Book Title: Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth
Author(s): Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
View full book text
________________
“અધ્યાત્મ-ઉપનિષદનો પ્રસાદ | ૨૧
સાવધ રહેવાની જરૂર હોય છે.
શ્રેષ્ઠ સમભાવના આદર્શ રૂપે ગ્રન્થકારે અહીં દમદન મુનિ, નમિ રાજર્ષિ, ખંધકસૂરિના શિષ્યો, મેતાર્ય મુનિ, ગજસુકુમાળ મુનિ, અત્રિકાપુત્ર આચાર્ય. દૃઢપ્રહારી વગેરે અનેક સમતાયોગીઓનું સુંદર શબ્દચિત્ર આલેખ્યું છે. પરિશેષ
આ ગ્રન્થના પ્રારંભમાં મંગલશ્લોકમાં વીતરાગદેવને પ્રણામ સાથે પ્રથકારે વાવતાબીજ કારનું પણ સ્પષ્ટ સ્મરણ કર્યું છે જે તેમના લગભગ દરેક ગ્રન્થમાં ઉપલબ્ધ થાય છે. પૂ. મુનિસુંદરસૂરિ મહારાજે જેમ પોતાની દરેક કૃતિમાં પ્રારંભે જયશ્રી' શબ્દમુદ્રાનું અંકન કર્યું છે તેમ આ ગ્રન્થકારે પણ આ ગ્રન્થમાં દરેક વિભાગને અંતે “યશાશ્રી' શબ્દમુદ્રાનું અંકન કર્યું છે. આ ગ્રન્થની પ્રાચીન હસ્તપ્રતો હાલ બેચારથી વધુ મળતી નથી.
પૂ ઉપાધ્યાયજી મહારાજે આ ગ્રન્થને, ‘વીતરાગસ્તોત્ર' યોગસારપ્રભૃત’ વગેરે પ્રાચીન અનેક ગ્રન્થોના અક્ષરશઃ લીધેલા શ્લોકોથી શણગાર્યો છે તથા જ્ઞાનસાર' નામના ગ્રન્થકારના જ બનાવેલા અષ્ટકગ્રન્થના મગ્નતાષ્ટક, અનુભવાષ્ટક, નિર્લેપતાષ્ટક, ક્રિયાષ્ટક વગેરેના અનેક શ્લોકો આમાં પણ અક્ષરશઃ ઉપલબ્ધ હોવાથી તેતે શ્લોકોનો ભાવાર્થ સમજવામાં “જ્ઞાનસાર' ગ્રન્થનો ગ્રન્થકારે પોતે જ બનાવેલો ટબો ખૂબ જ ઉપયોગી બની રહે તેમ છે. અધ્યાત્મોપનિષદૂગ્રન્થ ઉપર હમણાં જ પૂ. ભદ્રંકરસૂરિજીએ ટીકા રચી છે. - આ ગ્રન્થમાં પૂ. ઉપાધ્યાયજીએ ચાર વિભાગોમાં ખરેખર અધ્યાત્મપ્રેમીઓ માટે ઉત્તમ સામગ્રી સંચિત કરીને આપી છે. - ગ્રન્થકાર તે સમયના જૈન-જૈનેતર દર્શનશાસ્ત્રોના અને તર્કગ્રન્થોના પ્રખર અભ્યાસી હોવા છતાં આ ગ્રન્થમાં તેઓએ તર્કવિતર્કની પરંપરા લંબાવવાને બદલે સાધકોને ઉપયોગી મહત્ત્વનું માર્ગદર્શન પૂરું પાડ્યું છે તે તેમના જીવનની ઉચ્ચ યોગિદશા – સાધકતાની સાખ પુરાવે છે. ખરેખર હવે એમ કહેવાનું મન થાય છે કે અધ્યાત્મ-ઉપનિષદ્ સમગ્ર અધ્યાત્મવિશ્વ (spiritual sphere)નું ઝળહળતું રત્ન છે.
इलिका भ्रमरी ध्यानात् भ्रमरीत्वं यथाश्नुते ।
तथा ध्यायन् परमात्मानं, परमात्मत्वमाप्नुयात् ।। ઈયળ ભમરીનું ધ્યાન કરતાં કરતાં ભમરી સ્વરૂપ બની જાય છે તેમ પરમાત્માનું ધ્યાન કરતો આત્મા પરમાત્મસ્વરૂપને પામે છે.
ઉપાધ્યાયયશોવિજય (પરમાત્મપચ્ચવિંશતિકા')
