraM, mAraya durmadamAraM re // 3 // zItalajina... suragaNapUjita! tarjitaparasura!, bhavapAraga ! gataparibhava ! re / mAnavahita ! kurve gatamAna - stava sevAM zubhasaMstava ! re // 4 // zItalajina... 20 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smayahara ! madanaripoH vigatasmaya! nayanavijitakaja ! zubhanaya ! re / zramaNadhurandhara ! deva ! jitazrama ! jaya kRtakarmaparAjaya ! re||5|| stutiH sarasazItalavANividhAyakaM, namata taM jinazItalanAyakam / bhavagatAtapazItalatAkara, jinavaraM navaramya sukhAkaram // 10 // 21 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzreyAMsadevavandanA-11 caityavandanam zrIzreyAMsajinezvaraH zreyaHzatazAlI / zreyAMsi mama varddhatAM, niHzreyasamAlI // 1 // viSNunarezvaranandano, viSNuzrItanujAtaH / siMhapurIsvAmI sadA, sRjatAM sukhamazrAntaH // 2 // khaDgilakSmalakSitatano ! pratanUkuru mama karma / zarmadhurandhara ! mama kRte, zivapadamavicaladharma ! // 3 // stavanam rAga - AzAuri jinavara ! satataM tvaM sukhadAyI, zrIzreyAMsajinezvara ! seve, tvAmahamanizamamAyI // // jinavara.... tava nAmasmaraNaM pIyUSaM, vismaraNaM visstulym| pAvananAmaramaraNaM sudhayA, pUrayati zrutikulyam // 2 // jinavara.... tava divyadhyAnaM zreyAMsi, sakalAnIhA''nayati / azreyAMsi paramamahimnA, dUre dUre nayati // 3 // jinavara.... zuddhaM tava darzanamAptaM yai - vizve'pUrvanidhAnam / duritaM dalitaM militaM teSAM, nijasvapasandhAnam // 4 // jinavara.... 22 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMzI tvaM mama cAMzo'haM tava, tvayi mayi bhedo nAsti / kRpAdhurandharatA me deyA, zazvadabhedopAstiH // 5 // jinavara.... . stutiH jinapatiM nRpaviSNutanUdvaM, kanakavarNamavarNyasukhodbhavam / namata maGgalakelikalAlayaM, nidhanabandhanavarjitamAlayam // 11 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAsupUjyadevavandanA - 12 caityavandanam vAsavavRSTasuvarNato, vAsupUjya ! sadvarNa ! / bhUvAsavavasupUjyabhava ! navyavibhAvasuvarNa ! // 1 // jananI yasya jayAbhidhA, taM seve vinayena / campApurI pavitritA, nijajanuSA yena ro mahiSAGkita ! nirupamamahima ! prakaTapamasaujanya ! / dhIradhurandhara ! dhehi me, dharme dhiyamatidhanya ! // 3 // stavanam rAga - svAmI tume kAMI kAmaNa kIg ... vAsavavanditavAsavacaraNo, vasupUjyAnvayadhAraNadharaNo / mohano vAsupUjyajinezaH, zobhano dyutidIpradinezaH // 1 // mohano... tava caraNe mama ceto lInaM, dainyamanAdigataM ca vilInam / GAY parabhAve jAtA samupekSA, sthiratAM tvayi saMprAptAprekSA // 2 // mohano... saptarajjudUre'pi niviSTa: bhaktyA mama manasIha praviSTaH / saMhara parapudgalagatabuddhiM, yena labhe tvatsadRzavizuddhim // 3 // mohano... dhyAtA dhyeyo dhyAnamathaike, bhedazchinnaH sabalaviveke / kSIranIramiva tava mama militaM, zazvadabhedasamAgamalalitam // 4 // mohano... 24 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarasatAM samatAM samupetaH, tava rUpe nijarUpamupetaH / dharmadhurandharadevakRpAtaH, jayapaTaho jagati saJjAtaH stutiH aghacayaM haratAnmama saGgajaM, jinapatirvasupUjyanRpAGgajaH / tanurucA jitakokanadacchaviH, zubharasAbharasAdhunabhoraviH // 12 // 25 // 5 // mohano... Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimaladevavandanA - 13 caityavandanam vimalanAtha nirmalamate ! kamalasukomalagAtra ! / amalahemadehadhute !- 'ghamalaharaNajalapAtra ! // 1 // vinayavizadavibudhavrajai-vijJeyAntararUpa ! varAhalAJchanadhara! vibho !, kaMpilapuravarabhUpa ! // 2 // kRtavarmAnUpakulatilaka ! zyAmAdevIjAta ! kAmadhurandharamIza ! me, hara ripukulaM sujAta ! // 3 // stavanam ___ rAga- vIra madhurI vANi bhAve..... vimalajinavara ! vimalazaM kuru, vimalatamaguNavRnda ! re vimalavacasA vimalayazasA, hasitasundarakunda ! re // 1 // vimalajinavara..... vimalacaraNaM vimalakaraNaM, tvAM bhaje vimalAGga ! re vimalavadanaM vimalasadanaM, vimalanayanApAGga ! re ! // 2 // vimalajinavara..... vimalasamitirvimalaguptiH, pAhi mAM vimaloha ! re , cyavanato vimalo'bhavatte, bhavapatho hatamoha ! re // 3 // vimalajinavara..... 26 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmanA vimalaM prajAtaM, tribhuvanaM bahupuNya ! re / dIkSA vimalaM kulaM svaM, sarvajIvazaraNya ! re jJAnato vimalaH zivAdhvA, kRtaH saumya ! sadApi re / nirvRteH vimalaM svarUpaM, zivadhurandharamApi re / // 4 // vimalajinavara..... 27 // 5 // vimalajinavara..... stutiH vimaladeva ! samAdhivizArada !, vimalavarNavirAjitazArada ! / vimalakAntivilAsalasattanuH vijayatAM jayatAM vara ! sajjanuH // 13 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIanantadevavandanA - 14 caityavandanam zrIanantajagatIpate ! lasadanantaguNageha ! / saukhyamanantaM dehi me, zyenAGkitavaradeha ! // 1 // nikhilanAkirendrato-unantaguNAdhikarUpa ! / siMhasenasuyazAtanaya !, zItalazamajalakUpa ! // 2 // nagarAyodhyAbhUpate ! 'nantavIryabalapAtra ! amamadhurandhara ! pAhi mAM, candanacarcitagAtra ! // 3 // stavanam rAga- zrI anaMtajinasuM karo sAhelaDIyAM.... prItimanantajinezituH sakhi zRNuyA re ____ kurvantyavighaTaraGga, hRdi taM vRNuyA re / svAmI bhuvanaitAdRzaH sakhi zRNuyA re naiva vartate'bhaGgaM hRdi taM vRNuyA re // 1 // tribhuvanajanatAmohanaM sakhi, yasyAsamasaubhAgyaM hRdi / manujadanujadevezataH sakhita, paramAtulasadbhAgyaM hRdi. // 2 // niravadhisuSamAsevadhiH sakhi, yo jagadanupamarUpaH hRdi / / pazyan dazazatacakSuSA sakhi., tRpyati nahi surabhUpaH hRdi. // 3 // . mahAda0 / . 28 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadekanetrakaTAkSikA sakhi., modayate'khilalokaM hRdi / . nikhilabhuvanaparamezvaraM sakhi0, prakaTitabhuvanAlokaM hRdi. // 4 // AtmasamarpaNabhAvataH sakhi., prasIdate'yaM devaH hRdi / sarvadhurandhara saMpadA sakhi., sAdhakajanakRtasevaH hRdi. // 5 // stutiH jagadadhIzamanantazubhAhvayaM, janipavitritasiMhanUpAnvayam / lasadanantacatuSTayadhAriNaM, namatadurmatadurmadahAriNam // 14 // vA KAN 29 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharmanAthadevavandanA - 15 caityavandanam paramadharmamatidAyine, dharmanAthajinapAya / zamazarmAmRtapAyine, karmatApazamanAya dAritamanmathamarmaNe, vAritarAgarasAya / dhAritasaMvaravarmaNe, zubhakarmAnalasAya bhAnusutratAsUnave, ratnapurIramaNAya / vajrAGkitatanave namo, dharmadhurandharaNAya stavanam rAga - dharmajinezvara gAuM raMgazuM ... dharmajinezvara ! vande bhAvata - stvAM bhavabhaJjanaseva ! jinezvara ! bhavacakre'sminnanizaM bhrAmyatA, dRSTo devastvameva jinezvara ! bhAvitabhAvo yastava padakaje, lIno guNarasanena; jinezvara ! virase parabhAve nahi ramyate, zuddhasvarUparatena jinezvara ! tava darzananayanAJjanayogato, vikasitanijanayanena; jinezvara ! dRSTA pudgalapariNatiritvarA, nehe kimapIha tena ! jinezvara ! tribhuvanavitatAM tava karuNAlatA - mAzritavAnahamadya; jinezvara ! zItalatA paramA anubhUyate, hRdaye jagadabhivandya jinezvara ! 30 ko ro " // 1 // dharmajinezvara.. // 2 // dharma... // 3 // dharma.... // 4 // dharma.... Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagati dhurandharatA nijacetasi tava zuddhAvyayadharma ! jinezvara ! prAptA cittasamAdhiranupamA, anubhUtaM zivazarma jinezvara ! stutiH paramadharmadhurAdharaNoddhuraM, bhajata dharmajinaM guNabandhuram / sakalamaGgalasaGgatikAraNaM, vibhavadaM bhavadantinivAraNam // 15 // 31 // 5 // dharma.... Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 6 zrIzAntinAthadevavandanA - 16 caityavandanam zAntinAtha ! zAntiM kuru, zAnte ! paramanizAnta ! / zAntAziva ! hara me'zivaM, zAntabhAvavizrAnta ! // 1 // mRgalAJchan ! nUpavizvasena - kulakamalAkarahaMsa ! / acirAsuta ! gajapurapate !, jaya jaya jagadavataMsa ! // 2 // vande SoDazamaM jinaM, cakriNamaSTamamenam / bharatakSetradhurandharaM, praNatAmaya'narenam ro . N stavanam rAga - zAMtijinezvara arcitakezara.. zAMtijinezvara ! candanakezara -pUjitapada ! sukhakArin ! jii| acirAnandana ! suraharicandana-sumanomAlAdhArin ! / jinavara ! jayakArin ! hara mama bhavabhayapIDAM, bhavinAM bhayahArin ! samayamanantaM bhramatA bhuvane, dRSTastvaM na kadApi jii| prabalapuNyaparipAka vazena ca, tava darzanamadyA''pi / jinavara ! jayakArin ! // 2 // tava darzanamamRtAmbudavarSaNa - bhavatarSaNasaMhAri jI / sukRtAkarSaNa- duritavikarSaNa - maghamarSaNamavikAri / jinavara ! jayakArin ! // 3 // 32 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - . dAridryaM durgatidurbhAgye, duSTA dRSTirnaSTA jii| sumati-sugati-samatAH saubhAgyaM, tava darzanataH sRSTA / jinavara ! jayakArin ! // 4 // anupamasAmyasadanamatha vadanaM, dhavalavibhAvalikalitaM jI / zAradapUrNazazIva sRjati mama, hRdayodadhimulasitam / jinavara ! jayakArin ! // 5 // nirupamarUpasudhA tava tanujA, nayanapuTairanimeSaM jI / pAyaM pAyamapIza ! mano me, tRSNAM vahati vizeSam / jinavara ! jayakArin ! // 6 // koTikoTisUryAdapi samadhika - tejovalayalasantI jii| tava mUrtisphUrtirbhuvi jayati, vighnasamUhaharantI / jinavara ! jayakArin ! // 7 // madhuraM caritaM madhurA karuNA, madhuraM smaraNaM dhyAnaM jii| sakalaM madhuraM dharatA deyaM, zAzvatamadhuraM sthAnam / jinavara ! jayakArin ! // haratAM bhavabhayapIDAM, bhavinAM bhayahArin ! // 8 // itthaM stuto vimalazailazikhAgrasaMsthaH zrIzAntinAthabhagavAn karuNAnidhAnaH / deyAcchivaM smRtikUtAM zamitAzicaughaH zrIvizvasenanRpavaMzadhurandharo naH // // stutiH sarassAmyasudhArasasAraNiH, sakalavAJchitapUrtimarunmaNiH / jayati zAntijinezavapurvibhA, sakamalA kamalAkarasalibhA // 16 // 33 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkunthunAthadevavandanA - 17 caityavandanam kalpitakalpanakalpavRkSa! kunthujinezvaradeva! / niSkAmA munayaH sadA, dhyAyanti tvAmeva // 1 // zUranarAdhipanandano, gajapuranagarIbhAnuH / zrIdevItanayo jayatu, tanubhAsurasAnuH // 2 // bharatabhUmibhUmIpate ! lAJchanavarachAga ! sadA dhurandhara zamavatAM, jaya jaya jitarAga ! // 3 // stavanam rAga- vIrajiNaMda jagata upagArI kunthajinezvara ! kAmitapUraNa -kalpatarUpamamahimA jI / tribhuvanamadhye keSAMcidapi, tava sadRkSA nahi mA jI // 1 // kunthu... cakravartisamRddhibhogI, tadapi khyAtoDabhogI jii| yogIzvaravRndaiyeyo'pi, vidito bhuvane'yogI jI // 2 // kunthu.. sarvathaiva niSparigraho'pi, bhuvanezvaratAbhAgI jI , vItarAgatAziravarastho'pi, svAtmaramaNatArAgI jI // 3 // kunthu.. sarvAdhikasaubhAgyo jagati, tvaM viharasyekAkI jii| arcatyamaragaNo'pi bhavantaM, maryaM puNyavipAkI jI // 4 // kunthu.. 34 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalAgamavedI nirvedI, bhavabhIto bhayahartA jI viruddhabhAvasahito'pyavirodho, dharmadhurandharabhartA jI // 5 // kunyu.. stutiH bharatanAyaka ! cakripadezvara !, praNatavAsava ! kunthujinezvara ! / tava kRpA bhavasAgaratAriNI, sakuzalA kuzalAzayakAriNI // 17 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIaranAthadevavandanA - 18 caityavandanam arajinavara ! suranaranikara praNata! sudarzanananda ! / bharatezvara ! gajapuranagara - naravara ! zivatarukanda ! // 1 // nandyAvartAGkitatano!, devIjananIjAta ! / jaya jaya viratirasarasika !, ghAtitaghAtivrAta ! // 2 // aratirahitamarujaM jarA - maraNaharaNamabhayam / sarvajJaughadhurandharaM, vande taM sadayam - stavanam rAga - anaMtavIraja arihaMta... zrIaranAthavibho ! mama vijJaptiM zRNu kRpayA mama viSayAzAM svAmin ! saMvRNu / mRgatRSNAsamasAMsArika sukhalAlasaH go tRSNAtaralitacittastava vacanAlasaH // 1 // bhrAnto ghorabhavAndhatamasi hatacetanaH mohAsavamatto vismRtanijaketanaH / krAnto viSayakaSAyAdika ripupIDitaH tadapi na muJce bhavamamatAmavrIDitaH // 2 // 36 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20RA zAntastvatsamadevo bhuvane nekSitaH vizrAntastava pAdakaje bhuvanezitaH ! / deva ! dayAkara ! dRSTiM dehi dayAJcitAM jaDatAM jahi jina ! me bahujanmani saJcitAm // 3 // unmudraya mama dRSTiM divyasudhAjanaiH / tvayi dRSTe suprasanne sUtaM paraJjanaiH / "bhartA tvaM mama, bhRtyo'haM tava" mAnaya ! kRpaNe kaluSitacitte karuNAmAnaya // 4 // tava karuNAmRtavAridhareNA''SiJcite, naSTe mohamahAvaraNe bhavasaJcite / tava rUpe mama rUpaM deva ! miliSyati dharmadhurandhasevanamevaM setsyati // 5 // stutiH nRpasudarzanasundaranandana!, surasamUhamanomatanandana ! / tava padAmbujayAmalasaGginaH, bhuvanapAvana! pAhi sadAGginaH // 18 // . Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 17 TASH . zrImallinAthadevavandanA - 19 caityavandanam bhImabhavodadhizoSaNe, kumbhasamudbhavarupa ! kumbhasamudgava ! kumbhacihna !, pratibodhitaSaDbhUpa ! // 1 // prakaTapraphullitapuNyavalli ! mallinAthamahAbhAga ! / jaya jaya nirjitamohamala ! marakatarucitanurAga ! // 2 // mithilA yasya janikSitiH prabhAvatI mAtA ! nAmadhuraM dharatAM satAM bhava vAJchitadAtA // 3 // Ha.. 250 // 1 // bhaja... stavanam zrIrAgeNa gIyate bhaja muktivadhUkaNThAbharaNaM .... kumbhanarezvarakulakamalAkara - vikasanadinakaramaghaharaNam mallijinezamazeSasukhotkara - kAraNamazaraNajanazaraNam / mithilAnagarIbhUmivibhUSaNa - dUSaNavirahitasaccaraNam bhavikajanAvanipoSaNaprAvUSa - muSasi dhyeyakamalacaraNam / nIlakamalakamanIyazarIraM, kAntizamitatApAvaraNam // 2 // bhaja... // 3 // bhaja... 38 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // bhaja... kaumAryaiva gRhasthitimocana - kRtasundarasaMyamavaraNam / pUrvajanmataH prItinibaddhA - vanipaSaTakakRtajAgaraNam kuTilakAmaviTakapaTamahATaci - pATanakaraTighaTAkaraNam / vande'mandamudA jinamaliM, suvihitadharmadhurandharaNam // 5 // bhaja... stutiH haratu mallijinezapadAmbujaM, matimatAM madamohamahArujam / daratu bhImabhavAbdhimahApadAM, prabhavanaM bhavanaM zubhasampadAm // 19 // 504 +C09 39 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunisuvratadevavandanA caityavandanam nUtanaghanabhUghanaruce !, ruciracaritrapavitra ! / munisuvrata ! suvrataruci !, pAhi pApalavitra ! // 1 // padmAsumitrAnandano, rAjagRhIsvAmI / kacchapalAJchanalakSito, gajavaragatigAmI viMzatitamatIrthaGkaraH, pravizatu mama cittam / sukRtisamUhadhurandharo, yacchatu zubhavittam stavanam rAga bhairavI vRNu re munisuvratajinarAjam / svAmitayA natadevasamAjaM, tribhuvanajanasamrAjam yogidhyeyaM mahimAmeyaM, zAntaguNigaNageyam / hRdi taM dhAraya duritaM dAraya, durgatipAtaM vAraya iha saMsAre sukhasaMhAre, du:khaduritadalasAre / spRhase muktiM nijasukhabhuktiM kuru tatsevanayuktim tyaja saMsAraM sakalamasAraM, sphuritaduritasambhAram / zraya taccaraNaM saMsRtizaraNaM, janmajarAmRtiharaNam 40 20 rA mo // 1 // vRNu re.... // 2 // vRNu re... // 3 // vRNu re.... // 4 // vRNu re... Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kRtahitasvanaM zuci yadvacanaM, mohavairinirvacan / vacaneSu dhuraM tad bhavavidhuraM, dharati zive'mRta madhuram // 5 // vRNu re... 0 . stutiH sakalabhavyajanoddharaNavrata !, jaya rasAvalaye munisuvrata ! / nirupamAtizayeza ! gatAgaruk ! vinatamAna ! tamAlasamAGgaruk ! // 20 // KAAS. RS 41 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInaminAthadevavandanA - 21 caityavandanam nAki narezvaranatacaraNa!, namijinavara ! jagadIza ! / indIvaralAJchanarucira !, bhavikakumudarajanIza ! // 1 // vijayanRpAGgaja ! jaya sadA mithilApurimaNDana! / kAJcanakAntisukAntakAya !, bhavaripukhaNDana! // 2 // vaprAnandanavandanA, candanazItalatAm / sandatte guNagaNadhuraM-dhantIha namatAm ro // 1 // nama... stavanam nama nama namijinapatimatidhIram / nirvikAramukhamudrAmuditaM, niradhiriva gambhIram // sahajasamAdhisudhArasalInam, viSayavikAravibhAvavihInam; prakaTaparamapuNyairatipInaM, sundarasaumyazarIram // pramaprazamarasapAvanapAtram, guNagaNagauravagumphitagAtram; cidAnandaghanarUpamamAtraM, yogIzvarakoTIram // sAdhitasakalasamIhitasRSTyA, vaizvikakaruNAvAridavRSTyA; santarpitabhuvanaM zubhadRSTyA , dharmavanInavanIram // // 2 // nama... // 3 // nama... // 4 // nama... 42 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parihara parabhAve rasikatvam, saMhara pudgalasaGgamamatvam bhava tallIno lapsyasi tattvaM, yat tvaM vijitasamIram // // 5 // nama... zravaNe sarasasudhArasapAnam, kuru tannAmnaH paavngaanm| atimadhurandharatA tattAnaM, prApsyasi bhavajalatIram // // 6 // nama... FORE . stutiH namijina ! praNatAkhilanAkipa ! bhavamahAvanabhaGgamahAdvipa ! / nijakRpAmRtatarpitasajjana ! varamate ! ramate tvayi sajjana ! // 21 // comg WAL . . 43 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECE zrIariSTanemidevavandanA - 22 caityavandanam samudravijayanUpanandanaM, vRndArakavandyam / vande'mandAnandato, vibudhairabhinandyam // 1 // azivopadravavAraNaH, zaiveyaH zubhadaH / zaurIpurazobhAmaNiH, saMharatAM vipadaH // 2 // zaGkhAGkitaghanakAntikAya ! tribhuvanamaGgaladhAma! / riSTadhuraM dhara deva ! me- 'riSTanemizubhanAma ! // 3 // stavanam rAga- kavvAli nemijinavara nemijinavara ! raivatagirizRGgAra ! re / tAvakIne pAdapadme, dehi zaraNamudAra ! re // prANanAtha ! pracurapuNyaiH, prAptavA~stava darzanam / candanAdapi zItalaM te, padmAcaraNasparzanam // saMsRtibhramaNotthatApaM, zAmaya samatAgAra ! re ||nemijinvr // 1 // nAtha ! pAtakinA mayA hA, sarvathA tvamupekSitaH / dRSTimArgasamAgato'pi premato na nirIkSitaH // yenAhaM bahuduHkhavRndai- dalito dInoddhAra ! re // nemijinavara // 2 // ghorabhavacakre'Tato me- 'nantakAlo nirgataH / kintu naiva kadApi me tvaM zravaNamArgamupAgataH // bhramaNamadyAvadhi na ruddhaM, tena hatasaMsAra ! re / nemijinavara // 3 // 44 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhracumbini zailazikhare, tvaM samAruhya sthitaH / mAdRzAM nirbalajanAnAM, dUrabhUto dRSTitaH // tadapi tava pRSTiM vimokSye naiva jagadAdhAra ! re // nemijinavara // 1 // Apado bahavIH sahitvA - 'dyAgatastava sannidhau / atha kRpaNatA naiva kAryA, nAtha ! mayi karuNAvidhau // divyakaraNAdRSTimekAM, kuru karuNAkUpAra ! re // nemijinavara // 5 // svAmI mayA nirddhAritastvaM, nikhilajagataH zAsakaH / nAtha ! naivopekSiNIyo, bhavaccaraNopAsakaH // sevakAbhidhayA samAhvaya, satvaraM sukhakAra ! re // nemijinavara // 6 // maunato yadvipralubdhaM, mugdhagopImaNDalam / naiva tadvanmayi caliSyati, deva ! tava maunacchalam // ekavAraM sehato mAmAlApaya hatabhAra ! re // sakalamaGgalaparamakAraNa- maGghriyugalaM te mudA / amarataruvarapuSpagucchai - rbandhuraM dharato hRdA // bhavabhave bhavatAttavaica, dhyAnamiha bhavatAra ! re // nemijinavara // 8 // itthaM stuto jinavarendrazivAtanUjaH, zrIraivatAcalagirIndrakirITakalpaH / rAjImatIhRdayasundarahIrahAro, hanyAdadhaM paramayogidhurandharo naH usu nemijinavara // 7 // stutiH jayati nIradanIlatanudyutiryuvatisaGgabhidAkaraNAdRtiH / vizadasaMvarazAlizivAsutaH, paramayA ramayA tvarayA''dRtaH // 22 // 45 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpArzvanAthadevavandanA - 23 lad SI COM __ caityavandanam nIlatamAlatanudyute !, pannagapatikRtaseva ! / divyamahAmahimAnidhe !, pArzvanAthajinadeva ! // 1 // azvasenavAmAkule, zAradapUrNazazAGka ! / janmavibhUSitakAzideza !, bhAsurabhogivarAGka ! // 2 // vAJchitapUraNasurataro !, vAritavighnavAta ! bhavavidhuraM dhara mAM vibho !, tava caraNe gatapAta ! // 3 // sakhi he... // // 1 // sakhi he... // stavanam sakhi he vAmAtanayamudAram / ramaya mayA saha galitavikAraM, nirupamasuSamAsAram // abhinavanIradasaghanaghaTopama - sundaranIlazarIram / ghanacaladanilacapalacapalAmala - dhRtajAmbUnadacIram zazisUryopamamaNimayakuNDala - maNDitasundaragaNDam / vilasadbhAlasthalasuSamAjita- zAradazazadharakhaNDam taraladhavalarucidhavalitadikkula - himagirihArisuhAsam / zuddhakanakasamadIptiprojjvala - dIpazikhAzitanAsam avikacazucirucivicakilakalikA - rAjiruciraradarAjam / dantasitadyuticayacandrAtapa - cAruvadanajitarAjam // 2 // sakhi he... // sA OM // 3 // sakhi he... // // 4 // sakhi he... // 46 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - nirmalanIlakamalanayana-kSaradasamapremaparAgam / pallavamRdularadacchadaraJjim - nirjitabandhUkarAgam // 5 // sakhi he... // 55 vikasitasitasarasIruhasarasI - samasurabhitatanuvAsam / caJcaccandramarIcicayojjvala - cArimavacanavilAsam // 6 // sakhi he... // kokilakulakalakUjitakalite, cUtavane viharantam / dhIrasalIlacaraNavinyAsai - stribhuvanamanoharantam // 7 // sakhi he... // iti sukumAraM pArzvakumAraM, dRSTvA svapnavihAre / PNB prItidhurandharavacasA vadati, prabhAvatI sakhivAre // 8 // sakhi he... // itthaM stuto jinapatiH zubhapArzvanAmA vAmAsutaH sakalakAmita kalpavRkSaH / nAgezvare puravare prathitAvadAto, devo dhurandharatu sarvamanorathAnAm // 9 // sakhi he... // PRO stutiH bhavikacakSuSi divyasudhAJjanam, kamaThadaityamahAmadabhaJjanam / namata pArzvajinaM dharaNArcitam, samatayA matayA'samayAJcitam // 23 // NUA 47 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvIravarddhamAnadevavandanA - 24 caityavandanam n trizalAnandana vIrajina!, mRgapatilAJchanaramya / siddhArthAvanipatitanaya, pUrNasamarpaNagamya zramaNottama mahAvIra dhIra, ghoratapasvidhurya ! kSatriyakuNDejAta zuddha- jJAtavaMzakulasUrya caramajinezvara yogiparama ! hara mama nikhilaM karma / kSamadhurandhara dehi me, kanakavarNa zivazarma // 3 // n stavanam rAga- pAlaya pAlaya re pAlaya mA jinadharma tAraya tAraya re tAraya mAM jinavIra !.... sakalakuzalaka malAlIlAlaya ! salilAlayagambhIra ! / karuNAsAgara ! jitabhavasaGgara ! nirjitamanmathavIra ! // tava caraNe'khilabhayasaMharaNe, vasatu sadA mama cittam / tava padacintanamaghakRntanamiha, bhavatu mamAbhayavittam // rAgAdika ripuriha bhavagahane, mohamahAbalamattaH / tvAM prati valitaM karSati balato, mAmayi dUre tvattaH // luNTAkaiH kuTilaistairvikalaH kAritaparibhavanRtyaH / zaktimatA bhavatA'haM svAmin ! nopekSyastava bhRtyaH // mAM nahi pAlayato bhavataH sA, vizve viditA khyAtiH / zaraNAgatapAlakatArUpA, vitathA syAt zivatAtin ! // 48 // 1 // tAraya... // 2 // tAraya... // 3 // tAraya... // 4 // tAraya... // 5 // tAraya... Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jhaTiti tato naije mayi jinavara !, kuru karuNAktakaTAkSam / yena baliSThIbhUya jayeyaM, ripukUTaM vikaTAkSam // // 6 // tAraya... trizalAnandana! jagadAnandana ! saMsArArNavatIra ! / sevaka sya tava yAcAmekAM, pUraya tUrNaM vIra ! // // 7 // tAraya... bhavavidhuraM dhara mAM tava citte, nijasevakarUpeNa / tAraka ! pAraya karato dhRtvA, bhavajalanidhimacireNa // 8 // tAraya... itthaM stutazcaramatIrthapatiH prasiddha- zrIjIrNadurganagarIgirajAgirIzaH / deyAdameyagarimA vabodhibIjaM saddharmadhurdharaNadhurya dhurandharazrIH // 9 // // 24 // stutiH paramasAmyasudhArasanirjharaM, caramatIrthapatiM natanirjaram / varamataM hRdi yo vahate janaH, paramate ramate nahi tanmanaH jinavarAH vijitAntaravairiNaH, duritadurNayadoSanivAriNaH / mama bhavantu jagattrayazAsakAH, vikaTasaMkaTasaMbhavanAzakAH vipulanirmalabodhavidhAyakaM, prabalasaMzayatAmasahAyakam / prakaTamuktipathaM vilasadvibhaM, jinamataM nama taM ravisannibham padakajaM kila yastava sevate, sa labhate sapadi zrutadevate ! / budhadhurandharatAM surasaMstute ! kamalakomalakozasamadyute ! // 25 // hai // 26 // // 27 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aSTamahAprAtihAryavarNanamaya zrIbhAvajinezvaravandanA -25 caityavandanam jagaduttama ! jagatIguro !, jagadIzvara ! jagadiSTa ! / jagatIjanacintAmaNe ! jagati sarvaviziSTa ! // 1 // tava sevAhevAkinA, suratatinA sRSTA / prAtihAryamukhasampadA, bhAti bhavotkRSTA // 2 // avaradevatA'kalpitaM, taba paramaizvaryam sRjati tribhuvanadehinAM, hRdi mahadAzcaryam // 3 // tripadImitajagatItrayaH, padavItrayarUpaH triguNottaraparabhUmika-stvaM tribhuvanabhUpaH // 4 // samavasRtisthitabhAvajina! vande'harnizameva tvAmiha nirmalabhAvataH, sakaladhurandhara deva ! // 5 // C stavanam rAga- darabArI kAnaDo... jaya jaya jinavara ! jaya jagadIzvara ! .... seve caraNakamalamavinazvara !...... nandanavanagatasuratarusantati-surabhitasumanaHpujaiH / paripUjitapadapITha! samucchala-dalikulamaJjulagujaiH // rAgarahitabahuhAvavilAsaiH suravadhUkRtavaralAsye / samavasRto surakoTiniSevita-padapaGkaja ! gatadAraye // jaya jaya... // 1 // jaya jaya... // 2 // 50 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jaya jaya... // 3 // jaya jaya... // 4 // jaya jaya... // 5 // jaya jaya... // 6 // hatajanazoko'zokastaruriha, chAyAM racayati sadasi / gAyannivAlivirutairnRtya-nniva caladalato nabhasi // bahuvidharaGgataraGgitazobhA, suratarusumanovarSA / kriyate yannikaTe suranikarai-janitajagajjanaharSA // madhuragabhIraravastava divya-dhvanirabhito vistarati / vividharAgalayakalito'sumatAM, klezatatiM saMharati // deva ! tavA'gre surapaticAlita-cAmarapaGktilalitA tava tanukAntimAnasasarasi, haMsAvaliriva kalitA // kanakamayaM siMhAsanamucchala-daMzulasanmaNikhacitam / romodgamamiva vahate prabhayA, tava saMsparzanaracitam // surakUtabhAmaNDalamiSato ya-tsevAM raviriha tanute / jinamukhapaGkajalolupamanasAM, mohatimiramavacinute // devadundubhirdivi nadamAnA, kathayati yasyotkarSam / muktipathotkaTalAlasabhavinAM, prathayati paramaM harSam // tribhuvanadevaM seve'harniza-miti buddhyA kiM zazinA / chatratrayamiSato nijakAyA, tridhA kRtA zubharasinA // aSTamahAprAtihAryANAM, lokottaramaizvaryam / sarvadevatAdhurandharatvaM, vadate vizve varyam // jaya jaya... // 7 // jaya jaya... // 8 // jaya jaya... // 7 // jaya jaya... // 10 // jaya jaya... // 11 // stutiH kaMkelistaruratha surakRtasumanovRSTiH, divyadhvani-cAmara-siMhAsanazubhasRSTiH / bhAmaNDala-dundubhi-chatratrayagaNa evaM, vande tvAmaSTaprAtihAryakRtasevam // 2 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazastiAgItAm rAga- gAyo gAyo re... gItaM gItaM re jinaguNagAnaM gItam / prItaM prItaM re mama cetaH samprItam // caturviMzatijinavaravUndaM, vartamAnamupanItam / guNagAnAdhvani bhavabhavasaJcita-duritajAlamapanItam // 1 // gItaM... vIrazAsane yeSAmudayAt,kumatatamo bhayabhItam / vande sUriM vijayAnandaM, bhAskaradIpramatItam // 2 // gItaM... / kamalasUrimatha dAnasUrimatha, premasUrimavigItam / vipulazramaNagaNasarjanato yairjinazAsanamunnItam // 3 // gItaM... rAmacandrasUristatpaTTe, khyAto vyAkhyAtItam / paNDitabhadraGkaraguruvacanaM, pIyUSamiva pratItam // 4 // gItaM... * vAcakamahAyazovijayaM ta-cchiSyaM guNiSu vinItam / natvA ziSyadhurandharavijayo, vyaracajjinaguNagItam // 5 // gItaM... SAD jayati vijayamahodayasUreradhunA rAjyaM sphItam dRSTi 8 zarA 5 mbara 0 dRg 2 mitavarSe bhaktaramRtaM pItam // 6 // gItaM... jinaguNagAnasudhArasapAnaM, zrutipuTayugalanipItam / zamayatu kRtsnAM bhavadavatRSNAM, himahimarucizucizItam // 7 // gItaM... Aad 52 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalazaH harigItam itthaM stutA jinacaturviMzatikA zubhA vipule'tule zrImattapAgaNagaganamaNDanaprema-rAma guroH kule / panyAsabhadraMGkaravijayajicchiSyavijayamahAyazaH pAThaka purandarazizudhurandharavijayamuninA sarvazaH zrIvItarAgapadAbjasundaravandanAsuracandanA'sAmAnyasaurabhavAsitAkhiladigvilepananandanA / jinagItagAnaparamparArUpA paramapadasatphalam nijarUparamaNadhurandharantI prathayatAM bhuvi maGgalam // 2 // 53 " Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaraNASTakam ow SANSANSAR -vijayahemacandrasUriH anAdyanantavizve'sminnazrAntaM bhrAmyato mama / adhunA kevalaM hyekaH, tvameva zaraNaM vibho ! // 1 // yatra vA tatra vA gatvA, yaM vA taM vA praNamya ca / yanmayopArjitaM pApaM, tatsarvaM kSamayAmyaham // 2 // pitA mAtA tathA bandhu-dayito dayitA'thavA / svAminnA'laM samuddhartuM, nimajjantaM bhavAmbudhau // 3 // cetastvayyeva saMsaktaM, ratiM na labhate mama / gRhe vA vipine vApi, paNye vopavane'pi vA // 4 // kIdRzo mandabhAgyo'haM, sati nAthe bhavAdRze / muktvA tvaccaraNopArita, vilasAmi bhave'nizam // 5 // hastamAdAya mAM nAtha !, tvamihA''nItavAnasi / mArgamadhye nirAdhAra-matha mAM kiM vimuJcasi ? // 6 // guNAnAM nAsti te pAraM audAryaM cA'pyanuttaram / guNamekaM na kiM mahyaM, tebhyo nAtha ! prayacchasi // 7 // idaM sunizcitaM viddhi, karuNAmbhonidhe ! prabho ! / tvAM muktvA koTikapaTaiH, zraye devaM na cA''param // 8 // 54 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayatyAgASTakam -vijayahemacandrasUriH caturazItilakSAsu, yoniSu bhrAmyatA mayA / yad yadAcaritaM pApaM, tadvaktuM naiva pAryate // 1 // asaMvRtena cittena, tathA'saMskRtayA girA / duSpravRttena kAyena, bhRzaM pApamupArjitam // 2 // devAdigatayastisro, gatimekAmimAM vinA / bandhAya puNyapApAnAM, kevalaM, na kSayAya tu // 3 // adya prApto'sti saMyogo durlabho janmakoTibhiH / taM labdhvA kila kurve'haM, vipulAM karmanirjarAm // 4 // zabdAdiviSaye yatnAt, pratibandhamapi tyaje / yataste sarvadA naika-svarUpAH santi dehinAm // 5 // yadrupamekadA dRSTvA, nRtyete smA'kSiNI bhRzam / sammukhaM cA''gataM tanla, rocate'dya nirIkSitum // 6 // zrotuM bhoktuM tathA spraSTuM, draSTumAghAtumicchati / sadA navaM navaM cA'yaM, bhuktapUrvo'pyanantazaH // 7 // karuNAbdhe'tha nAtha ! tvA - madya prApya niraJjanam / sarvebhyo viSayebhyo'haM, bhaveyaM virato vibho ! // 8 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyAgrahaNavidhisUtram ( zrImatpaJcasUtra - tRtIyasUtra - padyAnuvAdaH ) evaM yathoktamunidharmavibhAvanena saJjAtatIvrataratadgrahaNAbhilASaH / tatprAptaye prayatanaM vidhinA tu kuryA - danyopatAparahitaM svahitapravINaH // anyopatApa iha tatpratipattivighnameSo'nupAya iti sujJajanena heyaH / Arabhyate yadazubhena pathA nu kAryaM jAyeta taddhitakaraM na kadApi kartuH // bodhyau kathaMcidapi cApratibuddhabhAvau vairAgyasAravacanaiH pitarau svakIyau / " tajjIvitaM yadubhayatra phalAvahaM syAt saddharmasevanapurassarameva tacca // karmANi yAni samudAyagataiH kRtAni bhogyAni tAni samudAyagataiH punastaiH / kuryAma tatsamuditA vayamatra dharmaM yenAyatau bhavati nUnamaviprayogaH // 56 1 3 4 -muniH bhuvanacandraH Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aramAkamekatarusaMzritapakSisaMghatulyo hyayaM svajanasaMgakRtaprasaGgaH / svacchanda- nighRNa- sunizcita-pArzvavartI mRtyurgrahISyati kadA-tadahaM na jAne // ambhonidhau patitaranasamaM durApaM mAnuSyakaM nahi budhena mudhAtivAhyam / anye bhavA akuzalA atiduHsvarUpA mohAndhakArabahulA na sudharmayogyAH // mAnuSyakaM bhavajale khalu potabhUtaM sammuddya tasya vivarANi tu saMvareNa / sajjJAnanAvikayutaM sutapaHpravegaM yojyaM ca tadbhavajalottaraNe svakArye // 7 duSprApa eSa khalu hastagataH kSaNo'yaM tulyaM ca tena nahi vastu samasti kiJcit / siddhezca sAdhakatamo varadharmayogastasyApi sAdhanamasau narajanmalAbhaH // 8 mukteH padaM matimatAM nitarAmabhISTaM no santi yajjanijarAmaraNAni tatra / nApi priyApriyapadArthaviyogayogA naiva kSudhA na ca tRSA na tathAnyadoSAH // 9 57 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatrAtmanaH sthitiraho paramasvatatrA rAgAdidoSarahitA zivazAntarUpA / saMsAra eSa kila tadviparItarUpaH pratyakSameva parivartanazIladharmA // 10 ekakSaNe bhavati yannahi tadvitIye dRSTaH sukhI ya iha so'pyasukhI nimeSAt / svapnena saMvadati sarvajagatprapaJco yogyaH kathaM tadiha buddhimatAM vimohaH? // 11 tatprArthaye mayi kRpAM kurutAM bhavantau vyucchittaye'sya bhavatAM kila baddhakakSau / sAnomi cAhamapi yuSmadanujJayaitat / prApnomi duHkhaparihANamabhISTalAbham // " 12 bodhyo hyanena vidhinetarabandhuvarga etaiH samaM zramaNadharmarato bhavetsaH / nityaM nijocitavidhAnaparo nirAzaH saMsAdhayediti jinezvarazAsanaM ca // mAtrAdika prabalamohavazasvakIyalokaprabodhanavidhau yadi na prabhuH syAt / kuryAttadA tadupakArakaraM vizuddhamAjIvikAhamucitaM kila saMvidhAnam // 14 // - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saiSA parA nu karuNA ca kRtajJatA ca dharmapradhAnajananI jagati prasiddhA / evaM prasAdya pitarAvitarAMzca bandhUn dharmaM tato'numatimApya samAdadIta // evaM kRte'pyanumatiryadi nopalabdhA nirmAya eva vidadhIta tato'tra mAyAm / sarvAtmanAM hi hitakRdvaradharmalAbhaH sampAdanIya iti so'tra yathAkathaJcit // 16 svapnAdikalpitakathAbhirapi prabodhaM no prApnuyuH pariharedatha tAn prabuddhaH / nyAyaH kilAtra viSaye tyajanaM svapitroH rugNasthitAvagadalAbhakUte vanAdau // 17 kazcitpumAn gahanakAnanamadhyabhAge pitrAdiyuk svapitRbhaktipara: prayAti / zakyauSadho niyamaghAtaka ugrarupo rogo bhavet pitRjanasya kadApi tasya // 18 Alocayetsa guruSu pratibaddhabhAvo "yogyauSadhena rahitA na bhaveyurete / zaGkA kilAtra gahane vipine cikitsA lAbhe'tha kAlasahanA adhunA kilAmI // " 19 ja nA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthApya tAn kathamapi kvacana pradeze nirvAhasAdhanatadauSadhamArgaNArtham / dUraM vrajannapi suto nahi doSapAtraM medhAvinAM punaraho'rhati sAdhuvAdam // 20 tyaktA nahi svaguravastyajatA pi tena tyaktAstu tena sutarAM na jahAti yastu / nizcinvate hi vibudhAH sakalaM phalena jAnanti dhIrapuruSAH paramArthametam // 21 prAptauSadhaH pratinivRttya pitRRn sa dadyAdevaM ca rogavigamAt kila jIvayettAn / yadyad bhavejjagati sambhavakoTizuddhaM tatkartumarhati naro nijazaktisAram // 22 mAtrAdiyuGa naravaro'tha bhavATavIrathaH sacchuklapAkSikatayA dRDhadharmarAgaH / AdAtumicchati paraM zramaNIyadharma mithyAtvamUDhaparivArajanAvaruddhaH // 23 Alocayedidamasau- "svajanA mamaite karmograrogavikalA na vibodhayogyAH / aprAptabIjapuruSeNa na sAdhanIyo rogo hyayaM paramanirmalabodhisAdhyaH // 24 , 60 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvarUpaparamauSadhamantareNa naMkSyantyamI niyamato gurukarmarogAt / sampAdane'tra khalu tasya paraM vibhASA kAlakSamAzca pitaro vyavahAradRSTyA // " evaM vicArya sa pitRRnihaloka yogyanirvAhasAdhanayutAn vidhivadvidhAya / samyaktvamukhyaparamauSadhalAbhahetoH svazreyase ca varasadgurumAzrayeta // itthaM vidhAya sakalaM karaNIyakRtyaM tyaktvA kuTumbamabhiniSkramamANa eSaH / samprApya siddhimatha tAn pratibodhayaMzca satyaM bhavet svajanavargamahopakArI // atyAga eSa kila tattvavibhAvanena tattyAga eva phalito'tyajane tu mauDhyAt / yattAttvikaM hi phalamatra mataM pradhAnamAsannabhavyazucidhIrajanaistu dRSTam // saddarzanAdikavarauSadhadAnataH sa mRtyupracArarahitasthitibIjayogAt / saMsthApayediti ca zAzvatajIcane tAnetatsusambhavamataH puruSAnurUpam // 61 25 26 27 28 29 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zakyA nahi pratikRtiH prakaTaM tu pitrodharmaH satAM pitRjaneSu parAnukampA / pitroH paraM pariharan paritApahetuM jJAtaM kilAtra viSaye prabhuvardhamAnaH // 30 anyopatApavigamena ca sarvathaivaM gurvantike bhavati niSkramaNAya sajjaH / sampUjayejjinavarAnatha vItarAgAn sAdhUMzca zuddhavasanAdikavastudAnAt // 31 santoSayet kRpaNakAn vibhavAnusAramAvazyakAni ca yathAvidhi samprayujyAt / labdhvA sumaGgalanimittayutaM ca kAlaM prApyAdhivAsanamatho gurupAdamUle // 32 sphUrjatpramodarasakaJcakitAGgabhAgaH saMzudhyamAnahRdayAdhyavasAyazAlI / tyaktvA sa laukikagRhasthajanAhadharmAn lokottare pravizati zramaNArhadharme // 33 saiSA kila pravaramaGgalakRjjinAjJA siddhayarthinA budhajanena na khaNDanIyA / tatkhaNDanaM paramanarthakaraM mumukSoratatpAlanaM bhavati maGgalaheturuccaiH // 34 62 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BISRAEL hindurASTram DaoN. AcArya rAmakizoramizraH 14 / 295 paTTIrAmapuram khekaDA (bAgapata) u.pra. 201101 bhArataM bho ! hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchtha ? (1) mAtRbhUmeH sevanAdatha kathaM yUyaM bhavatha vimukhAH ? dezavAsivipattinAzaM kartumadhunA bhavatha pramukhAH / dInahInavipannapArzve kuzalapRcchAyai na yAtAH ? na yUyaM rudatAM janAnAmazrupraucchanaparA jAtAH ? bharatabhUmiM kathamimAM muslimAdhInAM kartumicchatha ? bhArataM bho ! hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? (2) ye bubhukSApipAsAbhyAM pIDitAH santi hi rudantaH / janAnAM teSAM samIpe gatA netAraH kiyantaH ? matAnAM yAcanAkAle na jAne te kiM vadanti ? paJcavarSAnantaraM te kathitavaktavyaM smaranti // aho ! nirvAcitA nijamastitvamapi vismartumicchatha ? bhArataM bho ! hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? munmun MANTRAAAAAAAAAAAAAAA 63 AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA 1-<Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MILITTLUTUUUUUUUULTULTULTUULT ururururururururururururururururunruri annnnnnnnnnnnnnn bubhukSitamanujAnApRcchata te hi kiM kiM bhakSayanti ? pIDitAH kiM kSudhA pratidinamudarakRtapAdAH svapanti ? tRSA vyAkulatAparAste nidAghe pratinalamaTanti ? jIvikAmarjituM pratigRhagatAste carcA caranti ? kinna teSAM gRhaM gatvA tadIyabhAvAn jJAtumicchatha ? bhArataM bho ! hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? (4) AgatA vaidezikAste kRto pairatrAdhikAraH / balAjjanatAvadhaM kRtvA prasArita AtaGkatAraH / tadIyairanyAyibhaktairvibhakto'yaM bharatadezaH / pAkavaGgau hindurahitau zAsti taddhArmikanidezaH // tathA'pyatra vasanti yavanA dezamuktiM kartumicchatha ? punardezaM hindurASTraM kathaM no nirmAtuM micchatha ? AUTIFUP-UnrnAURATruerALLURLutrilitr nannunarM bhArate vaH pravardhante pratidinaM te musalamAnAH / caturbhisteSAM vivAhairbAlasaMkhyA vardhamAnAH / pArivArikaniyojanabaddhAnna kurute zAsanaM tAn / kiyatkAlaM sahiSyadhye zAsakIyAn bhedabhAvAn ? yavanatuSTIkaraNanItyA hindunAzaM draSTumicchatha ? punardezaM hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? ARATHI/AAAAAAAJTAPTITLETERNFURNITARATURARIAll TALKARUPATERTAIPL RANGILITARIALPAla tAmA TRURALRUALILALTURULNITIRUPALALITUALRUrunurunsnuuuun.RATE M Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P urnruarrrrrrrrrrrrrr uaruruuuuuuururuvruary n nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnruti yatrAdhikAH santi te yavanA hinduvadhaM kurvanti / paraM dayAluhindavastAniha yatra tatra rakSanti / zanaiH zanairvardhitvA te'gre bhAratamadhikartAraH / saMsthApya tvislAmadharmamiha hindUnnAzayitAra: // hindudezaM bhArataM kiM yavanadezaM draSTumicchatha ? bhArataM bho ! hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? -ruarunnnnrunnerunnnnnnnnruarunan unmurranirunninnrunnnnnnnnnnnn kRtvA hinduvadhaM kAzmIrAttaiH zeSAH palAyitAH / adyAvadhi zAsanena teSAM vAsA api na kAritAH / samApya hinduvirodhizAsanaM haindavarASTra sthApaya / hatvA rAmavirodhirAkSasAn hindusaMskRtiM sAraya // phIjIdeze yadyad bhUtaM tattatkiM kartumicchatha ? punardezaM hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? (8) zakAstathA hUNA ye kecid vaidezikA Agaman / asmAkaM saMskRtiM gRhItvA tatra vilInA abhavan / paraM musalamAnA adyAvadhi makkAtIrthaM yAnti / bhAratabhUmau janma gRhItvA parakIyAste bhAnti // kimapi rAmamandiranirmANe muslimabAdhAmicchatha ? punardezaM hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? aanerunninrnururururunrunurnnelhearrarurnarrianrarunnrunanny -neurunnnnnuairearinnaruururunninraruna Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mururururururunUTUFurururunuTILLIUALLY MAOAOAAAAAIMA MARALIANA ARAM) Un MULTURARTU N-Trununununun GURUKURAULILAULArrrrrrrurunururunrurururunrift yavanA atra rASTrapatipadamapi vidhAnena gRhNanti / mavipAzca nyAyAdhIzA api rAjyapAlAzca bhavanti / tAdRzamasti na kimapi sthAnaM yatra na te tiSThanti / paraM kadAciddezasaMskRtiM nA''tmIyAM kurvanti // alpasaMkhyakAn kimatra tAn bahusaMkhyakAn kartumicchatha ? punardezaM hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? (10) bhArate na yavanA dezIyAM saMskRtimapi gRhNanti / svadezIyatIrthAni pavitrasthAnAni na pazyanti / gaGgAjalamAvejamajamato na pUtamavagacchanti / nAmAni ca bhAratasaMskRtivatte norIkurvanti // teSAM kAraNena bhAratabhUkhaNDatrayaM na pazyatha ? punardezaM hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? (11) masz2ideSu kRtanamAjapAThA allAM bhajanta yavanAH / IzuM prArthayantu carceSu ca yIzubhaktiparA janAH / bauddhAH samarcantu buddhyA taM dharmapravartakabuddham / jainA bAhubaliM smarantu taM mahAvIramakruddham // ziSyAH ! gurudvAreSu nAnakaM guruvANyA'Jcatumicchatha ? bhArataM bho ! hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? FULTUREuruuururururunurunurururururururururitrunHULA THIUTUTILAULILUULTULTITUTLEurururuLALPURUrURI AnnouTumuTurunnunHRUPMURURURULTUALPUR... HAITUTAURUITUTIOUTUrurununirururuTurmuTUTIFUTLY 66 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -runnarurunurunninraunaruunnar uwaunururunanuarurneaaneeruine Triannamrurnearn mandireSu kecicchrIrAmaM zrIkRSNaM bhagavantam / zivamarcanti gaNezaM viSNuM ke'pi hariM hanumantam / japanti cA'nye durgAdevIM kecid bhajanti zaktim // bhaktiparA hindavo ! na jAne kiM kiM tvarcitumicchatha ? bhArataM bho ! hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? (13) sAmye sarveSAmadhikAraH ko'pi na keSAM bhAraH / bhAratIyasaMvidhAnamiha sarveSAM kaNThe hAraH / unnataye'vasarA upalabdhAH sarveSAM zrImantaH ! kintu yairjanairunnatiH kUtA te sajjanAH kiyantaH ? kAramIrAtkanyAparyantaM bhArataM yadi draSTumicchatha ? bhArataM tad hindurASTraM kathaM no nirmAtumicchatha ? urururuuuuuuuuuuuuuuru SEXPOct nunuuuuuuuuuuuuunnn I ghRNA lajjA bhayaM zoko jugupsA ceti paJcamI / kulaM zIlaM ca jAtizcetyaSTau pAzAH prakIrtitAH / / REG Arunanuruuuuuuunrurururun nnnnnnnnnnnnnnnn 67 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 (9) * valmIkagarbha viza bho mune ! panaH // 1 // kiM bhoH kathaM rAma iti pragAyasi mArastvidAnIM prabalo dharAtale / hAhAkRtirnRtyati doSazarvarI valmIka garbhaM viza bho mune punaH // // 2 // zAstre ca zastre prathamaM nRpottamaM dhatse tvidAnIM padavittalolupAH / gRdhrA iva kravyabhujo jayanti te valmIka garbhaM viza bho mune punaH // // 3 // rAjyaM prajAnAmabhayaM sukhAkaraM cette mahAtaGkavibhISikA'dhunA / gANDIvaTaGkAramapi pratarjati valmIka garbhaM viza bho mune punaH // // 4 // DaoN. surendramohanamizraH kurukSetravizvavidyAlaya: paulastyadoSAnkaluSaiH svakairnRpAH kurvanti conAnapi lajjitAnmudA / svatantratA vArjitatantratAM gatA valmIka garbhaM viza bho mune punaH // * 20.2.2002 dinAGke kurukSetrasya brahmasarovarasthakAtyAyanIpIThe saMskRtabhAratyAH zrIvAlmIkijayantIsaMskRtakavisammelane paThitam / 68 8) Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 // pAzcAtyapanthAH sa urIkRto janaiH prAcyastu dharmaH smRtizeSatAM gataH / durvyAkhyayA mUrcchitavedasantativalmIkagarbha viza bho mune punaH // 6 | kauTumbikaM saukhyamapAkRtaM tu hA svArthapramAdaiH satataM bubhukSayA / vRddhAlaye vArdhakamAsate nA valmIkagarbha viza bho. mune punaH // // 7 // mAtsyaH sa cAsau kurute padaM bhuvi nyAyo balI durbalamatti nityazaH / kITAH pataGgA iva mAnuSA hatA valmIkagarbha viza bho mune punaH // // 8 // bhraSTastvadho'dhaH pariyAti mAnavaH sa dAnavAnAM kurute padArcanam / daivIstyajansampadamAsurIH zrito valmIkagarbha viza bho mune punaH // // 9 // pRthvIM vihAya pragatA udaGmukhA nakSatrayAtrAM tu budhAH prakurvate / putraH pRthivyA mriyate bubhukSayA valmIkagarbhaM viza bho mune punaH // 69 : Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // zikSA na cAste na ca saMskRtirjane kAmArthakutsA vinihanti sabhyatAm / rAmaH kutastasya ca rAjyalakSmIvalmIka garbhaM viza bho mune punaH // // 11 // netA pramAthI vyasanaikadRSTimAn dhUrtaH prajAtantravinAzahetukaH / kozasya hartA prajayA citasya yo valmIka garbhaM viza bho mune punaH // // 12 // sA bhAratI roditi rASTramAtRkA yacchinnamastA sucirAtparAbhavaiH / putrA na zRNvanti tatrapA malA valmIka garbhaM viza bho mune punaH // // 13 // saddharmaniSThA kva ca karmaniSThatA kvA'sau janAnAM nayavartma vartitA / jIveSu vRkSeSvapi cA''tmabhAvanA valmIka garbhaM viza bho mune punaH // // 14 // gIrvANavANIM janamAnaseSu tAM niSiJcitAM varSasahasrakAddhaThAt / dUrIcikIrSanti vimUDhacetaso valmIka garbhaM viza bho mune punaH // 70 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 15 // jAtimahiSThA guNakarmatA gatA varNasya bhede zrutivama'nirvRtA / nIcordhvabhAvena mitho'rdayanti te valmIka garbha viza bho mune punaH // // 16 // hA janmanA brAhmaNa eti ko'pi saH sa kSatriyo vaizya ito'pi zUdratAm / aspRzyatAvyAdhirudeti du:sahA valmIkagarbha viza bho mune punaH // // 17 // zUdraH sa Azu dravati prajAhitaH zilpAdikarmANi dhiyA sRjanvazI / kiM hetunA'sau dalito harerjano valmIkagarbha viza bho mune punaH // FARP UR dvIpaH sa jamburbharatAkhyakhaNDako yatra sthitA saMskRtimAtRkA bhuvaH / rakte 'pyabhinne sahajAH sadA'jire valmIka garbha viza bho mune punaH // // 19 // jJAnaJca tatva kca vivekavRttitA tvandhA yathAndhAnvinayanti hA janAn / rAmAyaNaM pUjyamatho na pAlitaM valmIkaga viza bho mune punaH // 71 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // he bhAratA bhAratamAtRkAsutA AryA RSiprAptasujanmazAlinaH / AtmAnusandhAnamidaM cikIrSituM vAlmIkigarbhaM vizata prajAgarAH // // 21 // tadrAmarAjyaM yadi sAmprataM prajAtatre niSekaM labhatAdanAmayam / nirbhIkarASTraM bhavatAjjagadguru punarmahAkhaNDitabhArataM mahaH // // 22 // vAlmIkerjayatAjjanma jayasaMvatsare kSitau / kurukSetre nato bhaktyA surendraH prathamaM kavim // - . gurutyAge bhaved duHkhaM, mantratyAge dridrtaa| gurumantraparityAge, siddho'pi narakaM vrajet / / (AcAradinakare) 72 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhIratA dhIyatAmA -DaoN.surendramohanamizraH ____ ku.vi.,kurukSetram / kAmanA vallarI patrapuSpairnatA satphalA syAdasau dhIratA dhIyatAm / / moghatA jIvane gehinI sAmpratam syAdamoghA kRti/ratA dhIyatAm 2 vItakAste'dhunA vAsarA durbhagA durjayaM kiM sakhne dhIratA dhIyatAm 3 rAtrireSA zvasityAsavArtA zucA bhAskaro bhAsyati dhIratA dhIyatAm 4 preyasI nA''gatA no gataH kalpaka: prema no niSphalaM dhIratA dhIyatAm 5 rAjyadAvAnale ko'mRtaH ko mRto dyUtamithyAjire dhIratA dhIyatAm 6 sakhyasaukhyaM sadA bhAti no jIvane garhaNAA garo dhIratA dhIyatAm 7 pUrNimA no sadA sA tvamA nizcitA mRNmaye dIpake dhIratA dhIyatAm 8 pAntha ! panthA asau nirvikalpo'dhunA kaNTake 'pyakSate dhIratA dhIyatAm / / 73 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ke kauTilyavandanam [ paJcanimiSaparyantaM mRdaGgadhvaniH, tadanantaraM nepathye ] sadayahRdayA: sahRdayA: ! svAgataM vaH / bhavatAM sarveSAM viditacarameva yad vizvasya mahatAM ) cintanAcArucetovatAM samAje niratizayAM prakhyAtimupagataH, analpAbhiH kalpanAbhiH prAjyasya rASTradaurbhAgyadUrIkaraNazastrasya rAjyazAstrasya nirmAtA nikhilajanapadasaubhAgyakarmanirmANadharmA kaNTakamUlocchettA kauzalyavatsvAntastatrabhavAn kauTilya iti / etacca prasiddhaM yat kauTilyo rAjakIyeSu vyavahAreSu sutarAm udAsIna evAsIt / parantu nyAyyena mArgeNa rAjyamalabhamAnasya candraguptasya vijJaptimanulakSya tasmai rAjyadApanaM pratijajJe / rAjyadApanAnantaraM na tasya kartavyabhAraH samAptaH / tasmAt saH malayaketorAzrayaM prApya candraguptaparAbhavAya prayatamAnam amAtyarAkSasaM kathaJcit kusumapuram AnAyya taM candraguptamantriNaM kartumIhate, tatra vividhAni tantrANi prayuGkte, saphalazca bhaviSyati / kauTilya: svanirmiteSu rAjyatantreSu sAphalyavaiphalye spaSTameva jJAtukAmaH san vividhAbhiH dizAbhiH anekaizca janaiH tasya draDhimne prayatate / arthazAstrAdhyayanenedaM spaSTIbhavati yat kauTilyaH sarvatra gUDhacarANAM vyUhameva nirmApayAmAsa / nartakInAmapi tatra bhAgagrahaNaM vartate / nartakIbhiH janapadAnAM vyavahAraH sUkSmekSikayA parIkSaNIya iti, jJAteSu keSucidapi vizeSeSu adhikAriNo jJApanIyA iti kauTilyaH sUcayati / amumaMzaM manasi nidhAya nRtyanATakamidaM racitam / atra karNATakasaMgIte prasiddhA eva rAgAH tAlagatayazca samupAttAH / kannaDabhASAyAzchandogatirapi dvitrasthaleSu aadaattH| atra sAphalyavaiphalyayoH sahRdayA eva pramANaM bhavitumarhanti / 74 es. jagannAthaH 2925, Saraswathipuram. 1st main, 5th cross. Mysore -570009 Phone : 541687 86 6EUR Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadyapi asmAkaM sarve'pi kalAvido viracitAnalpAbhyAsA utsukAstarpayituM shRdyaan| tathA'pi mahAkavimukhAravindagalitA vANI atra smaraNamarhati yathA AparitoSAd viduSAM na ( sAdhu manye prayogavijJAnam / balavadapi zikSitAnAm AtmanyapratyayaM cetaH / / zabdanRtyam - nATarAgaH / haMho haMho padaM padam / haMho haMho padaM padam / haMho haMho padaM padam / haMho haMho padaM padam / naTanapaTutaraM padaM padam / ghaTitanUpuraM padaM padam / gaNacalanavaraM padaM padam / guNamanoharaM padaM padam / bhUSaNalalitaM padaM padam / doSavirahitaM padaM padam / zrutihitaninadaM padaM padam / gatilayavizadaM padaM padam / nayanahRdayatarpaNaM padaM padam / jayati kRtasadarpaNaM padaM padam / / tvaritavihitatADanaM padaM padam / sphuritadharaNipIDanaM padaM padam / calanabahulakomalaM padaM padam / vilasadativinirmalaM padaM padam / valanabhaGgipaNDitaM padaM padam / kalaninAdamaNDitaM padaM padam / chavimanojJapadaM padam / bhuvi vilAsi padaM padam / tAlasubhagapadaM padam / bAlazoNapadaM padam / rasikatoSi padaM padam / lasitabhASi padaM padam / suhasitamiva padaM padam / ahaha cAru padaM padam / gaNapativandanam / [nATarAgaH] pa - vetaNDAsyaM taM naumi zrI..vedairIDitaM vedavidveSTitaM la a.pa- maGgaLapadaM dadAnaM mudA namrasatAM sadA 75 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ke WEBC CG maNDitagarimAdbhutaM manasA drutaM kalaye gaNezaM ___ caraNa:- gAne karNasudhAdAne nipuNaM rasAnandAmbudhisAndraM saccidAtmArAmaM prakAmaM mAritaparaM varaM mAlinaM mAnase mAnaye mAdhavasuralokanAthanutaM pinAkisutaM guNADhyam // kauTilyavandanam / [ kalyANI] loke ratoketarArthaprakaTanaghaTanApaNDitaprIyamANAM svAntasvAtavyazailIkalanavarakalAkovidAzrIyamANAm / rAjyakSemaMkarAdhvasphuTacalanapaTuspaSTavikhyAtabodhAM vege nirdhUtarAdhAM bahugahavidhAM naumi kauTilyamadhAm // [rAdhA-vidyut] sarasvatIprArthanA [ SaNmukhapriyA ] zvetA dehagaladvibhAbhirasitA kezasphuratkAntibhiH pItA bhUSaNabhAsamAnarucibhiH prItA vidAM bhASitaiH / mAtA varNagaNasya zAradavidhusphItAnanA zAradA bhavyaM svIkRtabhAvukAkRtirimaM puSpAJjaliM svIkriyAt // sUtradhAraH- alamativistareNa / (nepathyAbhimukham avalokya) Arye ! itastAvat / naTI - (pravizya) Arya ! iyamasmi / sUtradhAra:- Arye, AjJapto'smi rasotsanimajjanasajjayA pariSadA yadadhunA paTutaramatinA (lokakalyANakalanakauzalyakarmINena kauTilyena viracitaM rAjyavidhAnamahAstramarthazAstramadhikRtya sahadayahRdayotsAhavAhinyunmIlanazIlena gAnanibiDena nATyena samArAdhyantAM sAmAjikA iti / tadadhunA tAvadime sAndrAnandamamandamanububhUSavo rasikazikhAmaNayo rAgaparivAhinA madhuramadhureNa . gItena taya'ntAm / naTI-Arya, katamaM vastu samAzritya gAyAmi? sUtradhAra:- Arye ! nanvamumeva udayamAnaM bhagavantaM bhAskaramadhikRtya gIyatAM tAvat / naTI-tathA / (iti gAyati) CCE & CGPSC CS 76 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ (vAsantikA) bhU-raGga-mAnuSanaTairabhinIyamAnaM saMsAranATyamavalokayituM dinAdau / Aruhya zakraharidAsanamaMzumAlI labdhyA mahArasikatAM rimatamAtanoti // (tataH pravizati bhaTa:) (begaDe rAgeNa bhAminISaTpadIchandasA gAyati / ) kalitabahulakalAvilAse ! lalitanATyotsavanivAse ! militabandhurabhAvabhaGgivizArade ! bAle ! / kalayituM tvAM ramaNi ! nRtyaM tulanayA parivarjitaM budhavalayanibiDAyAM sabhAyAM nRpatirAhvayate // nartakI- (AtmagataM) aye, AryakauTilyasyedam AhvAnaM na punardevasya candraguptasya / nagare vartamAnAH paristhitIH saMsthAyAM sUcayituM pUrvameva niyuktA'smi / parantu mayA ye viSayAH sUcitAstatra kiJcidivAzraddadhAnastatrabhavAn kauTilyaH pratyakSameva nRtyaprayogadarzanavyAjena tAn / sarvAn draSTakAmo'sti / mayA'pi devasya candraguptasya purastAt nRtyaprayogavyAjena nagare vartamAnAH paristhitaya AryakauTilyAya sUcyante / tatrabhavAn mayA sUcayiSyamANeSu prasaMgeSu kAMzcana vizeSAn vispaSTaM jJAsyatyeva svIyayA anitarasAdhAraNyA medhyaa| (prakAzaM) ayi bhoH bhaTa, vijJApyatAM tAvad devazcandragupto yadanugRhItA'smyahamanena mayi patitena devakaTAkSeNa / tatrabhavato devasyAjJAnuvartinI iyaM sevikA devasya sevAM kariSyatIti / / bhaTaH- tathA (iti niSkrAntaH) nartakI- (AtmagataM) adhunA ziSyA abhyAsArthaM preraNIyAH / ICES & RESE CONCEPSC A 77 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRtyAbhyAsaH [zaGkarAbharaNarAgeNa tripadIchandasA ca gAyati / ] abhineyaM nRtyaM naH prabhuvAcA stutiyogyaM sabhayA ca dravatAM rasapAkai (:) rasikAnAm abhitazca vAtaM vibudhAnAm // doSANAmalpatve'pyeSA nartanazailI toSIyaM sphuraNaM na karoti prAjJAnAM veSairna prItiM dadhate ye // bhUyAt paramA siddhiH stUyAdavanIpAlo deyAt saMdohoDamAtyAnAm asmabhyaM svIyAni zlAghAvacanAni // nRtyaviSayaka upadezaH [ bhairavI] (pa.) rItireSA samIcInA prItito bhAvukArAdhanA / (a.pa.) naTanaM nAlaM bahiratiramyaM sphuTati manasi yadi tadavAggamyam / (caraNaH) janagaNahRdaye pramudamudArAM janayedadhunA sAdhu kaleyam / sarvarimana rasike kuruta paraM garvaM nATyavilokanajam / narapatikaruNApAGganipAtaM varayata varSitakAJcanajAtam // prasthAnam [ kuraJjI] sundaraM rasabharaM prAjyavaraguNasAndra ! vandanaM karavAma rAjAdhirAjendra ! vayamime smo nATyagItAdipaTutamAH svayamAttazAradApAdArcanakSamAH / sahRdayAn sevituM niyateSu samayeSu Ice CC C CGGES & BEST 78 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihRtimatyanavaratametadvicAreSu karNazaSkulikA'smadIyA samAhitA pUrNA prakRtigAbhiruktibhirnibiDitA na kalAsu niratAbhirasmAbhirAsyate sukhamudante joSamakhilamapi zasyate karma yannikSiptamasmAkamAryeNa dharma eSa kRto'sti niyatena kAryeNa sundaraM rasabharaM prAjyavaraguNasAndra! vandanaM karavAma rAjAdhirAjendra ! nagaram / (kalAvatI) bhavati deva bhavannagaraM janabharaM pRthivIprasiddha navataraM satataM vibhAti trijagatIsmitacAru bhavyam / vyavahRtiM kartuM racitavAn sthalavaraM sthAnIyasaMjJam / zivakarAMstrIn vitatAnaparAn vihitavAn grAmAn bhavAn / viharaNAya na teSu zAlA nirmitA nipuNena bhavatA / vihatimUhamAnena karmaNAM nikhile janapade / pAlane lAbhe ca bhUmyA arthazAstramaho pravRttam / lIlayA sUtraM tadIyaM samanutiSThati rAjan bhavAn // gajadarzanam / [ dhanyAsI] jAnAti bhavAn gajAn jayakArAn samaravarAn / mAnAhAna rAjyazobhAdharAn / nAnArItIralaM vettIbhazikSaNe ko nAma sadRzo vetaNDAnAM vede bhavatA / aantage Dangeegas 79 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ebe zUrAn damyAdibhedena vAraNAn vIrAn nirvizaGkaM bodhati bhavAn bho rAjan / zobhAlaGkArayorvIpate bhavAn saubhAgyaguNayorjJAnaM samaM dharati gajaviSayakam / nagarIyo mArgaH [ kAmbhoji ] mArgastvannagaragato janapracAraiH saMmardaM janayati paNyavIthibhizca / saMpattiM nagaranivAsinAM kubera - zrIlajjAkaraNavidhAbudhAM dadhAti // rAjasaudhaH [ sucaritrarAga: ] saudho vibhAti rAjaMstava bhU-vibhUSeva sAdho mahIkSitAM narapAtra nAyaka vIcIbhare tarupratibimbavAn jale prAcImukho mahAn pAkasthalAdigRhavAn dhAnyasumavipaNiparIto hemarajatasadanasameto mAnyanATyakovidayuto bheSajaprakArasahito gajAdipazukAryazAlA sthAdikR tigehamAlA dhvajAdikaM bhUSaNamapi cakArita rAjaniveze'muSmin // janatA [ nATakuraJjI ] janatA karaNacaturA dharaNIza tava rAjye tanutehitavicArAn AnvIkSikInipuNA vedetihAsapurANavijJasamUhasaMyuktaM he deva te nagaraM sadA guNidhIdhanairavitaM 80 . Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - &BOSS BOBORE BOOR mAyAcamatkRtikAriNI mAlyAdikUtizIlA svIyAsu samadhItAsu sadvidyAsu mAnabharA / vividhAsu lalitakalAsu nATyamukhAsu bahulasukhA bhuvi daivakRSisamarocitaprabhUti prabhAvaparA / sainyam |[vlji] zUrAdhizUra bhoH zastraprayoge dhIrAgraNIryudhi pracurabhayavege dhanyaM mahIndra tava hRdayena ghoraM sainyaM sadA'pyAyudhairatikaThoraM sarvatobhadrAdiyatraiH sthirairate garviNo yodhA anIke prazaste kiMcAtivihitaripusaMghAtadalanaiH pAJcAlika prabhUtiyatraiH sacalanaiH zatyAdinizitatamazastragavizeSAn yuktyA prayuJjate sainikAH zeSAn tAlAdidhanurISaduddhRtya yazasA ye lAnti jayakRtAM mAnanAM mahasA / zAsanam / [ latAGgI] samavAlokayAma deva kamanIyaguNaM prAjyaM rAjyam / niyatendriyatAM rAjasuteSu nayaparadharmAn mantrigaNeSu kararupAttamaNiprakareSu viracitavividhaparIkSAkAn suparIkSitasauvarNAbharaNAn upacitakozAn adhyakSAn / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahRtiSu vyavasthApitalekhAn avivAdaM nirNItavivAdAn / daNDanIyajanadApitadaNDAn paNDitavaryAn dharmasthIyAn / aucityAnuSThitaSADguNyAn vAci ca manasi ca karmaNi caikAn vyasananicayanirvAhe nipuNAn asakRt samarapravINAn adhikRtAn / nIrAjanakRtiH [ dvijaavntii|] vihitArthazAstrAya dhRtasumatizastrAya kauTilya te sumanonIrAjanam / sphuTavAkyajAlAya dezanAzIlAya dRDhavihitazAsanai rASTrapAlAya mRdumanohInAya nItiSvadInAya manujazubhalInAya nIrAjanam / abalakAruNyAya mantrigaNagaNyAya sthiratarIkRtamUlyAkhilasupaNyAya praNidhijanavinutAya nayayoganiratAya nItijJasukRtAya nIrAjanam / sehisuhRdAryAya ripunAzakAryAya rASTrayogakSemAnalpadhairyAya vizvatonetrAya dhRtadaNDatotrAya prakRtihitasUtrAya nIrAjanam / bhAvukAnAM hRdambhoje bhAskarIyatu santatam / jagannAthena racitaM rucyaM kauTilyavandanam // ReceSCBSE OBC |Ke S& E%EGE& CGPS& EGEGENCE HALLAHAugustention . caturNAmapi vedAnAM dhArako yadi pAragaH / tathApi laukikAcAraM manasA'pi na laGghayet / / (AcAradinakare) 82 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkhyAdaH cintanadhArA muniratnakIrtivijayaH bahuzo vayamanyaiH saha vyavahAre'sahajA bhavAmaH / manazcA'smAkamudvignaM bhUtvA vicArATavyAmaTanaM karoti / 'naitat samucitaM, naitat samucitaM jAtaM, naivaM vA'nena samIcInaM kRtaM, svayaM kRtameva hi zobhanaM bhavet ' - ityAdibhirIdRgbhirvikalpaiH cittaM sadA vikSiptaM bhavati / etasya etAdRzasya vA cittavikSepasyA'sahajatAyAzca mUlamastyanyajanebhyaH sakAzAdasmAkamapekSA / apekSAnurUpaM kAryaM yadi na syAnna vA'nyaH kuryAt apekSAto viparItaM vA yadi syAt tadaitAdRzo vikSepa uttiSThate klezazca samudbhavati / atraitat spaSTaM jJAtavyaM svIkartavyameva ca yat pratyekaM manuSyasya svakIyasya bodhasya maryAdA kSamatA cA'sti / sa ca tanmaryAdAnurUpaM kSamatAnurUpameva ca kArye jIvanavyavahAre ca pravartate / yaH kazcidapi parakIyAM svakIyAM vA kSamatAM maryAdAM vA na svIkaroti svIkartuM vA na zaknoti sa na kadApi pArasparike vyavahAre sAhajika udAro vA bhavati / sa kadAcidIrSyayA pIDyate kadAcicca vikSepeNa / yadyapi, bhavatu IrSyA vA vikSepo vA vastutastu asahajataiva tat / asmAkaM jIvanacaryAyA vyavahArasya cA'sAmaJjasye tu heturapyeSaivA'sti / asmAkaM svIkAro'svIkAro vA nA'tra mahattvapUrNaH / sAmpratakAle tu pratipadaM pArivArika: saGklezo dRzyate, kauTumbiko vicchedo'pi bhavati, samasta: samAjo'pi vidroheNa pIDitaH, rAjanaitika kSetre'pi nAsti samasyAnAmalpatvam / satataM sarvatra - audAryaM nAsti, mahattvAkAGkSI asti, dhanena garviSTho'sti, svamatimevA'nusarati, sahakAravRtyabhAvo'sti, svecchAcArI asti, svayazolAbhArthameva yatate, pAdAkarSaNavRttirasti, sattAlolupo'sti, svArthI astiityAdikA rAvA: zrUyante / kintu sarvasyA api rAvAyA yadi mUlaM gaveSayema tarhi jJAyeta 83 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yad janAnAM maryAdA muktvA nAstyanyat kiJcidapi |etaadRshy uparyuktA vRttayastu tasya / svabhAvasya maryAdA'sti yat sa tathA vartituM prerito bhavati / sarvA apyeSA rAvAH pArasparikyaH santi / vayamanyaM lakSyaM kRtvA rAvAM kurmahetathA'nyo'pyasmAnuddizya karotyeva / asmAkaM svabhAvasyA'pi maryAdA'styeva , yAM ca . svIkartuM na vayaM kadApi sajjIbhavAmaH / pratyuta 'tena boddhavyam' ityastyasmAkamapekSA, kintu 'mayA'pi boddhavyam' iti tu nAstyasmAkaM dRSTiH / etadeva bodhazUnyatvamasti sarveSAmapi klezAnAM mUlam / ___ yadi ca vayaM sarve'pyasmAkaM pArasparikI: maryAdAH samyag bodhayema svIkuryAma ca tadanurUpameva ca yadi kAryANi kuryAma tarhi bahubhiranathairaniSTairduSpariNAmairvA rakSaNamapi bhavet / tathA ca vyavahArasya mAdhuryamapi rakSitaM syAt / kintu na kadApi vayamasmAkaM kis pareSAM vA maryAdA kSamatAM vA svIkurmaH / ata eva vaimanasyameva vardhate / / svakIyAM maryAdAmajJAtvA'svIkRtyaiva vA kasmiMzcidapi kArye'bhimAnatayA yadA vayaM sAhasaM kurmaH yadA ca tatra viparItapariNAmamApatati tadA parasmin jane doSAropaNasya hInavRttyA svarakSaNakaraNAvasara upasthito bhavati / yadyatra vayaM samarthAstarhi tu tathA doSAropaNena bhavati svarakSaNaM kintu na tadasmAkamuttamatvamAbhijAtyaM vaa| 'sarvamahaM kartumIzvara' itivat 'mayA kRte kriyamANe vA kArye na kadApi kSatirbhavati' ityapyasatyaM tathyazUnyameva / mithyAbhimAnasyA'ndhakAraH svamaryAdAyA upalakSaNaM runnddhi| ___aparaM ca , astyasmAkamapekSA parasmAt zreSThapariNAmasya, tatra ca nAsti kaa'pynaucitii| kintu yadi tasya kSamatA tAdRzI tAvatI vA na syAt tarhi tAvanmAtreNa na sa upekSitavyo 2 vA tiraskartavyo vA bhavati / bahuzo vayamevaM cintayAma icchAmo vA yat 'tenaivameva vartitavyam, evaM ca vyavahartavyam' kintu sa na tathA varteta anyathA'pi vA kadAcit " varteta, tarhi tatrA'sti tasya bodhasya maryAdA / yadyapi sa sarvathA'nabhijJo'sti na ca meM kiJcidapi jAnAti iti tu na, kadAcicca jJAtvA'pi sa tathA karoti yannA'smabhyaM roceta OM tathA'pi tatra tasya maryAdA eva kAraNam / sa jAnan vicArayan sannapi svasaMskArapAravazyena 84 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA kuryAd kintu na sadA sa tathA kRtvA mudamApnoti / tasya svakIyo vyavahAro vartanaM vA tadanantaraM taM pIDayatyapi / evameva ca yadA vAraM vAraM bhavati tadA vayaM vyAkulA bhavAmaH, yad 'etAvadbhirapi sa kathaM na budhyate?' kintu naiSA vastusthitiH / naiSa doSAcchAdana - prayatnaH, yena sa yathecchaM vrttaam| kintu tAvanmAtreNa cittaM kaluSitaM kRtvA tasya tiraskAra , upekSA vA nocitapravRttiH / sa svaM prati sAvadhAnaM bhUtvA kSatimukto bhavituM prayatnaM kuryAd'- ityastu asmAkaM prayatnaH, etaccA''vazyakamapi, kintu pratyekaM janasya svakIyo niyatasvabhAvo bhavatyeva yaM ca sa sdaa'nusrti| ata eva ca svasya mAnasikI vaicArikI vA sthitiH tAdRzI bhavati yat zakyamapi parivartanaM sa icchannapi na kartuM prabhavati / na kintvetAvatA so'smAkamaprasattipAtraM bhavati / evaM satyapi yadi vayamaprasannAH syAma tarhi sA'smAkamazakti,nataiva / evaM bhavedapi kadAcit yat dAyitvaM pratyasmAkaM jAgRtirasmAnudvignAn kuryAt kintu naiSa sarvakAlIna upAyaH praznasya paristhitervA Ric nirAkaraNasya / etena tu pratyuta paristhitirvikaTA viSamA ca jAyate / ____ yadi vayaM sampannAH sarvarItyA tahi yo na tAdRzastadarthaM tvasmAkamaprasannatA udvegasya kAraNaM bhavati yA ca tasya vikAsamapi runnddhi| evaM ca svajIvanaM prati tasyA'bhigamo'pi parivartito bhavati / kadAcit sa svaM hInamevA'numanyeta kadAcicca svacchando'pi bhavet yena tathyaM sArabhUtaM vA jAnannapi na tathA kartumutsaheta / etacca naiva zreyaskaraM kasyA'pi / ___adhunA'parapakSo vicAraNIyaH / sarveSAmapi kazciduttaradAyako bhavatyeva / yathA vayaM kasyacittathA kazcidasmAkam / evaM ca sati sAhajikyevA''kAGkSA vidyate'smAkaM yat so'smAkamuttaradAyako'smAbhiH sahaudAryapUrvakaM vartatAm, asmAn asmatkSatIMzcA'vabudhyatAm, tadanurUpaM ca vyavaharatu / kintu yathA'smAkamasmadarthe parArthe vA'bhiprAyo vartate tathA pareSAmapyasmAkaM viSaye kazcidabhiprAyo vartata eva / tasyA'pi svakIyA " svatantrA bhinnA ca vicAradhArA pravartata eva / tadanurUpameva ca sa vyavaharati pravartate c| maryAdAzabdo nA'trA'pi vismartavyaH / sa ca sarvatrA'nubadhyate / tadIyattA tu nyUnA'dhikA vA syAdapi / ataH kazcid vyavahAro vartanaM vA yadi nA'smabhyaM roceta tasya tarhi na ra Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAvanmAtreNa so'nAdaraNIyaH saJjAyate / naiSA'smAkaM yogytaa| yAvat vyavahAro rucikaro bhAsetA'smAkaM tAvattu na kazcit praznaH kintu yadi vyavahAre kAcit nyUnatA'smatparikalpitA dRzyeta tadA yadi vyavahArAd vacanAd vA''daraH sammAnanaM vA viluptaM syAt tarhi sA'smAkaM kSatiH / ___bhavatu nAma sA'smAkaM maryAdA kintu naivaM AzvAso grahaNIyaH / maryAdAyA AzvAsastu parArthaM kintu asmAbhistu sAvadhAnatayaiva AbhijAtyenaiva vartitavyam / etAdRzi samaye'smAkamasvAsthyaM tvasmAneva kSatiM praapyti| tAtkSaNikAnAM vacovicAravyavahArANAM vairUpyaM bhaviSyatkAlInaM vyApakaM vyavahAraM virUpayati / yadi kadAcit kasyA api paristhiteH svIkAre nA'pi syAdasmAkaM kSamatA tathA'pi yadi vayamAbhijAtyaM na muJcema tadanurUpaM ca vyavaharema tarhi ubhayasyA'pi cittaM prasannatayA vartituM zaknoti / ataH svasya parasya ca maryAdAyAH samyagavabodhapUrvakameva vyavahAraH kartavyaH sarvadA / etAdRza eva prAjJavyavahAro bhavitumarhati / anyathA vyavahAre'lpakSamasya tiraskAraH tasya vikAsamavarotsyati / evameva ca mithyAbhimAnaH parasyA'nAdarazca svasya vikAsa prati bAdhako bhavati / ata ubhayA'pi sthitiH tucchA / svasyArthe svakuTumba-parivAra-samAjarASTrAdInAmarthe cottarottaramahitakarA caiSA sthitiH / etAdRzyAM sthitAveva vartamAnaviSamatAyA gahanaM mUlaM vidyate / audAryeNa caitad vaiSamyamasAhajyamasvAsthyaM vA'pAkartuM zakyam / / kintu naitAdRza audAryasya dhairyasya vA jIvane'GgIkaraNaM lekhanavat kathanavadvA sukaram / eSA'pi sAdhanA'sti-jIvana sAdhanA |jiivnsy pratyeka kSaNaM sAdhyamasti-etattvasmAbhirvismRtameva / sarvaM siddhameva jAtamitirUpeNA'navadhAnenaiva jIvanaM yApayAmaH / ___ adya sarvatra vardhamAno dRzyate'dhyayanasya jJAnaprAptezcA''grahaH / anekeSu viSayeSu pravartate'bhyAso'dhunAtane kAle / duHkhadA sthitistu sA yad jJAnasya vRddhayA saha tasya " lakSyaM tu vismRtam |aajiivikaiv kiM jJAnaprAptiH lakSyam? na, naivaitad sambhavati / jJAnaM tu tAdRzI zaktiryA gauravamAtmasammAnanaM vA prakaTayati, na tu dainyam / kevalamAjIvikAmanulakSya adhyayanakaraNaM tu dainyamasmAkam / adya tu paThitadInA eva sarvatra Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRggocarIbhavanti / jJAnasya viSayIbhUtA padArthAstu bAhyA bhautikAzcaiva vartante, ye na lezamapi jIvanena sambaddhAH / yAvaccA'ntaH paryavekSaNasya sAdhanatvena jJAnaM nopayujyeta tAvat yatkimapi anyatprAptuM zakyaM kadAcit, kintu jIvanaM jIvanasyArthazca vayamavazyameva nAzayiSyAmaH / satyapi jJAne yadi bodho na jAyeta tarhi kiM tatra vaktavyam? pratyakSe'pi bhojane sannidhau ca jale vidyamAne'pi yathA bubhukSAyAH tRSAyAzcA'zamanamAzcaryajanakaM tathaiva sati jJAne bodhAbhAva AzcaryaM janayati / kriyApariNataM jJAnameva prakAzaM pratanoti / ete dhairya-bodhaudAryAdayazca prakAzarUpA eva / adya tu vayaM vidyamAne'pi jJAne prakAzAd dUrameva vartAmahe / aso'dhikA viDambanA kA'smAkam? sarve'pi samAdhi svAsthyameva cecchanti, nA'styatra ko'pi vikalpaH / kasyA'pi para janasyA'ntaHkaraNaM spRzyate cet, eSa eva dhvaniH zrUyate / kintu , sarve'pi svakIyAnAgrahAdIn saMrakSyaiva parasmAt samAdhAnaM vAJchanti, tattu na samIcInam / yadyapi maryAdaiva eSA'pi manuSyasya / kintu yadi nAma vayaM 'prabuddhA' iti manyAmahe tarkhetAdRzaM tucchaM mamatvAdikaM parityajyaiva vartitavyaM yena samAdhilAbho jAyeta / evaM ca samAdhiH setsyati, vyavahAro'pi pArasparikaH samo bhaviSyati / sarvasyAmapi sthitau mayA eva mamaiva cA''grahAdikaM tyaktavyaM yadi svajIvanasya kiJcidapi dAyitvamahaM vahem svaM prabuddhaM vA manyeya / tathaiva ca svasya parasya ca samAdheH svasthatAyA dvArANyapAvariSyanti / anyathA svamukhacAlanaM vinA bhojyacarvaNe Izvaro'pi sAhAyyaM kartuM nA'laM bhavati / yadyapi asmAkamiva IzvarasyA'pi maryAdA khalu? __ ataH sarvairapi svakIyA parakIyA kSamatA maryAdA ca jJAtavyA , tadanurUpameva vyavahArazca karaNIyaH / yadyastyasmAkaM dAyitvaM kutracit kasyacidvA'smAsu tarhi tasya dAyitvasya dve Avazyake'Gge staH svAsthyaM prabuddhatA ca / ete cA'smAbhiH prAptavye / prasannajIvanasya rahasyamapyasminneva nihitamasti / iti zam / 87 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkhyAdaH hRdayapradIpaH manolayAnnA'sti paro hi yogo jJAnaM tu tattvArthavicAraNAcca / samAdhisaukhyAnna paraM ca saukhyaM saMsArasAraM trayametadeva // (hRdayapradIpaSaTtriMzikA - 29) asmin sarvathA'sAratAparipUrNe'pi hi saMsAre kimapi sAraM paraM zreSThaM ca vidyate / kiM tatityetasmin viSaye bahubhistattvadarzibhirvidvidbhiH kavibhiH paNDitaizca prabhUtaM cintanaM kRtamasti / cintanAnuguNaM ca pratipAdanamapi bahu prakaTitamasti / kintu na tatra teSAM sarveSAmaikamatyamasti / sarveSAmapi bhinnaM bhinnaM vividhaviSayakaM caiva matamasti / yato yasya citte yacchreSThaM pratibhAti tadeva tasya kRte sAram / yathoktam - dadhi madhuraM madhu madhuraM drAkSA madhurA sudhA'pi madhuraiva / tasya tadeva hi madhuraM yasya mano yatra saMlagnam // iti / tathA ca padArthinAM sattArthinAM ca padaM sattA caiva sAratayA pratibhAtaH / te ca sarvatra padasyaivA'nveSaNaM kurvANA bhramanti / dhanArthinAM tu dhanameva sAram / te hi yataH kutazcidapi dhanaM mRgayantyeva / tathA pratiSThArthinAM tu pratiSThA eva zreSThA prANebhyo'pi / yazaHkAminAM tu yaza eva sAram / kAminAM tU strI eva sAram / yathA ca te AhuH - - asminnasAre saMsAre sAraM sAraGgalocanA // kalAyA upAsakAnAM tu svIyA kalaiva sarvebhyo'pi vastubhyaH parA / te hi nijAbhimatakalAsu tAvanto lInA bhavanti yathA'smin jagati vartamAnaM na kimapi jAnate / karmaThavyaktInAM tu karmaiva sAram / te sarvamapyanyat sarvathA vismRtya nijaM kAryaM tathA prakurvate ekaniSThatayA yathA kadAcit tatphale'pi teSAmapekSA na bhavati / kiJca sukhArthinAM tu sukhameva sarvatra sAram / yatra tatrA'pi te sukhamevA'nvicchanto duHkha - munikalyANakIrtivijayaH 88 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezAdapi bibhyati / svArthinAM tu svayameva sAram / te hi svIyasvArthameva sAdhayanto yatra svasyA'rthaH sarati tatraiva te prasaranti, yatra tu na sarati tataste nizzabdameva nissaranti / ___ AtmArthinAM tu nijAtmaiva sAraH / yadyapi AtmA naivameva labdhaM sAkSAtkartuM vA zakyaH / tathA'pi yena yatra yato vA''mano'rthaH phalati tadeva teSAM lakSyaM dhyeyaM prAptavyaM ca / yathA cikoDa: sadA sAvadhAnastiSThati tathaite'pi sarvadA''tmana aunnatye bAdhAbhUtebhyo doSebhyo bhItAH santaH santataM sAvadhAna eva tiSThanti / ___ keSAJcittu iha jagati kimapi sAraM na pratibhAti Rte AlasyAt / te hi sarvatrA''lasyenaiva vyavaharantaH kimapi kAryaM zubhamazubhaM vA kartuM necchanti / yadi kazcit teSAM mukhamadhye bhojanaM kSipati cet tadapi kartuM teSAmicchA na vidyate / etAdRzAM janAnAM tvAlasyameva sAram / athavA'lametatsarvamAlapya piSTapeSaNena vA sAravastu vicAraNasya / prakRte tu granthakAra - mahaSirvadati yat - ihA'sAre saMsAre vastutrayameva sAram / yogo jJAnaM saukhyaM ca / kintu na yAdRzaM tAdRzaM vaitat vastutrayaM sAratayA saMgRhyam / AdhyAtmike mArge yo yogo yajjhAnaM yacca saukhyaM varNitaM tadeva sAratayA grAhyam / yadyapi yogo jJAnaM ca yadA sammIlya pravartete tadaiva saukhyaM labhyeta / tatra yogo nAma kazcana vyApAraH / jJAnaM tu tadvayApAre upayogI bodhaH / yathA kazcana karmakaro nijakartavyaM samyakavabudhya tat samarthayituM tatra vyApAre svaM yathAvat yojayati, tadA samIcInaM tatphalaM prApya saukhyaM cA'pyuttamaM labhate / tathA''dhyAtmike mArge'pi draSTavyam / tatra tu tattvArthavicAraNaM nAma yathAvasthitatattvAnAM samyacintanasvarUpaM jJAnameva jagati zreSTham / tathA tAMstAMstattvArthAn vicArayan yadA nijaM mana Atmani lInaM karoti-anyataH sarvato nivArya-tadA sa eva zreSTho yogo bhavati / evaM ca jJAnena manolayena ca tasya yaH samAdhirlabhyate sa eva zreSThaM sukham / yato hi tattvArthacintane sarvadA navanavAn padArthAn anuprekSamANasya tasya, cintakasya yajjJAnaM bhavati prakaTIbhavati vA na tadanyebhyaH srotebhyo labdhuM zakyate / tathA manolayarUpo yogo yadA siddho bhavati so'pi nA'nyena mArgeNa kadAcidapi sAdhyate / atha ca dvayamapyetat pratyekameva tAdRk saukhyaM janayituM zaktaM yAdRk saukhyaM narendra-surendrAdibhirapi labdhaM na 89 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakyate / yadAhurvAcakamukhyAH naivA'sti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / - yat sukhamihaiva sAdhorlokavyApArarahitasya / / (prazamaratiH 128) tathA'pi ubhayamapyetat sammIlya yat sukhaM janayati yaM ca prazamabhAvaM samAdhi cotpAdayati tat tu kiJcidanupamameva / tathA sAMsArikaM viSayasukhaM sattAsukhaM padasukhaM tuM pareSAmadhInaM bhavati / tathA kenacidvyayAdinaiva labhyate na tu evameva / kiJca svargasukhaM tu parokSaM bhavati mokSasukhaM tvatyantaM parokSaM bhavati, tadapekSayA hyetat samAdhisaukhyaM tu sarvathA svAdhInamavyayalabhyaM ca bhavati / yadAhuH - svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mokSasukham / pratyakSaM prazamasukhaM na paravazaM na vyayaprAptam / / (prazamaratiH 237) - ataH samaste'pi saMsAre tattvArthavicAraNasvarUpaM jJAnaM, manolayalakSaNo yogaH, samAdhisaukhyaM cetyetat trayameva sAram / iti eteSveva sarvasAmarthyena yatnaH kArya ityupadizati zAstrakAramaharSiH // AzA nirAzA dve ramye sNsaarkulbaalike| AdyA pitRkuloddhArA dvitIyA kulaghAtinI / / 90 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - patram -munidharmakIrtivijayaH _ namo namaH shriigurunemisuurye|| AtmIyabandho! cetana! dhrmlaabho'stu| adya dIrghavihArayAtrAM samApya beMgalUrunagaraM prAptAH vym| kiM phalaM zrItIrthakarANAmanugrahasya * pUjyapAdagurubhagavatAM ca kRpAyAH ityasyA'nubhUtiM anvabhavamahamadya khalu / nirantaraM vAhana vRndAnAM gamanAgamanena khacite mArge vihAre kurvati satyapi dIrghavihArayAtrAyAmetAdRzyAM nirAbAdhaM sAnandaM vayamAgatavantaH / na keSAJcidapi dehasya prAtikUlyaM saJjAtam / etadeva teSAM prasAdasya phalam / evamadhunA sarve'pi vayaM sakSemamAtmasAdhanAyAM magnAH vrtaamhe| eka jJAtaM khalu tvayA gatapatreNa vidheyAtmakena "karmaNA zuddhiH" ityasya sUtrasya tAtparyam / ma adya tatsUtrameva niSedhAtmakena vijJapayituM prayatyate mayA / etatsUtrasya garbhe 'na hyasti prAdhAnyaM kriyAyAH api tu manasaH zubhabhAvasyaiva' iti tu nizcitaM tvayA gatapatrAt / _. bandho! vidyate karma rasAyanatulyam / rogiSThajanebhyo rasAyanaM dIyate vaidyena / tena saha 'kadA, kiyanmAnaM, kena saha grAhyam' iti sUcanA tathA'nupAnamapi procyate tena vaidyena / / atrA'dhikaM mAhAtmyamanupAnasyaiva vartate / yadi cedAtureNa vaidyoktaM rasAyanaM sAnupAnaM gRhyate tadA'vazyaM vyAdhiH sarvathA nazyati tathA ca dehasya kAntirUpabalAdikaM vivardhate'pi / kintu viparItarUpeNa rasAyanaM yadi aGgIkriyate tadA tadeva rasAyanaM rogasya vRddhaH nimittaM bhavati, " kadAcittu tadeva hi nidhanasyA'pi kAraNaM bhavet khalu / __ uktaM ca - paDivajjiUNa kiriyaM tIe viruddhaM nisevai jo u| apavattagAu ahiyaM sigghaM saMpAvai viNAsaM / / 91 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathaiva kriyA- karmA'pi rasAyananibhaM vartate / sarvajJena bhagavatA pratijIvaM tadyogyatAnurUpaM / vividhAH kriyA nirUpitAH santi / atrA'pi kriyAbahumAnaH tannirUpakabahumAna Adara ra ucitavinayo vidhipratiSedhocitavivekapUrvakamAsevanamityAdikaM anupAnamiva jJeyam / ataH maiM etenA'nupAnena saha yadi bhagavatpraNItamAjJAyutaM karmakalApamArAdhyate tadA janmajarAmaraNa- duHkhAlIkasnehavArtAdiyuktaH saMsArarogo nshyte| kintu yadi cet bhagavadAjJAviruddhenA'nupAna rAhityena ca karma kriyate tadA tatkarma hi saMsAraM vivardhayati / evaM yena karmaNA paramaM padaM prAptuM zakyate tenaiva karmaNA'tinikRSTA narakagatirapi avApyate, yadi citte durbhAvanA pravarteta / kathitaM ca - jaha ceva u mokkhaphalA ANA ArAhiyA jiNidANaM / saMsAradukkhaphalayA taha ceva virAhiyA navaraM / / . - [paMcavastu- 119] ___ ato vastutaH 'AtmapariNateH vizuddhiH eva kriyA' iti jJeyam / tasmAdevA'tra na kriyaughasya (Quantity)mAhAtmyaM, kintu kIdRgrItyA (Quality)tatkriyate tasyaiva mUlyamasti / bahumAnapUrvakaM zubhabhAvanayA ca kRtA svalpA'pi kriyA zobhanA, paraMtu anAdareNA''zaMsayA durbuddhyA cA''caritAH anekAH api kriyAH asundarAH santi / kadAcit / zubhabhAvanayA kRtAyAM vihitakriyAyAM syAt kA'pi skhalanA tathA'pi tatra na karmabandho bhavati, yadi bhavet kadAcittadA'pi pazcAttApena yo'pAkartuM zakyaH tAdRza eva karmabandho ra bhUyeta / kintu yathAruci AzayapUrvakaM bhagavadAjJAviruddhaM ca kriyAyAH anAdaro'vidhizca yadi vidhIyate tadA tadarthaM nA'vakAzaH prAyazcittasya, tattu karmAvazyaMtayA prabhAvaM phalaM ca darzayatyeva / yadAhana ya tassa tannimitto baMdho suhumo vi desio samae / aNavajjo uvaogeNa savvabhAveNa so jamhA / / jiadu va maradu va jIvo ajadAcArassa nicchao hiNsaa| payadassa Natthi baMdho hiMsAmitteNa samidassa / / Art Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha yatkriyayottarottarabhaveSu pravardhamAnatayA zubhaguNAnAmanubandho bhavati,tathA'zubhakarmaNaH kSayo bhavati; evaM yAvanmokSAvasAnaphalaM prApyate yayA saiva kiyaa| kintu kriyAyAM kriyamANAyAM S satyAmapi bhavaparamparA yadi varddhata tarhi tatkriyayA kim ? sa tu kriyAbhAsaH eva / kriyA hi karmanirjarAyAH pradhAnaM kAraNamasti tathA ca tadarthameva kiyA'pi karaNIyA;na tura - puNyAya / ataH AstAmazubhabandhaH kintu zubhabandho'pi, aviparItarUpeNa kRtakriyayA baddhaH ra pratyUhaH eva mokSamArge / syAt lohamayI zRGkhalA suvarNamayI vA / ko nAma tatra bhedaH ? 3. bandhanameva khalu tyaa| atra tu bandhanAnmuktirevA'bhISTA / tathaivA'trA'pi zubhAzubhakarmabandhanAbhyAM nirvANameva kriyAyAH sAphalyamasti / * ata:eva karmanirjarAyAH kAraNIbhUtA bhAvasahitaiva kriyA krnniiyaa| anyathA tu vastuto * na tatkriyayA ko'pi lAbhaH / tataH eva kathitam "bhAvazUnyayA kriyayA kRtaH karmakSayo maNDUkacUrNanibho jJeyaH, etAdRzaH karmakSayo vastuto'kSayaH eva; yataH prAvRjAdinimittayogataH | taccUrNAdadhikamaNDUkotpattiH bhavati / tathaivA'vidhinA kRtAyAH kriyAyAH api jJeyam / tathA ca zubhabhAvanAnvitayA kriyayA yaH karmakSayo bhavet saH maNDUkabhasmatulyo jJeyaH / yena * kadA'pi bhasmano maNDUkAnAmutpattirna bhavati / sugataziSyAH AhuHkriyAmAtrataH karmakSayo maNDUkacUrNavat, bhAvanAtastu tadbhasmavat iti / tatsamanvayapUrvakaM pUjyapAdaiH zrIharibhadrasUrIzvaraiH gaditam kAyakiriyAe dosA khaviyA maMDukkacuNNatulla tti / te ceva bhAvaNAe neyA tacchArasarisa tti / / (yogazatakam-86) bandho! atra karma tu tulyameva, tathA'pi phale vizeSo bhedo'sti / yataH kena prakAreNa / ra karma sevyate tasyaiva mUlyamasti / samaye kriyA svavatsapAlananibhA varNitA / kiM dRSTo hai mRgAdhipaH tvayA khalu ? na nAma kevalaM sa krUraH eva, api tu vatsalo'pi asti / 93 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atikrUratvena sa kuraGgavatsaM gRhNAti, kintu svabAlaM tu sa savAtsalyaM svIkurute / atra / kriyA tu grahaNarUpeNa samAnA / tathA'pyantaraGgabhAvabhedo dRzyate / ekasyAM kriyAyAM rakSaNabuddhiH S anyasyAM tu vinAzabuddhiH vartate / tathaivA'tra karaNIyA kAcidapi kriyA sAdaramevA'smAbhiH / na kadA'pi kriyA'vidhinA'nAdareNa ca karaNIyA / yataH kriyAyAH yo'nAdaraH saH vastuto tIrthanAza ev| bhrAtaH ! vyavahAre'pi anubhUyate evA'smAbhiH viparItakarmaNaH phalam / gRhe yadi pUjyajanAnAmanAdaro kriyeta tahi taiH saha sambandho nazyet / vidyAlaye gurujanAnAM, ApaNe kaI / kAryAlaye vA tadadhikAriNAmucito vinayo yadi na vidhIyeta tarhi avazyaMtayA tatsthAnAt / vicyutiH bhavet / evamarthaviSaye yadA vyApArAnanukUlaM karma kuryAttadA sarvathA'rthAbhAvo bhavet, mUlato'pi vinAzo bhavet / ata eva yadi ced bAhyaviSayANAM sAMsArikavastUnAmapi avidhinA viniyogo'tyantaduHkhaM dadyAttarhi bhagavanirUpitasyottamasya dharmasyA'nAdareNA'vajJayA ca kiM ra na bhavet khalu? hanta ! mahAnanartho bhavedeva / pUjyapAdaiH zrIharibhadrasUrIzvaraiH prarUpitamarthAdAvavidhAne'pi tadabhAvaH paraM nRNAm / dharme'vidhAnato'narthaH kriyodAharaNAtparaH / / (yogabindusUtram-223) . prApayato dharmasyA'vidhiH arucizcA'nantasaMsArabhAjanatvam / durgatau naikazaH paribhramayataH / punaH tadarthaM tasya sudharmasyA'vAptiH suduSprApyA bhavati / ata eva dharmArAdhanArUpaM karma na / kadAcidapi duSTAzayenA'vidhinA ca karaNIyam // ante'ta eva tvayA'pi niSedhAtmakakarmaNaH phalaM jJAtvA sadA zuddhabhAvanayA nirmalabuddhyA nirAzaMsatayA ca vidheyAtmakaM karma karaNIyamiti AzAse / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muniranakIrtivijayaH aho'dbhutAni (1) samAjasevaka:(?) jana ekaH samAjasevakaH saJjAtaH / hastavinutAni(khAdI) vastrANyeva sa paridadhAti / samAjasevakazca yo bhavati tena pareSAM duHkhAni apanetavyAni bhavanti iti matvA so'pi yathAvakAzaM tatra pravartate sm| ekadA grAme kazcit pradhAna AgataH / sevAkAryArthaM tu pradhAnena saha samparkaH kartavya eveti matvA sevakaH sa tasya sAkSAtkArArthaM gatavAn / tatsArddha caikA vidhavA strI: apyAsIt / sa sevakaH pradhAnamuddizyoktavAn- 'mahAzaya ! dAridyaM satataM vardhate / janA vRttimapi na labhante kthmpi|' pradhAna uvAca-'zrIkArastu tadarthaM prayatnarato vartata eva / ' 'asyA vidhavAyAH striyaH kRte tu tAtkAlikI vyavasthA kA'pi kartavyA / paJca putrA etasyA vidyante / sarve'pi bubhukSApIDitA jIvanti / svAvAsasya bhATakamapi dAtuM naiSA samarthA / gRhasvAmI tu gRhaM riktaM kartuM satataM kathayati / tadarthaM ca nyAyAlayaM gantumapi sa pravRtto'sti / tapasvinyeSA kutra gamiSyati?'-iti samAjasevakena niveditaM duHkhena / pradhAnaH -'satyametad / kintu, eSA strIH kiM tava sambandhinI? sevakaH - 'na,na ! ahaM tvetasyA gRhasya svAmI asmi' iti / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zauryam (?) sAmAnyata: sa rAtrisamaye na kadApi bahirnirgacchati / kintu, ekadA tathA prasaGga upasthito yato rAtrAveva tena bahirgantavyamabhUt / rAtrau tu stenAdikAnAM bhayaM pravartata eva / tasya rAtrigamanaM jJAtvA prAtivezmikA AgatAH / teSAM kathanAnusAraM sa churikAkhaDgakuntAdizastraiH sajjIbhUya nirgataH / svalpenaiva kAlena kintu rUdan san pratyAgatavAn saH / luNTAkaiH luNTita AsIt saH / vastraparyantaM sarvamapi luTataM taiH / prAtivezmikAdijanAstaM tAdRzaM pratyAgataM dRSTvA''zcaryamanubhUtavantaH / kazcit pRSTavAnapi - 'bhoH ! kathaM bhavAn luNTita: ? sa uktavAn- 'daNDaprahAreNa' / puna:- are ! bhavatsakAzaM tu churikAkhaDgAdizastrANi Asanneva khalu ? tarhi kathamevaM bhUtam ? sa uvAca- re mUrkhaziromaNayaH ! bhavanto na jJAtuM samarthA etad / zRNvantu tAvat- - mamaikasmin haste khaDga AsIt, aparasmizca haste kuntaH / evaM cobhAvapi mama hastau vyastAvAstAm / ataH kena hastena pratikartavyA mayA te? 96 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) dIrghadRSTi: (?) jana ekaH paryaTituM nirgato gRhAt / navInamadbhutaveSaM dhRtvA sa nirgata AsIt / mastakasthaM zirastramapi bahumUlyamAsIt / mitraiH sahopAhAragRhaM gatavAn / zirastramuttArya tena kASThAsanopari sthApitam / cAyapAnaM ca mitraiH sahA''svAdapUrvakaM kRtavAn / tAvad dhUrtasyaikasya dRSTipathamAgataM tacchirastram / avasaraM ca labdhvA tvaritaM sa tadapahRtya palAyitaH / akasmAdevaM ghaTitaM dRSTvA sa khinno'bhavat / kintu jhaTityeva tajjanaM grahItuM sajjo'bhavat |dhuurtsy pRSThe ca sa dhAvitavAn / mitrANyapi tatsahAyArthaM tamanvasaran / sa ca jhaTiti bahinirgata upAhAragRhAt / mitrANi bahirAgatya pazyanti yat kasyAM dizi sa gataH / kintu dRzyaM dRSTvA tAni AzcaryamanubhUtavanti / taiH dRSTaM yad dhUrtaH sa ekasyAM dizi dhAvati, sa janazca na tamanusarati kintu viparItAyAmeva dizi dhAvati / kathamevaM sa karotI' ? ti AzcaryamAsItteSAm / kintu kautukena tAnyapi taM janamanvasaran / sa ca dhAvan smazAnadvAramAgatya sthitavAn / tannikaTaM gatvA mitrANyapRcchan bho! taM dhUrta muktvA kimarthamatrA''gato'si? svasthaH san sa uktavAn- are! dhAvaM dhAvaM ca sa kutra kiyatparyantaM vA gamiSyati? kadAcidapi tena tvatraivA''gantavyamasti |atstdaa'hN taM grahISyAmi ! 97 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ELEAKEDA (4) jJAnapUrvikA kriyA (?) janaH kazcidAsIt / kukkuTyAM tasya vizeSarucirAsIt / kintu 'kathaM tAH pAlanIyAH' -ityAlasyenA'nugRhitaH sa na pAlayati / prAtivezmikAnAM gRheSu baDhyaHkukkuTyaH Asan / ataH svarucipoSaNArthaM sa teSAM gRhebhyaH cauryaM kRtvA kukkuTIrgRhNAti / prAtivezmikAH sarve'pi tasya tathAvyavahAreNa duSkRtyena trastAH khinnAzca jAtAH / ekena janena tu nAmasaGketAdirahitaM patraM tasyopari saMpreSya sAvadhAnIkRto'pi sa yad'adyaprabhRti kukkuTInAM cauryakAryaM nizcitarUpeNa sthagayitavyaM tvayA / anyathA tu pAdabhaJjanameva kariSye' iti / atha patramidaM gRhItvA sa ArakSakAsthAnaM gatavAn / ArakSakAdhikAriNe ca tatpradattam / tasya paThanAnantaraM punaH sa uktavAn-'mahAzaya! evaM prakAreNa mAM bhApayati kazcit / sa kaH, kenetAdRzaM patraM preSitamiti bhavatA zodhyam / ' ___ adhikArI uvAca-'kimatra nAmajJAnasya prayojanam? yadi tvaM kukkuTIcauryaM kurvan syAt tahi tanna tvayA kartavyam / tathA ca na ko'pi patraM likhiSyati' iti / kiJcid vicArya sa uktavAn- 'mahodaya ! nAma tu jJeyameva / anyathA, kasya kukkuTyAH cauryaM mayA na kArya iti kathaM jAnIyAm?' iti / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaH - munidharmakIrtivijayaH jhenakaveH eSA paGktiH"randhrahInA veNuH tadvAdanamatikaThinam" randhrahInaveNoH vAdanaM na kaThinameva , api tvazakyamasti / "astyasmin jagati manojJasya saMgItasya prasArasya sAmarthyamasyAM veNau"iti taatprymettpngkteH| "taveNvAH riktabhAge pratiniyatAntare chidrANi tathA ca pihitasya dvArasya vAtAyanasya codghATanam"etadevA'trA''vazyakam / kevalamatra tatra kRtaiH chidraiH saMgItasya madhurasurAvaliH prasarati / kintu tacchravaNArthaM nirodhanIyo bahiHsthitaH kolAhalaH, sarvato maunaM dharaNIyam , tAvanmAnaM kartavyaM yAvat niHzabdo'pi zabdaH shruuyet|| ___ astitvasya svakIyaH prazastaH ArAvo'sti / svakIyaM saMgItamapyasti / tasya nirantaraM layabaddhAni AndolanAni sarvatra pravahantyeva / yadi cettadAndolanagrahaNasyotsukatA tarhi etatparamaM pavitraM saMgItamAnandodadhau nimjjyissyti| tato bandho! cala cala vayaM sarve'pyetanmadhurasya saMgItasyA'nubhUtyarthaM prayANaM kuryAma / - 0 99 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kAvyAnuvAdaH muniratnakIrtivijayaH AbhanA sUraja caMdra ne tArA moTA moTA tejarAyA; Atamano tAro pragaTAva dIvo tuM viNa sarva praayaa| (bhogIlAla gAMdhI 'upavAsI') sUryo vidhustArakavRndamabhre, tejasvino'nye'pi ca santu kintu / prajvAlaya svIyamihA''tmadIpaM sarvaM, vinA tvAM , pakIyameva // 100 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvyAnuvAdaH muniratnakIrtivijayaH (2) aMcalo ajJAnano oDhI 'jaTila', raDatuM rahyaMbiMdu jANyuM nahIM ke a svayaM sAgara haze . (jaTIla) 101 ajJAnarUpaM pariveSTya vastraM sadA rudaccAsti, kiyad vicitram ? | jJAtaM sva-rUpaM na hi bindunA yad 'ahaM svayaM sAgara eva nAnyaH ' // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 kaavyaanuvaadH| muniratnakIrtivijayaH (3) amRta maLyuM paNa amara thayo nahi, pIvAnI jukti na jANI re; kAM to ghaTamAM gayuM nA AnA, kAM pIvAmAM AvyuM paannii| (gaNapatarAma) pIyUSamApyADapyamaro na jAtaH pAnasya kRtyaM nanu nA'vabuddham / antaH praviSTaM na kadAcidasya payo'tha vA pItamanena zuddham // 102 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA vijayasUryodayasUriH ekadA devA dAnavA manuSyAzca prjaaptimupdeshaarthmuptsthuH| prajApatinA tribhyo'pi sarvasAmAnyopadezo dattaH - 'da"da"da' iti / / devairvicAritam - vayaM bhogamagnAH, viSayAsaktAzca / ato dakAreNa 'dama' iti indriyadamasyopadezo'smabhyaM dattaH / ato'smAbhirindriyadame yatnaH kaaryH| dAnavaiH svanirIkSaNaM kRtam / svasyogasvabhAvamupalakSya tainizcitaM yad - ataH para- masmAbhirdayAlutvena vartitavyam / da- ityanenA'smabhyaM dayAyA upadezo dttH| / mAnavaiH svasvabhAvagatA lobhAndhatA saMgrahazIlatA cA jJAtA / tairvicAritam - 'da' itizabdena 'dAnaM kurvantu' iti vayamupadiSTAH / tathaiva ca prytitvymsmaabhiH| evaM ca vicArayadbhiH tribhirapi svasvadoSA jJAtAH / upadezasya sAro'pi gRhItaH / tathA ca doSAn tyaktvA guNAn svIkRtavantaste sarve'pi / -0 vyakSarastu bhavenmRtyuH, tryakSaraM brahma zAzvatam / 'mame' ti vyakSaro mRtyuH, 'na mame' ti ca zAzvatam / / (mahAbhArate) 103 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - kathA samAdhAnam vijayasUryodayasUriHamerIkA- ityAkhyo dezo'sti / tasmin liMkananAmA vAkkIlo'bhavat / tasya pArzve ko'pyeko dhanika aagtH| tena sahA'nyo'pi kazcijjana AsIt / dhaniko liMka na-mahodayAyokta vAn - 'ahaM sArdhadvayaDolaramitaM dhanamasmAnmanuSyAnmArgayAmi / sa ca mahyaM tanna datte / ataH kamapyupAyaM drshytu|' liMkanaH- kathaM sa na dadAti? dhanikaH- sa nirdhano'sti / liMkanaH- tarhi sa kathaM dadyAt ? dhanikaH - (sAgraham) na / kamapyupAyaM karotu / liMkana:- om / darzayAmi / kintu tadartha tu mahyaM dazaDolaramitaM dhanaM deyaM bhvtaa| dhanikaH- sviikromi| evaM kathito dhanarAzistena dttH| tasmAt paJcaDolaramitaM dhanaM tasmai nirdhanAya liMkano dattavAn / uktavAn ca - 'asmAt sArdhadvayamasmai dhanikAya dehi / sArdhadvayaM / / ca tvaM rakSa' / paJcaDolaramitaM dhanaM ca svayaM gRhItavAn / pazcAt dhanikaM prati uktavAn liMkanaH - 'prAptaM te dhanam?' etena vilakSIbhUto dhanikaH 'om' ityuktavAn / tadanu ca liMkanaH amerikAdezasya pramukho jAtaH / -0 104 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhaH sarvavinAzakaH muniratnakIrtivijayaH AsIt kasmizcinnagare sAhitya saGgIta - kalAdiviSaya- rasikaH eko nRpatiH / nityaM tasya sabhAyAM viduSAM sammelanaM bhavati sma / tatra ca jJAnacarcA pracalati sma / nityaM ca navInAH svadezasthA anyadezIyAH paNDitAH kavayo vividhaviSayanipuNAzca janAstatrA''gatya svasvaviSayanaipuNyaM pradarzayanti sma rAjJaH purata: / rAjA'pi prasanno bhUtvA teSAM sarveSAM yathocitaM sammAnanaM kRtvA tAn prINayati sma / kathA - S ekadA tasya sabhAyAM paradezIyaH kazcitkavirAgataH / sa ca zIghraM kAvyAni kurvannAsIt / so'nekAni padAlaGkArAdilAlityapUrNAni azrutapUrvANi kAvyAnyazrAvayat rAjAnaM rAjasabhAM ca / sarve'pi tAdRzAnyadbhutakAvyAni samAkarNyA'tIva prasannA abhavan / rAjA'pi tasya tathA kAvyazaktita: camatkRtimanubhavannAnandito'bhUt / AjJaptavAn ca sa nijaM pradhAnaM yat ekAdazavAdanato dvAdazavAdanaparyantaM vittakoSasya dvAramudghATayatu / tAvatyAM velAyAM * yAvanti sa uvoDhuM zaknuyAt tAvanti ratnamaNisuvarNAdidravyANi yathecchameSa kavivaro gRhNAtu " iti / " adya 4 rAjJa AjJAM zirasyavadhArya taM kaviM sAdaraM nItvA pradhAno gatavAn / mArge kavinA vicAritaM yat- "gRhAt pAtrAnayane tu samayakSatirbhaviSyati / ato mArgAdeva kimapi pAtraM grahISye" iti / evaM caikasyA vipaNerdhAnyabharaNayogyaH syUtastena krItaH / ekAdazavAdanasamayo jAta: / pradhAnena koSasya dvAramudghATitam / tatra ca ratnamaNi - mauktika - suvarNa- - rajata- hIrakAdyanekAni bahumUlyAni vastUnyAsan / pradhAnaH kavi pratyuvAca "kavivara ! prArabhatAm / rAjAjJAmanusRtya dvAdazavAdanaparyantaM yathecchaM yathAzakti ca yAvantaM bhAraM bhavAn voDhuM zaknuyAt tAvantaM gRhNAtu " iti / 105 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha kaviH 'suvarNamudrA eva grahItavyA' iti vicintya tadgrahaNe pravRtto'bhavat / paJcadazanimeSA vyatItAH / pazcAd yAvat syUtamudvoDhuM sa prayatnaM kRtavAn na kintu / tatrA'tibhArAt sa saphalo'bhavat / tathA'pi lobhAviSTaH sa tasmAt syUtAt katicit suvarNamudrA nyUnAH kartuM na sajjo'bhavat / kintu - "sarvA api mudrA niSkAsyahIrakANyeva grahItavyAni / tAni tu yadi svalpAnyapi bhaviSyanti tathA'pi bahumUlyAni bhaviSyanti" iti vicintya hIrakANi tena bhRtAni / punazca lobhena tena syUta AkaNThaM bhRtaH / ataH punarapi tadbhAravahane'samarthaH sa samabhavat / evameva cA'rdhaghaNTAsamayo vyatItaH / tadanu vicAraparivartanAt tAni niSkAsya raupyamudrAstatra bhRtAstena / punazca tathaiva / saJjAtaH / evaM tAvat khinnaH san sa vyacArayat yad-'yadi grahItavyameva tarhi kathaM - suvarNameva na gRhNIyAm ?' iti / kintu lobhastasya kaTIM nA'muJcat / ato vAraM vAraM sa niSphala eva bhavati / evameva ca jhaTiti samayo vyatItaH / paJcanimeSA evA'vaziSTA'dhunA / tathA'pi na tasya manaHsthitau parivartanaM jAtam / anekazo niSphalatA prApto'pi jano na svalobhAvezaM tyaktuM zaknoti / evaM ca punaH so'cintayat- "yadi nAma ratnAni na hi grahISyAmi tarhi lokA mAM mUrkha maMsyante / ataH sarvamanyad vimucya ratnAnyeva / gRhNIyAm" iti / evaM yAvat suvarNamudrAH santyajya ratnAni grahItumudyukta: so'bhavat tAvat dvAdazavAdanasUcakA ghaNTA vAditA / tadaiva ca pradhAno'vak-"kavivara ! samayaH samApto'dhunA / bhavAn tu yathAgato rikta eva sthito'dhunA'pi, yanna kiJcidapi bhavatA gRhItam / samprati bahirAgacchatu" iti / anena ca khinnena tena kavinA syUtastatraiva vidaaritH| 106 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA samarpaNam -munidharmakIrtivijayaH AsIt "samarthaH svAmI rAmadAsaH" nAma guruH| bhaktaziSyavRndaiH parivRtaH sa prabhudhyAne eva nimagnaH AsIt / tasya sarve'pi ziSyAH gurubhaktiparAyaNAH Asan / sadA gurvAjJAyAH anupAlanaM parizuddhaM kurvantaH Asan / "guruvAkyaM brahmavAkyaM" iti manyante sma te / / ekadA "ziSyANAM parIkSAM kuryAm" iti vicAro jAto guroH citte / tatpAlanArthaM guruNA svakIyAdudyAnAdekaM paripakvamAmraphalamAnItam / pazcAd rahasi sthitvA tena tadAnaphalaM svakIyacaraNe baddham / tasyopari cAturyeNa vastrapaTTikA tathA veSTitA yathA na jJAyeta kenaa'pi| dvitIyadine ziSyAH guroH vandanArthamAgatAH / tadA sa guruH punaH punaH pIDAyAH vyAjenA''krandati sm| ziSyaiH vyAkRtam - prabho! kiM bhUtam ? kiM na svAsthyasyA''nukUlyaM vartate ? guruH Aha- vatsAH! mama pAde ekaH piTako jAtaH , tasya vedanayA pIDayAmyaham / sahasaivotthAyaikaH ziSyaH uvAca- prabho! kA''jJA? adhunaivauSadhAni Anayeyam ! guruNA gaditam- vedanAyAH zAntyarthamekaH evopAyaH, yadi nAma ko'pyetasmAt piTakAt svamukhena pUtaM lihyAt tadA vedanA nazyet / etacchrutvaiva sarve ziSyAH stabdhAH abhUvan / tathA ca te parasparaM mukhamapazyan ca / sarveSAM vadaneSu tatkSaNaM glAniH snyjaataa| ___ sarveSAM citte guruM prati pUjyabhAvaH AdarazcA''sIdeva / tadarthaM kimapi kartuM prayatnavantaH Asan / kintu eSA ghaTanA tu praannhaarinnii| piTakasya pUtaM tu viSameva / tato yadi kenA'pi gRhyata tarhi tadIye zarIre'pyete piTakAH utpadyeran / tadA 107 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) kadAcid mRtyurapi bhavet / iti vijJAya sarve ziSyAH tUSNI sthitAH / __rAmadAso guruH Aha- kiM yuSmanna ko'pi guroH prANarakSaNArthametAdRzaM sAhasikaM kAryaM kartuM samartho'sti? sarve mUkAH jaataaH| kakSe zAntiH prsRtaa| sahasaivaikaH ziSyaH utthitaH / guroH samIpaM gatvA tasmAt piTakAnmukhena pUtaM grahItumArabdhavAn / kSaNamAtreNa pUtaM gRhitaM tena / kintvahA ! Azcaryam! na pUtaM piTakAnnirgatam , api tvatIvamadhuro'mRtanibhaH Amraraso nirgataH / guruH api asya ziSyasyA'pUrvaM sAhasaM nirIkSyA''nandito'bhUt / tasya prazaMsA prakurvan Aha- vatsAH! yo viSaM pAtumudyato bhavati sa evA'mRtamapi prApnoti / eSaH bAlaka: AgAmini kAle vizvaprasiddho rAjA bhvissyti| tasya nAma zAstrapRSThe'pi aDkitaM bhaviSyatiH "chatrapatiH zivAjI" evaiSaH baalkH| -0 harsohav. imgeymoon.ACKDAMAKRATO 'ahaM-mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt / ayameva hi 'naJ' pUrvaH, pratimantro'pi mohajit / / (jJAnasAre) 108 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA bhAvanAyAH prAdhAnyam - munikalyANakIrtivijayaH vairAgyaM samatvamaliptatvamanAsaktizca keSucit Atmasu tathA pariNamanti yathA te sAkSAt viSayeSu saMsAre ca pravRttimanto dRzyamAnA api bhAvato'pravRttimanta eva bhavanti / padminIpatraM jaleneva sarvathA'liptAzcaiva vartante / jayavarma-vijayavarmAbhidhayobhrA"viSaye'pi evamevA 'bhavat / _ tathAhi - asminneva bhArate varSe kamanIyaramaNInAM ramaNIyamukhakamalaiH kamalavanamiva zobhamAnaM ratnasaJcayaM nAma nagaramAsIt / tatrA'nusRtanayadharmA nityaM kRtaparopakArakarmA jayavarmA nAma rAjA''sIt / sa ca samaramadhye samagreSu zatrusainyeSu palAyamAneSu sammukhInaM hyAtmAnamevA'pazyat karavAlasaGkrAnta-pratibimbacchalena / tasya ca - yasyA nirmalahasitenopahasitamivA'mRtaM lajjayA'dyA'pyAtmAnaM na prakAzayati - sA -jayAvalI nAma paTTamahiSI AsIt / tathA dAnaikazUraH kalAkalApakuzalaH karuNApravaNahRdayazca tasya sahodaro yuvarAjazca vijayavarmA nAmA'nuja AsIt / tathA nijaviziSTamativijitasuramantrI sumati ma mahAmantrI AsIt / athA'nyadA tannagare tArAgaNaizcandra ivA'nekaiH sAdhubhiH parivRto nirupamajJAnakalAkalitazca yugandharo nAma jainAcAryo grAmAnugrAmaM vicaran vihArakrameNA''gataH / sa ca nagarAd bahireva nandanakAnanodyAne nirdoSabhUmAvavagrahaM yAcitvoSitaH / udyAnapAlakenA'pi vRtAnta eSa sandiSTo rAjJe / ataH so'pi hRSTamAnaso jayavarmA nijarAjJI - yuvarAja - mantrIsacivo bahubhizca nAgaraiH parivRta AcAryabhagavantaM vandituM gajamAruhya tatra prAptavAn / / tato bhUtalaspRSTalalATatalau dvAvapi bhrAtarau tatparivArazca gurubhagavantaM praNamya tatsammukhamupaviSTAH gurubhagavatA'pi tayordvayoryogyatAmavagamya bhavanirvedapradhAnA vairAgyarasanirjhariNI dezanA prArabdhA yathA - "bho bhavyajanAH ! durvAraduHkhasandohasalilasampUrNaM, 109 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmajarAmaraNasamullasatkalloladurlaGgha, krodhavADavAgnidurgama, mohamahAvartabhISaNasvarUpaM, mAnagiriduravagAhaM, mAyAvizAlavallIparinaddhaM, ghanamUrchAmatsyAlisaGkalaM, pApapaGkasambhRtaM, rAgoragasaMruddhaM, vividhAmayamakaraduSprekSyam, anavaratapatanmahApattisaGkIrNaM, durdharaviSayapipAsocchaladvelAprasaraviSamaM bhavasamudramimaM tI| yadi mokSaparatIramupalabdhuM vAJchatha tarhi pravaraguNasandohakalitaM pravajyApravahaNamAruhata / " iti / etacchrutvA sumatimantriNA pRSTaM - prabho ! nanu pravajyaiva jIvAnAM mokSalAbhaheturiti naikAntaH / yato bhagavatI marudevI tu agRhItacAritrA'pi kevalaM bhAvanAbhAvitAntaHkaraNaiva nirvANapadavIM samprAptA / ataH zubhabhAvanaiva guru karmakSayanimittam na tu kevalaM cAritram / - tadA gurubhiH kathitaH sa yat- bhoH ! anekeSu janmasu kRtasukRtayoga eva samyaganucIrNacAritrANAM kramazaH zubhabhAvanArUpeNa pariNamati / saiva ca zubhabhAvanA guru karmakSayanimittaM bhavati / yat punarakRtavratAyA eva marudevyA bhAvanA jAtA sA tu trapuka-TAtkRtena jaagrnntulyaa| _ mantrI pRcchati sma- bhagavAn ! kiM punastat trapuka - TAtkRtena jAgaraNam tadA guruNoktaM bhoH ! tatparAmarzastu kathAnakenaivAvabudhyetA''taH zRNu tatkathAnakam___ mahAvaTanAmni grAme vasantapAlAbhidhaSThakkura AsIt tathA trapuko nAma grAmarakSako nityaM grAmaM rakSati sma / atha tasya va santapAlasyA'tyantaM priyaH kukkuTa eka AsIt yasya padmarAgamayIva rakatavarNA zikhA, jAtyakAJcacanaghaTitamiva pizaGgaM caJcupuTaM, ghusRNaviliptamiva piJjaraM caraNayugmaM tathA vividharatnakhacitA iva citravarNA picchAH zobhante sma / sa Thakuro nityaM taM tAmracUDaM svadRSTigocarameva rakSati sma tena vinA ca kSaNamapi nirvRtiM na labhate sma / tasya gRhasya samIpa eva ekA caNDA nAma strI avasat / athaikadA garbhavatyAstasyAH kukkuTa- mAMsabhakSaNasya dohado jAtaH / grAme ca tatra nA'nyaH ko'pi kukkuTa AsIt / atastayA kathamapi sa grAmAdhipasatkaH kukkuTo hRtvA hatvA ca bhakSitaH / ito vasantapAlo'pi taM tAmracUDamadRSTvA'tIva vyAkulo jAtaH / tena ca grAmarakSakastrapuka AhUya kathamapi taM kukkuTaM zoddhamAdiSTaH / sa tu samagre'pi grAme bahuzodhanAnantaramapi tatpravRttimalabhamAno ghoSaNAM kRtavAn yat yaH ko'pi mAM kukkuTazuddhi jJApayiSyati tasmai ahaM viMzati dInArANAM dAteti / 110 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etacchrutvA caNDAyAH prAtivezmikI capalA nAma kAcit strI yathAkathamapi caNDAyAH kukkuTabhakSaNavRttaM jJAtvA dhanalobhena trapukaM kathitavatI yat - caNDayaiva sa kukkuTo bhakSito'sti / atra kaH pratyayaH? iti trapukena pRSTe, caNDAmukhenaivaitat kathanaM zrAvayiSyAmi - iti pratijJAtaM capalayA / tataH sA taM svagRhaM nItvA javanikAntaH sthApitavatI / tadanu kapaTasnehaM pradarzya caNDAM nijagRhamAhUyA'kathayat - hale caNDe ! tasya kukkuTasya vRtAntaM mUlato'pi mAM zrAvaya / tacchrotuM hi mahat kutUhalaM mama / sA'pi cA'jJAtakapaTA tatkathanamArabdhavatI / yAvat ca sa kukkuTo mayA bhakSita - iti sA kathitavatI tAvat capalayA hastasthena daNDena javanikopari TAtkRtam / trapukaM ca jJApayituM kathitamapi - yat - ayi javanike ! zRNoSi vA ? anayA caNDayaiva bhakSitaH sa kukkuTa iti / etad dRSTvA vicakSaNayA caNDayA cinnitaM yat - nUnameSA vaJcakI trapukaM grAmarakSakamatra sthApiyatvA mAM kukkuTasvarUpaM pRSTavatI / ato'dhunA yathA'yaM madbhaNitamalIkaM jAnIyAt tathA karomIti / tataH pratyutpannamatyA tayA kathitaM yada - etAvataivA'haM jAgRtA'bhavaditi / capalA'pRcchat - nanu jAgRtA'hamityasya ko'rthaH khalu ? tayoditaM - sakhi ! mayA hi svapne eva dRSTo'yaM vRttAnto na punaH satyam / etadvacanaM zrutvA capalA vilakSA jAtA / tatsamIhitaM ca vyanazyat / iti kathAM samApyA''cAryabhagavatA kathitaM yadayaM [panayo mantrin ! yathA trapuka-TAtkRtena kadAcit jAgaraNaM sambhavet evameva pravrajyAM vinA'pi jIvAnAM mokSaH kadAcideva sambhavet / na punaH srvdaa| yato ye siddhA ye setsyanti ye ca siddhyanti prAyasteSAM sarveSAmapi cAritramevaikaM zubhabhAvanAnimittamasti na punaranyat kiJcit / dezanAmimAM zrutvA saMvignamAnasau dvAvapi bhrAtarau pratibuddhau / dvAbhyAmapi manasyeva nizcitaM yadahaM cAritraM grahISye / ato gRhaM gatvA jayavarmanarendreNa laghubandhave kathitaM- bhrAtaH ! vatsa ! idAnIM vaMzakramAgataM rAjyametat tvaM pratipadyasva pratipAlaya ca / gurumukhAtpariNativirasaM viSAyitaM ca viSayasukhaM zrutvA tatra viraktamAnaso'haM karmagiridalavrajAyitAM pravrajyAmevA'' zrayiSyAmi / etannizamya yuvarAjenA'pi pratyuktaM - jyeSTha ! durvAraduHkhavisarasaMbhRtAt cArakAyitAcca 111 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArAt sarvathA nirviNNacittaH pravrajyAmeva grahItuM saMyamaM cA''caritumudhukto'smIti na mama rAjyAdAne'sti kAcidIpsA / rAjA'kathayat - vatsa ! iyantaM kAlaM yAvanmayaiva rAjyaM pAlitam / samprati tvamapi natanaranAthanivahaM sAmrAjyaM pAlaya / yogye ca kAle sute rAjyabhAraM saMkramayya saMyamaM gRhNIyAH / yato hi yogye samaye kriyamANaM sarvamapi zobhate / vijayavarmovAca - rAjan ! yadi yamo me maraNavilambAkSarANi dadyAt tarhi rAjyaM kRtvaivA'haM saMyamamAcariSyAmi yata uktaM - __ ahamadya karomIdaM zvaH kariSye punaridaM kRtyam / iti ko mantrayati matimAn taraGgagakSaNabhaGgare jIvite / / / - atazcintAmaNiratnamiva labdhvA durlabhaM mAnuSaM viSayapramAdaparavazatayA na niSphalayiSyAmi aham / api tu nAgapAzamiva gRhavAsaM kathamapi muktvA dIkSAM grahISyAmyeva / ma etacchrutvA vijayavarmaNazca nizcalaM manaH, dRDhaM nizcayaM, nibiDaM ca dIkSAnurAgaM vilokya rAjJA kathitaM - yadyevaM tahi tvamekala evA'dhunA dIkSAM gRhNIyAH, ahaM tu naitAH prajA anAthAH moktuM zaktaH / yadA rAjyasya pAlakaH kazcit samartha upalabhyeta tadA rAjyaM susthaM kRtvA tasmai ca datvA'hamapi krameNa dIkSAM grahISye / / tatazca jayavarmanRpavihitaniSkramaNotsavapUrvakaM mahAdAnapurassaraM ca zubhe dine uttame ca muhUrte saMsAravAsaM tyaktvA vijayavarmaNA gurubhagavato hastena dIkSA gRhItA / jayavarmanRpastu bhAvayatiriva dIkSAmanorathAn bhAvayan nirapekSatayA niHspRhatayA ca prajAH pAlayan rAjyadhuraM ca vahan gRhAvAse sthitH|| __ ito dIkSAgrahaNAnantaraM vijayavarmamunirgurubhagavataH puNyanizrAyAM samastazAstrANyAgamAMzcA'dhIyAno niravadyatayA saMyamamAcaran pravrajyAM pAlayati sma / uttamAM sAdhanAmArAdhanAM ca karoti sma / evaM krameNa yogyatAM prAptaH sa gurorekAkivihArAyA'nujJAM samprApya grAmanagarAdiSu viharan ratnasaJcayapuraM samAgataH / nagarAsannodyAne vasatiM yAcitvA tatra sthitaH saH / tadodyAnapAlakamukhAt tadAgamanavRttaM jJAtvA rAjA'pi rAjJIpramukhaparivAraparikaritastaM - 112 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanditukAmastatrA''gataH / atha so'pi vijayavarmamuniH sarvebhyastebhyo dezanArUpeNadharmArAdhanena svargAparvaga- saukhyaparamparAprAptiM tatra ca vighnabhUtasya viSayakaSAyAdisevanasya pariNAmadAruNatvaM dezanArUpeNopavarNitavAn / tat sarvaM zrutvA'tyantaM saMvignamAnasayA jayAvalIdevyA niyama eko gRhIto yathA - iha sthitasya muneretasya darzanaM vinA nA'nnapAnagrahaNaM kAryamiti / tathA ca nityameva muneH paryupAsanAparAyAstasyA dinAni vyayanti / anyadA dezasyoparivAse mahAvRSTirjAtA / etenopariSTAd vahantI nadI hyApUrayuktA'bhavat / sA ca nadI nagarodyAnayormadhye jalAtirekatvAt mahAvegena pravahantI sarvathA dustarA saJjAtA / ata: kAraNAt sA jayAvalI devyapi munivandanAya gantuM na zaknoti sma / tathA ca gRhItaniyamapratibaddhA sA'nnajalAdikamapi na jagRhe / etena mlAnavadanAM tAM dRSTvA rAjA pRSTavAn tatkAraNam / yat devi ! kimiti tvaM mlAnA dRzyase ? tayA'pyuktaM - mayA'dya munivandananiyamo na pAlito nadyAM pUrAgamanAt / ato'dya bhojanatyAgAdahaM mlAnA'bhavamiti / rAjJoktaM - devi ! na jJAyate kadaiSA nadI viraMsyati iti / tvaM punaH sukumArA to bhojanaM vinA bahu kaSTaM prApsyasi / ata ekaM kAryaM kuru - nadIsamIpaM gatvA nadyai kathayedaM yad - yadi maddevaradIkSAgrahaNaprabhRti me bhartA mayA saha viSayAsevanaM vihitaM tarhi he bhagavati ! tvaM mA virama, yadi ca na vihitaM tarhi me mArgaM dadAtu / iti / etacchrutvA sopahAsaM tayoktaM - bhoH svAmin! mayA saha cirAya viSayasaukhyaM sevitvA'pi hyevaM vadan bhavAn acalatvakaliGgagamo dvija ivA'tyantaM sAhasiko'sti / rAjJA kathitaM devi ! kuvikalpAn sarvathA santyajya prathamaM tatra gaccha madbhaNitaM ca kuruSva / tayA'pi punaH pratyuktaM - Aryaputra ! kimarthamevaM kRtAmapi viSayasevAmapalapasi ? bhavAn hi mAM zaTha ivA'lIkavacanaiH pratArayati kintuM divyasvarUpAM nadIM pratArayituM kasya sAmarthyamasti kila ? rAjA dRDhasvareNa kathitavAn - devi ! alamadhikavicAraNena / tvaM mama vacanAnusAraM pravartasva kevalam / tadA kupitayA devyA'pyuktaM - rAjan ! kimahaM grahagRhItA vA ? yato bhavato viSayasukha 113 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevane sarvadA sAkSiNI ahamasmi / tathA mayA sahaiva bhavatA madaGgeSveva caitat sevanaM kRtamasti / etAdRzyapi ahaM satyapriyAyAstasyA nadyAH purato'satyamAdezaM bhavadvacanena bhaNantI kasya hasanIyA na bhaveyam ? zrutvait rAjJA sA bhujayorgRhItvA punaH sAgrahaM samAdiSTA bahubhaNitena kRtaM devi ! / kevalamekavArameva tvaM maduktaM kuru / tadanu yad bhaviSyati tad drakSyAmaH / etannizamya rAjJI taduktaM citte'zraddadhatyapi rAjJa uparodhena zibikAmAruhya nadIsamIpaM gatavatI / tatra ca taTadvayaprarUDhAn vRkSAn utkhanituM dakSAmabhraMlihalaharIbhRtAM matsyakacchapAdijalacarakulasaGkulAM nadIM dRSTvA devyA bhaNitaM - bhagavati ! yadi maddevaradIkSAgrahaNaprabhRti me bhatrA viSayaprasaGgo na kRtastarhi me mArgaM prayaccha / etadbhaNanasamanantarameva pazyantyA eva tasyA nadImadhye vivararUpeNa mArgaH saJjAtaH / etenA'tIva vismayApannA sA tenaiva mArgeNa gatvA yAvadudyAnapArzvaM prAptA tAvannadI pUrvavadeva jalapUrNA saJjAtA / etaddRSTavA punarapyArazcaryacakitA sA munisamIpaM gatvA vanditvA ca nadyuttaraNanimittaM nRpavacanAdivRttAntaM taM kathitavatI / tadA munirapi tasyAH pratibodhAdiguNaM vicintya sAdhUnAmanucitamapi tAM kathitavAn - devi ! punarapi bhavatI nadIM gatvA evaM vadatu yad - vratagrahaNAnantaramadyaparyantamapi yadi mama devareNa bhojanaM na kRtaM tadA he bhagavati ! tvaM viramya me mArgaM dehi anyathA neti / etacchrutvA vismayAnvitA'pi sA nagaraM pratinivartamAnA nadIM prApya tanmunivacanaM kathitavatI / tadAnImapi nadyA mArge datte citte citritA sA krameNa gRhaM prAptA / tato bhojanAdi nivartya nRpatiM tat sarvamapi vRttaM kathitavatI jayAvalI / pRSTavatI ca prabho ! dvayorapi yuvayoratyadbhutasya caritasyA'sya rahasyaM kim ? rAjovAca devi ! zvo munibhagavantaM gamiSyAma AvAm / sa eva te saMzayocchedaM kariSyati / tat svIkRtya kathaM kathamapi taddinaM vyatItavatI sA / anyasmin dine gatau dvAvapi muniM vanditumadyAne / tato muniM vanditvA jayAvalI pRcchati sma - bhagavan ! yuvayordvayorapi caritamindrajAlamivA'tyantamAzcaryakAri / yathA - AryaputreNa - 114 1 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi matpratyakSaM kRtA'pi viSayasevA'palapitA sA ca nadyA'pyakRteti sammatA, tathA tayA mArgo'pi pradattaH / tathA dhRta-zAli-modaka-maNDakAdibhojanaM mayA svahastenaiva bhavate pratilAbhitaM, tacca bhavatA kimanyasmai dattam ? athaveyantaM kAlaM bhavAnAhAreNa vinA dehaM kathaM niyUMDhavAn ? tatazca kRtamapi bhojanamapalapan bhavAnapi sAhasika eva / tathA'pi nadIdevyA tadakRtamiti pratipadya me mArgaH pradattaH / ato nadyapi bhavatoIyorapi sadRzyeva saMghaTitA'sti / yataH sA bhavadbhyAM kRtamakRtatayA pratipAditamapi bahumanyate / tataH kirahasyakamasya vastutattvamiti jijJAsA bhRzaM bAdhate mAm / tadA vijayavarmamuninA sasmitaM kathitaM-bhAgyavati ! yadyatra tava mahatkautukaM tarhi zRNu / mama vratagrahaNAnantaraM sarvadA rAjA evaM cintayannAsIt yathA - kadA sa divasa udeSyati yadA'haM sarvasaGgAn parihRtya gurupadamUle pravrajyAM pratipatsye ? kamalapuSpAt madhuraM makarandasandohamiva madhukaraH kadA'haM dvAdazAGgI gurumukhakamalAd grahISye ? kadA ca bhikSAgato'haM gRhe gRhe durvacanAni sahamAnastathA'pi sphuritAsamaprazamaraso dvAviMzati parISahAn sahiSye? kadA hyahaM bAhubalimuniriva sAdhUnAM bhaktapAnAdidAnenopaSTambhaM kariSye? kadA ca sAdhUnAM vizrAmaNAM vaiyAvRttyaM ca vidhAsye? kadA'haM samasukhaduHkhaprasaraH samakanakaprastaraH samasvapakSa-vipakSaH samataruNItanUtkaraH samamokSabhavazca bhaviSyAmi? ityevaM sarvadA sarvathA ca vairAgyapradhAno rAjA paroparodhena viSayeSu pravRtto'pi bhAvatastvapravRtta evA''sIt asti c| tathA sAdhUnAM kSudvedanAM zamayituM, vaiyAvRttyaM kartuM, IryAsamiti pAlayituM, saMyamamArAdhayituM, prANAna yApayituM, dharmacintAM ca sAdhayitumudgamotpAdaiSaNAdidoSai rahito bhikSAcaryAyAM ca prApta evA''hAro bhoktavyaH / ebhiH SaDbhiH kAraNairAhAraM bhuJjAno'pi sAdhurakRtabhojana eva upoSita eva ca bhASito bhagavadbhiH / ata evA''vAbhyAM kRtamapi viSayasevanaM bhojanaM cA'kRtamiti kathitaM tacca nadyA'pi svIkRtaM bhavatyai ca mArgaH pradattaH / kimadyA'pi kazcit saMzayo vidyate bhavatyAH? . tadA'tIva muditayA devyA'pi-suSThu bodhitA'smi bhagavan ! bhavateti kathayitvA munigaditaM 115 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sarvamapi prtipnnm| tataH prabhRti sA'pi jinapUjana-munivandana-dAnAditatparA vividhavrata-niyamatanniSThA puNyasaJcayaniratA ca dinAni gamayati sma / rAjA'pi svaputraM somavarmAbhidhaM rAjye'bhiSicya mahatsaMveganirvedamApanno dIkSAM gRhItavAn / tato dvAvapi bandhU kRtatIvratapazcaraNau nityaM vairAgyAdibhAvanAbhAvitAntaHkaraNau karmakSayapravaNau krameNa kaivalyaM labdhvA muktiM prAptavantau / [AdhAragrantha:- AcAryazrIsomaprabhasUriviracitaH kumaravAlapaDiboho (kumArapAlapratibodha:)] FONTERESiatepunwarenewsmaATION MANDURATIONRNEHRAMMARY Samsirvarsistan viewers. A LAMRALANCIATICAUSE INMARIPerienc e ahiMsAlakSaNo dharmo mAnyA devI ca bhAratI / dhyAnena muktimApnoti sarvadarzaninAM matam / / 116 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA -sA. ratnacUlAzrI: avivekaH alpasya hetoH bahu hAtuM icchan vicAramUDhaH pratibhAti, kiMtu eSA''zcaryajanikA vArtA nAsti / yathA pulindaH hastinaH zirasaH prAptamauktikaM muktvA guJjAphalameva gRhNAti / tathAhi__ medapATasya kasyacinmahArANakasya pArvaM eko mAgadhaH samAsadat / tasya svakaratalayoH kaNDUyanasya vyasanamAsIt / yadA sa kAvyAni zrAvayati tadA tasya tadvyasanasyA'pi pradarzanaM prakRtyA evA'bhavat / mahArAjena sa Uce yat yadi tvaM AcaturviMzatighaTikAyAH sarvathA karatalaM na kaNDUyeH tarhi ahaM tubhyaM paJcAdhikaM zataM grAmANAM upadArUpeNa dAsyAmi / lobhenainaM paNaM mAgadhaH svIkRtavAn kiyatISu ghaTikAsu vyatItAsu satISu asahiSNunA tena vIrarasasya kAvyasya zrAvaNasya vyAjAt hastasya kaNDUyanaM prArabdham / cAraNasya etacchekatvaM rANakasya nayanavyaMsakaM na jAtam / rANakena sa smAritaH / tadA bandinA pratyuktaM yan mayA kaNDUyanaM vinA ekA ghaTikApi sthAtuM na shkyaa| bhavAn ekadA kaNDUyane ekaM grAmaM alpaM karotu / caturviMzatighaTikAyAM kaNDUteH saMkhyA paMcAdhikazatAni jAtA / mAgadhena eko'pi grAmo na prAptaH / ___ yathA hastakaNDUyanasya vyasanAt bandinA ekaH api grAmaH na labdhaH tathA viSayabhogasya kaNDUtiH tAdRzI eva / viSayabhogaH api sarvathA kaNDUyanavat - tyAjyo'sti / kaNDUte: karaNArambhaH pariNatau bhayaGkaraH / tathA viSayabhogo'pi janmamRtyupradAyakaH / 117 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMkAraH -sA. ratnacUlAzrIH svAminA vivekAnandena saha tasya ziSyAH bhoktumupaviSTAH / ekasya ziSyasya eSa niyama AsIt yat ko'pi bhojanakAle kamapi prazna kuryAt / tahi yAvat sa tasyottaraM na dadyAt tAvat bhojanaM na grahItavyam / naikaziSyANAM madhye kenacit papracche narake kaH nayati? praznasya pratyuttare tena ziSyeNa gaditaM - narakasya ekaM dvAramevAsti, tat tu nArI / yaduktam_ 'prasaktAH kAmabhogeSu patanti narake'zucau' / yaH kAmabhogeSu magno bhavati so'pavitre narake gacchati - ityAdikA anekAH sUktIH so'zrAvayat kintu praznasyocita uttaro na prAptaH / ante svAminA pRSTam ka enaM praznaM karoti ? praznakartA uktavAn- aham / tadupari svAminA bhASitaM- eSa 'aham' eva sarvAn narakaM nayati / ahaGkAra eva narakasya mukhyaM dvAram iti / / 118 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA - // niHspRhaH sarvakAmebhyo mAnavaH sukhamedhate // svAmI brahmAnandendrasarasvatI po. kalmane - 577401 sAgara tA., zivamoggA jillA karNA asti bhAratasya uttaraprAnte suvarNapuro nAma janapadaH yatra samIpasthe girisAnau lakSmIramaNasya jagatprabhorbRhanmandiram / tatraiva girisAnau kiJcidUrdhvaparisare kalahaMsakurarIkAraNDAdikhagasaGkulasya varNavibhinnacArupuMkharaJjitasya kalakalaravakUjanena sadA guJjita:, tRNaparNasamAvRtaH, tAlatamAlabilvakuTajAdigulmagucchanibiDaH, kalhAra-kurubakakarNikAra-campakAzokaketakIpunnAgAdipuSparAjizobhitaH suvarNatIrthaM nAma svacchasalilakAsAraH / tattIre karIm-ali nAma yuvA kRSikopayogisAdhanAnAM khanitrakuddAlaTaGkalavitrAdInAM nizAtane nipuNo'GgArAdhizrayaNIM cullImavirataH prajvalayan svAjIvikAM nirvAhayati sma / pratyahaM kalye zaraccandrAbhidho'rcakamahAzayaH svaputreNa madanena saha gajarAjasamArUDhaH kAsArAt pavitraM jalaM svAmino'bhiSeka vahati sma / tatra taTAkopAnte vicitramekaM dRzyaM pathikAn bahu raJjayati sma / tAkamupagacchati gajarAje, tatsarasi nivasan bheka eka: ucchUnabRhadAkRtiH bhIkareNa gargararaveNa taM gajarAjaM bhApayati sma gajarAjazca bhItabhItaH tvaramANa: yAvacchIghraM salilamApUrya taM taTAkapradezaM parihRtya pratinivartate sma / zaraccandrasya arcakasya putro madana: karIm alizca pragADhasnehena vartete / tAvubhau paJcaSa-hAyanaparyantaM zAlAyAM sahapAThinAvAstAm / karIm jIvikAnirvahaNAya zAlAbhyAsAdirataH san tamenaM pradhmAna ( Furnace ) vRttiM yApayati sma / madanazca padavIdharaH udyogAnveSaNe bahuklizyamAna AsIt / tasya pitA zaraccandraH idamidAnIM zAlAzikSakavRtti parisamApya aGgavikalAnAM andhabadhirANAM AzrayarahitAnAM kRte svIyaM nivRttivetanaM viniyujya anAthamandiramekaM nirvahati sma / tasya amoghAM mAnavakalyANasevAM puraskRtya tasmai 119 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ower IAN P sArvajanikasaMsthAbhiH pradattAni pAritoSikANi sanmAnapatrANi bRhatpeTikApUrNAni tasya / jIrNamalpIyasaM gRhaM bahu zobhayanti sm| __kadAcit zaraccandre kvacit sanmAnasamArambhAya bahirnirgate ekAnte mAtaraM mAlinImupasRtya madano vadat 'amba ! jAnAsyahamatra bahuprayatnenApi udyogamalabdhvA bhRzaM siidaami| adhikAribhyo'vazyaM deyamutkocadhanamapi mayi nAsti / tavA'pi jIrNA zATikA nUnaM bahu zocanIyA / pazya tAvat, prAtivezikAH zrImantaH alpavidyAvanto'pi samAje sarvatra kathaM virAjante, bhogavilAsaiH kathaM modamAnA vijRmbhanti ? pazya teSAM kuberasantati, pazya ca asya jarAjIrNadaridrasya matpituH santatim / kimebhiH sanmAnapatrairasaMkhyAkaiH pAritoSika-puSpagucchaiH sAdhitaM bhavati? tasya matpituH pitA andha AsIt, ato'yamapi janmAndhastiSThati / mama klezaM naiva pazyati / sa ca tatpitA badhira AsIt, ayamapi janmabadhiro mama rodanaM naiva zRNoti / tamenaM jaraThaM vAnarazikhAmaNiM piteti sambhAvayitumapi, sambodhayitumapi jihemi / __ (sodvignaH tatrasthAM pAritoSakapeTikAM prasabhamudghATayitvA tatrasthAni sanmAnapatrANi pAritoSikAdIni candanapuSpahArAdIni ca tato vikRzya vicchidya zakalIkRtya sarvatra prakSipati / sarvatra evaM vikIrNAni bhartuH sammAnapatrAdIni dRSTA sodvignA mAlinI kuputrasya duzcaritamasahamAnA patyuH pratyAgamanameva nirIkSamANA mlAnavadanA antargRhaM pravizati / ) __ amba ! jAnIhi, satyena te zape adyatane yuge saralajIvanaM gahanavicAraH (Simple living, High thinking) ityAdi zIlasaMhitAH sutarAM nirupayuktAH / dhanaM dhanaM dhanameva sarvam / dhanena hInaH pazubhiH samAnaH / vidyA dadAti vinayaM vinayAdyAti pAtratAm / pAtratvAddhanamApnoti dhanAdbhogaH tataH sukham / dhanI sarvatra pUjyate / (bahiH dvAri lambamAnaM sthUlAkSaraiH vilikhitaM "niHspRhaH sarvakAmebhyo mAnavaH sukhamedhate" itImaM phalakaM tato'pakRzya tatsthAne sthUlatarairakSaraiH "niHspRhaH sarvakAmebhyo jaraTho duHkhamedhate" iti vilikhya nUtanaM phalakaM tatra lambayati / ambayA saha evaM sa~llapati madane madhyarAtrisamaye prApte, antargRha vizrAmyantyAM mAlinyAM, S 120 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P RIYAR passan bahiraGgaNe madanaH kasyacinnirIkSaNe dvAri tiSThati / karImaliH tasya sakhA Agatya dvAri sthitasya madanasya haste svarNAbharaNapUrNapAtraM nikSipya nirgacchati / madanazca amitollasita: gItAzloko kaNThasthau uccairgAyati / "idamadya mayA labdhamimaM prApsye mnorthm|| idamastIdamapi me bhaviSyati punardhanam // " / "asau mayA hataH zatru rhaniSye caa'praanpi| Izvaro'hamahaM bhogI siddho'haM balavAn sukhI // " evamuccairgAyan madanaH svarNapAtraM pAritoSakapeTikAyAM svahastena riktIkRtAyAM sthApayitvA peTikAM pidhAya piturAgamanamAkalpya antargRhe nilInastiSThati / anaticirAdeva zaraccandraH hastagRhItasanmAnapatraH candanahArasuzobhitaH gRhaM pravizati / gItAzlokau sveSTau gAyati / "adveSTA sarvabhUtAnAM maitraH karuNa eva ca / nirmamo nirahaMkAraH samaduHkhasukhaH kSamI // " "saMtuSTaH satataM yogI yatAtmA dRDhanizcayaH mayyarpitamanobuddhiH yo madbhaktaH sa me priyaH // " sarvatra prAGgaNe vikIrNavikSiptAni sanmAnapatrazakalAni chinnavicchinnapuSpagucchastabakAni dRSTA cakitazcakitaH zaraccandro bhAryAmukhaM nipuNaM vIkSate / niruttarAM tAM parilakSya AsandhAmupavizati / atrAntare rakSipuruSaH bhaTaiH saha dvAraM prasabhamudghATayan antaH pravizati / zaraccandra utthAya tasmai svAgataM vyAharati / zaraccandraH svAgataM te| madhyarAtrAvapi mAmabhinanditumAgatA yUyamiti smbhaavye| nA'hametAni sanmAnapatrANyarhAmi / dInadurbalAnAM vikalAGgAnAM durbhagAnAM jIvane kiJcidAzAkiraNaM saJcArayituM yatnazIlo'smi / anayA alpasevayA dInadurbalAnAM gatirbhartA prabhuH jagannAthastuSyatu / rakSibhaTa: nA'haM tvAmabhinanditumupasthito'smi / tava adhigrahaNAya ihaa''gto'smi| zaraccandraH (sambhrAntaH) adhigrahaNAya ? kasya ? kuto vA adhigrahaNam ? nUnaM smbhraanto'smi| CARE 121 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakSibhaTaH sarvaM tavedaM kUTajAlaM viditatamamasmAbhirudghATitaM tiSThati / vada kutra nikSipta coritaM svarNAbharaNapUrNaM pAtram / idamidAnImasmAbhiH karIm-aliH dhUrtApasadaH svarNapAtraM skandhe Aropya tava gRhaM praviSTaH suSTha dRSTaH, kSaNadvayAnantarameva riktaskandhaH bahirAgatya andhe tamase kutracit palAyitaH, paraM rakSibhaTairgRhItaH, sadyaH rakSAsthAne sarvakArasya AtithyaM bhajate / tadvada, svarNapAtraM kutra nigRhitaM tvayA cauryasahabhAginA / no cet... (hastagRhItaM daNDaM bhramayati / ) zaraccandraH nUnaM sambhrAnto'smi, bho ! ahaM tAvaniraparAdhIti nivedayAmi / alpena nivRttivetanena kuTumba nirvahato yAvacchakti vikalAGgAnAM sevAyAM niratasya alpatRptasya bhagavadarcane zraddadhAnasya zAlAdhyApakasya mama etAdRzaM bhavadutprekSitaM cauryAdi kukRtyamUhitumapi na zakyate / __ rakSibhaTaH Uhitumapi na zakyate vA? (sahAyaka rakSibhaTamuddizya) udghATya , tAM bRhatpeTikAM srvsmkssm| (rakSipuruSaH taM pAritoSakapeTikAM prasabhamudghATayati / ) pazya, pazyA'tra tvayA nigRhitaM svarNapAtram / nA'tra aparaH sAkSI apekSyate / coritena dravyeNa saha nigRhIto'si / arcakasya chadmavezaM dhRtvA bhagavantaM pratArayasi / karImsadazaiH dhUrtApasadaiH saha sambhUya kUTakapaTajAlaM vitanvAnastvaM svaM niraparAdhinaM varNayasi / chadmazAlAzikSakavRttiM nATayan chAtrAn durmArge, duSkRtye prerayasi, pracodayasi / vetanena rAjyakozaM viluNThasi / rASTrAya druhyasi... zaraccandraH (karNI pidhAya kSaNaparyantaM stambhIbhUtastiSThati / karIm-alItyasya nAma rakSipuruSavacasA vijJApitaH san madanasya tena karImeNa saha vijRmbhamANaM snehaM manasi samAkalpya putravAtsalyena premaplAvitahRdayaH durmArgagAminaM putraM duHsaGgAbhiniviSTaM madanaM sambhAvyamAnakaSTaparamparAbhyaH saMrakSitukAmaH) hA~ hA~ bho bhaTAH ! mayaiva coritamidaM svarNapAtraM pramAdena kuTumbasugamanirvahaNoddezena / nyAyocitaM daNDaM vidhIyatAm / rakSibhaTAH taM zaraccandraM vikRzya nigaDairhastau nibadhya svarNapAtreNa saha apaninyuH / nIyamAnaH zaraccandraH 'adyaprabhRti ahaM zrImAn navakoTinArAyaNaH, nA'haM daridraH nA'haM durbhagaH, bhAgyazAlyahaM nUnaM bhAgyazAlI' ityAkrandan nirgacchati / sarvametad yadvRttaM niraparAdhine harizcandrasadRzAya svapitre samApannaM dAruNaM duHsahamapamAnaM, kaThinakArAvAsasaMkaSTajAlaM kSaNArdhena manasi samAkalpya Sound 122 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taptahRdayo madanaH pitaraM kathaMkathamapi rakSitukAmo drutavilambena rakSAgRhaM prati dhAvitvA rakSibhaTebhyaH karIm-alinA sambhUya svarNapAtranigUhanAdikaM yathArthaM nivedayAmAsa / rakSipuruSAH tUrNaM karImalItyasya anveSaNe lagnAH / madanena darzitamArgAste taTAkopAntikamupagamya tatra aGgArazrayaNIcullIpradhmAne nimagnaM karImApasadaM gRhItvA zaraccandrahastAbhyAM nigaDabandhamavamucya karImaM nigaDabaddhahastaM kRtvA taM rakSisthAnaM pratyAninyire / duHsaGga sutarAM parihRtya RjumArge vyavahAryamiti madanaM sUktaM prabodhayitvA taM tatpitaraJca zaraccandraM visasarjuH / / ___rakSipuruSaH (karIm-alimuddizya) vada re dhUrtApasada ! kathaM kutra svarNapAtraM tvayA prAptaM sarvaM yajjAnAsi tad yathAvad vada, no cet... (daNDaM tanmukhe bhrAmayati / ) karImaliH yathArthaM vadAmi satyena te zape bhoH ! atyalpo me'tra aparAdhaH / guNanidhiH mantrimahodayaH yadadhIne'haM madanucaraistribhiH jabbAra-latIpha-sayyad-ityAkhyaiH saha paJcaviMzatisaMvatsarebhyaH sevako'smi / pratibhUrUpeNa gRhItametat svarNapAtraM rAjyakoze yannihitamAsIt, kadAcit mantrimahodayena guNanidhinA maddhaste kRtvA etat tvayA samIpavartinyAM guhAyAM nigUhitavyam / kAle tadahaM pratigrahISye / tavApyatra sUktaH sahabhAgo'vazyaM bhavitA / ityAjJaptaH / tadvacaH zirasA vahan atraiva anatidUre vidyamAnAyAM guhAyAM niguhituM madanucarAn jabbAra-latIpha-sayyadAnahaM niyojayAmAsa / rakSibhaTaH tatastataH? karImaliH svarNAbharaNapUrNa pAtraM tena saha dhanapatrANA(currency-notes)maparimitAnAM poTalikAJca gRhItvA te trayo'pi guhAM prati nirgatAH / aparechuH guhAyAM sarvaM samIcInaM sampAditaM vA tairmadanucarairiti parIkSitukAmo'haM tatra guhAM prAptaH / yattatra bIbhatsaM madgocaritaM dRzyaM tadvarNayitumapi na paaryaami| jabbAra: guhAdvAre laguDaghAtena vyApAditaH san bhuvamadhizete, latIpha-sayyadau ca viSAnnabhakSaNena mRtau santau guhAbhyantare vikIrNadhanapatreSu madhye patitau vyasU mayA dRSTau / vicitraM durUhyamidaM durApannaM kathaM vA ghaTitaM syAditi tarkayannahaM kSaNakAlaM guhAmabhitaH saJcaritaH / anyeSAM keSAJcidapi padacihnAni parisare adRSTvA saMbhrAnto'ham / mAraNahomo'yaM kathaM samabhUditi - 123 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathAmati sambhAvaye, bhoH ! anumate nivedayAmi | rakSibhaTaH kathaM samabhUt ? kimabhUt ? zrotumutsukA vayam / vada / karImaliH agre tAvat trayo'pi dhUrtAnucarAH dhanalubdhAH svarNAbharaNapUrNapAtraM tathA ca dhanarAziM samasaMvibhAgena svAyattIkartumuddiSTAH / trayo'pi svarNAbharaNapAtraM pArzve nidhAya aparimitasya dhanarAzeH maulyanirdhAraNAya dhanapatra poTalikAmavamucya dhanapatrANi saMkhyAtumudyatAH / AmadhyAhnaM saMkhyAnena bhRzaM klAntA: parizrAntAH bubhukSitAzca te / ubhAvapi latIpha sayyadau jabbAraM samIpasthAt grAmAt khAdyaM kiJcit bhikSitvA zIghraM pratinivartasvetyuktvA taM tadarthaM preSayAmAsatuH / nirga jabbAre khAdyasampAdanArthamiha latIpha sayyadau taM jabbAraM vaJcayitvA sarvaM tat saMpadaM svayameva sahabhAgena svAyattIcikIrSayA mithaH samAlocya saMtamasi pratinivartamAnaM taM varAkaM jabbAraM guhAdvAra eva hantuM nishcinutaam| tadanu tAvubhAvapi laguDahastau guhAyA: ubhayapArzvayoH ekaikazaH sasyagulmeSu nilInau santau, tasya varAkasya jabbArasya pratyAgamanameva nirIkSamANau tasthatuH / tatra jabbAraH grAmajanebhyaH khAdyaM supuSkalamannaM saMgRhya yAvanniSkrAmati tasminneva kSaNe tasya manasi sarvAM tatsaMpadamanyau latIpha sayyadau vaJcayitvA svayameva svAyattIkartuM vinizcitya agre tAvat svayamAkaNThapUrti bhakSayitvA ziSTe'nne viSaM mizrayati sma / viSAnnasahita: yAvadeva guhAmapasarpati saMtamasi nilInau latIpha sayyadau taM varAkraM guhAyA dvAra eva vyApadayitvA kRtArthau svaMmanyamAnau guhAntaH pravizya bhRzaM bubhukSitau taM viSamizritamannaM AkaNThapUrti khAditvA acirAdeva gatAsU bhuvamadhizayAte / mAraNahomo'yamevaM saMpannaH syAditi sambhAvaye / kiMkartavyamUDho'haM tAM guhAM mRtyudevatAsamAviSTAmiti bhiyA dhanarAzi tatraiva mRtyudevatAyai samarpya taTAkatIre aGgArAdhizrayaNIM cullIM pratiSThApya pradhmAnavRttimanusandadhAmi / gajarAjamaNDUkacaryAnimittaM janasandohaM vIkSya svarNapUrNapAtraM kAsArasalilAt bahirAcchidya hyo madhyarAtrau madanasya mama priyamitrasya gRhe dinadvayaM yAvat tannigUhya rakSituM tamabhyarthayitvA taddhaste svarNapUrNapAtraM nyAsIkRtya yAvadahaM tamApRcchaya bahinirgata-stadaiva daivalIlayA rakSibhaTairahaM gRhItastiSThAmi / rakSibhaTaH yaduktaM tvayA gajarAjamaNDUkacaryAnimittaM janaraJjanaM tasya kiM rahasyamiti vada / karIm aliH zRNuta, mama aGgArAdhizrayaNIcullyA: pradhmAnena udbhUtayA agnijvAlayA 124 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taptaM kAsArasalilam / tasena kAsArasalilena taptaM tannihitaM svarNAbharaNapUrNapAtram / / taptasvarNAbharaNapUrNapAtreNa prabhAvito maNDUkarAjaH ucchUnaH san madamattaH svena bhIkaragargararaveNa gajarAjamapi bhartsayituM bhApayituM, kampayituM prAbhavat / aho mAdakasya dhanadravyasya mahimA ! ___ityetat karImaliniveditaM zrutvA nitarAM momudyamAnAH rakSibhaTAH nigaDabandhanAttaM mocayitvA RjumArgagamanAya sUktaM prabodhayitvA taM visasarjuH / svarNapAtraM ca rAjyakozAgAre punaH sthApitam / rAjAjJayA mantrimahodayaH padacyutaH rAjyAnniSkAsitaH / ata eva idAnImapi tajjanapadaM svarNapuramiti tatkAsArazca svarNatIrthamiti anvarthanAmanI bhajete / AneersyndonescanMS homeRemoiravivaily W satyaM yUpaM tapo hyagniH, karmANi samidho mama / ahiMsAmAhutiM dadyA-deSa yajJaH sanAtana / / NERA A .ONTRA DAREKANNAPanihone lati RAMANAWrmwari PhoneOWANAfairs aniwwwindiansomaidateMPOONAMODARA 2 SARASHTRA 125 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - marma-nama -muniratnakIrtivijayaH dUravANI-dvArA bahukAlaM yAvat vArtAlApaM kRtavantau dvau suhRdau| sahasaivaiko'parasmai pRSTavAn- bho! bhavAn kuto vadati ? sa uktavAn- mukhAt / blwfhd rAsinInAmakaH kazcana mahAn saMgItajJa AsIt / yadA sa jIvan AsIt tadaiva tasya prazaMsakaiH tasya mUrti sthApayituM nizcayaH kRtaH / tadarthaM ca dhnraashirpyektriikRtaa|| vRttAntamenaM rAsinI jJAtavAn / sa kasmaicidapRcchat - etasmin kArye kiyAn vyayo bhaviSyati? ekakoTiphrAnkamitaH- uttaraM prAptavAn saH / rAsinI uktavAn - etasmAd rAzeradhu mahyaM dadAtu / mUrteH sthAne'haM svayamevopasthAsyAmi / 126 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArkaTveina-ityasya bhASaNamAyojitamekasmin laghugrAme / mArkaTveinaH tadgrAmaM gatvA nApitasya pArzve gtvaan| 'bhavAnasmin grAme'nabhijJa iva pratibhAti khalu?'-kezakartanaM kurvan san nApitaH pRSTavAn / 'Am / adyaivA''gato'smi / ' 'adya bhavAnAgata iti zobhanaM kRtam / adya tu grAme mArkaTveina-ityasya bhASaNamAyojitamasti / bhavAnapi lAbhAnvito bhaviSyati / ' 'oh ! atyuttamam |'-ttveinmhodyo gAmbhIryeNoktavAn / 'kintu bhavatA mUlyapatrikA(TICKET)krItA khalu ?' 'naiva!' 'mUlyapatrikAstu sarvA api vikrItAH santi / bhavatA utthAtavyaM bhavet !' 'mama bhAgyaM tvevamevA'sti / yadA'pi sa jano bhASaNaM karoti tadA mayA tUtthAtavyameva bhavati / ' - munikalyANakIrtivijayaH ma athaikadA hastinAmanyeSAM ca vividhakITakAnAM madhye pAdakanduka (football)spardhA'bhavat / spardhArambha eva hastibhiH zIghratayA krIDadbhiH SaD aGkA (Goals) prAptAH / etAvatA kITakapakSataH zatapadI (Centipede) khelAyAM pravRttavatI / tayA tu zIghrameva bahUn aGkAn kRtvA hastibhyaH parAjayo dattaH / spardhAnantaraM kenacit patrakAra-prANinA zatapadI pRSTA - bhoH ! tvamiyat zobhanaM ma . krIDasi tadA spardhArambha eva kimiti nA''gatA krIDitum ? LD / tayoktaM-tadAnIM tvahaM pAdatradhAraNe vyApRtA''sam / 127 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bhoH ! tvatkRte'tIva duHkhadaH samAcAro'sti / tava patnI tvatprAtivezmikena sAkaM kutracid vinaSTA'sti / bhoH ! prathamaM duHkhadaM samAcAraM kathaya / bhavatyai lajjA nA'sti kila !! bhavatyAzcatasRbhiH sakhIbhistu vivAhocchedo'pi (Divorce) kRtaH, tava tu vivAhasyA'pi vArtA na zrUyate !! 128 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (upAhAragRhe grAhakena pratIkSakAya (waiter) kiJcid bhojanamAdiSTam / bahunA kAlenA'pi tannA''nItam / atastena mukhyAdhikAriNe kathitam / ) mukhyAdhikArI kiM tasya pratIkSakasya zmazru AsIt vA? grAhakaH tadAnIM tu nA''sIt / prAyaH etAvatA kAlenodgataM syAt / kathyate saurASTreSu yat luNTAko jogIdAsaH kevalaM dhanikAnevA'pIDayat aluNTat ca / yataH kutazcittena vijJAtamAsId yad durgatAnAM pArve dhanameva na bhavati / - munidharmakIrtivijayaH bhikSukaH zreSThin ! dehi rUpyakamekam / zreSThI hanta ! naasti| bhikSukaH zreSThin ! kevalaM rUpyakasyaivaikasya prazno'sti / zreSThI vinA mUlyaM tasyottaraM dadAmyaham / kathaM tvayA'haM sadA varNya ? kromyhmstybhaassnnsyaa'bhyaasm| 129 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / saMvegamaMjarIkalayaM - munikalyANakIrtivijayaH moharAyassa ceva ANAe vaTTamANaM jIvaM uvAlaMbhei - paccakkhaM re jia ! moharAyadhADI gihami lUDei / savvassaM taha vi tumaM ANAe tassa vaTTesi // 26 // hA hA kahaM na hINassa tava micchattamaMtiNA saddhi / niccaM pi vaMcaNapareNa mUDha ! eyAriso neho ? // 27 // kI anvayaH rejia! paccakkhaM (ceva tuha) gihami moharAyadhADI savvassaM lUDei / taha vi tumaM tassa cciya ANAe vaTTesi (tA) re mUDha ! niccaM pi vaMcaNapareNa micchattamaMtiNA saddhi hINassa tava eyAriso neho kahaM na (saMbhavai?) bhAvArthaH re jIva! tassa savvesiM corANa mahArAyassa moharAyassa sennaM tuha attagihami dhADi pADiUNa tassa aMtaTThiyAiM nANadaMsaNacarittAINi rayaNAI tahA annaM pi tuha savvaM guNadhaNaM lUDei / ettha vi eyaM kAraNaM jaM tumae tassa moharAyassa ANANusAsaNaM aMgIkayaM atthi tao ya tattha tumaM ciMtiuM ceva na pAresi jameso moharAyA mama mahAmollaM guNadhaNaM luuddei| tahA maM ca niddhaNaM roraM ca kariuM payaTTio atthi / eeNa kAraNeNaM ceva taM savvahA nissaMkattaNeNa vaTTesi / tahA re mUDha ! jaM tae moharAyassa ANA aMgIkayA tA hINassa tujjha jai savvaM pi saMbhavaI to niccaM pi savvesiM muddhajaNANa vaMcaNAe cciya tappareNa micchattamaMtiNA saddhi eyAriso neho vi kahaM na saMbhavai? tti / / jIvaM moharAyassA''NaM micchattamaMtisiNehaM caeuM saddhammamahArAyassa sAmittaM tassa ceya mahAmaMtiNo siNehaM paDivajjeuM uvaisai - 130 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SPREAD ajjavi muMcasu eaMmA mA dukkhANa bhAyaNaM hosu / saddhammamahArAyaM paDivajjasu sAmiaMjIva ! // 28 // saddhammamahAmaMtiM kallANakalAvakAraNaM pyo| ArAhasu jeNeso dAvai tuha sivapure rajjaM // 29 // anvayaH (re) jIva ! ajja vi eaM muMcasu (jeNa) dukkhANa bhAyaNaM mA mA hosu (tahA) saddhammamahArAyaM sAmiaMpaDivajjasu / (tahA ya) payao (hoUNa) kallANakalAva kAraNaM saddhammamahAmaMtiM ArAhasu jeNeso tuha sivapure rajjaM dAvai / / vArthaH re jIva ! ajja vi ahuNA vi savvaM tassa moharAyassa vaMcaNapavaMcaM jANeuM pi tassa ANaM savvahA muMcasu / jeNa bhavissakAle taM duriyadukkhANaM bhAyaNaM na havejja / kiM tu savvahA suhadAyagassa tassa saddhammamahArAyassa ceva sAmittaNaM pddivjjsu| tahA ya teNa kUDakavaDabharieNa micchattamaMtiNA saddhi siNehaM pi mottuM kallANANaM akhaMDAe akkhayAe ya paraMparAe mUlaM kAraNaM saddhammahAmaMtiM payao hoUNa niyayasavvasattIe ArAhasu jeNa tujjhovari saMtuTTho so maMtI tumaM eyAo duraMtAo saMsAracArayAo moeUNa niccasuhAvAse sivapure ceva aNaMtaM kAlaM jAva rajjaM daavejj| saMvegassa phalaM darisei - ia jai saMvegaparo khaNaM re jIva ! hosi tA tujjh| sulahA sivasuhalacchI laddhamaNuadevabhaddassa // 30 // anvayaH iha re jIva ! khaNaM (pi) jai saMvegaparo hosi tA laddhamaNuadevabhaddassa tujjha sivasuhalacchI sulahA ceva / bhAvArthaH re bhAvibhadda jIva ! ia puvvavaNNiappagAreNa jai taM khaNamettaM pi saMvegatapparo veraggarasAhisitto ya hossasi tA tujjha - annesiM savaNamette vi dullahA sivanayarassa lacchI majjhaM majheNa deva-maNuyagaINaM uttime suhe appeuM savvahA sulahA havissai / 131 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eyAe saMvegamaMjarIe savaNassa phalaM payaDei saMvegamaMjarImimaM savaNAvataMsabhAvaM nayaMti suaNA amilANasohaM / je niccameva sirisiddhivahUkaDakkhalakkhovalakkhiataNU khalu te havaMti // 31 // // ii sammattA saMvegamaMjarI || anvayaH je suaNA imaM amilANasohaM saMvegamaMjarIM niccameva savaNAvataMsabhAvaM nayaMti te khalu sirisiddhivahUkaDakkhalakkhovalakkhi ataNU havaMti / bhAvArtha: je paNNAvaMto suyaNA eyaM savvahA sohAjuttaM paccaggaM taha ceva amilANabhAvaM cAvi saMvegataruNo maMjarIM ciya aNNaM savvaM asohaNaM caiUNaM savaNassa avataMsaM kareMti tesiM ceva taNuNo sirisiddhivahUe lakkhehiM kaDakkhehiM uvalakkhiA havaMti te ceva ya sirisiddhikAmiNIe nimmalanehassa bhAyaNaM havaMti ii // - utthAyotthAya boddhavyaM kimadya sukRtaM kRtam ? / AyuSaH khaNDamAdAya ravirastaM prayAsyati // 132 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maha pAkida sikkhA paraMparA __-araiyIrAmazarmA mUlam : jayai i saalaM puNNaM taM khu kidaNNattaNaM puNo saM sam / taM kiamANattaNaM karissamANaNNasattaNaM uNa taM tam / / 1 / / | chAyA : (jayati ca sakalaM puNyaM tat khalu kRtajJatvaM punaH svaM svam / tat kriyamANajJatvaM kariSyamANajasattvaM api tat tat // ) / | TippaNI : sakalaM puNyaM tu kRtajJatvaM jayati, utkRSTatvAt evaM kriyamANajJatvaM kariSyamANajJatvaM ca puNyottamam - iti bhAvaH / - iha maha pAuasikkhAgurusiccaparaMparA kahijjai a| edeNa dAva daMsiapaheNa pAuasarassaI jayai // 2 // 8 chA. - (iha mama prAkRtazikSAguru - ziSyaparamparA kathyate ca / etena tAvat darzitapathena prAkRtasarasvatI jayati / ) __ - ettha Nu paauavijjaavinnnnaannprNpraaduvii| 'maisUrumaMtimUlA vissaguNAdassakAragurumUlA // 3 // chA. - (atra tu praakRtvidyaavijnyaanprmpraadvyii| maisUrumantrimUlA vizvaguNAdarzakAragurumUlA / ) Ti. - 1. maisUrudezaH karNATe prasiddhaH / tadrAjadhAnI zrIraGgapattamanAsIt / tatra yadugirIyaH tirumalaiyAryaH pradhAnamantrI AsIt trizatasaMvatsarebhyaH pUrvaM cikadevarAyanAmnaH prasiddhasya rAjJaH / 2. vizvaguNAdarzacampUgranthakartA kAJcIpuraveGkaTadhvarikaviH / mU. - 'sirijagguveMgaDajjo kuppaNNajjo vi sajjayajjo vi| maha pAkidaviNNANe (jjAe) guruguruguruA kameNa tANaM Namo / / 4 / / 133 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chA. - (zrIjagguveGkaTAyaH kuppaNNAryo'pi sajjayAryo'pi / so mama prAkRtavijJAne (vidyAyAH) guru-guru-gurukAH krameNa tAn numaH / ) Ti. - 1. zrIjagguveGkaTAryaH - mama zrIrAmazarmaNaH mAtAmahaH vidyAguruzca / 2. sajjayAyaH - pUrvaM yAdavAdristhaH tato mummaDikRSNarAjakAle maisUrunagaraM gtH| - sajjayatAdajjassa Nu tirumalatAdajjao gurU a pidA / * putto sakkidapAkida sicco vi tahevva NAmavanto a / / 5 / - (sajjayatAtAryasya nu tirumalatAtAryakoguruzca pitA / putraH saMskRtaprAkRtaziSyo'pi tathaiva nAmavAMzca // ) - sajjavuttassa tahA sicco vi akhaankhaanplliio| NarasIhasattiakkho pAkidasaddappadIviAkattA // 6 // chA. - (sajjayaputrasya tathA ziSyo'pi ca kAnakAnapallIkaH / narasiMhazAstrAkhyaH prAkRtazabdapradIpikAkartA / ) hai. Ti. - 1. kAnakAnapallI tu adya beMgalUrusamIpe kanakapuraM iti prathitam / 2. prAkRtazabdapradIpikAgranthaH AndhrAkSaraiH saviMzatizatasaMvatsarebhyaH pUrvaM maisUravidyAtaraGgiNImudrAkSarazAlAyAM sajjayatAtAcAryeNa prakAzitaH / | mU. - sajjayatAdagurU siritirumala nellUrutAdavutto nnu| vissaguNAdassakaippaDhamaguruppeTThatAdavaMso so / / 7 / / chA. - (sajjayatAtaguruH zrItirumalanellUrutAtaputro nu| vizvaguNAdarzakavi - prathamagurupreSThatAtavaMzassaH / / ) Ti. - 1. nellUrunagaraM Andhrapradeze pUrvadizi pinAkinInadItIre virAjate / 1 mU. - aNNo devvasihAmaNi tirumalayajjo khujugirippmuho| jo jagguveMgaDajja'sagotto cikadevarAyamaMtikulo // 8 // 134 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chA. - (anyo devazikhAmaNitirumalaiyAyaH khalu yadugiripramukhaH / | yo jagguveGkaTAryasagotra: cikadevarAyamantrikulaH / ) - 1. devazikhAmaNitirumalaiyAyaH svagahe striyassarvAH bAlAzca saMskRtaM kannaDaM ca jAnantIti hetoH aTTAlakavAtAyanadvArA pArzvagRhasthena tAdRzena varadanArAyaNena paNDitena saha prAkRtabhASayaiva gUDhArthabodhakavAkyAni saMlapati smeti itivRttaM kaiMkaryatiruveMgaDAyaH mama bandhuH Aha sma / 2. yadugiriH karNATake maNDajillAyAM nArAyaNakSetraM parvatopari sthitaM melukoTe iti prsiddhm| 3. sagotraH samAnagotrarSipravaraH vizvAmitrAghamarSaNakauzikAThyArSeyapravarAnvitaH kauzikagotraH yajuzzAkhAdhyAyI ApastambasUtra iti vizeSaH / / 4. cikadevarAyaH apratimavIraH auraMgajebasya dehalIbAdazAhasya rAjakIyamitraM AsIt / - pAINo 'jaupuragaadA miliylpillyjjvNsvro| pAuabAsaNa - lekkaNasattiaro varadanAraNo aNNo // 9 // - chA. - (pArINo yadupuragata - drAviDeyalpillaiyAryavaMzavaraH / prAkRtabhASaNalekhanazaktidharo varadanAraNo'nyaH / ) * Ti. - 1. yadupuraM yadugirisamIpe bhaktapuraM toNmUru iti prasiddham / 2. iyalpillaiyAryaH drAviDadivyaprabandhajJaH bAlapaNDita iti sahasrAdhikasaMvatsarebhyaH pUrvaM AsIt / / ___- sirijagguveMgaDassa Nu pidA vi pAuakaI a lekknnio| sirijaggusiMgarajjo jassa khu AsUrijIyaro sicco / / 10 / / - chA. - (zrIjagguveGkaTasya nu pitApi prAkRtakavizca lekhanikaH / zrIjagguziGgAryo yasya khalvAsUrijIyarazziSyaH // ) Ti. - 1. AsUrijIyaraH sanyAsI paNDitapravaraH bhAratasvAtantryasaGgrAme - 135 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlagaGgAdharatilakasya AptamitraM AsIt / - siri jagguvaulabUsaNakaI a sicco Nu veMgaDajjassa / vakkaraNajakkavaTTI sicco AsUrijIyarassekko / / 11 / * chA. - (zrIjagguvakulabhUSaNakavizca ziSyo nu veGkaTAryasya / vokkaraNacakravartI ziSya AsUrijIyarasyaikaH // ) - 1. jagguvakulabhUSaNakaviH prasannakAzyapAdipaJcaviMzatyadhikasaMskRta - prAkRtobhayamaya-nATakanirmAtA AsIt / yasya asmin citrabhAnusaMvatsare saMskRtajJaiH janmazatAbdotsavaH divaGgatasya AcaritaH / 2. vokkaraNazabdaH puSkariNIzabdasya karNATa apabhraMzaH puSkariNIvaMzyaH kauzikagotraH zrInivAsacakravartinAmA'sau jainaprAkRtagranthAnAmapi pratyavekSakaH aasiit| - 'tiruvAliyaNNaNAmo veMgaDaputto vi paauappmuho| jeNa miumahuralaliaMgIaM pAuakaittaNaM jayai / / 12 / / - (tiruvAliyaNNanAmA veGkaTaputro'pi prAkRtapramukhaH / yena mRdumadhuralalitaM gItaM prAkRtakavitvaM jayati // ) Ti. - 1. tiruvAliyaNNa iti drAviDaM nAma, sudarzanAcArya ityarthaH / mU. - ajja vi maha kaNNasuhaM gIaM kaNNassa guMjaivva ii / tassa maha mAdulassa Nu kajjaM pajjaliamuddaNaM kaiNo / 13 / / __ - (adyApi mama karNasukhaM gItaM karNasya guJjatIveti / tasya mama mAtulasya nu kAryaM prajvalitamudraNaM kaveH / / ) Ti. - 1.mAtulaH mama mAtuH jyeSThabhrAtA / 1- mU. - sirijagguvaulabUsaNasicco ymmaarvNsvrdkii| . ajja khu pAuasikkhANiuNA tiruvAli jakkavaTTia -varadA // 14 / | chA. - (zrIjagguvakulabhUSaNaziSyo yambAravaMzavaradakaviH / 136 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adya khalu prAkRtazikSAnipuNAH tiruvAli-cakravati-varadAH / / ) + Ti. - 1. cakravartI mUlakArikAracanakAle jIvannAsIt / adhunA TippaNIracanakAle nAsti / saptavarSebhyaH pUrvameva kAladharmaM gataH / mU. - ii maha pAkidasikkhAgurusiccaparaMparA kahiA / edeNa jAva daMsiapaheNa pAusarassaI jayai ii // 15 // ra chA. - (iti mama prAkRtazikSAguruziSyaparaMparA kathitA / etena yAvat darzitapathena prAkRtasarasvatI jayatIti / / ) MAITRETIREONagariankandomurvaad ArorammaunDesimaaCATIONSIBIANNA 20RARTomai adhikArAt tribhirmAsaiH, mAThapatyAt tribhirdinaiH / zIghraM narakavAJchA cet dinamekaM purohitaH // AINTED RANIPRIDIOMeroNSARSA 137 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlam chAyA va maM Ti. mU. chA. Ti. w chA. - 1 - - - (aa (11) - ai (12) - au (13) - ae (14) - ao (15), iti ekAdazamukhyasaMjJA lipigA / - saMkhA-saNNA - araiyazrIrAmazarmA a -i-u-e-o-sarA paMca Nu ya-va-ra-la-vaNNehiM saMjuA caUhiM / NavasaMkhAlekkaNagA suNNassa 'savaNNaciNNamii saNNA / a / / (a(1) - i(2) - u ( 3 ) - e (4) - o (5) - svarAH paJca nu ya(6) - va(7) - ra(8) - la ( 9 ) varNaissaMyutAzcaturbhiH / navasaMkhyAlekhanagAH zUnyasya 'sa(0)' varNacihnamiti saMjJA // 1 // ) savarNacihnaM - sa itivarNa zUnyasya cihnamityartha: / aa-ai-au-ae-ao - ii ekkAdasamukkhasaNNiA liviA / dakkhiNagailivivAmA 'paDisakkadauttarA Na vAmagamA / I / dakSiNagatilipivAmA pratisaMskRtottarA na vAmagamA // 2 // ) 1. pratisaMskRtottarA saMskRtabhASAtmakazAstreSu saMkhyAnAM vAmato gatiH - iti vidyamAnaM niyamaM vinA dakSiNato gatiM saMkhyAvAcakavarNoccAraNe prAkRtabhASA dhArayatIti vizeSaH / asa- isa-usa-esa-osa ii yasa-vasa-rasa sammiyA lasa tti Nava / dasa asasaiI Thia saaasahassakkamANuA liviA | u // (asa (10) - isa (20) - usa (30) - esa (40) - osa (50) iti yasa (60) vasa (70) - rasa (80) sammitA lasa (90) iti nava / dazakA asasa (100) iti sthita zatakasahasrakramAnugA lipikA // 3 // ) 138 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MERA A MISSNESCOM mU. - ii guruparaMparAgaasaNNA viNNAviajja rAmeNa / jaugiripAuapaMDia - 'varadAvaranAraNakkhagurugaiA // e| ___ - (iti guruparamparAgatasaMjJA vijJApitA'dya rAmeNa / yadugiriprAkRtapaNDita - varadAvaranAraNAkhyagurugaditA // 4 // ) ___ - 1. varadanArAyaNaguroH varadanAmA jyeSThabhrAtA'pi saMskRtaprAkRtapaNDita AsIt / mU. - 'vuDDhivihINA liviA siNiddhasuddhaasaNAmaA vaNNA / sakkadapauiapAuakaNNAe savaNNalaliataNuvaNNA // o|| ___ - (vRddhivihInA lipikA snigdhazuddhakasanAmakA varNAH / saMskRtaprakRtikaprAkRtakanyAyAH savarNalalitatanuvarNAH / / 5 // ) ___- 1. vRddhivihInA - ai-au iti varNadvayaM prAkRtabhASAyAM nAstIti bhAvaH / ___- dhammo jaai 'samanto samantabhaddassa vissaguNabhaddo / jo viTTa siriNAho tassa taNU vissamevva siddagaI // ya / / chA. - (dharmojayati samantraH samantabhadrasya vizvaguNabhadraH / yo viSNuH zrInAthastasya tanuvizvameva siddhagatiH // 6 // ) Ti. ___ - 1. samantradharmasya devatAH mantraireva smaryante iti vaidikiiprkriyaa| 2. lakSmIpatirnArAyaNaH sarvaM jagat svazarIratayA vyApanabharaNasvAmyaiH pAlayatIti tAtparyam / viSNusahasranAmastotre vyAsamaharSisaGkalite siddhAvatAraparANi nAmAnyapi santIti sa eva samantabhadradharmadhArAlokAnugrAhaka iti vizeSaH / 139 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________