Book Title: Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth
Author(s): Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
View full book text
________________
શ્રી ગોડી પાર્શ્વનાથ અને યશોવિજયજીરચિત સ્તોત્ર
નારાયણ દેસારા
પ્રાસ્તાવિક
જૈનોના ચોવીસ તીર્થંકરોમાં શ્રી ઋષભદેવ, શ્રી શાન્તિનાથ, શ્રી અરિષ્ટનેમિ કે નેમિનાથ, શ્રી પાર્શ્વનાથ અને શ્રી મહાવીર સ્વામી એ પાંચ તીર્થકરોની પૂજાભક્તિ જૈન સંઘમાં વધુ પ્રચલિત છે. આ પાંચમાં પણ સૌથી વધુ આરાધના-ઉપાસના શ્રી પાર્શ્વનાથની થતી આવી છે. શતાવધાની પં. શ્રી ધીરજલાલ ટોકરશી શાહ કહે છે તેમ શક્તિ, સામર્થ્ય કે ગુણવિકાસમાં સર્વે તીર્થકરો સમાન હોવા છતાં આદેયનામકર્મની વિશેષતા આમાં કારણભૂત છે. આ દૃષ્ટિએ જ જૈન શાસ્ત્રોમાં શ્રી પાર્શ્વનાથને પરિસાદાણીઅ' અર્થાત્ પુરુષાદાનીય' કહેવામાં આવ્યા છે, કેમકે તેમનું પવિત્ર નામસ્મરણ કરતાં જ ભક્તની ઈચ્છિત સિદ્ધિના માર્ગનાં વિઘ્નો દૂર થવા માંડે છે અને કલ્યાણપરંપરામાં અભિવૃદ્ધિ થવા લાગે છે. ભારતવર્ષમાં ઘણા જૂના જમાનાથી યોગાભ્યાસીઓ, સાધુસંતો અને મુમુક્ષુઓ નિવણપ્રાપ્તિ અર્થે. તેમજ સંસારની વિવિધ કામનાઓથી પીડાયેલા લોકો પોતાના મનોરથો પૂર્ણ કરવા, તેમની આરાધના-ઉપાસના કરતા આવ્યા છે. ઉપરાંત, મંત્રવિદ્યા કે રસાયણસિદ્ધિની આકાંક્ષા રાખનારા તાંત્રિક સાધકો પણ એમનું શરણ શોધતા રહ્યા છે. તીર્થકરો સિદ્ધસ્વરૂપે આ લોકની પેલે પાર અલોકમાં બિરાજતા હોઈ, તેઓ સંસારની સર્વ જંજાળથી – રાગદ્વેષથી – પર હોઈ, કોઈ પર તુષ્યમાન થાય કે રોષ કરે તે સંભવિત જ નથી. પરંતુ તેમના અધિષ્ઠાયક તરીકે ગૌરવ લેતા શ્રી ધરણેન્દ્ર, પદ્માવતી, વૈરોચ્યા વગેરે દેવદેવીઓ પોતાના સ્વામીશ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની અનન્યભાવે ઉપાસના કરનારના સર્વ મનોરથો પૂર્ણ કરે છે. શ્રી પાર્શ્વનાથની આરાધના-ઉપાસના સૌથી વધુ પ્રમાણમાં થવાનું રહસ્ય આ છે. તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ
તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ પોતાના છેલ્લા – દશમા ભવમાં અશ્વસેન રાજા અને વામાદેવીના પુત્ર પાર્શ્વકુમાર તરીકે ઈ.સ. પૂર્વે ૮૭૭માં વારાણસીમાં જન્મ્યા હતા અને ઈ.સ. પૂર્વે ૭૭૭માં સમેતશિખર પર નિવણ પામ્યા હતા. તેઓ ચતુયમના પ્રરૂપક તરીકે સુવિખ્યાત છે. તેમને પુરુષાદાનીય’ કહેવામાં આવે છે. પ્રો. હીરાલાલ કાપડિયાએ આ શબ્દના નીચે મુજબ અથ તારવ્યા છે : (૧) પુરુષોમાં મુખ્ય અથતિ પુરુષોત્તમ (૨) પુરુષોમાં આદેય, અર્થાત્ સ્વીકારવા યોગ્ય, (૩) જ્ઞાન
